Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XIV wiek" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-22 z 22
    Tytuł:
    Nieznany dokument z XIV wieku dotyczący szkoły parafialnej w Bochni
    Autorzy:
    Kumor, Bolesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048332.pdf
    Data publikacji:
    1967
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Bochnia
    dokument
    XIV wiek
    szkoła parafialna
    szkoła
    document
    14th century
    parish school
    school
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1967, 15; 283-289
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kancelarie kościelne w okresie staropolskim
    Autorzy:
    Olczak, Stanisław K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1042116.pdf
    Data publikacji:
    1995
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    XIII-XIV wiek
    dokumentacja
    zasoby archiwalne
    13th-14th century
    records
    archival repertory
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1995, 64; 15-24
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władysław Łokietek – Bolesław I opolski. Biografie paralelne
    Władysław the Elbow-High ‒ Bolesław I of Opole. Parallel biographies
    Autorzy:
    Pobóg-Lenartowicz, Anna
    Karczewski, Dariusz
    Grabowski, Janusz
    Graczyk, Waldemar
    Wajs, Hubert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/25806602.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-17
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Dynastia Piastów
    Kraków
    XIII i XIV wiek
    The Piasts Dynasty
    Cracow
    13th and 14th centuries
    Opis:
    Wprawdzie w średniowieczu wszyscy Piastowie byli ze sobą blisko spokrewnieni, to jednak Władysława Łokietka z książętami opolskimi łączyły więzy szczególne, a to za sprawą jego matki, księżniczki opolskiej Eufrozyny. Tak się jednak złożyło, że niemal od początku kariery politycznej księcia brzesko-kujawskiego jego brat cioteczny, władca Opola, Bolesław I znajdował się w gronie jego przeciwników. Po śmierci Leszka Czarnego Bolesław wsparł bowiem księcia wrocławskiego Henryka IV Prawego w jego walce o Kraków. Skończyło się to niewolą Bolesława w bitwie pod Siewierzem w 1289 r. Po śmierci Henryka Probusa książę opolski stał się jednym z najwierniejszych sojuszników Wacława II czeskiego. Był świadkiem upokorzenia swego ciotecznego brata Władysława pod Sieradzem w 1292 r. Po zamordowaniu Przemysła II uczestniczył wraz z Henrykiem głogowskim w wyprawie na Wielkopolskę (skierowanej również przeciw Łokietkowi). W czasie tzw. buntu wójta Alberta Bolesław opolski zajął Kraków, by w 1312 r. dogadać się z Łokietkiem i przekazać mu władzę w stołecznym mieście. Warto zastanowić się, dlaczego Bolesław opolski z taką determinacją zwalczał swego ciotecznego brata i czy miał jakiekolwiek szanse, by samemu sięgnąć po władzę w Krakowie? Po śmierci Bolesława I kontakty Łokietka z książętami opolskimi uległy zmianie, czego dowodem jest małżeństwo syna Bolesława I, Bolka II opolskiego z wnuczką Łokietka, Elżbietą świdnicką. Mimo jednak intensywnej akcji dyplomatycznej prowadzonej w latach dwudziestych XIV w. na Śląsku przez Władysława Łokietka, książę Bolesław II opolski w 1327 r., podobnie jak i większość władców śląskich, złożył hołd Janowi Luksemburskiemu.
    Although in the Middle Ages all the Piasts were closely related to each other, Władysław the Elbow- High had special ties with the dukes of Opole, thanks to his mother, Princess Eufrosina of Opole. However, it so happened that almost from the beginning of the political career of the Duke of Brześć and Cuiavia, his cousin, the ruler of Opole, Bolesław I was among his opponents. After the death of Leszek the Black, Bolesław supported the Duke of Wrocław, Henry IV Probus, in his fight for Cracow. It ended with Bolesław’s capture in the Battle of Siewierz in 1289. After the death of Henry Probus, the Duke of Opole became one of the most faithful allies of Wenceslaus II of Bohemia. He witnessed the humiliation of his cousin Władysław at Sieradz in 1292. After the murder of Przemysł II, he took part in a campaign against Greater Poland (also against the Elbow-High) together with Henry of Głogów. During the so-called Mayor Albert’s rebellion, Bolesław of Opole occupied Cracow, and in 1312 came to an agreement with the Elbow-High and handed over the rule over the capital city to him. It is worth considering why Bolesław of Opole fought with such a determination against his cousin and whether he had any chance to reach for power in Cracow himself? After the death of Bolesław I, relations between the Elbow-High and the Opole dukes changed, which was proved by the marriage of Bolesław I’s son, Bolko II of Opole to the Elbow-High’s granddaughter, Elizabeth of Świdnica. However, despite the intensive diplomatic action conducted in Silesia by Władysław the Elbow-High in the 1320s, the Duke Bolesław II of Opole, like most Silesian rulers, paid homage to John of Luxembourg in 1327.
    Źródło:
    Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 135-151
    9788395991950
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polacy i Pomorzanie w świetle przekazu Augustyna ze Stargardu
    Poles and Pomeranians in the Accounts of Augustine of Stargard
    Autorzy:
    Rusakiewicz, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591101.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Pomerania
    historiography
    14th century
    Augustine of Stargard
    Pomorze Zachodnie
    średniowieczna historiografia
    XIV wiek
    Augustyn ze Stargardu
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest odtworzenie początku konfliktu między Polakami a Pomorzanami, opisanego w Protocollum Augustyna ze Stargardu w połowie XIV wieku. Głównym powodem stworzenia Protocollum był konflikt między archidiecezją gnieźnieńską w Polsce a diecezją kamieńską na Pomorzu. Dzieło napisano, by podkreślić niezależność od Polski diecezji i całego Księstwa Pomorskiego. Augustyn opisał, między innymi, historię mieszkańców Pomorza, ich korzenie i zmiany imion, początki Księstwa Pomorskiego i powody konfliktów z Polakami.
    The subject of this paper is the depiction of the beginning of the conflict between Poles and Pomeranians, described in the work called Protocollum, written by Augustine of Stargard in the middle of the 14th century. The main reason for the creation of the Protocollum was the conflict between the Archdiocese of Gniezno in Poland and the Diocese of Kammin in Pomerania. It was written to prove the independence of the diocese and the whole Duchy of Pomerania from Poland. Augustine described, among other things, the history of inhabitants of Pomerania, their roots and the changes of theirs names, the origins of the Duchy of Pomerania and the causes of conflicts with the Poles. This article shows how Augustine’s presentation of the long-lasting hostility between Poles and the Pomeranians was an implementation of his historiographical conception, which showed the conflict between Pomerania and Poland since the ancient times and had to prove independence from Poland.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 2; 169-179
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rów i obiekty osadnicze w obrębie średniowiecznego cmentarzyska w Cedyni (stan. 2)
    Ditch and settlement features within the medieval cemetery at Cedynia (site 2)
    Autorzy:
    Porzeziński, Antoni
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440820.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-27
    Wydawca:
    Muzeum Narodowe w Szczecinie
    Tematy:
    Western Pomerania
    Cedynia
    cemetery
    Middle Ages
    12th–14th century
    Pomorze Zachodnie
    cmentarzysko
    średniowieczne
    XII–XIV wiek
    Opis:
    The article presents settlement features: pits, hearths and a ditch, located in the north-western and western part of the medieval cemetery at Cedynia (site 2), cooccurring with inhumation burials. These features can be dated to the 12th–14th century.
    Źródło:
    Materiały Zachodniopomorskie; 2018, 14; 127-154
    0076-5236
    Pojawia się w:
    Materiały Zachodniopomorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geneza i pierwsza faza budowy kościoła św. Jakuba w Toruniu w pierwszej I połowie XIV wieku.
    The origin and the first stage of the construction of St. James’ Church in Toruń in the first half of the 14th century
    Die Entstehungsgeschichte und die erste Phase des Baus der Kirche des St. Jakobs in Thorn in der ersten Hälfte des vierzehnten Jahrhunderts
    Autorzy:
    Wierzbicka, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/529446.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Towarzystwo Miłośników Torunia
    Tematy:
    XIV wiek
    Toruń
    kościół św. Jakuba
    XIVth Century
    St. James’ Church
    vierzehnten Jahrhundert
    Thorn
    Kirche des St. Jakobs
    Opis:
    The origin and the first stage of the construction of St. James’ Church in Toruń in the first half of the 14th century St. James’ Church situated in Toruń’s New Market (Rynek Nowomiejski) is a pearl of Gothic architecture. According to the inscription in the presby-tery, its cornerstone was laid by the bishop Herman in 1309. It is likely that the presbytery has not changed significantly over the centuries. On the basis of photographs and drawings one may notice slight differences in the layout of some buttresses found in the presbytery, the construction of which was com-pleted in approximately 1320. It is hard to state whether there was a chapel prior to the erection of the brick church. Many researchers are astonished by the fact that the city established in 1264 did not have its own temple for almost half a century. Unfortunately, no source evidence to confirm the thesis has been found so far. The issue of the original church constructed before the erection of St. James’ Church is not the only issue which is hard to prove. Other questions involve the foundation and the dedication of the church. The question of the foundation splits researchers down the middle: those who sup-port the thesis that the church was founded by burghers and those who main-tain that it was founded by the Teutonic Order. The dedication of the church becomes a controversial issue if we juxtapose two inscriptions from the inside and from the outside of the presbytery, as they probably bear different patron names. Almost every question concerning the church is problematic. Some of 35 them might be explained by archeological research conducted beneath the whole church, which may be undertaken in the future.
    Die Entstehungsgeschichte und die erste Phase des Baus der Kir-che des St. Jakobs in Thorn in der ersten Hälfte des vierzehnten Jahrhunderts Die Kirche des St. Jakobs, die sich auf dem Neuen Stadtmarkt befindet, ist ein Juwel der gotischen Architektur. Der Grundstein des Gebäudes, wurde gemäß einer Inschrift, die um den Altarraum herum platziert ist, vom Bischoff Hermann im Jahr 1309 gelegt. Angeblich hat sich das Erscheinungsbild dieses Teils der Kirche nicht viel im Laufe der Jahrhunderte verändert. Basierend auf den Fotografien und Zeichnungen findet man nur sehr geringe Unterschiede im Verlauf einiger Dienstbündel, die sich in der Kirche befinden. Der Bau des Altarraums wurde ca. 1320 zu Ende geführt. Schwer nachweisbar ist, ob vor dem Bau einer Backsteinkirche an dieser Stelle wenigstens eine Kapelle exis-tierte. Viele Forscher sind überrascht, dass die Stadt, die seit dem Jahr 1264 existierte, keine eigene Kirche über fast ein halbes Jahrhundert besaß. So entstand das Konzept einer früheren Holzkirche, die an der Stelle der heutigen Kirche stehen sollte. Leider gibt es keine Beweise für diese These. Die Frage nach der früheren Kirche ist nicht die einzige, die schwer beweisbar ist. Die nächsten Fragen betreffen die Finanzierung und den Schutzheiligen der Kir-che. Das Problem der Finanzierung der Kirche teilt die Forscher in zwei Gruppen auf: die einen sprechen von der Finanzierung durch das Bürgertum, die anderen von der Finanzierung durch den Deutschen Orden. Der Schutzhei-lige, bleibt aber der Streitfall, wenn wir zwei Inschriften, die bis heute erhalten sind, vergleichen: die aus dem Inneren des Altersraums und die, die außerhalb des Altarraums platziert ist, weil wahrscheinlich auf diesen zwei Inschriften zwei verschiedene Schutzheilige der Kirche genannten wurden. Fast jeder Streitfall im Falle der Kirche ist sehr problematisch. Einige von ihnen könn-ten durch archäologische Forschungen im Rahmen des gesamten Tempels gelöst werden, aber das ist etwas, was erst in der Zukunft geschehen wird.
    Źródło:
    Rocznik Toruński; 2013, 40; 7-35
    0557-2177
    Pojawia się w:
    Rocznik Toruński
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynek do czesko-polskich kontaktów książkowych za panowania Przemyślidów
    Autorzy:
    Hlaváček, Ivan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044791.pdf
    Data publikacji:
    1976
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Czechy
    XIV wiek
    książki
    biblioteki
    kościół
    Trzebnica
    Śląsk
    the Czech Republick
    14th century
    books
    library
    church
    Silesia
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1976, 33; 313-328
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odpowiedź na recenzję mojej książki Mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza napisaną przez Rafała Eysymontta, Romualda Kaczmarka i Jacka Witkowskiego.
    Autorzy:
    Czechowicz, Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/560122.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
    Tematy:
    średniowiecze
    XIV, XV, XVI wiek na Śląsku
    Bogusław Czechowicz
    Źródło:
    Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2007, 1(3); 93-102
    1896-4133
    Pojawia się w:
    Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Założenie Biskupstwa Pomorskiego według Augustyna ze Stargardu
    Autorzy:
    Rusakiewicz, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591129.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Angelus de Stargardia
    Christianisation
    Pomerania
    Pomeranian Diocese
    the 16th century
    Augustyn ze Stargardu
    chrystianizacja
    Pomorze
    biskupstwo pomorskie
    XIV wiek
    Opis:
    Tematem artykułu jest obraz początków biskupstwa pomorskiego przedstawiony w powstałym w XIV wieku tzw. Protocollum Augustyna ze Stargardu. Autor stworzył dzieło mające udowodnić, że zarówno pomorskie biskupstwo, jak i całe Pomorze nie były nigdy podporządkowane Polsce, a powstanie tegoż utworu związane było z kościelnym konfliktem gnieźnieńsko-pomorskim. W celu udowodnienia swojej tezy Augustyn przedstawił argumenty zaczerpnięte ze znanych ówcześnie przekazów o przeszłości Polski i Pomorza, opisując – pośród wielu innych wątków – przebieg misji chrystianizacyjnej na Pomorzu przeprowadzonej przez Ottona z Bambergu. Motyw założenia biskupstwa na Pomorzu jest kluczowy dla całości narracji, gdyż schematycznie przedstawia podstawowe założenia Augustyna dotyczące niezależności biskupstwa pomorskiego od Polski. Znajdujące się w przekazach źródłowych wzmianki o stolicach biskupstwa przełożył Augustyn na opowieść o potrójnym jego założeniu. Według tej koncepcji za ustanowienie biskupstwa odpowiedzialny był Otton z Bambergu, który wyznaczył Wolin na jego stolicę. Znana z Kroniki Helmolda wzmianka o biskupstwie uznamskim była według Augustyna dowodem na przeniesienie stolicy biskupstwa na wyspę Uznam, o czym zadecydowali pomorscy możni na zjeździe zwołanym przez księcia Warcisława I. Natomiast przeniesienie stolicy biskupstwa do Kamienia było według Augustyna trzecim i ostatecznym jego ustanowieniem, zatwierdzonym przez papieża. Zarysowane w ten sposób korzenie pomorskiego biskupstwa wskazują na trzy elementy je kształtujące: po pierwsze działalność Apostoła Pomorzan, czyli Ottona z Bambergu, po drugie dobrowolna decyzja Pomorzan o przyjęciu chrztu, a po trzecie zaś papieskie zatwierdzenie ustanowienia siedziby biskupa w Kamieniu. Opowieść o symbolicznym potrójnym założeniu biskupstwa miała zatem w narracji Augustyna podkreślić jego niezwykłe początki, a tym samym potwierdzić prawo do niezależności od Polski.
    The article deals with the image of the beginning of the Pomeranian Diocese presented in the so-called Protocollum created in the 16th century by Angelus de Stargardia, whose intention was to prove that the Pomeranian Diocese and the whole of Pomerania itself had never been subdued to Poland; the creation of Protocollum was related to a ecclesiastical conflict between Gniezno (German: Gnesen) and Pomerania. In order to support his thesis Angelus put forward arguments taken from sources of the time concerning the past of Poland and Pomerania; among other things, Angelus described the Christianisation mission in Pomerania carried out by Otto of Bamberg. The motive for founding the Pomeranian Diocese is of key importance for the whole of the narrative, as it schematically presents the basic assumptions of Angelus concerning the independence of the Pomeranian Diocese from Poland. Various mentions about the capitals of the Diocese were interpreted by Angelus as a tale of its triple founding. In that tale Otto of Bamberg was responsible for creating the Diocese, and he located its capital in Wolin (German: Wollin). According to Angelus the mention of the Usedom (Polish: Uznam) Diocese in the Chronicle of the Slavs (Chronica Sclavorum) by Helmond is a proof that the capital of the Diocese was moved to Usedom, which had been decided by the mighty families at the meeting held by Duke Wartislaw I (Polish: Warcisław I). On the other hand, moving the capital to Kammin (Polish: Kamień) – according to Angelus – was its third and final founding, which was approved by the pope. The origins of the Pomeranian Diocese outlined in that way show three elements that shaped it: first, the activities of the Pomeranian Apostle, Otto of Bamberg; second, a voluntary decision of the Pomeranians to accept Christianity; and third, the papal approval of Kammin as the capital of the Diocese. The tale of the Diocese having been symbolically founded three times was supposed – in Angelus’ narrative – to underline its extraordinary origins, and therefore to confirm its right to be independent from Poland.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 1; 21-33
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Logistyka zaopatrzenia, przygotowania militarne i podział łupów na Półwyspie Iberyjskim w XIII wieku (na podstawie regulacji prawnych zawartych w kodeksie Siete Partidas oraz przykładów zaczerpniętych z kampanii militarnych)
    Procurement logistics, military preparations and spoils division on the Iberian Peninsula in the 13th century (on the basis of the legal regulations included in the Siete Partidas and the examples from the military campaigns)
    Autorzy:
    Niewiński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/688656.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Las Siete Partidas
    średniowiecze
    wojna
    logistyka wojskowa
    XIII–XIV wiek
    Middle Ages
    the war
    military logistics
    13th–14th centuries
    Opis:
    Logistics is essential for military operations to be successful, however, its role has frequently been underestimated. Transportation of supplies, victualing of troops and garrisons, and military administration cannot be dispensed with during a military campaign. This paper discusses medieval military logistics on the basis of the regulations contained in the Siete Partidas, a comprehensive set of laws codified in Castile between 1251 and 1265. This legal code, compiled by Alfonso X the Wise, regulates all kinds of human activities and social intercourse. One of the sections of the Partidas deals with war, looking into such issues as waging war on land, qualifications and responsibilities of the commanders, weapons, siege engines, and other indispensable tools, managing troops on the march, quartering of troops, foraging and alternative provisioning methods, maintenance of military discipline. There are also strict regulations concerning the compensation which men should receive on account of injuries sustained in war, as well as concerning the collection and disposal of war booty. In addition, the number of examples of provisioning the armies conducting various campaigns in the Iberian Peninsula, England and France in 13th–14th centuries provide a better understanding of how supply networks functioned and how they met the needs of medieval men-at-arms.
    Logistyka jest nieodzowna dla powodzenia działań militarnych, aczkolwiek jej rola często bywa lekceważona. Transport zaopatrzenia, zapewnienie prowiantu dla wojsk i garnizonów oraz administracja wojskowa to niezbędne elementy każdej kampanii militarnej. Artykuł ten traktuje o średniowiecznej logistyce wojskowej na podstawie regulacji zawartych w Siete Partidas – zbiorze praw skodyfikowanych w Kastylii w latach 1251–1265. Kodeks ten, autorstwa Alfonsa X Mądrego, reguluje wszystkie formy ludzkiej działalności oraz interakcji społecznych. W tekście omówiono fragment drugiej Partidy poświęcony zagadnieniom związanym z wojną, m.in. takim jak: działania wojenne na lądzie, kwalifikacje i zakres odpowiedzialności dowódców wojska, broń, machiny oblężnicze i inne niezbędne narzędzia, zarządzanie wojskiem w trakcie przemarszu, rozbijanie obozu, plądrowanie, wypady rabunkowe i inne metody zdobywania prowiantu, utrzymanie dyscypliny w wojsku. Przedstawione również zostały regulacje dotyczące odszkodowań za straty poniesione wskutek działań wojennych oraz zasady gromadzenia i podziału łupów wojennych. Ponadto przytoczone przykłady aprowizacji wojsk w trakcie pierwszych wypraw krzyżowych oraz podczas rozlicznych kampanii na Półwyspie Iberyjskim, w Anglii i Francji XIII–XIV w. dostarczają lepszego wglądu w funkcjonowanie i skuteczność ówczesnych sieci zaopatrzenia.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2017, 99; 33-56
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Raz jeszcze o książce Bogusława Czechowicza i jego odpowiedzi na naszą recenzję.
    Autorzy:
    Eysymontt, Rafał
    Kaczmarek, Romuald
    Witkowski, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/560104.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
    Tematy:
    średniowiecze
    XIV, XV, XVI wiek na Śląsku
    mecenat artystyczny
    Bogusław Czechowicz
    Źródło:
    Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2007, 1(3); 103
    1896-4133
    Pojawia się w:
    Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Śmierć króla Władysława Łokietka w małopolskim dziejopisarstwie XIV wieku
    Death of King Władysław the Elbow-High in Lesser Poland historiography of 14th century
    Autorzy:
    Ożóg, Krzysztof
    Karczewski, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/24964707.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-17
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Władysław Łokietek
    śmierć króla
    dziejopisarstwo
    Małopolska
    XIV wiek
    Władysław the Elbow-High
    death of the king
    historiography
    Lesser Poland
    14th c
    Opis:
    Autor analizuje przekazy dziejopisarskie o śmierci króla Władysława Łokietka, zmarłego 2 marca 1333 r., znajdujące się w kilku małopolskich zabytkach historiograficznych z XIV w. Najobszerniejsza relacja o ostatnich chwilach życia i śmierci tego władcy zachowała się w kontynuacji Annales Polonorum deperditi z lat 1330‒1340, przekazanej przez Rocznik Traski, Rocznik małopolski Szamotulskiego i Rocznik małopolski Kuropatnickiego. Została ona sporządzona przez anonimowego historiografa, zapewne krakowskiego franciszkanina, który był świadkiem opisywanych wydarzeń lub posiadał informacje bezpośrednio z królewskiego dworu. Do tej relacji dołączył on krótką polityczną biografię władcy oraz jego charakterystykę, w której ukazał Łokietka jako dobrego władcę chrześcijańskiego, zatroskanego o Królestwo i poddanych oraz cieszącego się wsparciem i opieką Boga w drodze do korony królewskiej i w rządach. Pozostałe zapiski nekrologiczne i annalistyczne, dotyczące śmierci króla Władysława Łokietka, zawarte w małopolskich zabytkach historiograficznych z XIV w. (Kalendarz katedry krakowskiej, Kronika katedralna krakowska, Rocznik świętokrzyski, Rocznik miechowski, utwór „De morte Wladislai Lokyetk regis Poloniae”), ograniczały się do daty (niekiedy tylko rocznej) i samego faktu śmierci bez podania bliższych szczegółów oraz okoliczności jego zgonu.
    The author analyses historiographical reports concerning the death of King Władysław the Elbow-High on 2 March 1333, found in several historiographical sources from Lesser Poland in the 14th century. The most extensive account of the last moments of the life and death of the king is found in the continuation of Annales Polonorum deperditi from the years 1330‒1340, provided by the Traska Annals, the Szamotulski Lesser Poland Annals and the Kuropatnicki Lesser Poland Annals. It was written by an anonymous historiographer, probably a Franciscan from Kraków, who witnessed the events described or had news directly from the royal court. This account was accompanied by a short political biography of the king and his characteristics, in which the Elbow-High was presented as a good Christian ruler, concerned about the kingdom and his subjects and enjoying God’s support and protection on his way to the royal crown and during his reign. Other obituaries and annalistic notes concerning the death of King Władysław the Elbow-High, included in the Lesser Poland historiographical sources of the 14th century (Calendar of the Cracow Cathedral, Cracow Cathedral Chronicle, Świętokrzyski Annals, Miechów Annals, “De morte Wladislai Lokyetk regis Poloniae”), were limited to the date (sometimes just the year) and the fact of his passing without any further details or circumstances of his death.
    Źródło:
    Władysław Łokietek ‒ odnowiciel Królestwa Polskiego. Restaurator Regni Poloniae; 23-38
    9788395991950
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rycerskie ideały codziennego życia według "Księgi o rycerstwie" Godfryda de Charny
    The knightly ideals of everyday life according to The Book of Chivalry of Geoffroi de Charny
    Autorzy:
    Niewiński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/688259.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Godfryd de Charny
    średniowiecze
    etos rycerski
    twórczość i literatura średniowieczna
    XIV wiek
    Geoffroi de Charny
    Middle Ages
    chivalric ethos
    medieval creativity and literature
    14th centuries
    Opis:
    „The Book of Chivalry” written by Geoffroi de Charny, who was considered the quintessential knight of his age, gives a valuable insight into chivalric culture of knighthood. Unlike many medieval writers on chivalry, de Charny actively participated in tournaments and fought with distinction in numerous engagements during the Hundred Years War, including the battle of Poitiers (1356) where he was killed defending the Oriflamme. His „Book”, primarily intended as a manual for the members of the royal Order of the Star, was implicated in the broader reform programme of King John the Good. De Charny describes the knightly way of life and its requisite virtues as opposed to numerous shortcomings of real life men-at-arms, the chief knightly quality being the „prowess”. Knight is also a men of honour, worth and notable piety who undergoes perilous journeys constantly seeking the opportunity to fight and undertakes incessant hardships in order to bring glory to his name and to secure salvation.
    "Księga o rycerstwie", napisana przez Godfryda de Charny, uważana za syntetyczny opis sztuki rycerskiej w XIV w., daje cenny wgląd w kulturę rycerskości. Podobnie jak wielu średniowiecznych pisarzy podejmujących temat rycerstwa, de Charny aktywnie uczestniczył w turniejach, walczył z powodzeniem w licznych kampaniach podczas wojny stuletniej, a także w bitwie pod Poitiers (1356), gdzie zginął w obronie Oriflamme. Jego "Księga", pierwotnie przeznaczona jako podręcznik dla członków Królewskiego Zakonu Gwiazdy, została włączona do szerszego programu reform króla Jana Dobrego. De Charny opisuje rycerski styl życia i niezbędne rycerskie cnoty, przeciwstawiające się licznym wyzwaniom prawdziwego życia zbrojnego. Główną rycerską cechą jest męstwo, rycerz jest również człowiekiem honoru, pełnym pobożności, który poddaje się nieustannym podróżom, szukając okazji do walki i podejmując trudy, wysiłek, by przynieść chwałę swojemu imieniu i zapewnić sobie zbawienie.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2018, 101; 11-28
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem narratora w średniowiecznej ikonografii objawień św. Jana na przykładzie Apokalipsy z Angers
    The problem of the narrator in the medieval iconography of St. John’s Apocalypse on the example of Apocalypse of Angers
    Autorzy:
    Patyra, Jowita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954039.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Apokalipsa z Angers
    Apokalipsa św. Jana − ikonografia
    sztuka gotycka − XIV wiek
    narracja wizualna
    Apocalypse of Angers
    St. John's Apocalypse – iconography
    Gothic art – the 14th century
    visual narration
    Opis:
    The monumental tapestry dating back to the 14th century with images coming from St. John's Apocalypse, kept at present in the Angers castle, was designed on the basis of the iconographic program of the so-called Anglo-French apocalypses. In the unusually rich cycle of images contained in that group of illuminated manuscripts the figure of St. John is stressed in an unprecedented way. The present text is an attempt at referring the way of presentation of the author and narrator of Apocalypse to the miniature tradition and at pointing to the function of his figure in the narrative structure of the work.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 4; 129-148
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zasób sekwencji Mszału z Kraśnika z przełomu XIV/XV i XV/XVI wieku
    Autorzy:
    Bochyński, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044204.pdf
    Data publikacji:
    1983
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    XIV-XVI wiek
    średniowiecze
    liturgia
    kościół
    materiały źródłowe
    14th-16th century
    Middle Ages
    liturgy
    church
    source reference
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1983, 47; 175-238
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niektóre źródła dotyczące kultu Eucharystii w Polsce 1350-1450
    Autorzy:
    Sczaniecki, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048192.pdf
    Data publikacji:
    1970
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Eucharystia
    kult
    historia
    źródła
    kościół
    XIV-XV wiek
    the Eucharist
    cult
    history
    sources
    church
    14th-15th century
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1970, 21; 187-198
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka militarnej niewoli w okresie zmagań polsko-krzyżackich (1327-1332)
    Aspects of military captivity in the period of the Polish-Teutonic conflicts (1327-1332)
    Autorzy:
    Niewiński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929163.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    jeńcy
    Władysław Łokietek
    wojny polsko-krzyżackie
    XIV wiek
    niewola militarna
    wykup z niewoli
    prisoners of war
    Wladislaw the Elbow-high
    the Polish-Teutonic conflicts
    14 century
    military captivity
    losing and regaining
    Opis:
    The aggressive policy of the Teutonic Order towards the Polish monarchy, which began with the Teutonic aggression on the Gdansk Pomerania region, led to a series of long-lasting military conflicts between the two states. This article touches upon aspects of military captivity in the period of the Polish-Teutonic conflicts (1327-1332), that is in the late reign of King Wladislaw the Elbow-high. The peak of the conflict was the battle of Radziejowice-Płowce. The presentation of the military conflicts in question focuses primarily on the issues of prisoners of war, especially on the cases of knights who were taken prisoners. The majority of them were murdered immediately. Others were given a chance of bail-out. The presented analyses of the source material (e.g. Wigland, Lites) show the political and economic aspects of losing and regaining freedom, which influenced the strategy of waging the war (on both sides of the conflict).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 2; 5-21
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Primum post matricem… Gotycka architektura kolegiaty Najświętszej Marii Panny w Sandomierzu
    Primum post matricem... Gothic Architecture of the Collegiate Church of the Blessed Virgin Mary in Sandomierz
    Autorzy:
    Kossakowski, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15597783.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Sandomierz
    collegiate church of the Blessed Virgin Mary
    hall church
    Gothic architecture
    Gothic
    14th century
    Middle Ages
    kolegiata Najświętszej Marii Panny
    kościół halowy
    architektura gotycka
    gotyk
    XIV wiek
    średniowiecze
    Opis:
    Średniowieczna architektura kolegiaty w Sandomierzu, drugiej pod względem godności świątyni diecezji krakowskiej, nie została jak dotąd satysfakcjonująco opracowana. Artykuł stanowi więc próbę nowego przedstawienia architektury kościoła w genetycznym kontekście czternastowiecznego budownictwa Europy Środkowo-Wschodniej. Przeprowadzone ostatnio prace konserwatorskie pozwalają na zrewidowanie istniejących teorii dotyczących etapów powstawania świątyni. Wiele wskazuje na to, że już około 1350 r., z fundacji Kazimierza Wielkiego, rozpoczęto wznoszenie halowego korpusu, który ukończono około roku 1370. Następnie przystąpiono do nadbudowy i przesklepienia prostokątnego chóru z 2. połowy XIII w., a konsekracji świątyni dokonał w 1382 r. biskup krakowski Jan z Radliczyc. W kolejnych latach rozebrano wschodnią ścianę prezbiterium, zastępując ją poligonalną apsydą. Każda z naw kościoła była oryginalnie nakryta osobnym dachem dwuspadowym. Najbliżej spokrewniony z kolegiatą jest halowy korpus katedry w Ołomuńcu, a wzór dla rozety z fasady zachodniej stanowi maswerk z transeptu kościoła Cystersów w Zlatej Korunie.
    The medieval architecture of the second most eminent church in the diocese of Cracow, the collegiate church of the Blessed Virgin Mary in Sandomierz, which owes its Gothic appearance to the foundation of King Casimir the Great, has not yet been satisfactorily studied. The article attempts to present its architecture in relation to 14th-century structures of Central and Eastern Europe. Recent conservation work makes it possible to revise the earlier theories about the stages of the churchs construction. There are many indications that the construction of the hall nave started as early as ca. 1350, founded by King Casimir the Great, and was completed around 1370. This was followed by the upwards extension and vaulting of the rectangular choir, constructed in the second half of the 13th century. The church was consecrated in 1382 by the Bishop of Cracow, Jan of Radliczyce. In the following years, the east wall of the chancel was demolished and replaced with a polygonal apse. Each aisle of the building was originally covered by a separate gabled roof. The closest relative to the collegiate church is the hall nave of the cathedral in Olomouc and the rosette of the western façade is modelled on the window tracery from the transept of the Cistercian church in Zlatá Koruna.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 4; 715-763
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Archiwum historyczne parafii Wolsztyn (inwentarz z 1963 roku)
    Autorzy:
    Weiss, Anzelm
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041122.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    14.-20. Jahrhundert
    Kirchenvisitation
    Archivalien
    Benefizium
    XIV-XX wiek
    wizytacja
    archiwalia
    beneficjum
    14th-20th century
    canonical visitation
    archives
    benefice
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2001, 76; 341-387
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kryzys i reforma życia zakonnego XIV–XVI wieku i jego wpływ na dominikański klasztor łęczycki
    Autorzy:
    Stolarczyk, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/560491.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    reform of religious life
    14th - XVI century
    Dominican monastery in Łęczyca
    reforma życia zakonnego
    XIV-XVI wiek
    klasztor dominikanów w Łęczycy
    Opis:
    Although to a lesser degree, the 14th century crisis of religious life also embraced Mendicant Orders, including the Order of Preachers. Dominican brothers were obliged to respect the principles written down in the rule of St Augustine as well as in the constitution of the order which regulated the life of the Order as well as defined the Order’s organizational structure. Friars however, sometimes gave in to temptation and broke the rules of their communities. The convents’ style of life with characteristic disregard for the notion of religious community in the order and omnipresent individualism in every field was in conflict with the spirit and content of the rules and constitution of the Dominican, and was referred to as conventualism. The call to initiate a thorough reform of the law in the Order was given by Master General Raymond of Capua. At his command in every Dominican province within one year one monastery with at least 12 brothers was required to introduce the rule of regular observance – the renewal of relations from the period of the formation of the Order and strict adherence (observare) to the Order’s rules. The basic condition of the observance was enclosure. Observant Convents were excluded from the authority of the Provincial and subjected to the power of vicars designated by the Master General. This led to the creation of separate congregations sometimes uniting reformed monasteries from different provinces and countries.In the Polish province the observant reform officially began on 30 July 1432 in the Wroclaw monastery of St. Adalbert. The success of the reform was confirmed by Chelmno Chapter in 1519 only in the orders in Glogow, Legnica, Krosno (part of Silesia province) as well as in part of Mazovia province, whereas the entire division of the province of Greater Poland together with the Łęczyca monastery was subjected to special care of Andrew from Parczew. The same chapter tells Vicar General of the province to re-visit the convents and reintroduce the reform. The negative effects of the collapse of observance by Łęczyca Friars Preachers were serious and they appeared immediately. The convent had never exceeded the number of 12 monks present at one time till the end of its existence in 1799.There were several reasons for the fall of observance in Poland: the reform was superficial in its character, both conventualists and observants were under the authority of the provinces, small convents were poverty stricken. According to J. Kłoczowski the initiators of the reform wrongfully restricted the reform to moral issues only, ignoring the structural aspect. It led to many monks behave passively towards the attempts to introduce observance.
    Źródło:
    Folia Historica Cracoviensia; 2012, 18
    0867-8294
    Pojawia się w:
    Folia Historica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kościelna przynależność administracyjna ziem diecezji łódzkiej
    Kirchliche administrative Angehörigkeit der Gebiete der Lodzer Diözese
    Autorzy:
    Różański, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041819.pdf
    Data publikacji:
    1998
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Bulle
    Benedikt XIV
    Erzdiözese Warschau
    Pfarrbezirk
    20. Jahrhundert
    bulla
    Benedykt XIV
    archidiecezja warszawska
    parafia
    XX wiek
    Benedict XIV
    archdiocese of Warsaw
    parish
    20th century
    Opis:
    Die 1920 entstandene Diözese in Lodz umfaßte das Gebiet, auf dem seit Jahr-hunderten ein Pfarrnetz existierte. In der altpolnischen Periode gehörten die Pfarreien dem Gnesener Erzbistum an und bildeten einen Bestandteil der Archidiakonate von Uniejów, Łęczyca und Łowicz. Nach den Teilungen Polens und der neuen kirchlichen Organisation auf polnischem Boden befanden sie sich innerhalb des Erzbistums von Warschau und der Diözese von Wloclawek. Der Autor versucht, die Entwicklung des Pfarrgemeindenetzes auf dem Gebiet der heutigen Diözese Lodz darzustellen, und zeigt Veränderungen der Dekanats-und Archidiakonatsorganisation, denen sie unterlagen
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1998, 70; 343-356
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opozycja rycerstwa pruskiego. Na początku XV wieku
    Prussian knights’ opposition at the beginning of 15th century
    Autorzy:
    Białuński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2049856.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-24
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    bitwa pod Grunwaldem
    opozycja stanowa
    rycerstwo pruskie
    wiek XIV
    i XV
    zakon krzyżacki
    The Battle of Grunwald
    opposition of the knighthood
    Prussian
    knighthood
    14th and 15th century
    Teutonic Order
    Opis:
    Artykuł dotyczy sprzeciwu rycerstwa pruskiego wobec Zakonu Krzyżackiego na początku XV wieku – zwłaszcza w okresie wielkiej wojny z Polską i Litwą. Główny punkt ciężkości stanowi bitwa pod Grunwaldem. Zakres geograficzny obejmuje Prusy i ziemię chełmińską, a chronologicznie od założenia Związku Jaszczurczego do sądu rycerskiego w Bratianie (1414). Większość z wymienionych rycerzy należała do grupy aktywnej politycznie, która chciała mieć większy wpływ na życie państwa krzyżackiego. Zaowocowało to szeregiem działań przed bitwą pod Grunwaldem, w tym konspiracyjnych (np. Jan Surwiłło [Hans Surwille]). Działania te nie ustały po bitwie. Bardzo dobrym przykładem jest Mikołaj z Pilewic [von Pfeilsdorf], który dostarczał Krzyżakom fałszywych informacji wywiadowczych i wymieniał z Polakami wrogie Zakonowi listy. Na pewno ten rodzaj sprzeciwu nie był zbyt powszechny. Na początku działań wojennych rycerze z ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej starali się pozyskać dalsze przywileje od Zakonu, np. przywilej z października 1409 r. Nie można całkowicie wykluczyć, że rzeczywiście istniała zorganizowana opozycja przed Bitwą pod Grunwaldem. Zostało potwierdzone, że w krzyżackich siłach rozpoznawczych służyli polskojęzyczni rycerze. W tym świetle warto zwrócić uwagę na polskie proporczyki odnalezione po aresztowaniu Mikołaja z Pilewic oraz ciekawe wyniki rekonesansu po polskim wycofaniu się z Kurzętnika. W czasie bitwy pod Grunwaldem chorągiew ziemi chełmińskiej, stanowiąca część ostatniego krzyżackiego uderzenia poddała się Polakom po śmierci wielkiego mistrza. Rycerze zostali wzięci do niewoli więc nie możemy mówić o zdradzie stanu, ale mimo wszystko mniejsza kapitulacja mogła mieć wpływ na wynik bitwy. Po klęsce Zakonu część rycerzy jawnie opowiedziała się po stronie polskiej – przyrzekli wierność Jagielle i wzięli udział w szturmowaniu zamków krzyżackich. Przy współpracy z niepokornym rycerstwem Polacy zdobyli Ostródę, Kowalewo, Krzyżbork, Bałgę i Kętrzyn. W efekcie, gdy Heinrich von Plauen został Wielkim Mistrzem, a polskie wojska wycofały się na przełomie września i października 1410 r., rycerze ci zostali surowo ukarani. Ścigani byli m. in. Mikołaj z Plewic, Eberhard z Korsz, Jochart z Kętrzyna i niejaki Zbylut (najprawdopodobniej tożsamy ze Zbylutem Zebowskim). Część rycerzy zbiegła do Polski (Mikołaj z Ryńska [von Renis] czy Stanisław z Bolumina [von Bolmen], a niektórzy uzyskali ułaskawienie Wielkiego Mistrza (np. Albrecht Karschau). Niektórzy z uciekinierów powrócili później do Prus, (Mikołaj z Ryńska już w jesienią 1410 r. ). Wkrótce potem rycerze nawiązali kontakt z ambitnym komturem radzyńskim Jerzym Wirsembergiem. Prawdopodobnie zamierzali obalić Heinricha von Plauen i zmusić nowego Wielkiego Mistrza, aby przyznał więcej przywilejów dla rycerzy. Konspiracja została ujawniona i zarówno Jerzy Wirsberg i Mikołaj z Ryńska zostali aresztowani. Mikołaj został później ścięty za zdradę stanu. Inni członkowie konspiracji (Janusz z Pułkowa [von Pulkau], Fryderyk z Kitnowa [von Kintenau], Janusz ze Szczuplinki [von Czipplin] i Gunter z Dylewa [von der Delau]) zbiegli do Polski i próbowali odzyskać swoje majątki. Oni, a także inni zbiegowie (Jan Surwiłło,Kacper/Jakub z Kobyły [von Kobil]) wspierali zarówno Jagiełłę, jak i Witolda. Po obaleniu Heinricha von Plauen większość rycerzy powróciła do Prus, a w 1414 r. uniewinniono pozostałych przy życiu członków spisku Wirsberga. Istnieją pewne uderzające podobieństwa między rycerzami przeciwstawiającymi się regule Zakonu. Istnieją pewne uderzające podobieństwa między rycerzami przeciwstawiającymi się regule Zakonu. Byli to często członkowie tej samej rodziny: bracia z Ryńska i Kitowa, ojciec i syn z Dylewa, teść i zięć (Mikołaj z Ryńska i Gunter z Dylewa), kuzyni (z Ryńska, Kitnowa i Szczuplinek). Często byli też sąsiadami, zwłaszcza wśród pochodzących z ziemi chałmińskiej (Pilewice, Płąchawy, Robakowo i Kobyły; Szczuplinki i Kitnowo; Słomowo i Bolumin; Ryńsk, Orzechowo i Pułkowo), ale także z okolic Korsz (Eberhard Kunseck, Albrecht Karschau i prawdopodobnie Jochart) i Ostródy (Dylewo i Durąg).
    The article covers Prussian knights’ opposition against the Teutonic Order at the beginning of 15th century – especially during the Great War with Poland and Lithuania. The main focal point of the work is set on the Battle of Grunwald. The geographical scope is that of Prussia and Culmerland and the chronological one is from the foundation of the Lizard League up to the knights’ court in Bratian (1414). Most of the knights mentioned belong to the politcaly active group, who wanted a bigger influence on the current matters of the state. This resulted in a number of activities before the Battle of Grunwald, including conspiracy (e.g. Jan Surwiłło [Hans Surwille]). Those activities did not cease after the battle. A very good example is Mikołaj z Pilewic [von Pfeilsdorf], who had been supplying the Teutonic Knights with false intelligence and had exchenged hostile to the Order letters with the Poles. For sure this kind of opposition was not very widespread. After the beginning of hostilities knights from Culmerland and Dobrzyn Land tried to acquire further privileges from the Order, e.g. the privilege from October 1409. It cannot be completely ruled out, that there was indeed an organized opposition before the Battle of Grunwald. It has been confirmed, that there were Polish-speaking knights in the Teutonic Order reconnaissance forces. In that light it is important to note Polish pennants found after the arrest of Mikołaj from Pilewice and curious results of the reconnaissance after Polish withdrawal from Kurzętnik. During the Battle of Grunwald the Culm Banner, which was a part of the last Teutonic Order strike, has surrendered to the Poles just after the death of the Grand Master. The knights have been taken captive, so we cannot speak of high treason, but nevertheless the surrender could have affected the battle’s outcome. After the Order was defeated some of the knights have openly backed the Polish side – they have pledged allegiance to Jagiełło and took part in storming of the Teutonic Order castles. In cooperation with rebellious knights the Poles have captured Ostróda, Kowalewo, Krzyżbork, Bałga and Kętrzyn. In effect, when Heinrich von Plauen became the Grand Master and Polish forces have withdrawn in September–October of 1410, those knights have been severely punished, without proper trials. The prosecution included, among others, Mikołaj from Plewice, Eberhard from Korsze, Jochart from Kętrzyn and a certain Zbylut (most likely identical with Zbylut Zebowski). Some knight fled to Poland (Mikołaj from Ryńsk [von Renis] or Stanisław from Bolumin [von Bolmen] and some obtained pardon of the Grand Master (e.g. Albrecht Karschau). Some of the fugitives later returned to Prussia, (Mikołaj from Ryńsk already in the autumn of 1410). Soon after, the knights contacted the ambitious komtur of Radzyń Jerzy Wirsberg. Probably they intended to overthrow Heinrich von Plauen and to force the new Grand Master to give more privileges to the knights. The conspiracy was revealed and both Jerzy Wirsberg and Mikołaj from Ryńsk were arrested. Mikołaj was later beheaded for treason. Other memebers of the conspiracy (Janusz from Pułkowo [von Pulkau], Fryderyk from Kitnowo [von Kintenau], Janusz from Szczuplinka [von Czipplin] and Gunter from Dylewo [von der Delau]) fled to Poland and tried to regain their properties. They, and also other fugitives (Jan Surwiłło, Kacper/Jacob from Kobyły [von Kobil]) were backed by both Jagiełło and Witold. Finally, after Heinrich von Plauen was overthrown most of the knights returned to Prussia and the knights’ tribunal acquitted the surviving members of Wirsberg conspiracy in 1414. There are some striking similarities between the knights opposing the Order rule. They are often members of the same family: brothers from Ryńsk and Kitowo, father and son from Dylewo, father-in-law and son-in-law (Mikołaj from Ryńsk and Gunter from Dylewo), first cousins (from Ryńsk, Kitnowo and Szczuplinki). Frequently they were also neighbours, especially among those who came from Culmerland (Pilewice, Płąchawy, Robakowo and Kobyły; Szczuplinki and Kitnowo; Słomowo and Bolumin; Ryńsk, Orzechowo and Pułkowo), but also from Korsze region (Eberhard Kunseck, Albrecht Karschau and probably Jochart) and Ostróda (Dylewo and Durąg). At least some of the knights owned money to the Order. There is no comprehensive data, but Dytryk and Gunter from Dylewo, Mikołaj from Ryńsk, Janusz from Pułkowo, Konrad from Płąchawy [von Planchau], Janusz from Szczuplinki, Konrad from Orzechowo [von Orsechaw], Mikołaj from Słomowo [von Slommau] and Janusz from Topolno [Toppolensky] were indebted. This could not be without influence on their attitude to the Order. To be fair one has to add, that there were also knights, who reminde faithful to the Order. The best known examples are Mikołaj Witkop from Targowo [von Tergewisch], Szymon Wagil and Albrechta from Wigwałd [von Wittchenwalde], who was given Sławkowo in 1411 „umb synes getruwen dinstes willen, den her unsern orden in den groesten noten hat beweist”. Some of the Lizard League members also remained faithful, e.g. Otton from Konojady [von Konoyad], who was not persecuted after the Battle of Grunwald (he appears in the sources in 1417). His family also worked with the Order: his brother Knrad (Kuncze) from Dąbrówka [von Damerau] was working in the Teutonic Order intelligence. At the beginning of the 15th century the Teutonic Order state was shaken by an internal struggle between the knights with the Order authorities. Both parties remained without a clear victory as their argument ended, for a time, in a stalemate. But the future would belong to the knights, and in an alliance with burgers, they eventually defeated the Teutonic Order.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 206-250
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-22 z 22

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies