Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "alchemy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 29
Tytuł:
„Natura jest tylko jedna, przez którą Bóg wszystko stworzył…” Alchemiczno-filozoficzna koncepcja Natury Michała Sędziwoja
Autorzy:
Cygan, Milena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/429256.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Michael Sendivogius
alchemy
philosophy
Nature
word
creation
God
Opis:
Nature was the central idea on which Michael Sendivogius based his alchemico-philosophical system. Therefore, the aim of this article is to show what the Polish alchemist understood as Nature and what was its function in the world according to him. Sendivogius believed that the material world originated from the will of the good God. However, the act of divine creation was reduced to the moment of its coming into being through the creation of the matter (ex nihilo) and general organization of its universum. Nature, on the other hand, is responsible for the present form of the material world. For Sendivogius, Nature is an element with which the world has been enriched by the will of God, and which is responsible for its permanent creation. According to our alchemist, the world is constantly being created and transformed, and Nature is its creative principle. This article explains how Nature creates this world and particular beings existing in it. Furthermore, it discusses the problem of the nature of Nature itself. Sendivogius considered Nature to be not only a creative principle but also a kind of law determining interactions of beings which ensured their unity and harmony. Nature is not everlasting but created in the same way as the world. Therefore, the article presents also what the Alchemist thought about the Nature’s relation to its Creator, that is to God.
Źródło:
Semina Scientiarum; 2015, 14
1644-3365
Pojawia się w:
Semina Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alchemia domu mieszczanina
The alchemy of the urbanite’s house
Autorzy:
Bigaj, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/97079.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Wydział Architektury. Instytut Projektowania Architektonicznego. Zakład Architektury Mieszkaniowej i Kompozycji Architektonicznej
Tematy:
alchemia architektury domu
dom w mieście
właściwości domu miejskiego
alchemy of the house's architecture
house in the town
properties of urban house
Opis:
Alchemia to „sztuka tworzenia czegoś, mająca tajemniczy charakter”. W przypadku architektury można ją odnieść do posługiwania się przez twórcę estetycznymi środkami wyrazu w taki sposób, aby stworzyć dzieło budujące określony nastrój i emocje, które intrygują widza, pobudzają jego wyobraźnię i ciekawość, czasem potrafią wywołać niepokój owiany tajemniczością formy domu. Nadawanie rzeczom kształtu jest domeną sztuki architektonicznej. Za alchemię architektury domu w mieście można uznać umiejętność wywoływania określonych emocji przez zastosowane środki kompozycyjne i odpowiednio dobraną materię. Powodzenie estetyczne gwarantuje tu przede wszystkim talent architekta. Dom przynależy do zbioru rzeczy osobistych, pomimo uzewnętrznienia jego formy na przestrzeń miasta. Mówi się, że każdy dom skrywa jakieś tajemnice – mogą to być tajemnice powierzone budowli przez jego mieszkańców – zbiory i pamiątki rodzinne, historie, opowieści, tradycje; mogą być nimi także arkana uprawianych tu zawodów i rzemiosł.
Alchemy is “the art of creating something that has a mysterious character”. In the case of architecture, it can refer to the creator’s use of aesthetic means of expression in such a way as to create a work evoking a specific mood and emotions that intrigue the viewer, stimulate their imagination and curiosity, and can sometimes cause anxiety shrouded in the mystery of the house’s form. Providing things with a shape is the domain of architectural art. One can perceive the alchemy of the urban house’s architecture as the ability to evoke specific emotions through the compositional means and appropriately selected material. The aesthetic success depends primarily on the architect’s talent. The house belongs to a set of personal belongings, despite the externalisation of its form in the urban space. Every house is said to hide some secrets – these may be secrets confided to the building by its inhabitants – collections and family mementoes, stories, tales, traditions; they may also be the arcana of professions and crafts practised there.
Źródło:
Pretekst; 2017, 7; 85-89
2449-5247
Pojawia się w:
Pretekst
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alchemia, korespondencja i witalizm: ezoteryczne toposy w filozofii przyrody
Autorzy:
Kazibut, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083936.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
filozofia przyrody
ezoteryzm
alchemia
korespondencja
witalizm
philosophy of nature
esotericism
alchemy
correspondence
vitalism
Opis:
W artykule przedyskutuję wybrane aspekty relacji zachodzących pomiędzy koncepcjami powstałymi w filozofii przyrody a tradycjami ezoterycznymi. W tym celu odwołam się do ustaleń Antoine’a Faivre’a, który wylicza następujące toposy ezoteryzmu: korespondencję, witalizm, wyobrażeniowość i pośredniczenie, praktykę transmutacji, konkordancję, przekaz. Analizując dzieje kultury, można zauważyć, że obraz przyrody tworzony w filozofii przyrody łączył się z obrazem przyjmowanym przez alchemików, magów i astrologów. W artykule przeanalizuję relację pomiędzy alchemią a filozofią przyrody oraz obecność ezoterycznych toposów korespondencji i witalizmu w filozofii przyrody.
This paper discusses selected aspects of the relationship between concepts developed in natural philosophy and in esoteric traditions. For this purpose, I refer to the views of Antoine Faivre, who enumerates the following topoi of esotericism: correspondence, vitalism, imagination and mediation, as well as the practice of transmutation, concordance and transmission. The analysis of the history of culture shows that the image of nature created in natural philosophy was linked to that adopted by alchemists, magicians and astrologers. I analyze the relation between alchemy and philosophy of nature, as well as the presence of esoteric topoi of correspondence and vitalism in the philosophy of nature.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2022, 19, 1; 167-191
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alchemia. Mit i znaczenie
Alchemy. Myth and Meaning
Autorzy:
Kazibut, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057709.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
alchemia
mit
Claude Lévi-Strauss
filozofia przyrody
alchemy
myth
philosophy of nature
Opis:
Przedstawione w artykule rozważania nad kulturą alchemiczną nawiązują do wykładów Claude’a Lévi-Straussa wygłoszonych w audycji „Idee” radia CBC. Odwołanie do Lévi-Straussa umożliwia przedstawienie alchemii nie jako pseudonaukowej iluzji, ale jako działalności przekazującej mitologiczne toposy. Z tej perspektywy alchemia rozwijała się między objawieniem, obserwacją, rozumem, wiarą, doświadczeniem estetycznym, filozofią, religią, teologią, magią i gnozą.
The discussion of alchemical culture presented in this paper draws on Claude Lévi-Strauss’ lectures delivered on the CBC radio programme “Ideas.” The reference to Lévi-Strauss makes it possible to present alchemy not as a pseudoscientific illusion, but as an activity conveying mythological topoi. Alchemy developed between revelation, observation, reason, faith, aesthetic experience, philosophy, religion, theology, magic and gnosis.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2021, 35, 4; 365-384
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alchemia pomiędzy pseudonauką a nauką. Studium historyczno-metodologiczne
Alchemy between pseudoscience and science. The Historical and Methodological Study
Autorzy:
Kazibut, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577285.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
alchemia
chemia
pseudonauka
kryterium demarkacji
powtarzalność i odtwarzalność
alchemy
chemistry
pseudoscience
demarcation
repeatability and reproducibility
Opis:
Traditionally, alchemy is regarded as an example of pseudoscience. In this paper I dispute this view and demonstrate that the practice of alchemy, in many aspects, can be interpreted as an experiment in protoscience. In the first part of the article, I introduce William R. Newman’s and Lawrence Principe’s analyses about the etymological origin of alchemy, its historiography and the origin of the separation between alchemy and chemistry. In the second part of the article I discuss different aspects on the practice of alchemy in light of the issues encountered with the inter-subjective repeatability of the experiments and the methods used to publicize the findings. In addition to the examination of the subjects researched, I also review the systematic elements found in the theoretical considerations presented by the alchemists.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2012, 48, 1 (191); 27-47
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Des voyages infernaux à l’art du scandale chez August Strindberg
From infernal journeys to the art of scandal with August Strindberg
Autorzy:
Larangé, Daniel S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2142071.pdf
Data publikacji:
2022-10-13
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
wisdom through madness
infernal circles
alchemy
foolishness for Christ
acte gratuit
folle sagesse
cercles infernaux
alchimie
fol-en-Christ
Opis:
Scandale et voyages vont de pair dans l’imagination d’August Strindberg, artiste plus que sulfureux qui débarque à Paris en délaissant sa famille pour plonger dans les cercles infernaux afin de lutter avec l’ange et de retrouver ainsi la foi perdue de son enfance. Il déçoit son public en se faisant alchimiste et peintre pour lutter contre les menaces du positivisme et de l’esthétisme académique. Sa quête est motivée par la figure du Christ que la sécularisation d’une fin-de-siècle vendue à l’industrialisation et au capital tourne en ridicule. Sous le masque de l’artiste-fou, il s’engage à renverser toutes les institutions établies, prônant un art de la fugue, affranchi des frontières de l’objectivité et de la subjectivité. Il perturbe, dérange, choque de sorte que son étrangeté le rejette du monde, lui assurant ainsi de suivre, par imitatio Christi, son propre chemin de croix. Il s’approprie le voyage pour ainsi l’intérioriser et arpenter les voies erratiques, convaincu que seul celui qui se perd se retrouve un jour.
August Strindberg abbandona la sua famiglia. Si tuffa nell'inferno di Parigi e lotta con l'angelo per riconquistare la sua fede. Sotto le spoglie di un pazzo, rovescia tutte le istituzioni stabilite e offusca i confini tra oggettività e soggettività. Disturba, disturba, provoca. La sua estraneità lo respinge dal mondo e gli assicura, per imitatio Christi, la propria via crucis: interiorizza il cammino e percorre strade irregolari, convinto che solo la perdizione può trovare la via dell'autenticità.
August Strindberg abandons his family, plunges into the Parisian hell and struggles with the angel in order to regain his faith. He disappoints his public by becoming an alchemist and painter in order to better fight against institutionalized positivism and academic aestheticism. Under the mask of madness, he overthrows all established institutions and blurs the boundaries between objectivity and subjectivity. He disrupts, disturbs, shocks; his strangeness seperates him from the world and assures him, by imitatio Christi, his own Way of the Cross: he internalizes the journey and walks erratic paths, convinced that loss is the path that leads to rebirth.
Źródło:
e-Scripta Romanica; 2022, 10; 37-52
2392-0718
Pojawia się w:
e-Scripta Romanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Do Holistic Visions of Nature Enhance Ethical Relations between Man and Environment?
Autorzy:
Pietrzak, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2010303.pdf
Data publikacji:
2016-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
ethics
environment/nature
the Gaia Hypothesis
evolution
alchemy
threat
pollution
Opis:
The visions of the natural world built by man also shape our relationship with respect to the environment. In the present paper I would like to demonstrate how these holistic ideas, like the Gaia Hypothesis, affect ethical relations with nature. Do they enhance the need to treat nature in accordance with ethics, are they ethically neutral, or do they convince us that man has no ethical obligations to the environment whatsoever? “The Gaia Hypothesis” can be ambivalent in this respect, but in the end it leaves no doubt that, even though other species do what man does, Gaia (biosphere) has a limited tolerance for negative effects of human activity. And although we are not able to annihilate the life on the Earth, we are certainly capable of destroying the conditions necessary for our subsistence.
Źródło:
Kultura i Edukacja; 2016, 2(112); 154-174
1230-266X
Pojawia się w:
Kultura i Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Does Sendivogius’ alchemy cancel the celebration of the 250th anniversary of the discovery of oxygen?
Autorzy:
Gavazov, Blagovest K
Gavazov, Kiril B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342689.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
Sendivogius Michael
history of chemistry
alchemy
oxygen
Sędziwój Michał
historia chemii
alchemia
tlen
Opis:
Most chemistry textbooks claim that oxygen was discovered almost simultaneously by Carl Scheele and Joseph Priestley about 250 years ago. Priestley obtained oxygen by heating mercuric oxide (1774), and Scheele by heating NaNO3, as well as by dissolving pyrolusite in sulfuric acid (1772). The name “oxygen” was given a few years later (1779) by Antoine Lavoisier. This great scientist, often accused of taking advantage of the discoveries of others, conducted experiments related to the decomposition of water vapour over heated iron, as well as the synthesis of water from hydrogen and oxygen. His work was of great importance because it revealed the elemental nature of oxygen and its role in the processes of combustion and respiration. The present article draws attention to the prehistory of the “oxygen theory”. It emphasises the natural philosophy of a forgotten alchemist, healer, and diplomat - Michael Sendivogius (1566-1636) - who popularised his belief that the substance (“Water of life that does not wet the hands”) obtained by heating the “Central Salt” (nitre, KNO3) is part of the air. It is the “secret food of life” used invisibly by every living thing.
Źródło:
Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology; 2023, 28, 1-2; 39-55
2084-4506
Pojawia się w:
Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności
Elijah of the Arts: Apocalypticism, Paracelsian Mysticism of Nature, and the Origins of Modernity
Autorzy:
Woszczek, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1012304.pdf
Data publikacji:
2016-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
early modernity
nature (cosmological) apocalypticism
myth of Elias Artista
mysticism of nature
Paracelsian alchemy
matter
pantheism
ontology of expression
mit Eliasza Artysty
mistyka przyrody
alchemia paracelsjańska
materia
panteizm
ontologia wyrażania
wczesna nowoczesność
apokaliptyka przyrodnicza (kosmologiczna)
Opis:
Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką.Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.
The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism.It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 172-216
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności (część pierwsza)
Elijah of the Arts: Apocalypticism, Paracelsian Mysticism of Nature, and the Origins of Modernity
Autorzy:
Woszczek, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1012368.pdf
Data publikacji:
2016-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
early modernity
nature (cosmological) apocalypticism
myth of Elias Artista
mysticism of nature
Paracelsian alchemy
matter
pantheism
ontology of expression
wczesna nowoczesność
apokaliptyka przyrodnicza (kosmologiczna)
mit Eliasza Artysty
mistyka przyrody
alchemia paracelsjańska
materia
panteizm
ontologia wyrażania
Opis:
Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką.Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.
The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism.It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 126-171
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia przyrody w alchemii. Zarys związków
Philosophy of nature and alchemy. An outline of their relationships
Autorzy:
Kazibut, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1926922.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
filozofia przyrody
alchemia
obraz świata
philosophy of nature
alchemy
image of the world
Opis:
Celem moich rozważań jest przedstawienie związków pomiędzy dociekaniami filozofów przyrody a rozwojem tradycji alchemicznej. Odwołam się do wybranych koncepcji ukształtowanych w dziejach alchemii. Będę argumentował na rzecz tezy, że dociekania alchemików przybierały postać rozbudowanych systemów tworzących koherentne obrazy świata przyrody, które implikowały określone typy filozofii przyrody.
The aim of my discussion is to present the relationship between the research of natural philosophers and the development of the alchemical tradition. I refer to specific concepts formulated in the history of alchemy to argue that research in this field took the form of complex systems delineating coherent pictures of the natural world and, therefore, that alchemy presupposes certain types of natural philosophy.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 4; 113-131
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gastona Bachelarda teoria przeszkód epistemologicznych
Gaston Bachelard’s theory of epistemological obstacles
Autorzy:
Gurgul, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945748.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Gaston Bachelard
epistemological obstacles
psychoanalysis of the scientific mind
alchemy
abstraction
przeszkody epistemologiczne
psychoanaliza umysłu naukowego
alchemia
abstrakcja
Opis:
Gaston Bachelard discuss the problem of the rationality of scientific thinking in terms of epistemological obstacles. In book The Formation of the Scientific Mind philosopher characterizes scientific attitude as an attempt to eliminate the impact of affective images on thinking, which is possible in the process of psychoanalysis of objective knowledge. Bachelard indicates positive model for science: an abstract thought, constructing their own research subjects. Only a constantly renewed cognitive effort can become a source of new ideas.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2016, 35 B (4B)
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Henry More i Isaac Newton o działaniu materii – kontekst neoplatoński
Henry More and Isaac Newton on the activity of matter – neoplatonic context
Autorzy:
Kucharski, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431181.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
matter
motion
active principles
God
Neoplatonism
alchemy
More Henry
Newton Isaak
materia
ruch
zasady aktywne
Bóg
neoplatonizm
alchemia
Newton Izaak
Opis:
One of the main challenges for 17th-century natural philosophers was to find an answer to the question of what makes matter active at all? The legacy of 'prime matter' and its pure potentiality was still alive, and the adoption of corpuscular or atomistic theories did not change much here, the conviction about the total passivity of bodies was still dominant. Their actions demanded some explanation that would be the equivalent of an Aristotelian, non-material and active form. It seems that one of the philosophical traditions that were sought for such an explanation was the emanational metaphysics of Plotinus. In seventeenth-century systems it underwent various modifications, but its main idea, indicating the active role of certain 'principles' or 'spirits' responsible for initiating any changes in matter and managing them in accordance with the Creator's intention, remained the foundation of the theories of matter. An example of such solutions are the systems of Henry More and his good acquaintance from Cambridge, Isaac Newton. In the first case there is no doubt about the fundamental influence of Neoplatonism, but in the second case historians' opinions are divided. Newton reaches in search of 'active principles' for alchemical research, with the hope of finding these principles not only when referring to philosophical speculations, but also to experimental methods. This difference, however, does not change the fact that both philosophers try to discover the mode of action of 'active spirits', hesitating between placing in the particles of matter a number of separate principles and pointing to only one acting universally principle that was just an extension of God's arm – More calls it the Spirit of Nature (Vicarious Power of God), and Newton sees that principle ultimately in Christ (Viceroy of God).
Jednym z głównych wyzwań stojących przed filozofami przyrody XVII wieku było znalezienie odpowiedzi na pytanie, co sprawia, że materia w ogóle działa? Dziedzictwo ‘materii pierwszej’ i jej czystej potencjalności było wciąż żywe, a przyjęcie teorii korpuskularnej czy atomistycznej niewiele tu zmieniało, dominowało wciąż przekonanie o całkowitej bierności ciał. Ich działanie domagało się jakiegoś wyjaśnienia, które stanowiłoby odpowiednik arystotelesowskiej, niematerialnej i aktywnej, formy. Wydaje się, że jedną z tradycji filozoficznych, do których sięgano w poszukiwaniu takiego wyjaśnienia, była emanacyjna metafizyka Plotyna. W systemach XVII-wiecznych ulegała ona różnorodnym modyfikacjom, ale jej główna idea, wskazująca na aktywną rolę pewnych ‘zasad’, czy ‘duchów’ odpowiedzialnych za inicjowanie wszelkich zmian w materii i kierowanie nimi zgodnie z zamysłem Stwórcy, pozostawała fundamentem ówczesnych teorii działania materii. Przykładem takich rozwiązań są systemy Henry’ego More’a i jego dobrego znajomego z Cambridge, Izaaka Newtona. W pierwszym przypadku nie ma wątpliwości co do zasadniczego wpływu neoplatonizmu, w drugim jednak zdania historyków są podzielone. Newton sięga bowiem w poszukiwaniu ‘aktywnych zasad’ do badań alchemicznych, z nadzieją odnalezienia owych zasad nie tylko przy odwołaniu się do filozoficznych spekulacji, ale także do metod eksperymentalnych. Różnica ta jednak nie zmienia faktu, że obaj filozofowie starają się odkryć sposób działania ‘duchów aktywnych’, wahając się między umieszczeniem w cząstkach materii wielu odrębnych zasad a wskazaniem na zasadę jedną, działającą uniwersalnie i będącą niejako przedłużeniem Bożego ramienia – More nazywa ją Duchem Natury (Vicarious Power of God), a Newton upatruje jej ostatecznie w Chrystusie (Viceroy of God).
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2018, 54, 4; 5-26
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La purification ardente et l’échec. Antonin Artaud lu par Josep Palau i Fabre
Autorzy:
Castella-Martinez, Sergi
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20874619.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:
Theatre
cruelty
alchemy
negative poetics
void
debirth
failure and creativity
Théâtre
cruauté
alchimie
poétique négative
vide
dénaissance
échec et créativité
Opis:
Antonin Artaud’s « Théâtre de la cruauté » consists in the extreme display of the conflictive nature of the world. The Catalan poet Josep Palau i Fabre highlighted the poetic and negative dimensions of Artaud’s project and insisted on its failure, addressing its impossible objectivation and its similarity with alchemy. The article aims to identify the central elements of Palau’s interpretation, annihilation and debirth, and to assess their inscription in an experimental poetics proposal inspired by alchemy.
Źródło:
Cahiers ERTA; 2023, 33; 69-93
2300-4681
Pojawia się w:
Cahiers ERTA
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le syncrétisme de Du Bartas
The Syncretism of Du Bartas
Autorzy:
Taïlamé, Steeve
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/483520.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydawnictwo Werset
Tematy:
Du Bartas
Biblical tradition
paganisme
syncretisme
neoplatonisme
alchemy
exoterisme/esoterisme
protestanisme
Biblical rewriting
protestantisme
Opis:
The works of the humanist Du Bartas has been considered religious, with the aim to present a Calvinist conception of the world conforming to the dogmas. However, the presence of paganism and the effects of dissonances shows that Du Bartas belongs to a spiritual tradition beyond the dogmas. The poet in fact writes in the tradition of Marsil Ficin and his vision of the profane and the sacred is totally in accordance with that of the hermeticist philosophers. Beneath the superficial mean-ing and the topical speech about religious subjects, there lies a much higher truth to be expressed clearly to profanes, those unable to understand the unity of traditions.
Źródło:
Quêtes littéraires; 2013, 3; 24-31
2084-8099
2657-487X
Pojawia się w:
Quêtes littéraires
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 29

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies