Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Zaremba" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 95
Tytuł:
Nieznana karta z życiorysu Wielkopolanina Wacława Zaremby (1845-1904). Listy do Franciszka Piekosińskiego z 1897 r. ze zbiorów Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie
An unknown page from the biography of Wacław Zaremba (1845–1904), a Greater Poland citizen. Letters from 1897 to Franciszek Piekosiński from the collection of the Scientific Library of the PAAS and the PAS in Cracow
Autorzy:
Klemenski, Marcin A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762221.pdf
Data publikacji:
2023-08-14
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
herbarz
Franciszek Piekosiński
Jan Karol Dachnowski
Wacław Zaremba
katalog rękopisów
armorial
catalogue of manuscripts
Opis:
W niniejszym artykule zawarto edycję listów niejakiego dr Zaremby do Franciszka Piekosińskiego z 1897 r., dotyczące herbarza pruskiego autorstwa Jana Karola Dachnowskiego. Dzięki tej korespondencji rozpoznajemy, w jakim sposób Piekosiński uzyskał odpis herbarza pruskiego, oraz poznajemy postać autora odpisu którym był Wacław Zaremba. Dzięki staraniom Piekosińskiego kopia herbarza pruskiego Jana Karola Dachnowskiego została wypożyczona z Torunia do Wrocławia, gdzie w tamtejszym archiwum przepisał Zaremba. Istotnej pomocy udzielili wówczas znani wrocławscy archiwiści. Przedmiotem edycji są listy odnalezione w 2022 r., dzięki pracom nad opracowywaniem nowego katalogu rękopisów Biblioteki Naukowej PAU i PAN, kiedy to opisano rękopis opatrzony sygnaturą 8843.
This article contains an edition of the letters written in 1897 by Dr. Zaremba to Franciszek Piekosiński on the Prussian armorial authored by Jan Karol Dachnowski. Thanks to their correspondence, we learn how Piekosiński obtained the Prussian armorial and get to know the author of the copy, Wacław Zaremba. Thanks to Piekosiński’s efforts, a copy of Jan Karol Dachnowski’s Prussian armorial was borrowed from Toruń to Wrocław, where Zaremba copied it in the local archives. Wellknown Wrocław archivists provided significant assistance at that time. The subject of the edition are the letters found in 2022 while working on a new catalogue of manuscripts of the Scientific Library of the PAAS and the PAS. At that time, a manuscript with reference number 8843 was described.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 321, 2; 218-230
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola reportażu i jego miejsce na polskim rynku książki w pierwszych dekadach XXI wieku
The Role of Reportage and its Place on the Polish Book Market in the First Decades of the 21st Century
Autorzy:
Augustyn, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097180.pdf
Data publikacji:
2022-02-11
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
literary reportage
Polish book market
publishing house — Czarne
Maciej Zaremba Bielawski
Charlie LeDuff
Opis:
Literary reportage has been one of the most popular genres in Poland in recent years. Works written by Polish and foreign reporters are published by the main publishing houses in the country. A group of prominent reporters such as Ryszard Kapuściński, Hanna Krall and Małgorzata Szejnert is joined by those born in the 1950s and 1960s, as well as debutants. Their books gain literary prizes and are eagerly read by a literary audience. The goal of this article is to explain the growing interest in reportage in Poland in the first decades of the 21st century. Statistical data from reports on the publishing industry, bibliographic data from library catalogs on reportages and non-fiction novels published by Czarne and information on awards for non-fiction novels were used to determine the place of reportage on the Polish book market. In order to describe the specificity of contemporary reportages and answer the question what readers needs they meet, it was decided to analyze reportages by Polish-Swedish author Maciej Zaremba Bielawski who represents investigative journalism and a gonzo-style non-fiction novel by the American journalist Charlie LeDuff.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2021, 64, 4; 95-114
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Lubelska” Polska Partia Socjalistyczna w świetle artykułów z „Robotnika Polskiego w Wielkiej Brytanii” oraz „Światła”
The “Lublin” Polish Socialist Party in the Light of Articles from Robotnik Polski w Wielkiej Brytanii and Światło
Autorzy:
Juchowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1634212.pdf
Data publikacji:
2020-11-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Polska Partia Socjalistyczna
Polska Partia Robotnicza
ugrupowania koncesjonowane
„Robotnik Polski w Wielkiej Brytanii”
„Światło”
Adam Ciołkosz
Zygmunt Zaremba
Polish Socialist Party
Polish Workers’ Party
licensed groups
“Robotnik Polski w Wielkiej Brytanii”
“Światło”
Opis:
Koncesjonowana Polska Partia Socjalistyczna funkcjonowała od września 1944 r. do „zjednoczenia” z Polską Partią Robotniczą w grudniu 1948 r. W oficjalnej, propagandowej narracji „lubelska” PPS była partią samodzielną, posiadającą wpływy w aparacie państwowym, zatroskaną o los środowisk robotniczych. Powoływano się także na kontynuowanie tradycji ugrupowania założonego w 1892 r. W artykule została przedstawiona działalność tej partii z punktu widzenia emigracyjnych przedstawicieli autentycznej PPS. Jednym z nich był „Robotnik Polski w Wielkiej Brytanii”, wydawany w Londynie, na czele którego stał Adam Ciołkosz, oraz miesięcznik „Światło” wydawany w Paryżu przez redaktora naczelnego Zygmunta Zarembę. W tekście przedstawiono kwestie historii i autentyczności „lubelskiej” PPS, ich rzeczywistych relacji z Polską Partią Robotniczą, wpływu ugrupowania w aparacie państwowym, różnic wewnątrzpartyjnych oraz relacji z partiami zachodniej Europy.
The licensed Polish Socialist Party (PPS) was active from September 1944 until its “reunification” with the Polish Workers’ Party in December 1948. According to the official propaganda narrative, the “Lublin” PPS was an independent party, having influence in the state apparatus, and it was concerned with the fate of the workers. It also made reference to the traditions (continuation) of the party established in 1892. The article presents the activity of this party from the point of view of the representatives of the authentic PPS in exile. One of them was the newspaper “Robotnik Polski w Wielkiej Brytanii” [Polish Worker in Great Britain], published in London and headed by Adam Ciołkosz, and the monthly “Światło” [Light], published in Paris by Editor-in-Chief Zygmunt Zaremba. The text discusses the history and authenticity of the “Lublin” PPS, its actual relations with the Polish Workers’ Party, the influence of this group in the state apparatus, intraparty differences and relations with western European parties.
Źródło:
Studia Polonijne; 2020, 41; 237-253
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dorożyńscy
Autorzy:
Białecki, Maciej (1964- ).
Powiązania:
Powstaniec Warszawski 2020, nr 3(101), s. 60-76
Data publikacji:
2020
Tematy:
Dorożyński, Jan (1899-1986)
Obwód Powiat Warszawski (Armia Krajowa)
Batalion "Zaremba-Piorun" (Armia Krajowa)
Obóz jeniecki Sandbostel
II wojna światowa (1939-1945)
Powstanie warszawskie (1944)
Służba zdrowia wojska
Zabezpieczenie medyczne
Jeńcy wojenni polscy
Lekarze
Artykuł z czasopisma kombatanckiego
Biografia
Opis:
Artykuł przedstawia biografię lekarza, Jana Dorożyńskiego. W latach 1930-1944 był lekarzem powiatowym w Starostwie Powiatowym Warszawskim. Od 1940 roku był szefem sanitariatu w sztabie VII Obwodu „Obroża”, Powiat Warszawski Armii Krajowej. W powstaniu warszawskim był lekarzem naczelnym i dowódcą plutonu sanitarnego batalionu „Zaremba-Piorun” AK. Organizował szpitale polowe przy ulicy Hożej i Poznańskiej. Po kapitulacji powstania był jeńcem stalagów 344 Lamsdorf i XB Sandbostel.
Bibliografia na stronach 75-76.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Inskrypcje łacińskie i herby możnowładców w kościele św. Wita w Tuliszkowie
Latin inscriptions and aristocrats coats of arms in saint Vitus church in Tuliszków
Autorzy:
Cichy, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1205678.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
epitafium
Krotoski
Sierpc
Tuliszków
Wodzicka
Zamoyska
Zaremba.
epitaph
saint Vitus church
Zaremba
Opis:
W Tuliszkowie – w kościele pw. św. Wita męczennika – znajdują się inskrypcje w języku łacińskim, a także herby możnowładców związanych z Tuliszkowem. Do tej pory nie dokonano analizy treści tych inskrypcji. Nie poświęcono też należytej uwagi zachowanym herbom. Celem artykułu jest opisanie istniejących obiektów, analiza treści inskrypcji i krytyczna w ich świetle ocena dotychczasowych publikacji związanych z kościołem w Tuliszkowie. Za metodę badawcza obrano wizję lokalną, kwerendę w archiwach państwowych i kościelnych oraz przegląd literatury przedmiotu. Analiza pokazała, że Mikołaj z Kalinowej Zaremba, syn kasztelana kaliskiego, był mężem Anny z Sieprskich. Ich córka – Katarzyna – wyszła za mąż za Jana Krotoskiego – dyplomatę Stefana Batorego. Po śmierci mężów Anna i Katarzyna w 1597 roku ufundowały zmarłym epitafium znajdujące się w kościele w Tuliszkowie. W kościele tym znajduje się też chrzcielnica z 1890 r. fundacji Zofii – Jadwigi z Zamoyskich, żony Ludwika Wodzickiego. Chrzcielnicę i wieżę kościoła zdobią herby Zamoyskich i Wodzickich. W niniejszym tekście po raz pierwszy wykazano również, że Jan Krotoski był żonaty z Katarzyną Zarembianką.
In Tuliszków, in the church of saint Vitus the Martyr, there are Latin inscriptions and coats of arms of aristocrats who had something in common with Tuliszków. In the existing scholarly papers no analysis of these inscriptions has been made. Also, insufficient attention has been paid to the remaining coats of arms. The aim of this paper was to describe the existing objects, analyze the inscriptions’ content and evaluate them critically in light of available and already published information about the church in Tuliszków. The methods to conduct this analysis were: on-site verification, survey of state and church archives, as well as an investigation of literature. It turned out that Mikołaj Zaremba from Kalinów, son of the castellan of Kalisz, was a husband of Anna nee Sieprska. Their daughter, Katarzyna, married Jan Krotoski who was a diplomat of Stefan Batory. After their husbands’ death Anna and Katarzyna funded an epitaph of the deceased. It is still to be found in the church in Tuliszków. Moreover, there is a baptistery from 1890 in this church. The baptistery was funded by Zofia Jadwiga nee Zamoyska – a wife of Ludwik Wodzicki. Both the baptistery and the church tower are decorated by Zamoyski’s and Wodzicki’s coats of arms. In my paper, it has been shown for the first time that Jan Krotowski was a husband of Katarzyna Zarembianka.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2020, 134; 95-115
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opowieści przepełnione wstydem
Tales Filled with Shame
Autorzy:
Mazur, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/699662.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Marzec '68
Maciej Zaremba Bielawski
Włodek Goldkorn
March '68
Opis:
The text is a discussion and comparison of two books by authors representing the postmemory generation who fled Poland after the events of March ’68. Dziecko w śniegu by WłodekGoldkorn and Dom z dwiema wieżami by Maciej Zaremba Bielawski, respectively written for Italian and Swedish audience, are to acquaint their primary readers with important cultural andhistorical events of 20th-century Poland. The present interpretative essay includes issues touched upon by the two authors: anti-Semitisms, the Holocaust witnesses’ silence, childhood in post-war Poland, description of communist realities, the role of memory. Differences between the writers relating to their attitudes, style, and the question of Jewish identity are presented.
Źródło:
Narracje o Zagładzie; 2020, 6; 441-450
2450-4424
Pojawia się w:
Narracje o Zagładzie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Piotr Zaremba (1910–1993). Biography to be unveiled
Autorzy:
Krasucki, Eryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1590948.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Western Pomerania
Szczecin
Piotr Zaremba
biografistyka
Pomorze Zachodnie
Opis:
Piotr Zaremba (1910–1993) był pierwszym powojennym prezydentem Szczecina, urbanistą i planistą o międzynarodowej sławie, również autorem fascynujących wspomnień dotyczących pierwszych lat powojennych. Był też zwycięzcą kilku plebiscytów, specyficznej zabawy wieńczącej koniec poprzedniego wieku. Werdyktem uczestników został uznany za „szczecinianina stulecia” i „Pomorzanina stulecia”. Zadziwia więc brak obszernej biografii byłego rektora Politechniki Szczecińskiej i jednego ze współtwórców Uniwersytetu Szczecińskiego, choć byłoby to opracowanie dające współczesnym niemałą wiedzę na temat istotnych problemów XX-wiecznej historii. Nie tylko regionalnej, ale ogólnopolskiej i europejskiej. Poprzez omówienie wybranych wątków: rodzinnego, urbanistycznego i politycznego, autor artykułu stara się pokazać z jednej strony bogactwo materiału źródłowego wiążącego się z życiorysem Piotra Zaremby, z drugiej zaś możliwość wieloaspektowego oświetlenia poszczególnych jego fragmentów. Stara się w większym stopniu mnożyć pytania, niż udzielać ostatecznych odpowiedzi. Aby te się pojawiły niezbędna jest obszerna książka biograficzna. W drugiej części tekst stawia sobie więc za cel przeanalizowanie przyczyn, dla których poważny namysł biograficzny w odniesieniu do Piotra Zaremby nie istnieje, pomimo tego, że jest on dla Szczecina i Pomorza Zachodniego postacią emblematyczną. Autor śledzi także, czy badany przypadek jest czymś wyjątkowym dla zachodniopomorskiej biografistyki, charakteryzując stan pisarstwa biograficznego w odniesieniu do osób istotnych dla powojennej historii regionu. Wydaje mi się to pytaniem szczególnie uzasadnionym w sytuacji, kiedy biografistyka – po latach zaniedbań w tym obszarze – staje się w Polsce od pewnego czasu niezwykle popularnym gatunkiem piśmiennictwa historycznego, dającym historykom możliwość wyjścia ze swoim przekazem daleko poza krąg wyznaczany przez środowiska akademickie. Artykuł opiera się na szerokiej kwerendzie archiwalnej, odnosząc się nierzadko do dokumentacji niebędącej jak dotąd w obiegu naukowym.
Piotr Zaremba (1910–1993) was the first post-war president of Szczecin, an internationally renowned urban planner and planner, and the author of fascinating memories of the first post-war years. He was also the winner of several plebiscites, a specific game crowning the end of the previous century. The verdict of the participants was recognized as “Szczecin of the century” and “Pomerania of the century”. It is therefore astonishing that there is no extensive biography of the former rector of the Szczecin University of Technology and one of the co-founders of the University of Szczecin, although it would have been a study that would have given contemporary people considerable knowledge about the important problems of 20th century history. Not only regional, but also national and European history. By discussing selected threads: family, urban and political, the author of the article tries to show, on the one hand, the richness of source material connected with Piotr Zaremba’s biography and, on the other hand, the possibility of multi-faceted lighting of its individual fragments. He tries to multiply the questions more than to give final answers. For these to appear, an extensive biographical book is necessary. In the second part of the text, therefore, the aim of the text is to analyse the reasons why serious biographical reflection on Piotr Zaremba does not exist, despite the fact that he is an emblematic figure for Szczecin and Western Pomerania. The author also follows whether the case under examination is something exceptional for the West Pomeranian biography, characterising the state of biographical writing in relation to people relevant to the post-war history of the region. This seems to me to be a particularly justified question in a situation where biography – after years of neglect in this area – has for some time become an extremely popular genre of historical writing in Poland, giving historians the opportunity to go far beyond the circle set by academic circles with their message. The article is based on a wide range of archival queries, often referring to documentation that has not been in scientific circulation so far.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 4; 49-80
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władysław Zaremba (1833–1902) – zapomniany polski kompozytor z Podola i jego zbiór pt. Mały Paderewski
Władysław Zaremba (1833–1902) – a forgotten Polish composer from Podolia and his collection titled Little Paderewski
Владислав Заремба (1833–1902) – забутий польський композитор з Поділля та його збірка „Маленький Падеревський”
Autorzy:
KRULIKOVSKA, Tetyana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/453972.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
Władysław Zaremba,
polscy kompozytorzy Podola,
dydaktyka muzyki fortepianowej.
Владислав Заремба,
польські композитори Поділля,
фортепіанна педагогіка.
Polish composers from Podolia,
piano music didactics.
Opis:
The paper gives rise to further research on the legacy of the Polish composer from Podolia, Władysław Zaremba, whose creativity has not been studied in detail in musicological terms so far. The main aim of the paper is to raise the subject and to present his collection of tunes for piano Little Paderewski. This work was published in Leon Idzikowski publishing house in Kiev in 1911. It is a patchwork of easy tunes for didactic purposes, based on Polish national, folk and church songs as well as on passages from operas and Polish composers’ songs (i.a. by Moniuszko, Ogiński, Noskowski, Wieniawski, Żeleński and Paderewski). The collection in question constitutes a kind of summary of the pedagogical activity which the composer performed for many years. On account of its undeniable artistic and didactic values, it deserves a greater attention in the contemporary instrumental didactics.
Стаття є внеском у подальше вивчення спадщини польського композитора з Поділля Владислава Заремба, творчість якого ще детально не досліджена в музикознавстві. Основна мета роботи – окреслити проблему та представити збірку фортепіанних творів композитора „Маленький Падеревський”. Збірка була надрукована у видавництві Леона Ідзіковського в Києві в 1911 р. Це – ряд легких дидактичних творів, заснованих на польських національних, народних та церковних піснях, а також фрагментах з опер та пісень польських композиторів (зокрема, Монюшка, Огіньського, Носковського, Венявського, Зеленського і Падеревського). Представлена збірка є своєрідним підсумком багаторічної педагогічної діяльності композитора. Завдяки безперечним художнім та дидактичним цінностям вона заслуговує на більший інтерес у сучасній інструментальній педагогіці.
Artykuł stanowi przyczynek do dalszych badań nad spuścizną polskiego kompozytora z Podola Władysława Zaremby, którego twórczość dotychczas nie została szczegółowo opracowana muzykologicznie. Głównym celem niniejszej pracy jest zasygnalizowanie problemu oraz przedstawienie zbioru utworów na fortepian autorstwa W. Zaremby pt. Mały Paderewski. Dzieło to zostało wydane w oficynie Leona Idzikowskiego w Kijowie w roku 1911. Jest mozaiką łatwych utworów o założeniu dydaktycznym, opartych na polskich pieśniach narodowych, ludowych, kościelnych, a także na fragmentach oper i pieśniach kompozytorów polskich (m.in. Moniuszki, Ogińskiego, Noskowskiego, Wieniawskiego, Żeleńskiego i Paderewskiego). Omawiany zbiór stanowi rodzaj podsumowania wieloletniej działalności pedagogicznej kompozytora. Ze względu na niezaprzeczalne wa- lory artystyczne oraz dydaktyczne zasługuje na większe zainteresowanie we współczesnej dydak- tyce instrumentalnej.
Źródło:
Edukacja Muzyczna; 2018, 13; 223-241
2545-3068
Pojawia się w:
Edukacja Muzyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Philosophy in science – a case study of the reception of the Special and the General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925
Filozofia w nauce – studium przypadku recepcji szczególnej i ogólnej teorii względności w Krakowie oraz we Lwowie przed rokiem 1925
Autorzy:
Polak, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783498.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
history of physics
philosophy of science
philosophy in science, philosophy of physics
Special Theory of Relativity
General Theory of Relativity
Albert Einstein
Ernst Mach
Bronislaw Biegeleisen
Maksymilian T. Huber
Stanislaw Loria
Zygmunt Zawirski
Stanislaw Zaremba
Tadeusz Banachiewicz
Lwów
Kraków
historia fizyki
filozofia przyrody
filozofia w nauce
filozofia fizyki
szczególna teoria względności
ogólna teoria względności
Bronisław Biegeleisen
Stanisław Loria
Stanisław Zaremba
Opis:
A centenary of Einstein’s General Theory of Relativity brings forward some questions with regard to the impact of Einstein’s theory on philosophy. This theory, and the chronologically earlier Special Theory of Relativity, have had many important philosophical implications. In Poland they provoked interesting philosophical discussions before WWII. The history of those discussions reveals numerous noteworthy facts concerning the relationships between mathematics, physics and philosophy. A case study of the reception of the Special and General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925 focuses on the peculiar specificity of exact sciences and philosophy in Polish Galicia. The concept of “philosophy in science” coined by Michael Heller is particularly suitable for describing this specificity. The article begins with a short overview of the early reception of the Special Theory of Relativity in Kraków. Next, it shows how the discussions during the 10th and 11th Congresses of Polish Physicians and Natural Scientists (Lwów 1907, Kraków 1911) influenced the reception of the STR. What is also discussed are the roots of the specificity of the reception in Lwów, i.e. the influence of the considerations about the foundations of mechanics and a public philosophical debate around Einstein’s theories. In order to demonstrate how different the reception of these theories was in Kraków, a description is provided of a methodological debate between S. Zaremba and T. Banachiewicz. Some notes are also added about the concurrent styles of philosophy of science (philosophy of nature). The article ends with conclusions about the specificity of Kraków’s and Lwów’s styles of philosophy in science. This study reveals that in this period Einstein’s theories significantly stimulated philosophical considerations in Poland. These considerations have become an important supplement to the scientific activity in Kraków and Lwów.
Setna rocznica sformułowania przez Alberta Einsteina ogólnej teorii względności jest doskonałą okazją do ponownego postawienia pytań o wpływ wspomnianej teorii na filozofię. Interesującą perspektywę oferują badania z zakresu historii nauki i historii filozofii, które pozwalają dokładniej przyjrzeć się procesowi recepcji wspomnianej teorii. Proces ten jest ważnym źródłem wiedzy o kształtowaniu się relacji nauk przyrodniczych i filozofii, gdyż poprzez analizę wskazywanych trudności i kontrowersji pozwala zidentyfikować wiele ukrytych założeń o charakterze filozoficznym, które trudno dostrzec na innych etapach rozwoju nauki. Dzięki temu analiza procesu recepcji nowych teorii naukowych staje się wyróżnionym przedmiotem analiz relacji matematyki, nauk przyrodniczych i filozofii. Z tych względów warto przyjrzeć się interesującym dyskusjom i polemikom, które miały miejsce w obrębie nauki polskiej. Szczególnie interesujące polemiki i dyskusje wokół teorii względności rozegrały się w Krakowie i we Lwowie przed rokiem 1925. Wspomniane ośrodki zostały wybrane również z tego względu, że w początkach XX wieku, wykorzystując możliwości polityczno-kulturalne powstałe w związku z istnieniem stosunkowo szerokiego zakresu autonomii Galicji, stały się one najważniejszymi centrami rozwoju nauki polskiej. Sytuacja ta zadecydowała również o połączeniu wymienionych ośrodków stosunkowo silną siecią powiązań, widocznych szczególnie na gruncie fizyki. W obu miastach powstała również specyficzna (choć z zachowaniem pewnych lokalnych odrębności) odmiana refleksji nad nauką, którą dogodnie jest określić przy pomocy pojęcia „filozofii w nauce” stworzonego przez M. Hellera. Opracowanie rozpoczyna się od krótkiego przybliżenia historii recepcji szczególnej teorii względności w Krakowie. W procesie tym najistotniejszą rolę odegrał August Witkowski, który już w 1905 roku docenił znaczenie pierwszych prac Einsteina. Kolejne punkty zwrotne w procesie recepcji teorii Einsteina wyznaczyły dwa kolejne Zjazdy Lekarzy i Przyrodników Polskich, które odbyły się kolejno we Lwowie w 1907 r. i w Krakowie w 1911 r. Pierwszy z nich zadecydował o popularyzacji idei relatywistycznych pośród przyrodników polskich, a kolejny – o popularyzacji ich wśród filozofów. Dla zrozumienia lokalnej specyfiki filozoficznych rozważań prowadzonych w ośrodku lwowskim odwołamy się do rozwoju recepcji wokół podstaw mechaniki. Zagadnienie to szczególnie mocno interesowało lwowskich uczonych z tej racji, że Lwów był do 1915 roku jedynym polskim ośrodkiem akademickim rozwijającym nauki techniczne i koncentrował w naturalny sposób większość polskich uczonych zajmujących się nauką mechaniki. To właśnie środowiska związane z lwowską Szkołą Politechniczną odegrały ważną rolę w późniejszych dyskusjach wokół szczególnej i ogólnej teorii względności. W dalszej kolejności szkicowo zaprezentowana zostanie lwowska polemika wokół teorii względności i dla kontrastu ukazana zostanie o wiele krótsza polemika rozgrywająca się w Krakowie. Szczególna uwaga zostanie poświęcona dorobkowi Zygmunta Zawirskiego, który w swej działalności podjął problematykę poruszoną w obu ośrodkach i przedstawił najbardziej interesujące rozważania ukazujące nowoczesną wizję filozofii uprawianej w ścisłym kontakcie z naukami przyrodniczymi. Prezentowany styl filozofii w nauce rozwijany w Krakowie i Lwowie został również skrótowo skonfrontowany z konkurencyjnymi filozoficznymi reakcjami na teorie Einsteina: z refleksją rozwijaną w obrębie Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (Kazimierz Ajdukiewicz) i z wybraną refleksją neoscholastyczną (Feliks Hortyński SJ, Ludwik Wrzoł SJ, Jan Stepa). Na tym tle lepiej można dostrzec specyfikę filozofii analizowanej w tym studium przypadku – najważniejsze uwagi na ten temat zostały zawarte w zakończeniu niniejszej pracy. Niniejszy artykuł ukazuje fakt, że szczególna i ogólna teoria względności Einsteina znacząco wpłynęły na rozwój refleksji filozoficznej w Polsce. Warto również zaznaczyć, że refleksja filozoficzna stała się w opisywanym okresie ważnym uzupełnieniem pracy naukowej przyrodników, co decyduje również o specyfice rozwoju ówczesnej nauki.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 245-273
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Piotr Zaremba i generacja 1910
Piotr Zaremba and generation 1910 Summary
Autorzy:
Telec, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375465.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Piotr Zaremba
Józef Kisielewski
autobiography
generation 1910
Szczecin
autobiografia
pokolenie 1910
Opis:
Autor skrótowo opisuje relacje pomiędzy koncepcją pokolenia (szczególnie pokolenia literackiego) w naukach społecznych a tzw. pokoleniem 1910 – grupą polskich pisarzy, wśród których znajdowali się m.in. Czesław Miłosz, Jerzy Andrzejewski czy Jerzy Putrament. Choć nie daje się odnaleźć poetyki wspólnej dla wszystkich członków generacji 1910, autor wskazuje – za Teresą Walas i Martą Wyką – dwa traumatyczne doświadczenia, które wszyscy urodzeni około pierwszej dekady XX wieku podzielają – katastrofizm „społeczny”, wywołany przez ekonomiczną i polityczną rzeczywistość międzywojnia oraz tragiczne doświadczenie wojenne. Obydwa te przeżycia są obecne w biografii Piotra Zaremby, urbanisty i pierwszego prezydenta powojennego Szczecina. Co jednak zaskakuje, bardzo trudno jest odnaleźć w jego autobiograficznym dorobku bezpośrednie odniesienia do członków generacji 1910. Jest tylko jeden znaczący wyjątek – Józef Kisielewski, polski reporter i pisarz, którego Zaremba wspomina w swoich tekstach kilkukrotnie. Autor, na przykładzie Ziemia gromadzi prochy, najważniejszej książki Kisielewskiego, wskazuje polityczne i ideologiczne wątki, które widoczne są w jego poglądach na historię Pomorza oraz pełnią ważną rolę w jego politycznych decyzjach.
The author briefly describes the relations between the concept of a generation (especially literary generation) in social sciences and so called „generation 1910” – a group of Polish writers, with Czesław Miłosz, Jerzy Andrzejewski and Jerzy Putrament amongst them. Although it’s impossible to find similar poetics for all members of the generation, the author pinpoints – after Teresa Walas and Marta Wyka – two traumatic experiences they share: “social” catastrophism, caused by economic and political reality of interwar period, and tragic war experience. Those two experiences are present in the life of Piotr Zaremba, planner and the first president of postwar Szczecin; but, surprisingly, it’s hard to trace direct references to authors of 1910 generation in his autobiographical output. There’s however one significant exception: Józef Kisielewski, polish reporter and writer, who is mentioned couple of times by Zaremba. The author shows, that Kisielewski’s most important book, Ziemia gromadzi prochy (Earth Gathers the Ashes), contains political and ideological thoughts crucial for Zaremba views on Pomerania’s history and important for his practical decisions as a politician.
Źródło:
Autobiografia Literatura Kultura Media; 2014, 3, 2; 165-176
2353-8694
2719-4361
Pojawia się w:
Autobiografia Literatura Kultura Media
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Piotr Zaremba jako "onomasta"
Piotr Zaremba as an "onomastic expert"
Autorzy:
Afeltowicz, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/370437.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
językoznawstwo
onomastyka
Zaremba Piotr
Szczecin
linguistics
onomastics
Opis:
Artykuł miał na celu ukazanie pierwszego polskiego prezydenta Szczecina jako człowieka z zainteresowaniami onomastycznymi. Argumentów dostarczyła publikacja Wspomnienia prezydenta Szczecina 1945-1950 (Poznań 1977), z której wykorzystano zapiski Piotra Zaremby z pierwszego roku jego prezydentury, od 28 kwietnia 1945 r. Prześledzono w nich proces obejmowania polskiej władzy nad miastem ze szczególnym uwzględnieniem postępującego rozwoju polskiego nazewnictwa urbanonimicznego. Zwrócono uwagę na specyfikę ówczesnych aktów nominacyjnych, twórców nazw miejskich oraz typy motywacji towarzyszących kreacji nazw. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że Piotr Zaremba miał świadomość wagi dokonujących się zmian nazewniczych oraz posiadał dużą wiedzę onomastyczną.
The article was intended to show the first Polish President of Szczecin as a man with onomastic interests. As an inspiration and a source of research the author used Wspomnienia prezydenta Szczecina 1945-1950, Poznań 1977 (Memories of President of Szczecin). Especially, records of Piotr Zaremba of the first year of his presidency, from 28/04/1945 were used. The author of the paper was following the process of embracing Polish authority over the city with particular emphasis on the progressive development of Polish urban names. Special attention is paid to the nature of contemporary acts of nomination, the creators of the urban names and types of motivation accompanying the creation of names. The accomplished analysis leads to the conclusion that Piotr Zaremba was aware of the naming changes importance and that he has an extensive onomastic knowledge.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2014, 22/3; 131-142
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Początki nauczania architektury w Szczecinie, rola prof. dr. inż. Piotra Zaremby
The beginnings of architecture education in Szczecin, the role of the professor Dr. Eng. Peter Zaremba
Autorzy:
Wołoszyn, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/369905.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
historia nauczania architektury na Pomorzu Zachodnim
naukowiec
urbanista
polityk
Zaremba Piotr
history of architecture education in Western Pomerania
Zaremba P.
politician
scientist
spatial planer
Opis:
W dużym mieście portowym – Szczecinie, położonym w północno-zachodnim krańcu Polski, po II wojnie światowej zaczęto organizować wyższą uczelnię techniczną wraz z kierunkiem architektura. Od początku istnienia tego kierunku z uczelnią współpracował mgr inż. Piotr Zaremba, jednocześnie będąc prezydentem Szczecina. Wydział Architektury został po pewnym czasie zamknięty, a w 1969 r. reaktywowany, przy dużym współudziale profesora dr inż. P. Zaremby. Rola, jaką odegrał profesor w powołaniu i ukształtowaniu kierunku w pierwszych latach jego istnienia, jest nie do przecenienia.
In a large port city – Szczecin, situated in the n orth-western tip of polish, after world war ii began to organize higher technical university with the guidance of architecture. Since the beginning of its existence in the field of architecture collaborated with her msc. Ing. P. Zaremba, while being the president of Szczecin. Faculty of architecture was eventually closed and 1969 reactivated the large participation of professor dr. ing. P. Zaremba. The role he played in the appointment of a professor and shaping the direction of the first years of its existence is not to be underestimated.
Źródło:
Przestrzeń i Forma; 2014, 22/3; 201-210
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:
Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 95

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies