Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "anti-communism" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 34
Tytuł:
Zdzieranie masek. Sposoby pisania o żydowskich komunistach
Autorzy:
Zawadzka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643725.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
anti-Semitism
colonialism
essentialism
Orientalism
racism
anti-communism
Opis:
Tearing Off the Masks: Narratives on Jewish CommunistsThe paper presents an analysis of the contemporary Polish debate on Jewish communists. The analysis was performed in the framework of colonialist theories. I deconstructed narrations about Jewish communists, which belong in the Polish political mainstream, and are regarded as moderate, objective and devoid of any ideology. The tropes shared by the colonialist discourse and the debate on Jewish communists are: orientalisation, eroticisation, infantilisation, presenting the object of research outside the historical context, abolishing the context of social and political inequalities, and declaring the victims guilty of the violence they experience. Zdzieranie masek. Sposoby pisania o żydowskich komunistachNiniejszy tekst jest próbą analizy współczesnego polskiego dyskursu o żydowskich komunistach za pomocą narzędzi wypracowanych przez badaczki i badaczy dyskursów kolonialnych. Dekonstruowane tutaj narracje o żydowskich komunistach przynależą do głównego nurtu polskiej sfery publicznej i postrzegane są w jego obrębie jako eksperckie, wyważone, niepodporządkowane żadnej ideologii. Tropami, które łączą dyskurs kolonialny i dyskurs o żydowskich komunistach, są między innymi: orientalizacja, erotyzacja, infantylizacja, prezentacja przedmiotu badań poza kontekstem historycznym, unieważnienie kontekstu politycznych i społecznych nierówności, wreszcie obarczenie opisywanych winą za przemoc, której doświadczają.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2013, 2
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emigracyjna polityka ograniczania skutków komunistycznej propagandy. Wybrane zagadnienia
Emigration Policy Limiting the Effects of Communist Propaganda. Select Issues
Autorzy:
Zapart, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1956449.pdf
Data publikacji:
2020-04-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
idee polityczne
polityka medialna
propaganda komunistyczna
indoktrynacja
antykomunizm
emigracja polska
rząd na uchodźstwie
komunikowanie społeczne
political ideas
media policy
communist propaganda
indoctrination
anti-communism
Polish emigration
government in exile
social communication
Opis:
Narzuconemu Polsce siłą przez obce mocarstwa nowemu ładowi politycznemu towarzyszyło prowadzone przez władze komunistyczne „zmiękczanie” społeczeństwa logicznymi argumentami, które miały wykazać zasadność wprowadzonych rozwiązań przebudowujących przedwojenne pojęcia związane z racją stanu, a więc nadrzędnością określonych interesów państwa nad innymi wartościami publicznymi i prywatnymi, w tym między innymi jego suwerennością, niezależnością i pozycją w stosunkach międzynarodowych. Wdrażany przez nie konsekwentnie, dostosowany do każdego wieku i poziomu intelektualnego przekaz, miał ukształtować nowego człowieka, będącego namacalną personifikacją przyszłych zwycięstw systemu. Odcięcie jednostek od obiektywnych źródeł informacji, a zatem podstawowych wartości intelektualnej egzystencji w przestrzeni publicznej, z jednoczesnym poddawaniem ich nieustającemu naciskowi nowości doktrynalnych, w tym choćby najbardziej nonsensownych twierdzeń, skutkować miało w dłuższej perspektywie zatraceniem przez nie poczucia prawdy i przyjęciem monopolistycznych, zmanipulowanych na ideologiczny użytek przekazów o rzeczywistości. Próbowały metodologicznie przeciwdziałać tej inżynierii społecznej władze RP na uchodźstwie oraz elity emigracyjnego dziennikarstwa, których wysiłki w tym zakresie zostały przybliżone w artykule. Przedmiotem porównawczej analizy naukowej były mechanizmy i instrumenty oddziaływania propagandy komunistycznej na polskie społeczeństwo oraz przyjęte przez polityczne elity środowisk wychodźczych metody przeciwdziałania tym niekorzystnym dla niej zjawiskom. Jej część stanowiła również konfrontacja dwóch przeciwstawnych sobie publikacji, autorstwa krajowego polityka – Adama Rapackiego oraz emigracyjnego publicysty – Józefa Kisielewskiego. W podsumowaniach autor zwrócił uwagę, że głównym problemem, z którym nie mogło uporać się przymusowe wychodźstwo, była postępująca i niepokonywalna ówcześnie ideologiczna izolacja Europy Środkowo-Wschodniej od rządzącej się według zasad demokracji zachodniej części kontynentu, a w ślad za tym – poważne ograniczenie możliwości wpływania na indoktrynacyjny przekaz ze strony bazującego na sowieckich doświadczeniach przeciwnika politycznego. W jego ocenie analiza zastosowanych w ubiegłym wieku mechanizmów propagandowego ubezwłasnowolniania społeczeństwa i wybranych środków przeciwdziałania temuż ograniczającemu podmiotowość suwerena zagrożeniu, pozwoli wyeliminować lub ograniczyć na przyszłość zapędy potencjalnych naśladowców minionych elit przywódczych.
The new political order imposed and forced on Poland by foreign powers was accompanied by the communist authorities ‘softening’ society with logical arguments. This was done in order to demonstrate the legitimacy of the implemented solutions for rebuilding the pre-war concepts related to the raison d’etat. Thus, the primacy of specific state interests was placed over other public and private values, including sovereignty, independence and their position in international relations. The messages consistently implemented by them were adapted to all ages and intellectual levels. These were to shape a new man, a tangible personification of the system’s future victories. They Cut off individuals from objective sources of information, and thus the basic intellectual values of existence in the public space, while subjecting people to the constant pressure of doctrinal novelties, including even the most nonsense claims. In the long run, the result was to make people lose their sense of truth and adopt to monopolistic, manipulated ideological messages about reality. The Polish authorities in exile and the elite of emigrant journalism tried to methodologically counteract this social engineering, whose efforts in this regard are approximated in the article. The subject of comparative scientific analysis were the mechanisms and instruments of communist propaganda that had an impact on Polish society. This includes methods adopted by the political elites of the emigrant milieu to counteract these unfavorable phenomena. Part of it was also a confrontation of two opposing publications by the national politician Adam Rapacki and an émigré journalist Józef Kisielewski. In the summary, the author pointed out that the main problem that the forced emigration could not cope with was the progressive and unconquerable ideological isolation of Central and Eastern Europe at that time from Western democracy ruling according to the principles of democracy. Consequently, there was a serious limit to the possibility of influencing the indoctrination message coming from the political opponent based on Soviet experience. In his opinion, the analysis of propaganda mechanisms of social incapacitation used in the last century and selected measures to counteract the threat that limits the sovereign’s subjectivity will help eliminate or limit future aspirations of potential followers of the former elite in leadership.
Źródło:
Studia Polonijne; 2019, 40; 273-299
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rewolucja październikowa w Polsce: Historia antykomunistycznego wyparcia
The October Revolution in Poland: A History of Anti-Communist Repression
Autorzy:
Wójcik, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009580.pdf
Data publikacji:
2019-05-08
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Russian Revolution
Polish independence
anti-communism
historical discourse
rightist ideology
worker’s councils
rewolucja rosyjska
polska niepodległość
antykomunizm
dyskurs historyczny
ideologia prawicowa
rady robotnicze
Opis:
Podstawowa teza niniejszego artykułu jest następująca: rewolucja październikowa miała istotny wpływ zarówno na odzyskanie przez Polskę niepodległości, jak i na kształt polskich walk klasowych. Jednak historia tego wpływu jest całkowicie wypierana albo nawet jawnie negowana we współczesnym hegemonicznym prawicowym dyskursie historycznym w Polsce. Setna rocznica rewolucji wywołała publicystyczną dyskusję, w ramach której wydarzenia te były przedstawiane jako „demoniczne źródło dwudziestowiecznego totalitaryzmu”, zapoznając tym samym entuzjazm, jaki rewolucja wywołała wśród Polaków (zarówno jej uczestników, jak i pełnych nadziei obserwatorów). Nacjonalistyczna historiografia, idealizująca Polaków za wszelką cenę, stara się usilnie wymazać polskie zaangażowanie w „Czerwony Październik” albo zredukować je do rangi nieistotnego epizodu. W związku z tym tekst stanowi analizę dominującej narracji na temat rewolucji bolszewickiej w Polsce na przykładzie popularnonaukowej publikacji Mateusza Staronia Zdrajcy: Polacy u boku Lenina. Stawką tej analizy jest z jednej strony zbadanie strategii i sposobów antykomunistycznego „przepisywania” historii, podporządkowanej doraźnym celom ideologicznym, z drugiej zaś przedstawienie alternatywnej – wobec obowiązujących antykomunistycznych klisz – narracji dotyczącej rewolucji październikowej w polskim kontekście, opierającej się na trzech zagadnieniach:1. Polskiego uczestnictwa w październikowych wydarzeniach;2. Wpływu rewolucji na odzyskanie niepodległości przez Polskę;3. Polskich rad robotniczych jako bezpośredniej odpowiedzi na rewolucję rosyjską.Cel niniejszego artykułu nie ogranicza się – w związku z powyższym – do przedstawienia alternatywy dla dominującego dyskursu, wykonania kolejnego ćwiczenia w zakresie politycznej i historycznej wyobraźni czy wyciągnięcia na światło dzienne wypartych aspektów polskiej historii. Idzie tu raczej o ukazanie logiki i struktury samej antykomunistycznej narracji.
The paper supports the following thesis: the October Revolution influenced the constituency of the Polish independent state in 1918 as well as the structure of class struggles in Poland. The history of this impact is absolutely ignored or even denied in contemporary Polish anti-communist ruling historical discourse. The centenary of the Russian Revolution triggered debates presenting this event as “a demonic source of the 20th century totalitarianism”, without mentioning the enthusiasm the Revolution provoked in Polish people (who were both actively participating in it and inspired by it). The nationalist historical policy, which idealizes Poles at any cost, attempts to erase Polish engagement in “Red October” or belittle it as an insignificant episode. For this reason, by analyzing the dominant narrative about the Bolshevik Revolution in Poland via the example of Mateusz Staroń’s book Traitors: Poles the allies of Lenin, I will show how anti-communist discourse reshapes the past to serve its own ideological purposes and present an alternative narrative about the Russian Revolution in a Polish context, against these dominant anti-communist clichés, concerning 3 issues:1. Polish participation in the October Revolution,2. The Revolution’s influence on Poland’s independence,3. The Polish workers’ council movement as a direct response to the Russian Revolution.In the context of the above, the aim of this paper is not limited to providing an alternative to the ruling discourse, being just another exercise in political and historical imagination, or attempting to bring to light repressed aspects of Polish history. Rather, it is to show the logic and structure of the anti-communist narrative as such.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2019, 31, 1; 50-71
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antykomunistyczne zamieszki we Francji jako reakcja na promoskiewskie stanowisko Francuskiej Partii Komunistycznej wobec powstania węgierskiego 1956 r.
Anti-Communist Riots in France as a Response to the pro-Moscow Stance of the French Communist Party Towards the 1956 Hungarian Uprising
Autorzy:
Wenklar, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2154453.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Francuska Partia Komunistyczna
powstanie węgierskie
antykomunizm
IV Republika
French Communist Party
Hungarian uprising
anti-communism
Fourth Republic
Opis:
Francuska Partia Komunistyczna (PCF) przyjęła wobec wydarzeń na Węgrzech w 1956 r. jednoznacznie promoskiewskie stanowisko, krytykując powstańców i popierając sowiecką interwencję. Wywołało to gwałtowny sprzeciw społeczny, z kulminacją 7 listopada, kiedy w trakcie zamieszek doszło do prób zdobycia i podpalenia gmachów KC PCF oraz komunistycznego dziennika „L’Humanité”. W walkach ulicznych zginęły trzy osoby, wiele zostało rannych. O ile stosunek do powstania w Budapeszcie spowodował odsunięcie się wielu intelektualistów od PCF, o tyle ataki z 7 listopada wzmocniły jedność partii, która pozostała najbardziej prosowiecka z wszystkich sił eurokomunistycznych.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 658-679
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Crimen Józefa Koryckiego w świetle koncepcji bandytyzmu ideowego
Crimen of Józef Koryckis in the light of the concept of ideological banditism
Autorzy:
Szum, Ernest
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564083.pdf
Data publikacji:
2019-09-25
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Józef Korycki
Janosik z Podlasia
opozycja
antykomunizm
PRL
przestępczość
bandytyzm ideowy
Jozef Korycki
Janosik from Podlasie
anti-communism
opposition
criminal crime
ideological banditism
Opis:
Artykuł jest uzupełniającym nawiązaniem do tekstów: Wróg publiczny – wrogiem społeczeń-stwa czy państwa? Józefa Koryckiego wojna z PRL-em oraz Bez wyroku. Postscriptum do losów Józefa Koryckiego. Stanowi próbę usytuowania opisanej w nich działalności oraz po-stawy etyczno-moralnej Józefa Koryckiego w ramach założeń jednej z koncepcji teoretycz-nych z zakresu nauk społecznych. Zdarzenia z jego biografii przedstawiono w kontekście wydarzeń społeczno-politycznych z okresu jego działalności oraz w odniesieniu do moral-nych norm etyki libertariańskiej. Omawiana w niniejszym artykule problematyka została ujęta w wymiarze socjologicznym, politologicznym i psychologicznym, a następnie skonfrontowana z libertariańską koncepcją bandytyzmu ideowego. Dokonano analizy działalności J. Koryckiego w aspekcie jego postaw i zachowań w stosunkach społecznych, w odniesieniu do etycznych norm i wartości. W artykule ukazano niejednoznaczność aksjologiczną działań Koryckiego oraz wynikającą z tego rozbieżność ocen prowadzonych przezeń działań w zależności od przyjmowanej optyki. Wskazano zależność sądów wartościujących od perspektywy postrze-gania jego osoby i czynów: w okresie PRL-u wyłącznie w aspekcie ściśle prawnonormatyw-nym – jako przestępcy prowadzącego antypaństwową działalność kryminalną; zaś w okresie tzw. „wolnej Polski” w optyce moralnonormatywnej, jako opozycjonisty prowadzącego chwa-lebną, chociaż ekstremalną, działalność prospołeczną poprzez walkę z systemem totalitarnym.
The article is a complementary reference to the texts: Public enemy - an enemy of society or the state? Józef Korycki, the war against the Polish People's Republic and No judgment. Post-script for the fate of Józef Korycki. It is an attempt to situate the activity described in them and the ethical and moral attitude of Józef Korycki as part of the assumptions of one of theoretical concepts in the field of social sciences. The events from his biography were presented in the context of socio-political events from his period of activity and in relation to the moral stand-ards of libertarian ethics. The issues discussed in this article were included in the sociologi-cal, political and psychological dimension, and then confronted with the libertarian concept of ideological banditism. An analysis of the activity of J. Korycki in the aspect of his attitudes and behaviors in social relations, in relation to ethical norms and values was made. The arti-cle presents the axiological ambiguity of Korycki's actions and the resulting discrepancy in the assessments of his activities depending on the optics he adopts. The dependence of judgmental judgments on the perception of his person and actions was indicated: during the PRL only strictly in the normative aspect – as a criminal carrying out anti-state criminal activi-ty; while in the so-called „Free Poland” in moral-normative optics, as an oppositionist who runs a glorious, though extreme, pro-social activity through the fight against the totalitarian system.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2019, 17; 293-304
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Roses or Bread? Anti-Communist Narration in Feminist Readings of Anna Świrszczyńska’s Poetry”
Chleba czy róż? Antykomunistyczna narracja w feministycznych odczytaniach Anny Świrszczyńskiej
Autorzy:
Szopa, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009578.pdf
Data publikacji:
2019-05-08
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
socialism
emancipation
feminism
anti-communism
genealogy
socjalizm
emancypacja
feminizm
antykomunizm
genealogia
Opis:
The article discusses the question of feminist interpretations of the poetry of Anna Świrszczyńska, one of the most recognized Polish poets of international renown, whose works and activity are often associated with a strong feminist worldview. Many interpreters of Świrszczyńska’s poetry did not focus enough on the origin of the poet’s feminist attitude, claiming that it was rather exceptional and rare for the period of the Polish People’s Republic. Contrary to the narration established by the interpreters of her poetry after 1989, I argue that Świrszczyńska’s feminist sensitivity was not an isolated and individual phenomenon, as it emerged in a time of increased women’s activity and the development of the socialist project for women’s equality deployed in Poland after 1945. I believe that both the political activity of communist women and the grassroots actions taken by the working-class women in the socialist state became the main factors in shaping Świrszczyńska’s feminist worldview. The Polish feminist narrative after 1989, however, due to its anti-communist approach to the problem of feminism in the Polish People’s Republic, did not include the history of the Polish left-wing women’s movement. This results from applying to the Polish history of women’s movements 1) liberal notions of feminist agency; 2) Western feminist theories devoid of Marxist paradigm; and 3) a normative definition of feminism understood only in terms of anti-systemic activity. By taking into account Świrszczyńska’s political and cultural activity, I emphasize the necessity of filling the gaps in the story of Polish women’s movement. Such a strategy is inevitably connected with the necessity of remodelling the genealogy of Polish feminism, redefining the notion of agency, and feminism itself.
Niniejszy artykuł stanowi analizę feministycznych interpretacji poezji Anny Świrszczyńskiej, jednej z najbardziej rozpoznawalnych poetek w Polsce, której twórczość charakteryzuje wyraźnie feministyczna wrażliwość. Wiele interpretatorek i interpretatorów poezji Świrszczyńskiej nie dociekało, skąd wziął się ów światopogląd poetki, twierdząc raczej, że jak na czasy PRL-u był on zjawiskiem wyjątkowym i rzadkim. W przeciwieństwie do narracji ustanowionej po 1989 roku przez interpretatorki tej poezji, uważam, że feministyczny światopogląd Świrszczyńskiej nie był zjawiskiem indywidualnym i odosobnionym, ponieważ wyłonił się w kontekście wzmożonej aktywności kobiet i w czasie wdrażania socjalistycznego projektu równości kobiet po 1945 roku. Uważam, że zarówno polityczna działalność komunistek, jak i oddolne akcje przeprowadzane przez kobiety z klasy robotniczej miały znaczący wpływ na światopogląd poetki. Jednakże kształtująca się po 1989 roku feministyczna narracja zdominowana była przez antykomunistyczny paradygmat i nie uwzględniła w historii polskiego feminizmu lewicowych ruchów kobiecych. Skutkowało to aplikowaniem do historii polskich ruchów kobiecych: 1) liberalnego ujęcia feministycznej sprawczości; 2) zachodnich teorii feministycznych pozbawionych paradygmatu teorii marksistowskich; 3) normatywnej definicji feminizmu ograniczonej wyłącznie do działalności opozycyjnej. Przyglądając się poetyckiej aktywności Świrszczyńskiej, staram się podkreślić konieczność uzupełnienia luk w historii polskich ruchów kobiecych. Strategia ta wiąże się nieodłącznie z koniecznością przemyślenia genealogii polskiego feminizmu oraz redefinicji pojęcia feministycznej sprawczości.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2019, 31, 1; 72-92
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
‘Out of Poland, Not to Israel, but Out of Poland’: Factors Influencing the Decision to Leave Poland after March 1968: On the Basis of Research from the 1970s
Autorzy:
Szajda, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050973.pdf
Data publikacji:
2022-01-02
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
1968 anti-Semitic campaign
emigration
Jewish population
March 1968
Israel
communism
Opis:
In this article the author explores the question of Jews’ emigration from Poland to Israel after the events of the anti-Zionist campaign of 1968. On the basis of émigrés’ accounts recorded in the 1970s, the author has reconstructed the complex mosaic of factors influencing their decision to leave Poland and choose Israel as their final destination. The most important among these factors were: the ‘anti-Zionist campaign’ and anti-Semitism of the period, as well as the resulting sense of alienation and stigmatization; the large number of people leaving the country, in particular those with family ties and relationships; disappointment with communism; and the Warsaw Pact’s invasion of Czechoslovakia.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2022, 128, 2; 105-129
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tak zwani partyzanci. Z Krystyną Badurką rozmawia Monika Stec
Autorzy:
Stec, Monika
Badurka, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643623.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
oral history
the Armia Krajowa / Home Army
National Armed Forces / Narodowe Siły Zbrojne
the „Doomed soldiers”
post-war period
anti-communism
guerilla
military bands
historical politics
the Institute of National Remembrance
Opis:
So-called partisans. Monika Stec in an interview with Krystyna Badurka Referring to the story of her father’s death in 1945, Krystyna Badurka-Rytel discusses the times before and after World War II. Before WWII, her father, Felix Badurka, was a soldier of the Home Army, while after the war he served as the chairman of the National Council and built "the new system". For decades, the Badurka family has been trying to find out who is responsible for his murder.The story of tracking perpetrators is presented against a broader background: the attitude of the population and the Church towards the underground army during and after WWII; the socio-political changes (specifically in rural areas) after World War II, as well as the modern times, in particular the attitude to the past. Krystyna Badurka-Rytel objects to the current Polish political history, because, as she believes, it glorifies the war crimes committed by the so-called “conspiracy” by honouring the participants with books and monuments.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2012, 1
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Książę Niezłomny? Jan Lechoń i polityka (po roku 1939)
El principe constante? Jan Lechoń and politics (after 1939)
Autorzy:
Sobczak, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967465.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
politics
emigration
anti-communism
New York
suicide
jan lechoń
skamander
polityka
emigracja
antykomunizm
nowy jork
samobójstwo
Opis:
Artykuł koncentruje się wokół tematu przekonań politycznych Jana Lechonia podczas nowojorskiej emigracji poety, ujawniających się zarówno w twórczości literackiej, jak w listach i Dzienniku. Najważniejszymi elementami politycznej postawy autora Srebrnego i czarnego były w tych latach zdecydowany antykomunizm, krytyczna ocena działań rządu emigracyjnego, deklarowany zachwyt Ameryką oraz nostalgia za czasami międzywojennymi (idealizacja Józefa Piłsudskiego). Opisywane przekonania poety wywierały istotny wpływ na jego życie osobiste, o czym przekonuje motywowane politycznie zerwanie wieloletniej znajomości z Julianem Tuwimem. Ważnym problemem jest umiejscowienie wśród przyczyn samobójstwa Lechonia wielokrotnie przez niego wyrażanego braku akceptacji dla przemian politycznych w Polsce.
The article focusses on Jan Lechoń’s political views after he emigrated to New York. These opinions could be found in literary works, as well as in letters and the Journal. The most important elements of political views of the author of Silver and black were: blatant anticommunism, critical assessment of the Polish emigration government, openly expressed admiration for America and nostalgia towards the interbellum (idealizing Józef Piłsudski). His views had a significant influence on his personal life, as exemplified by his politically motivated ending of his long-lasting friendship with Julian Tuwim. One of the most important issues is where to classify Lechoń’s often expressed opposition towards the political changes in Poland among the reasons for his suicide.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2013, 22, 4
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antykomunizm w myśli politycznej Solidarności Walczącej. Zarys zagadnienia
Anti-communism in the political thought of the Fighting Solidarity. An outline of the issue
Autorzy:
Siedziako, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1595469.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
anti-communism
political thought
the Fighting Solidarity
the Polish People’s Republic
the 80s.
antykomunizm
myśl polityczna
Solidarność Walcząca
PRL
lata 80.
Opis:
Solidarność Walcząca (SW) była jedną z głównych organizacji opozycji demokratycznej w Polsce lat 80. XX w. Na tle innych ugrupowań opozycyjnych wyróżniała się radykalnym antykomunizmem, objawiającym się m.in. postulatem odsunięcia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od władzy i obalenia reżimu komunistycznego. W tekście poddano analizie te elementy myśli politycznej SW, które odnosiły się do oceny komunizmu w teorii i praktyce jego funkcjonowania w ostatniej dekadzie istnienia tzw. bloku państw socjalistycznych.
The Fighting Solidarity was one of the main organizations of the democratic opposition in Poland in the 80s of the 20th century. In comparison with the other opposition groups its distinguishing feature was the radical anti-communism, which was expressed in the postulate of overthrowing the rules of the Polish United Workers’ Party and the communist regime. The paper analyses that elements of the political thought of the Fighting Solidarity, which applied to its assessments about the communism in theory and practice of its functioning in the last decade of the existence of the so-called socialist countries bloc.
Źródło:
Acta Politica Polonica; 2018, 44, 2; 75-86
2451-0432
2719-4388
Pojawia się w:
Acta Politica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rewolucja komunistyczna i dyktatura proletariatu w świetle publikacji Centralnego Porozumienia Organizacji Współdziałających w Zwalczaniu Komunizmu – zarys problemu
Communist revolution and dictatorship of the proletariat in the light of the publication of the Central Anti-Communist Agreement – outline of the issue
Autorzy:
Sacewicz, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477192.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
komunizm
antykomunizm
Centralne Biuro Porozumienia Antykomunistycznego
Henryk Glass
rewolucja
dyktatura proletariatu
„Walka z Bolszewizmem”
„Prawda o Komunizmie”
Communism
anti-Communism
Central Office of Anti-Communist Agreement
revolution
dictatorship of the proletariat
“Walka z Bolszewizmem”
“Prawda o Komunizmie”
Opis:
In the history of the Second Republic of Poland, the issue of attitude toward the activities of communist groups was one of the most important matters affecting its internal and external security. The state apparatus as well as Polish political and social organisations, guarding independence, sovereignty and the territorial integrity of Poland as well as in the name of their own particular political objectives, were undertaking cross-sectoral activities for the mitigation or elimination of the communist threat. The continuous and extremely real threat of the communist factors caused a natural reaction from the Polish state. Communism created anti-Communism. The latter was not a propaganda invention, whim or hysteria of the Polish political groups, but it was in line with the Polish national interest. One of the social agendas conducting anti-communist activities was the Central Agreement of the Organisations Co-operating in the Fight Against Communism. In its publications, it analysed the programme-related and propaganda activities of the Communists including the Communist Party in Poland, with special reference to the issue of revolution and the dictatorship of the proletariat. The aim of the publication is to present the state of knowledge possessed and used in its political and journalistic activities by the Agreement.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 30; 65-85
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Australijskie reakcje na wydarzenia 1956 roku w Polsce
Australian response to Polands June 1956 crisis
Autorzy:
Rudziński, Adrian
Korobacz, Victor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478184.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
stosunki polsko-australisjkie polityka zagraniczna australisjki antykomunizm etniczny antykomunizm polscy emigranic
Australian - Polish relations Australian foreign policy Australian anti-communism ethnic anti-communism Polish emigres
Opis:
This article examines reaction in Australia and Australian foreign policy responses to Poland’s June 1956 crisis - Poznanski Czerwiec. Poznan’s June events prompted immediate Australia-wide demonstrations and protests by Polish emigres who were supported by friends and allies in the Catholic Church and the anti-communist movement. Nation-wide and well-attended demonstrations in Australia and subsequent approaches by Poles and supporters required a disinterested government to develop a position on Poznan. Pressure on the government for a response, potentially disruptive to its foreign policies, was applied only by elements within the Australian political scene that posed little threat to its future. Poznan’s greatest impact takes place within the peculiar nature of Australian politics where the Poznan issue was used to fan the flames of bitter rivalry within the labour movement by a strident anti-communist faction seeking to displace the Australian Labor Party and establish itself instead, as the legitimate representative of Australian workers. In taking up the Polish émigré cause, the Australian anti-communist leadership claimed the moral high-ground, but lacked sufficient strategic commitment to use their considerable parliamentary advantage to pressure the government to adopt a more muscular position on Poznan.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2016, 28; 160-189
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czech Politics of History
Autorzy:
Ruczaj, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1956404.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Czech Republic
Czechoslovakia
politics of history
Institute for the Study of Totalitarian Regimes
ÚSTR
Military History Institute
VHÚ
Pamět’ národa
1968
Hussites
House of Habsburg
communism
anti-communist opposition
lustration
Act on the period of lack of freedom
Opis:
The following paper reviews the schemes of memory behind the shaping of the contemporary vision of the Czech’s own history and the forms they take while materialising in the contemporary Czech Republic. Among the “great narratives” to have built up the picture of Czech history, a leading role was assumed by a traditional model, that sees the Czechs as a nation on the border of Slavic and Germanic superethnoses. Simultaneously, attention was drawn to its reformation and modernisation potential and Slavic character, the latter of which intensified after having confronted the Germanic world. The Czech post-1989 settlement with its communist past has only slightly impaired this idiom of memory; Soviet domination, especially the Warsaw Pact intervention in 1968, has to a great extent depreciated the value of “Slavicness” as an element of identification of the Czechs. Also, a Czech sense of nationality has faded to the benefit of a sense of “citizenship”—with the latter understood in a broad sense. Czech state institutions have only to a limited extent been committed to researching some details of the politics of history. Among these organisations have been, for example, the Institute for the Study of Totalitarian Regimes (Ústav pro studium totalitních režimů, ÚSTR), the Military History Institute (Vojenský historický ústav, VHÚ) and some other bodies, including the Czech National Museum (Národní muzeum). When analysing the responsibilities shouldered by the above institutions, one may observe an influential yet financially inadequate role of some NGOs, such as Pamět národa (The Memory of Nation) whereas a typical narrative pattern of Czechness has found its place in the educational system. As for the legal perspective, the Czech Republic managed to settle accounts with its communist past by passing both the Lustration Act and the Act on the Period of Lack of Freedom.
Źródło:
Institute of National Remembrance Review; 2020, 2; 177-198
2658-1566
Pojawia się w:
Institute of National Remembrance Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Communist Party of the United States of America since 1919
Autorzy:
Radzilowsky, John
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477272.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Communist Party of the United States of America (CPUSA)
Earl Browder
anti-communism
Harvey Klehr
John Earl Haynes
Manhattan Project
espionage
Opis:
The Communist Party of the United States of America (CPUSA) was the most influential communist party in the Western Hemisphere until the 1950s. Although it never had a mass membership, it gained the allegiance of many influential political and cultural figures. Its membership consisted of Anglo-Saxons as well as immigrants and children of immigrants from eastern and southern Europe. The CPUSA played a controversial role in American political history in the 1940s, 1950s, and 1960s when attempts by anti-communists to discredit the party as an arm of the Soviet Union backfired. Scholarship on the CPUSA is deeply divided as a result of these political controversies. Traditional scholarship emphasized the CPUSA as an indigenous development with limited ties to the Soviet Union. This school lauded the CPUSA for its apparent support of civil rights, unions, and racial equality. A revisionist approach emphasized the party’s ties to Moscow and viewed it as dedicated to supporting a foreign totalitarian regime. Since 1991, the release of many secret CPUSA documents has strongly supported the revisionist school, demonstrating that the party followed closely the political and operational directives of Soviet security services and was deeply involved in assisting Soviet espionage and acted as an agent of influence for the USSR.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2018, 32; 15-26
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Das Verhältnis der Kommunistischen Partei Polens zum Judentum nach 1945
Stosunek partii komunistycznej w Polsce do Żydów po 1945 roku
Autorzy:
Piotrowski, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954340.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
stosunki polsko-żydowskie
antysemityzm
antypolonizm
władze bezpieczeństwa w PRL
Żydzi
komunizm
historia PRL
Polish-Jewish Relations
anti-semitism
anti-polonism
security authorities in the Polish People's Republic
Jews
communism
history of the Polish People's Repubic
Opis:
Narzucona siłą Polsce w 1944 r. tzw. „władza ludowa”, skupiała w swych szeregach zarówno ludność pochodzenia polskiego jak i w znacznej mierze pochodzenia żydowskiego. Stan taki był pochodną celowej polityki J. Stalina, który podczas tworzenie pierwszych zrębów administracyjnych przyszłej PRL na bazie Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich (ZPP) oraz Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) zalecał, aby na listach kandydatów zdecydowanie preferowano towarzyszy pochodzenia żydowskiego, dążąc do tego aby wszędzie stanowili większość. Stwierdzano wprost, że ich narodowe pochodzenie gwarantuje większą pewność dyspozycyjności niż komunistów polskich. Koncepcji tej bezskutecznie próbowali się m.in. przeciwstawiać polscy generałowie walczący po stronie Armii Czerwonej, jak Karol Świerczewski i Zygmunt Berling. Współdziałający z Sowietami zarówno Polacy jak i Żydzi, przez społeczeństwo polskie postrzegani byli jako zdrajcy. Wedle zgodnej opinii historyków, pomimo fluktuacji różnych osób na ważnych rządowych stanowiskach, faktycznie w Polsce wlatach 1944-1956 decydowała i rządziła trójka: Bolesław Bierut, Jakub Berman i Hilary Minc. Dwóch ostatnich było pochodzenia żydowskiego i określali się jako Żydzi. Do dziś trwa w Polsce spór na temat procentowego udziału Żydów w strukturach komunistycznej władzy, lecz nie dokonano jeszcze szczegółowych rachunków. Jednakże a priori przyjmowane jest twierdzenie, iż ogólnie biorąc była to „żydo-komuna”. Szczególnie znienawidzonym stał się Resort Bezpieczeństwa Publicznego, później MBP, w którym wszystkie ważniejsze stanowiska obsadzono ludźmi pochodzenia żydowskiego. Wprawdzie na jego czele stał Polak Stanisław Radkiewicz, ale wiceministrami byli Żydzi m.in. Mieczysław Mietkowski i Roman Romkowski, później Antoni Alster (w Komitecie ds. Bezpieczeństwa Publicznego). Najważniejszymi departamentami w tym ministerstwie również zawiadywali ludzie pochodzenia żydowskiego. Departamentem V ds. walki z Kościołem i środowiskiem inteligencji kierowała lwowska żydówka Julia Brystyger. Dyrektorem Departamentu VII ds. cenzury był Józef Czaplicki; Departamentem X, dbającym o „czystość” szeregów partii komunistycznej kierował Anatol Fejgin; wicedyrektorem był zbiegły na Zachód w 1953 r. Józef Światło (Izaak Fleishfarb). Głównym Urzędem Cenzury kierował Marcel Reich (Ranicki), dyrektorem Departamentu Więziennictwa MBP był Jerzy-Dagobert Łańcut; szefem Departamentu Śledczego był osławiony sadysta płk Józef Goldberg-Różański. Wszystko to sprzyjało umacnianiu przeświadczenia, że winę za powojenne zniewolenie narodu polskiego ponoszą Żydzi. Podobnego zdania był także prymas Polski kard. August Hlond. Rosnąca bariera uprzedzeń pomiędzy Polakami a Żydami czyniła z tych ostatnich dogodny instrument polityki prowadzonej przez Stalina. Potrzebował on bowiem zwolenników bezwzględnie zaufanych, po których mógł się spodziewać całkowitej lojalności, a więc ludzi możliwie osamotnionych, bez zaplecza rodzinnego, sąsiedzkiego – którzy partię komunistyczną uczynią swym jedynym kręgiem odniesienia. Logicznie rzecz biorąc Żydzi przebywający po wojnie w Polsce powinni mieć wsparcie i zagwarantowaną opiekę przynajmniej ze strony komunistów i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Tak jednak nie było, gdyż stali się oni nie podmiotem, a przedmiotem politycznej rozgrywki. Dla współrodaków ze wspomnianych komunistycznych formacji nadrzędnym celem było zwycięstwo idei rewolucji oraz posłuszne wypełnianie dyrektyw Stalina. Na tak zbudowanym ołtarzu całkowicie poświęcono interes jednostki – także „zwykłego” Żyda. Podkreślić należy, iż na nastrojach społeczeństwa polskiego względem tzw. „kwestii żydowskiej” władze komunistyczne „grały” świadomie – nie bacząc na tragiczny finał. Większość historyków w Polsce nie ma wątpliwości, iż antyżydowskie rozruchy i próby ich wzniecenia w Krakowie, Rzeszowie, Lublinie, a przede wszystkim najbardziej znane i tragiczne w skutkach – w Kielcach, były prowokacją. Oznacza to, że ludność polska była celowo prowokowana przez aparat komunistyczny, w którym czynni byli przecież Żydzi, do wystąpień przeciw „zwykłym” Żydom, a nawet do pogromów. W jednym z podziemnych pism Zrzeszenia WiN „Honor i Ojczyzna” znalazło się znamienne zdanie: „Żydzi stali się więc niebezpiecznym narzędziem w ręku tych, którzy są bardziej komunistami niż ... Żydami”. Nie dziwi więc, że pozostający w Polsce Żydzi czuli się zagubieni. Ich los znalazł się pomiędzy przysłowiowym „młotem i kowadłem”. Mieli jednak do wyboru kilka wariantów: albo wyjechać z Polski, albo zmienić nazwisko i „wtopić się” w społeczeństwo polskie, albo też przystąpić do obozu rządzącego, zasilając szeregi „żydo-komuny”. Niezdecydowani skazani byli, w zaistniałych warunkach, na alienację. Żydzi, którym udało się przeżyć niemiecką okupację, obozy koncentracyjne, pałali chęcią rewanżu i zemsty na Niemcach, którzy byli sprawcami zagłady ich całych rodzin. Okazję taką stworzyli koledzy z UB, masowo werbując ich do tej formacji. Kompleksowo zjawisko to opisał amerykański Żyd – John Sack w książce pt. Oko za oko. Przemilczana historia Żydów, którzy w 1945 r. mścili się na Niemcach. W łonie komunistycznej partii trwała ostra walka, w której przełomem stała się śmierć Stalina w 1953 r. oraz odwilż polityczna po październiku 1956r. Od dawna bowiem ścierały się ze sobą, walcząc owpływy i władzę, dwie frakcje komunistów: Żydzi, przybyli wraz z Armią Czerwoną do Polski, i grupa polskich komunistów walczących w czasie II wojny światowej w podziemiu – tzw. „partyzanci” – z ministrem spraw wewnętrznych Mieczysławem Moczarem na czele. Dojście W. Gomułki do władzy w 1956 r. wpłynęło na wzmocnienie tej drugiej grupy. Odpowiedzialność za zbrodnie stalinowskie wygodnie było zrzucić właśnie na funkcjonariuszy żydowskich i pod pretekstem „wypaczeń idei socjalizmu” rozpocząć czystki w aparacie bezpieczeństwa ipartii. Część zwalnianych funkcjonariuszy-Żydów wyjeżdżała na Zachód Europy, do USA i Izraela. Według statystyk międzynarodowych w 1948 r. mniejszość żydowska liczyła w Polsce 88 tys. osób. Znaczna część emigrowała do Izraela już w latach 1949-1951. W zorganizowanych transportach emigrowało tam ok. 28. tys. Żydów. W latach 1956-1957 z Polski odpłynęła kolejna fala Żydów którą oblicza się na ok. 40 tys. osób. Dodać jednak trzeba, że połowę z nich stanowili dopiero co repatriowani Żydzi z terytorium Związku Radzieckiego. Emigracji tej towarzyszyły komentarze, że Żydzi uciekają z Polski, bojąc się odpowiedzialności za swoje zbrodnie popełnione w okresie stalinowskim („błędów i wypaczeń”), a także ze względu na obawę przed polskim antysemityzmem, rozbudzonym przez popełnione zbrodnie. Wśród wyjeżdżających było faktycznie wielu komunistów. W marcu 1957 r. zawarta została polsko-radziecka umowa, na mocy której do 31 marca 1959 r. repatriowano do Polski 224 tys. osób. W grupie tej przyjechało ok. 40 tys. osób pochodzenia żydowskiego, ale większość z nich w Polsce nie pozostała. W latach 1967-1968 liczbę Żydów w Polsce szacowano na 25-30 tys. W partii komunistycznej (PZPR) wyodrębniły się dwie nieformalne grupy: tzw. „puławska” i „natolińska”, nazwane tak od miejsc w których się zbierali. W skład pierwszej z nich bardziej liberalnej – tzn. domagającej się zmian, wchodzili w większości komuniści pochodzenia żydowskiego w skład drugiej tzw. „partyjny beton” – wwiększości zachowawczy „partyzanci”. W polskiej literaturze przedmiotu popularnie ugrupowania te nazywa się też: „Chamy i Żydy” (W. Jedlicki). Na początku lat 60. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MSW) dokonano, jak pisał historyk J. Eisler, „aryzacji” lub „dejudeizacji” resortu. Bez zgody Biura Politycznego PZPR zakładano podsłuchy telefoniczne i inwigilowano wpływowe osoby pochodzenia żydowskiego. Kontroli władz koministycznych poddano „Fołks-Sztyme” jedyne w Polsce pismo wydawane w języku jidisz. „Czystka rasowa” objęła także korpus oficerski. Przebywający w Polsce wiceminister obrony narodowej ZSRR marszałek Sergiej Biriuzow, miał oświadczyć gen. M. Spychalskiemu: „armia dowodzona przez Żydów i kontrrewolucjonistów nie może być użyta w walce przeciwko imperializmowi”. Wypowiedź ta związana była z ideologiczną ofensywą podjętą przez ZSRR w krajach arabskich. Ponownie więc kwestia żydowska, za pośrednictwem Związku Radzieckiego, stała się instrumentem wewnętrznej gry politycznej w Polsce. W połowie lat 60. wśród 40-45 tys. oficerów wojska polskiego, ok. 250-300 stanowili Żydzi. Z armii zwalniano nawet osoby „oskarżane” o przyjaźń z żydowskimi oficerami. W partii komunistycznej grupa M. Moczara („partyzantów”) zwalczała „liberalne” zaplecze I sekretarza PZPR W. Gomułki. Do akcji tej dołączyła się grupa tzw. postępowych katolików środowiska PAX, z Bolesławem Piaseckim na czele. Starano się umacniać przekonanie, że pierwsze dziesięciolecie krwawego komunizmu w Polsce było zasługą Żydów-komunistów, akomuniści-„partyzanci” winy za to nie ponoszą. Nową historię Polski utrwalać miały wświadomości społeczeństwa nowo produkowane filmy. W 1968 r. sięgnięto ponownie do instrumentu prowokacji. Jego preludium stanowiła wojna izraelsko-arabska 1967 r., w której ZSRR opowiedział się po stronie Arabów. W Polsce partia komunistyczna, stosując się do dyrektyw Moskwy, rozpoczęła tropienie zwolenników zwycięstwa Izraela. Pierwszymi podejrzanymi były oczywiście osoby pochodzenia żydowskiego. Poważne ataki na nich okazały się być związane z wewnętrzną polityczną prowokacją w łonie PZPR. Na początku marca 1968 r., minister spraw wewnętrznych PRL M. Moczar, wykorzystując nieobecność I sekretarza PZPR W. Gomułki wPolsce, postanowił przejąć pełnię władzy i jednocześnie pozbyć się z aparatu władzy osób pochodzenia żydowskiego. W tym celu posłużył się prowokacją podburzając młodzież studencką do wystąpień. Na czele protestujących stanęli młodzi ludzie – w większości pochodzenia żydowskiego, których rodzice piastowali niegdyś poczesne stanowiska rządowe i partyjne. Byli to m.in.: Adam Michnik – syn Ozjasza Szechtera, przewodniczącego KPZU; Aleksander Smolar – syn Grzegorza, redaktora naczelnego żydowskiego pisma „Fołks-Sztyme”; Henryk Szlajfer – ojciec jego był cenzorem w Głównym Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk; Irena Grudzińska – córka wiceministra rolnictwa, Marian Alster – syn b. wiceministra spraw wewnętrznych; Karol Modzelewski – syn b. ministra spraw zagranicznych itd. Młodzież tę nazywano „bananową” – czyli wolną od kłopotów i trosk materialnych. Gomułka po powrocie do kraju zdołał opanować sytuację, zwolnił Moczara z pełnionej funkcji, ale postanowił skorzystać z drugiej części prowokacyjnego scenariusza i na fali tej „załatwić” problem żydowski. Wsparł ataki na Żydów w partii (choć jego żona Zofia była Żydówką), w rządzie, administracji, w kulturze i w nauce, skutecznie ich stamtąd eliminując. Dokonano wówczas „rasowej czystki” w szeregach tych instytucji i organizacji. Jednym zcelów akcji miało być zbliżenie władzy do społeczeństwa. Nie został on jednak osiągnięty. Antysemityzm rozpętany przez PZPR spotkał się z dezaprobatą wielu środowisk i wybitnych osób. Przede wszystkim zdystansował się od tego Kościół katolicki. Po uśmierzeniu zamieszek władza komunistyczna zaczęła stosować różnorodne środki nacisku na osoby pochodzenia żydowskiego, chcąc wpłynąć na ich decyzję wyjazdu z Polski. Liczono natomiast na efekt propagandowy, stawiając tezę o „obcości Żydów” w Polsce. Mówiono więc: gdyby czuli związek z Polską, to by z niej nie wyjeżdżali. Motywem emigracji osób pochodzenia żydowskiego w tamtym okresie było poczucie zagrożenia, obawa przed wzrostem antysemityzmu, ale także nadzieja na poprawienie swoich warunków bytowych na emigracji. Przypominało to więc niekiedy emigrację zarobkową. Polskę opuszczało wtedy wielu ludzi kultury, pisarzy, poetów, naukowców. Wielu jednak wyjeżdżało nie chcąc ponosić odpowiedzialności za czyny, które dokonali będąc w aparacie władzy. W kraju pozostawili świetne emerytury, legitymacje partyjne itp. Jak podkreśla historyk J. Eisler „ci ludzie często są tymi, którzy o Polsce i Polakach mówią w sposób, na jaki nie zasługujemy”. Według przybliżonych szacunków po marcu 1968r. – w ciągu dwóch lat – wyjechało z Polski 15-20 tys. osób, z czego ok. 25% osiedliło się w Izraelu. Pokłosiem prowokacji marcowych było więc opuszczenie Polski, przez większość przebywających tam po II wojnie światowej Żydów. Komunistyczna nagonka na ludzi pochodzenia żydowskiego w znacznej mierze przyczyniła się nie tylko do ich emigracji z Polski, ale także wpływała na kształt świadomości polskiego społeczeństwa. Komunistyczna władza chciała oficjalnie i bez ogródek rozliczyć się z przeszłością, wskazując także na sprawców stalinowskiego terroru w Polsce. W grudniu 1970 r. usunięty został ze stanowiska I sekretarza partii W. Gomułka. W 1980 r. wybuchła w Polsce „Solidarność”, a w 1989 r. rozpoczęto przekazywanie władzy wybranym ludziom opozycji. Wielu dysydentów miało pochodzenie żydowskie, lecz po latach komunistycznej polityki, wolało tego faktu nie upubliczniać. Trzeba wyraźnie stwierdzić, iż wskutek wojennego holocaustu i polityki komunistów po 1945r. problem Żydów w Polsce jako nacji przestał istnieć. Pozostała jednak „kwestia żydowska”, wypływająca przy różnych okazjach i nagłaśniany szeroko rzekomy antysemityzm Polaków. Publicznie mówi się do dziś o „antysemityźmie bez Żydów”. Przedstawione tu wydarzenia stały się asumptem do formułowania przez wielu historyków, politologów oraz publicystów tezy, iż przemiany następujące w Polsce po 1989 r. to zmodyfikowana kontynuacja walk frakcyjnych „Chamów” i „Żydów” – czyli dawnych aktywistów PZPR pochodzenia żydowskiego z tzw. partyjnym „betonem”.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 2; 191-207
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 34

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies