Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "age of enlightenment" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
KARIERA KS. JÓZEFA KAZIMIERZA KOSSAKOWSKIEGO PO UPADKU KONFEDERACJI BARSKIEJ
THE CAREER OF JÓZEF KAZIMIERZ KOSSAKOWSKI AFTER THE DEFEAT OF THE BAR CONFEDERATION
Autorzy:
Michaluk, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/512664.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
Tematy:
Age of Enlightenment
Kossakowski
catholic Church.
Opis:
Józef Kazimierz Kossakowski was a one of most interesting representives of catholic Church in Polish-Lithuanian Commonwealth in the end of XVIIIth century. Bishop and progressive author of literature, finished as traitor to hanged on the gibbet in times of Kościuszkoʼs insurgency. For recognise of his career itʼs necessary analyzing itʼs between 1772 and 1781, after the fall of the Bar Confederation. During that time developed political goals of churchman and his economic status; in this period also he became one of the most commit-ted collaborators of Otto von Stackelberg, russian ambassador.
Źródło:
Studia Ełckie; 2017, 19, 2; 147 - 163
1896-6896
2353-1274
Pojawia się w:
Studia Ełckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wizerunek Egiptu we wspomnieniach pastora Henryka Leopolda Bartscha
An Image of Egypt in the Memories of Pastor Henryk Leopold Bartsch
Autorzy:
Hachlica, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/578178.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
Tematy:
Egypt
Orient
Age of Enlightenment
memoir
Romanticism
Opis:
It is important to notice that romantic literature abounded in diverse memoirs. The most characteristic feature connected with this kind of literature is the fact that many of the memoirs were written by prisoners and exiles, commanding officers and even peasant farmers. Furthermore, many opuses were created after long journeys to the East. This study, focused on memories of Pastor Henryk Leopold Bartsch, presents different ways of experiencing and describing the Oriental sphere. Moreover, the following paper shows the lack of differences between the romantic and enlightenment style of depicting foreign territories and presents Pastor’s Bartsch own way of describing other customs and religions. To summarise, the whole study tries to find an answer to the question about the most significant function of romantic memoires.
Źródło:
Przegląd Orientalistyczny; 2016, 3-4; 287-295
0033-2283
Pojawia się w:
Przegląd Orientalistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paryż w literaturze polskiego oświecenia (kilka uwag)
Paris in the literature of Polish Age of Enlightenment (a few remarques)
Autorzy:
Ryba, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/511483.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Paris, Franciszek Bohomolec Warsaw
Age of Enlightenment
Opis:
In literature, during the Polish Age of Enlightenment, the word Paris was above all a ‘label’, that symbolised an incredible town that provoked representatives of the Polish establishment to behave foolishly. The capital of France was rarely depicted in a realistic manner by visitors from Poland. Absurd and reprehensible attitudes, inspired by Paris, and described by eighteenth century writers, were numerous. For example, visiting Paris resulted in displays of unusual pride, and those who visited Paris regarded themselves as better and far above those who were not lucky enough to see the capital of France. The Polish elite followed Parisian fashion and adored objects produced there. The capital of France became the most desirable place to visit but Paris was the ruin of many Polish tourists.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2014, 1(13); 179-185
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz pasterzy w staropolskich kolędach i pastorałkach (na materiale tzw. „Kantyczek karmelitańskich” z XVII i XVIII wieku). Cz. II
Autorzy:
Borejszo, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/777035.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
religious lyric
religious song
Christmas carol
Baroque
Age of Enlightenment
Opis:
This article is an attempt at reconstructing the image reflected in Old Polish Christmas carols of the activities pursued by shepherds following the news of the Saviour’s birth. The analysed material comes from the so-called “Carmelite Canticles” written in the 18th century for the Krakow female Carmelites. The research results suggest that a large part of the stories included in the Carmelite manuscripts of Christmas carols were modelled on the compositional structure of a classic Polish Christmas carol. This consisted of three elements: 1) the angels notifying the shepherds that the Saviour was born; 2) the confusion among the awoken shepherds, their preparations for leaving and the trip to Bethlehem; 3) paying homage to the Infant Jesus on arrival, presenting their gifts, shared celebrations at the manger and the shepherds’ return home. The analysed works demonstrate that the described events bear a strong Polish touch. In old Polish carols the shepherds were presented as a group of impoverished yet well-organized members of a rural society, capable of rational decisions and specific activities in unaccustomed circumstances. Special attention should be paid to the hierarchy among shepherds; it favoured the elder and best educated individuals, collective decision-making and care for all members of the shepherding community, including those less physically fit. The image of the shepherds preserved in the carols is very realistic, diversified and dynamic. Their quite detailed descriptions give an indication of how the poor lived in Polish villages of the 17th and 18th centuries and how well these communities were organized.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2013, 70/1; 21-34
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wychowawca! O jakaż wzniosła musi to być dusza!” Prywatne guwernantki dziewcząt w czasach stanisławowskich
“A tutor! What a noble soul!” Private girls’ governesses during the reign of Stanisław August Poniatowski
Autorzy:
Kowalczyk, Małgorzata Ewa
Janicka, Jowita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/957636.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
age of Enlightenment
Polish-Lithuanian Commonwealth
education of girls
governess
foreign languages
Opis:
In Stanislaw August Poniatowski’s time, the upbringing and education of wealthy noblewomen were commonly entrusted to foreign governesses. There was a strong conviction in the Polish-Lithuanian Commonwealth that command of foreign languages was the foundation of proper and careful upbringing of young women. Many parents were not discerning clients when it came to selecting a governess. Oftentimes, foreign origin sufficed. As a result of attaching so much importance to command of foreign languages accompanied by acquiring foreign manners, costumes and customs, young Polish women grew indifferent to their mother tongue, native culture and traditions. There was also a lack of sense of responsibility for the country’s future.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2018, 39; 19-34
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La grande histoire au prisme de la petite histoire dans les Mémoires de Voltaire
History seen through the prism of anecdotal history in Voltaire’s Memoirs
Autorzy:
Fiszer, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23956209.pdf
Data publikacji:
2022-12-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydawnictwo Werset
Tematy:
Voltaire
siècle des Lumières
mémoires
histoire
grotesque
Age of Enlightenment
memoirs
history
Opis:
La rédaction des Mémoires de Voltaire est à peu près contemporaine de celle de Candide ou l’Optimisme, conte philosophique paru en 1759. De ce fait, les Mémoires occupent une place centrale dans l’œuvre de l’écrivain. Composés d’une suite d’anecdotes et d’événements d’apparence triviale, ils retracent sur quelques dizaines de pages vingt-cinq années de la vie de celui qui, installé depuis 1755 à Genève, avait côtoyé les principaux acteurs du siècle des Lumières. En étudiant les procédés littéraires mis en œuvre par le mémorialiste, l’auteur de l’article cherche à établir le lien entre ces derniers et la représentation de l’histoire. Ensuite, il compare cette représentation avec celle, non-linéaire, qui apparaît dans l’œuvre historique de l’écrivain. Finalement, il démontre leurs similitudes malgré la différence des moyens stylistiques employés par le Voltaire historien et le Voltaire mémorialiste qui recourt constamment au grotesque.
Voltaire composed his Memoirs of the Life of Monsieur de Voltaire: Written by Himself at approximately the same time as his novel Candide, or Optimism published in 1759. For this reason, these Memoirs occupy a central place in the philosopher’s work. Combining ironic comment on the important historic events and salacious gossip of the world, they trace very briefly 25 years of Voltaire’s life. The author of this paper tries to analyse the relationship between the memorialist’s style, strongly coloured with the grotesque, and his vision of history. Next, he juxtaposes the Memoirs with Voltaire’s historical works. Finally, he demonstrates the close affinity between their non-linear representations of history, despite differences in their style.
Źródło:
Quêtes littéraires; 2022, 12; 9-19
2084-8099
2657-487X
Pojawia się w:
Quêtes littéraires
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeceniowe rozważania o eposie. Dyskusja wokół Pułtawy i Jagiellonidy
The Age of Enlightenment’s considerations of epic poetry. A discussion of Pułtawa i Jagiellonida
Autorzy:
Kwiatkowska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1389443.pdf
Data publikacji:
2016-03-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
polemics
Age of Enlightenment’s epos
dispute over epic poetry
Jagiellonida
Pułtawa
Classicism
Opis:
Literary polemics are a very characteristic phenomenon of eighteenth century culture. Some of the polemics refer to the essential problems of culture, while others, such as the analysed discussion on “Jagiellonida” and “Pułtawa”, are critical in nature. The reviewers criticise the two unsuccessful epics, however, they also touch upon the important issues concerning this genre. Who should be the protagonist in epic literature? How to combine realism with fantasy fiction? Which classical authors should be imitated? The answers to these questions are sought by the theoreticians of Enlightenment literature and the participants in this argument. A reconstruction and juxtaposition of their opinions are presented in this article.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2015, 26; 89-107
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Эпоха i асоба ва ўспамiнах Францiшка Карпiнскага «Гiсторыя майго веку i людзей, з якiмi я жыў»
Epoka i jednostka we wspomnieniach Franciszka Karpińskiego „Historia mojego wieku i ludzi, z którymi żyłem”
An epoch and an individual in Frantsishek Karpinsky’s memoirs “The history of my century and people who I lived with”
Autorzy:
Шаўчэнка, Ганна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2106843.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Franciszek Karpiński
pamiętniki
historia
autobiografia
Oświecenie
sentymentalizm
Frantsishak Karpinsky
memoirs
history
autobiography
sentimentalism
Age of Enlightenment
Opis:
Artykuł został poświęcony pamiętnikom „Historia mojego wieku i ludzi, z którymi żyłem” Franciszka Karpińskiego (1741–1825), polskiego pisarza, poety i dramaturga. Omówiono w nim historię pisania i wydania utworu, zbadano nowatorski charakter gatunku wyrażający się w sposobach odzwierciedlania życia człowieka w określonych warunkach historycznych, przeanalizowano tematykę i problematykę pamiętników, zwrócono również uwagę na oświeceniowo-sentymentalne cechy stylu pisarza.
The article is devoted to the memoirs “The history of my century and people who I lived with” by Frantsishek Karpinsky (1741–1825) – Polish writer, poet and playwright. The author of the article examines the process of writing and publishing the work, studies its genre innovation in the methods of describing a person’s spiritual life in real historic circumstances, analyzes the subjects and problems of memories. The attention is also paid to peculiarities of the writer’s style connected with the Age of Enlightenment.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2016; 191-202
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Эпоха i асоба ва ўспамiнах Францiшка Карпiнскага «Гiсторыя майго веку i людзей, з якiмi я жыў»
Epoka i jednostka we wspomnieniach Franciszka Karpińskiego „Historia mojego wieku i ludzi, z którymi żyłem”
An epoch and an individual in Frantsishek Karpinsky’s memoirs “The history of my century and people who I lived with”
Autorzy:
Шаўчэнка, Ганна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944849.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Frantsishak Karpinsky
memoirs
history
autobiography
Age of Enlightenment
sentimentalism
franciszek karpiński
pamiętniki
historia
autobiografia
oświecenie
sentymentalizm
Opis:
Artykuł został poświęcony pamiętnikom „Historia mojego wieku i ludzi, z którymi żyłem” Franciszka Karpińskiego (1741–1825), polskiego pisarza, poety i dramaturga. Omówiono w nim historię pisania i wydania utworu, zbadano nowatorski charakter gatunku wyrażający się w sposobach odzwierciedlania życia człowieka w określonych warunkach historycznych, przeanalizowano tematykę i problematykę pamiętników, zwrócono również uwagę na oświeceniowo-sentymentalne cechy stylu pisarza.
The article is devoted to the memoirs “The history of my century and people who I lived with” by Frantsishek Karpinsky (1741–1825) – Polish writer, poet and playwright. The author of the article examines the process of writing and publishing the work, studies its genre innovation in the methods of describing a person’s spiritual life in real historic circumstances, analyzes the subjects and problems of memories. The attention is also paid to peculiarities of the writer’s style connected with the Age of Enlightenment.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2016, 8; 191-202
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ideały wychowawcze w edukacji oświeceniowej (w perspektywie historii intelektualnej). Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej
Ideals of Education in Enlightenment Education (in Line of Intellectual History): On the History of the Commission of National Education
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807233.pdf
Data publikacji:
2020-01-03
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Komisja Edukacji Narodowej
historia oświaty
Rzeczpospolita Obojga Narodów
wiek oświecenia
Commission of National Education
History of Education
Polish–Lithuanian Commonwealth
Age of Enlightenment
Opis:
Artykuł omawia ideały wychowawcze w szkołach Komisji Edukacji Narodowej (KEN) w dobie oświecenia na tle europejskim. Wykorzystuje metody historii kultury intelektualnej (intellectual history), które umożliwiają poszerzenie tradycyjnej historii oświaty i wychowania o wymiar społeczno-kulturowy. Działania Komisji, podobnie jak poprzedzające ją reformy przeprowadzone w Rzeczypospolitej na gruncie szkolnictwa kościelnego w połowie XVIII wieku, wpisują się w analogiczne zmiany na gruncie ogólnoeuropejskim. Podobny był ich duch, godzący nowożytny utylitaryzm – odpowiedni do potrzeb absolutystycznych państw, które przejmowały troskę o oświatę od grup wyznaniowych – z integralną wizją szkoły, w której elementem fundamentalnym jest wychowanie moralne zespolone z religijnym. Mimo przejawów pewnego racjonalizmu i naturalizmu w duchu epoki religia pozostała fundamentem moralności, a ta podstawą ładu społecznego. Artykuł potwierdza ideę tzw. długiego trwania (longue durée), ukazując ciągłość wychowawczą w szkole nowożytnej, mimo odmiennych deklaracji ideowych.
This paper discusses the ideals of education present in the schools of the Commission of National Education (Pol. KEN) in the period of the Enlightenment against the backdrop of Europe. It applies the methods of intellectual history which permit to expand the traditional history of education and formation by the social and cultural dimensions. The activities of the Commission, like the preceding reforms in the mid-eighteenth century Polish Republic (based on church education), are part and parcel of the European reforms. They were similar in terms of their spirit that combined a critical approach to modern utilitarianism—appropriate to the needs of the absolutist states that were concerned about education in the manner of religious groups— with an integral vision of school whose fundamental element was moral formation in combination with religious formation. Despite certain manifestations of rationalism and naturalism in line with the spirit of the epoch, religion remained the foundation of morality, and the latter in turn was the foundation of social order. This paper confirms the idea of the so-called long duration (longue durée), and shows that in spite of different ideological declarations we observe educational continuity in the modern school.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2015, 6, 2; 5-37
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anons kolejnego numeru „Tematów i Kontekstów” – Staropolskie i oświeceniowe piśmiennictwo religijne. Swojskość i uniwersalizm
The Invitation to Publish in Sixth Issues of „Tematy i Konteksty” entitled Old-Polish and 18th Century Religious Literature. Homeliness and Universalism
Autorzy:
Trościński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451057.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
former religious literature
Old-Polish literature the Age of Enlightenment
religious literature
„Themes and Contexts”
dawne piśmiennictwo religijne literatura staropolska
oświecenie
literatura religijna
„Tematy i Konteksty”
Opis:
In 2014 was published a volume of „Themes and Contexts” dedicated Old-Polish and 18th Century Religious Literature. In the sixth issue of our journal we would like to continue that topic. We are interested in exploring, analyzing and describing the phenomena of homeliness and universality in a former religious literature.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2015, 10, 5; 442-443
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeceniowa kultura naukowa w kontekście filozoficznym. Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej (Cz. 1)
Learned Culture in the Enlightenment in the Philosophical Context. On the History of the Commission of National Education (Part One)
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488429.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Komisja Edukacji Narodowej
Rzeczpospolita Obojga Narodów
wiek oświecenia
historia oświaty
historia filozofii
historia nauk
Commission of National Education
Polish–Lithuanian Commonwealth
Age of Enlightenment
History of Education
History of Philosophy
History of Science
Opis:
Artykuł przestawia dydaktykę KEN, koncentrując się na ukazaniu reform oświatowych charakterystycznych dla epoki oświecenia. W szczególności ukazuje specyfikę styku ówczesnej filozofii i nowożytnej nauki, stopniowo wyzwalającej się z hegemonii filozofii. Wskazuje na dominujący podówczas duch utylitaryzmu, a w warstwie metodologicznej – programowy eklektyzm. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której nawiąże wprost KEN. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchu philosophia recentiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Podejście to było typowe dla szkolnictwa reformowanego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez środowiska wyznaniowe, zwłaszcza zakon pijarów i jezuitów. Z czasem coraz bardziej upowszechni się empirystyczna epistemologia, owocująca fenomenalizmem kwestionującym możliwość uprawiania maksymalistycznie pojętej filozofii w formie nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego funkcjonującego w szkole tradycyjnej. Mimo krytyki tego modelu kształcenia, presja tzw. długiego trwania (longue durée) tłumaczy zachowanie w szkole oświeceniowej elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej.
This paper depicts the didactic approach of the Commission of National Education (Pol. KEN). It focuses on the educational reforms characteristic of the Age of the Enlightenment. In particular, it shows the specific character of the then philosophy and modern science that gradually liberated itself from the hegemony of philosophy. It pinpoints the spirit of utilitarianism that dominated at that time, and in its methodological aspect policy eclecticism. This attitude was manifested throughout European education, therefore not only in France, which was leading at least in her policy declarations, but especially in the Habsburg monarchy whose education was under centralistic reformation. It was also proper to the then learned culture of the Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, on which the KEN would draw. The European school of linguistic and humanistic studies was enriched by mathematics and natural sciences, whereas a course in philosophy in the spirit of philosophia recentiorum was maintained, at least at the university level. This philosophy assimilated some elements of modern epistemology in a critical manner, especially the accomplishments of modern natural science. Such approach was typical of reformed education in the Polish–Lithuanian Commonwealth by religious milieus, especially the Piarists and Jesuits. In the course of time empiristic epistemology became more and more popular and bore fruit in the form of phenomenalism which questioned the pursuit of philosophy maximalistically understood in the form of modern Christian Aristotelianism in the traditional school. Despite criticism of this model of education, the pressure of the so-called long duration (longue durée) accounts for the maintenance of philosophical elements in Enlightenment school, even in natural science, in the form of interpretation that takes advantage of the category of substance and its properties, and even of the conception of animal soul.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 4; 35-65
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeceniowa kultura naukowa w kontekście filozoficznym. Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej (cz. 2)
Learned Culture in the Enlightenment in the Philosophical Context. On the History of the Commission of National Education (Part Two)
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488600.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Komisja Edukacji Narodowej
Rzeczpospolita Obojga Narodów
wiek oświecenia
historia oświaty
historia filozofii
historia nauki
Commission of National Education
Polish–Lithuanian Commonwealth
Age of Enlightenment
History of Education
History of Philosophy
History of Science
Opis:
Artykuł przestawia dydaktykę KEN w zakresie sformułowań programowych, podręczników i praktyki dydaktycznej, ukazanych na tle reform charakterystycznych dla ówczesnej szkoły europejskiej. W ukazaniu realiów kultury naukowej funkcjonującej w szkolnictwie zarządzanym przez Komisję skupiono się na oddaniu specyfiki styku filozofii i nowożytnej nauki, nieraz znacznie odbiegającego od realiów współczesnych. Nauczanie w szkołach KEN należy niewątpliwie do programowo eklektycznej kultury intelektualnej oświecenia, godzącej szkołę tradycyjną z postulatami nowożytnymi. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której KEN wprost nawiązywała. Szkoły KEN odchodzą od utożsamiania kształcenia realnego z kursem filozofii, co nasili się wraz z upowszechnianiem się empirystycznej epistemologii, owocującego fenomenalizmem rugującym podejście ufundowane na filozofii, w szkole tradycyjnej właściwe nowożytnemu arystotelizmowi chrześcijańskiemu. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchu philosophia recentiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Postawa ta była charakterystyczna także dla szkoły zreformowanej w połowie wieku XVIII na teranie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zwłaszcza przez zakon pijarów i jezuitów. KEN wprowadziła natomiast samoistne przedmioty matematyczno-przyrodnicze, co zaowocowało ograniczeniem wykładu filozofii, którą w szkołach średnich sprowadzono do kursu logiki i ukierunkowanej praktycznie etyki, a na uniwersytetach do prawa naturalnego z odniesieniami społecznymi, politycznymi i ekonomicznymi. Zaowocowało to nawet odejściem od tradycyjnej struktury uniwersytetu, z propedeutycznym wydziałem filozoficznym, gdy w duchu fizjokratycznego porządku fizycznego i moralnego ukonstytuowano dwuczłonową strukturę szkół wyższych. Tym niemniej presja tzw. długiego trwania (longue durée) tłumaczy zachowanie elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, dzielone z ówczesną szkołą europejską, a więc w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej.
The paper depicts the didactic approach of the Commission of National Education (Pol. KEN). It shows curricula policy, textbooks, and didactic practice against the backdrop of reforms characteristic of the then European school. In presenting the reality of learned culture in education managed by the Commission attention is focused on the specific borderline between philosophy and modern science, the areas that many a time diverged from contemporary circumstances. Teaching in the KEN schools undoubtedly belongs to the policy of eclectic intellectual culture of the Enlightenment that seeks to reconciliate the traditional school with modern postulates. This attitude was manifested throughout European education, therefore not only in France, which was leading at least in her policy declarations, but especially in the Habsburg monarchy whose education was under centralistic reformation. It was also proper to the then learned culture of the Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, on which the KEN would directly draw. The KEN schools diverge from the identification real education with a course of philosophy, a fact became more prominent together with the popularisation of empiristic epistemology that resulted in phenomenalism; the latter eliminated the approach founded on philosophy in the traditional school, the approach proper to modern Christian Aristotelianism. The European school of linguistic and humanistic studies was enriched by mathematics and natural sciences, whereas a course in philosophy in the spirit of philosophia recentiorum was maintained, at least at the university level. This philosophy assimilated some elements of modern epistemology in a critical manner, especially the accomplishments of modern natural science. Such attitude was also characteristic of the school reformed in the mid-eighteenth century in the Polish-Lithuanian Commonwealth, especially by the Piarists and Jesuits. The KEN introduced independent mathematical and natural science subjects, a fact that resulted in limitation of the course of philosophy which in secondary education was reduced to a course in logic and practical ethics, and at universities to natural law with some social, political, and economic references. This resulted in departure from the traditional structure of university, with a propaedeutic faculty of philosophy, where a two-part structure of higher education was constituted in the spirit of physiocratic physical order and moral order. Nevertheless the pressure of the socalled long duration (longue durée) accounts for the maintenance of philosophical elements in Enlightenment school, even in natural science, in the form of interpretation that takes advantage of the category of substance and its properties, and even of the conception of animal soul.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 4; 67-114
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ubi thesaurus tuus, ibi et cor tuum. Tadeusz Czacki w badaniach Ireneusza Jakubowskiego
Ubi thesaurus tuus, ibi et cor tuum. Tadeusz Czacki in Ireneusz Jakubowski’s Research
Autorzy:
Czech-Jezierska, Bożena Anna
Dębiński, Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/4273653.pdf
Data publikacji:
2023-04-25
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Ireneusz Jakubowski
Tadeusz Czacki
prawo rzymskie w Oświeceniu
historia nauki prawa rzymskiego w Polsce
Roman law in the age of Enlightenment in Poland
History of Roman legal studies in Poland
Opis:
Tadeusz Czacki to wybitna postać w historii Polski XVIII-wiecznej. Był społecznikiem i historykiem, z powodzeniem doprowadził do założenia słynnego Liceum Krzemienieckiego, gdzie nauka prawa (w tym prawa rzymskiego) była ważną częścią edukacji szkolnej. Doktor Ireneusz Jakubowski opublikował trzynaście artykułów poświęconych tej postaci i jej poglądom, w szczególności na znaczenie prawa rzymskiego w polskiej historii prawa. Autorzy dokonują syntetycznego przeglądu twórczości Ireneusza Jakubowskiego dedykowanej Tadeuszowi Czackiemu i jego poglądom, zwłaszcza w odniesieniu do prawa rzymskiego.
Tadeusz Czacki was an outstanding activist and historian, who lived at the turn of the 18th century. He founded a famous secondary school in Krzemieniec, where teaching law (including Roman law) was an important part of education. Dr Ireneusz Jakubowski has published thirteen articles on Tadeusz Czacki and his perspective on the importance of Roman law in Polish legal history. The authors synthesised Ireneusz Jakubowski’s research on Tadeusz Czacki and his ideas about law, especially Roman law.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2023, 102; 23-33
0208-6069
2450-2782
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Posiadanie języka jako kryterium wykluczenia ze wspólnoty
Having a language as a criterion for exclusion from the community
Autorzy:
Piórczyńska-Krawczyńska, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2191887.pdf
Data publikacji:
2022-12-21
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
język
Descartes
La Mettrie
kartezjańska tradycja rozumienia podmiotowości
człowiek-maszyna
nie-ludzie
wspólnota moralna
wykluczenie
oświecenie
language
Cartesian subjectivity
man a machine
non-humans
moral community
exclusion
age of Enlightenment
Opis:
Zgodnie z tradycją kartezjańską zwierzęta nie myślą, nie czują i nie posiadają języka. O ile współczesna nauka dowodzi, że nie jest to prawdą przynajmniej w odniesieniu do niektórych gatunków inteligentnych zwierząt, a nasze rozumienie umysłowości i odczuwania przez nie-ludzi zostało zredefiniowane dzięki rozwojowi nauki, w odniesieniu do języka ta tradycja myślowa nadal funkcjonuje i ma się dobrze. Symptomatyczne, że niezwykle często brak posiadania języka przez zwierzęta jest jedną z przesłanek, dla których racjonalizuje się nieprzyznawanie nie-ludziom podmiotowości oraz wykluczenie ich ze wspólnoty moralnej. W tekście zestawiono ze sobą poglądy Kartezjusza oraz La Mettriego wyrażone w Człowieku-maszynie. U pierwszego posiadanie języka jest kategorią alienującą człowieka i uzasadniającą wykluczanie nie-ludzi ze wspólnoty moralnej. La Mettrie, który umarł 101 lat po Kartezjuszu i swoje poglądy formułował niejako wobec niego, z kolei zakłada, że język nie jest właściwością specyficznie ludzką, jakkolwiek również do wspólnoty włącza tylko tych, którzy się nim posługują, lecz ma to zupełnie inne konsekwencje niż u Descartesa. Godne uwagi, że właśnie w oświeceniu silnie ujawniło się napięcie między przekonaniem o wyjątkowości człowieka w świecie, a intelektualnymi konsekwencjami postępującej sekularyzacji, a owe napięcia mają myślową kontynuację, która sięga współczesności. W tekście omówiono rolę, jaką w zakresie tej problematyki przypisywano językowi.
According to Cartesian tradition, animals never think, never feel, and never have a language. Modern science proves that this is not true, at least for some species of intelligent animals. Our understanding of the mind and feeling of non-humans has been redefined through the advancement of science. However, the Cartesian tradition of thought still applies to language. It is symptomatic that animals’ lack of language is one of the reasons given not to grant subjectivity to non-humans and to exclude them from the moral community. This article compares the views of Descartes and La Mettrie expressed in Man a Machine. According to Descartes, the use of a language is a category alienating man and justifying the exclusion of non-humans from the moral community. La Mettrie, who died 101 years after Descartes and formulated his views towards him, assumes that language is not a specifically human property. La Mettrie integrates into the moral community only those who use it, but this has completely different consequences than in the case of Descartes. It is noteworthy that in the Enlightenment tension between the conviction about the uniqueness of man in the world and the intellectual consequences of progressive secularization was revealed. These tensions continue to the present day. The text discusses the role that language plays in this area.
Źródło:
Językoznawstwo; 2022, 17, 2; 183-191
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies