Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "betrayal" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 28
Tytuł:
Pinteresque Dialogue
Autorzy:
Uchman, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/641693.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Pinter
“Betrayal”
pause
silence
Opis:
The expression “Pinteresque” describing the characteristic features of Harold Pinter’s artistic output, established its position as a literary critical denominator many years ago. The aim of this article is to analyze some of the specific aspects of the playwright’s use of language. On several occasions, the artist made comments pertaining to certain issues concerning communication. He rejected the idea of the alienation of language and promoted the concept of evasive communication, thus showing people’s unwillingness to communicate. He also spoke about two kinds of silence, the first referring to a situation where there is actual silence, when “no word is spoken,” and the second , when “a torrent of language is being employed” in order to cover the character’s “nakedness.” Accordingly, Pinter’s plays may, depending on their perspective, be treated as dramas of language or of silence. This led Peter Hall, Pinter’s favourite theatre director and also a close friend, to notice that in the playwright’s oeuvre there is a clear distinction beween three dots, a pause and a silence. This article discusses in detail the uneven distribution of pauses and silences in Harold Pinter’s 1977 play, Betrayal. It becomes evident that the use of different kinds of silence clearly indicates the emotional state of the characters at any given moment.
Źródło:
Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture; 2017, 7; 386-401
2083-2931
2084-574X
Pojawia się w:
Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Judas the Cat (Nikos Kazantzakis’ Marxist-ish Tempter)
Autorzy:
Radziszewski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951924.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Judas
betrayal
traitor
Gospel
Jesus
Opis:
In this paper I analyze the character of Judas in the famous Nikos Kazantzakis’s novel. In The Last Temptation of Christ, Jesus is weak and full of doubt, and Judas is a volcano of energy. Furthermore, the Greek writer of his Judas makes a superman. Only through Jesus take his help to fulfill the mission for which it was intended. Judas is a realist novels, while Jesus lives in a dream world. Finally, Judas wins, but he is true to himself. Creation of Judas in Kazantzakis is different both from what we know from the Gospel of John, as well as the version of the apocryphal Gospel of Judas. Kazantzakis, however, does not tell the history of Judas as the next version of the fall of the traitor apostle, but announces original (although the opposite of ecclesiastical orthodoxy) version of Judas – a man who struggles with God (and even against God) for his own immortality.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 3(7); 99-118
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czeska koncepcja zdrady jako element mitu monachijskiego
Autorzy:
Kubok, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/645403.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Munich Agreement
capitulation
national myth
complex
betrayal
victim
Opis:
The Czech concept of betrayal as an element of the Munich mythThis article explores the cultural significance of the “Munich myth”, focusing on the concept of “Western betrayal” and its connotations associated with the idea of destiny and sacrifice. It also examines how the myth influenced the formation of Czech national identity, especially during and shortly after the Second World War. Opening with an analysis of a poem by František Halas written in the midst of the Munich Conference, it also reviews a number of writings which increased the popularity of the ideas of betrayal and sacrifice and, as a result, have made them synonymous with the “Czech fate”: excerpts from the memoirs of Zdeněk Štĕpánek and Edvard Beneš, essays by Karel Kosík and Milan Kundera, and Bedřich Fučík’s literary criticism. The article concludes with a discussion of the key findings of the book Mnichovský komplex (The Munich Complex) by Jan Tesař, a polemic study discrediting and deconstructing the myth of the “Munich betrayal”. Czeska koncepcja zdrady jako element mitu monachijskiegoArtykuł dotyczy fenomenów kulturowych zawartych w micie monachijskim, szczególnie takich, jak koncepcja zdrady i powiązane z nią konotacje (figura ofiary, losu, teatralizacja życia społecznego). Przedstawia także proces formowania się wojennej oraz powojennej czeskiej tożsamości narodowej pod wpływem tego mitu. W artykule poddano analizie wiersze Františka Halasa z okresu wydarzeń monachijskich, a także te fragmenty wspomnień (Zdenĕk Štĕpánek, Edvard Beneš), eseistyki (Karel Kosík, Milan Kundera) i krytyki literackiej (Bedřich Fučík), które przyczyniły się do rozpowszechnienia koncepcji zdrady i ofiary jako czynnika konstytuującego „czeski los”. Artykuł kończy prezentacja najważniejszych tez zawartych w książce pt. Monachijski kompleks autorstwa Jana Tesařa o charakterze polemicznym i dekonstrukcyjnym wobec mitu „zdrady monachijskiej”.
Źródło:
Adeptus; 2018, 12
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Unfathomable Calmness”: Betrayal Trauma, Silence and Dissociation in The Secret Agent
Autorzy:
Chemengui, Imen
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2188122.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
betrayal trauma
dissociation
violence
The Secret Agent
Conrad
Opis:
With the rise of trauma theory in late 19th century, researchers have focused on foregrounding the significance of some catastrophic events that pertain mainly to the collective, leaving other forms of trauma and their psychological aftermath on the individual underrepresented. In this paper, I focus on social traumas in Joseph Conrad’s The Secret Agent, which seems to be overlooked by some critics whose insights highlight primarily its political aspect. The events of the novel revolve around the peculiar and traumatic experience of Winnie Verloc whose life is rife with betrayal and violence. Her recurrent exposure to successive shocking events culminates in her dissociation and, consequently, her suicide. To pin down what lies beneath Winnie’s ambiguity, aloofness and silence in the novel, I mainly rely on trauma theory, drawing from studies on PTSD, betrayal and dissociation by several trauma scholars, such as, Cathy Caruth, Shoshana Felman, Jennifer Freyd, and others. Furthermore, this paper examines the inextricability of the past from the present in trauma through the breadth scrutiny of Winnie’s psychological response to her excruciating experience. Hence the way the appalling past returns unbidden to shake Winnie’s present.
Źródło:
Yearbook of Conrad Studies; 2019, 14; 61-81
1899-3028
2084-3941
Pojawia się w:
Yearbook of Conrad Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Feigned Ignorance of Judas. Rhetorical Question from the Category interrogatio/ἐρώτημα in Matt 26:25
Autorzy:
Grochowski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158364.pdf
Data publikacji:
2022-12-21
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Judas
betrayal
misleading
pretense
rhetorical question
interrogatio/ἐρώτημα
Opis:
The article analyzes the utterance made by Judas in the Cenacle (1) in the context of his efforts to hand Jesus over to the chief priests (Matt 26:14–25). The fact that his question (Matt 26:25) includes the particle μήτι which assumes a negative response from the interlocutor (1–2) suggests that the disciple was unaware that he was betraying Jesus. Consequently, there is no shortage of positive opinions about Judas, expressed both in the past and today. Matthew’s narrative, however, says something different in this regard. The research problem is therefore seeking an answer to the question: how to interpret Judas’ words? The referenced various biblical translations (3.1) and claims of exegetes (3.2) quote the words of the apostles (Matt 26:22,25) and explain them in an ambiguous manner. The attempts to solve the problem shown in sections 2 and 3.1–2 do not provide a satisfactory conclusion. In the last section (4), the grammatical rules and narrative logic – which are clearly in contradiction – are supplemented with a rhetorical perspective, which leads to a definitive resolution of the dilemma. The synchronic approach applied to the pericope Matt 26:14–25 allows one to draw the conclusion that in Judas’ utterance one should identify a rhetorical question from the category interrogatio/ἐρώτημα whose function in Matt 26:25 is auferendae dissimulationis (“misleading pretense”). Many exegetes have decrypted Judas’ dishonest conduct, but it is only this article that precisely defines this rhetorical phenomenon.
Źródło:
Verbum Vitae; 2022, 40, 4; 1035-1054
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przestępstwo zdrady ojczyzny jako problem kodyfikacji prawa karnego materialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
The crime of betrayal of one’s homeland as a problem of codification of the substantive criminal law of the Polish People’s Republic
Autorzy:
Szczygieł, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782681.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Polish People’s Republic
criminal law
betrayal of the homeland
Opis:
The paper presents the background to the introduction of the crime of betrayal of the Fatherland to the Penal Code of 1969. Due to the Soviet models and Article 79, paragraph 2 of the Constitution of the Polish People’s Republic of 1952, this issue was one of the main themes of considerations on the socialist criminal material law of the second half of the twentieth century. The presented evolution of views in this area shows that they changed with the subsequent political upheavals of 1950—1969. The cases of Józef Światło and Paweł Monat posed a real threat to the communist authorities; therefore, counteracting them — also on a legislative basis — was one of the priorities of the codification of the criminal law of the Polish People’s Republic.
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2019, 12; 913-932
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Judasz kot (marksizujący kusiciel Nikosa Kazantzakisa)
Judas the Cat (Nikos Kazantzakis’ Marxist-ish Tempter)
Autorzy:
Radziszewski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951923.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Judasz
zdrada/zdrajca
Ewangelia
Jezus
Judas
betrayal
traitor
Gospel
Jesus
Opis:
W niniejszym opracowaniu analizuję postać Judasza w głośnej, skandalizującej, powieści Nikosa Kazantzakisa. W Ostatnim kuszeniu Chrystusa Jezus jest słaby i pełen wątpliwości, a Judasz to wulkan energii. Więcej, grecki pisarz swojego Judasza czyni nadczłowiekiem. Tylko dzięki jego pomocy Jezus podejmuje się wypełnienia misji, do której został przeznaczony. Powieściowy Judasz jest realistą, podczas gdy Jezus żyje w świecie marzeń. Ostatecznie Judasz zwycięża, tylko on jest wierny samemu sobie. Kreacja Judasza u Kazantzakisa różni się zarówno od tego, co wiemy z Ewangelii św. Jana, jak i od wersji apokryficznej Ewangelii Judasza. Kazantzakis nie opowiada jednak historii Judasza jako kolejnej wersji upadku apostoła zdrajcy, ale ogłasza oryginalną (chociaż przeciwną kościelnej ortodoksji) wersję Judasza – człowieka, który walczy z Bogiem (a nawet przeciwko Bogu) o własną nieśmiertelność.
In this paper I analyze the character of Judas in the famous Nikos Kazantzakis’s novel. In The Last Temptation of Christ, Jesus is weak and full of doubt, and Judas is a volcano of energy. Furthermore, the Greek writer of his Judas makes a superman. Only through Jesus take his help to fulfill the mission for which it was intended. Judas is a realist novels, while Jesus lives in a dream world. Finally, Judas wins, but he is true to himself. Creation of Judas in Kazantzakis is different both from what we know from the Gospel of John, as well as the version of the apocryphal Gospel of Judas. Kazantzakis, however, does not tell the history of Judas as the next version of the fall of the traitor apostle, but announces original (although the opposite of ecclesiastical orthodoxy) version of Judas – a man who struggles with God (and even against God) for his own immortality.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 3(7); 119-138
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdrady możnych a rotacja elity władzy w Wielkopolsce w dobie panowania potomków Władysława Odonica
Nobles’ acts of betrayal and the rotation of the ruling elite in Wielkopolska in the era of the reign of the descendants of Władysław Odonic
Autorzy:
Kaleta, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164479.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
betrayal
noble houses
Wielkopolska (Great Poland)
zdrada
rody możnowładcze
Wielkopolska
Opis:
The paper discusses acts of disloyalty in which noble house of Wielkopolska participated. It covers the period until the death of Przemysł II .There are three betrayals mentioned in written sources: that of Tomasz Nałęcz and Sędziwój Zaremba, and the third one, in which both noble houses were reportedly involved.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2015, 2(9); 63-79
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lord Jim and Razumov – interpretations lost and found under Western eyes
Autorzy:
Skolik, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638876.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Conrad studies, Lord Jim, Under Western Eyes, interpretation, honour, fidelity, betrayal
Opis:
In my article I present various readings and interpretations of two of Conrad’s protagonists – Lord Jim and Razumov – in order to show that their conduct cannot be properly understood if the reader does not take into account the moral and cultural codes by which Conrad’s characters are bound. Paraphrasing Conrad’s title Under Western Eyes, I discuss the interpretations of Western scholars who have lost or found the real message of Conrad’s works.
Źródło:
Yearbook of Conrad Studies; 2011, 6, 1
2084-3941
Pojawia się w:
Yearbook of Conrad Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Upupianie Henryka, czyli Nekrošius inscenizuje Gombrowicza
Autorzy:
Kopciński, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1186750.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Ślub [The Marriage]
Witold Gombrowicz
Eimuntas Nekrošius
theatre performance
‘creative betrayal’
Opis:
The subject of the essay is the staging of Gombrowicz’s Ślub [The Marriage], directed by Eimuntas Nekrošius at the National Theatre in Warsaw, treated as an example of ‘creative betrayal’ of the stage arranger towards the author of the dramatic text. ‘Creative betrayal’ is a perfect metaphor for directorial interpretation, which consists not so much in the stage materialisation of the fictional universe of the drama, as in the translation of the literary work’s meanings into the signs of a theatrical work. Referring to the theory of the spectacle as intersemiotic translation, the author shows how the stage world remains a creative reaction to the dramatic situations and conflicts designed by the playwright, as well as – to put it much more broadly – the image of a man and the shape of reality. According to the author of the essay, such a reaction as a rule contains polemic elements in relation to the playwright’s vision. Nekrošius remains polemical towards Gombrowicz, but his criticism – included in the actions of actors, scenography, costumes, and all directorial solutions – takes on a very deceitful shape. In his interpretation of The Marriage, the Lithuanian director focused on the motif and the problem of betrayal, which seems to be crucial in his worldview, based on psychoanalysis and existentialist philosophy. In this way, the stage arranger’s ‘betrayal’ became only an ironic response to the author’s ‘betrayal’, proving in fact ‘faithfulness’ to the meanings of the The Marriage, which was not noticed by the reviewers of the performance. Recalling the statements of one of them, author makes us aware of the complicated relationship between the author of a dramatic work, its director and the reviewer of the performance. And at the same time – of how typical for the dynamics of cultural life is the conflict between the participants of the artistic and critical dialogue.
Źródło:
Załącznik Kulturoznawczy; 2018, 5; 223-239
2392-2338
Pojawia się w:
Załącznik Kulturoznawczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transformation of Trust into Capital, Financialization and the Moment of Betrayal
Autorzy:
Leder, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19322637.pdf
Data publikacji:
2023-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:
trust
betrayal
global economy
signifier
financialization
Arrighi
Bourdieu
Eichengreen
Pobłocki
Stiegler
Lacan
Opis:
In his text, the author develops the notion of trust as a condition for the possibility of any relational anthropology. Referring to the root associated with trust as the foundation of the relationship, he takes a position in the dispute about the primal nature of trust or perfidy; believes that in the abusive practices of credit and debt there is a reversal of the meaning of what is a necessary element of human life, relationships based on trust. Perfidy is possible precisely because there is trust. On the basis of such concepts, he develops an analysis of events in the global economy at the turn of the 20th and 21th century, especially the financialization, based on the ideas of such authors as Arrighi, Bourdieu, Eichegreen, Pobłocki and Stiegler but also Lacan.
Źródło:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture; 2023, 7, 2; 68-92
2544-302X
Pojawia się w:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Za dużo światła, to niedobrze, ale takie przytłumione, to w sam raz”: motyw zdrady małżeńskiej w niemieckim realizmie poetyckim na podstawie „Effi Briest” Theodora Fontanego
“Too much light is not good, but this subdued light is just right”: The Motif of Marital Betrayal in German Poetic Realism – on the Example of „Effi Briest” by Theodor Fontane.
Autorzy:
Jabłkowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649150.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
The Motif of Marital Betrayal
The German Poetic Realism
Theodor Fontane
Effi Briest
Opis:
This article examines the concept of German Realism, also known as poetic realism or bourgeois realism, using the example of the motif of marital betrayal. Theodor Fontane’s Effi Briest is the most widely known literary work that portrays infidelity and the punishment inflicted on the wife who breaks her marriage vows. The novel is often compared to Madame Bovary and Anna Karenina. It depicts not only the young wife’s affair but also its consequences: divorce, losing the rights to her child, social isolation and finally her premature death, caused by her “anguish”. A superficial reading suggests that Fontane was inspired by the literature of European Realism and Naturalism; however, even a cursory comparison of Flaubert’s and Fontane’s works reveals the distinctive features of German Realism. It is this specificity of the mid-19 century German novel that constitutes the main focus of this article. The key aesthetic category characteristic of the German 19th century prose was “humour”, defined by Wolfgang Preisendanz as finding the connection between two seemingly unrelated things. Fontane wrote about the “beautifying veil”, which makes it possible to portray extreme social problems in a poetic way, never directly. The reader must uncover aspects of the literary work which evoke the dilemmas of a world on the verge of modernity.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2018, 49, 3; 197-218
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezdroża smutku. Zdrada źródeł radości
Astray Sadness. Betrayal of the Sources of Joy
Autorzy:
Kozłowski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048531.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Stein
Scheler
Obłomow
radość
znaczenie
zdrada
lenistwo
rozpacz
joy
meaning
betrayal
sloth
despair
Opis:
Man is a being created for joy. Joy has many sources – small and large. Thus, he experiences great and small, long and short joys, just as great and small love, great and small hopes, great and small faith. Man, by betraying joy, enters a world of grief and despair, he lives as if he did not live, he loses a sense of meaning and value of life. Sometimes man has the courage to ask: “Why am I like this?” Oblomov in Goncharov’s novel never answered the question why I “died miserably,” while E. Stein never betrayed her little joy, little hope and little love – her only joy and truth turned out to be God, whom she sought and found.
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2013, 10; 113-129
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gra namiętności w dramatach Stanisława Przybyszewskiego
The Game of Passions in Stanisław Przybyszewskis Dramas
Autorzy:
Bachman, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1944041.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Stanisław Przybyszewski
walka płci
zdrada małżeńska
miłość
śmierć
sex struggle
marital betrayal
love
death
Opis:
This paper focuses on the relationship between woman and man in the writing of Stanisław Przybyszewski. It discovers the link between love and death that is characteristic of this playwright. Przybyszewski's dramas are analysed here under the angle of the motive of betrayal present in this writing, the motive that leads from unfaithfulness and harm of another person to his death. This paper indicates an indispensable necessity to bear punishment for trespasses against morality. It touches the causes for which the heroes decide to break the vow given to God at the altar, and its consequences. It shows Przybyszewski's anthropology that entangles man in the system of dependencies on the power of his own nature, the sexual urge determining human life. The manifestations of the Christian vision of the world are lacking, a fact that makes the heroes' repentance impossible.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 1; 141-169
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdrada Judasza w dramacie Ireneusza Iredyńskiego „Żegnaj, Judaszu”
The Betrayal of Judas in Ireneusz Iredyński’s drama “Goodbye, Judas”
Autorzy:
Radziszewski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440905.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Iredyński Ireneusz (1939-1985)
Judasz
zdrada
kozioł ofiarny
psychologia zdrady
Judas
betrayal
scapegoat
psychology of treason
Opis:
Niniejsze opracowanie stanowi oryginalny artykuł poświęcony wydanemu w 1965 r. dramatowi Żegnaj, Judaszu Ireneusza Iredyńskiego. Celem artykułu jest studium przypadku apostoła zdrajcy, którego współczesną realizację w wersji scenicznej przedstawił dramaturg-outsider, Ireneusz Iredyński. Artykuł ukazuje, że sam chwyt umieszczenia na scenie bohatera biblijnego, nie musi oznaczać eksploracji sfery sacrum. „Zdrajca” Iredyńskiego jest uniwersalnym bohaterem, który niepokoi w każdej epoce i to niezależnie od wyznawanej religii lub deklarowanego ateizmu. Niniejsze opracowanie w centrum uwagi stawia problem wierności i zdrady, bycia kozłem ofiarnym i poszukiwania zbawienia. Bohaterem dramatu Iredyńskiego jest współczesny Judasz – czterdziestoletni mężczyzna, którego kaprys ojca obdarzył fatalnym imieniem apostoła-zdrajcy. Imię „Judasza” przynosi kompleks, a nawet obsesję Judasza. To właściwie jedyny cel życia bohatera sztuki – Judasz pragnie udowodnić wszystkim wokół, że nigdy nie zdradzi. Pomimo przeciwności losu pragnie pozostać do końca wierny. W wersji Iredyńskiego Judasz, zaangażowany w działalność konspiracyjną, nie chce wydać swojego Szefa, który stoi na czele bliżej nieokreślonej organizacji opozycyjnej. Realia sztuki Iredyńskiego odzwierciedlają rzeczywistość PRL-owskiego terroru lat 60. XX w., ale dają się również odczytać jako bardziej uniwersalny obraz totalitaryzmu. Jednak fatum Judasza jest silniejsze niż jego pragnienie wierności. Judasz zdradza, będąc samotnym wobec przemocy wrogiego systemu (reprezentowanego przez Komisarza, ale także Młodziutką Bladą, która okazała się agentką) oraz sadyzmu „swoich” (Piotr). Klęska Judasza polega na nadmiernym zaufaniu słowom. Zanadto Judasz próbuje „sprawdzać” siebie, jego autoanaliza doprowadza do samobójstwa, nie potrafi wyjść z zaklętego kręgu, w którym rządzą demony dzieciństwa. Iluzja wierności doprowadza do katastrofy, a służba sprawie, która jest iluzją, kończy się klęską. Wyniki badań nad dramatem Żegnaj, Judaszu – zarówno sferą psychologiczną i polityczną dramatu, ale i ukrytą w strukturze głębokiej dzieła kwestią moralną i religijną (głód sacrum) – stanowią dobry punkt wyjścia do dalszych poszukiwań różnych przejawów sacrum w literaturze polskiej czasu PRL-u, do studiów nad całością twórczości Iredyńskiego (poezją, prozą, dramatem, scenariuszami radiowymi i telewizyjnymi), a nade wszystko nad „sprawą Judasza” we współczesnym świecie. Tematyka wierności i zdrady, prawdy i kłamstwa, to jedno z najbardziej fundamentalnych zagadnień ludzkości. Budzi zainteresowanie psychologii, socjologii i politologii (np. kwestia lustracji), dla których literatura dostarcza archetypowych wzorców oraz pozwala odszukać właściwe odpowiedzi. Zwłaszcza młodzież jest grupą, do której zagadnienie zdrady, ale i kwestia wierności młodzieńczym ideałom oraz wiara (często entuzjastyczna) w sens życia, przemawiają w sposób szczególnie dobitny. Dramat Iredyńskiego – właściwie odczytany – z jego ukrytą warstwą moralną i głodem sacrum „zdradzonego zdrajcy”, może zapoczątkować namysł nad sensem ludzkiego życia. W dotychczasowych opracowaniach podkreślano aspekt psychologiczny i polityczny dramatu Iredyńskiego (z odwołaniem do biografii autora), natomiast niniejsza praca odsłania zupełnie pominiętą kwestię autosoteryzmu Judasza, który ostatecznie ponosi klęskę. Judasz Iredyńskiego to historia zdrajcy, który został zdradzony – przegrał, ponieważ zawierzył kłamliwym i pustym ideom. Dramat Iredyńskiego jest nie tyle wiwisekcją osobowości człowieka, który pocałunkiem wydał Mistrza z Nazaretu, ale bardziej stanowi analizę zdrajcy, którym może być każdy człowiek.
This study is the original article on Ireneusz Iredyński’s drama Żegnaj, Judaszu (Goodbye, Judas) published in 1965. Its aim is a case study of an apostle and traitor, whose modern theatrical shape has been moulded by an outsider playwright, Ireneusz Iredyński. The article indicates that the device alone of placing a biblical figure on stage does not necessarily mean exploring the sphere of the sacred. Iredyński’s “traitor” is a universal character that bothers conscience in every epoch, regardless of professed religion or declared atheism. This study places the issues or faithfulness and treason, of being a scapegoat and seeking redemption, in the centre of attention. The protagonist of Iredyński’s drama is a modern Judas — a forty-year-old man who on his father’s whim bears the fatal name of the apostle and traitor. The name “Judas” brings with it a complex, or even obsession of Judas. It is actually the only goal in the character’s life — Judas wants to prove to everyone around that he shall never commit treason. Despite adversities, he wants to remain faithful until the end. In Iredyński’s version, Judas, who is involved in underground activity, does not want to betray his Boss, heading an unidentified opposition organisation. The realities in Iredyński’s play reflect the times of the 1960s terror in the People’s Republic of Poland, but they can also be viewed as a more universal picture of totalitarianism. The fate of Judas, however, is stronger than his wish to be faithful. Judas betrays, standing alone against the violence of the enemy system (represented by the Commissioner, but also by the Pale Kid, who turns out to be an agent) and the sadism of “his own” men (Peter). Judas’s failure consists in his excess trust in words. (this idea was stated earlier) Judas tries too hard to “test” himself. His self-analysis leads to suicide. He cannot leave the vicious circle ruled by his childhood’s demons. His illusion of faithfulness leads to a disaster, and service to a cause, which is an illusion and ends in defeat. Results of studies on the drama Żegnaj, Judaszu — both the psychological and political sphere of the drama, and moral and religious issues (thirst for the sacred) hidden in the work’s deep structure — make a good starting point for further research on various aspects of the sacred realm in Polish literature from the communist era. In addition, it is beneficial for studies of all Iredyński’s works (poetry, prose, drama, radio and TV scripts), and above all, of the “Judas case” in the modern world. The issues of faithfulness and betrayal, truth and lies, are some of the most fundamental questions for humanity. They awoke interest of psychologists, sociologists and political scientists (e.g. the issue of vetting), whom literature provides with archetypal models and allows to find the right answers. Particularly young people are a group to which the issue of betrayal — but also that of faithfulness towards youthful ideals, and faith (often quite enthusiastic) in the sense of life — appeals with particular force. Iredyński’s drama — when read correctly — with its hidden moral layer and thirst for the sacred of the “traitor betrayed”, may start some reflections on the sense of human life. The studies made so far have stressed the psychological and political aspects of Iredyński’s drama (referring to the author’s biography), whereas this article exposes the completely unexplored issue of autosoterism of Judas, who fails in the end. Iredyński’s Judas is a story of a traitor betrayed — he loses, because he has trusted false and empty ideas. Iredyński’s drama is not so much a vivisection of the man who betrayed the Master from Nazareth with a kiss, as it is an analysis of a traitor, who might be found in each person.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 3(3); 65-90
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 28

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies