- Tytuł:
-
The mediaeval roof structure over the nave of the cathedral in Kamień Pomorski in the light of architectural and dendrochronological research
Średniowieczna więźba dachowa nad nawą środkową katedry w Kamieniu Pomorskim w świetle badań architektoniczno-dendrochronologicznych - Autorzy:
-
Schaaf, Ulrich
Prarat, Maciej
Ważny, Tomasz - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2203594.pdf
- Data publikacji:
- 2022
- Wydawca:
- Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
- Tematy:
-
Kamień Pomorski
cathedral
roof structure
Middle Ages
architectural research
dendrochronological research
katedra
więźba dachowa
średniowiecze
badania architektoniczne
badania dendrochronologiczne - Opis:
-
The subject of the article is the roof structure over the central nave of the cathedral in Kamień Pomorski. Although there are numerous studies relating to the history of the construction of this cathedral or to the development of historic roof structures in general, none of them has yet included the roof structures discussed in this work. This situation and the need to repair the construction have justified the carrying out of the architectural research to learn its construction history and carpentry technique. The research on the existing material substance in the eastern trusses, taking into account the following aspects: load-bearing structure, sides of timber framing, carpentry joints, a system of carpentry assembly marks, building material, and its processing. The results of these analyses were supplemented and compared with the results of dendrochronological research and that presented in the literature on the subject. As a result of this research, it has been possible to establish that the chancel of the Kamień Pomorski cathedral is crowned with a cross-braced collar beam roof structure, which dates back to the early 1360s. It was strengthened in the late 1860s by additional entablature above the vault rise, and an inclined queen post structure and a king post structure. The next strengthening took place fragmentarily as part of the repair that has been underway since the end of the late 2010s. Despite its age and repairs, the original structure has survived to a great extent. The type of the roof structure used above the nave in Kamień Pomorski – a cross-braced collar beam roof structure – served a specific construction function in the Middle Ages – the construction of a roof over a vault within the boundaries of the roof. A preliminary literature review has shown that examples of such solutions have survived in various parts of Europe to the present day, but only in a small number. In the territory of Poland, so far it is the only known example of this kind from the 14th century. Currently, the remaining cross-braced collar beam roof structures over both arms of the transept and chancel of the cathedral in Kamień Pomorski are included in the architectural research. A wider study on this type of mediaeval roof structures, and attempts to compare the roof structures of the Kamień Pomorski cathedral against a broader background are desirable in the future.
Tematem artykułu jest konstrukcja dachowa nad nawą środkową katedry w Kamieniu Pomorskim. Istnieją wprawdzie liczne opracowania odnoszące się do dziejów budowy tej świątyni lub do rozwoju historycznych więźb dachowych ogólnie, ale w żadnym z nich nie uwzględniono omawianych w tej pracy więźb dachowych. Sytuacja ta oraz konieczność naprawy konstrukcji uzasadniły wykonanie badań architektonicznych celem rozpoznania jej historii budowlanej oraz techniki ciesielskiej. Badania zastanej substancji materialnej przeprowadzono we wschodnich wiązarach, uwzględniając następujące aspekty: strukturę nośną, strony odwiązywania, złącza ciesielskie, system ciesielskich znaków montażowych, budulec i jego obróbkę. Rezultaty tych analiz uzupełniono i skonfrontowano z wynikami badań dendrochronologicznych oraz przedstawionymi w literaturze przedmiotu. W wyniku tych badań udało się ustalić, że nawę środkową katedry kamieńskiej zwieńczyła pierwotnie więźba wolna ze ściągami, która pochodzi z początku lat 60. XIV w. Została ona wzmocniona w końcu lat 60. XIX w. przez dodatkowe belkowanie powyżej strzałki sklepienia, konstrukcję stolca leżącego oraz konstrukcję wieszarową. Kolejne wzmocnienia nastąpiły fragmentarycznie już w ramach trwającej od końca drugiego dziesięciolecia XXI w. naprawy. Mimo wiekowości i napraw pierwotna konstrukcja przetrwała w dużym stopniu.Zastosowany w Kamieniu Pomorskim typ konstrukcji dachowej – więźba wolna ze ściągami – służył w okresie średniowiecznym do konkretnego zadania budowlanego – wykonania dachu nad sklepieniem wchodzącym w jego obręb. Wstępny przegląd literatury przedmiotu wykazał, że przykłady takich rozwiązań przetrwały w różnych częściach Europy do dziś, ale tylko w małej liczbie. Z terenu Polski jest to póki co jedyny znany taki przykład z XIV w. Badaniami architektonicznymi objęto obecnie pozostałe więźby wolne ze ściągami katedry, nad oboma ramionami transeptu i prezbiterium. Warto pokusić się o przygotowanie szerszego studium na temat tego typu więźb średniowiecznych oraz próbę zestawienia więźb katedry kamieńskiej z więźbami z innych miejsc. - Źródło:
-
Architectus; 2022, 4 (72); 3--15
1429-7507
2084-5227 - Pojawia się w:
- Architectus
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł