Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "antyrealizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 23
Tytuł:
Jak być dobrym konwencjonalistą?
Autorzy:
Leszczyński, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2103827.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
konwencjonalizm
realizm
antyrealizm
metafilozofia
Opis:
W artykule rozważam dwa problemy: (1) jakie są teoretyczne warunki możliwości konwencjonalizmu jako stanowiska z zakresu filozofii nauki, a więc jakie elementarne metafizyczne i epistemologiczne tezy należałoby przyjąć, aby móc sensownie i spójnie głosić konwencjonalizm; (2) czy da się utrzymać podział na radykalną (skrajną) i umiarkowaną wersję konwencjonalizmu. Kwestie te nie są od siebie niezależne, a druga pojawia się przy okazji badania pierwszej, wnioski zaś płynące z tych badań sugerują określone rozwiązanie, odbiegające od tradycyjnie przyjmowanego.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 159-179
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pragmatyczna dekonstrukcja filozofii? O Rortym raz jeszcze
Autorzy:
Musiał, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705512.pdf
Data publikacji:
2013-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
R. Rorty
realizm
antyrealizm
etyka
neopragmatyzm
kultura
Opis:
W niniejszym szkicu poruszone zostały zagadnienia: (1) Rortiańskiego stosunku do problemów epistemologicznych, (2) Rortiańskiej etyki oraz (3) Rortiańskiej antyfilozoficzności, do których w swoim artykule pt. Pragmatyczna dekonstrukcja filozofii odniósł się Profesor Jacek Hołówka. Wymienione kwestie zostały zanalizowane z zamiarem rzucenia nowego światła na pytania i zarzuty sformułowane przez Hołówkę, a w szczególności w celu podjęcia namysłu nad tytułową tezą jego artykułu, dotyczącą pragmatycznej dekonstrukcji filozofii. Aby wyjaśnić istotę sporu, wprowadzam - zewnętrzną wobec dyskusji Hołówki z Rortym - aparaturę pojęciową, w ramach której można rozróżnić dwa typy wiedzy i dwa typy postaw, co sytuuje stanowiska obu badaczy na przeciwnych biegunach dokonanych rozróżnień. W świetle tej perspektywy oba stanowiska jawią się jako zasadniczo niewspółmierne, a obie filozofie jako poruszające się niejako po odmiennych płaszczyznach. Ponadto naszkicowana została skrótowo koncepcja realizmu kulturowego, jako pewnego rodzaju kompromis między Rortiańską dyskwalifikacją sporu realizmu z antyrealizmem (i generalnie całej epistemologii) a obroną sensowności owego sporu (oraz teorii poznania) w wydaniu Jacka Hołówki.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 237-254
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozoficzny realizm między naturą a zdrowym rozsądkiem, część I
Philosophical realism between nature and common sense. Part I
Autorzy:
Caro, Mario De
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/470888.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
realizm
antyrealizm
zdrowy realizm
realism
antirealism
commonsense realism
Opis:
Over the last three decades, the number of philosophers who would define themselves as realists has been steadily growing all over the world, both in the continental and in the analytic tradition. In the first part of the article, the terms of the contemporary discussion on realism and antirealism will be introduced. Then a specific family of views, which could be called „common sense realism”, will be presented and discussed, also considering its attitude towards science.
W ciągu ostatnich trzech dekad liczba filozofów na całym świecie, którzy określali siebie jako realiści zarówno w tradycji kontynentalnej, jak i analitycznej, stale rosła. W pierwszej części tego artykułu zostaną przedstawione zagadnienia z zakresu współczesnej dyskusji nad realizmem i antyrealizmem. Następnie omówiona zostanie rodzina poglądów, którą można by nazwać “zdroworozsądkowym realizmem”, biorąc pod uwagę jej postawę wobec nauki.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2017, 15, 4; 91-98
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konwencjonalizm a realizm: Poincaré i Duhem wobec statusu poznawczego nauk przyrodniczych
Autorzy:
Kotowski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2105759.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
H. Poincaré
P. Duhem
realizm naukowy
antyrealizm
instrumentalizm
Opis:
W pierwszej połowie XX wieku przyjęło się upatrywać w poglądach H. Poincarégo i P. Duhema przykładów antyrealistycznego stanowiska odnośnie do nauki i jej teorii. Etykietka ta przylgnęła do tych autorów tak mocno, że coraz częstszym dzisiaj głosom tych, którzy sprzeciwiają się takiemu szufladkowaniu ich filozofii, trudno jest przebić się do głównego nurtu dyskusji filozoficznych. W artykule wskazuję, że odczytywanie poglądów obu francuskich autorów jako antyrealistycznych nie znajduje potwierdzenia w ich własnych wypowiedziach. Przeciwnie, ich prace dostarczają mocnych świadectw na rzecz upatrywania w nich prekursorów współczesnych wyrafinowanych stanowisk realistycznych.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 3; 103-118
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bóg i antyrealizm
God and Antirealism
Autorzy:
Czerniawski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488175.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
antyrealizm
teizm
iluminacjonizm
M. Dummett
A. Plantinga
antirealism
theism
illuminationism
Opis:
Można wyróżnić dwa rodzaje powiązań między antyrealizmem semantycznym a teizmem. Pierwsze z nich ma swoje źródło w antyrealistycznym twierdzeniu, że język rozumiemy dzięki naszej znajomości uzasadnień sądów lub zdań. W konsekwencji tego staje się czymś niemożliwym przekazanie wiedzy Boga wierzącemu, jeżeli ten ostatni osobiście nie zna uzasadnienia odpowiedniego zdania. Ze szczególnie mocnym przedstawieniem tej doktryny mamy do czynienia na ostatnich stronach Logicznej podstawy metafizyki Michaela Dummetta. Można to rozumieć jako całkowite odrzucenie każdego rodzaju iluminacjonizmu, a także pewnych w jakiś sposób pokrewnych mu stanowisk, takich jak idealizm transcendentalny. Drugie powiązanie ma charakter bardziej pozytywny dla teizmu. Antyrealizm musi przyjąć, że każdy sąd może byś poznany, co wydaje się sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem. Istnieje jednak prosty sposób na uczynienie tej sugestii czymś prawdziwym, a mianowicie przyjęcie istnienia wszechwiedzącego Boga, który zna każdy sąd. Ten sposób myślenia po raz pierwszy został wyeksponowany trzydzieści lat temu przez Alvina Plantingę i stał się przedmiotem szczegółowych dyskusji różnych filozofów. Należy podkreślić, że po szczegółowym zbadaniu te dwa rodzaje powiązań nie są równie mocno uzasadnione, ponieważ tylko pierwsze z nich jest silnie zakorzenione w antyrealistycznej semantyce, podczas gdy drugie jest jedynie pewną spekulatywną sugestią.
Two kinds of connections between semantic antirealism and theism may be distinguished. The first one begins with the antirealist claim that we understand language through our knowledge of justification of statements or sentences. Consequently, it becomes impossible to transfer God’s knowledge to the believer, if she or he personally doesn’t know the justification of the relevant statements. There is especially strong exposition of this doctrine in the last pages of Michael Dummett’s The Logical Basis of Metaphysics. This could be understood as the refutation of any kind of illuminationism, as well as some remotely related positions, like transcendental idealism. The second connection is more positive for theism. Antirealism needs to suppose that every statement could be known, which seems to be contrary to common sense. But there is one very easy way to make this supposition true, namely by acknowledging the existence of omniscient God, who knows every proposition. This way of thinking was first expounded by Alvin Plantinga few decades ago, and since then has become the subject of scrupulous discussions by different philosophers. It should be emphasized that after close examination these two connections aren’t equally justified, because only the first one has strong semantic roots in antirealism, why the second one is merely a speculative conjecture.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 4; 135-161
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analityczna deflacja ontologii
Autorzy:
Szubka, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705855.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
metaontologia
antyrealizm
minimalizm
deflacjonizm
R. Carnap,P. Horwich
H. Price
L. Wittgenstein
Opis:
Najnowsza fala powrotu do metafizyki w ramach filozofii analitycznej spotkała się z oporem takich myślicieli jak Paul Horwich i Huw Price, którzy nawiązując do niektórych idei Rudolfa Carnapa i Ludwiga Wittgensteina, starają się pokazać, że siłą napędową tej fali jest niezrozumienie właściwego charakteru problemów ontologicznych i metafizycznych. Ich zdaniem, powinny one zostać wyrugowane przez ogólne rozważania nad różnorodnością języków i schematów pojęciowych, którymi operujemy, nad ich genezą i funkcją. Deliberacje te mają mieć przede wszystkim charakter opisowy i unikać poszukiwania unifikujących wyjaśnień naszych praktyk językowych i konceptualnych. Jeśli jednak mają one spełnić swoją właściwą funkcję filozoficzną, to zachodzi obawa, że mogą wprowadzić pewną dozę metafizyki pod postacią antropologii transcendentalnej.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 177-186
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Realizm Charlesa Sandersa Peirce’a i antyrealizm Richarda Rorty’ego
Charles Sanders Peirce’s Realism and Richard Rorty’s Antirealism
Autorzy:
Koronkiewicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342340.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Charles Sanders Peirce
Richard Rorty
realizm
antyrealizm
pragmatyzm
neopragmatyzm
realism
antirealism
pragmatism
neopragmatism
Opis:
W tekście analizuję elementy realizmu i antyrealizmu w tradycyjnym pragmatyzmie Charlesa Sandersa Peirce’a i w neopragmatyzmie Richarda Rorty’ego. Stanowiska realizmu i antyrealizmu są tu rozpatrywane głównie w odniesieniu do kwestii znaczenia, prawdziwości oraz obiektywności.
The paper analyses some elements of realism in Charles Sanders Peirce’s traditional pragmatism and of antirealism in Richard Rorty’s neopragmatism. Realism and antirealism are discussed here mainly in their relations to the problems of meaning, objectivity and truth.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2015, 3; 317-331
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Realism, Anti-Realism and Truth
Realizm, antyrealizm i prawda
Autorzy:
Nowakowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577505.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
realism
anti-realism
semantics
metaphysics
truth
existence
realizm
antyrealizm
semantyka
metafizyka
prawda
istnienie
Opis:
In the article, I argue that semantic considerations cannot provide arguments to solve metaphysical debates. Any potential conclusions would only be possible at the expense of modifying the concept of truth. The results of such attempts, however, prove to be brazenly artificial and inconsistent.
W artykule uzasadniam twierdzenie, że rozważania semantyczne nie mogą dostarczyć argumentów służących do rozstrzygania sporów metafizycznych. Ewentualne rozstrzygnięcia byłyby osiągalne jedynie za cenę modyfikacji pojęcia prawdy. Rezultaty takich prób są jednak rażąco sztuczne i niespójne.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2014, 50, 4(202); 291-299
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O klasycznym pojęciu prawdy
On the classical concept of truth
Autorzy:
Judycki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016132.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
logika
prawda
sceptycyzm
antyrealizm
pragmatyzm
koherencjonizm
epistemology
logic
truth
scepticism
anti-realism
pragmatism
coherentionism
Opis:
The article presents the state of contemporary debate on the three fundamental theories of truth: classical (correspondence), coherentionist and pragmatist ones. Also A. Tarski’s conception o f truth, D. Davidson’s views on truth and the so-called deflationist conceptions are discussed. The author tries to show what relations occur between the pre-theoretical understanding o f the concept of truth and the classical concept of truth. Also the relation between the nature of truth and philosophical scepticism is discussed as well as the question: do sciences and technologies based on them need the classical concept of truth in order to account for the explanatory, prognostic and technological success they achieve. The article also discusses the position of the so-called anti-realism postulating replacing the concept of truth with e.g. the concept of ideal verification or the concept of objectivity. The opposition is considered between fundationalism and coherentionism and in this context the author tries to formulate an answer to the question of what the debate on the criterion of truth is concerned with. The conclusions drawn from all these considerations are the following. Despite the various attempts at discrediting or rejecting it the classical concept of truth is in a good theoretical condition. All sceptical positions have to assume this concept in one or another way; also no semantic programmes presented up to now (A. Tarski, D. Davidson) have been able to eliminate the classical concept of truth. Science and technology assume both the concept of truth in the classical sense and the characteristics that are connected with it. The classical understanding o f truth should be then recognised as one that cannot be eliminated from our conceptual paradigm we use to think about the world. The article is concluded with considerations on the metaphysical background of the classical concept of truth. The author formulates the thesis that there is a close relationship between the classical conception of truth and the position taken by metaphysical rationalism. In this context R. Descartes', G. W. Leibniz’s and I. Kant’s vies are discussed.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 25-62
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podmiot jako wewnętrzny biegun symbolizmu. Antymentalistyczna wykładnia "Traktatu logiczno-filozoficznego"
Subject as the Inner Pole of the Symbol. Anti-mentalistic Interpretation of Wittgensteins Tractatus
Autorzy:
Gomułka, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1622050.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Ludwig Wittgenstein
Tractatus logico-philosophicus
anti-realism
antimentalism
transcendental subject
symbolism
podmiot transcendentalny
antymentalizm
antyrealizm
symbolizm
Opis:
The purpose of this paper is to offer a radical anti-mentalistic interpretation of Wittgensteinʼs Tractatus. Contrary to mentalistic approaches postulating that thetask of projection must be performed by a subject (transcendental or psychological), the author claims – after Rhees, Diamond and McGinn – that the projection itselfis an intrinsic relation within the symbol. The main point of the paper is the thesis that the transcendenal subjectivity – or, as Wittgenstein calls it, the metaphysical subject – is the inner pole of the symbol, and since the meaning of the symbol isitʼs other inner pole (as anti-realist interpretations point out), the whole intentionalrelation of symbolizing is intrinsic to the symbolism.
Źródło:
Analiza i Egzystencja; 2016, 35; 69-86
1734-9923
2300-7621
Pojawia się w:
Analiza i Egzystencja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Adaequatio intellectus et rei” w świetle dyskusji ze sceptycyzmem semantycznym
„Adaequatio intellectus et rei” in the Light of the Discussion with Semantic Skepticism
Autorzy:
Szymura, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013904.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
sceptycyzm epistemologiczny
sceptycyzm semantyczny
nominalizm
antyrealizm
realizm
uniwersalia
prawda
epistemological skepticism
semantic skepticism
nominalism
antirealism
realism
universals
truth
Opis:
The article juxtaposes modern skepticism stating lack of the criterion of true beliefs about transcendent reality with respect to their contents, but accepting the assumption about existence and cognoscibility of those contents on the one hand, and — after M. F. Burnyeat — ancient skepticism understood as one that questions this assumption on the other. The doubt as to existence of beliefs — resp. propositions as contents of beliefs — is a link joining ancient skeptics with Wittgenstein. Their skepticism is not – as modern skepticism – an epistemological position, but an ontological one — nominalism — questioning existence of universals that are the conditions of meaning and hence the conditions of truth of propositions. This is why the ancient dispute concerning the truth was in fact a dispute over the problem of universals, i.e. over existence of constant rules deciding which ways of connecting the subject and the predicate in a proposition are right and which are not. Realists referred to such rules, sophists denied their existence, and skeptics stated that without having such a rule at their disposal they do not have a basis for deciding the dispute between realists and sophists. This does not have much to do either with so-called correspondence concept of the truth or with the modern understanding of conceptual realism talking about “ideal paradigms” or “common properties” of things. Today’s typologies of philosophical positions do not fit antiquity. Ch. S. Peirce’s and D. Armstrong’s arguments lead to the conclusion that Plato was a… nominalist in the modern meaning of the world. P. T. Geach’s and N. Wolterstorff’s analyses allow stating the same about St Thomas Aquinas. This places under the question mark the statement that the latter could be an advocate of the generally ascribed to him correspondence theory of truth, which also cannot be derived from Aristotle’s philosophy without any doubts.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 2; 237-267
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Płaszczyzny sporu o realizm: Kazimierz Ajdukiewicz i Michael Dummett
Autorzy:
Szubka, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/706174.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
K. Ajdukiewicz
M. Dummett
realizm i idealizm epistemologiczny
realizm metafizyczny
idealizm subiektywny i obiektywny
idealizm transcendentalny
antyrealizm semantyczny
Opis:
W swoich pracach Kazimierz Ajdukiewicz niejednokrotnie podejmował zagad-nienia oplatające się wokól tego, co przyjęło się w literaturze określać mianem sporu o realizm. W standardowy sposób zwięźle opisywał uczestników tego sporu. Jego program epistemologii semantycznej sprawił, że stał się on prekur-sorem wyodrębnienia semantycznej płaszczyzny sporu o realizm i przypisania centralnej roli w tym sporze zasadzie dwuwartościowości, wyprzedzając pod tym wzgłdem brytyjskiego filozofa Michaela Dummetta o ponad dwadzieścia piex lat. Należy jednak pamiętać, że Ajdukiewicza i Dummetta wiele laczyło w metodologii prowadzenia sporu, natomiast wiele dzieliło, jeśli idzie o jego rozwiązanie. Pierwszy bronił realizmu, a drugi skłaniał się w strong antyreali-zmu semantycznego, który można interpretować jako formę idealizmu trans-cendentalnego.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 4; 197-211
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Twardy” problem realizmu metafizycznego i współczesny antyrealizm
The “Hard” Problem of Metaphysical Realism and Contemporary Anti- Realism
Autorzy:
Judycki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013061.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
realizm
idealizm
antyrealizm
partycypacja
zasada immanencji
dowód ontologiczny
realism
idealism
anti-realism
participation
principle of immanence
ontological proof
Opis:
The aim of the article is to consider the problem of metaphysical realism that is defined as the thesis that there are objects that are independent of human consciousness. The problem was not solved by I. Kant, since he assumed, without a justification, that there are objects (“things in themselves”) that are the causes of human mental states. The author interprets the problem of metaphysical realism in the context of the so-called principle of immanence (“principle of consciousness”), according to which every entity (object) may be treated exclusively as a correlate of consciousness. The principle of immanence is the cause why even causal relations have to be treated as only certain data for the consciousness, and hence they may not be referred to by asserting that there is a factor that is the cause of states of human consciousness. Contemporary anti-realism, as the so-called conceptual realism, does not consider the problem of metaphysical realism in the context of the principle of immanence, and hence it is not a part of the traditional dispute on the existence of the (external) world. The author sees the solution to the problem of metaphysical realism in combining two arguments: in the reference to the ontological proof, which – via God’s veracity – is to “lead outside” the immanence of consciousness, and in the reference to the concept of participation in such a way that the human mind participates in God and it is Him that is the real entity (ens realissimum) that is referred to by the dispute about the existence of the world and the problem of metaphysical realism.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2009, 57, 1; 49-74
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nelsona Goodmana koncepcja 'tworzenia światów' - analiza krytyczna
Autorzy:
Kudela, Miłosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644024.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Nelson Goodman
‘Welterzeugung‘
epistemologischer Antirealismus
Irrealität
Begriffsschema
‘worldmaking’
epistemological anti-realism
irrealism
conceptual scheme
‘tworzenie światów’
antyrealizm epistemologiczny
irrealizm
schemat pojęciowy
Opis:
Das Konzept der „Welterzeugung“ wurde von Nelson Goodman als ein Standpunkt formuliert, der sowohl dem Realismus als auch dem metaphysischen Idealismus entgegengesetzt ist. Er wurde zum Manifest eines radikalen epistemologischen Antirealismus, der vom Autor als „Irrealismus“ bezeichnet wurde. Auf seiner Grundlage wurde die konstitutive Funktion der Begriffsschemata exponiert, die nicht nur zur Interpretation der Erfahrungsdaten  dienen, sondern sie im Grunde konstituieren. Nach der Darstellung des historischen und theoretischen Zusammenhangs, in dem der Vorschlag Goodmans als Fortsetzung der nachkantischen Überlegungen im Kontext der Auseinandersetzung zwischen dem Realismus und dem metaphysischen Idealismus geschildert wird, werden im Artikel die Hauptthesen des Entwurfs der „Welterzeugung“ vorgestellt, vor allem die Vermittlung der Erkenntnis durch die Sprache und das epistemische Konzept der Wahrheit. Durch die Analyse einzelner Aspekte dieser Doktrin werden dann einige Aporien aufgezeigt, in die der Versuch einer Subjektivierung und Relativierung der Erkenntnis eingebunden ist. Dieser Versuch erzwingt schließlich die Erlaubnis zur Existenz einer transzendentalen Ausstattung des Subjekts und zur Einräumung von Realität des Erkenntnisgegenstands.
The concept of ‘worldmaking’ was conceived by Nelson Goodman as an idea opposed to realism and metaphysical idealism. The concept turned into a manifesto of radical epistemological anti-realism defined by the author as “irrealism”. Highlighted against its background is the constitutive function of conceptual models and that not just for the purpose of interpreting but outright constitution of experimental data. Reviewing the historic and theoretical background of the ‘worldmaking’ concept, the author portrays Goodman’s idea as a continuation of post-Kantian considerations in the context of the conflict between realism and metaphysical idealism. Presented in the article are the main theses of the “worldmaking” concept, notably mediated cognition in language and epitomical notion of truth. Based on an analysis of  the respective aspects of  that doctrine, reviewed  are some of the aporia arising from attempts at  subjectivation and relativisation of cognition, acknowledging  in the end  the existence of  transcendental emulation of the  subject or  admitting the  reality of the object of cognition. 
Koncepcja ‘tworzenia światów’ sformułowana została przez Nelsona Goodmana jako stanowisko opozycyjne zarówno w stosunku do realizmu jak i idealizmu metafizycznego, stając się manifestem radykalnego antyrealizmu epistemologicznego, określanego przez autora mianem „irrealizmu”. Na jego gruncie wyeksponowana została konstytuująca funkcja schematów pojęciowych, służących, według autora, nie tylko do interpretowania danych doświadczenia, lecz w istocie konstytuujących je. W artykule, po naszkicowaniu kontekstu historycznego i teoretycznego, w którym propozycja Goodmana ukazana zostaje jako kontynuacja pokantowskich rozważań prowadzonych w kontekście sporu realizmu z idealizmem metafizycznym, przedstawione zostają główne tezy koncepcji ‘tworzenia światów’, przede wszystkim zapośredniczenie poznania w języku oraz epistemiczna koncepcja prawdy. W oparciu o analizę poszczególnych aspektów tej doktryny ukazane zostają następnie niektóre aporie, w jakie uwikłana jest próba subiektywizacji i relatywizacji poznania, wymuszająca ostatecznie zgodę na istnienie transcendentalnego uposażenia podmiotu lub przyznanie realności przedmiotowi poznania.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2016, 17
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eliminacja etyki a realizm racji
Autorzy:
Saja, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705365.pdf
Data publikacji:
2012-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
metaetyka
antyrealizm etyczny
etyczny rewizjonizm
etyczny racjonalizm,realizm racji moralnych
teoria globalnego błędu
eliminatywizm,J. Mackie
I. Hinckfuss
R. Garner
R. Joyce
Opis:
Antyrealizm etyczny reprezentowany jest obecnie przez około 30% filozofów analitycznych. Podzielają oni przekonanie, że nie istnieją moralne własności, fakty czy wartości. Przez długi okres rozwijany był on zwłaszcza przez akognitywistów. Jednak od czasu publikacji książki J. Mackiego Ethics. Inventingright and wrong (1977) antyrealistyczny sceptycyzm został zradykalizowany, przybierając także formę teorii globalnego błędu. Przyjęcie powyższego przekonania prowadzi do trzech strategii postępowania: 1. fikcjonalizmu asertorycznego (J. Mackie), 2. fikcjonalizmu nieasertorycznego (R. Joyce) oraz 3. eliminatywizmu (I. Hinckfuss i R. Garner). W artykule, przyjmując antyrealistyczny punkt wyjścia przedstawicieli teorii globalnego błędu, analizuję powody, dla których warto wyeliminować etykę, i powody, dla których moglibyśmy mieć z tym problem. Następnie przedstawiam argumenty, ze względu na które pomysł eliminacji etyki pośrednio wspiera zmianę myślenia o realizmie etycznym z paradygmatu ontologicznego na racjonalistyczny. W związku z tym prezentuję koncepcję rewizyjnego realizmu racji oraz dowodzę, że nie poddaje się ona argumentom zwolenników eliminacji etyki.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 2; 87-100
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 23

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies