Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "archdeaconry" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Liber beneficiorum Jana Łaskiego – przyczynek do krytyki źródłoznawczej gnieźnieńskiej księgi uposażeń
Łaski’s Liber beneficiorum: A monographic article on the source criticism of the Gniezno Book of Benefice
Autorzy:
Borek, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784084.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
liber beneficiorum
diecezja gnieźnieńska
archidiakonat kaliski
Dobrzec
praktyka kancelaryjna
the diocese of Gniezno
the archdeaconry of Kalisz
office practice
Opis:
There has been almost no source research on the books of benefice (libri beneficiorum) of Polish dioceses dating back to the end of the Middle Ages and the beginning of the early modern period in Polish historiography, the only exception being Jan Długosz’s book of benefice. Given the significance of these sources for studying a wide array of historical problems, the lack of research on those mentioned above is a serious omission. The article attempts to fill this gap, focusing on a text about the archdeaconry of Kalisz (the creation of this document, its storage and function) included in liber beneficiorum of the diocese of Gniezno, drawn up on the orders of Archbishop Jan Łaski in the 1520s and early 1530s. The paper is narrow in scope and only attempts to address certain basic issues. The study of the problems mentioned above was based on the well-known description of the archdeaconry of Kalisz and information from other sources: consistory and chapter records, and the other volumes of Jan Łaski’s Liber Beneficiorum, including the Łęczyca and Łowicz draft. In addition, other essential sources for the following study are the copies of the description relating to St Michael’s Parish in Dobrzec (currently part of Kalisz), coming from the hitherto unknown description of the Kalisz archdeaconry of the Gniezno Book of Benefice. These copies are discussed more extensively and their edition is included in the appendix. The article proposes hypotheses regarding the organization of work on Łaski’s book of benefice, the methods of the text’s preparation, and the function of the book over the first hundred years of its existence.
Badania źródłoznawcze nad księgami uposażeń beneficjów (libri beneficiorum) polskich diecezji z przełomu średniowiecza i czasów nowożytnych są właściwie nieobecne w polskiej historiografii. Jedynym wyjątkiem jest księga uposażeń autorstwa Jana Długosza. Sytuacja ta jest istotnym brakiem, wziąwszy pod uwagę znaczenie tych źródeł dla badania całego szeregu problemów historycznych. Niniejszy tekst stanowi próbę zmiany tego stanu. Przedmiotem artykułu jest analiza zagadnienia powstania, przechowywania i funkcjonowania tekstu opisu archidiakonatu kaliskiego z libri beneficiorum diecezji gnieźnieńskiej, spisanego z polecenia arcybiskupa Jana Łaskiego w ciągu drugiej i na początku trzeciej dekady XVI wieku. Tekst ma charakter przyczynkowy i stanowi próbę poruszenia pewnych podstawowych zagadnień. Studium wspomnianych problemów przeprowadzono na bazie powszechnie znanego tekstu opisu archidiakonatu kaliskiego, a także informacji z innych źródeł: zapisek konsystorskich, kapitulnych i porównania z innymi tomami księgi uposażeń Jana Łaskiego, w tym brudnopisem łęczycko-łowickim. Jednym ze źródeł i istotnym elementem studium jest wykorzystanie odpisów tekstu opisu parafii św. Michała w Dobrcu (obecnie część Kalisza), pochodzących z nieznanego dotychczas egzemplarza kaliskiej części gnieźnieńskiej księgi uposażeń. Z tego względu poświęcono im więcej miejsca i w aneksie opublikowano ich edycję. W artykule postawiono wstępne hipotezy co do organizacji prac przy zbieraniu informacji do księgi uposażeń Łaskiego, metod opracowania tekstu oraz funkcjonowania księgi w ciągu pierwszych 100 lat od jej sporządzenia.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 43-72
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwotna średniowieczna sieć dekanalna w diecezji krakowskiej
Das ursprüngliche mittelalterliche Netz von Dekanaten in der Diözese Krakau
Autorzy:
Chachaj, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041784.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Mittelalter
12. Jahrhundert
Erzdiakonat
Dekanat
Diözese Krakau
średniowiecze
XII wiek
archidiakonat
dekanat
prepozytura
diecezja krakowska
Middle Ages
12th century
archdeaconry
decanate
provostry
diocese of Karkow
Opis:
Der vorliegende Artikel befaßt sich mit der Entstehung der ersten Landdekanate in der Diözese Krakau. Vieles spricht dafür, daß diese kirchlichen Verwaltungseinheiten im Rahmen der von Bischof Gedka durchgeführten Reform der Territorialstruktur der Diözese ins Leben gerufen wurden. Diese Aktion scheint an der Wende der sechziger und siebziger Jahre des 12. Jahrhunderts stattgefunden zu haben. Der Artikul bildet außerdem den Versuch einer Rekonstruktion des ursprünglichen Dekanatsnetzes der Diözese Krakau und in der Folge auch des quantitativen Kirchenbestandes in Kleinpolen am Ende des 12. Jahrhunderts.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1999, 71; 379-387
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The development of the parish network in the archdeaconry of Lublin until the end of the 16th century. The current state of research
Rozwój sieci parafialnej na terenie archidiakonatu lubelskiego do końca XVI wieku. Stan badań
Autorzy:
Chachaj, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784068.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
archidiakonat lubelski
rozwój sieci parafialnej w średniowieczu
rozwój sieci parafialnej w XVI wieku
the archdeaconry of Lublin
the development of the parish network in the Middle Ages
the development of the parish network in the 16th century
Opis:
Artykuł podsumowuje dotychczasowe ustalenia dotyczące rozwoju sieci parafialnej na terenie archidiakonatu lubelskiego w okresie od początku pojawienia się na tym obszarze struktur kościelnych do początków XVII wieku. Pracą, która miała fundamentalne znaczenie w badaniach dotyczących omawianego tematu było opracowanie Przemysława Szafrana, wydane w latach 50. ubiegłego wieku. Na zawarte w nim ustalenia do dziś powołują się badacze poruszający zagadnienie rozwoju struktur parafialnych na terenach położonych wokół Lublina. Do dzisiaj brak opracowania porównywalnego znaczeniem ze wspomnianą pracą, choć liczne przeprowadzone w ciągu ostatnich dekad badania wykazały, że jest ona już w bardzo dużym stopniu nieaktualna. Postulatem na przyszłość jest zatem przeprowadzenie kompleksowych badań dotyczących rozwoju struktur kościelnych na terenie Lubelskiego w pierwszych wiekach ich rozwoju i wprowadzenie do obiegu naukowego aktualnych danych na ten temat.
The article summarizes all the findings on the development of the parish network in the archdeaconry of Lublin in the period from the appearance of the church structures in this area until the beginning of the 17th century. The work which was of fundamental importance in research on the issue under discussion was the study by Przemysław Szafran, published in the 1950s. Researchers exploring the issue of the development of the church structures in the areas around Lublin still refer to the findings included in the work mentioned above. There is no other work which could be compared to Szafran’s one, despite the fact that numerous studies conducted in recent decades have revealed that it is already out of date. The postulate for the future is, therefore, conducting comprehensive research on the development of the church structures in the archdeaconry of Lublin in the first centuries of their development and presenting up-to-date data on this subject.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 113-136
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zarys dziejów parafii Popkowice do początków XVII wieku
An outline of the history of the Popkowice parish until the early 17th century
Autorzy:
Chachaj, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783828.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
parafia Popkowice
kościół św. Maurycego w Zawichoście
scholasteria kapituły sandomierskiej
rozwój sieci parafialnej w archidiakonacie zawichojskim
the Popkowice parish
St Maurice Church in Zawichost
cholasteria of the Sandomierz chapter
the development of the parish network in the archdeaconry of Zawichost
Opis:
The article presents a synthetic discussion on the earliest period of the history of the parish of Popkowice, from the moment it was founded to the early 17th century. Referring to the sources, the paper verifies the views present in the literature on the investigated subject. The text analyses in depth the circumstances of the foundation of the Popkowice parish, puts forward hypotheses on its previous parish affiliation, discusses its history in the 15th and 16th centuries as well as its decline during the Reformation and its revival in the first half of the 17th century. The last part of the article focuses on the affiliation of the Popkowice parish to the church administrative units and the list of the priests (as complete as possible at the present state of research) in Popkowice in the investigated period.
Artykuł jest próbą syntetycznego omówienia najwcześniejszego okresu dziejów parafii Popkowice, od momentu jej powstania, do początków XVII wieku. W oparciu o przekazy źródłowe weryfikuje on poglądy występujące w dotychczasowej literaturze dotyczącej poruszanego tematu. W tekście dokładniej przeanalizowano okoliczności powstania parafii popkowickiej, postawiono hipotezy dotyczące jej wcześniejszej przynależności parafialnej, omówiono jej dzieje w XV i XVI stuleciu, a także upadek w czasie reformacji i odnowienie w 1. połowie XVII wieku. W ostatniej części artykułu przedstawiono przynależność parafii Popkowice do jednostek administracji kościelnej oraz zestawiono możliwie kompletną na obecnym etapie badań listę plebanów popkowickich w omawianym okresie.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 110; 93-118
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bractwa religijne w archidiakonacie lubelskim do końca XVIII wieku: chronologia i terytorialne rozmieszczenie
Autorzy:
Flaga, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044339.pdf
Data publikacji:
1981
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
bractwa religijne
XVIII wiek
archidiakonat lubelski
wizytacja
kościoły parafialne
religious fraternity
18th century
archdeaconry of Lublin
canonical visitation
parish church
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1981, 42; 293-344
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościoły i zabudowania parafialne w Konopnicy w XVII-XX wieku
Churches and parish buildings in Konopnica from the seventeenth to the twentieth century
Autorzy:
Hamryszczak, Artur
Mącik, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784119.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Konopnica
Pieta
parafia w Konopnicy
archidiakonat lubelski
Władysław Sienicki
Pietà
the parish of Konopnica
the archdeaconry of Lublin
Opis:
The parish of Konopnica in the Lublin district and the archdeaconry of Lublin dates back to the fourteenth century. It encompassed three villages located next to each other: Konopnica, Radawiec and Uniszowice. At the end of the eighteenth century the parish already had six villages, apart from the above-mentioned ones, Radawczyk, Motycz and Sporniak. It was not until the interwar period that the parish borders were changed; the parish of Motycz was established at the time. The church was endowed by the authorities of the city of Lublin in 1428. The oldest wooden St Catherine’s church was replaced with a stone church, built on a headland protruding into the river valley and consecrated in 1667. At that time the church was dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary, as well as St Catherine. The neo-Gothic church, designed by Władysław Siennicki and erected in 1904-1906, took the place of the one from the seventeenth century (it was, however, built on a different site from the previous one). The church serves its functions to this day. The decision to build a new church was prompted by an increasing number of parish inhabitants, the poor technical condition of the existing church, and the project of the Kraśnik road, which became the main road from Lublin to Kraśnik. After the new church had been built, the old church of the seventeenth century fell into oblivion and was demolished in the interwar years. The Konopnica church boasted a sculpture of a Gothic Pietà, which is currently held at the National Museum in Poznań. The sculpture, placed in the high altar, was considered to be miraculous and was worshipped by the local population. Every year on the feast of the Seven Sorrows of Mary (the Friday before Palm Sunday), the Blessed Sacrament was exposed following the celebration of holy mass, during which the faithful were granted an indulgence. The condition of the parish and the church in Konopnica was described in detail in canonical visitation records. In addition to the church, the parish possessed a presbytery, flats for church servants, a hospital, and outbuildings, such as a coach house, a stable, a pigsty, a granary, and a brewery. The new parish cemetery, which replaced the cemetery located near the church, was opened in the early nineteenth century and is currently in the national register of historic monuments.
Parafia w Konopnicy w ziemi lubelskiej i archidiakonacie lubelskim datuje się na XIV wiek. Obejmowała trzy wsie położone koło siebie: Konopnicę, Radawiec i Uniszowice. Pod koniec XVIII wieku parafia liczyła już sześć wsi, obok wyżej wspomnianych miejscowości, także Radawczyk, Motycz i Sporniak. Zmiana granic parafii dokonała się dopiero w okresie międzywojennym, kiedy powstała parafia w Motyczu. Uposażanie kościoła zostało nadane przez magistrat miasta Lublina w 1428 r. Najstarszy kościół drewniany pw. św. Katarzyny został zastąpiony po 1650 r. murowanym, konsekrowanym w 1667 r., zbudowanym na cyplu wysuniętym w dolinę rzeczki. Kościół nosił wówczas wezwanie, oprócz dotychczasowego św. Katarzyny, również Wniebowzięcia NMP. Następcą tej świątyni jest wzniesiony w latach 1904-1906 kościół neogotycki, według projektu Władysława Siennickiego, który funkcjonuje do dziś dnia i został wybudowany w innym miejscu niż poprzednia świątynia. Decyzja o jego wzniesieniu wynikała z rosnącej liczby mieszkańców parafii, złym stanem technicznym dotychczasowego kościoła oraz wytyczeniem szosy kraśnickiej, która stała się głównym traktem prowadzącym z Lublina do Kraśnika. Po wzniesieniu nowego kościoła, budynek starej świątyni z XVII wieku popadł w zapomnienie i w latach międzywojennych uległ rozbiórce. W kościele w Konopnicy znajdowała się gotycka figura Piety, która aktualnie jest przechowywana w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Rzeźba uchodziła za słynącą łaskami i cieszyła się lokalnym kultem. Umieszczona była w głównym ołtarzu. Corocznie w święto Siedmiu Boleści Maryi, w piątek przed Niedzielą Palmową odprawiano mszę św. odpustową z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Szczegółowe opisy parafii i kościoła parafialnego w Konopnicy pochodzą z wizytacji kanonicznych, w których na przestrzeni lat zapisywano stan zabudowań kościelnych. Do zabudowań parafialnych oprócz kościoła należała plebania, mieszkania sług kościelnych, szpital  oraz budynki gospodarcze (m.in. wozownia, stajnia, chlew, spichlerz, browar). Nowy cmentarz parafialny, który zastąpił przykościelny, powstał w początkach XIX wieku i aktualnie wpisany jest w rejestr zabytków.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 167-198
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Expositus periculo…” Klęski duże i małe wschodniej Wielkopolski w świetle siedemnastowiecznych źródeł z archidiakonatu gnieźnieńskiego
Expositus periculo … Great and small defeats of eastern Greater Poland in the light of seventeenth-century sources from the Gniezno archdeaconry
Autorzy:
Jabłońska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1886430.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
archidiakonat gnieźnieński
klęski elementarne
epidemie
pożar
Szwedzi
źródła
wschodnia Wielkopolska
Gniezno Archdeaconry
basic defeats
epidemics
fire
Swedes
sources
eastern Greater Poland
Opis:
Artykuł ma na celu ukazanie klęsk, jakich w świetle źródeł z archidiakonatu gnieźnieńskiego doświadczali mieszkańcy wschodniej Wielkopolski w XVII wieku. Były to między innymi: zarazy, pożary, anomalie pogodowe, wojna ze Szwedami z lat 1655-1660, obecność różnych wojsk, co oznaczało cały zestaw nieszczęść, takich jak śmierć, rabunek, zniszczenie, zaraza. Nieszczęściem mogły być także złe gospodarowanie oraz nadmierne obciążenia ludności. Klęski te powodowały określone skutki demograficzne, społeczne i gospodarcze. Nieszczęścia mogły mieć różny zasięg, czas trwania i skalę. „Potop” stanowi dla omawianego terenu cezurę dzielącą XVII wiek na pierwszą, lepszą połowę, oraz drugą, kiedy działo się źle. Składało się na to wiele czynników, a klęski elementarne miały w tym swój spory udział. Ich obecność można dostrzec w treści i formie wybranych dla potrzeb artykułu typów źródeł przede wszystkim proweniencji kościelnej, ale też i świeckiej.
The article is aimed at portraying defeats in the light of sources from the Gniezno Archdeaconry residents of eastern Greater Poland experienced which in the 17th century. They were it among others: epidemics, fires, abnormal weather conditions, war with Swedes from 1655-1660 years - presence of all sorts armies what meant the entire set of such disasters as death, robbery, damage, epidemic. Also a bad management and overloads of the population could be a misfortune. These defeats caused determined demographic, social and economic effects. Disasters could have a different reach, a duration and a scale. The "Swedish invasion of Poland in 1655-1660" constitutes the dividing line dividing the 17th century into the just any half and second for the discussed area, when happened badly. Many factors made it up, and basic defeats had including their considerable participation. It is possible to notice their presence in contents and the form of types chosen for the purposes of the article of sources above all of church provenance, but also and secular.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 2; 99-117
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego w epoce potrydenckiej w świetle siedemnastowiecznych wizytacji (wybrane przykłady)
The Status of the Parish of Archdeaconry of Gniezno after the Council of Trent in the Light of Seventeenth-Century Canonical Visitations (Selected Examples)
Autorzy:
Jabłońska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341419.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Council of Trent
Catholic Church
parish
archdeaconry of Gniezno
visitations
reform
sobór trydencki
Kościół katolicki
parafia
archidiakonat gnieźnieński
wizytacje
reforma
Opis:
Artykuł ma na celu ukazanie związku pomiędzy założeniami wielkiej reformy Kościoła katolickiego z XVI wieku a stanem poszczególnych, zróżnicowanych parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego po soborze trydenckim. Omówiono wydarzenia XVII wieku, kiedy nastąpił proces przywracania statusu Kościoła katolickiego. W artykule wykorzystano dwie z czterech wizytacji kanonicznych, które pozostały po tym archidiakonacie. Pochodzą one z początku i końca XVII wieku i są najbardziej wszechstronne. Pozwalają one na wgląd w stan ówczesnej parafii, funkcjonującej w zmieniających się warunkach społecznych, gospodarczych i politycznych. W pewnym stopniu pozwalają też znaleźć odpowiedź na pytanie, czy i w jaki sposób reforma wprowadzona przez sobór trydencki odzwierciedla w funkcjonowaniu i niektórych elementach istotne i ważne ogniwo w strukturze Kościoła.
This article aims to show the relation between the premise of the great reform of the Catholic Church from the 16th century and the state of the individual, diversified parishes of the archdeaconry of Gniezno after the Council of Trent. The events of the 17th century are discussed when the process of restoration of the status of the Catholic Church occurred. Two out of four canonical visitations that remained from this archdeaconry were used in the article. They come from the beginning and the end of the 17th century and are the most comprehensive. They allow for an insight into the state of the parish then operating in the ever-changing social, economic, and political conditions. To an extent, they allow to find an answer to the question if and how the reform introduced by the Council of Trent reflects in the functioning and certain elements an essential and important link in the Church structure.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2023, 78; 33-51
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasoby Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie w pracy naukowej historyka okresu staropolskiego
Autorzy:
Jabłońska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33341023.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Gniezno Archdiocesan Archive
church history
medieval
modern
chapter
parish
social functions
clergy
post-Tridentine era
Gniezno Archdeaconry
Uniejów
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie
historia Kościoła
średniowiecze
nowożytność
kapituła
parafia
funkcje społeczne
duchowieństwo
epoka potrydencka
archidiakonat gnieźnieński
Opis:
Artykuł ma na celu ukazanie znaczenia Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie w pracy naukowej i życiu zawodowym historyka zajmującego się okresem staropolskim (średniowieczem i okresem nowożytnym). Na przestrzeni ponad 20 lat zasoby Archiwum Archidiecezjalnego stały się podstawą pracy doktorskiej i publikacji powstałej na jej kanwie, książki habilitacyjnej, a także zostały wykorzystane w ponad 20 artykułach naukowych oraz licznych referatach konferencyjnych, seminaryjnych, wykładach naukowych i popularnonaukowych.W niniejszej pracy podjęto zagadnienia należące do dziejów Kościoła, historii społecznej, historii kultury, historii gospodarki i ekonomii, biografistyki pedagogicznej. Zwrócono uwagę na instytucje, ale również na ludzi. Poruszono m.in. problematykę duchowieństwa świeckiego, kapituły, parafii, szpitalnictwa, szkolnictwa i bractw. Obejmowały one historię lokalną i regionalną Gniezna oraz jego okolic określonych granicami staropolskiego archidiakonatu gnieźnieńskiego / wschodniej Wielkopolski, a także Uniejowa (archidiakonat uniejowski).Kwerenda dotyczyła różnych zespołów archiwalnych: pozostałości po działalności konsystorza, kapituły metropolitalnej, arcybiskupów, akt parafialnych, listów i dyplomów. Praca z nimi wymagała znajomości różnych nauk pomocniczych historii oraz wiele czasu i cierpliwości.Wieloletnie badania naukowe w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie w ostatecznym rozrachunku pozwoliły lepiej poznać staropolskie społeczeństwo, mechanizmy jego funkcjonowania, struktury formalne i nieformalne, mentalność i horyzonty epoki potrydenckiej oraz zmiany zachodzące w czasie.Praca w Archiwum Archidiecezjalnym przyczyniła się również do interdyscyplinarnej współpracy ze specjalistami różnych dziedzin, a przede wszystkim z Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Dwudziestokilkuletni kontakt z Archiwum to także spotkania z ludźmi, którzy je tworzyli i tworzą oraz przygoda z Gnieznem i Wielkopolską.
The article aims to show the importance of the Gniezno Archdiocesan Archive in the academic work and professional life of a historian dealing with the Old Polish period (medieval and modern periods). Over the course of more than 20 years, the Archdiocesan Archive’s resources have formed the basis of a doctoral dissertation and the resulting publication, a habilitation book, and have been used in more than 20 scientific articles and numerous conference papers, seminars, scientific and popular science lectures.This work addresses issues concerning church history, social history, cultural history, economic history, and pedagogical biography. Attention was paid to institutions, but also to people. Among the issues addressed were the secular clergy, the chapter, parishes, hospitality, education and confraternities. These included the local and regional history of Gniezno and its environs defined by the boundaries of the Old Polish Gniezno Archdeaconry/Eastern Greater Poland Region, as well as Uniejów (Uniejów Archdeaconry).The search focused on various archival units: the remains of the consistory, metropolitan chapter, archbishops, parish records, letters and diplomas. Working with them required knowledge of various auxiliary sciences of history as well as much time and patience.Many years of research at the Gniezno Archdiocesan Archive have ultimately provided a better understanding of Old Polish society, the mechanisms of its functioning, its formal and informal structures, the mentality and horizons of the post-Tridentine era, and changes over time.Work at the Archdiocesan Archives has also contributed to interdisciplinary cooperation with specialists in various fields, and especially with the Museum of the Origins of the Polish State in Gniezno. Over twenty years of contact with the Archive also involved meetings with the people who created and are creating them, as well as a unique adventure with Gniezno and Greater Poland.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 121; 135-154
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deviations from the Model of Clergyman After the Council of Trent. Selected Examples from the Inspection Books of Gniezno Archdeaconry
Odstępstwa od wzorca duchownego w okresie potrydenckim. Wybrane przykłady z ksiąg wizytacyjnych archidiakonatu gnieźnieńskiego
Autorzy:
Jabłońska, Anna Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374057.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Church Council of Trent
inspections
parochial clergy
Gniezno archdeaconry
post-Trent epoch model of clergyman
sobór trydencki
wizytacje
duchowieństwo parafialne
archidiakonat gnieźnieński
wzorzec duchownego epoki potrydenckiej
Opis:
Artykuł ma na celu ukazanie przykładów duchownych, których zachowanie stanowiło odstępstwa od wzorca wypracowanego przez sobór trydencki. Sobór ten określił zasady przestrzegania w praktyce określonych ideałów teologicznych, formalnych, moralnych, materialnych, jak również obowiązujący aparat kontroli.Artykuł opisuje sytuację na wybranym terenie (archidiakonat gnieźnieński) w okresie, gdy wprowadzano w Polsce zalecenia reformy. W pracy zostało omówione świeckie duchowieństwo parafialne oraz związane z miejskimi szpitalami. Dane na temat postawy duchownych pochodzą ze staropolskich wizytacji archidiakonatu gnieźnieńskiego. Pozwalają one na zestawienie obowiązującego, posoborowego wzorca duchownego z rzeczywistością konkretnego miejsca i czasu. Do największych problemów należały: pijaństwo i związane z nim inne elementy, jak np. awanturnictwo i niedbałość w obowiązkach oraz niewłaściwe relacje z kobietami (w tym konkubinat i posiadanie nieślubnych dzieci). Zdarzały się również inne występki, jak np. niewłaściwy sakrament małżeństwa. Do radykalnych przewinień zaliczyć można natomiast kradzież. Towarzyszyć im mogły różne inne negatywne zachowania. W artykule ukazano jedynie pewne odstępstwa, natomiast została pominięta część dotycząca wywiązywania się ze sprawowania kultu i opieki duszpasterskiej ze względu na objętość pracy.Praca pokazuje także reakcję władz duchownych na odkryte problemy, jak również istnienie i funkcjonowanie aparatu kontroli, kary i poprawy.
This article aims at presenting examples of the Polish clergy whose behaviour deviated from the model recommended by the Church Council of Trent. The Council established the principles of obeying in praxis theological, formal, moral and material ideals as well as the apparatus of obligatory supervision.The article describes the state of the affairs within the chosen area (i.e. the Gniezno archdeaconry) and within the period while the Church Council of Trent reform's recommendations were being implemented in Poland. In the paper, both the worldly parochial clergy and those connected to town hospitals are discussed. The data on the stances taken by clergy come from Old-Polish inspections of the Gniezno archdeaconry.The abovementioned data allow to confront the model set by the Council of Trent with the reality within the given area and period. Among the greatest problems were drunkenness and connected ailments, such as unruliness and airiness with reference to the duties as well as incorrect relations with women (including cohabitation and illegitimate children). There also occurred other trespasses, e.g. inappropriately administered sacrament of marriage. Among the extreme faults, theft may be counted. Might other negative behaviours have accompanied them, the present paper deals only with some of deviations, while – with respect to the volume of the article – those relating to cult-observing and pastoral care are omitted.Moreover, this paper presents the church administration response to unearthed problems as well as the existing apparatus of supervision, punishment, and betterment.
Źródło:
Res Historica; 2020, 49; 207-227
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkolnictwo parafialne na obecnym obszarze archidiecezji gdańskiej w okresie staropolskim
Parish Education in the Current Area of the Gdansk Archdiocese in the Old Polish Period
Autorzy:
Jażdżewski, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558836.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Szkoła
szkolnictwo elementarne
parafia
archidiakonat pomorski
zakony
wizytacje biskupie
Sobór Trydencki
school
elementary education
parish
Pomeranian Archdeaconry
monasteries
bishop’s visits
the Council of Trent
Opis:
Początki szkolnictwa katolickiego na obecnym obszarze archidiakonatu pomorskiego sięgają średniowiecza. Szkoły były jednak nieliczne i zakładane w dużych miastach. Do rozwoju szkolnictwa katolickiego w okresie nowożytnym przyczynił się Sobór Trydencki. Informacje na temat istniejących szkół podawały wizytacje biskupie. Wynika z nich, że funkcję nauczyciela spełniał najczęściej organista. Nauka odbywała się zaledwie kilka miesięcy i sprowadzała się do znajomości podstaw wiary. Koszty utrzymania nauczyciela ponosił proboszcz i parafia. Szkoły dla dziewcząt znajdowały się przy klasztorach żeńskich. Oprócz szkół elementarnych istniały szkoły średnie posiadające wyższy poziom nauczania.
The origins of Catholic education, in the current Gdańsk Archdiocese area, date back to the Middle Ages. The Council of Trent helped in the development of Catholic education in the modern period. Information regarding existing schools comes from reports from bishop’s visits. These indicate that most often the organist fulfilled the function of teacher. The maintenance costs of teachers were paid by parish priests and parishes. Schools for girls were located in female monasteries. Apart from elementary schools there were secondary schools, providing a higher level of education.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2015, 37; 235-250
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archidiakonat sądecki : opracowanie materiałów źródłowych do atlasu historycznego Kościoła w Polsce
Autorzy:
Kumor, Bolesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038347.pdf
Data publikacji:
1964
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
archidiakonat
opracowanie
źródła
atlas
historia
kościół
Polska
archdeaconry
study
sources
historical atlas
history
church
Polska
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1964, 8; 271-304
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Archidiakonat sądecki: opracowanie materiałów źródłowych do Atlasu historycznego Kościoła w Polsce: (ciąg dalszy)
Autorzy:
Kumor, Bolesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048584.pdf
Data publikacji:
1964
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
archidiakonat
opracowanie
źródła
atlas
atlas historyczny
historia
Kościół
Polska
archdeaconry
coverage
sources
historical atlas
history
church
Polska
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1964, 9; 95-286
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Organy w kościołach archidiakonatu pomorskiego w XVI-XVIII wieku
Organs in the Churches of the Pomeranian Archideaconry between the 16th and the 18th Century
Autorzy:
Nowicki, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807001.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Prusy Królewskie; diecezja włocławska; archidiakonat pomorski; organy; kościoły parafialne; kościoły filialne; wiek XVI-XVIII; czasy nowożytne
Royal Prussia; Diocese of Włocławek; Pomeranian Archdeaconry; organs; parish churches; filial churches; 16th-18th century; modern times
Opis:
Muzyka kościelna w Kościele katolickim już od wieków ubogacona jest grą na organach. Jednak rozpowszechnienie się tych instrumentów było rozciągnięte w czasie. Pierwsze organy w Polsce pojawiły się w XIII wieku, lecz w małych miasteczkach i wsiach organy występowały częściej począwszy od XVI wieku. Potwierdza to przykład archidiakonatu pomorskiego. W drugiej połowie XVI wieku organy były w 12 świątyniach, sto lat później już w 54, zaś w latach osiemdziesiątych XVIII wieku we wszystkich kościołach parafialnych większości kościołów filialnych. Instrumenty organowe rozpowszechniały się szybciej w kościołach miejskich. W końcu XVI wieku były odnotowane w połowie miast archidiakonatu, a tylko w ok. 5% świątyń wiejskich. Sto lat później były w ponad 80% kościołach miejskich i już ok. 36% świątyń na wsi. Po kolejnych stu latach ponad 92% kościołów miejskich i niemal 86% wiejskich miało już ten typ instrumentu. Recepcja organów była w pewnym stopniu uzależniona od patronatu świątyni. Najszybciej rosła w świątyniach patronatu kościelnego, wolniej królewskiego, a na końcu szlacheckiego. Innym aspektem badań nad organami jest ustalenie ich wielkości. Wizytacje przekazują zwykle subiektywne odczucia wizytatora lub informację o liczbie głosów organowych, która w pośredni sposób może świadczyć o wielkości instrumentu. Najczęściej organy należały do grupy instrumentów małych, kilkugłosowych. Taki typ dominował (80-90%) w XVIII wieku. Spotyka się też instrumenty duże, o większej liczbie głosów (w Świeciu – 21, w Byszewie – 17). Jeśli chodzi o stan zachowania organów, to większość z nich była uznawana za dobre, choć odsetek ten wahał się w różnych wizytacjach od 89% w latach 1686-1687 do ok. 55% w wizytacjach z lat sześćdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku.
Church music in the Catholic Church has been enriched by organ play for centuries. However, the spread of this instrument has been stretched over time. The first organ in Poland appeared in the 13th century, but in small towns and villages organs started to appear more often from the 16th century. This is confirmed by the example of the Pomeranian Archdeaconry. In the second half of the 16th century 12 temples had organs, but one hundred years later already 54, and in the 1880s all parish churches of most filial churches were equipped with an organ. Organs spread faster in urban churches. At the end of the 16th century, they were recorded in half of the towns of the archdeaconry, and only in about 5% of the village temples. A hundred years later, organs were in over 80% of town churches and already in about 36% of village temples. After another hundred years, over 92% of urban churches and almost 86% of rural churches had this type of instrument. The reception of the organ was to a certain extent dependent on the patronage of the temple. It was growing fastest in temples with church patronage and slower in temples with royal, and gentry patronage. Another aspect of research into organs is to determine their size. Visits usually give only the subjective feelings of the inspector or information about the number of organ voices, which may indirectly indicate the size of the instrument. Most often, the organs belonged to a group of small, several-voiced instruments. This type dominated (80-90%) in the 18th century. There are also large instruments with a larger number of voices (in Świecie – 21, in Byszewo – 17). Regarding the state of preservation of organs, most of them were considered in good condition, alt-hough the percentage fluctuated in various visits from 89% in the years 1686-1687 to approx. 55% in the visits in the 1860s and 1880s.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2; 59-84
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uposażenie kleru parafialnego w archidiakonacie pomorskim w XVIII wieku
The Parish Clergys Income in the Pomeranian Archdeaconry in the 18th Century
Autorzy:
Nowicki, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954334.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Prusy Królewskie
diecezja włocławska
archidiakonat pomorski
Kościół katolicki
uposażenie plebańskie
dochodowość beneficjów parafialnych
dochody wikariuszy
King's Prussia
Włocławek diocese
Pomeranian archdeaconry
Catholic Church
vicar's pay
remunerativeness of parish benefices
curates' income
Opis:
The article is concerned with the income of the vicars in the Pomeranian archdeaconry in the 18th century. The material basis of the activity of parish clergy in modern times was a benefice that the vicar received in return for the pastoral care of the parishioners. The income included such elements as the vicar's own farm, the farm buildings, the land, the population's services, casual profits ("iura stolae") and various property legacies or the right of use (e.g. the right of free fishing or of retail of liquor). In the 18th century in the Pomeranian archdeaconry all these elements could be encountered. However the vicars earned most of their profit from their own farms that were usually based on the four-mansum Parcel (37%). Also the local population's services gave considerable income (36%). Casual profits gave the average vicar 16% of his income. Other elements of the income, like rent for buildings or legacies did not considerably influence the vicar's profits. The auxiliary clergy was employed in the parish by the administrator of the parish, who also paid them. The curate had a constant yearly salary (usually 100 Polish zloty) that was guaranteed in the consistory; he also participated in the casual profits and he had board and laundry (victum et amictum). Priests who deputised for the vicars in managing the parish received a higher pay than curates. The differences between the vicar's and the curate's, or even the deputy's, yearly incomes were quite big. On the average a vicar in the Pomeranian archdeaconry earned 813 Polish zloty, but he had to support the curate or servants, take care of the farm buildings or the presbytery. However, generally the situation of the Pomeranian vicar was not bad, especially compared to other regions.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 2; 45-99
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies