Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "architektura XVII w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    ZARYS HISTORII BADAŃ I KONSERWACJI ZABYTKÓW ARCHITEKTURY OBRONNEJ W POLSCE
    AN OUTLINE HISTORY OF THE STUDY AND CONSERVATION OF MONUMENTS OF DEFENSIVE ARCHITECTURE IN POLAND
    Autorzy:
    Janczykowski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/538503.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    architektura obronna w Polsce
    konserwacja architektury obronnej
    dwór obronny Radziejowskich
    zamek bastejowy Krasiczyn
    ruiny zamku Tęczyn
    ochrona fortyfikacji nowożytnych
    zamek Krzysztofa Zbaraskiego
    prace przy zabytkach militarnych
    publikacje o działaniach konserwatorskich przy zabytkach militarnych
    polskie zamki XVII-wieczne
    Opis:
    This fragment of a Ph. D. thesis prepared by the author presents the development of research into, and conservation of monuments of defensive architecture in Polish lands, from first attempts at documenting these objects made at the end of the eighteenth century, to the present day. Special attention has been drawn to seventeenth-century castles by analysing the most important publications dealing with this topic. In conclusion, the author stressed the fact that the state of investigations relating to Polish residentialdefensive architecture, especially modern castles, continues to be unsatisfactory. The majority of the residences from the period has not been the theme of thorough archaeological and architectural studies. The article also draws attention to the absence of multifold analyses of all the elements of a given complex the palace and the surrounding fortification, the outbuildings, and the garden premises. This absence of complex research is the reason for frequently mistaken conclusions drawn from analyses of objects of this variety. The author stresses the special need for a complete examination of Polish fortifications along the Eastern Borderlands, which played an exceptional role in the evolution of the residential-defensive architecture of the period.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 2004, 3-4; 51-64
    0029-8247
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Łukasz Hildebrandt a rezydencja władców we Wrocławiu.
    Autorzy:
    Hołownia, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1396746.pdf
    Data publikacji:
    2006-02-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
    Tematy:
    XVII wiek
    Barok w Polsce
    architektura
    Wrocław
    Kamienica Pod Złotym Słońcem
    Jan Łukasz von Hildebrandt
    Źródło:
    Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2006, 2(2); 3-24
    1896-4133
    Pojawia się w:
    Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Najdawniejsze domy własne architektów w Warszawie
    Earliest architects own houses in Warsaw
    Autorzy:
    Gajda, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366578.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Warszawa
    domy własne architektów
    architektura polska XVII-XVIII w.
    Warsaw
    architects' own houses
    Polish architecture of 17th and 18th centuries
    Opis:
    W okresie XVII i XVIII wieku kilku warszawskich architektów wzniosło dla siebie w mieście lub jego najbliższych okolicach stałe siedziby. Były to budowle o zróżnicowanym charakterze – dworki, pałacyki, kamienice, często z funkcjami towarzyszącymi zapewniającymi dodatkowy dochód, niezależny od aktualnego zapotrzebowania na usługi właścicieli takimi, jak karczma czy cegielnia lub lokale na wynajem. W niektórych przypadkach były to budynki – wizytówki twórczości, świadczące o pozycji zawodowej i zdolnościach inwestorów.
    During the 17th and 18th centuries a few of Warsaw's architects built themselves permanent seats. These were buildings of different types – manors, small palaces and tenement houses, frequently with additional functions such as an inn or a brickyard, or premises for rent, providing supplementary profit, independent of the market's need for their owners' services. In some cases those buildings were showcases of their owners architectural work, a testimony of professional position and creative abilities of their proprietors.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2014, 59, 1; 29-44
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fasada wklęsło-wypukła (parete ondulata) w architekturze europejskiej
    The technic convex-concave façade (parete ondulata) in European architecture
    Autorzy:
    Ludwig, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366532.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    urbanistyka barokowa
    architektura barokowa
    XVII–XVIII w.
    perspektywa
    Baroque urbanistic
    Baroque architecture
    17-18th
    perspective
    Opis:
    Artykuł jest próbą analizy architektonicznej i urbanistycznej szczególnej barokowej techniki projektowej stosowanej na fasadach budynków monumentalnych. Po raz pierwszy metodę tę wykorzystał w swych rzymskich aranżacjach Francesco Borromini. Stąd najczęściej w literaturze pojawia się pod włoskim określeniem parete ondulata. Była koncepcją trudną zarówno pod względem architektonicznym, jak i estetycznym. Wymagała dużych umiejętności projektowych oraz doświadczenia konstruktorskiego. Przewidywanie ostatecznego efektu oddziaływania we wnętrzu urbanistycznym musiało się opierać o rozległą wiedzę z zakresu perspektywy bądź duże doświadczenie budowlane. Odbiorcy prawdopodobnie często nie rozumieli istoty rozwiązania. Tłumaczy to stosunkowo niewielkie rozpowszechnienie metody w pełnym jej zakresie. Odwzorowanie najczęściej ograniczało się do stosowania falistej linii gzymsów czy całych elewacji, co obecnie w obiegowej świadomości łączy się z architekturą barokową. Taki odbiór niejednokrotnie przesłania cały ogromny intelektualny wkład tej epoki w dziedzinę projektowania. Stosunkowo szybko zredukowana wersja techniki elewacji falistej rozpowszechniła się w większości krajów europejskich, w których przyjmowały się formy aklasycznego baroku. Metoda elewacji wklęsło-wypukłej dawała duże możliwości w kreowaniu nie tylko przyciągającej uwagę architektury budowli, ale przede wszystkim umożliwiała aranżacje wnętrz urbanistycznych o bardzo wyszukanych środkach oddziaływania na odbiorcę.
    The article is an attempt to form the architectural and urbanistic analyze of the specific Baroque design technique, used for the façades of monumental buildings. For the first time this method was used in its Roman creations by Francesco Borromini. Hence, most often in the literature appears under the Italian designation parete ondulata. It was a difficult concept in both terms – architectural and aesthetic values. It required design skills and construction experience. Prediction of the ultimate effect of the impact inside the urban interior had to be based on an extensive knowledge of perspective or design experience. The spectators probably often did not understood the essence of the solution. This explains relatively small spread of the method in full its extent. Imitation was mostly limited to application of wavy line of cornices or whole façade, which currently in circulation awareness connects with the architecture of the Baroque. Such reception sometimes overrides all huge intellectual contribution of this era in the field of design. Relatively quickly this technique became widespread in other European countries, in which aclasical forms were adopted. The method of concave-convex elevation gave great opportunities not only in creating attractive architecture, but mainly to design urban interiors with a very sophisticated measures impact on the recipient.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2016, 61, 1; 31-53
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recepcja barokowej techniki fasady wklęsło-wypukłej na Dolnym Śląsku
    The reception of the Baroque technic convex-concave façade (parete ondulata) in Lower Silesia
    Autorzy:
    Ludwig, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/145714.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    urbanistyka barokowa
    architektura barokowa
    XVII–XVIII w.
    Dolny Śląsk
    Baroque town planning
    Baroque architecture
    17–18th century
    Lower Silesia
    Opis:
    Artykuł podejmuje problem analizy rozpowszechnienia szczególnej techniki barokowej stosowanej w projektowaniu fasad budynków monumentalnych na Dolnym Śląsku. Po raz pierwszy metodę tę wykorzystał w swych rzymskich aranżacjach Francesco Borromini. Dlatego nazwa tej techniki pojawia się najczęściej w literaturze pod włoskim określeniem parete ondulata. Ten sposób formowania fasad rozpowszechnił się szybko krajach europejskich, gdzie przyjmowały się formy nieklasycznego baroku, w tym na Dolnym Śląsku. Metoda elewacji wklęsło-wypukłej dawała bowiem duże możliwości w kreowaniu przyciągającej uwagę architektury i umożliwiała wyszukaną aranżację wnętrz urbanistycznych o silnym oddziaływaniu na odbiorcę. Metoda parete ondulata nie została przyswojona w lokalnej architekturze śląskiej. Większość budowli, które prezentują tę formę powstała na podstawie projektów Kiliana Ignaca Dientzenhofera. Poza tym metoda w zredukowanej formie została też zastosowana w kilku przypadkach przez architektów austriackich działających na Śląsku (J. B. Peintner, Ch. Hackner). W ciasnych wnętrzach urbanistycznych technika parete ondulata umożliwiała silniejsze oddziaływanie. Jednak na Śląsku wykorzystano ją tylko w pałacowych fasadach pierzei ulicznych we Wrocławiu - pałac Hatzfeldów i Uniwersytet Wrocławski oraz drobnych formach stosowanych w architekturze w latach 1715-1740, np. w portalach. Pomimo to, tych kilka dzieł architektury monumentalnej wzniesionych na Dolnym Śląsku z użyciem omawianej techniki prezentuje się jako dzieła wybitne w skali ogólnoeuropejskiej o indywidualnych, lokalnych cechach. Ze względu na twórców, wykazują również powinowactwo z kręgiem austriackim i czeskim.
    The article aims to analyze the use of the Baroque convex-concave design technique, from the point of view of town-planning and architecture, for the facades of monumental buildings in Lower Silesia. For the first time this method was used in its Roman creations by Francesco Borromini. Hence, most often in the literature it appears under the Italian designation parete ondulata. Relatively quickly this technique became widespread in other European countries, in which non-Classical forms were being adopted, also in Lower Silesia. The convex-concave method of designing facades gave architects the possibility of creating attractive architecture and of designing sophisticated urban interiors that had a strong impact on the recipient. The parete ondulata method was not assimilated into the local Silesian architecture. Most of the buildings that present such forms were built on the basis of designs prepared by Kilian Ignaz Dientzenhofer and, in a reduced form, in several cases by Austrian architects active in Silesia (J. B. Peintner, Ch. Hackner). In cramped urban locations the parete ondulata technique provided the opportunity for making a stronger impression. However, in Silesia it was only applied in the facades of the Hatzfeld Palace and the University in Wrocław and in small architectural forms such as portals built in 1715–1740. Nevertheless, these few works of monumental architecture in Lower Silesia erected with the use of this technique present themselves as an outstanding achievement on the European scale with individual local characteristics. Because of the people who designed them, they also show an affinity with Austrian and Bohemian architecture.
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2016, 61, 2; 5-33
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Carlo i Francesco Ceroniowie w świetle nowych źródeł archiwalnych
    Carlo and Francesco Ceroni in the Light of New Archival Sources
    Autorzy:
    Ługowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16031582.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Carlo Ceroni
    Francesco Ceroni
    Carlo Farina
    Warszawa
    Architektura XVII-XVIII w.
    FRancesco Ceroni
    Warsaw
    17th and 18th century architecture
    Opis:
    W 2. połowie XVII w. do Warszawy przybyła grupa architektów pochodzących z  położonej nad jeziorem Lugano Valsoldy, w północnej Lombardii. Wśród nich znaleźli się Carlo i Francesco Ceroniowie. Postacie te za sprawą badań prof. Mariusza Karpowicza doczekały się samodzielnych opracowań. To on odnalazł w archiwum parafialnym w Albogasio Inferiore ich metryki, ustalił koligacje rodzinne, dotarł do kontraktu Francesca Ceroniego na prace przy kościele sakramentek oraz do testamentu Carla Ceroniego. Badania prowadzone przez autora tekstu dla Słownika architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku przyniosły szereg informacji biograficznych. Kwerenda w archiwum parafialnym w Albogasio Inferiore ujawniła nowe dokumenty źródłowe. Odnaleziono pełnomocnictwo Ceroniego dane w 1711 r. przed władzami Miasta Starej Warszawy dla Pietra Martiriego i Carla Antonia Bellottich na występowanie w jego imieniu przed władzami Valsoldy oraz zbiór dokumentów dotyczących konfliktu miedzy Carlem Ceronim a Carlem Fariną. Konflikt ten, o podłożu finansowym, skłonił Ceroniego do wyłączenia w testamencie rodziny Farina z udziału w spadku. Farina, który zabezpieczał w latach 1693-1699 włoskie interesy architekta, zarzucił Ceroniemu niespłacenie całości długu. Ceroni w liście z Warszawy z 16 maja 1714 roku skierowanym do kuzyna, burmistrza Valsoldy, przedstawił argumenty w których wykazał, że dług spłacił, a nawet poniósł szkody na wspólnych interesach z Carlem Fariną.  Z tego samego listu wynika, że druga córka architekta, Lucia - wbrew dotychczasowym ustaleniom - dożyła pełnoletniości i w wieku 31 lat wstąpiła do zakonu (zm. 1717). Kwerenda w aktach notarialnych archiwum państwowego w Como pozwoliła odnaleźć kodycyl Franciszka Ceroniego oraz plenipotencję wystawioną przez spadkobierców Ceroniego  architektom Carlo Antonio Bay i Giuseppe Rachetti na odzyskanie długów od Zofii i Dominika Combonich.   Sześć listów Carla Ceroniego do Samuela Pączkowskiego, administratora dóbr Krasińskich, odnalezionych w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie przyniosło nowe informacje na temat prac prowadzonych w Węgrowie. Listy te każą zweryfikować czas trwania prac przy zespole kościoła i klasztoru węgrowskich reformatów, i wydłużyć je o co najmniej dziesięć lat. Przeprowadzona przez autora analiza źródeł pozwala stwierdzić, iż głównym właścicielem przedsiębiorstwa budowlanego był młodszy z braci Ceronich  - Francesco. Carlo i Francesco Ceroniowie dorobili się znacznego majątku, który po ich śmierci przeszedł na własność mieszkańców Albogasio jako Eredita Ceroni. Jeszcze w XIX w. zyski z niego przeznaczane były na potrzeby mieszkańców miasteczka.
    In the second half of the 17th century a group of architects from Valsolda on Lake Lugano, northern Lombardy, came to Warsaw. Among them there were Carlo and Francesco Ceroni. These architects thanks to the investigation conducted by Prof. Mariusz Karpowicz have had their respective studies published. It was Prof. Karpowicz who found their birth certificates in the Albogasio Inferiore Parish Archives, ascertained their family ties, found Francesco Ceroni’s contract for the works on the church of the Nuns of Perpetual Adoration of the Blessed Sacrament, as well as Carlo Ceroni’s last will. The research performed by the author of the paper for the Dictionary of the Architects and Stonemasons in Warsaw in the 15th-18th Centuries brought about a number of biographic data. The preliminary research in the Albogasio Inferiore Parish Archives revealed some source documents. Among the discovered ones there was Ceroni’s authorization given in 1711 to the Bellottis: Pietro Martiri and Carlo Antonio in the presence of the Municipality of Old Warsaw to represent him in contacts with the authorities of Valsolda, as well as a set of documents related to the financial conflict between Carlo Ceroni and Carlo Farina. The clash made Ceroni exclude the Farina family from his inheritance. Farina who secured the architect’s interests in Italy in 1693-99, accused Ceroni of not having repaid the whole of his debt. In a letter from Warsaw dated 16 May 1714 addressed to his cousin, Mayor of Valsolda, Ceroni submitted arguments demonstrating that not only had he repaid the debt, but had even suffered financial losses through the shared business with Carlo Farina. The very same letter reveals that the architect’s second daughter Lucia, contrary to the to-date ascertainment, lived to come of age and aged 31 became a nun (d. 1717). The preliminary research in the Como Notarial State Archives allowed to find Francesco Ceroni’s codicil and authorization issued by Ceroni’s heirs to Carlo Antonio Bay and Giuseppe Rachetti to recover debts from Zofia and Dominik Comboni. Six letters of Carlo Ceroni to Samuel Pączkowski, administrator of the Krasiński estate discovered in the Central Archives of Historical Records in Warsaw, brought new information on the works conducted in Węgrów. The letters make us verify how long the works on the church and convent complex of the Węgrów Reformati lasted, and prolong them by at least ten years. The analysed sources permit the claim that it was the junior of the Ceroni brothers, namely Francesco, who owned the building enterprise. Carlo and Francesco Ceroni managed to amass substantial wealth which following their death became the property of the residents of Albogasio as the Eredita Ceroni. Still in the 19th century, its yields were allocated to satisfy their needs.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 3; 481-497
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pałac Koniecpolskich-Radziwiłłów. Modernizacje i transformacje programu wnętrz na przełomie XVII i XVIII wieku
    The Koniecpolski-Radziwiłł Palace. Modernization and Transformation of the Interior Programme at the Turn of the 18th Century
    Autorzy:
    Bernatowicz, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16026558.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Pałac Koniecpolskich-Radziwiłłów w Warszawie
    architektura przełomu XVII i XVIII wieku
    Constante Tencalla
    Giovanni Battista Gisleni
    Giuseppe Bellotti
    Augustyn Locci
    Carlo Ceroni
    Andrzej J. Jeziernicki
    Carlo A. Bay
    Benedykt de Renard
    Domenico Cioli
    The Koniecpolski- Radziwiłł Palace in Warsaw
    Architecture at the Turn of the 18th Century
    Opis:
    Pałac Koniecpolskich-Radziwiłłów (obecnie Prezydencki) należy do wyróżniających się skalą i prestiżem rezydencji Warszawy. Powstał w latach 1643-1646/1656 według projektu Contante Tencalli dla hetmana Stanisława Koniecpolskiego, wybitnego rycerza i znakomitego polityka. Następnie należał do książąt Lubomirskich, a 1674 r. zakupiony został przez księcia Michała Radziwiłła. W rękach tej rodziny pozostał do 1818 r.  Od 1684 r. Radziwiłłowie prowadzili przebudowy i adaptacje zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami użytkowymi i reprezentacyjnymi, angażując najwybitniejszych architektów pracujących w Warszawie. Wyjątkowo, jak na polskie warunki zachowane źródła w postaci inwentarzy pałacu z lat 1681, 1685, 1717, 1721, 1728, 1735 oraz rachunki i korespondencja pozwalają na odtworzenie dziejów przemian budowli, zakresu prac architektonicznych oraz roli uczestniczących w nich architektów. Materiały te posłużyły do rekonstrukcji zmieniających się układów funkcjonalnych wnętrz, które  opracowane zostały w formie graficznej. Za podstawę posłużył plan Pianta del Palazzo di uarsauia [Varsavia] wykonany przez Giovaniego B. Gisleniego przed 1655 r., a znajdujący się obecnie w Castello Sforzesco w Mediolanie. Tencalla zaprojektował pałac z loggią od dziedzińca, tarasem z grotą od ogrodu  oraz długą salą wewnątrz, po bokach której powstały paradne apartamenty. Wzorował na wczesnobarokowych willach i pałacach rzymskich z 2 poł. XVI i pocz. XVII w. – pałacu papieskim na Kwirynale i willi Borghese oraz willi Mondragone we Frascati. Ponieważ budowla miała pełnić nie tylko funkcje rekreacyjne ale również reprezentacyjne pałac otrzymał trzy kondygnacje – parter, piano nobile i mezzanino, i tym samym wpisywał się w tradycję rezydencji otwartej o francuskiej genezie. Z połączenia dwóch typów rezydencji włoskiej willi i francuskiego pałacu wynikł problem kształtu schodów. Tencalla, opierając się na schematach willowych zaprojektował schody ciasne i ciemne, nie spełniające w wystarczającym stopniu wymogów reprezentacji. Po śmierci Tencalli  Gisleni przedstawił nowe projekty schodów, których jednak nie zrealizowano. Próby rozwiązania tego problemu pojawiały się przy kolejnych adaptacjach i remontach pałacu. Nową klatką schodową z duszą wybudowano dopiero w poł. XVIII w. dostawiając ją do budynku od północy. W latach 1689-1690 Giuseppe S. Bellotti  wykonał remont pałacu dla Michała Radziwiłła i jego żony Katarzyny z Sobieskich. Odnowił schody na pierwsze piętro i wyremontował  salę jadalną na parterze. W większym zakresie modernizację pałacu wykonali w latach 1693-1701 Augustyn W. Locci i Carlo Ceroni dla kolejnego właściciela Karola Radziwiłła oraz Anny z Sanguszków. Powstała wtedy wielka jadalnia na parterze. Ceroni jako budowniczy i inżynier wodny nadzorował także prace ogrodowe związane z urządzeniami wodnymi w grocie. By podnieść reprezentacyjność wnętrz pałacu ponownie podjęto ponownie próbę wybudowania nowych schodów. Projekty wykonali architekci Andrzej J. Jeziernicki (1701-1705) oraz laureat Akademii św. Łukasza Benedykt de Renard (1720-1721). One także nie zostały zrealizowane. W tym czasie Carlo A. Bay z dużych pokojów na parterze wyodrębnił kameralne apartamenty mieszkalne przeznaczone dla Michała Radziwiłła „Rybeńki”.  W następnych latach  1727-1728 skoncentrowano się na podnoszeniu splendoru ogrodu. W tym celu, za pośrednictwem de Renarda sprowadzony został z Rzymu architekt Domenico Cioli, który odnowił grotę, urządzenia wodne i pawilony ogrodowe. Zrekonstruowany proces przemian jakich dokonali  znakomici architekci w latach 1684-1735 ukazuje skomplikowaną materię jaką było użytkowanie pałacu wzniesionego w czasach Wazów, a  funkcjonującego w epoce silnych tendencji do manifestowania reprezentacji, którego wyznacznikami były paradny dziedziniec, regularny ogród, i co najważniejsze paradna sekwencja wnętrz – sień, schody i Sala Wielka. Przykład pałacu Radziwiłłów-Koniecpolskich znakomicie ilustruje charakterystyczne w Warszawie zjawisko, gdy wczesnobarokowe wnętrza pałaców próbowano w XVIII w. unowocześnić by spełniały nowe wymogi reprezentacji. Problem polegał na tym, że z jednej strony respektowano nieomal ortodoksyjnie zasadę  nienaruszalności starych murów magistralnych, z drugiej zaś próbowano westybulom, klatkom schodowym i Salom Wielkim nadać okazałą i skalę. Konfliktowość między potrzebami unowocześnienia a możliwościami technicznymi zmuszała architektów i decydentów do podejmowania decyzji prowadzących do nietypowych rozwiązań, które odbiegały od ogólnoeuropejskich schematów rozwoju architektury, ale odbijały specyficzne uwarunkowania mentalne zleceniodawców i społeczno-ekonomiczne mechanizmy w rozwoju pałacowej architektury XVII i XVIII w. w Warszawie.
    The Koniecpolski-Radziwiłł Palace (today: Presidential Palace) ranks among the most grandiose and prestigious residences in Warsaw. Raised in 1643-1646/56 after the design by Contante Tencalla for Hetman Stanisław Koniecpolski, an illustrious knight and outstanding politician, it later belonged to the Lubomirski Princes, and was purchased by Prince Michał Radziwiłł in 1674. It remained this family’s property until 1818. Beginning as of 1648, the Radziwiłłs conducted alterations and adaptations harmonized with utility and stately needs of the residents, employing the most outstanding architects active in Warsaw. Exceptionally preserved sources, compared to other Polish estates, including inventories from: 1681, 1685, 1717, 1721, 1728, 1735, as well invoices and correspondence allow to recreate the history of the building’s transformations, the range of architectural works, and the role played by the contributing architects. The materials have served to reconstruct the altering of the functional arrangement of the interiors, these having been presented in a 2-D format. The grounds for it were found in the plan Pianta del Palazzo di uarsauia [Varsavia] executed by Giovani B. Gisleni before 1655, currently at Milan’s Castello Sforzesco. Tencalla designed a palace with a loggia from the side of the courtyard, a terrace with a grotto from the side of the garden, and a long hall inside, along which stately apartments were located. He modelled himself on early Baroque villas and Rome’s palaces from the 2nd half of the 16th century and early 17th century: the Papal Quirinal Palace, Villa Borghese, and Frascati’s Villa Mondragone. Since the building was not merely to serve recreational purposes, but also stately ones, the Palace was given three storeys: the ground floor, piano nobile and the mezzanine, thus joining the ranks of an open residence of French descent. The fusion of two types of residences: the Italian villa and the French palace yielded the problem of the staircase. Following the villa scheme, Tencalla designed narrow and dark stairs that were not sufficiently sumptuous. Following Tencalla’s death, Gisleni presented the design of a new staircase, this, however, not implemented. The attempts to solve the problem resurfaced in the course of subsequent adaptations and renovations of the Palace. A new stairwell was built only in the mid-18th century as adjacent to the building from the north. In 1689-90, Giuseppe S. Bellotti renovated the Palace for Michał Radziwiłł and his wife Katarzyna née Sobieski. He renovated the stairs leading to the first floor as well as the ground-floor dining room. The Palace’s modernization was conducted on a larger scale in 1693-1701 by Augustyn W. Locci and Carlo Ceroni for the next owner Karol Radziwiłł and Anna née Sanguszko. On that occasion a spacious dining room on the ground floor was built. As a stonemason and hydraulic engineer, Ceroni also supervised works in the garden related to the water devices in the grotto. In order to elevate the stately character of the Palace interiors, another attempt was made to have a new staircase constructed; this was designed respectively by the architect Andrzej J. Jeziernicki (1701-5)  and a laureate of the Academy of Saint Luke Benedykt de Renard (1720-21). Neither were those built. Around that time, out of large rooms on the ground floor, Carlo A. Bay isolated cosy residential apartments for Michał ‘Little Fish’ Radziwiłł. In subsequent years, 1727-28, the focus was on elevating the splendour of the garden. For the purpose, the architect Domenico Cioli was brought from Rome with de Renard’s support; he renovated the grotto, water devices, and the garden pavilions. The reconstructed process of the alterations conducted by illustrious architects in 1684-1735 illustrates the complicated matter that was the use of the Palace raised under the Vasas, and functioning in the era of strong tendencies to manifest sumptuosity, the latter reflected in stately courtyards, French gardens, and most importantly the gala sequence of interiors: the hallway, staircase, and the Grand Hall. The example of the Koniecpolski-Radziwiłł Palace perfectly illustrates the phenomenon typical of Warsaw when modernization of early-Baroque palace interiors was attempted in the 18th century so that they could meet the requirements of sumptuosity. The actual problem consisted in the fact that on the one hand the perimeter walls were almost orthodoxically considered unalternable, while on the other hand efforts were made to bestow a grandiose look and scale upon vestibules, staircases, and Grand Halls. The conflicts between the needs to modernize and technical possibilities forced architects and decision-makers to adopt unusual solutions that were distant from the European schemes of the development of architecture, yet reflected a peculiar mental framework of the clients, as well as socio-economic mechanisms of the development of Warsaw palace architecture in the 17th and 18th centuries.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 3; 389-413
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Plany rozbudowy dawnej warszawskiej rezydencji króla Zygmunta Augusta około roku 1600
    Autorzy:
    Bania, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1068590.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-26
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Zamek Królewski w Warszawie
    Tylman van Gameren
    Zygmunt III Waza
    historia architektury
    architektura Warszawy XVII w.
    Opis:
    Przechowywany w zbiorze rysunków architektonicznych Tylmana z Gameren projekt  A.Miłobędzki  z interpretuje jako projekt skrzydła zachodniego Zamku Warszawskiego. Autor artykułu sugeruje, że projekt ukazuje północne skrzydło Zamku, zryzalitowane na narożach, otwierające się ku kolegiacie św. Jana i miastu wieloarkadową filarową kolumnadą.
    Preserved project in the collection of architectural designs in Archiv of Tylamn Gameren (Warsaw University, Cabinet of Designs) A. Miłobędzki interpreted as a project of west wing of Warsaw Castle made in beginning of 17th century. I suppose that this project show us a north wing of Warsaw Castle, with cornrpavillons and vaste pillar collonade looking at collegiate church St. John and Old Town of Warsaw.
    Źródło:
    Artifex Novus; 2017, 1; 4-9
    2544-5014
    Pojawia się w:
    Artifex Novus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kinsberg House, a place fit for a prince to live in... Grodno Castle in modern times ($16^{th}$ and $18^{th}$ centuries) in the light of historiographic sources and field research
    Dom Kinsberg, w którym książę nie powstydziłby się zamieszkać... Zamek Grodno w czasach nowożytnych (XVI–XVIII w.) w świetle źródeł historiograficznych i badań terenowych
    Autorzy:
    Gryglewska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028639.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    architecture of 16th century
    architecture of 17th century
    architecture of 18th century
    Grodno Castle
    von Logau
    Silesia
    Zagórze Śląskie
    architektura XVI w.
    architektura XVII w.
    architektura XVIII w.
    zamek Grodno
    Śląsk
    Opis:
    The subject of the article is the early modern remodeling and extensions of the medieval Grodno Castle (Kinsberg) at the time when it was the seat of the von Logau family, i.e. Matthäus, Kaspar and Georg, in the years 1545-1595, and its subsequent transformations until 1823. Purchased then by Johann Gustav Gottlieb Büsching, the castle was secured and turned into a romantic ruin. The studies were based on the analysis of German historical research, mainly from the $19^{th}$ and the beginning of the $20^{th}$ century, using the sources which were either incomplete or lost in 1945. Historical descriptions of buildings and an attempt at interpreting them were presented. Preserved iconographic materials and the field research, which was conducted in the years 2019-2021 by a team of scientists from the Department of History of Architecture, Art and Technology of Wrocław University of Science and Technology, were also taken into consideration. The aim of the article was to present the architecture of the castle in its heyday. The discussed early modern phase of its remodeling turned out to be a consistently implemented and completed concept of rebuilding the late-gothic castle from the beginning of the $16^{th}$ century into an elegant Renaissance residence which consisted of a three-winged body of the upper castle closed with a curtain wall, crowned with a high roof surrounded by an attic, with an internal courtyard and a tower; then the middle castle, outer bailey and lower castle. In terms of the quality of architecture and its design, Grodno Castle could compete with Silesian princely residences at the end of the $16^{th}$ century.
    Tematem artykułu są nowożytne przebudowy i rozbudowy średniowiecznego zamku Grodno (Kinsberg) w czasach, gdy był siedzibą rodziny von Logau, Matthäusa, Kaspara i Georga, w latach 1545-1595, oraz jego późniejsze przemiany – do 1823 r. Zakupiony wówczas przez Johanna Gustava Gottlieba Büschinga zamek został zabezpieczony i przekształcony w romantyczną ruinę. Studia zostały oparte na analizie niemieckich opracowań historycznych, przede wszystkim z XIX i początku XX w., wykorzystujących obecnie niekompletne lub zaginione w 1945 r. źródła. Zaprezentowano historyczne opisy budowli oraz próbę ich interpretacji z uwzględnieniem zachowanych materiałów ikonograficznych oraz badań terenowych, prowadzonych w latach 2019-2021 przez zespół naukowców z Katedry Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej. Celem artykułu było przedstawienie architektury zamku w okresie jego największej świetności. Omówiona nowożytna faza jego przebudowy okazała się konsekwentnie realizowaną i skończoną koncepcją przebudowy późnogotyckiego zamku z początku XVI w. w wytworną renesansową rezydencję, składającą się z trójskrzydłowej bryły zamku górnego zamkniętej ścianą kurtynową, zwieńczonej wysokim dachem otoczonym attyką, z wewnętrznym dziedzińcem, wieżą i przedbramiem; średniego zamku, międzymurza i dolnego zamku. Pod względem jakości architektury i jej wystroju zamek Grodno mógł w końcu XVI w. rywalizować ze śląskimi rezydencjami książęcymi.
    Źródło:
    Architectus; 2021, 4 (68); 49-62
    1429-7507
    2084-5227
    Pojawia się w:
    Architectus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowy wizerunek klasztorów dominikańskich po Soborze Trydenckim w miastach śląskich w cesarstwie habsburskim
    Transformation of the architecture of Dominican monasteries in Silesia in the 17th and first half of the 18th c.
    Autorzy:
    Ludwig, Bogna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106683.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    klasztory dominikańskie
    architektura barokowa
    urbanistyka barokowa
    Śląsk
    XVII-XVIII w.
    Dominican monasteries
    Baroque architecture
    Baroque urban planning
    Silesia
    17th-18th century
    Opis:
    Artykuł podejmuje próbę scharakteryzowania przemian w architekturze klasztorów dominikańskich na Śląsku w okresie potrydenckim w odniesieniu do ich nowego stosunku do przestrzeni urbanistycznej. Opisując przebudowy klasztorów i ich świątyń z tych czasów, wskazuję sposób przyjęcia przez zakon zaleceń soborowych dotyczących projektowania i wyeksponowania w mieście fasad kościołów.
    The article attempts to characterize the transformation of the architecture of Dominican monasteries in Silesia in the post-Tridentine period with regard to their new relation to urban space. Describing the reconstruction of their cloisters and churches from those times, it specifies how the order accepted the council's recommendations concerning the design and visual prominence of the facades of churches.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, 28, 2; 113-128
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O inwestycjach budowlanych Wazów w Wilnie
    On the Vasas’ Building Investments in Vilnius
    Autorzy:
    Czyż, Anna Sylwia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832666.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-25
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Wazowie
    Wilno
    XVII w.
    architektura
    the Vasas
    Vilnius
    seventeenth century
    architecture
    Opis:
    Artykuł traktuje o budowlach Wazów w Wilnie w kontekście nie tyle architektonicznym, ile treści ideowych. Waga inwestycji Wazów wynikała z tradycji jagiellońskiej opieki nad miastem oraz miejsca, jakie Wilno zajmowało w Rzeczypospolitej.
    The article deals with the Vasa buildings in Vilnius not in the context of their architecture but their ideological content. The importance of the Vasa investments resulted from the Jagiellonian tradition of taking care of the city and the place that Vilnius occupied in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 211-228
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fundacje eremów Kongregacji Kamedułów Eremitów Góry Koronnej w dawnej Rzeczypospolitej
    The Congregation of Camaldolese Hermits of Góra Koronna
    Autorzy:
    Łupiński, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31042734.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wydawnictwo Bernardinum
    Tematy:
    Congregation of Camaldolese Hermits of Góra Koronna
    Bl. Paweł Giustiniani
    Camaldolese hermitages of the Polish-Lithuanian province
    establishing Camaldolese foundations
    architecture of Camaldolese hermitages in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th–19th centuries
    Kongregacja Kamedułów Eremitów Góry Koronnej
    bł. Paweł Giustiniani
    eremy kamedulskie prowincji polsko-litewskiej
    erygowanie fundacji kamedulskich
    architektura eremów kamedulskich w Rzeczypospolitej XVII–XIX wieku
    Opis:
    Kongregacja Eremitów Kamedułów Góry Koronnej założona przez błog. Pawła Giustinianiego na początku XVI wieku we Włoszech, o charakterze eremickim, czyli pustelniczym stała się jednym z prężnych centrów odnowy Kościoła katolickiego w dobie reformacji. Istotą reformy założyciela był powrót do pierwotnego ducha eremickiego polegającego na wycofaniu się ze świata, aby w samotności, kontemplacji i milczeniu zjednoczyć się z Bogiem. Członkowie kongregacji na początku XVII wieku dotarli na ziemie polskie i litewskie na zaproszenie możnowładców oraz królów Władysława IV i Jana II Kazimierza, aby ocalić Rzeczpospolitą od nieszczęść, które ją dotykały. Fundatorzy mieli decydujący wpływ na zakładanie eremów, ich architekturę i przekazane posiadłości ziemskie. Kryzys, jaki nastąpił w okresie zaborów, dotknął boleśnie kamedułów. Zaborcy pozbawili kamedułów ich posiadłości i skasowali poszczególne eremy, z których zachowały się do dzisiaj tylko dwa: na Bielanach koło Krakowa oraz w Bieniszewie. Niniejszy artykuł ma na celu prześledzenie zakładania fundacji eremów kamedulskich na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz respektowanie przepisów i zaleceń władz Kongregacji Eremitów Kamedułów Góry Koronnej, odnoszących się do założeń architektonicznych nowo wybudowanych fundacji.
    The Congregation of Camaldolese Hermits of Góra Koronna founded by Bl. Paul Giustiniani at the beginning of the 16th century in Italy, having a hermitic haracter, became one of the thriving centers of renewal of the Catholic Church in the era of the Reformation. The essence of the founder’s reform was a return to the original hermitic spirit of withdrawing from the world to unite with God in solitude, contemplation and silence. At the beginning of the 17th century, members of the congregation arrived in Poland and Lithuania at the invitation of the magnates and kings Wladislaus IV and John II Casimir, in order to save the Commonwealth from the misfortunes that affl icted it. The founders had a decisive infl uence on the establishment of hermitages, their architecture and the transferred land estates. The crisis that occurred during the partitions aff ected the Camaldolese monks painfully. The partitioning powers deprived the Camaldolese monks of their possessions and liquidated individual hermitages, of which only two have survived to this day: in Bielany near Kraków and in Bieniszew. This article aims to trace the foundations of Camaldolese hermitages in the lands of the former Polish-Lithuanian Commonwealth and to respect the regulations and recommendations of the authorities of the Congregation of Camaldolese Hermits of Góra Koronna regarding the architectural assumptions of newly built foundations.
    Źródło:
    Studia Pelplińskie; 2023, 57; 205-225
    0239-4456
    Pojawia się w:
    Studia Pelplińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między rzymskim uniwersalizmem a „niebem i zwyczajem polskim”. Próba rozpoznania kilku projektów budowli świeckich autorstwa Giovanniego Battisty Gisleniego
    Between the Universalism of Rome and the “Sky and Custom of Poland”. An Attempt at the Examination of the Designs for some Secular Buildings by Giovanni Battista Gisleni
    Autorzy:
    Mossakowski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15582171.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Giovanni Battista Gisleni
    buildings in 17th-century Warsaw
    architecture of Rome in the early modern period
    budowle warszawskie XVII wieku
    architektura Rzymu w dobie wczesnej nowożytności
    Opis:
    Próba rozpoznania czasu i okoliczności powstania oraz przeznaczenia kilku projektów budynków świeckich wykonanych przez Giovanniego Battistę Gisleniego (1600–1672), przechowywanych w zbiorach Sir John Soane’s Museum w Londynie, Castello Sforzesco w Mediolanie oraz Staatliche Kunstsammlungen w Dreźnie, ukazana na tle rozwoju architektury XVII w. w Polsce i we Włoszech.
    The article constitutes an attempt at identifying the period andcircumstances in which Giovanni Battista Gisleni (1600–1672) created some designs for secular buildings, now held at Sir John Soane’s Museum in London, Castello Sforzesco in Milan and Staatliche Kunstsammlungen in Dresden, as well as the intended use of those buildings, shown against the background of the 17th-century development of architecture in Italy and in Poland.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 1; 5-46
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lwowski kościół Karmelitanek Bosych (1642–1690) a projekty Giovanniego Battisty Gisleniego
    The Lvov Church of the Discalced Carmelite Nuns (1642–1690) and the Designs by Giovanni Battista Gisleni
    Autorzy:
    Mossakowski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30145668.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Giovanni Battista Gisleni
    Jakub Sobieski
    church of the Discalced Carmelite nuns in Lvov
    church architecture in Lvov in the 17th century
    Baroque architecture
    architectural foundations in the 17th century
    kościół Karmelitanek Bosych we Lwowie
    architektura sakralna Lwowa XVII w.
    architektura barokowa
    fundacje architektoniczne w XVII w.
    Opis:
    Artykuł poświęcony grupie studiów Giovanniego Battisty Gisleniego (1600–1672), zawierających kilka odmiennych wariantów projektu kościoła Karmelitanek Bosych we Lwowie (realizacja 1641–1648 i 1683–1688). Jest także próbą ustalenia roli, jaką w procesie twórczym odgrywał nie tylko architekt-projektant i przepisy zakonu karmelitów bosych, lecz także fundator-zleceniodawca i określone przez niego wymagania.
    The article is devoted to a group of studies by Giovanni Battista Gisleni (1600–1672) containing several different variants of the design for the church of the Discalced Carmelite nuns in Lvov (constructed in 1641–1648 and 1683–1688). It also attempts to establish the role played in the creative process not only by the architect-designer and the regulations of the Order of Discalced Carmelites, but also by the founder who commissioned the work and the requirements set by him.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 1; 31-52
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Siedemnastowieczne listwowe dekoracje sklepienne w Polsce i ich europejski kontekst
    Seventeenth-Century Panel Vault Decorations in Poland and their European Context
    Autorzy:
    Krasny, Piotr
    Kurzej, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38711316.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    stuccos
    panel vault decorations
    early modern architecture
    Renaissance
    17th-century architecture
    sztukaterie
    listwowe dekoracje sklepienne
    architektura nowożytna
    renesans
    architektura XVII w.
    Opis:
     W starszej literaturze panowało przekonanie, że sztukateryjna dekoracja sklepień z początku XVII w., stosowana głównie na Lubelszczyźnie, jest przejawem rodzimych tendencji artystycznych. Z czasem dostrzeżono występowanie takiego rozwiązania poza granicami państwa polsko-litewskiego, nie zwrócono jednak uwagi na jego genezę, której można doszukiwać się w budowlach wznoszonych przez Rafaela i jego współpracowników. Wydaje się, że moda na takie dekoracje wynikała z ich skojarzenia ze sztuką antyczną, dzięki któremu szybko stały się one popularne w państwach południowoniemieckich i Królestwie Czeskim. Przy obecnym stanie badań nie da się wskazać, skąd konkretnie pochodzi taka formuła dekoracji architektonicznej i jak dotarła na ziemie Rzeczypospolitej. Można jednak powiedzieć, że nie był to rodzimy wynalazek, lecz rozwiązanie, którego zastosowanie świadczyło o świadomości tendencji występujących w architekturze europejskiej.
    The view prevalent in older literature on the subject was that the early 17th-century stucco decoration of vaults, used mainly in the Lublin region, was a manifestation of native artistic tendencies. With time, the occurrence of a similar solution outside the borders of the Polish-Lithuanian state was noticed, but no attention was paid to its origins, which may be sought in the buildings erected by Raphael and his collaborators. It seems that the fashion for such decorations resulted from their being associated with ancient art, owing to which they quickly became popular in the South German states and the Kingdom of Bohemia. The current state of research does not allow us to specify the route by which this formula of architectural decoration reached the lands of the Commonwealth of Poland and Lithuania, but it can be assumed that it was not a local invention, but an architectural element whose use demonstrated an awareness of trends in European architecture.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 2; 77-110
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies