Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "cas" wg kryterium: Temat


Tytuł:
„CAS to jest najtrudniejszy i najłatwiejszy przedmiot w szkole” – doświadczenia nauczycieli w programie matury międzynarodowej IB. Perspektywa interakcyjna
„CAS is the hardest and easiest subject in school” – teachers’ experiences in the IB DP program. An interactive perspective
Autorzy:
Kosiorek, Małgorzata
Dobińska, Gabriela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31234021.pdf
Data publikacji:
2024-03-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
program międzynarodowy IB
CAS
doświadczenia nauczycieli
etnografia
badania jakościowe
IB international programme
teachers’ experiences
ethnography
qualitative research
Opis:
In the article, the focus is on the International Baccalaureate Program (IB DP), which places great emphasis on the comprehensive development of students by providing the necessary knowledge and practical skills while taking into account the student’s interests. Special attention is paid to the subject of CAS (i.e. creativity, activity, service) because when analysing the selected literature on the subject, we noticed that the topic of CAS, implemented as part of the international IB curriculum, is overlooked and not explored in pedagogical research. The issues discussed in the article are part of broader considerations devoted to the reconstruction of the social world of schools implementing the international baccalaureate program. The empirical material comes from 19 unstructured interviews with teachers of international schools in Poland and participant observations carried out in these institutions. Reaching for a qualitative research strategy and grounded methodology procedures, we reconstructed the methods of defining CAS by the surveyed teachers, as well as strategies for managing this subject. It turns out that CAS is perceived by the respondents as a distinguishing feature (showcase) of the international program, and the strategies (mentor and administrative) for managing this subject implemented by the coordinators are not permanent and absolute.
W artykule koncentrujemy się na programie matury międzynarodowej (IB DP), który kładzie nacisk na wszechstronny rozwój uczniów poprzez dostarczanie niezbędnej wiedzy i umiejętności praktycznych, przy jednoczesnym uwzględnieniu zainteresowań ucznia. Szczególną uwagę poświęcamy przedmiotowi CAS (tj. Creativity, Activity, Service) ponieważ jego tematyka jest pomijana i nieeksplorowana w badaniach pedagogicznych. Problematyka omówiona w artykule stanowi część szerszych rozważań poświęconych rekonstrukcji świata społecznego szkół realizujących program matury międzynarodowej. Materiał empiryczny pochodzi z 19 przeprowadzonych wywiadów swobodnych z nauczycielami szkół międzynarodowych w Polsce oraz obserwacji uczestniczących realizowanych w tych instytucjach. Sięgając po jakościową strategię badań oraz procedury metodologii ugruntowanej, zrekonstruowałyśmy sposoby definiowania CAS przez badanych nauczycieli, a także strategie zarządzania tym przedmiotem. Ponadto analiza materiału empirycznego umożliwiła nam wyłonienie czterech głównych funkcji CAS, które wykraczają poza ujęte w oficjalnym programie kształcenia. Okazuje się, że CAS jest postrzegany przez badanych jako wyróżnik (wizytówka) programu międzynarodowego, a realizowane przez koordynatorów strategie (mentorska i administracyjna) zarządzania tym przedmiotem nie są trwałe i bezwzględne.
Źródło:
Edukacja Międzykulturowa; 2024, 24, 1; 149-161
2299-4106
Pojawia się w:
Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A new approach to numerical integration based on Coifman wavelets
Autorzy:
Dehda, Bachir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/122994.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Częstochowska. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
Tematy:
numerical integration
CAS wavelets
Haar wavelets
hybrid functions
Coiflets
integracja numeryczna
falka Haara
falka CAS
falka Coiflet
funkcja hybrydowa
Opis:
In this paper, we present a new approach based on Coifman wavelets to find approximate values of definite integrals. This approach overcomes both CAS and Haar wavelets and hybrid functions in terms of absolute errors. The algorithm based on Coifman wavelets can be easily extended to find numerical approximations for double and triple integrals. Illustrative examples implemented using Matlab show the efficiency and effectiveness of this new method.
Źródło:
Journal of Applied Mathematics and Computational Mechanics; 2019, 18, 3; 31-44
2299-9965
Pojawia się w:
Journal of Applied Mathematics and Computational Mechanics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A simple method of determination of the degree of gas mixing by numerical Laplace inversion and Maple®
Autorzy:
Wójcik, M.
Szukiewicz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/200207.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
inverse boundary value problem
Gaver-Stehfest algorithm
axial gas dispersion coefficient
Peclet number
CAS program
algorytm Gavera-Stehfesta
dyspersja gazu
liczba Pecleta
program CAS
Maple
Opis:
This article presents a new efficient method of determining values of gas flow parameters (e.g. axial dispersion coefficient, DL and Pèclet number, Pe). A simple and very fast technique based on the pulse tracer response is proposed. It is a method which combines the benefits of a transfer function, numerical inversion of the Laplace transform and optimization allows estimation of missing coefficients. The study focuses on the simplicity and flexibility of the method. Calculations were performed with the use of the CAS-type program (Maple®). The correctness of the results obtained is confirmed by good agreement between the theory and experimental data for different pressures and temperature. The CAS-type program is very helpful both for mathematical manipulations as a symbolic computing environment (mathematical formulas of Laplace-domain model are rather sophisticated) and for numerical calculations. The method of investigations of gas flow motion is original. The method is competitive with earlier methods.
Źródło:
Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences; 2019, 67, 2; 235-240
0239-7528
Pojawia się w:
Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Changes in Distortion Product Otoacoustic Emission Caused by Contralateral Broadband Noise
Autorzy:
Ozimek, E.
Wicher, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/177139.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
distortion product otoacoustic emissions
DPOAEs
contralateral acoustic stimulation
CAS
contralateral suppression
Opis:
The main purpose of this investigation was to measure the effect of contralateral acoustic stimulation (CAS) on distortion product otoacoustic emission (DPOAE) in twenty human ears, for a ratio of primary tones f2/f1 = 1.22 and a wide frequency range of f2 (1.4–9 kHz), for two intensity levels of primary tones (L1 = 60 dB SPL; L2 = 50 dB SPL and L1 = 70 dB SPL; L2 = 60 dB SPL) and two intensity levels of CAS (50 and 60 dB SPL). It was found that in the presence of CAS, in the majority of cases the DPOAE level decreased (suppression), but it might also increase (enhancement) or remain unchanged depending on the frequency. The mean suppression level of the component of the frequency fDP = 2f1 − f2 might be approximated by a linearly decreasing function of the f2 frequency of primary tones. The slope of this function was negative and increased with an increase of the contralateral stimulation level. The higher was the contralateral noise level the greater was the suppression. For the fDP level below about 15 dB SPL, suppression was observed in a substantial number of measurement cases (in about 85% of all measured cases on average). When the fDP level was higher than 15 dB SPL, only suppression (not enhancement) was observed.
Źródło:
Archives of Acoustics; 2014, 39, 1; 125-138
0137-5075
Pojawia się w:
Archives of Acoustics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
CRISPR/Cas9 in plant biotechnology: applications and challenges
Autorzy:
Gan, W.C.
Ling, A.P.K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096248.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
CRISPR/Cas9
crop improvement
gene editing
plant biotechnology
regulations
Opis:
The application of plant biotechnology to enhance beneficial traits in crops is now indispensable because of food insecurity due to increasing global population and climate change. The recent biotechnological development of the Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats (CRISPR)/CRISPR-associated system 9 (Cas9) allows for a more simple and precise method of gene editing, which is now preferred compared to Zinc Finger Nucleases (ZFNs) and Transcription Activator-like Effector Nucleases (TALENs). In this review, recent progress in utilizing CRISPR/Cas9-mediated gene editing in plants to enhance certain traits in beneficial crops, including rice, soybean, and oilseed rape, is discussed. In addition, novel methods of applying the CRISPR/Cas9 system in live cell imaging are also extensively reviewed. Despite all the applications, the existing delivery methods of CRISPR/Cas9 fail to provide consistent results and are inefficient for in planta transformation. Hence, research should be focused on improving current delivery methods or developing novel ones to facilitate CRISPR/Cas9-based gene editing studies. Strict regulations on the sale and commercial growth of gene-edited crops have restricted more efforts in applying CRISPR/Cas9 technology in plant species. Therefore, a shift in public viewpoint toward gene editing would help to propel scientific progress rapidly.
Źródło:
BioTechnologia. Journal of Biotechnology Computational Biology and Bionanotechnology; 2022, 103, 1; 81-93
0860-7796
Pojawia się w:
BioTechnologia. Journal of Biotechnology Computational Biology and Bionanotechnology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fertility and developmental toxicity studies of diethylene glycol monobutyl ether (DGBE) in rats
Autorzy:
Sitarek, Krystyna
Gromadzińska, Jolanta
Lutz, Piotr
Stetkiewicz, Jan
Świercz, Radosław
Wąsowicz, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2180019.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
dimethylene glycol monobutyl ether (DGBE)
CAS No. 112-34-5
female and male rats
fertility
Opis:
Objectives The solvent, dimethylene glycol monobutyl ether (DGBE), is a component of latex paints, inks; it is used as a degreasing agent, industrial detergent. The aim of the study was evaluating the effects of DGBE administered by gavage on the estrous cycle and given with drinking water on fertility in rats and early development of their progeny. Materials and Methods Female rats were exposed to DGBE by gavage during 8 weeks at 250, 500 or 1000 mg/kg/day. Vaginal smears were collected during the exposure and 4 weeks after its cessation. Fertility studies were performed in male and female animals exposed to in drinking water. Males were exposed for 10 weeks and then mated with females exposed before mating, during pregnancy and lactation. Young animals were observed during 3 weeks after birth. Results DGBE does not cause disturbances of the menstrual cycle in females. Parameters used to assess the general toxicity indicate that males receiving DGBE in drinking water are more sensitive to this compound than females: significantly greater, dose-dependent relative spleen weight, significant decrease in hematological parameters from 8% to 15% depending on the dose, were observed. Clinical chemistry parameters (HDL-cholesterol, BUN) and some markers of oxidative stress differ between the exposed groups and the control one, but without adverse health effect. The microscopic examination of internal organs did not reveal morphological changes in male and female rats. Conclusion The results of our study on the impact of exposure to DGBE on fertility in rats indicate that the substance administered for 9–10 weeks to females and males at a limit dose of 1000 mg/kg did not impair fertility or viability of their offspring during the first three weeks of life.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2012, 25, 4; 404-417
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fobie w szesnasto- i siedemnastowiecznym dyskursie medycznym we Francji
Phobias in the Sixteenth- and Seventeenth-Century Medical Discourse in France
Les phobies dans le discours médical en France aux XVIe et XVIIe siècles
Autorzy:
Koźluk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339727.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
peur
crainte
phobie
discours médical
régime de santé
cas
anxiety
fear
phobia
medical discourse
regimen sanitatis
cases
Opis:
La crainte – état d’angoisse ou d’incertitude quant aux résultats de quelque chose – affligeait, selon l’ancienne médecine, plutôt l’âme que le corps humain. À l’instar de la colère, de la haine et de la tristesse, les médecins comptaient la crainte parmi les graves maladies appelées « perturbations de l’âme » (perturbationes animi). Les régimes de santé (regimina sanitatis) fournissent nombre d’informations sur ces affections. Dans cet article, nous nous sommes penchées sur cette crainte que nous qualifierions aujourd’hui de phobie et définirions comme une perturbation du système nerveux. D’abord, nous nous sommes concentrées sur la place de la crainte parmi les autres perturbations de l’âme. Ensuite, nous avons analysé deux genres de crainte, leurs causes ainsi que leurs symptômes respectifs. Enfin, nous avons rapporté quelques cas de phobies (musophobie, ailurophobie, hydrophobie, batophobie, etc.) dont les médecins parlent rarement dans leurs discours médicaux aux XVIe et XVIIe siècles.
From the point of view of the ancient medicine, apprehension, which is a feeling of fear and uncertainty regarding the probable outcome or consequences of something, significantly tormented the soul rather than the human body. Altogether with anger, hatred, and yearning, it was classified into the serious diseases, called by the physicians “perturbations of spirit” (perturbationes animi). The regimina sanitatis genre provided all the information about them. In this article, we presented a type of the apprehension which today we would term a phobia and describe it as a neurotic disorder. Firstly, we concentrated on the place of the apprehension amongst the other sicknesses of the soul. Secondly, we investigated two kinds of fear, its sources, and its peculiar symptoms. Finally, we depicted a few cases of phobia (musophobia, ailurophobia, hydrophobia, batophobia, etc.) rarely mentioned in the sixteenth- and seventeenth-century medical discourses.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2022, 17, 2; 137-149
1505-9065
2449-8831
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fosfan
Phosphine
Autorzy:
Sitarek, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137981.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
fosfan
CAS: 7803-51-2
NDS
NDSCh
substancja o działaniu drażniącym
phosphine
MAC (TWA)
MAC (STEL)
irritation
irritation substance
Opis:
Fosfan jest bezbarwnym gazem. W czystej postaci nie ma zapachu, natomiast fosfan techniczny ma zapach podobny do zapachu czosnku lub zepsutych ryb. Jest rozpuszczalny w etanolu, eterze, wodzie. Stosowany jest jako fumigant oraz produkt pośredni w syntezach chemicznych. Medialne stężenie LC50 dla szczura wynosi 15 mg/m3 po 4-godzinnym narażeniu. W warunkach narażenia inhalacyjnego działa drażniąco na błonę śluzową układu oddechowego. Objawy ostrego zatrucia u ludzi i zwierząt są podobne. Przyczyną zgonów w następstwie ostrego zatrucia jest obrzęk płuc. Objawy neurologiczne towarzyszące zatruciu to ból głowy, drgawki, śpiączka i zgon. Objawy zatrucia ze strony układu pokarmowego to brak apetytu, nudności, wymioty, biegunka i żółtaczka. Wyniki nielicznych badań wskazują, że fosfan nie jest czynnikiem teratogennym ani rakotwórczym. Proponuje się przyjąć wartość NDS równą 0,14 mg/m3, NDSCh – 0,28 mg/m3 i dodatkowe oznaczenie normatywu symbolem „I” (substancja o działaniu drażniącym).
Phosphine is a colorless and odorless gas in the pure state, whereas technical phosphine has a garlic-like odor. It is soluble in ethyl alcohol, ether and water. Phosphine is used as a fumigant, in chemical synthesis of organophosphines and organic phosphonium derivatives. The 4-hour LC50 for phosphine in rats is 15 mg/m3. Acute exposure to phosphine produces similar effects in man and animals. Signs of inhalation exposure are typical of respiratory irritation. Concentrations of ca. 200 mg/m3 produce serious effects after 0.5 – 1 h, but 10 mg/m3 has no serious effects. The predominant pathological feature in acute fatal cases is pulmonary oedema. Neurological abnormalities include headache, tremors, coma, and death. Gastrointestinal symptoms include loss of appetite, nausea, vomiting, diarrhea and jaundice. Phosphine at a concentration of 7 mg/m3, 4 h/day is tolerated by laboratory animals for 2 month. There are no cumulative effects. It is not a teratogenic or carcinogenic agent. The Expert Group has recommended the value of 0.14 mg/m3 as the MAC value and 0.28 mg/m3 as MAC-STEL. It has also recommended the “I” (irritant agent) notation.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2006, 2 (48); 117-129
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Genome editing of crop plants. Facts, no myths
Autorzy:
Orczyk, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/704588.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
conventional mutagenesis
Court of Justice C-528/16
CRISPR/Cas9 cultivated plants
domestication
genome editing
orphan crops
pathogen resistance
yield and yield quality
Opis:
Article published in Science, 2012 by Jennifer A. Doudna, Emmanuelle Charpentier and their team presented a novel tool named as CRISPR/Cas9.  The original CRISPR/Cas9 tool and the whole system developed from it since then allow making precise changes in the nucleotide sequence in the defined locus of the genome. The article presents the already known as well the potential future applications of the system for improvement of cultivated plants. The separate section is devoted to present the background of the Court of Justice decision C-528/16. Discussed are the far reaching negative consequences of this, based not on the merit decision, for the future of European green biotechnology.
Źródło:
Nauka; 2019, 4
1231-8515
Pojawia się w:
Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Is acting on emerging markets environment a challenge of the unknown? The answer from complexity theory perspective
Autorzy:
Dziubińska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1873247.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
unpredictability
emerging market
CAS
nieprzewidywalność
rynki wschodzące
Opis:
Purpose: The contemporary environment imposes tensions, which result in growing unpredictability, on companies. This makes it difficult to rely on traditional forms of organization and strategies based on the rational decision-making model. The aim of the author’s own research was to identify the ways of adaptation of enterprises to the conditions of emerging markets, which are defined as a business environment of high uncertainty. Design/methodology/approach: A single case study was used in the research. The enterprise selected for the research is a good example of the studied phenomenon, which also made convenient access to data in longitudinal studies possible. The obtained results were confronted with the literature on the subject in the field of CAS. Findings: The case of the enterprise selected for the study belongs to a group of independent SMEs that can compete against the largest players in the industry. The results of the study indicated that it was possible due to similar mechanisms existing on various levels of the analysis. These include making decisions based on the patterns derived from personal experience; high adaptability resulting from the required diversity, which, at the same time, makes effectiveness more important than efficiency; lack of a clear strategy, and instead the ability to deal with initial conditions and monitoring the emergence of patterns; openness to experimentation, and individual assessments and measures. Research limitations/implications: The limitations of the obtained results may result from a limited test sample. Originality/value: The theoretical perspective adopted in the research - CAS and the empirical dimension – emerging markets, constitute a relatively little explored alternative to research conducted in their mainstream. The obtained research results may be of interest to representatives of science and practice, especially with regard to the current crisis caused by the Covid-19 pandemic.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2021, 150; 17-28
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kříž u potoka Karolíny Světlé
»Kříž u potoka « of the Karolína Svìtlá
Autorzy:
Všetièka, František
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/908833.pdf
Data publikacji:
2018-09-11
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
superstitious time
Karolína Světlá
contrastive principle
vertical space
locus horridus
anticipant
mortal framing
local framing
Vorgeschichte
kontrastní princip
vertikální prostor
mortální zarámování
lokální zarámování
pověrečný čas
Opis:
In her novel Kříž u potoka (1868) Karolína Světlá applied a contrastive principle, which is seen mostly in the relationships between her characters. A part of this principle is represented by vertical space completed by a place of horror (locus horridus). The place of horror is twofold in this novel, the latter is related to the anticipant character (a holy old women). The novel is framed in two ways – in a mortal and a local way. The opening of the novel is represented by Vorgeschichte, while the rest of the story is covered in the superstitious time. 
Źródło:
Bohemistyka; 2017, 3; 257-265
1642-9893
Pojawia się w:
Bohemistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Methods for designing and fabrication large-size medical models for orthopaedics
Autorzy:
Kudasik, T.
Libura, M.
Markowska, O.
Miechowicz, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/200776.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
computed tomography
CT
orthopaedic surgery
computer assisted surgery
CAS
rapid prototyping
RP
Opis:
Computed tomography and rapid prototyping techniques can be used to construct and fabricate large size bone models for orthopaedics. Rapid Prototyping technology enables the fabrication of a true-to-scale bone joint model based on 3D virtual models, generated by segmenting patients’ CT images. The model can be used to plan, to simulate, to assist prosthesis implantation for difficult cases of THR (Total Hip Replacements). The main restriction of implementing such models into medical practice is high cost of their production. Physical models of pelvic bones, were constructed on the basis of data collected during standard CT examinations. A method of development of a large-size model while fulfilling the requirement for reducing the price of model fabrication in the article was presented. The method can be used for fabrication the models with 3DP technique. This paper also discusses the issue of production costs when utilizing other RP techniques as well as their usefulness in practice.
Źródło:
Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences; 2015, 63, 3; 623-627
0239-7528
Pojawia się w:
Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metylenodianilina. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
4,4’-Methylenodianiline
Autorzy:
Gołofit-Szymczak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/138042.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
4,4'-metylenodianilina
numer CAS: 101-77-9
najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS)
4,4`-methylenodianiline
CAS NO: 101-77-9
threshold limit values
Opis:
4,4’-Metylenodianilina (MDA) jest substancją stałą, krystaliczną, która występuje w postaci cienkich, bezbarwnych, perłowych lub bladożółtych płatków. Jest stosowana głównie do produkcji poliuretanów, poliamidów, poliestrów i barwników azowych, a także jako preparat zapobiegający korozji żelaza w kwaśnym środowisku oraz do wulkanizacji gumy neoprenowej. 4,4’-Metylenodianilina dobrze wchłania się do organizmu przez drogi oddechowe, przewód pokarmowy i skórę. MDA jest związkiem o działaniu hepatotoksycznym. W piśmiennictwie znaleziono nieliczne doniesienia na temat ostrego zatrucia 4,4’-metylenodianiliną u ludzi. Głównym skutkiem działania toksycznego MDA u ludzi w warunkach narażenia przewlekłego jest uszkodzenie wątroby (wzrost aktywności aminotransferaz i stężenia bilirubiny w surowicy krwi). 4,4’-Metylenodianilina jest zaliczana do substancji szkodliwych. Wartości LD50 dla szczurów po podaniu dożołądkowym wynoszą 335 ÷ 830 mg/kg m.c., a po naniesieniu na skórę królika – 200 mg/kg m.c. Skutkami krytycznymi u zwierząt w warunkach ostrego i powtarzanego narażenia na MDA są zmiany w: wątrobie, tarczycy, nerkach i narządzie wzroku. Na podstawie wyników badań działania mutagennego MDA, przeprowadzonych w warunkach in vitro i in vivo, wykazano, że związek ten ma zdolność wywoływania uszkodzeń genetycznych w organizmach prokariotycznych i eukariotycznych. Na podstawie wyników badań przeprowadzonych na zwierzętach nie zaliczono MDA do związków mających wpływ na rozrodczość. Podsumowując wyniki badań epidemiologicznych, należy stwierdzić, że dowody działania rakotwórczego MDA na człowieka są ograniczone. W opinii Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) MDA należy zaliczyć do substancji, co do których istnieje wystarczający dowód działania rakotwórczego u zwierząt. Narażenie szczurów i myszy na MDA drogą pokarmową spowodowało wzrost częstości występowania nowotworów wątroby i tarczycy. Eksperci z IARC uznali 4,4’-metylenodianilinę za czynnik przypuszczalnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2B). Podstawą ilościowej oceny ryzyka związanego z narażeniem na MDA były w 1983 r. wyniki dwuletniego badania National Toxicology Program (NTP), w którym szczury i myszy były narażane na MDA w wodzie do picia. Na podstawie źródłowych danych zbudowano model wykładniczy i model liniowy dla każdego gatunku zwierząt i płci. Pęcherzykowy rak tarczycy był nowotworem, dla którego obserwowano sensowne zależności od dawki i którego występowanie u ludzi można wiązać z jego strukturą chemiczną. Stwierdzono, że dla poziomu ryzyka 10-3 stężenie MDA w powietrzu środowiska pracy powinno wynosić 2,5 mg/m3, natomiast dla poziomu ryzyka 10-4 – 0,8 mg/m3. W światowych wykazach normatywów higienicznych w większości państw dopuszczalne stężenie MDA wynosi 0,8 mg/m3. W Irlandii i Wielkiej Brytanii za wartość TLV MDA przyjęto stężenie 0,08 mg/m3, a w Japonii – 0,4 mg/m3. W OSHA za wartość PEL MDA przyjęto stężenie 0,081 mg/m3 i zaliczono związek do grupy rakotwórczych bez przydzielenia do konkretnej podgrupy. Natomiast w NIOSH zaliczono MDA do grupy związków o potencjalnym działaniu rakotwórczym i ustalono jedynie możliwie najmniejsze stężenie (LFC) wynoszące 0,03 mg/m3. Istniejące różnice w wartościach normatywów higienicznych MDA mogą wynikać z niewyjaśnionego do końca mechanizmu działania rakotwórczego związku. Przypuszcza się, że działanie rakotwórcze MDA na wątrobę może być związane z tworzeniem reaktywnym metabolitów pośrednich, które mogą tworzyć addukty z DNA. Na podstawie wyników badań nad działaniem mutagennym MDA wykazano, że może to być zupełnie inny mechanizm, gdyż MDA działa mutagennie również bez udziału aktywacji metabolicznej. Biorąc pod uwagę wyniki badań na szczurach, ilościową ocenę ryzyka działania rakotwórczego MDA, niewyjaśniony mechanizm działania rakotwórczego związku oraz dużą rozbieżność w wartościach normatywów higienicznych ustalonych w innych państwach, zaproponowano przyjęcie stężenie 0,08 mg/m3 za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 4,4’-metylenodianiliny. Ze względu na udowodnione działanie rakotwórcze MDA u zwierząt proponuje się oznakowanie normatywu literami Rp – substancja prawdopodobnie rakotwórcza dla ludzi oraz literami Sk – substancja wchłania się przez skórę, ze względu na wartość LD50 po podaniu związku na skórę królika (200 mg/kg). Nie ma podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i wartości dopuszczalnego stężenia biologicznego (DSB) 4,4’-metylenodianiliny.
4,4’-Methylenodianiline (MDA) are colourless to pale yellow crystalline tan flakes. MDA has been used for the production of polyurethane, polyamides, azo dyes and elastomers. It is also use as an antioxidant and curative in rubber and corrosion inhibitors. The major routes for occupational exposure to MDA are dermal, oral and inhalation. CL50 for MDA, following oral administration in the rat is 335 mg/kg to 830 mg/kg body weight and 200 mg/kg for rabbits after dermal treatment. MDA is a hepatotoxic agent. Acute exposure of human to MDA results in liver damage, cholangitis and centrilobular cholestasis. Human effects after chronic exposure are: liver damage, elevated serum alkaline phosphatase, aspartate aminotransferase, glutamic oxaloacetic transaminase and bilirubin. No case report or epidemiological study are available to evaluate the carcinogenicity of MDA to humans associated with accidental, intentional or occupational exposure to MDA. Carcinogenicity in rats and mice is well established. Carcinogenic classification – IARC, group 2B – possibly carcinogenic to humans. The Expert Group has recommended a TLV for 4,4’-methylenodianiline of 0.8 mg/m3 and Skin notation – substance absorbed through the skin – and Ca – probably carcinogenic to human.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2005, 2 (44); 131-161
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Naftalen
Naphthalene
Autorzy:
Sitarek, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/137331.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
NDS
naftalen
numer CAS 91-20-3
OEL
naphtalene
CAS No 91-20-3
Opis:
Naftalen jest powszechnie stosowany jako surowiec i półprodukt w przemyśle chemicznym, w produkcji tworzyw sztucznych i barwników, a także jako środek odstraszający mole, odświeżający powietrze i środek powierzchniowo czynny. Naftalen wykorzystuje się w procesach produkcji insektycydów, fungicydów, lakierów, pokostów oraz do zabezpieczania drewna. W medycynie był stosowany w chorobach skóry w postaci pudru oraz jako środek antyseptyczny i lek przeciwrobaczy. Śmiertelna dawka naftalenu dla człowieka waha się w granicach 5 ÷ 15 g. Dane toksykologiczne dotyczące ostrych zatruć naftalenem drogą pokarmową dotyczą głównie wypadków przypadkowego lub umyślnego połknięcia, przez osoby dorosłe lub dzieci, kulek naftalinowych stosowanych jako środek przeciw molom. Toksycznymi efektami działania naftalenu u ludzi po zatruciu drogą pokarmową są: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, krwiomocz, niewydolność nerek, martwica kanalików nerkowych, zmiany zachowania, drgawki i śpiączka, która jest następstwem obrzęku mózgu, a także powiększenie wątroby i większa aktywność enzymów wątrobowych oraz anemia hemolityczna. Wdychanie par naftalenu powoduje bóle głowy, brak łaknienia i nudności, a także podrażnienie oczu, a nawet zaćmę. Wyraźne objawy działania drażniącego na oczy stwierdzono u pracowników, którzy przebywali w pomieszczeniach, w których stężenie naftalenu w powietrzu wynosiło powyżej 79 mg/m3 (15 ppm). Wielokrotny kontakt skóry z naftalenem powoduje zaczerwienie i zapalenie skóry, głównie u osób wrażliwych. Wartości medialnych dawek śmiertelnych pozwalają zaliczyć naftalen do substancji szkodliwych. Naftalen nie wywiera działania mutagennego. Istnieją pewne dane doświadczalne, w których sugeruje się, że związek ten jest rakotwórczy dla samic myszy, ponieważ powoduje wzrost częstości gruczolaków pęcherzykowo- oskrzelowych u samic myszy narażanych 2 lata na naftalen o stężeniu 157 mg/m3 (30 ppm). Naftalen ulega dość szybko wchłonięciu do organizmu w układzie oddechowym, natomiast wolniej w układzie pokarmowym i przez skórę. Metabolizm naftalenu prowadzi przez aktywny produkt pośredni 1,2-epoksyd do dihydrodiolu i 1-naftolu. W moczu zwierząt (myszy, królików i szczurów) narażanych na naftalen drogą dożołądkową stwierdzono obecność: 1-naftolu, 2-naftolu, 1,2-dihydroksynaftaleno-1,2-diolu, kwasu 1-naftylosiarkowego i 1-naftyloglikuronidu. Normatywy higieniczne naftalenu w większości państw ustalono na podobnym poziomie: wartość NDS wynosi 50 mg/m3, a wartość NDSCh – 75 mg/m3. Wartość NDS naftalenu w Unii Europejskiej wynosi również 50 mg/m3. Dotychczasowe normatywy w Polsce wynosiły: wartość NDS – 20 mg/m3 i wartość NDSCh – 75 mg/m3. Polski normatyw jest opatrzony dodatkowo literami „Ft” – substancja fetotoksyczna i „I” – substancja działająca drażniąco. Zespół Ekspertów przyjął wartość NDS naftalenu równą 20 mg/m3 i wartość NDSCh równą 50 mg/m3 oraz dodatkowe oznakowanie związku literami „Sk” – wchłania się przez skórę i „I” – działa drażniąco.
Naphthalene is a white, crystalline powder with a characteristic odor. It is insoluble in water, slightly soluble in methanol, ethanol, and soluble in benzene, ether and chloroform. Naphthalene is widely used in industrial processes. It is used in the manufacture of dyes, naphthols, and as a moth repellent, as a preservative, a disinfectant, and an illuminant. Inhaled naphthalene fumes produce visual disturbances, headache, nausea, and vomiting. Naphthalene may be acutely irritant to eyes and the respiratory tract. Oral intoxication in industry is unlikely. Naphthalene is rapidly absorbed by the human body when inhaled, but slowly by skin and by ingestion. Experiments in the rat showed that naphthalene was readily converted to 1- or 2-naphthol and 1,2-dihydro-1,2-naphthalenediol, and excreted free or as 1- or 2-hydroxyglucuronide or 1-sulfate. Naphthalene was negative for the induction of gene mutations in Salmonella typhimurium, induced sister chromatid exchanges in a test with Chinese hamster ovary cells. Under the conditions of these 2-year inhalation studies there was no evidence of carcinogenic activity of naphthalene in male B6C3F1 mice exposed to 10 or 30 ppm (50 and 150 mg/m3). There was some evidence of carcinogenic activity in female B6C3F1 mice, based on increased instances of pulmonary alveolar/bronchiolar adenomas. The Expert Group recommends a MAC of 20 mg/m3 for naphthalene and – according to its irritative effects – MAC-STEL of 50 mg/m3. Because percutaneous absorption of naphthalene has caused systemic toxicity, the “Sk” notation is considered appropriate. The ”I” – irritation notation is also recommended.
Źródło:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2006, 2 (48); 143-158
1231-868X
Pojawia się w:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Natural/sexual selection: What’s language (evolution) got to do with it?
Autorzy:
Progovac, Ljiljana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1120961.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
evolution of grammar/syntax
(sexual) selection
decomposition of transitivity
bro-ca’s-basal ganglia network
(verbal) aggression
Opis:
By considering a specific scenario of early language evolution, here I advocate taking into account one of the most obvious players in the evolution of human language capacity: (sexual) selection. The proposal is based both on an internal reconstruction using syntactic theory, and on comparative typological evidence, directly bringing together, formal, typological, and evolutionary considerations. As one possible test case, transitivity is decomposed into evolutionary primitives of syntactic structure, revealing a common denominator and the building blocks for crosslinguistic variation in transitivity. The approximations of this early grammar, identified by such a reconstruction, while not identical constructs, are at least as good proxies of the earliest stages of grammar as one can find among tools, cave paintings, or bird song. One subtype of such “living fossils” interacts directly with biological considerations of survival, aggression, and mate choice, while others clearly distinguish themselves in fMRI experiments. The fMRI findings are consistent with the proposal that the pressures to be able to master ever more and more complex syntax were at least partly responsible for driving the selection processes which gradually increased the connectivity of the Broca’s-basal ganglia network, crucial for syntactic processing, among other important functions.
Źródło:
Yearbook of the Poznań Linguistic Meeting; 2019, 5, 1; 35-58
2449-7525
Pojawia się w:
Yearbook of the Poznań Linguistic Meeting
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies