Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "archaic" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Fenomenologia święta na przykładzie wybranych kultów pogańskich
Phenomenology of a Holiday on the Example of Selected Pagan Religions
Autorzy:
Krzysztoforski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37549057.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
archaiczne
bogini
bóstwo
mit
profanum
sacrum
święto
wierzenia
zwyczaj
archaic
goddess
deity
myth
profane
sacred
holiday
beliefs
custom
Opis:
Artykuł jest propozycją przedstawienia święta jako zjawiska kulturowego połączonego z kultem religijnym. Prezentuje fenomenologię święta według Mircei Eliadego jako zjawisko kulturowe zestawione z kultem religijnym. Przedstawia teorię święta, którą Roger Caillois nazywa „sacrum wykroczenia” i analogicznie do eliadowskiej opozycji sacrum – profanum pokazuje jako opozycję święto – dzień powszedni, wyraźnie ukazującą różnice między tym, co święte, a tym, co świeckie. Współczesna struktura święta jest z jednej strony bardzo różna od jego dawnej formy, z drugiej wydaje się bardzo podobna. Świadczy o tym to, że z utęsknieniem wyczekujemy, a następnie chętnie świętujemy. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że ze względu na obszerność zagadnienia artykuł jest próbą syntetycznego przedstawienia analizy wybranych pod kątem artykułu kultów. Również dobór bibliografii miał na celu popularyzację twórczości i poglądów wybitnych religioznawców: Mircei Eliadego i Rogera Caillois.
The article is a proposal to present the holiday as a cultural phenomenon combined with a religious cult. It presents the phenomenology of the holiday according to Mircea Eliade as a cultural phenomenon combined with religious practice. It presents the theory of the holiday, which Roger Caillois calls the “sacred transgression” and, analogously to Eliade’s opposition between the sacred and the profane, it presents the opposition between the holiday and the everyday, which clearly shows the differences between what is sacred and what is secular. The modern structure of the holiday is, on the one hand, very different from its ancient form, but on the other hand, it seems very similar. This is proven by the fact that we look forward to it and then eagerly celebrate. However, it should be noted that due to the extensiveness of the issue, the article is an attempt to present a synthetic analysis of the Pagan religions selected for the purpose of the article. The selection of the bibliography was also aimed at popularizing the works and views of outstanding religious scholars: Mircea Eliade and Roger Caillois.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2024, 45, 2; 367-390
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hieronim Durski (ojciec szkolnictwa polskiego w Brazylii) i jego Elementarz dla Polskich Szkół w Brazylii w języku polskim i portugalskim
Hieronim Durski (the father of the Polish school system in Brazil) and his book Elementarz dla Polskich Szkół w Brazylii w języku polskim i portugalskim
Autorzy:
Stąpor, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339256.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
Brazylia
język polonijny
podręcznik dwujęzyczny
brazylijskie słownictwo polonijne
słownictwo archaiczne
Brazil
Polish language
bilingual textbook
Brazilian Polish vocabulary
archaic vocabulary
Opis:
Wśród dostępnych opracowań brakuje szczegółowych i miarodajnych studiów na temat początków nauczania języka polskiego i podręczników wydawanych w Brazylii. Elementarz… Hieronima Durskiego jest pierwszym i jedynym dwujęzycznym (polsko-portugalskim) podręcznikiem napisanym dla szkół brazylijskich. Jest to dzieło wyjątkowe, bo dokumentujące język, którego już nie ma, i poświadczające formy archaiczne zarówno w języku polskim, jak i w portugalskim. Analiza leksyki z podręcznika dowodzi, że do języka polskiego w Brazylii już pod koniec wieku XIX przenikało wiele słów pochodzenia portugalskiego. Zdarzają się również interferencje innego typu (semantyczne czy składniowe). W badaniach wykorzystano metodę kontrastu polegającą na wyodrębnieniu zespołu cech kontrastowych wobec dwóch podstaw (języka polskiego i jego wariantów oraz języka portugalskiego w wariancie brazylijskim).
The available literature lacks detailed and reliable account of the origins of teaching Polish and publishing Polish schoolbooks in Brazil. Hieronim Durski’s book Elementarz… is the first and only bilingual (Polish and Portuguese) textbook written specifically for Brazilian schools. It is an extraordinary work, since it documents a language that no longer exists and attests to archaic forms both in Polish and Portuguese. The analysis of vocabulary from the textbook reveals that as early as towards the end of the 19th century many words of Portuguese origin have penetrated the Polish language in Brazil. Other interferences (semantic or syntactic) have also occurred. The study employs a contrastive method, i.e., establishing a set of contrastive features for the two bases (Polish along with it variants and the Brazilian Portuguese variant).
Źródło:
Poradnik Językowy; 2024, 812, 3; 7-24
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„To co złe, przepowiadam bezbłędnie”. Wywiad z Dmitrijem Bykowem (Kraków, październik 2019)
“What is bad, I predict without error”. Interview with Dmitry Bykov (Cracow, October 2019)
Autorzy:
Przebinda, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433501.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
Tematy:
Dmitry Bykov
writers in exile
multilingualism of writers in exile
Putin’s archaic and unreformable Russia
Dmitry Bykov on Polish literature
Wisława Szymborska
Jerzy Ficowski
Agnieszka Osiecka
Czesław Miłosz
Dmitry Bykow on Janusz Korczak
Dmitry Bykow on the film The Gorgon Case
Dmitry Bykow about Dostoyevsky
Dmitry Bykov about Solzhenitsyn
Dmitry Bykov about Andrzej Wajda
Russian writers about their captivity in Nazi Germany
the story Elzhunia by Irina Iroshnikowa
Dmitrij Bykow
pisarze na emigracji
wielojęzyczność pisarzy na wygnaniu
archaiczna i niereformowalna Rosja Putina
Bykow o literaturze polskiej
Dmitrij Bykow o Januszu Korczaku
Dmitrij Bykow o filmie Sprawa Gorgonowej
Dmitrij Bykow o Dostojewskim
Dmitrij Bykow o Sołżenicynie
Dmitrij Bykow o Andrzeju Wajdzie
rosyjscy pisarze o swej niewoli w nazistowskich Niemczech
opowieść Elżunia autorstwa Iriny Irosznikowej
Opis:
„To co złe, przepowiadam bezbłędnie”. Wywiad z Dmitrijem Bykowem (Kraków, październik 2019) Rozmowa z bardzo znanym pisarzem rosyjskim średniego pokolenia Dmitrijem Bykowem (ur. w 1967), obecnie na emigracji w USA, przeprowadzona w Krakowie w październiku 2019 roku. Dotyczy wielojęzyczności pisarzy różnych narodowości na emigracji, niereformowalności Rosji putinowskiej oraz zakresu wpływu kultury polskiej na twórczość samego Bykowa. Ważny fragment wywiadu dotyczy rosyjskich pisarzy, będących w niewoli niemieckiej podczas II wojny (Witalij Siomin, Konstanin Worobiow) oraz wstrząsającej dokumentalnej opowieści Elżunia autorstwa Iriny Irosznikowej – o polskiej dziewczynce zamordowanej przez żołnierza niemieckiego, z takim wstrząsającym mottem: „„Była sobie raz Elżunia, umierała sama / Bo jej ojciec w Oświęcimiu / Na Majdanku mama”.
“What is bad, I predict without error”. Interview with Dmitry Bykov (Cracow, October 2019) An interview with a very well-known Russian writer of the middle generation, Dmitry Bykov (born in 1967), currently in exile in the USA, recorded in Krakow in October 2019. It concerns the multilingualism of writers of various nationalities in exile, the unreformability of Putin’s Russia and the extent of the influence of Polish culture on the work of Bykov himself. An important fragment of the interview concerns Russian writers who were in German captivity during the Second World War (Vitaly Siomin, Konstanin Vorobev) and the shocking documentary story Elzhunia by Irina Iroshnikowa about a Polish girl murdered by a German soldier, with such a shocking motto: “Once upon a time there was Elżunia, she was dying herself / Because her father in Auschwitz / Mom at Majdanek”.
Źródło:
Studia Pigoniana; 2023, 6, 6; 161-177
2657-3261
Pojawia się w:
Studia Pigoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antyputinowska Rosja Dmitrija Bykowa. Z Polską nie tylko w tle
Dmitry Bykov’s anti-Putin Russia. With Poland not only in the background
Autorzy:
Przebinda, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433496.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
Tematy:
Dmitrij Bykow jako pisarz i myśliciel
antyputinowska postawa Dmitrija Bykova
archaiczny imperializm Putina
potępienie aneksji Krymu przez Bykowa
krytyka rosyjskiego faszyzmu
sprzeciw Bykowa wobec wojny Rosji przeciwko Ukrainie
Bykow o Leszku Kołakowskim
Bykow o Wisławie Szymborskiej
Bykow o Czesławie Miłoszu
Bykow o Agnieszce Osieckiej
Bykow o Stanisławie Lemie
Dmitry Bykov as a writer and thinker
Dmitry Bykov’s anti-Putin stance
Putin’s archaic imperialism
Bykov’s condemnation of the annexation of Crimea
criticism of Russian fascism
Bykov’s opposition to Russia’s war against Ukraine
Bykov on Leszek Kolakowski
Bykov on Wislawa Szymborska
Bykov on Czeslaw Milosz
Bykov on Agnieszka Osiecka
Bykov on Stanislaw Lem
Bykov on the death of Ukrainian writer Viktoria Amelina
Opis:
Antyputinowska Rosja Dmitrija Bykowa. Z Polską nie tylko w tle Artykuł stanowi próbę opisu antyputinowskiej postawy współczesnego pisarza i myśliciela Rosji, Dmitrija Lwowicza Bykowa (ur. w 1967), poczynając od jego pierwszej powieści Uniewinnienie (2020) po jego ostatnie, z lipca 2023 roku, prowolnościowe i antyimperialne wypowiedzi już na emigracji w USA. Kluczowym tekstem pisarza jest tutaj artykuł z 2019 roku 20 lat Putina – 20 lat na biegu wstecznym, gdzie autor potwierdza swój negatywny stosunek do putinizmu jako „archaicznego imperializmu”, będącego przyczyną bezprawnej aneksji ukraińskiego Krymu przez Rosję, a obecnie – napaści Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku. W artykule omówiony jest także negatywny stosunek Bykowa do historycznego i współczesnego faszyzmu rosyjskiego, za którego przedstawiciela pisarz uważa również w znacznej mierze Fiodora Dostojewskiego. Ważnym segmentem prezentowanego artykułu jest również ogólny opis wielce pozytywnego stosunku Bykowa do współczesnej kultury i literatury polskiej – w szczególności do twórczości Leszka Kołakowskiego, Stanisława Lema, Wisławy Szymborskiej, Agnieszki Osieckiej, Czesława Miłosza. Tekst kończy się przywołaniem pełnej dramatyzmu i współczucia wypowiedzi Dmitrija Bykowa z 6 lipca 2023 roku w obliczu śmierci 37-letniej pisarki ukraińskiej Wiktorii Ameliny, która straciła życia z ran odniesionych pod rosyjskimi bombami w Kramatorsku w obwodzie donieckim Ukrainy. Artykuł stanowi jednocześnie rodzaj obszernego wstępu do lektury publikowanego zaraz poniżej w „Studiach Pigonianach” wywiadu Grzegorza Przebindy z Dmitrijem Bykowym, przeprowadzonego w Krakowie w październiku 2019 roku, przy okazji pobytu rosyjskiego pisarza na Festiwalu Conrada.
Dmitry Bykov’s anti-Putin Russia. With Poland not only in the background The article is an attempt to describe the anti-Putin stance of contemporary Russian writer and thinker Dmitry Lvovich Bykov (b. 1967), from his first novel Justification (2020) to his most recent pro-freedom and anti-imperialist statements from July 2023, when he was already in exile in the USA. The author’s key text here is the 2019 article 20 Years of Putin – 20 Years in Reverse Gear, in which the author reaffirms his negative attitude toward Putinism as “archaic imperialism”, the cause of Russia’s illegal annexation of Ukraine’s Crimea and now Russia’s February 24, 2022 attack on Ukraine. The article also discusses Bykov’s negative attitude toward historical and contemporary Russian fascism, of which the writer also considers Fyodor Dostoevsky to be largely representative. An important part of the article is also a general description of Bykov’s very positive attitude to contemporary Polish culture and literature – mainly to the works of Leszek Kolakowski, Stanislaw Lem, Wislawa Szymborska, Agnieszka Osiecka, Czeslaw Milosz. The text ends by recalling Dmitry Bykov’s dramatic and compassionate statement of July 6, 2023, on the death of the 37-year-old Ukrainian writer Victoria Amelina, who died of wounds sustained under Russian bombs in Kramatorsk, in the Donetsk region of Ukraine. At the same time, the article is a kind of extensive introduction to the reading of Grzegorz Przebinda’s interview with Dmitry Bykov, published immediately below in “Studia Pigoniana”, recorded in Krakow in October 2019 on the occasion of the Russian writer’s stay at the Conrad Festival.
Źródło:
Studia Pigoniana; 2023, 6, 6; 131-159
2657-3261
Pojawia się w:
Studia Pigoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Regionalność słownictwa nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” (1936)
A Regionality of the Vocabulary of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)
Autorzy:
Mędelska, Jolanta
Marszałek, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38586602.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
słownictwo nowel kowieńskich
leksyka substratowo-interferencyjna
warstwa archaiczna
innowacje lokalne
vocabulary of Kaunas novellas
substrate-interference lexis
archaic layer
local innovations
Opis:
This article presents specific vocabulary excerpted from twenty-one novellas submitted to the competition announced in 1936 by Dzień Polski [The Polish Day], a Polish daily issued in Kaunas. Prior to publication, the novellas were edited with the aim of eliminating regional accretions. The excerpts include 116 peculiar lexemes: 42 substrate interference items, 69 archaic innovative units, and 5 that are shared with indigenous dialects. Native lexis outweighs foreign lexis; it constitutes 61% of all peculiarities and confirms the conservative nature of the Kaunas variety of Polish in the northern Kresy. It consists mainly of archaic lexis (e.g. żądnie, spokojność, najprzód), as well as innovative lexis (e.g. moderny) and lexis found in indigenous dialects (e.g. rozezłuć). Some of this vocabulary has East Slavic support, e.g. kędy or zrazu. Foreign influences are clearly evident in the novellas: substrate-interference items account for 39% of the material. This is old vocabulary formed under the influence of the Belarusian-Lithuanian substrate and long-term contact with Lithuanian and Belarusian (27 units: 85% Belarusianisms, e.g. odryna, and 15% Lithuanianisms, e.g. pagaluk) and more recent interference from Lithuanian and Russian (15 units: 80% Russianisms, e.g. germaniec, and 20% Lithuanianisms, e.g. naujakur).
Autorzy przedstawiają specyficzne słownictwo wyekscerpowane z 21 nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” ogłoszony w roku 1936. Przed opublikowaniem nowele poddano korekcie językowej ukierunkowanej na wyeliminowanie naleciałości regionalnych. Ekscerpt składa się ze 116 osobliwych leksemów: 42 jednostek substratowo-interferencyjnych, 69 archaiczno-innowacyjnych oraz 5 wspólnych z gwarami rdzennymi. Leksyka rdzenna przeważa nad obcą, stanowi 61% wszystkich osobliwości i potwierdza konserwatywność kowieńskiej odmiany polszczyzny północnokresowej. Składa się na nią głównie leksyka nieaktualna (np. żądnie, spokojność, najprzód), a także innowacyjna (np. moderny) oraz występująca w gwarach rdzennych (np. rozezłuć). Część tego słownictwa ma wsparcie wschodniosłowiańskie, np. kędy czy zrazu. Wpływy obce zaznaczyły się w nowelach wyraziście, jednostki substratowo-interferencyjne stanowią 39% materiału. Jest to dawne słownictwo powstałe pod wpływem substratu białorusko-litewskiego i długotrwałego kontaktu z litewszczyzną i białoruszczyzną (27 jednostek, w tym 85% białorutenizmów, np. odryna, i 15% lituanizmów, np. pagaluk) oraz nowsze interferencje z litewskiego i rosyjskiego (15 jednostek, w tym 80% rusycyzmów, np. germaniec, i 20% lituanizmów, np. naujakur).
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2023, 47
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rys regionalny we frazematyce nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” (1936)
Regional Features in the Phrasematics of Novellas Submitted to a Competition Organised by the Kaunas Daily “Dzień Polski” (1936)
Autorzy:
Mędelska, Jolanta
Marszałek, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38447914.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
frazematyka nowel kowieńskich
frazemy substratowo-interferencyjne i archaiczno-innowacyjne
phrasematics of Kaunas novellas
substrate-interference and archaic-innovative phrasemes
Opis:
This article analyses 33 phrasemes used in the Northern Borderland variety of Polish, which were extracted from about 20 novellas submitted to the competition announced in 1936 by Dzień Polski [The Polish Day], a Polish daily issued in Kaunas. The study classifies the extracted multiword units into substrate-interference units (formed under the influence of the Belarusian-Lithuanian substrate and more recent interference from Russian and Lithuanian) and archaic-innovative units (outdated and modified without foreign influence). The descriptions of individual phrasemes follow a standardised pattern. Substrate-interference phrasemes account for 70% of the material (9 substrate phrasemes, e.g. wiatry w głowie or durzyć głowę, and 14 interference phrasemes, mainly of Russian origin, e.g. jak na zło or podać prośbę), and 30% are native units (8 obsolete, e.g. zakasać ręce or beczka łoju = góra sadła, 1 local innovation: wyrządzić scenę zazdrości, and 1 phraseme common to indigenous Polish dialects: mieć gdziesik). The phrasematics of the Kaunas novellas makes an addition to the still modest list of multiword units in the Northern Borderland variety of Polish.
Przedmiotem analizy są 33 frazemy północnokresowe wyekscerpowane z około 20 nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego „Dnia Polskiego” ogłoszony w roku 1936. Autorzy dzielą zebrane jednostki wielowyrazowe na substratowo-interferencyjne (ukształtowane na podłożu białorusko-litewskim i nowsze interferencje rosyjskie i litewskie) oraz archaiczno-innowacyjne (nieaktualne i zmodyfikowane bez wpływu obcego). Opisy poszczególnych frazemów podają w schemacie sformalizowanym. Ekscerpt składa się w 70% z frazemów substratowo-interferencyjnych (9 substratowych, np. wiatry w głowie czy durzyć głowę, i 14 interferencyjnych, głównie pochodzenia rosyjskiego, np. jak na zło czy podać prośbę) i w 30% z jednostek rodzimych (8 nieaktualnych, np. zakasać ręce czy beczka łoju = góra sadła, 1 innowacji lokalnej: wyrządzić scenę zazdrości, oraz 1 frazemu wspólnego z polskimi gwarami rdzennymi: mieć gdziesik). Frazematyka kowieńskich nowel wzbogaca skromną jeszcze listę północnokresowych jednostek wielowyrazowych.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2023, 47; Article No. 2960
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skały w krajobrazie obszaru Barberton (RPA) i ich potencjał geoturystyczny
Rocks in the landscape of the Barberton area (South Africa) and their geotouristic potential
Autorzy:
Radwanek-Bąk, Barbara
Bąk, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20208868.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
pas zieleńcowy Barberton
archaik
komatyt
geotrasa Barberton Makhonjwa
Barberton Greenstone Belt
Archaic
komatiite
Barberton Makhonjwa Geotrail
Opis:
The area around the city of Barberton in the north-east part of South Africa is built of varied rocks belonging to the so-called Barberton Greenstone Belt (BGB), which are among the oldest (Paleo-and Mesoarchaic) and best preserved in the world. Their observation directly in the field is possible thanks to the “Barberton Makhonjwa Geotrail” created in 2014. The article briefly presents the geological structure of this area and provides important information on the development of the Earth in the Archaic, in the light of the latest research. Examples of representative outrops of BGB rocks and the close relationship between the geological structure and morphology are presented. The important raw materials of this area, including rich gold deposits (“Sheba”and others), known since the 19th century, are also mentioned.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2023, 71, 1; 44-50
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od zbioru do antologii. Greckie początki
From Collection to Anthology: The Greek Origins
Autorzy:
Bartol, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129193.pdf
Data publikacji:
2022-06-13
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
katalog
zbiór (syllogē)
antologia
literatura oralna
Grecja archaiczna
Grecja klasyczna
epoka hellenistyczna
użyteczność
przyjemność
catalogue
collection (syllogē)
anthology
oral literature
Archaic Greece
Classical Greece
Hellenistic epoch
utility and pleasure principles
Opis:
W artykule przedstawiono najwcześniejsze greckie sposoby myślenia o zbieraniu, zestawianiu i wyliczaniu w odniesieniu do literatury i jej funkcjonowania. Obecna od początków dziejów greckiej poezji skłonność do posługiwania się katalogami jako integralnymi częściami utworów, porządkującymi różne rzeczy, sprawy i zjawiska i ułatwiającymi ich zapamiętywanie, już w V w. p.n.e. znalazła wyraz w tworzeniu zbiorów (syllogai) poetyckich dokonań, które były układane według różnorakich kryteriów (tematycznych, gatunkowych, autorskich, funkcjonalnych). Towarzysząca zbieraniu utworów aksjologiczna postawa redaktorów syllogai wobec tych utworów doprowadziła w czasach hellenistycznych do powstania antologii, czyli wyborów dzieł uznanych za artystycznie najlepsze, a więc dostarczające odbiorcy przyjemności przede wszystkim estetycznej. Prześledzenie najwcześniejszych dziejów antologizowania pokazuje, że wszechobecne w życiu Greków zasady: użyteczności i przyjemności odgrywały znaczącą rolę w kształtowaniu się literackich sądów i gustów w starogreckiej kulturze wszystkich epok.
This paper presents the earliest Greek ways of thinking about collecting, compiling and enumerating in relation to literature and its functioning. The tendency to use catalogues as integral parts of literary works that organise various objects, matters and phenomena, and that facilitate their remembering has been present since the dawn of Greek poetry. As far back as the 5th century BCE the tendency found its expression in the creation of collections (syllogai) of poetic works which were arranged according to various criteria such as topic, genre, author, or function. Collecting works was characterised by the axiological attitude of the editors of the syllogai towards these works, which in the Hellenistic times led to the creation of anthologies, that is selections of works considered artistically best, and thus providing the recipients with pleasure – primarily the aesthetic one. Examining the earliest history of anthologising demonstrates that the Greek principles of utility and pleasure played a significant role in the selective reading of literature and in shaping literary judgments, as well as tastes in the culture of ancient Greece of all epochs.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2022, 12 (15); 13-24
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лінгвальний простір концепту 'кохання' в українських сучасних піснях
Verbalisation of the Concept кохання ‘love’ in Modern Ukrainian Songs
Werbalizacja pojęcia кохання ‘miłość’ we współczesnych piosenkach ukraińskich
Autorzy:
Сулима, Олеся
Висоцький, Анатолій
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38697592.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
concept
love
linguistic worldview
Ukrainian song
archaic and mythological views
Opis:
This article is devoted to the verbalisation of the concept кохання ‘love’ in modern Ukrainian songs. The study pinpoints specific means of its linguistic expression (lexemes, phrases, descriptive constructions, English words), determines its main characteristics, and identifies the influence of attendant archaic beliefs and convictions on the poetics of modern Ukrainian songs. The aim of the study is to analyse the semantics and means of verbalising the concept “love”, to establish its key features, and to determine the specifics of the use of nuclear lexemes and peripheral language units to describe it. The actual material of the study were the lyrics of Ukrainian songs from the late twentieth and early twenty-first centuries. They were analysed using the following methods: non-participant observation, descriptive method, contextual analysis, statistical analysis. In modern Ukrainian songs, the nouns кохання, любов ‘love’ and the verbs кохати, любити ‘to love’, as well as the English lexeme love, are used very rarely, both in the lyrics and in the titles. Their authors prefer metaphorical descriptive constructions in order to avoid banality and obscure the main semе: ‘deep heartfelt affection for a person of the opposite sex’. At the same time, most of these constructions are complex. In “female” songs, the authors appeal to (1) mythological or archaic views, comparing a woman to magical beings endowed with extraordinary powers; (2) internal misogyny. “Male” songs, in turn, mostly tend to heroise the characters they feature.
Niniejszy artykuł przedstawia werbalizację pojęcia кохання ‘miłość’ we współczesnych piosenkach ukraińskich. W opracowaniu wskazano na konkretne językowe środki, przy użyciu których jest wyrażane (leksemy, frazy, konstrukcje opisowe, wyrazy angielskie), jak również określono jego główne cechy oraz wpływ związanych z nim archaicznych wierzeń i przekonań na poetykę współczesnych piosenek ukraińskich. Celem pracy jest analiza semantyki i sposobów werbalizacji pojęcia „miłość”, ustalenie jego kluczowych cech oraz określenie specyfiki użycia leksemów na określenie zasadniczego znaczenia oraz jednostek językowych używanych do opisu cech peryferyjnych. Materiał będący podstawą badań stanowią teksty piosenek ukraińskich z przełomu XX i XXI wieku, które zanalizowano przy użyciu następujących metod: obserwacja nieuczestnicząca, metoda opisowa, analiza kontekstowa, analiza statystyczna. We współczesnych piosenkach ukraińskich rzeczowniki кохання, любов ‘miłość’ i czasowniki кохати, любити ‘kochać’ oraz angielski leksem love ‘miłość, kochać’ są używane bardzo rzadko, zarówno w tekstach, jak i w tytułach. Ich autorzy preferują metaforyczne konstrukcje opisowe, aby uniknąć banału i przesłonić zasadniczy sem: ‘głębokie uczucie do osoby płci przeciwnej’. Jednocześnie większość tych konstrukcji jest złożona. Autorzy piosenek „kobiecych” odwołują się do (1) przekonań mitologicznych lub archaicznych, porównując kobietę do istot magicznych obdarzonych niezwykłymi mocami; (2) wewnętrznej mizoginii. „Męskie” piosenki w większości przejawiają tendencję do heroizowania postaci, które w nich się pojawiają.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzymska gens: konstrukt antropologiczny czy realny byt społeczny?
Roman gens: anthropological construct or a real social being?
Autorzy:
Łoś, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26917515.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny
Tematy:
archaic Rome
binominal system
clan
gentilicial ownership
patricians
plebeians
pre-political
organisation
Roman society
archaiczny Rzym
system binomiczny
klan
własność rodowa
patrycjusze
plebejusze
organizacja przedpaństwowa
społeczeństwo rzymskie
Opis:
The gens (clan) was one of the key social institutions in archaic Rome. It has given rise to much controversy in modern scholarship. The history of the Roman clan is one of those areas in which the volume of scholarly literature is out of all proportion compared to the limited evidence. The obscurity of the institution has not prevented imaginative reconstructions. A critical analysis of the sources runs counter to the well-entrenched theory that the gens originated as a prepolitical organisation, which collapsed after the rise of the state. Contrary to the views of numerous scholars that there was once a time when only patricians has clans, there is no evidence for this proposition: the clan system extended to all classes of Roman society. In the past, many descriptions of early Roman agriculture focused on the gentilicial ownership of land. The concept of gentilicial land has, however, fallen out of favour over time, rightly as it seems.
Źródło:
Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis; 2021, 6; 5-26
2544-4379
Pojawia się w:
Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liczba podwójna w archaicznej poezji rzymskiej
Dual Number in the Archaic Latin Poetry
Autorzy:
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798771.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
archaiczna poezja rzymska; liczba podwójna; eliptyczny dualis; łacińska morfologia; wiersz saturnijski
archaic Roman poetry; dual number; elliptic dual; Latin morphology; Saturnian verse
Opis:
Epitafium Lucjusza Korneliusza Scypiona (syna Barbatusa), konsula z 259 roku p.n.e., zawiera starołacińską formę liczby podwójnej Tempestātēbus (dat. du.), odnoszącą się do dwóch bóstw pogody (CIL I2 9). Nazwa ta dowodzi istnienia w języku starołacińskim formacji dualnej *Tempestātē ‘dwa bóstwa pogody’. Wyraz aide, poświadczony w epitafium Scypiona, syna Barbatusa, może być zinterpretowany jako potencjalna forma liczby podwójnej: *aideē (nom.-acc. du. f.) ‘dwudzielna świątynia; budynek sakralny z dwoma sanktuariami’. Liwiusz Andronik używał kilku form liczby podwójnej w łacińskim przekładzie Odysei Homera, między innymi genū (nom.-acc. du. n.) ‘dwa kolana’ (fr. 14), inque manū (acc. du. f.) ‘i do obu rąk’ (fr. 5). Nie wiadomo jednak, czy w przekładzie Andronika użycie liczby podwójnej było konsekwentne, czy opcjonalne. Newiusz wprowadzał do epickiego dzieła Bellum Punicum formy dualne, np. hōc Samnītē ‘ci dwaj Samnici’ (fr. 36). Wydaje się jednak, że poeta nie czynił tego konsekwentnie. Analiza metryczna i rzeczowa niektórych zachowanych fragmentów nie daje jednoznacznej odpowiedzi, czy u Newiusza użycie form liczby dualnej było obligatoryjne, czy wynikało ze swobodnego wyboru rzymskiego poety. W niektórych fragmentach, przekazanych przez tradycję pośrednią, łatwo mogło dojść do sekundarnej pluralizacji dawnych form dualnych.
The archaic epitaph of Lucius Cornelius Scipio (son of Barbatus), consul of 259 BC, contains the Old Latin form Tempestātēbus (in the dative), referring probably to two goddesses of weather (CIL I2 9). This theonym proves the existence in the Old Latin language of the dual formation *Tempestātē ‘two deities of weather’. The word aide, attested in the epitaph of Scipio, son of Barbatus, can be easily interpreted as a possible form of the dual number, namely *aideē (nom.-acc. du. f.) ‘a bipartite (two-sided) temple; a sacral building with two sanctuaries’. Livius Andronicus used some forms of the dual number in his Latin translation of Homer’s Odyssey, among others genū (nom.-acc. du. n.) ‘two knees’ (fr. 14), inque manū (acc. du. f.) ‘and to both hands’ (fr. 5). It is not known, however, whether the use of the dual number in Andronicus’ Odussia was consistent or optional. Naevius introduced some dual forms into the epic work of Bellum Punicum, e.g. hōc Samnītē ‘these two Samnites’ (fr. 36). It seems, however, that the poet did not do it consistently. The metrical and linguistic analysis of the preserved fragments does not give a definite answer as to whether the use of forms of the dual number was obligatory in Naevius’ work, or was the result of the free choice of the Roman poet. In some passages passed down through indirect tradition, it was easy to arrive at the secondary plurality of the old dual forms.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 3; 107-123
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mneme w greckich źródłach literackich epoki przedsokratyków. Część I: literatura archaiczna i przedsokratycy
Mneme in Greek Literary Sources of the Presocratic Era. Part I: Archaic and Presocratic Literature
Autorzy:
Narecki, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1806921.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
mneme; termin „pamięć”; etymologia; semantyka; starożytna literatura grecka; okres archaiczny (przedklasyczny) (Hezjod, Bias, Ezop); poezja liryczna (Teognis, Simonides, Ion); przedsokratycy (Heraklit, Anaksagoras, Epicharm, Demokryt)
mneme; the term of “memory”; etymology; semantics; ancient Greek literature; archaic (preclassical) period (Hesiod, Bias, Aesop); lyric poetry (Theognis, Simonides, Ion); Presocratics (Heraclitus, Anaxagoras, Epicharmus, Democritus)
Opis:
Celem artykułu jest prześledzenie (w porządku chronologicznym) występowania i jednocześnie zbadanie zakresu semantycznego pojęcia mneme (μνήμη) w zachowanej literaturze greckiej epoki przedsokratyków (VIII-V w. przed Chr.). Rzeczownik mneme należy do tzw. nomina actionis, oznacza bowiem z jednej strony czynność (1) „pamiętania” należącą do sfery psychologicznej, jak i (2) „pamięć”, tj. samą ‘zdolność’ czy ‘władzę umysłową’, za pomocą której osoba dokonuje aktu zapamiętywania. Analizie filologicznej, uwzględniającej zachowany kontekst, poddano 11 miejsc użycia mneme w tekstach 10 autorów. Jej wynik pokazuje wyraźnie, iż konstytuujący mneme rdzeń *mnā- nadaje temu pojęciu szerokie pole semantyczne, o wiele bardziej pojemne niż we współczesnym polskim terminie „pamięć”, ujawnia bowiem takie sensy, których nie zarejestrowały jeszcze całościowe słowniki języka greckiego, zwłaszcza dwa największe słowniki: Greek-English Lexicon (Liddell, Scott, Jones) oraz The Brill Dictionary of Ancient Greek (Montanari), a także leksykony do twórczości poszczególnych pisarzy. Ustalone przez nas znaczenia można uporządkować następująco: (1) intelektualna „władza, zdolność zapamiętywania” (u Simonidesa, Eleg. 14; takie znaczenie mneme pojawia się po raz pierwszy w historii tego terminu); (2) „pamięć o kimś lub o czymś” (Hezjod, B 8 D.-K.; Teognis, Elegiae I, 798; Heraklit, B 126a D.-K.); (3) „podziw, szacunek, uznanie, sława” (Hezjod, B 8 D.-K.; Bias, 10 [73a] Die Sieben Weisen, D.-K.; Epicharm, B 6 D.-K. / 254 Kaibel) – to nowe znaczenia semantyczne mneme, nieobecne w słownikach języka greckiego, podobnie jak kolejne: (4) „świadomość” (u Ezopa, Proverbium 111), (5) „wiedza” (u Anaksagorasa, B 21b D.-K.), (6) „myśl” (u Iona, Jacoby F 3b, 392, F fragment 1; u Demokryta, B 191 D.-K.), (7) „czas” (u Demokryta, B 191 D.-K.) i (8) „troska, dbałość” (u Teognisa, Elegiae I, 1114). Pojęciu mneme, niemal u progu jego rozwoju, zostają zatem nadane nieznane i nieodnotowane w czasach nowożytnych znaczenia, które w kolejnych okresach historii kultury greckiej znalazły szerokie zastosowanie zarówno w języku codziennym, jak również w literaturze i filozofii, zwłaszcza w myśli Platona i w pismach jego najwybitniejszego ucznia Arystotelesa.
The aim of the article is to trace, in chronological order, the occurrence and the semantic scope of the term mneme (μνήμη) in the preserved Greek literature of the Presocratic period (8th-5th century BC). The noun mneme is an example of the so-called nomina actionis for it designates the activity of „remembering,” i.e. it belongs to the psychological sphere, on the one hand; and „memory”, i.e. the ability or mental power itself by means of which one performs the act of remembering, on the other. Taking into account the preserved context, philological analysis includes 11 instances of using the word mneme in the texts of 10 different authors. The results show that the root *mnā- constituting the word mneme allows for a wide scope of the term – much wider than the contemporary Polish term “pamięć” (memory). The root reveals meanings not recorded by the complete Greek dictionaries, including the largest ones: Greek-English Lexicon (Liddell, Scott, Jones) and The Brill Dictionary of Ancient Greek (Montanari), as well as the lexicons of individual writers’ works. The meanings deciphered here can be classified in the following order: (1) intellectual “power or ability to remember” (Simonides, Eleg. 14) – such meaning of mneme appears for the first time in the history of the term; (2) “memory/recollection of somebody or something” (Hesiod, B 8 D.-K.; Theognis, Elegiae I, 798; Heraclitus, B 126a D.-K); (3) “admiration, respect, recognition, fame” (Hesiod, B 8 D.-K.; Bias, 10 [73a] Die Sieben Weisen, D.-K.; Epicharmus, B 6 D.-K. / 254 Kaibel) – these are the new semantic meanings of mneme, absent from Greek dictionaries, similarly to the subsequent meanings: (4) “awareness” (Aesop, Proverbium 111); (5) “knowledge” (Anaxagoras, B 21b D.-K.); (6) “thought” (Ion, Jacoby F 3b, 392, F fragment 1; Democritus, B 191 D.-K.); (7) “time” (Democritus, B 191 D.-K.) and (8) “care” (Theognis, Elegiae I, 1114). Thus already at the beginning of its development, the term of mneme was assigned meanings which have remained unknown and unrecognised in modern times. These meanings were widely used both in everyday language and in literature and philosophy of the subsequent periods of Greek culture, especially in Plato’s thought and in the writings of his most distinguished student, Aristotle.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 3; 207-231
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowy autorytaryzm w XXI wieku: światowe trendy oraz rosyjskie studium przypadku
Autorzy:
Glukhova, Alexandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687174.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
new authoritarianism
archaic
antipluralism
stability factors
destabilization risks
Russia
neocorporativism
state power
traditional values
ruling elite
"Critical moment" (Critical Yuncture)
nowy autorytaryzm, czynniki stabilności, ryzyko destabilizacji, neokorporatyzm, suwerenność, tradycyjne wartości, elita rządząca, „moment krytyczny” (critical yuncture)
новый авторитаризм
архаика
антиплюрализм
факторы стабильности
ри- ски дестабилизации
Россия
неокорпоративизм
державность
традиционные ценности
правя- щая элита
«критический момент» (Critical Yuncture)
Opis:
The purpose of the research was to analyze the phenomenon of the new authoritarianism in the XXIth century. New authoritarianism has a similarity with the classic authoritarian regimes of past eras, but also it has significant differences with them. The author captures the growth of authoritarian tendencies in the modern world and the resulting attempts of researchers to theoretically comprehend the phenomenon of authoritarianism, including its nature, factors favoring it, as well as the reasons for its stability and the risks of destabilization. The author cites the warnings of prominent intellectuals (R. Darendorf, s. Huntington) against underestimating the "stealing authoritarianism" as a modern form of a threat to democracy and freedom, as a restriction of the liberal order. The article identifies the factors contributing to the authoritarian trend, as well as the characteristic features of the new authoritarianism: anti-pluralism, restriction of free political activity, spreading xenophobia, etc. The Russian case study shows all the stages of new authoritarianism in the 1990s – 2000s, and its specific modern look (neocorporativism, statehood, the cultivation of traditional values and the image of the enemy represented by the West, etc.) Based on the theoretical model of the “critical moment” (Critical Yuncture), the vulnerable sides of the neo-authoritarian regime are shown, creating for it risks of destabilization.
Celem artykułu jest analiza nowego autorytaryzmu jako fenomenu pierwszej ćwierci XXI wieku, który wykazuje pewne podobieństwa do klasycznych reżimów autorytarnych z minionych epok, ale także znacznie się od nich różni. Autor odnotowuje wzrost tendencji autorytarnych we współczesnym świecie, a co za tym idzie zwiększenie zainteresowania wśród badaczy fenomenem nowego autorytaryzmu, w tym jego natury, sprzyjających mu czynników, a także przyczyn jego stabilności i ryzyka destabilizacji. Przytacza ostrzeżenia wybitnych intelektualistów (R. Dwrendorf, s. Huntington) przed niedocenianiem „pełzającego autorytaryzmu” jako nowoczesnej formy zagrożenia dla demokracji i wolności oraz ograniczenia liberalnych porządków. Artykuł identyfikuje czynniki przyczyniające się do trendu autorytarnego, a także cechy charakterystyczne nowego autorytaryzmu – antypluralizm, ograniczenie swobodnej działalności politycznej, promocję ksenofobii itp. W artykule przedstawiono rosyjskie studium przypadku: etapy powstawania nowego autorytaryzmu w Rosji w latach 90.–2000., jego specyficzny nowoczesny wygląd (neokorporatyzm, suwerenność, kultywowanie tradycyjnych wartości i wizerunek wroga wobec Zachodu itp.). Na podstawie teoretycznego modelu „momentu krytycznego” (Critical Yuncture) wykazano wrażliwe strony reżimu neoautorytarnego, które stwarzają dla niego ryzyko destabilizacji.
Целью статьи является анализ нового авторитаризма как феномена первой чет- верти XXI века, имеющего известное сходство с классическими авторитарными режимами прошлых эпох, но и существенные различия с ними. Автор фиксирует рост авторитарных тен- денций в современном мире и обусловленные этим попытки исследователей теоретически осмыслить феномен нового авторитаризма, включая его природу, благоприятствующие ему факторы, а также причины его устойчивости и риски дестабилизации. Автор приводит предо- стережения выдающихся интеллектуалов (Р.Дврендорфа, С.Хантингтона) от недооценки «кра- дущегося авторитаризм» как современной формы угрозы демократии и свободе, как ограни- чения либеральных порядков. В статье выявлены факторы, способствующие авторитарному тренду, а также характерные черты нового авторитаризма – антиплюрализм, ограничение свободной политической деятельности, поощрение ксенофобии и т.д. Представлен российский кейс-стади: этапы формирования нового авторитаризма в России в 1990-е – 2000-е годы, его специфический современный облик (неокорпоративизм, державность, культивирование тради- ционных ценностей и образа врага в лице Запада и т.д.). С опорой на теоретическую модель «критического момента» (Critical Yuncture) показаны уязвимые стороны неоавторитарного ре- жима, создающие для него риски дестабилизации.
Źródło:
Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2019, 5, 1
2450-4866
Pojawia się w:
Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polis as the Prototype of a Contemporary Community
Autorzy:
Oniszczuk, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1966023.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Tematy:
ancient Greece
polis
community of polis
institutions of polis
democracy
Athens
independence
political rule
freedom
equality
justice
rule of law
archaic period
Opis:
The Greek polis is the birthplace of a culture whose influence persisted despite the fall of the very form of polis. This culture plays a significant part in the life of communities of today, especially in the domain of the so-called Western culture. Polis means both state and city, but most of all it is “a society, a community of people living together”. This form of governance enabled equal citizens to exercise direct supervision over their governments. Polis itself was not an invention of ancient Greeks, but the public nature thereof, especially in the form of the debate-based democracy and the rule of law – not of people – turned out to be their contribution to the idea of a city-state. Democracy as a common form of a political system can be found particularly in the Greek culture of polis. The general notions deriving from the Greek polis, i.e. citizenship, democracy, equality, independence, autonomy or justice, express a desire for a better life of an individual in a community. The democracy of classical times, characterised by equal citizenship and freedom of speech, is considered as the first one to moderate fierce social-economic disputes. It is this polis that made it possible for philosophy and science to develop. The modern-day discussion on the state in a globalised and increasingly urbanised world can surely benefit from a reflection on the civil and legal dimensions of polis.
Źródło:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2019, 11, 3; 33-55
2080-1084
2450-7938
Pojawia się w:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polis jako prototyp współczesnej wspólnoty
Autorzy:
Oniszczuk, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1966027.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Tematy:
wspólnota polis
instytucje polis
demokracja
styl arystokratyczny
Ateny
niezależność
polityczne rządy
wolność
równość
sprawiedliwość
rządy prawa
epoka archaiczna
ancient Greece
polis
community of polis
institutions of polis
democracy
Athens
independence
political rule
freedom
equality
justice
rule of law
archaic period
Opis:
Grecka polis jest miejscem wytworzenia kultury, której wpływy nie wygasły mimo upadku samej formy polis. Także współcześnie ma ona znaczenie w życiu społeczeństw, a zwłaszcza w obszarze tzw. kultury Zachodu. Polis oznacza państwo i miasto, ale zwłaszcza jest to „zbiorowość, społeczność zamieszkujących razem ludzi”. Polis okazała się też być formą władzy w greckim świecie, która umożliwiała równym obywatelom bezpośredni nadzór nad rządem. W modelowym ujęciu jest ona wspólnotą obywateli, którą cechują niezależne i samorządne rządy obywateli. Sama polis nie była wynalazkiem starożytnych Greków, ale ich wkładem w ideę miasta-państwa okazał się ów wymiar publiczny, zwłaszcza w postaci debatującej demokracji oraz rządy prawa, nie ludzi. Demokracja jako powszechna forma ustrojowa odnajdywana jest tylko w przypadku greckiej kultury polis. W ogólnych pojęciach wypracowanych w greckiej polis: obywatel, demokracja, równość, niezależność, samorządność czy sprawiedliwość jest wyrażona dążność do lepszego życia jednostki we wspólnocie. Demokracja epoki klasycznej, cechująca się równością obywateli przed prawem i ich wolnością słowa, oceniana jest jako ta, która po raz pierwszy w historii ludzkości ograniczyła ostre społeczno-ekonomiczne spory. To owa polis umożliwiła rozwój filozofii i nauki. Do współczesnej debaty nad państwem w zglobalizowanym świecie bez wątpienia przydatna jest refleksja nad obywatelską, prawną polis. Zwłaszcza że świat coraz bardziej się urbanizuje.
The Greek polis is the birthplace of a culture whose influence persisted despite the fall of the very form of polis. This culture plays a significant part in the life of communities of today, especially in the domain of the so-called Western culture. Polis means both state and city, but most of all it is “a society, a community of people living together”. This form of governance enabled equal citizens to exercise direct supervision over their governments. Polis itself was not an invention of ancient Greeks, but the public nature thereof, especially in the form of the debate-based democracy and the rule of law – not of people – turned out to be their contribution to the idea of a city-state. Democracy as a common form of a political system can be found particularly in the Greek culture of polis. The general notions deriving from the Greek polis, i.e. citizenship, democracy, equality, independence, autonomy or justice, express a desire for a better life of an individual in a community. The democracy of classical times, characterised by equal citizenship and freedom of speech, is considered as the first one to moderate fierce social-economic disputes. It is this polis that made it possible for philosophy and science to develop. The modern-day discussion on the state in a globalised and increasingly urbanised world can surely benefit from a reflection on the civil and legal dimensions of polis.
Źródło:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2019, 11, 3; 8-32
2080-1084
2450-7938
Pojawia się w:
Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies