Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XIX-XX w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 145
Tytuł:
„Wedle ideału Klaudynek…”. Wizerunek dziewiętnastowiecznej Polki w piśmiennictwie historycznym Antoniny Machczyńskiej
“According to the Ideal of the Claudine...”. The Image of the Nineteenth-Century Polish Woman in the Historical Writing of Antonina Machczyńska
Autorzy:
Michalska-Bracha, Lidia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3131483.pdf
Data publikacji:
2023-06-27
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
Antonina Machczyńska
Towarzystwo im. Klaudyny z Działyńskich Potockiej
historia kobiet
dzieje Lwowa XIX/XX w.
kobieca literatura pamiętnikarska XIX w.
Klaudyna z Działyńskich Potocka Society
women’s history
history of Lviv in the 19th/20th centuries
women’s diary literature of the 19th century
Opis:
Problematyka artykułu dotyczy charakterystyki działalności społecznej Antoniny Machczyńskiej (1832[37]–1919), lwowskiej działaczki społecznej i oświatowej, na rzecz równouprawnienia kobiet na przełomie XIX i XX w. Analizie poddana została literatura pamiętnikarska Machczyńskiej z lat 1860–1919, przechowywana w zbiorach warszawskich i lwowskich, oraz jej twórczość publicystyczna i historyczna. Szczególną uwagę skoncentrowano na analizie znanego szkicu historycznego napisanego przez nią na Wystawę Pracy Kobiet w Pradze w 1912 r. pt. Kobieta polska, który w całości poświęciła omówieniu historii kobiet polskich od czasów najdawniejszych po współczesne. Machczyńska, odwołując się do emancypacyjnych dążeń Polek oraz własnych doświadczeń życiowych, zaprezentowała określony wizerunek dziewiętnastowiecznych kobiet, skoncentrowany na motywie klaudynek – kobiet działających w Towarzystwie im. Klaudyny z Działyńskich Potockiej.
The subject of this article is concerned with the characteristics of the social activity of Antonina Machczyńska (1832[37]–1919), a Lviv social and educational activist, for women’s equal rights at the turn of the19th and 20th centuries. Machczyńska’s memoirs from 1860–1919, stored in the Warsaw and Lviv collections, as well as her journalistic and historical works were analyzed. Particular attention was focused on the analysis of the well-known historical sketch written by her for the Women’s Work Exhibition in Prague in 1912, entitled: “Polish Woman”, which she devoted entirely to discussing the history of Polish women from the earliest times to the present. Referring to the emancipatory aspirations of Polish women and her own life experiences, Machczyńska presented a specific image of 19th century women, focused on the motif of Klaudines – women active in the Klaudyna (née Działyńska) Potocka Society.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 1(14); 29-52
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Firmy Gebethner i Wolff związki z Łodzią na przełomie XIX i XX w.
Autorzy:
Konieczna, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314498.pdf
Data publikacji:
2023-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Gebethner & Wolff bookselling and editing company
Łódź - księgarnie XIX- XX w.
Gebethner i Wolff - publikacje - obraz Łodzi XIX-XX w.
Opis:
The purpose of the study is to show relations connecting the Gebethner & Wolff editing bookshop with Łódź at the turn of the 19th and 20th centuries. The company, established in 1857 in Warsaw opened in Łódź, in 1890, the warehouse of grand pianos, pianos and harmoniums, as well as a storehouse of music scores. In further years agencies selling periodicals - “Kurier Codzienny” (1893) and “Tygodnik Ilustrowany” (1896) published by Gebethner & Wolff also commenced their activities. Both, the shop and the agencies played signicfiant role in integration of music and journalistic environment in Łódź. In 1898 a bookshop was opened, however it was sold to Rychliński & Wegner company in 1901. The next Gebethner & Wolff bookshop, established in 1912, conducted its activity until the beginning of the 2nd World War. It offered mainly literature its own publishing house, as well as quality foreign-language publications. During the 1st World War the bookshop organised special exhibitions, the purpose of which was to promote Polish educational books. Gebethner & Wolff company has also undertaken activities contributing to popularisation of Łódź. It was the special number of “Tygodnik Ilustrowany” devoted to Łódź (1911 no. 19), as well as the information diary for 1914 named “Rocznik Lodzki Gebethnera & Wolffa” [Lodz Yearbook of the Gebethner & Wolff]. However, it was W. Reymont's “Ziemia Obiecana” [The Promised Land], which had the greatest impact on shaping the image of the city by the Lodka River. The initiative of appearance and publishing of the book was the effect of activity of the Gebethner & Wolff. Accomplishment of the above mentioned objectives, as well as other activities became possible thanks to involvement of numerous people connected with Łódź. They were, among others, booksellers: Robert Schwartzchultz, Juliusz Goźlinski, Stanislaw Miszewski, journalists: Wladyslaw Rowinski and Zenon Pietkiewicz, as well as the son of the company's co-owner Gustaw Wojciech Gebethner.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2023, 17, 3; 377-408
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kosowska lecznica Apolinarego Tarnawskiego w doniesieniach polskojęzycznych czasopism uzdrowiskowych (XIX/XX w.)
The Kosiv Institute of Apolinary Tarnawski in the Reports of the Polish-Language Spa Magazines (19th–20th Centuries)
Autorzy:
Bednarz-Grzybek, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2235028.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Apolinary Tarnawski
zakład przyrodoleczniczy w Kosowie
polskojęzyczne czasopisma uzdrowiskowe na przełomie XIX i XX w.
institute of the natural medicine at Kosiv (1893–1914)
Polish-language spa magazines of the 19th and 20th centuries
Opis:
Artykuł prezentuje sylwetkę polskiego higienisty Apolinarego Tarnawskiego (1851–1943) oraz obraz prowadzonego przez niego zakładu przyrodoleczniczego w Kosowie na Pokuciu (1893–1914), prezentowany na łamach polskojęzycznych czasopism uzdrowiskowych na przełomie XIX i XX w., m.in. „Naszych Zdrojów”, „Przeglądu Zdrojowego”, „Przeglądu Zdrojowo-Kąpielowego”, „Przeglądu Zdrojowego i Turystycznego”, „Przeglądu Zdrojowo-Kąpielowego i Turystycznego”, „Przewodnika Kąpielowego”, „Zdroju Ciechocińskiego”, „Kuriera Ciechocińskiego”. Zakład Tarnawskiego uważany był za kresową szkołę higieny, stosowano w nim naturalne i innowacyjne w tym okresie sposoby leczenia: świeże powietrze, ruch i dietę jarską.
The article is devoted to the Polish hygienist Apolinary Tarnawski (1851–1943) and the image of the institute of natural medicine he ran at Kosiv (Kosów) in Pokuttya (1893– 1914) (now Ivano-Frankivsk Oblast, in western Ukraine), as presented in the Polish-language spa magazines at the end of the nineteenth and in the early twentieth centuries, including Nasze Zdroje, Przegląd Zdrojowy, Przegląd Zdrojowo-Kąpielowy, Przegląd Zdrojowy i Turystyczny, Przegląd Zdrojowo-Kąpielowy i Turystyczny, Przewodnik Kąpielowy, Zdrój Ciechociński, and Kurier Ciechociński. The Tarnawski Institute was considered a hygiene school of the borderland area; it functioned from 1893 to 1939, and it implemented natural and innovative treatment methods: fresh air, exercise and a vegetarian diet.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2022, 57, 2; 5-26
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ku rozwiązaniu zagadki Borysa Sawinkowa. Recenzja biografii autorstwa Konstantina M. Morozowa
Solving the Riddle of Boris Savinkov. Review of the Biography by Konstantin M. Morozov
Auf dem Weg zur Lösung des Geheimnisses von Boris Sawinkow. Eine Rezension der Biographie von Konstantin M. Morozov
Autorzy:
Sadłowski, Michał Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/8787214.pdf
Data publikacji:
2023-07-27
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Borys Sawinkow
Historia Rosji XIX i XX w.
biografia
Opis:
Recenzja biografii Borysa Sawinkowa autorstwa Konstantina M. Morozowa, wydanej w Moskwie w 2022 roku.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 1(283); 243-261
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Maszynowa produkcja ikon w Imperium Rosyjskim w 2. połowie XIX i na początku XX wieku. Wstępne rozpoznania i spostrzeżenia
Machine Production of Icons in the Russian Empire in the Second Half of the 19th and the Early 20th Century. Preliminary Analyses and Observations
Autorzy:
Szybalska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23309993.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
religious censorship
icon
popular religious print
Orthodoxy
mass production of icons
Russia
graphic works market
Russian art of the late 19th and early 20th century
cenzura religijna
ikona
popularna grafika religijna
prawosławie
masowa produkcja ikon
Rosja
rynek wyrobów graficznych
sztuka rosyjska końca XIX - początku XX w.
Opis:
W 2. połowie XIX i początku XX w. w Rosji rozwinęła się produkcja rycin religijnych i ikon wykonywanych przy użyciu technik poligraficznych. Było to konsekwencją wzrastającego zapotrzebowania na „święte obrazy” oraz popularyzacji litografii barwnej w Imperium Rosyjskim. Od lat 50. XIX w. wytwarzanie takich dzieł kontrolował Duchowy Komitet Cenzorski. Informacja o cenzurze wraz z sygnaturą producenta z reguły umieszczana była na obiektach. Odnalezienie i uporządkowanie pod względem techniki wykonania, wytwórców i miejsca powstania szeregu dzieł tego rodzaju znajdujących się w zbiorach muzealnych, bibliotecznych i cerkwiach na obszarze bliskim nam terytorialnie pozwoliła wyłonić wiodących producentów, techniki i tendencje kształtujące rynek „ikon drukowanych”. Badania katalogów, cenników i reklam umieszczanych w czasopismach z epoki, prowadzą do wniosku, że produkcja ta stała się narzędziem władzy politycznej (cerkiewnej i państwowej), dającym kontrolę nad sztuką religijną kierowaną do mas.
In the late 19th and the early 20th century, Russia witnessed an increase in the production of religious prints and icons made by means of printing techniques. This was a result of the growing demand for “sacred images” and the spread of colour lithography in the Russian Empire. From the 1850s onwards, the production of such images was controlled by the Spiritual Censorship Committee. Information about the censorship procedure was usually placed on the product, together with the manufacturer’s signature. A number of works of this kind held in museum, library and church collections in the area close to us territorially were located and categorised in terms of production techniques, makers and places of production. This made it possible to identify the leading producers, techniques and trends shaping the market for “printed icons”. A review of catalogues, price lists and advertisements placed in periodicals of the period resulted in the conclusion that this type of production became a significant tool of political power for both the Orthodox Church and the state, giving them control over art addressed to the masses.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 179-226
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwidowskie tropy w prasie Polonii amerykańskiej przełomu XIX i XX wieku
Norwid’s tropes in the press of the Polish community in the USA at the turn of the 19th and 20th centuries
Autorzy:
Jarosz, Agnieszka
Kiper, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233700.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
Ameryka
Polonia amerykańska
prasa polska w USA na przełomie XIX i XX wieku
America
Polish community in the USA
Polish press in the USA at the turn of the 19th and 20th centuries
Opis:
Przedmiotem artykułu jest omówienie charakteru oraz funkcji recepcji Cypriana Norwida w amerykańskich wspólnotach polonijnych na przełomie XIX i XX wieku. Za pomocą wybranych tekstów prasowych starano się określić zasięg obecności wieszcza w świadomości elit przewodzących diasporze polskiej za oceanem. Przeglądowi zostały poddane takie tytuły jak „Dziennik Chicagoski”, „Zgoda”, „Polak w Ameryce”, „Ameryka-Echo” i „Kurier Polski”, z których wydobyto ślady obecności wątków norwidowskich. Z materiału prasowego wyłania się kilka obszarów tematycznych odnoszących się zarówno do życiorysu poety, jego twórczości, jak i rozmaitych kontekstów odbijających tendencje do określonego postrzegania postaci Norwida. Wiele z omawianych przykładów odzwierciedla stereotypowe opinie oraz skojarzenia wypracowane przez środowiska literackie w kraju.
The article discusses the nature and function of Cyprian Norwid’s reception in Polish communities in the USA at the turn of the 19th and 20th century. Using selected press texts, an attempt was made to determine the extent of Norwid’s presence in the consciousness of elites leading the Polish diaspora overseas. Titles such as “Dziennik Chicagoski”, “Zgoda”, “Polak w Ameryce”, “Ameryka-Echo” and “Kurier Polski” have been reviewed, from which the traces of the presence of Norwid’s themes have been extracted. Several thematic areas emerge from the press material, relating both to the poet’s biography, his works, but also to various contexts reflecting tendencies towards a particular perception of the poet’s figure. Many of the examples discussed here reflect stereotypical opinions and associations developed by literary circles in Poland.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2023, 41; 201-220
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od salonu do buduaru. Wystrój i wyposażenie wnętrz łódzkiej burżuazji 1890–1939 – wybrane problemy
From the living room to the boudoir Interior design and furnishing of the Łódź bourgeoisie 1890–1939 – selected problems
Autorzy:
Grzejszczak, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519310.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
wnętrza na przełomie XIX i XX wieku
meble na przełomie XIX i XX wieku
wnętrza w Łodzi
interiors of the 19th–20th centuries
furniture of the 19th–20th centuries
interiors in Łódź
Opis:
U progu XX stulecia w strukturze społecznej łódzkiego mieszczaństwa dominowała grupa drobnomieszczaństwa, której odsetek wynosił 20%, wywodząca się z niej burżuazja stanowiła około 7%, a odsetek przedstawicieli zamożnej inteligencji szacuje się na około 2,2–5%. W początkowym okresie, tworząc własny styl życia, wyemancypowane mieszczaństwo aspirowało do wzorów czerpanych z wyższych warstw społecznych, zwłaszcza arystokracji. Elegancja i wykwintność – co podkreśla Norbert Elias – będąc podstawą prestiżu, pozwalają mieszczaństwu, tak jak w przeszłości arystokracji, oddzielić się od innych warstw społecznych. Jednym z elementów budujących społeczny prestiż było posiadanie odpowiednio wyposażonej siedziby, jak zauważa Walter Benjamin „wnętrze jest dla osoby prywatnej czymś w rodzaju wszechświata. W nim gromadzi ona to, co dalekie i co przeszłe”. Wnętrze mieszkalne jest bowiem przestrzenią o ściśle wyznaczonych granicach i funkcjach, które mają służyć nie tylko zaspokajaniu podstawowych ludzkich potrzeb, ale także pragnienia wygody. Odzwierciedla się ono w funkcji reprezentacyjnej, której sprzyja prowadzenie życia towarzyskiego, nieograniczonego jedynie do rozgałęzionej rodziny, ale obejmującego znacznie szerszą wspólnotę. Artykuł ma przybliżyć problematykę związaną z wystrojem i wyposażeniem wnętrz zarówno rezydencji, jak i zamożnych mieszkań, mających głównie charakter neostylowy, podporządkowany określonym treściom, wśród których dominowała chęć autoprezentacji. Podjęto w nim rozważania dotyczące kategorii porządkujących – w pewnym sensie – układ i wygląd oraz sposób urządzenia poszczególnych pomieszczeń. Czy były to tylko zmieniające się mody, czy też uniwersalny pierwiastek skupiający się wokół reprezentacyjności i prywatności? Zaprezentowano także wyniki badań związanych z kulturą materialną, wyposażeniem, programem ikonograficznym wnętrz oraz obyczajowością. Chcąc przedstawić omawiane zagadnienia, odwołano się do materiałów archiwalnych, ikonograficznych, relacji pamiętnikarskich i wspomnień. Skupiono się też na różnorodności wyposażenia, omawiając nie tylko meble.
At the beginning of the 20th century, the social structure of the Łódź bourgeoisie is dominated by the petty bourgeoisie group, that makes up about 20% of the citizens, while the bourgeoisie that derived from it constitutes about 7%, with the representatives of wealthy intelligentsia estimated at about 2.2–5%. In the intital stages of establishing their lifestyles they aspired to follow the living patterns of the upper class, espacially the aristocracy. According to the words of Norbert Elias – Elegance and sophistication, being the basis of prestige, allow them to separate from other social strata, just as it was in the case of the aristocracy. One of the core elements of social status was having a adequately equipped home, because as Walter Benjamin said ”the interior, for the private man, represents the universe. In the interior, he brings together the far away and the long ago”. The interior is a space strictly defined by boundaries and functionality, in which not only basic human needs are contained, but also the desire for comfort. It is reflected in the representative functions that support the social life, limited not only to the extended family, but involving a much wider community. The article provides a closer look at the issues of designing and decorating the interiors of both residences and apartments of the rich, predominantely neostylish in nature, subordinated to certain content, among which the will of self-presentation was the most prominent. Were they just the products of ever changing trends or a universal value derived from the ideas of representativeness and privacy? The article presents the results of research related to material culture, furnishings, iconographic program of interiors and customs. It references archival and iconographic materials including, but not limited to diary accounts and memoirs. It focuses on various parameters for ordering not only furniture.
Źródło:
TECHNE. Seria Nowa; 2023, 1, 11; 97-116
2084-851X
Pojawia się w:
TECHNE. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poetyka „umarłego miasta”. Literackie strategie obrazowania Dubrownika w dramacie „Dubrovačka trilogija” Iva Vojnovicia w kontekście studium „Pad Dubrovnika” Luja Vojnovicia
The Poetics of the ‘Dead City’: Literary Strategies of Portraying Dubrovnik in Ivo Vojnovič’s Drama “Dubrovačka trilogija” in the Context of the Study “Pad Dubrovnika” by Lujo Vojnovič
Autorzy:
Kubik, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407700.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Dubrownik w XIX w.
upadek Republiki Dubrownickiej
„umarłe miasto”
dramat modernistyczny
historiografia początku XX w.
Dubrovnik in the nineteenth century
fall of the Dubrovnik Republic
‘dead city’
modernist drama
historiography at the beginning of the twentieth century
Opis:
Artykuł przedstawia dramat Dubrovačka trilogija Iva Vojnovicia w perspektywie studium historycznego Pad Dubrovnika jego młodszego brata – Luja. Punktem wyjścia prezentowanej w tekście refleksji jest sugestia Antuna Gustava Matoša dotycząca paralelnego czytania obu dzieł, które wzajemnie się uzupełniają w kreowaniu wizerunku „umarłego miasta”, jakim był XIX-wieczny Dubrownik. Analizie poddane zostają najważniejsze w takim kontekście elementy poetyki trylogii: przede wszystkim czasoprzestrzeń, ale też wybrane motywy, związane np. z bohaterami. Ich semantyka i funkcje w prezentowanej wizji literackiej zostają dopełnione analizą komentarza historycznego Luja Vojnovicia.
The article presents the drama Dubrovačka trilogija [A Trilogy of Dubrovnik] by Ivo Vojnovič in the perspective of the historical study Pad Dubrovnika [The Fall of Dubrovnik] of his younger brother Lujo. The springboard for this discussion is Antun Gustav Matoš’s suggestion to read both works as parallel texts on account of the fact that they both complement each other in establishing the image of a ‘dead city,’ which in fact, the nineteenth-century Dubrovnik appeared to be. The article examines the key components of the poetics of the trilogy, that is, space-time and selected motifs such as the ones related to the characters as they constitute the most essential elements of poetics in this particular context of the analysis. Their semantics and functions in the presented literary vision are complemented by a thorough examination of a historical commentary by Lujo Vojnovič.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 197-216
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polscy absolwenci i pracownicy Instytutu Weterynaryjnego w Charkowie na przełomie XIX i XX wieku
Polish graduates and employees of the Kharkiv Veterinary Institute at the turn of the 20th century
Autorzy:
Sobolewski, J.
Żwanko, L.
Kibkało, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763108.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna
Tematy:
weterynaria
historia weterynarii
lekarze weterynarii
ksztalcenie zawodowe
Instytut Weterynarii w Charkowie
absolwenci
pracownicy
Polacy
wiek XIX-XX
Źródło:
Życie Weterynaryjne; 2023, 98, 09; 577-582
0137-6810
Pojawia się w:
Życie Weterynaryjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tematyka chłopska w literaturze czeskiej drugiej połowy XIX i w XX wieku
Peasant theme in the Czech literature of the second half of the 19th century and the 20th century
Autorzy:
Kolberova, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40615071.pdf
Data publikacji:
2023-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Božena Němcova
Josef Knap
Czech literature in the 19th and 20th centuries
rural trend in literature
rural prose
literatura czeska w XIX i XX wieku
nurt wiejski w literaturze
proza ruralistyczna
Opis:
The article is devoted to the Czech rural prose of the second half of the 19th century and the 20th century. Using a chronological perspective, the author presents the work of the most important representatives of the trend (e.g. Božena Němcova, Vítězslav Hálek, Karolína Světla, Josef Holečk, Josef Knap, A.C. Nora and others), as well as the changes in the methods of creating rural images, peasant characters – abandoning a stereotypical approach in favor of realistic-ethnographic descriptions of space and the world of nature, customs and traditions of the Czech people. She pays attention to the evolution of genres, which took place at the turn of the 19th and 20th centuries. The texts that began to emerge at that time were at the border between fictional literature and documentary‑reportage (e.g. Drašar by Teréza Novákova), family chronicles (e.g. a cycle Naši by Josef Holečk), novels belonging to critical realism (e.g. Zapád by Karel Václav Rais). Moreover, the author describes the influence of ruralism on the Czech literature in the 20th century (e.g. the introduction of colloquial speech and dialect). She mentions the assumptions of this trend, whose program was created by Josef Knap in his essay K severovýchodu, published in 1925 in the magazine „Sever a východ”. Ruralism was supposed to be a counterbalance against avantgarde trends of the 1920s and 1930s, bringing together conservative authors, who were critical towards the city and attached to the idea of a Czech village as an enclave of “true Czechism” and a peasant as “a custodian” of national traditions. As examples of superlocal and naturalistic image of peasant reality after the First World War, the author mentions the work of A.C. Nora, who – as opposed to ruralists – was interested mainly in causes of conflicts among families, the egoism of peasants, as well as divisions within rural community.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2023, 23; 405-416
2081-1853
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół sporu o Marię Konopnicką w Wiśle
On the dispute over Maria Konopnicka’s stay in Wisla
Autorzy:
Czyż, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520390.pdf
Data publikacji:
2023-07-21
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
biography
correspondence
polemics
Polish literature in the 19th and 20th centuries
Maria Konopnicka
biografia
korespondencja
polemika
literatura polska XIX–XX w.
Opis:
On the dispute over Maria Konopnicka’s stay in Wisla The article discusses the little-known episode of Maria Konopnicka’s biography, namely her stay in Wisla in Cieszyn Silesia. Around the poet’s stay in Wisla many myths and misunderstanings have arisen over the years, which in the light of correspondence and archival material found were subject to verification. Maria Konopnicka’s literary work and letters to her family partially explain the myster of her stay in the Beskids, and the recreated realities of the summer village which was just beginning to develop, shed new light on the possible frequent visits of the poet to Wisla.
Źródło:
Świat i Słowo; 2023, 40, 1; 153-164
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Związek Młodzieży Polskiej „Zet” w Kijowie w okresie zaborów i I wojny światowej. Zarys zagadnienia
Polish Youth Union “ZET” in Kiev During the Partitions of World War I An Outline of the Issue
Autorzy:
Waingertner, Przemysław Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050642.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Związek Młodzieży Polskiej „Zet”
polskie organizacje młodzieżowe
Polacy na Ukrainie w XIX–XX wieku
Polish Youth Union “Zet”
Polish youth organizations
Poles in Ukraine in the 19th–20th centuries
Opis:
W 1886 r. na Uniwersytecie Warszawskim powstał tajny Związek Młodzieży Polskiej „Zet” (ZMP). Do wybuchu I wojny światowej utworzył on sieć placówek nie tylko w polskich środowiskach akademickich w trzech zaborach, ale także w głębi Rosji oraz w Europie Zachodniej. Program „Zetu” wzywał do walki o niepodległą, demokratyczną, sprawiedliwą społecznie oraz tolerancyjną narodowościowo i religijnie Rzeczpospolitą. Walkę tę zetowcy rozumieli zarówno jako pracę samokształceniową, jak i czyn zbrojny. Związek tworzył i inspirował inne organizacje studenckie, uczniowskie, młodzieży robotniczej i chłopskiej. Dzieje ZMP stały się przedmiotem badań historyków, jednak do problemów słabiej rozpoznanych należy nadal jego działalność w okresie zaborów w głębi Rosji. Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba przedstawienia genezy, działalności, orientacji politycznej i wpływów „Zetu” w latach rozbiorów i I wojny światowej w Kijowie – mieście stanowiącym ważne skupisko ludności polskiej na ziemiach Ukrainy wcielonych do Rosji. Na Uniwersytecie Kijowskim od schyłku XIX w. polscy studenci skupiali się w niepodległościowo-socjalistycznej „Korporacji” i „Zecie”, który stał się ośrodkiem kierowniczym narodowo-niepodległościowej organizacji „Polonia”. „Zet” kijowski w odróżnieniu od ZMP w Królestwie Polskim, Galicji i na zachodzie Europy, który odchodził od współpracy z Ligą Narodową na rzecz wsparcia obozu polskiej irredenty, utrzymał związki z obozem i programem narodowym. Obok działalności samokształceniowej i politycznej w środowisku akademickim, usiłował oddziaływać na uczniów polskich szkół (tajnych, a w latach I wojny światowej działających legalnie w Kijowie i na Ukrainie). W okresie Wielkiej Wojny „narodowa” większość kijowskich zetowców angażowała się w organizowanie środowiska polskich studentów i polskiego szkolnictwa na Kijowszczyźnie. Mniejszość, która wsparła obóz irredenty, należała do kijowskiej tajnej szkoły wojskowej i miejscowej komórki Polskiej Organizacji Wojskowej. Studia nad dziejami „Zetu” na wschodzie mogą przynieść dokładniejsze rozpoznanie tej konspiracji i przyczynić się do pogłębienia wiedzy o losach i aktywności polskiej inteligencji.
In 1886, the secret Polish Youth Union “Zet” (PYU) was established at the University of Warsaw. Until the outbreak of World War I, “Zet” created a network of branches not only in Polish academic circles in the three partitions, but also in the depths of Russia and Western Europe. The “Zet” program called for an independent, democratic, socially just and nationally and religiously tolerant Republic of Poland. The Zetists understood this struggle both as self-education work and as an armed act. The Union created and inspired other pupil and student organizations, as well as working-class and peasant youth. The history of the Polish Youth Union of has become the subject of research by historians, but its activities during the partitions in the depths of Russia are still less recognized problems. The subject of this article is an attempt to present the origins, activities, political orientation and influence of “Zet” in the years of partitions and World War I in Kiev – a city that was an important center of Polish people in the Ukrainian lands incorporated into Russia. At the University of Kiev from the end of the 19th century, Polish students concentrated in the independence- socialist “Corporation” and “Zet”, which became the “headquarters” of the national-independence organization “Polonia”. The “Zet” of Kiev, unlike the PYU in the Kingdom of Poland, Galicia and in Western Europe, which departed from cooperation with the National League to support the Polish irredentist camp, maintained ties with the national camp and its program. In addition to its selfeducation and political activity in the academic community, “Zet” tried to influence pupils of Polish schools (secret ones, and during World War I, legally operating in Kiev and Ukraine). During the Great War, the “national” majority of the Kiev Zetists were involved in organizing the community of Polish students and Polish education in the Kiev region. The minority that supported the irredentist camp belonged to the Kiev secret military school and the local unit of the Polish Military Organization. Studies on the history of “Zet” in the East may bring a more accurate recognition of this conspiracy and contribute to deepening the knowledge about the fate and activity of the Polish intelligentsia.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 2; 163-183
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Recenzja]: Lekkha Vil’evna Zhukova, Voennoe dukhovenstvo v Rossii v kontse XIX – nachale XX veka. Sbornik staiei, red. D.A. Andreeva, O.V. Belousovoi, Sankt-Peterburg 2020, ss. 366 (Trudy istoricheskogo fakul’teta MGU. Vyp. 112. Ser. II: Istoricheskie issledovaniia, 63), ISBN 978-5-00165-086-7
Autorzy:
Krokosz, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088356.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
duchowieństwo wojskowe
Rosyjska Cerkiew Prawosławna
armia rosyjska w XIX i XX wieku
wojna rosyjsko-japońska 1904-1905
I wojna światowa
Opis:
.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 118; 521-530
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Julia Kratowska (1870–1947) – działaczka niepodległościowa, oświatowa i polityczna, senator RP
Julia Kratowska (1870–1947) – An Independence, Educational, and Political Activist; A Senator of the Republic of Poland
Autorzy:
Umińska, Bogumiła
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2134444.pdf
Data publikacji:
2022-07-22
Wydawca:
Państwowa Uczelnia Zawodowa im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie
Tematy:
Julia Kratowska
activity
19th and 20th century
senator of the Republic of Poland
Ciechanów
działalność
XIX i XX w.
senator RP
Opis:
Artykuł przybliża postać pochodzącej z Puław, z rodziny o tradycjach patriotycznych, Julii Kratowskiej, działaczki niepodległościowej, oświatowej, społecznej i politycznej, przez cały okres międzywojenny i na krótko po wojnie związanej z Ciechanowem. Wprowadza w jej genealogię, pozwala poznać nieznane dotąd jej korzenie. Natomiast bogaty materiał archiwalny dotyczący jej postaci, znajdujący się w zbiorach archiwalnych Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, umożliwia zaprezentowanie jej całej drogi pracy zawodowej jako nauczycielki języka polskiego, francuskiego i niemieckiego, począwszy od Lublina, potem Zakopanego i wreszcie miasta nad Łydynią. Poznajemy ją także jako oddaną działaczkę społeczną Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, któremu przewodniczyła w Ciechanowie, a w latach 1935–1936 stała na czele Zarządu Głównego. Największą chlubę przyniosła miastu jako senator RP w latach 1935–1938.
The article presents the fi gure of Julia Kratowska, born in Puławy into a family with patriotic traditions. Julia Kratowska was an independence, educational, social, and political activist throughout the interwar period and shortly after the war she had a connection to Ciechanów. The article introduces to her genealogy, allows one to learn about her hitherto unknown roots. On the other hand, the rich archival material about her person, contained in the archives of the Mazovian Nobility Museum in Ciechanów, allows to present her entire career as a teacher of Polish, French, and German, starting from Lublin, then Zakopane and fi nally the city on the Łydynia River. We also recognize her as a devoted social activist of the Women’s Civic Labor Union, which she chaired in Ciechanów, and in the years 1935-1936 she headed the Main Board. She brought the greatest pride to the town as a senator of the Republic of Poland in 1935–1938.
Źródło:
Studia Mazowieckie; 2022, 17, 1; 175-197
1231-2797
2720-5991
Pojawia się w:
Studia Mazowieckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe spostrzeżenia na temat nagrobka królowej Jadwigi Andegaweńskiej w katedrze na Wawelu
New Observations on the Tomb of Queen Hedwig of Anjou in the Cathedral on Wawel Hill in Krakow
Autorzy:
Walczak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2056551.pdf
Data publikacji:
2022-05-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rzeźba XIX/XX w.
sztuka sepulkralna
katedra krakowska
miejsca pamięci
historyzm
19th/20th century sculpture
sepulchral art
the Krakow cathedral
memorial sites
historicism
Opis:
W 1900 r. biskup krakowski Jan Puzyna zamówił sarkofag na szczątki królowej Jadwigi Andegaweńskiej (zm. 1399). Jego fundator, hrabia Karol Lanckoroński, zwrócił się z zamówieniem do działającego w Rzymie Antoniego Madeyskiego, a nad stroną techniczną i programem ideowym dzieła czuwał prof. Marian Sokołowski. Sarkofag odkuto w Carrarze, a następnie przetransportowano do Rzymu, gdzie Madeyski zajął się odkuwaniem płyty wierzchniej. Dokumentował on kolejne etapy prac za pomocą fotografii, na których widoczna jest inskrypcja biegnąca wzdłuż płyty wierzchniej, która niemal natychmiast po ustawieniu nagrobka w katedrze została skuta. Być może powodem tej ingerencji był zapomniany dziś spór o skalę zasług najważniejszych osób zaangażowanych w przedsięwzięcie. Możliwe też, że umieszczenie napisu fundacyjnego na płycie wierzchniej, ponad lapidarną inskrypcją odnoszącą się do królowej, uznano za niestosowne wobec planów wznowienia starań o jej beatyfikację. Wybór miejsca upamiętnienia był uwarunkowany przez szereg czynników, z sąsiedztwem ołtarza św. Stanisława na czele, co mogło służyć skoncentrowaniu kultów miejscowych świętych w rejonie skrzyżowania naw. Wierni nawiedzający ołtarz najważniejszego patrona ojczyzny mają nagrobek Jadwigi w zasięgu kilku kroków, natomiast wchodzący do katedry przez prawe ramię transeptu znajdują go w zasięgu wzroku, bezpośrednio po prawej stronie srebrnej trumny św. Stanisława, a symetrycznie do nagrobka Władysława Jagiełły. W kompozycji sarkofagu nie odwołano się do żadnego z zachowanych nagrobków przedstawicieli dynastii Piastów ani Jagiellonów, a wręcz zignorowano lokalną tradycję, zamawiając sarkofag z białego, a nie czerwonego kamienia i nienakryty baldachimem. Wzorem typologicznym mógł być nagrobek Anny (zm. 1425), córki Kazimierza Wielkiego, i jego ostatniej żony, Jadwigi, księżniczki Żagańskiej w kościele św. Szczepana w bawarskim Mindelheim. Bezpośrednim punktem odniesienia stał się jednak dla Madeyskiego nagrobek Ilarii dell Carretto, wskazany mu prawdopodobnie przez zapatrzonego w sztukę quattrocenta Lanckorońskiego. Kluczowe znaczenie miał zapewne fakt, że obie kobiety straciły życie w połogu. Wykonany przeze Madeyskiego w latach 1902-1906 kenotaf króla Władysława III Warneńczyka (1902-1906) jest wzorowany na nagrobku Gastona de Foix w Mediolanie. W obu przypadkach rzeźbiarz sięgnął więc do „ikon” literatury historycznej, a także kultury popularnej XIX wieku, dzięki czemu dzieje Polski zostały wpisane w historię Europy. Jadwiga, tak jak Ilaria del Carrretto, jawi się jako wzór poświęcenia dla religii i wierności małżeńskiej. Natomiast Władysław III, zabity przez Turków w bitwie pod Warną (1444), tak jak francuski wódz zabity w bitwie pod Rawenną (1512), jest wzorem poświęcenia dla ojczyzny. Rzeźbiarz wybrał skrajnie odmienne materiały, kierując się niewątpliwie ich wartościami symbolicznymi. Biel marmuru z Carrary symbolizuje cnotliwe życie Jadwigi, żony i heroicznej matki, natomiast brąz – rycerskie rzemiosło, stałość charakteru i bohaterstwo „ostatniego krzyżowca Europy”. W obu pomnikach piękno materiału stanowi istotne dopełnienie wyidealizowanej urody bohaterów, która ociera się o granicę zmysłowości.
In 1900, the Bishop of Krakow, Jan Puzyna, decided to erect a sarcophagus for the remains of Queen Hedwig of Anjou (d. 1399). Its founder, Count Karol Lanckoroński, gave the commission to Antoni Madeyski, a sculptor active in Rome, while the technical matters and iconographic programme of the work were entrusted to Marian Sokołowski, a professor of art history at the Jagiellonian University in Krakow. Madeyski recorded the progress of his work in photographs which reveal that initially an inscription had run along the edges of the top slab, which was obliterated after the assembly of the tomb in the cathedral. This change may have been caused by a – now long forgotten – dispute about the extent of the contribution from each of the key figures involved in the undertaking. Or perhaps the foundation inscription on the top slab, above a short text related to the queen, was deemed inappropriate in view of the plans to resume efforts for her beatification. The location of the sarcophagus was conditioned by a number of factors, one of which was the proximity of the shrine of St Stanislaus, and was possibly intended to concentrate the cults of the local saints in the area of the intersection of the naves. The forms of the tomb had no relation to the existing monuments of the monarchs of the Piast or Jagiellonian dynasties in the cathedral; in fact, local tradition was ignored, since the work was carved of white not red stone and did not have a canopy. Madeyski’s immediate model was the tomb of Ilaria del Carretto in Lucca, probably indicated to him by Lanckoroński who was very fond of Italian Quattrocento art. Of key importance must also have been the fact that both women had died in childbirth. A cenotaph to King Ladislaus III of Varna, carried out by Madeyski in 1902-1906, was modelled on the monument to Gaston de Foix in Milan. Thus, in both cases the sculptor referred to ‘icons’ of historical literature and nineteenth-century popular culture, bringing the history of Poland into the orbit of European history. Hedwig of Anjou, similar to Ilaria del Carretto, is presented as a paragon of sacrifice for religion and marital fidelity. Ladislaus III, in turn, killed in the battle of  Varna in 1444, just like de Foix, a French commander who fell in the battle of Ravenna in 1512, was regarded as an exemplar of sacrifice for his homeland.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 4; 67-97
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 145

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies