Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XIX i XX w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 85
Tytuł:
Ku rozwiązaniu zagadki Borysa Sawinkowa. Recenzja biografii autorstwa Konstantina M. Morozowa
Solving the Riddle of Boris Savinkov. Review of the Biography by Konstantin M. Morozov
Auf dem Weg zur Lösung des Geheimnisses von Boris Sawinkow. Eine Rezension der Biographie von Konstantin M. Morozov
Autorzy:
Sadłowski, Michał Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/8787214.pdf
Data publikacji:
2023-07-27
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Borys Sawinkow
Historia Rosji XIX i XX w.
biografia
Opis:
Recenzja biografii Borysa Sawinkowa autorstwa Konstantina M. Morozowa, wydanej w Moskwie w 2022 roku.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 1(283); 243-261
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uciekinierzy z Aten. Rosyjska filozofia XIX i XX wieku wobec 'niepoznawalności Boga'
Refugees From Athens. Russian philosophy of the turn of the XIX and XX century and the 'unknowableness of God'
Autorzy:
Podstawski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945695.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
rosyjska filozofia XIX i XX w.
„srebrny wiek”
ruch chłystowski
Opis:
When we analyze the turn of the XXth and XIXth century in the Russian philosophy we often use the term „silver age” to emphasize its rapid development during that time. It is well know that the Orthodox Church with its principles remained independent from philosophy for a long time. It is only during the „silver age” that the efforts were taken to properly recognise the type of relations combining faith and science. However, it turned out that, regarding this matter, the experience of the East cannot be translated into the language of Western philosophy. This is why the greatest thinkers of this period, such as Pavel Florensky and Vladimir Solovyov, had to undertake a tremendous task of constructing the intellectual foundations for their spiritual tradition. When it comes to summarizing this era, Lev Shestov wrote that in the European philosophy one can distinguish between two currents of thoughts. The first is the rational one that originates from Athens and is characteristic to the philosophy of the West. The second one comes from Jerusalem and is based on the Revelation, specifically – the miracles. It is characteristic to the thinking of the East. The question is whether Shestov properly grasped the core of the problem, and whether it is the Orthodox Church that is in fact closer to the Ancient Greek understanding of the philosophical reality.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2013, 20
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Architektura XIX i XX w." - sesja w Katowicach
Autorzy:
Olszewski, Andrzej K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537704.pdf
Data publikacji:
1976
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
sesja architektoniczna w Katowicach 1975
„Architektura XIX i XX w.”
zabytkowy układ przestrzenny Katowic
ewidencja zabytków Katowic
Źródło:
Ochrona Zabytków; 1976, 3; 235-236
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Promocja uzdrowiska Szczawnica w polskojęzycznych czasopismach uzdrowiskowych przełomu XIX i XX w.
Autorzy:
Bednarz-Grzybek, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/614455.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
spas
Szczawnica
magazines of the 19th and 20th centur
uzdrowiska
czasopisma przełomu XIX i XX w.
Opis:
In the second half of the 19th century, the importance of the spas and sanatoriums increased. Specialist magazines devoted to the health resorts played a significant role in the popularization of the national spas. The article presents information on the dissemination of the knowledge about the health resort in Szczawnica, sanatorium treatment, climate treatment, and health issues on the pages of Polish-language spa magazines. Diseases in which the water from Szczawnica were particularly recommended, were presented. Attention was also paid to the content of the social life (entertainment) which was characteristic of Szczawnica, what was particularly presented richly in the discussed spa press.
W drugiej połowie XIX w. nastąpił wzrost znaczenia uzdrowisk i sanatoriów. W popularyzacji krajowych zdrojowisk znaczącą rolę odegrały specjalistyczne czasopisma poświęcone uzdrowiskom. W niniejszym artykule zestawiono informacje dotyczące upowszechniania wiedzy na temat szczawnickiego uzdrowiska, lecznictwa sanatoryjnego, leczenia klimatycznego oraz problematyki zdrowotnej, publikowane na łamach polskojęzycznych czasopism uzdrowiskowych. Przybliżono też choroby, w których woda szczawnicka była szczególnie zalecana. Zwrócono uwagę na treści dotyczące życia towarzyskiego (rozrywka) charakterystycznego dla Szczawnicy, co szczególnie było bogato prezentowane w omawianej prasie zdrojowej.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia; 2018, 31, 2
0867-2040
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Motyw „duszy rosyjskiej” w polskiej krytyce muzycznej (do 1939 roku)
The Motif of ‘the Russian Soul’ in Polish Music Criticism (before 1939)
Autorzy:
Dziadek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731695.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
muzyka rosyjska XIX i XX w.
polska kultura muzyczna XIX i XX w.
polska krytyka muzyczna
Rosjanie w Warszawie
Russian music of the 19th and 20th centuries
Polish musical culture of the 19th and 20th centuries
Polish music criticism
Russians in Warsaw
Opis:
Charakterystycznym elementem polskiej kultury XIX wieku i okresu międzywojennego był opór wobec kultury rosyjskiej, traktowanej jako kultura wroga. Zarówno w sytuacji zaborów, jak i po odzyskaniu niepodległości (1918) istniało silne zapotrzebowanie na manifestowanie wrogości wobec wschodniego sąsiada w myśli politycznej, publicystyce i literaturze. Korzystano nagminnie z wytworzonego w kręgu rosyjskich słowianofilów mitu „duszy rosyjskiej”, w którym zebrano odrębne cechy Rosjan, wytworzone pod wpływem prawosławia i carskiego despotyzmu. Mit „duszy rosyjskiej” miał także swoje zastosowanie w polskiej krytyce muzycznej. W okresie zaborów bywał tam zakamuflowaną formą wyrażania sprzeciwu wobec sytuacji niewoli, później stał się platformą sporu z rzeczywistością radziecką, bywał także przywoływany mechanicznie, jako poręczna kalka myślowa ułatwiająca interpretację rosyjskich utworów. Użytkowany przez dziennikarzy „wątek nienawiści” stanowił widoczny, lecz nie jedyny komponent recepcji muzyki rosyjskiej w Polsce – współistniał z fascynacją muzyką rosyjską, owocującą jej intensywną obecnością w  salach koncertowych i na scenach operowych w całym przedwojennym okresie.
Resistance to Russian culture, viewed as the culture of the enemy, was a characteristic element of Polish culture in the nineteenth century and between the two world wars. Both under the Partitions and after Poland regained its independence (1918), there was a strong demand for manifestations of hostility towards Poland’s eastern neighbour in political thought, journalism and literature. Authors commonly drew on the myth of the ‘Russian soul’, originating among Russian Slavophiles, which brought together and emphasised distinctive Russian qualities rooted in the Orthodox religion and tsarist despotism. This myth also found its way into Polish music criticism. Under the Partitions it was sometimes used as a camouflaged form of opposition to the nation’s enslavement, later underpinning the contestation of Soviet reality, and it was also mechanically invoked as a template facilitating interpretation of Russian compositions. The ‘motif of hatred’ was an evident form of the journalistic reception of Russian music in Poland, but it coexisted with a fascination which led to the strong presence of that music in concert halls and opera houses throughout the interwar period.
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 2; 96-120
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reformy w Rosji w XIX i na początku XX wieku: próba analizy
Reforms in Russia in the 19th and early 20th centuries: an attempt to analyze
Autorzy:
Stępień-Kuczyńska, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28766354.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Rosja
reformy XIX i początku XX w.
Russia
reforms 19th/20th century
Opis:
Autorka charakteryzuje reformy XIX w., w tym szczególnie podkreśla reformatorskie działania M. Sperańskiego, jak również tzw. wielkie reformy lat 60. i 70., ze szczególną rolą reformy wolnościowej i uwłaszczeniowej (1861). Ważny okres reformowania systemu gospodarczego i politycznego Rosji przypadł na okres reform przeprowadzanych przez S. Wittego i P. Stołypina. Jednakże, jak wykazuje autorka, działania reformatorskie w omawianym okresie były zasadniczo spóźnione i nie przyczyniły się do stabilizacji systemu państwa, a do jego destabilizacji.
The author characterizes the reforms of the nineteenth century Russia. She particularly emphasizes the reformist activities of Mikhail Speranski, as well as the so-called great reforms of the 60s and 70s, with a special role of the libertarian and enfranchisement reform (1861). An important period of reforming the economic and political system of Russia fell on the period of reforms carried out by Sergei Witte and Peter Stolypin. However, as the author shows, the reform efforts in the period in question were generally overdue and did not contribute to the stabilization of the state system, but to its destabilization.
Źródło:
Eastern Review; 2022, 11, 1; 93-105
1427-9657
2451-2567
Pojawia się w:
Eastern Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Józef Opatoszu – klasyk literatury jidysz. Próba przywrócenia pamięci
Józef Opatoszu – The classic of Yiddish literature. An attempt to restoring the memory
Autorzy:
van den Akker-Urbańska, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/466472.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Płockie
Tematy:
Józef Opatoszu
pisarz języka jidysz przełomu XIX i XX w.
Żydzi
powieści historyczne
Joseph Opatoszu,
Yiddish writer of the turn of XIX and XX centuries
Jews
historical novels
Opis:
Artykuł poświęcony jest zapomnianemu twórcy piszącemu w języku jidysz. W pierwszej części przedstawiony został fenomen języków żydowskich, szczególnie języka jidysz, charakterystycznego dla Żydów aszkenazyjskich. Druga część artykułu dotyczy postaci Józefa Opatoszu i jego twórczości.
This article talks about forsaken creator who wrote in Yiddish language. In the first part is presented phenomenon of Jewish languages, especially Yiddish- characteristic one for Ashkenazi Jews. The second part of article relate to figure of Józef Opatoszu and his work.
Źródło:
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego; 2015, 7; s. 255-277
0860-5637
Pojawia się w:
Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ziemianki Królestwa Polskiego a gospodarka. Koncepcje i empiria (przełom wieków XIX i XX)
Female Landowners in the Kingdom of Poland and Its Economy. Ideas and the Real Situation (the Turn of the 19th and 20th Century)
Autorzy:
Kostrzewska, Ewelina Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1602031.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
economy
modernization
female landowners (turn of the 19th and 20th centuries)
kobiety-ziemianki (przełom XIX i XX w.)
gospodarka
modernizacja
Opis:
Od początku XIX w. ewolucja stosunków ekonomicznych i skomplikowane uwarunkowania polityczne na ziemiach polskich zmuszały, a jednocześnie umożliwiały części ziemianek podejmowanie aktywności gospodarczej. Co prawda, już w okresie staropolskim zdarzało się, że kobiety zarządzały dobrami ziemskimi i prowadzeniem tzw. żeńskiego gospodarstwa, ale przełom wieków XIX i XX wraz z industrialno-cywilizacyjnymi przemianami nadawał ich obecności w majątkach nową jakość. Ziemianki stawały się oficjalnymi współgospodarzami dóbr, odpowiedzialnymi za ich finansową kondycję. W artykule podjęte zostały zagadnienia związane z udziałem i wkładem ziemianek zarówno w rozwój własnych majątków, jak i życie gospodarcze Królestwa Polskiego w okresie przełomu stuleci. Postawione w tekście pytania, m.in. o preferowane przez ziemianki branże rolniczej wytwórczości, nie tylko tradycyjne, lecz także mniej typowe, pozwalają zauważyć wzrost aspiracji kobiet wypowiadających się w prasie i czasopismach fachowych na tematy gospodarcze, jak i nie zawsze udane zmagania z twardymi prawami rynku. Specyfika ziemianek – przedstawicielek elit – kierowała je w stronę poszukiwania europejskich inspiracji czy wzorców, znajdowanych w gospodarczych podróżach. Zdobytą wiedzę i umiejętności przekładały na własną działalność i na społecznym forum dzieliły się doświadczeniami. Coraz częściej też pojawiały się obok mężczyzn jako równoprawne działaczki gospodarcze, podejmujące mniej lub bardziej udane próby samodzielnej aktywności, warunkowanej finansową niezależnością. Zdobywały ją na drodze ewolucji i raczej powolnymi przemianami mentalności charakterystycznej dla środowiska, z którego się wywodziły.
Since the beginning of the 19th century the evolution of economic relations and complicated political factors on the Polish territories forced – and at the same time – enabled part of the female landowners to engage in business activities. Actually, even in ancient times female landowners happened to run country estates (the so called female farmsteads), but at the turn of the 19th a nd 20th centuries, together with industrial and civilisational changes, the role of women in running country farms acquired a new quality. Female landowners became official administrators of country estates responsible for their financial situation. The author deals with questions concerning the participation and contribution of female landowners both in the development of their own estates and the economic life of the Kingdom of Poland as a whole at the turn of the centuries. The questions asked in the text of the article, among other things, about the agricultural branches – not only the traditional ones but the less typical ones as well – preferred by female landowners permit noticing the rise in aspirations of women who started expressing their opinions in the press and professional journals on economic matters; on the other hand, their struggle with the market was not always successful. Female landowners – representatives of the Polish elites – looked for inspiration in the European models. The knowledge and skills they acquired they implemented into their own economic activities, and at the same time they shared their experience with others in social forums. Female landowners more and more frequently appeared arm in arm with men as their economic partners who had equal rights and who undertook attempts – based on their financial independence – of self-reliant economic activities that sometimes failed and sometimes succeeded. Their financial independence resulted from slow changes in the mentality typical of the social group they came from.
Źródło:
Studia Maritima; 2015, 28; 295-315
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowisko inteligencji radykalnej na przełomie XIX i XX wieku. Próba portretu
The environment of radical intelligentsia at the turn of 19th and 20th century. An attempt at a portrait
Autorzy:
Sikorska-Kowalska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687494.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
inteligencja
socjalizm
przełom XIX i XX w.
portret zbiorowy
intelligentsia
socialism
the turn of the 19th and 20th centuries
collective portrait
Opis:
The activists of socialist movement in 19th century underlined that it was created by inteligentsia. In memories we can find a characterisation of several types of inteligentsia and motives which led them to such radical ideological choices. When we try to characterize an environment of radical inteligentsia we are necessarily involved into questions concerning patriotism, independence and Polish nationality. Very important is the relationship to left wing and socialism. Leaving leftism and searching for new ideas was typical for the “generation of disobedient”. Investigation of biographies of leftist political activists, scientists and philanthropists show outstanding people, strongly engaged in social work for a class or local community. Members of radical inteligentsia are often outstanding scientists who additionaly realised social work on great scale. In particular, they realised educational activity, and wide popularisation of severalkinds of knowledge. This attempt at devising a portrait of radical inteligentsia is showing the complex character of biographies of many members of this group. We try to provide an answer for the question: what was the ideological nexus of this generation.
XIX-wieczni uczestnicy polskiego ruchu socjalistycznego wyraźnie podkreślali, że został on zbudowany przez inteligencję. We wspomnieniach polskich socjalistów odnajdziemy charakterystykę typów polskiej inteligencji, która przystąpiła do socjalizmu. Odnajdziemy również motywy wyboru radykalnej drogi ideowej.Próba charakterystyki środowiska radykalnej inteligencji, którą łączyły poglądy lewicowe, zawiera pytania o tożsamość, patriotyzm, stosunek do socjalizmu, niepodległości i polskości. Ważny jest również stosunek do lewicowości i trwałość związków z socjalizmem, bowiem odchodzenie od lewicowych zasad, poszukiwanie nowych dróg ideowych, było typowe dla „pokolenia niepokornych”, którzy często młodzieńcze ideały zamieniali na inne postawy i poglądy. Badania biografii lewicowych działaczy politycznych, społeczników, uczonych, ukazują sylwetki ludzi wybitnych, ideowych, zaangażowanych na bardzo szeroką skalę w pracę na rzecz danej warstwy społecznej czy lokalnej wspólnoty. W grupie radykalnej inteligencji, zorientowanej lewicowo odnajdujemy wybitnych uczonych, intelektualistów, którzy pracę polityczną łączyli z realizacją misji społecznej. Prowadzili często szeroko zakrojoną działalność oświatową, byli popularyzatorami wiedzy z różnych dziedzin. Próba skreślenia portretu socjologicznego środowiska radykalnej inteligencji, ma na celu ukazanie złożoności biografii przedstawicieli tego pokolenia. Ma stanowić próbę odpowiedzi na pytanie co było spoiwem tego pokolenia, jaki był klucz ideowy, który łączył radykalną, socjalistyczną, postępową inteligencję polską.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2018, 19; 33-50
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Julia Kratowska (1870–1947) – działaczka niepodległościowa, oświatowa i polityczna, senator RP
Julia Kratowska (1870–1947) – An Independence, Educational, and Political Activist; A Senator of the Republic of Poland
Autorzy:
Umińska, Bogumiła
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2134444.pdf
Data publikacji:
2022-07-22
Wydawca:
Państwowa Uczelnia Zawodowa im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie
Tematy:
Julia Kratowska
activity
19th and 20th century
senator of the Republic of Poland
Ciechanów
działalność
XIX i XX w.
senator RP
Opis:
Artykuł przybliża postać pochodzącej z Puław, z rodziny o tradycjach patriotycznych, Julii Kratowskiej, działaczki niepodległościowej, oświatowej, społecznej i politycznej, przez cały okres międzywojenny i na krótko po wojnie związanej z Ciechanowem. Wprowadza w jej genealogię, pozwala poznać nieznane dotąd jej korzenie. Natomiast bogaty materiał archiwalny dotyczący jej postaci, znajdujący się w zbiorach archiwalnych Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, umożliwia zaprezentowanie jej całej drogi pracy zawodowej jako nauczycielki języka polskiego, francuskiego i niemieckiego, począwszy od Lublina, potem Zakopanego i wreszcie miasta nad Łydynią. Poznajemy ją także jako oddaną działaczkę społeczną Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, któremu przewodniczyła w Ciechanowie, a w latach 1935–1936 stała na czele Zarządu Głównego. Największą chlubę przyniosła miastu jako senator RP w latach 1935–1938.
The article presents the fi gure of Julia Kratowska, born in Puławy into a family with patriotic traditions. Julia Kratowska was an independence, educational, social, and political activist throughout the interwar period and shortly after the war she had a connection to Ciechanów. The article introduces to her genealogy, allows one to learn about her hitherto unknown roots. On the other hand, the rich archival material about her person, contained in the archives of the Mazovian Nobility Museum in Ciechanów, allows to present her entire career as a teacher of Polish, French, and German, starting from Lublin, then Zakopane and fi nally the city on the Łydynia River. We also recognize her as a devoted social activist of the Women’s Civic Labor Union, which she chaired in Ciechanów, and in the years 1935-1936 she headed the Main Board. She brought the greatest pride to the town as a senator of the Republic of Poland in 1935–1938.
Źródło:
Studia Mazowieckie; 2022, 17, 1; 175-197
1231-2797
2720-5991
Pojawia się w:
Studia Mazowieckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opowiadanie „naukowe” – gatunek literacki czy popularnonaukowy? Charakterystyka genologiczna
Autorzy:
Gajda, Anetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022842.pdf
Data publikacji:
2020-12-02
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
opowiadanie naukowe
genologia lingwistyczna i literaturoznawcza
klasyfikacja gatunków popularnonaukowych
przełom XIX i XX w.
scientific story
linguistic and literary genetics
classification of popular science genre
turn of the XIX and XX century
Opis:
Artykuł przedstawia analizę genologiczną przeznaczonych dla młodzieży opowiadań naukowych z przełomu XIX i XX w., których autorami byli wybitni uczeni, a zarazem popularyzatorzy tego okresu. Autorka wskazuje na cechy typowe dla gatunków narracyjnych, a jednocześnie elementy charakterystyczne dla tekstów naukowych. Udowadnia, iż elementy typowe dla piśmiennictwa artystycznego są podporządkowane funkcji poznawczej i uprzystępniającej. Dokonuje ponadto próby umiejscowienia badanego gatunku wśród tekstów popularyzujących wiedzę naukową, uwzględniając teorię podobieństwa rodzinnego L. Wittgensteina i zaliczając badane teksty o charakterze hybrydalnym do rodziny gatunków (obok czytanek, bajek, gawęd) paraliterackich, służących popularyzacji nauki wśród dzieci i młodzieży. Rodzina ta — według autorki — jest rodziną pokrewną dla grupy gatunków popularnonaukowych (takich jak: monografia popularnonaukowa, artykuł popularnonaukowy, wykład popularnonaukowy, odczyt popularnonaukowy, pogadanka), przeznaczonych dla osób, które ukończyły szkołę podstawową oraz dla samouków.
The article presents a genological analysis of scientific stories dedicated to young people from the turn of the XIX and XX century whose authors were both eminent scholars and promoters of this period. The author points out features typical for narrative genres and at the same time elements characteristic for scientific texts. She proves that typical elements of artistic literature are subordinated to the cognitive and facilitating function. Moreover, the author attempts to organise/classify texts which popularise scientific knowledge taking into account the theory of family similarity of L. Wittgenstein and including the studied texts of a hybrid nature into the family of genres (next to reading books, stories, tales) of paraliterary texts aimed at popularising science among children and young people. According to the author, this family is related to a group of popular science genres (such as popular science: monograph, article, lecture, talk) intended for people who graduated from primary school and autodidacts.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2020, 54; 109-122
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O problemach i zadaniach lekarzy prowincjonalnych ziem Królestwa Polskiego w opinii „Czasopisma Lekarskiego” przełomu XIX i XX w.
Problems and responsibilities of provincial doctors in the Kingdom of Poland as described in “Czasopismo Lekarskie” (“Medical Journal”) at the turn of the twentieth century
Autorzy:
Paciorek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089503.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
provincial doctors
Kingdom of Poland
turn of the twentieth century
Czasopismo Lekarskie
Medical Journal
lekarze prowincjonalni
ziemie Królestwa Polskiego
przełom XIX i XX w.
Opis:
The article relies on press reports of provincial doctors published in “Czasopismo Lekarskie” (“Medical Journal”) in the years 1899-1908, and reflects the concerns and problems of the then environment of rural and small-town doctors on the Polish lands. According to the reports, there were two groups of concerns: the first was gaining the trust of the rural people who, for various reasons, at the beginning of the 20th century preferred to get help from quacks, herbalists, healers, and barber-surgeons rather than to seek advice from ‘genuine doctors’. In the period under investigation, the provincial doctor ceased to be a ‘gentlemen’ doctor; thus, their material situation changed radically. The problem was not only numerous visits to distant villages or towns, constant readiness to provide assistance often in extreme situations or work in challenging conditions, but also issues of unfair competition, lack of solidarity between doctors, problems related to non-standardised medical fees, the issue of choosing medicaments (either cheap or expensive), or a great need for cyclical training. This problem was to be dealt with by regional medical societies. The doctor in the province needed to be a specialist in many fields of medicine. Showing incompetence towards a sick peasant was one of the reasons why doctors were losing their authority, but it also undermined confidence in contemporary medicine, thereby pushing the rural population into the hands of quacks and barber-surgeons. The second issue, closely related to the first one, is the improvement of the provincial doctor’s self-image, which involved constant education and, above all, learning about the psychology and specificity of the behaviour of the rural people. In the press of the period, this topic was brought up by Władysław Biegański, Franciszek Grodecki, Teodor Dunin, Franciszek Wychowski, Antoni Kędzierski, Antoni Troczewski, Witold Chodźko, et al.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2020, 65, 3; 59--75
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zgony i ich uwarunkowania w parafii farnej w Rzeszowie w latach 1876–1913 w kontekście pierwszego przejścia demograficznego
Deaths and their Considerations in the Rzeszów Parish between the Years 1876–1913 in the Context of the First Demographic Transition
Autorzy:
Rejman, Sabina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1367937.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
deaths
parish registers
the first demographic transition
Galicja
Rzeszów
the turn of 20th century
zgony
księgi metrykalne
pierwsze przejście demograficzne
przełom XIX i XX w.
Opis:
W artykule scharakteryzowano zgony w rzeszowskiej parafii farnej w Rzeszowie w latach 1876–1913 na podstawie ksiąg metrykalnych. Zwrócono uwagę na te aspekty, które mogły potwierdzić (lub nie) zjawisko pierwszego przejścia demograficznego, które dokonywało się w Galicji na przełomie XIX i XX wieku i polegało na spadku natężenia najpierw zgonów, później urodzeń, czasowym wysokim przyroście naturalnym i w końcowej fazie na ukształtowaniu się jego wartości na niewysokim, stabilnym poziomie. Analizie poddano następujące zagadnienia: liczbę ludności w parafii, liczbę zgonów, współczynnik zgonów, urodzenia martwe; strukturę zgonów według płci, wieku i przyczyn zgonów; średnią wieku zmarłych. Posłużono się metodami statystycznymi.
The article presents deaths in the Rzeszów parish between the years 1876–1913, based on the parish register. Attention was paid to facts, which could confirm (or deny) the process of the first demographic transition. This took place in Galicja at the turn of the 20th century and was marked by a decrease in death intensity, a subsequent increase in birth rate followed by temporary high population growth, only to establish a low, stable level in the final phase. The analysis takes into account the population of the parish, the number of deaths, death rate, stillbirths, structure of deaths according to sex, age and causes of death, along with the average age of the deceased. Statistical methods were used.
Źródło:
Przeszłość Demograficzna Polski; 2018, 40; 245-272
0079-7189
2719-4345
Pojawia się w:
Przeszłość Demograficzna Polski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyjaciel Dzieci [The Children’s Friend] published in Warsaw under the editorship of Jan Skiwski (July 1892 – March 1911). Part II: The mission “To teach and to entertain” and the opinions of contemporary critics
Warszawski „Przyjaciel Dzieci” pod redakcją Jana Skiwskiego (lipiec 1892 — marzec 1911). Część 2: W kręgu popularyzacji wiedzy i rozrywki. Ocena pisma przez współczesnych
Autorzy:
Woźniakowski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074431.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish press in the 19th and early 20th century
children's and juvenile magazines
literary models in juvenile literature in late 19th century
polskie czasopiśmiennictwo dla dzieci i młodzieży XIX i początków XX w.
polska literatura dla dzieci i młodzieży XIX i początków XX w.
Opis:
The second part of this article examines the content of the main sections of the weekly magazine Przyjaciel Dzieci [The Children’s Friend] (1892–1911), i.e. popular science; travel, geographical and ethnographical materials; biography; a section called “teaching actions”; and religion. Also covered are miscellanea, practical tips, puzzles and cartoons, as well as new sections “About the World” and “Educational Games and Entertainment”. Finally, the article looks at a review published by Poradnik dla Czytających Książki [A Guide for Book Readers] in 1901, whose author claims that some of the information in Przyjaciel Dzieci is outdated or obsolete.
Druga część artykułu przedstawia zawartość głównych działów „Przyjaciela Dzieci” lat 1892–1911, takich jak dział artykułów i pogadanek popularnonaukowych, podróżniczo-krajoznawczo-etnograficzny, życiorysów, tzw. „czynów nauczających” oraz dział religijny. Omawia również działy ciekawostkowo-rozrywkowe: tzw. „artykuły różnej treści”, nowe działy „Ze świata” i „pożyteczne zabawy i rozrywki”. Zaprezentowano także ostry atak na anachronizmy treściowe warszawskiego tygodnika przeprowadzony w r. 1901 na łamach „Poradnika dla Czytających Książki”.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 1; 51-67
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola towarzystw kulturalno-społecznych w kultywowaniu przeszłości na przykładzie Krakowa i Warszawy – próba porównania
Autorzy:
Sznapik, Adrianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036248.pdf
Data publikacji:
2020-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
cultural and social associations
Kraków
Warsaw
turn of nineteenth and twentieth century
the past
protection of cultural heritage
towarzystwa kulturalno-społeczne
Warszawa
przełom XIX i XX w.
przeszłość
ochrona dziedzictwa kulturowego
Opis:
W artykule podjęto próbę porównania działalności trzech wybranych towarzystw krakowskich (Towarzystwo Upiększania Miasta Krakowa i Okolic, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami Kultury i Sztuki) i trzech wybranych towarzystw warszawskich (Towarzystwo Miłośników Historii, Polskie Towarzystw Krajoznawcze i Towarzystw Opieki nad Zabytkami Przeszłości) na przełomie XIX i XX w. pod kątem ich stosunku do przeszłości, udziału w jej kultywowaniu i promowaniu w obydwu ośrodkach miejskich.
The article seeks to present a comparative analysis of three selected associations based in Kraków (Association for the Embellishment of Kraków and Its Environs, Association of Lovers of Kraków’s History and Heritage, and Association for the Care of Polish Cultural and Artistic Heritage) and three selected associations from Warsaw (Association of Lovers of History, Polish Tourist Association, and Association for the Care of Heritage of the Past) active at the turn of the nineteenth and the twentieth century, with emphasis put on their attitudes towards the past and contributions to its cultivation and promotion in both urban centers.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2020, 81; 49-72
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 85

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies