Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Zolkiew" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Ślady dziejów Żółkwi, jej właścicieli i mieszkańców w księgach metrykalnych parafii św. Wawrzyńca i Stanisława w Archiwum Głównym Akt Dawnych
Traces of History of Zółkiew and its Owners and Residents in the Metrical Books of the Parish of St. Lawrence and St. Stanislaus at the Central Archives of Historical Records
Autorzy:
Lewandowska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23051027.pdf
Data publikacji:
2012-11-27
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Żółkiew
księgi metrykalne
AGAD
Opis:
Dzieje Żółkwi, miasta, położonego niegdyś w ziemi lwowskiej, województwie ruskim, będącego dawną siedzibą rodu Żółkiewskich, sięgają końca XVI stulecia. Założyciel miasta hetman Stanisław Żółkiewski był także fundatorem tamtejszego kościoła farnego, wybudowanego w latach 1606-1618, który otrzymał wezwanie: św. Wawrzyńca Męczennika i Stanisława. O tego czasu dzieje kościoła nierozerwalnie związały się z losami kolejnych rodzin, dziedziczących Żółkiew. Księgi metrykalne pochodzące z parafii żółkiewskiej w 1993 r. trafiły do Archiwum Głównego Akt Dawnych z Archiwum Państwowego w Przemyślu, które po II wojnie światowej, przejęło zbiór ksiąg i dokumentów kancelarii parafialnych z terenu archidiecezji lwowskiej, przechowywanych w okresie międzywojennym w Archiwum Archidiecezjalnym we Lwowie. Najstarszą znajdującą się obecnie w AGAD księgą metrykalną z Żółkwi jest liber baptisatorum, prowadzona od 1604 r. Zapisy metrykalne dotyczące kolejnych właścicieli Żółkwi: Daniłowiczów, Sobieskich, Radziwiłłów pojawiają się przede wszystkim w siedmiu kolejnych księgach metrykalnych chrztów z lat 1604-1787. Wpisów dotyczących wydarzeń związanych bezpośrednio z tymi rodzinami jest stosunkowo niewiele; ich przedstawiciele pojawiają się natomiast wielokrotnie jako rodzice chrzestni dzieci urodzonych w rodzinach szlacheckich zamieszkałych na terenie parafii żółkiewskiej. W czasach Żółkwi radziwiłłowskiej, obok członków tej rodziny jako chrzestni wymieniani są także Zamoyscy, Rzewuscy czy Braniccy. Oprócz właściwych wpisów metrykalnych, są w księgach także relacje związane z dziejami fary, a następnie kolegiaty żółkiewskiej, a także zapiski dotyczące innych wydarzeń mających miejsce na ziemi lwowskiej – militarnych, przyrodniczych itp., tak więc materiał zawarty w księgach może być przedmiotem, nie tylko poszukiwań genealogicznych (tak obecnie powszechnych), ale także wielostronnych badań naukowych.
History of Żółkiew (Zhovkva, Ukrainian: Жовква), a city formerly located in the Lviv Land, Ruthenian province, which is the ancient seat of the Żółkiewski family, is dated back to the late 16th century. Founder of the city, Hetman Stanisław Żółkiewski, was also the founder of the local parish, The St. Lawrence the Martyr, and Stanislaus church, built between 1606 and 1618. From about that time, church history had been inextricably tied to the fate of another family inheriting Żółkiew. Until World War II the parish registers of births, marriages and deaths were stored in the holdings of the Archives of the Archdiocese of Lviv. After the war they were transferred along with collections of registers and records of the parish chancelleries of the Archdiocese of Lviv area to the State Archives in Przemyśl. In 1993 they were moved to the Central Archives of Historical Records. The oldest book of Żółkiew liber baptisatorum, conducted since 1604 is now in the holdings of AGAD. The metrical entries on the successive owners of Żółkwia: Daniłowicz, Sobieski, Radziwiłł occur primarily in the seven subsequent books of the parish registers of baptisms from the years 1604–1787. Entries for events related directly to these families were relatively rare; their representatives appeared repeatedly as the godparents of children born in noble families residing in the parish of Żółkiew. At a time when Żółkiew belonged to the Radziwiłł family, in addition to the family members as godparents were mentioned Families of Zamoyski, or Branicki or Rzewuski. In the books were made notes — apart from the appropriate entries — on connected with the history of the parish and later the Żółkiew collegiate, as well as, entries on other events taking place in the Lviv Land — military, natural, astronomical, etc. The material contained in these registers may be not just a subject for genealogical research but also for multi–faceted scientific research.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2012, 19; 285-309
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W poszukiwaniu architektonicznego stylu Jana III Sobieskiego
In search of the architectonic style of Jan III Sobieski
Autorzy:
Pikulski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/217260.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Tematy:
Jan Sobieski
styl architektoniczny
Wilanów
Żółkiew
Jaworów
Łobzów
architectonic style
Wilanow
Zolkiew
Jaworow
Lobzow
Opis:
W ciągu wieków można było wyraźnie zaobserwować u polskich władców zainteresowanie architekturą jako elementem świadczącym o ich panowaniu i zamiłowaniach. W ten właśnie sposób wytworzył się między innymi tak zwany „styl Wazów”. Choć władcy zawsze czerpali inspirację z panującego ówcześnie stylu, każdy z nich wnosił do fundowanych przez siebie budynków własne, charakterystyczne rozwiązania. Jan III Sobieski, od najmłodszych lat podróżując po Europie, zdobył szerokie wykształcenie w największych ówcześnie miastach. Dzięki swoim podróżom i zamiłowaniu do sztuki i kultury kładł on szczególny nacisk na odpowiednie kształtowanie formy stawianych przez siebie budowli, zarówno budynków świeckich, jak i sakralnych. Jego niesamowita charyzma, zdolności polityczne oraz militarne w połączeniu ze starannym wykształceniem i zamiłowaniem do wzorców antycznych pozwalały jego budowniczym oraz projektantom na tworzenie prawdziwych perełek architektury.
Throughout centuries one could clearly observe among Polish rulers an interest in architecture as an element bearing to their reign and passions. Amon others, the so called “Vasa style” emerged in this way. Though monarchs always drew their inspirations from currently ruling styles, each of them introduced their own, characteristic solutions to the buildings they founded. Travelling around Europe since a very young age, Jan III Sobieski acquired extensive education in the largest cities of his time. Thanks to his travels and a passion for art and culture, he put particular emphasis on proper forms of edifi ces he had commissioned, both lay and church buildings. His unique charisma as well as political and military abilities, in combination with excellent education and a passion for antique models, allowed his builders and designers to create real architectural gems.
Źródło:
Wiadomości Konserwatorskie; 2018, 55; 35-41
0860-2395
2544-8870
Pojawia się w:
Wiadomości Konserwatorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
POLSKO-UKRAIŃSKIE SEMINARIUM „OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO – PODSTAWA TOŻSAMOŚCI NARODU” Żółkiew-Zamość, 30 czerwca-3 lipca 2008 r.
POLISH-UKRAINIAN SEMINAR “THE PROTECTION OF THE CULTURAL HERITAGE – THE FOUNDATION OF NATIONAL IDENTITY” Żółkiew-Zamość, 30 June - 3 July 2008
Autorzy:
Hanaka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/539469.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
ochrona dziedzictwa kulturowego
Żółkiew
Zamość
polsko-ukraińskie seminarium
Opis:
APoli sh-Ukrainian seminar entitled “The Protection of Cultural Heritage – the Foundation of National Identity” was held on 30 June-3 July 2008. The first part of the meeting took place in Żółkiew, and the second one – in Zamość. The participants included representatives of assorted Ukrainian institutions, chiefly deputy starostas of counties in the district of Lviv and employees of the cultural heritage protection departments in county offices. The seminar was organised by the Conservation Centre in Żółkiew, cooperating with the authorities of the University of Management and Administration in Zamość and the European Information Centre Europe Direct in Zamość.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2007, 4; 8-9
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w XVII i XVIII wieku na przykładzie rzymskokatolickiej parafii w Żółkwi. Wybrane zagadnienia
The Anthroponymy of the Polish-East Slavic Borderland in the 17th and 18th Centuries According to the Roman Catholic Parish in Zhovkva Selected Issues
Autorzy:
Trzeciak, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945051.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
antroponimia
pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie
Żółkiew
anthroponymy
Polish-East Slavic borderland
Zhovkva
Opis:
Żółkiew położona jest około trzydziestu kilometrów na północny zachód od Lwowa, przy historycznym szlaku prowadzącym do Warszawy. Fundacji miasta dokonano na gruntach wsi (dawnej osady służebnej) Winniki nad rzeką Świnią. Dzięki korzystnym przywilejom lokacyjnym do polskiej i ukraińskiej ludności autochtonicznej dołączali kolonizatorzy z innych części kraju. Księgi metrykalne żółkiewskiej parafii rzymskokatolickiej były prowadzone od pierwszych lat jej istnienia. Analizowany materiał wyekscerpowany został z jednorodnego źródła rękopiśmiennego z XVII i XVIII wieku, mianowicie z siedmiu ksiąg metrykalnych chrztów (lata 1604–1787). W analizowanych antroponimach widoczne są wpływy wschodniosłowiańskie, w szczególności interferencje polsko-ukraińskie. Nazewnictwo osobowe Żółkwi i okolic odzwierciedla zróżnicowanie etniczne i językowe, religijne oraz kulturowe mikroregionu.
Żółkiew (Zhovkva) is located about thirty kilometers north-west of Lwów (Lviv), on the historical route leading to Warsaw. The foundation of the city was on the territory of the village (former ancillary colony) Winniki (Vynnyky) by the Świnia (Svynya) river. Thanks to advantageous town privileges, colonizers from other parts of the country joined Polish and Ukrainian indigenous people. Registers of baptisms of the Roman Catholic parish in Żółkiew (Zhovkva) were held from the first years of it’s existence; analyzed data is extracted from excerption of homogenous manuscript sources of the 17th and 18th centuries – seven parish registers of baptisms (1604–1787). The analyzed anthroponyms show East Slavic influences, especially Polish-Ukrainian linguistic interferences. The personal names of Żółkiew (Zhovkva) and the surrounding area illustrate ethnic and linguistic, religious as well as cultural differentiation of the microregion.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2021, 69; 149-156
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Foreshadowing the things to come: Annihilation hidden in Zygmunt Haupt’s Galician stories
Zapowiedź rzeczy przyszłych. Szyfr zagłady w galicyjskich opowiadaniach Zygmunta Haupta
Autorzy:
Wilczyński, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27312315.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Galicia
Zhovkva
annihilation
the Holocaust
death
palimpsest
memory
Galicja
Żółkiew
zagłada
śmierć
pamięć
Opis:
Tematem artykułu jest swoiście zaszyfrowana w galicyjskich opowiadaniach Zygmunta Haupta, zamieszczonych w tomie Baskijski diabeł, zagłada istniejącej przez setki lat zróżnicowanej etnicznie, religijnie i językowo społeczności Galicji i Podola. Pisarz przedstawił ten proces, zapoczątkowany wybuchem drugiej wojny światowej, za pomocą metody wspomnieniowego palimpsestu, często umieszczając wydarzenia w Żółkwi – galicyjskim miasteczku, z którym łączyła go szczególna osobista więź. Jedynym instrumentem oporu przez zapomnieniem o zaginionym świecie jest pamięć, z upływem czasu coraz bardziej ułomna, opierająca się na fragmentarycznych skojarzeniach i działającej wstecz wyobraźni.
The article is devoted to the annihilation of the ethnically, religiously, and linguistically diverse population of Galicia and Podolia during WW2 and its metaphorical representation in Zygmunt Haupt’s Galician short stories collected in Baskijski diabeł [The Basque devil]. Memories are arranged in a palimpsest-like manner in Haupt’s short stories, which are often set in Zhovkva, a Galician town with which Haupt had a special bond. The only countermeasure against forgetting this lost world is memory, which unfortunately fades over time. The writer thus relies on fragmentary associations and retroactive imagination.
Źródło:
Forum Poetyki; 2023, 31; 114-131 (eng); 112-127 (pol)
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spuren eines Vielvölkerstädtchens. Das polnischukrainisch-jüdische Zolkiew der Salcia Landmann ("Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien")
Autorzy:
Chylewska-Tölle, Aleksandra
Tölle, Alexander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032663.pdf
Data publikacji:
2011-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
„Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien”
Salcia Landmann
autobiografia
Żydyi galicyjscy
judaistyka
Żółkiew
literatura wspomnieniowa
galicyjskie miasteczko
autobiography
Galician Jews
jewish studies
literary memoirs
Galician town
Autobiographie
Ostjuden
Judaistik
Zolkiew
Erinnerungsliteratur
galizisches Städtchen
Opis:
Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien der SALCIA LANDMANN gehört zum autobiographischen Schrifttum der in den Westen gegangenen Ostjuden. In ihnen lässt die renommierte Judaistin, die ihr Wirken insbesondere der versunkenen Sprache und Kultur des Ostjudentums gewidmet hat, ihre Geburtsstadt Zolkiew als auf überlieferten Erinnerungen und Recherchen beruhendes literarisches Konstrukt entstehen. Die Analyse des Werkes bringt zum einen typische Merkmale der ostjüdischen Erinnerungsliteratur zum Vorschein und gewährt zum anderen Einblicke in den das spätere publizistische Anliegen der Autorin nachhaltig prägenden Einfluss des jüdischen Alltagslebens in einem galizischen Vielvölkerstädtchen.
Tekst Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien autorstwa SALCII LANDMANN jest przykładem prozy autobiograficznej Żydów galicyjskich, którzy wyemigrowali na Zachód. Znana judaistka, która poprzez swoją twórczość przyczyniła się do popularyzacji wymarłego języka i kultury ludności żydowskiej z dawnej Galicji, w oparciu o wspomnienia i własne poszukiwania konstruuje swoje miasto rodzinne Żółkiew. Analiza tekstu ukazuje typowe dla wschodnio żydowskiej literatury wspomnieniowej elementy i ukazuje wpływ, jaki na późniejszą publicystyczną twórczość autorki miało życie codzienne Żydów w tym wielonarodowym, galicyjskim miasteczku.  
Erzählte Bilderbogen aus Ostgalizien by SALCIA LANDMANN is part of the autobiographic literature of the Eastern Jews who immigrated to the West. In this series of pictures the renowned expert in Jewish studies, who dedicated her work to the sunken language and culture of the Eastern Jewry, literarily constructs her birth city on the basis of transmitted memories and her own research. The analysis of this work reveals typical features of the Eastern Jewish memory literature and allows insights into the Jewish everyday life in the Galician multiethnic town, which proved to be formative for the author’s later writings.
Źródło:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2011; 33-55
2196-8403
Pojawia się w:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wydatki króla Jana III Sobieskiego na renowację trumny hetmana Stanisława Żółkiewskiego poniesione w latach 1690–1692
John III Sobieski expenditures on renovation of the coffi n of hetman Stanisław Żółkiewski, incurred in 1690–1692
Autorzy:
Jankowski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/474794.pdf
Data publikacji:
2017-11-29
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Jan III Sobieski (fundacja),
hetman Stanisław Żółkiewski (trumna),
Żółkiew (kościół parafialny),
Lwów (klasztor karmelitanek bosych)
John III Sobieski (foundations), hetman Stanisław Żółkiewski (coffi n),
Żółkiew (parish church),
Lviv (monastery of Carmelite Sisters)
Opis:
In 1690–1692 tin coffi n of Grand Chancellor of the Crown and Hetman Stanisław Żółkiewski (1547–1620) was renovated. Renovation was commissioned and paid for by his grandson, King John III Sobieski (1629–1696). Renovation took place in Lviv, as part of construction of a church and monastery of Carmelite Sisters, also founded by the king. Hetman Żółkiewski’s coffi n was transported from parish church in Żółkiew to nearby Lviv, where it was renovated. Works were performed by Lviv artisans – goldsmith David the Jew and whitesmith Aleksander. Cost of works amounted to 1299 złoty and 7 grosz. On 16th January 1692, repaired coffi n was returned to Żółkiew. Bills published in the article illustrate diffi culties, encountered by those fulfi lling the orders of the king. Further history of Żółkiewski’s tin coffi n is also described.
W latach 1690–1692 dokonano renowacji cynowej trumny hetmana i kanclerza wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego (1547–1620). Renowację tę zlecił i opłacił jego wnuk, król Jan III Sobieski (1629–1696). Renowacja miała miejsce we Lwowie, przy okazji budowy kościoła i klasztoru dla karmelitek bosych, również fundacji królewskiej. Trumna hetmana została przewieziona z kościoła parafialnego w Żółkwi do pobliskiego Lwowa. Tam poddano ją renowacji. Prace te wykonali rzemieślnicy lwowscy złotnik Żyd Dawid i konwisarz Aleksander. Koszt tych prac wyniósł 1299 złotych i 7 groszy. Naprawiona trumna 16 I 1692 r. wróciła do Żółkwi. Publikowane w powyższej edycji rachunki obrazują na trudności na jakie natrafili wykonawcy polecenia króla. W artykule opisano też późniejsze dzieje cynowej trumny Żółkiewskiego.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2017, 24; 251-262
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy i tendencje ochrony zabytków sakralnych na Ukrainie
Issues and tendencies of protecting historic religious buildings in Ukraine
Autorzy:
Gerycz, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/539106.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Żółkiew
zabytki sakralne
architektura sakralna
Ukraina
architektura drewniana
cerkiew
ikonostas
ikony
Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO
Opis:
Since time immemorial Ukraine has been the center of Eastern Christianity. Many temples were built in Kiev and towns nearby. The ones which survived until this day are treated as the most valuable national historic objects. In the whole country, despite the fact that religious life was being ruined in various periods, especially in the east during Soviet times, many religious historic objects exist. After Ukraine regained independence, the number of voices favoring the protection of cultural heritage began increasing. An appropriate legislation system was created, the state and individual regions readily started joining in to protect and restore historic objects, believers commenced helping with the work related with religious objects. Many good examples of church, orthodox church, monastery and wooden religious architecture restoration can be given. However, the consciousness of congregations and the representatives of the clergy is not always at theappropriate standard. Frequently, the urge to make a profit, the use of wrong technology, or the dishonesty of contractors lead historic objects – the witnesses of our history – to destruction. To improve the level of protection of historic religious objects, the dialogue between society and the clergy has to be broadened, specialists’ activity in the field must be supported, and legalregulations need to be refined.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2010, 1-4; 7-15
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powojenna sytuacja Kościoła katolickiego na terenach byłego województwa lwowskiego na przykładzie losów kolegiaty żółkiewskiej
Postwar Situation of the Catholic Church in the Area of Former Lvov Province on the Historical Example of Zhovkva Collegiate Church
Autorzy:
Joniec, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558758.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Żółkiew
narodowość polska
mniejszość narodowa
represje
Kościół
repatriacja
Zhovkva
Polish nation
national minority
repressions
Church
repatriation
Opis:
Kolegiata żółkiewska podzieliła los setek innych parafii, które po zakończeniu II wojny światowej znalazły się na terytorium państwa sowieckiego. Władze komunistyczne, dążąc do zatarcia wszelkich śladów świadczących o polskości Kresów Wschodnich, nie mogły tolerować swobodnej działalności wspólnot rzymskokatolickich, stanowiących ostoję polskości. Dlatego też w 1946 roku jej działalność została przerwana. Z chwilą przejęcia świątyni pod zarząd państwa rozpoczął się proces jej stopniowej dewastacji. Po odpowiedniej adaptacji budynek kościelny zamieniono na magazyn. W latach 80-tych pojawił się pomysł, aby wewnątrz zniszczonej już świątyni zlokalizować mające powstać w Żółkwi muzeum ateizmu. Jednakże dojście do władzy Gorbaczowa i zapoczątkowane przez niego reformy umożliwiły stopniową odbudowę struktury parafii katolickich w państwie sowieckim. Na fali odroczenia religijnego w 1989 roku polska mniejszość narodowa w Żółkwi zdołała formalnie odzyskać budynek kościelny. Lata następne to czas wytężonej pracy mającej na celu odrestaurowanie doprowadzonego niemal do ruiny zabytku. Na dzień dzisiejszy niemal wszystkie prace zostały ukończone, a kolegiata znów pełni funkcję powierzoną jej przed wiekami przez samego hetmana Żółkiewskiego.
The Collegiate Church in Zhovkva shared the fate of other parishes which, when the Second World War was over, were at the territory of the Soviet state. The communist authorities, aiming at covering up all traces proving Polishness of the Eastern Frontier, could not tolerate free activity of Roman - Catholic communions constituting the anchorage of Polishness. That is why, in 1946, its activity was stopped. When the collegiate church went under the state governance, its gradual devastation process started. After suitable adaptation, the church building was changed into a storage house. In the 80’s there was an idea to locate a museum of atheism - planned in Zhovkva - inside the destroyed church. However, when Gorbatschov rose to power and started his reforms, this made gradual reconstruction of catholic parishes in the Soviet state impossible. In the wake of religious reprieve in 1989 the Polish national minority in Zhovkva formally managed to get the church building back. Consecutive years were a period of hard work meant to restore the almost totally ruined monument. Currently almost all works have been completed and the collegiate church perform its intended function given centuries ago by Zhovkva Great Crown Hetman.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2014, 35; 207-224
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inwestycje hetmanów w XVII wieku. Między interesem własnym a państwowym
Hetman’s investments in the 17th century. Between self and state interest
Autorzy:
Bania, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26469662.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Kresy Wschodnie
hetmani
Podhorce
Żółkiew
XVII wiek
fortyfikacje
Eastern Borderlands
hetmans
Pidhirtsi
Zhovkva
17th century
fortifications
Opis:
W końcu XVI wieku ustaliła się zasada dożywotniego funkcjonowania urzędu hetmańskiego. Być może nieprzypadkowo sprawowanie tej funkcji przez hetmanów owocowało zakrojonymi na wielką skalę inwestycjami, niekiedy wyjątkowo nowocześnie pomyślanymi; były to: Zamość, Żółkiew, Brody, Stanisławów, Kudak i Okopy Św. Trójcy. Obrona południowo-wschodnich terytoriów kresowych, na których bądź w pobliżu których, hetmani posiadali swe największe latyfundia inicjowała powstawanie twierdz, centrów tych latyfundiów a jednocześnie tworzyły te dzieła skuteczny system obrony całego państwa przed zagrożeniami tatarskimi, tureckimi, powstaniami kozackimi. Wyróżniał się Stanisław Koniecpolski, inicjując powstanie szeregu mniejszych twierdz – najsłynniejsza z nich to Kudak – czy Nowy Koniecpol, umacniając bardziej nowoczesnymi fortyfikacjami Bar, myśląc o stworzeniu Szkoły Rycerskiej we Lwowie. Godna podkreślenia jest ewolucja urządzeń obronnych od nieskomplikowanych bastei-puntone jak w Żółkwi, poprzez bastiony Brodów do nowoczesnych, z rozmachem zaprojektowanych fortyfikacji otaczających Lwow w końcu XVII wieku z inicjatywy hetmana Stanisława Jabłonowskiego. Interesujący jest problem wzajemnych relacji twierdza – rezydencja, jak Brody i Podhorce, Lwow i Podkamień, Czy istniały namiastki takich powiązań twierdzy i rezydencji w przypadku Zamościa i Żółkwi, Stanisławowa? Hetmani-latyfundyści jednocześnie nie dążyli do modernizacji pozyskanych starszych zamków, jak na przykład Stanisław Koniecpolski, który nie unowocześnił szesnastowiecznego systemu bastejowego zamków w Mikulińcach i Jazłowcu. Urząd hetmański stosunkowo późno zaczął funkcjonować jako stały element systemu politycznego Rzeczypospolitej, zatem hetmanom obecność w senacie zapewniały takie dodatkowe godności jak kanclerska – Zamoyski, Żołkiewski, oraz kasztelana krakowskiego – Koniecpolski, Jabłonowski. Tylko Stanisław Koniecpolski poczuwał się do podkreślenia swej dodatkowej godności fundując w stolicy starostwa myślenickiego, stanowiącego uposażenie godności kasztelańskiej, w Myślenicach kaplicę dla cudownego wizerunku Najświętszej Marii Panny. Podsumowując inicjatywy fundatorskie hetmanów jako ministrów państwa i latyfundystów w XVII wieku są wyjątkowo ściśle ze sobą splecione, co wynikało zaangażowania ich w organizację ochrony własnych posiadłości najczęściej usytuowanych na Kresach wschodnich państwa, w XVII wieku szczególnie narażonych na działania militarne.
At the end of the 16th century, the principle of the lifelong functioning of the hetman’s office was established. Perhaps it is no coincidence that the performing of hetmans function resulted in large-scale, sometimes exceptionally modern investments, they were: Zamość, Żołkiew, Brody, Stanisławow, Kudak and Okopy Św. Trojcy. The defense of the south-eastern borderland territories, where the hetmans had their greatest latifundia, initiated the creation of fortresses, centers of these latifundia, and at the same time created an effective system of defense of the entire state against Tatar and Turkish threats and Cossack uprisings. Stanisław Koniecpolski stood out, initiating the creation of a number of smaller fortresses – the most famous of them is Kudak - or Nowy Koniecpol, strengthening Bar with more modern fortifications, thinking about creating a Knight School in Lviv. What is worth emphasizing is the evolution of defense devices from simple bastions like in Żołkiew, through Brody bastions to modern, with panache designed fortifications surrounding Lviv at the end of the 17th century built on the initiative of Hetman Stanisław Jabłonowski. Another interesting problem are the mutual relations between the fortress and the residence, such as Brody and Podhorce, Lviv and Podkamień. The hetman-latifundists did not try to modernize the acquired older castles, such as Stanisław Koniecpolski, who did not modernize the sixteenth-century bastion system of castles in Mikuliniec and Jazłowiec. The Hetman’s office began to function as a permanent element of the political system of the Republic of Poland relatively late, so the hetman’s presence in the Senate was ensured by such additional dignities as the chancellor’s office – Zamoyski, Żołkiewski, and the castellan of Krakow – Koniecpolski, Jabłonowski. Only Stanisław Koniecpolski felt the need to emphasize his additional dignity by founding in the capital of Myślenice eldership, which was an endowment of the castellan dignity, in Myślenice a chapel for the miraculous image of the Blessed Virgin Mary. Summing up, the founding initiatives of the hetmans as state ministers and latifundists in the 17th century are extremely closely intertwined, which resulted from their involvement in the organization of the protection of their own estates most often located in the eastern borderlands of the country, particularly exposed to military actions in the 17th century.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2022, 9; 25-40
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pokój wam : ocalić od zapomnienia
Autorzy:
Zając, Stanisław.
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Kraków : Dowództwo Krakowskiego Okręgu Wojskowego
Tematy:
Radomyski Adam.
Rejonowy Inspektorat Koni (Jarosław).
Grupa Operacyjna "Żółkiew".
Starobielsk (obóz jeniecki)
Opis:
Rejonowy Inspektor Koni w Jarosławiu, następnie w GO "Żółkiew". Jeniec obozu w Starobielsku.
Podpułkownik Adam Radomyski (1893-1940), S. 263-265.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Tyleśmy już przeszli : dziennik pisany w bunkrze : (Żółkiew 1942-1944)
Dziennik pisany w bunkrze : (Żółkiew 1942-1944)
Autorzy:
Kramer, Clara (1927- ).
Współwytwórcy:
Wylegała, Anna (1982- ). Redakcja
Polska Akademia Nauk. Centrum Badań nad Zagładą Żydów. Wydawca
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Warszawa : Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów
Tematy:
Kramer, Clara (1927-2018)
Dzieci
Holokaust
Okupacja niemiecka Polski (1939-1945)
Żydzi
Pamiętniki i wspomnienia
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Mojej konspiracji początek
Autorzy:
Popiel, Adam "Orkan".
Powiązania:
Zeszyty Historyczne Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Oddział Gliwice, 1995, nr 6, s. 39-44
Data publikacji:
1995
Tematy:
Armia Krajowa działania bojowe Żółkiew 1939-1941 r. pamiętniki
II wojna światowa (1939-1945)
Konspiracja
Pamiętniki polskie wojsko 1939-1945 r.
Pamiętniki i wspomnienia
Opis:
Wspomnienia żołnierza Obwodu Żółkiew SZP-ZWZ (1939-1941).
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies