Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XIV w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 26
Tytuł:
Mariologia Franciszka Petrarki w pieśni "Vergine bella, che di sol vestita"
Mariology of Petrarch in the Song "Vergine bella, che di sol vestita"
Mariología del Padre del Renacimiento
Mariologie du père de la Renaissance
Autorzy:
Waszkiewicz, Piotr Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50142719.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Petrarca Francesco
medieval Marian poetry
Italian poetry of the 14th century
Renaissance exegesis
Mariology
anthropocentrism
średniowieczna poezja maryjna
poezja włoska w XIV w.
renesans
mariologia
antropocentryzm
Opis:
Petrarka często jest przeciwstawiany „Boskiemu Poecie”, Dantemu; jego poezja skupia się na figurze Laury oraz na miłości do niej, tym samym odchodząc od teocentryzmu średniowiecznego. Żyjący na granicy dwóch epok Petrarka wytyczał jednak pewne trendy nie tylko literackie, ale również teologiczne. Jego zbiór poezji wieńczy pieśń będąca mariologiczną perłą poezji średniowiecznej. Niniejszy artykuł pragnie pochylić się nad teologicznym aspektem poezji Petrarki w pieśni Vergine bella, che di sol vestita, próbując odkryć, jakim teologiem – i mariologiem – był Petrarka. Szczególnie ważne jest pytanie, czy jego maryjna pieśń jest odejściem od jego wcześniejszej perspektywy antropocentrycznej i ziemskiej oraz w konsekwencji, czy dzieło to stanowi polemikę, czy raczej punkt spotkania z Dantem. Odpowiedzi na te pytania służy poznanie prawdopodobnego kontekstu powstania Vergine bella, oraz przede wszystkim analiza wybranych wezwań pieśni, pozwalająca odkryć nawiązania do autorów wcześniejszych (od epoki patrystycznej po Franciszka z Asyżu i Dantego) oraz oryginalny wkład samego Petrarki, który – fundamentalnie wierny swojemu podejściu antropocentrycznemu – dostrzega w Maryi „Dziewicę ludzką” i szczególnie litościwą wobec ludzkiej nędzy. To właśnie tytuł Vergine humana wydaje się stanowić najbardziej oryginalną nutę mariologii Petrarki, a zarazem interesujący punkt jego wyjścia naprzeciw Dantemu.
Petrarca, in quanto poeta umano e terreno, viene spesso contrapposto al "Divin Poeta", Dante. La sua poesia si concentra sulla figura di Laura e sul suo amore per lei, allontanandosi così dal teocentrismo medievale (il che costituisce uno dei motivi per cui Petrarca si è guadagnato l'appellativo di "Padre del Rinascimento"). Tuttavia, questa immagine diffusa di Petrarca non è completa. La stessa raccolta di poesie, che talvolta (come in polacco) è nota semplicemente come "Sonetti a Laura", si conclude, per esplicita volontà dell'autore, con la canzone Vergine bella, che di sol vestita, che costituisce una perla mariologica della poesia medievale. L'articolo esamina il contesto in cui la canzone fu composta, probabilmente sotto l'influenza del lutto e dell'amarezza della fine della vita del poeta, nonché i rimorsi di coscienza dell'autore che forse sentiva il peso della sua ribellione a un'epoca teocentrica passata, e il suo contenuto teologico analizzando alcune invocazioni della litania petrarchesca. Petrarca come mariologo attinge sia ai termini classici della patristica sia ai poeti medievali italiani (Dante e Francesco d'Assisi). Entra in parziale polemica con l'Alighieri (ad esempio chiamando Maria "vera beatrice") e in parte concorda con lui proprio nella comune lode della Madre di Dio (non a caso entrambi i poeti concludono i loro capolavori con canti mariani). Tuttavia, egli rimane originale e fedele al suo approccio "terreno", vedendo in Maria una "Vergine umana" e particolarmente compassionevole verso le miserie umane.
Petrarch is often contrasted with the “Divine Poet”, Dante. His poetry focuses on the figure of Laura and his love for her, thus departing from medieval theocentrism. However, living on the boundary between two eras, Petrarch set certain trends in poetry and theology. His collection of poetry is crowned with a Mariological treasure of medieval poetry. This article seeks to delve into the theological aspect of Petrarch’s poetry in the song Vergine bella, che di sol vestita in an attempt to discover what kind of theologian and Mariologist he was. Of crucial importance is whether this song is a departure from his earlier anthropocentric perspective and, consequently, whether it represents a polemic or a point of encounter with Dante. To answer these questions, the article describes the probable context in which the Vergine bella was written and, above all, analyses selected invocations of the song, making it possible to discover references to earlier authors (from the patristic era to Francis of Assisi and Dante) and the original contribution of Petrarca himself, who, fundamentally faithful to his anthropocentric approach, sees Mary as a “human virgin” exceptionally compassionate towards human misery. It is the title Vergine humana that seems to constitute the most original note of Petrarca’s Mariology and an exciting point of his encounter with Dante.
Źródło:
Verbum Vitae; 2024, 42, 3; 625-641
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prejudykaty w Statutach Kazimierza Wielkiego – próba nowego spojrzenia. Szkic o technice ustawodawczej w czasach średniowiecza
Prejudicates in the Statutes of Casimir the Great – an Attempt of a New Look. An Essay on Legislative Technique in the Middle Ages
Autorzy:
Uruszczak, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/4332030.pdf
Data publikacji:
2023-04-25
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Królestwo Polskie w XIV w.
Statuty Kazimierza Wielkiego
technika ustawodawcza
prejudykaty
dekretały papieskie
Stanisław Roman
The Kingdom of Poland in the 14th century
The Statutes of Casimir the Great
Legislative Technique
Prejudicates
Papal decretals
Opis:
Statuty Kazimierza Wielkiego były najważniejszą ustawą, jaka obowiązywała w Królestwie Polskim w epoce Średniowiecza. Oprócz artykułów mających kształt norm generalnych znajduje się w nich 26 artykułów o charakterze indywidualnych kazusów prawnych, tzw. prejudykatów. W artykule została podjęta próba wyjaśnienia ich genezy. Zdaniem autora prejudykaty wykazują istotne podobieństwo do średniowiecznych dekretałów papieskich (litterae decretales), w szczególności do Dekretałów Grzegorza IX z 1234 r. Pomimo że prejudykaty dotyczyły indywidualnych spraw, stanowiły wzór prawidłowego rozstrzygnięcia konkretnych kwestii prawnych. Miały one charakter pouczeń prawnych lub deklaracji prawa (declaratio iuris) ogłaszanych przez króla.
The Statutes of Casimir the Great were the most important law in force in the Kingdom of Poland in the Middle Ages. Apart from the articles in the form of general acts, there are 26 articles that have the character of individual legal cases, the so-called ‘prejudykaty’ (preliminary rulings, prejudicates). The article attempts to explain their genesis. In the author’s opinion, they show a significant resemblance to medieval papal decretals (litterae decretales), in particular the Decretals of Gregory IX from 1234. Although they concerned individual legal cases, they were a model for the correct resolution of a specific legal case. They had the character of legal instructions or declarations of law (declaratio iuris) announced by the king.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2023, 102; 161-181
0208-6069
2450-2782
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narracyjnych (do XIV w.)
Child and childhood in the light of selected narrative sources (until the end of the 14th century)
Autorzy:
Teterycz‑Puzio, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558807.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
XI‑XIV w.
choroby dzieci
dziecko
dzieciństwo
kroniki średniowieczne
opieka nad dzieckiem
troska o dziecko
żywoty świętych
11th‑14th centuries
child
child care
childhood
childhood diseases
concern for a child
lives of the saints
mediaeval chronicles
Opis:
Odkrycie dzieciństwa przypisuje się epokom późniejszym w stosunku do średniowiecza. Jednak tematyka związana z dzieciństwem nie jest obca źródłom średniowiecznym. Najwięcej informacji w wybranych źródłach z XI–XIV w. (głównie kronikach i żywotach świętych) odnoszących się do dzieciństwa dotyczy tego okresu w życiu władców i świętych. W średniowieczu okres dzieciństwa w życiu człowieka niósł ze sobą wiele niebezpieczeństw, np. masową umieralność noworodków i niemowląt, bardzo dużą umieralność dzieci, o czym wspominają żywoty świętych, często opisując przypadki zachorowań dzieci, wyleczonych za wstawiennictwem świętego. Dziecku – następcy tronu zagrażali też dorośli pretendenci do objęcia władzy. W średniowieczu zatem czekano na szybkie zakończenie tego okresu w życiu człowieka. Zaś władca‑dziecko zwykle jest wychwalany przez kronikarzy przez przywołanie cech właściwych dorosłym. Nieposiadanie potomstwa stanowiło powód do zmartwień głównie z powodu braku następcy, ale źródła wspominają też o wstydzie z powodu bezdzietności. Są też wzmianki dotyczące leczenia niepłodności. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy także opisy zachowań będących przejawami troski rodzicielskiej i czułych postaw wobec dziecka. „Lata sprawne” w średniowieczu osiągano najczęściej w wieku 12‒14 lat. Źródła prezentują obyczaje związane z przekraczaniem przez dziecko pewnych etapów życia, np. postrzyżyny. Sporo uwagi źródła poświęcają zagadnieniom dotyczącym opieki nad księciem dzieckiem, którą mogła sprawować matka, krewni lub przedstawiciele możnowładztwa. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy dużo informacji odnoszących się do sposobów kształcenia dzieci, dowiadujemy się o opiekunach i wychowawcach władców, też o staraniach w celu zapewnienia dostatniej przyszłości dzieciom, spotykamy także np. wzmianki o dziecięcych zabawkach. W świetle źródeł widzimy, że w średniowieczu opiekowano się dziećmi i troszczono o nie.
Although discovery of childhood is usually ascribed to periods following the Middle Ages, subjects related to this stage of life appear in mediaeval sources. Most of information regarding childhood in the selected sources from 11th‑14th centuries (mainly chronicles and hagiography) refer to the childhood of rulers or saints. This period in human life involves many dangers, such as extremely high mortality rate of newborn babies and infants, as well as very high mortality of children in general. References to these subjects can be found in hagiography, describing cases of children being miraculously cured be the saint’s intercession. A child – heir to the throne was also in danger from the grown up pretenders to power. Sometimes children are represented as a burden, particularly in the time of war. Lack of progeny poses a problem mainly because of want of heir, but sources (e.g. Master Wincenty) describe shame caused by childlessness. Treatments for infertility are also mentioned, for instance in the case of the Duke of Sieradz Leszek the Black and his wife Gryfina. Chronicles and hagiography give examples of parental concern and affection towards children. In the Middle Ages children came of age between 12th and 14th year. There are records of transition rites to mark that moment, such as ceremonial hair‑cutting practiced by the Slavs. Sources discuss at length matters of custody of a child‑prince that could be entrusted to his mother (e.g. Helena, Grzymisława), other family members or representatives of nobility. Chronicles and hagiography include ample information regarding education of children (e.g. in case of saints – seven liberal arts), as well as their tutors and guardians. Great care was taken to provide for children’s affluent future. When praising a child‑ruler, chroniclers attribute qualities of an adult to him. Characteristics and behaviour assigned to childhood in modern times are also present in mediaeval sources, even though the singularity of this period in life was not thoroughly appreciated at that epoch. Though childhood was expected to end as soon as possible (because of the above mentioned dangers it entailed), children were by no means neglected.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2011, 28; 257-276
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kryzys i reforma życia zakonnego XIV–XVI wieku i jego wpływ na dominikański klasztor łęczycki
Autorzy:
Stolarczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560491.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
reform of religious life
14th - XVI century
Dominican monastery in Łęczyca
reforma życia zakonnego
XIV-XVI wiek
klasztor dominikanów w Łęczycy
Opis:
Although to a lesser degree, the 14th century crisis of religious life also embraced Mendicant Orders, including the Order of Preachers. Dominican brothers were obliged to respect the principles written down in the rule of St Augustine as well as in the constitution of the order which regulated the life of the Order as well as defined the Order’s organizational structure. Friars however, sometimes gave in to temptation and broke the rules of their communities. The convents’ style of life with characteristic disregard for the notion of religious community in the order and omnipresent individualism in every field was in conflict with the spirit and content of the rules and constitution of the Dominican, and was referred to as conventualism. The call to initiate a thorough reform of the law in the Order was given by Master General Raymond of Capua. At his command in every Dominican province within one year one monastery with at least 12 brothers was required to introduce the rule of regular observance – the renewal of relations from the period of the formation of the Order and strict adherence (observare) to the Order’s rules. The basic condition of the observance was enclosure. Observant Convents were excluded from the authority of the Provincial and subjected to the power of vicars designated by the Master General. This led to the creation of separate congregations sometimes uniting reformed monasteries from different provinces and countries.In the Polish province the observant reform officially began on 30 July 1432 in the Wroclaw monastery of St. Adalbert. The success of the reform was confirmed by Chelmno Chapter in 1519 only in the orders in Glogow, Legnica, Krosno (part of Silesia province) as well as in part of Mazovia province, whereas the entire division of the province of Greater Poland together with the Łęczyca monastery was subjected to special care of Andrew from Parczew. The same chapter tells Vicar General of the province to re-visit the convents and reintroduce the reform. The negative effects of the collapse of observance by Łęczyca Friars Preachers were serious and they appeared immediately. The convent had never exceeded the number of 12 monks present at one time till the end of its existence in 1799.There were several reasons for the fall of observance in Poland: the reform was superficial in its character, both conventualists and observants were under the authority of the provinces, small convents were poverty stricken. According to J. Kłoczowski the initiators of the reform wrongfully restricted the reform to moral issues only, ignoring the structural aspect. It led to many monks behave passively towards the attempts to introduce observance.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2012, 18
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Collegium desertum – niedokończona fundacja uniwersytecka Kazimierza Wielkiego
Autorzy:
Starzyński, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608082.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Uniwersytet Krakowski
kolegia uniwersyteckie
Kazimierz Wielki
Polska XIV w.
Opis:
Der vorliegende Beitrag stellt den Versuch dar, die bisherigen Forschungsmeinungen zur Lage und zum Zeitpunkt des Baubeginns des ersten festen Sitzes der Universität König Kasimirs des Großen einer Revision zu unterziehen. Der Autor lokalisiert das alte Universitätsgelände in der Stadt Kasimir bei Krakau, und zwar auf einem Areal, das von den Straßen Tkacka (heute Józefa), Wąska, Św. Wawrzyńca und der Stadtmauer eingegrenzt war (dem ungefähren Mauerverlauf entspricht heute der Verlauf der Straße Dajwór). Den Anlaß zur Entstehung dieser Einrichtung gab wohl die Stiftung des Collegium Carolinum in Prag 1366. Das unvollendete Universitätsgebäude wurde seit Anfang des 15. Jahrhunderts als collegium bezeichnet, was im Zusammenhang mit der Neugründung der Universität in Krakau und der Stiftung des Kollegs König Wladislaus’ stand (1400). Mit der Zeit wurde das ältere Gebäude in Kasimir – wohl um es von dem neueren zu unterscheiden – als collegium antiquum und später als collegium desertum bezeichnet, um gegen Ende des Jahrhunderts vollständig zur Ruine zu werden und schließlich gänzlich in der jüdischen Stadt aufzugehen. Die Stiftung in Krakau stand in Verbindung mit Bemühungen um die Umstellung des Verfassung (vom hospitium zum collegium) und der Ausstattung der Hochschule, das von da an entsprechend dem Prager Modell auf kirchlichen Benefizien beruhte. Das Projekt wurde vom Tod König Kasimirs (1370) unterbrochen, dem es nicht mehr gegönnt war, seiner Universität die in Aussicht gestellten Einkünfte aus den Salzbergwerken zu übertragen. Sein Nachfolger Ludwig von Anjou war an der Fortführung dieser Initiative nicht mehr interessiert, so daß bei der Neugründung der Universität im Jahre 1400 der Stifter Wladislaus Jagiello ein neues Kolleg errichten ließ, das auch seinen Namen trug. 
The paper attempts a revision of current historiographic opinion on the localisation and the time of undertaking work on the first permanent premises of the University of Kazimierz the Great. The author outlines the university area in the town of Kazimierz, marked by the streets Tkacka (today Józefa), Wąska, Świętego Wawrzyńca and the city walls (now roughly equivalent to Dajwór Street). The decision was probably inspired by the foundation of Collegium Carolinum in Prague in 1366. The investment in Cracow was related to the attempted changing of the organisational model of the university (from hospitial to collegial) and the model of funding, based – as in Prague – on church benefices. The undertaking was interrupted by the death of King Kazimierz (1370).
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2016, 82
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mobility of scholars and sciences between Bohemia, Hungary, Poland, and France in the 14th–15th centuries: the contribution of prosopography to the history of sciences
Autorzy:
Spychala, Pauline
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783414.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
prosopography
mobility of scholars and sciences
France
Bohemia
Hungary
Polska
University of Montpellier
University of Orléans, University of Paris
University of Prague
University of Kraków
14th–15th centuries
history of science.
prozopografia, mobilność naukowców i nauk, Francja, Czechy, Węgry, Polska, Uniwersytet w Montpellier, Uniwersytet w Paryżu, Uniwersytet Praski
Uniwersytet Krakowski, XIV–XV w., historia nauki
Opis:
This article aims to trace the mobility of scholars and sciences between France and Bohemia, Hungary, and Poland in the 14th and 15th centuries, seen from the perspective of prosopography.These exchanges were concentrated in only three oldest French universities of Montpellier, Orléans and Paris, albeit with significant variations, and in the newly-founded universities north of the Alps in the 14th century, namely those in Prague and Kraków.Mobility was less important and intensive at the end of the Middle Ages because of the policy in favour of establishing national universities.The names of 143 scholars from Bohemia, Hungary, and Poland, who were enrolled in the 14th and 15th centuries in French universities, have been found so far. Several of them played important roles in the history of science in these countries.
Artykuł ten ma na celu prześledzenie mobilności naukowców i nauk między Francją a Czechami, Węgrami i Polską w XIV i XV wieku, widzianej z perspektywy prozopografii.Wymiana ta koncentruje się tylko na trzech najstarszych francuskich uniwersytetach w Montpellier, Orleanie i Paryżu, jednak ze znacznymi różnicami, oraz na nowo powstałych w XIV wieku uniwersytetach na północ od Alp, mianowicie w Pradze i Krakowie.Mobilność ta była mniej ważna i intensywna pod koniec średniowiecza, ponieważ prowadzono politykę na rzecz uniwersytetów krajowych.Do tej pory znaleziono nazwiska 143 uczonych z Czech, Węgier i Polski, którzy zapisali się w XIV i XV wieku na uniwersytety francuskie. Kilka z nich odegrało ważną rolę w historii nauki w tych krajach.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2020, 19
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblia czeska z 1414 r. z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie
Czech Bible from 1414 from the Archdiocesan Archives of Gniezno
Autorzy:
Sołomeniuk, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1396326.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
Biblia
kodykologia XIV–XV w.
czeski rękopis
gotyk międzynarodowy
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie
inicjał figuralny
inicjał ornamentalny
Bible
codicology of the 14th–15th centuries
Czech manuscript
International Gothic
Archdiocesan Archives of Gniezno
figural initial
ornamental initial
Opis:
A single volume of a handwritten Bible of Czech provenance is located at the Archdiocesan Archives of Gniezno. The Bible was created in 1414 and its signature is BK Ms 142. This article presents and analyses the book in comparison with the rest of the library manuscripts present at the Archdiocesan Archives. The Czech Bible is a part of a small subset of biblical codices and an equally small group of Czech codices. The article concludes with a few research questions, connected to, among others, a paleographic study and the examination of the traditions of the biblical texts.
Źródło:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2020, 29, 1; 71-108
1509-0957
Pojawia się w:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
GDZIE MIESZKALI RAJCY KRAKOWSCY W XIV WIEKU?
Autorzy:
Rajman, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436921.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Kraków w XIV w.
domy
Rynek Główny
ulice
mieszkańcy
rajcy
transkacje nieruchomościami
Opis:
The following article shows the very first attempt to locate the places of living of Krakow’s councillors in the 14th century in scientic literature. 170 councillors were taken under consideration in this quest. Krakow City Books and other documents from the 14th century were the source for analysis. Unfortunately, the tax list of this century is missing. Nevertheless, information provided in the documents gives light to houses and living conditions, as well as to transactions performed by councillors. Thanks to the notes evidencing councillor’s and his family right to the property, the author was also able to nd some information about particular houses that a councillor lived in. Krakow City Books provided information about a house kept by a widow, or inherited by the oldest son, therefore it was possible to know which house belonged to a councillor. It was necessary to establish family ties, which could be presented only in limited perspective. The author also took under consideration buildings that were noted as landmark in transactions between other citizens. Based on these evidence it was  ossible to conrm that 60% of councillors in the 14th century lived in Krakow’s Market Square. Another popular addresses were: Braci Mniejszych Street and Grodzka Street (ca. 8–9%), Św. Floriana Street, Wiślna Street, Św. Jana Street (3.7%), Św. Szczepana Street and Mały Rynek (2.2%). Some councillors also lived on Szewska Street, Żydowska Street and Braci Kaznodziejów Street (1.5–0.75%).
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2015, 1; 46-89
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Związki rodzinne mieszczan krakowskich z duchowieństwem świeckim Krakowa w XIV wieku
Family Ties of Cracow Burghers with the Secular Clergy of Cracow in the Fourteenth Century
Autorzy:
Rajman, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2105973.pdf
Data publikacji:
2021-08-14
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Cracow
churches
clergy
burghers
family ties
fourteenth c.
Kraków
kościoły
duchowni
mieszczanie
związki rodzinne
XIV w.
Opis:
Artykuł dotyczy udokumentowanych źródłowo powiązań rodzinnych krakowskiego mieszczaństwa z duchowieństwem świeckim Krakowa w XIV w. Wykazano, że duchowni wywodzący się z mieszczan krakowskich (kanonicy katedralni, wikariusze, kanonicy kolegiat, proboszczowie, kapłani, altaryści i klerycy) stanowili grupę 58 osób. Napotykali w drodze do stanowisk kościelnych na utrudnienia uwarunkowane polityką personalną biskupów krakowskich, prawem patronatu i polityką rodów możnowładczych. Przedstawiono także dane o wykształceniu duchownych krakowskiego pochodzenia i ich nieformalnych związkach z Kościołem.
The article analyses the family ties of the Cracow burghers with the secular clergy of the city in the fourteenth century, documented in sources. It has been demonstrated that the clergy who came from the Cracow burghers (cathedral canons, vicars, collegiate canons, parsons and priests, altarists and clerics) were a group consisted of 58 people. On their way to Church positions, they encountered various difficulties determined by the personal policy of the bishops of Cracow, the right of patronage, and the policy of noble and mighty families. There are also data on the education of the clergy of Cracow origin and their informal connections with the Church presented.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 2; 511-547
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzwony wieży ratusza w Nysie.
Bells from the town hall tower in Nysa
Autorzy:
Pawlik, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560209.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
Śląsk w XIV wieku
Nysa
zegar ratuszowy
Opis:
The town hall tower in Nysa [German: Neisse] was built in the years 1488-1499. It was 89 m high. Four bells were hung in its helm. Three of them were clock bells. The town hall tower clock came into being ca. 1650. The oldest one, the second hour bell, was cast in 1498 by Bartel Lindenrath, a bell- founder from Nysa. Two other – the first hour bell and the quarter bell – were made by Peter Herel, a bellfounder from Nysa, in 1629. The last one, not being a clock bell, was cast in 1749. It bore the name of convicts’ bell, later also an alarm bell or a „Schließglocke” (English: ‘closing bell’), as it used to strike at 9 pm to get city gates closed. This bell was mentioned in the sources in the 16th and 17th centuries. It may be supposed that it was recast in the 18th century. All four bells survived World War I as they were not commandeered. During World War II, in 1942, the convicts’ bell was taken out from the tower and recast for war purposes, while the three clock bells were left in the tower. In March 1945 during Red Army’s attack on Nysa the town hall tower was seriously damaged and collapsed together with the bells, nevertheless they could still be used. After the war, ca. 1947-1948, the preserved bells found their place in catholic parishes. The second hour bell of 1498 was hung in the belfry of St. Jacob church in Nysa and after the war it was recast. The quarter bell of 1629 found its place in Our Mother of Sorrows church in Nysa, and the first hour bell of 1629 was placed in the chapel in Sucha Kamienica [German: Dürrkamitz] in the poviat of Nysa.
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2009, 3(13); 60-73
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwie średniowieczne tradycje lubelskie oraz ich wpływ na poczucie tożsamości lokalnej wspólnoty (XIII? – początek XVII w.)
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607565.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
medieval local traditions
Lublin – history, 13th–14th century
Lublin community, 13th–16th century – sense of identity
Lublin community – historical consciousness
traditions about Tatar siege of Lublin castle in the winter of 1340/134
1 St. Michael’s p
Lublin – średniowieczne tradycje lokalne
Lublin – historia, XIII–XIV w.
Lublina – świadomość historyczna
społeczność Lublina, XIII–XVII w. – poczucie tożsamości
tradycje o oblężeniu zamku lubelskiego przez Tatarów zimą 1340/1341 r.
Fara św. Michała w.
Opis:
The article presents the medieval accounts of the two short stories about the past of Lublin, concerning the siege of its castle by Tatars in the winter of 1340/1341 and the apparition of St. Michael to prince Leszek Czarny and the ruler’s subsequent victory over pagan Jatvings (1282). Following the traces of the familiarity of these narratives in the town up to the turn of the 16th century, it is argued that they were well recognized local traditions. They conveyed ideas of particular importance and attractiveness to theLublin community and provided a distinct way of perceiving of the important elements of townscape. Thus the stories about legendary history ofLublin influenced the sense of identity of theLublin community in several significant ways.
Artykuł przedstawia średniowieczne wersje dwóch opowieści o przeszłości Lublina, dotyczące oblężenia miejscowego zamku przez Tatarów na przełomie 1340 i 1341 r. oraz ukazania się świętego Michała księciu Leszkowi Czarnemu i zwycięstwa władcy nad Jaćwingami w 1282 r. Przyglądając się śladom znajomości tych narracji w mieście nad Bystrzycą do początku XVII w., autor dowodzi, że były to wówczas dobrze znane tradycje lokalne. Wyrażały one idee szczególnie ważne i atrakcyjne dla społeczności Lublina. Za ich sprawą członkowie miejscowej wspólnoty postrzegali ważne elementy miejskiej przestrzeni w swoisty dla swej grupy sposób. Można zatem dostrzec, że opowieści z kręgu legendarnych dziejów Lublina oddziaływały na poczucie tożsamości członków społeczności Lublina w kilku ważnych aspektach.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2017, 72
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kronika Dzierzwy z kolekcji historycznej Macieja z Grodziska. Kótko o cennym zabytku średniowiecznego dziejopisarstwa i jego kulturowym znaczeniu
Dzierzwa’s Chronicle from the historical collection of Maciej of Grodzisko. Concise remarks about the important monument of mediaeval historiography and its cultural significance
Хроника Дежвы из исторической коллекции Матвея из Гродиска. Коротко о ценном памятнике средневековой историографии и его культурном значении
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462916.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Kronika Dzierzwy
kolekcja historyczna Macieja z Grodziska
historiografia polska (XIV w.)
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie – zbiory
Dzierzwa’s Chronicle
the historical collection of Maciej of Grodzisko
Polish historiography (14th century)
Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin – collections
Хроника Дежвы
историческая коллекция Матвея из Гродиска
польская историография (XIV в.)
Люблинская Воеводская Публичная Библиотека им. Иеронима Лопацинского
Opis:
Rękopis o sygnaturze 470 w posiadaniu Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, to fragment kodeksu Macieja z Grodziska – kolekcji historycznej z początku XVI w. W zachowanej do dziś części, zawiera on pięć utworów, z których najobszerniejszym i najciekawszym jest Kronika Dzierzwy (ok. 1306–1320). Dzieło ma charakter wyciągu z kroniki mistrza Wincentego Kadłubka. Wbrew pozorom jest to jednak ciekawy zabytek historiograficzny, świetnie ukazujący warsztat, zainteresowania oraz tendencje ideowe ważne dla polskiego dziejopisarza tworzącego w okresie walk o zjednoczenie kraju podzielonego wskutek rozbicia dzielnicowego. Interesujące są też koneksje łączące dzieło Dzierzwy z dawnym Lublinem: za sprawą notatek czytelnika rękopisu kroniki, który znajdował się u schyłku wieków średnich w tym mieście, możemy poczynić pewne obserwacje dotyczące lokalnej świadomości historycznej.
The manuscript with shelf mark 470, in the possession of the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin, is a fragment of the codex of Maciej of Grodzisko – the historical collection from early 16th century. In the part preserved until this day it contains five pieces, the most extensive and interesting of which is the Dzierzwa’s Chronicle (ca. 1306–1320). The work has the nature of an extract from the chronicle of Master Wincenty Kadłubek. Despite its inconspicuous appearance, this is an interesting historiographic monument, which presents the workshop, interests and ideological trends of importance to the Polish chronicler writing in the period of the struggle to unite the State (divided as a result of feudal fragmentation). There are also interesting connections between Dzierzwa’s work and the Lublin of the past: thanks to the notes by a reader of the manuscript of the chronicle, who was in this city at the dawn of the Middle Ages, we can make certain observations concerning the local awareness of history.
Рукопись обозначенная номером 470, хранящаяся в Люблинской Воеводской Публичной Библиотеке им. Иеронима Лопацинского – это фрагмент кодекса Матвея из Гродиска – исторической коллекции начала XVI в. В сохранившейся на сегодня части он содержит пять сочинений, из которых самой обширной и интересной является Хроника Дежвы (ок. 1306–1320). Сочинение являет собой выдержку из хроники магистра Винцентия Кадлубка. Вопреки тому, что можнo было бы ожидать, это интересный историографический памятник, отлично раскрывающий эрудицию, интересы и идеологические тенденции, присущие польскому историку, творящему во времена борьбы за объединение страны на этапе завершения периода феодальной раздробленности. Интересны также указания, единящие труд Дежвы со старым Люблином – благодаря записям, сделанным читателем рукописи хроники, известно, что под конец Средневековья она находилась в этом городе. На их основании можно также сделать определённые выводы о местном историческом сознании.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2017, 60; 49-68
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legenda fundacyjna dawnej lubelskiej fary św. Michała Archanioła
The legend of the foundation of the former St. Michael the Archangel parish church
Легенда люблинской Фары св. Михаила Архангела
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462930.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Fara św. Michała Archanioła w Lublinie
historia kultury Lublina
świadomość historyczna mieszkańców Lublina
legendy lubelskie
Rocznik Traski (XIV w.)
Kronika Dzierzwy (XIV w.)
St. Michael the Archangel parish church in Lublin
history of culture of Lublin
historical awareness of the citizens of Lublin
legends of Lublin
Traska's Annals (14th century)
Dzierzwa Chronicle (14th century)
Фара св. Михаила Архангела в Люблине
история культуры Люблина
легенды Люблина
Эжегодник Траски (XIV в.)
Хроника Дежвы (XIV в.)
Opis:
Podanie o śnie Leszka Czarnego, aparycji archanioła Michała i zwycięstwie nad Jaćwingami, którzy złupili Lublin w roku 1282, to obecnie chyba najpopularniejsza z dawnych lubelskich tradycji historycznych. Mało znany jest jednak fakt, że jest to bardzo stara opowieść: jej pierwsze wersje znamy jeszcze z Rocznika Traski i Kroniki Dzerzwy – dzieł, które powstały w pierwszej połowie XIV w. Opowieść o śnie Leszka Czarnego powstała najprawdopodobniej jeszcze za panowania tego władcy na tronie krakowskim (do roku 1288 włącznie). Doniosłość pierwiastków lokalnych obecnych w jej najstarszej wersji (zachowanej w Roczniku Traski) wskazuje na, przynajmniej częściowo, lubelską proweniencję. Chodzi przede wszystkim o zaakcentowanie aktywności archanioła Michała, za sprawą której członkowie lubelskiej społeczności zostali uratowani z rąk pogańskich Jaćwingów. Istnienie takiej wizji wydarzeń z roku 1282 dobrze koresponduje z przesłankami świadczącymi o istnieniu w Lublinie świątyni pod wezwaniem św. Michała już przed najazdem z roku 1282 oraz przed powstaniem znanej nam ze źródeł ikonograficznych Fary św. Michała Archanioła (pod koniec XIII lub na początku XIV w.). Najstarsza opowieść o śnie Leszka Czarnego stanowi zatem ważną przesłankę przemawiającą za istnieniem dawniejszej postaci tej świątyni. Bardzo ciekawy materiał, świadczący o popularności oraz funkcjonowaniu legendy jako lokalnej tradycji historycznej przekazywanej w obiegu ustnym, pojawia się w Rocznikach Jana Długosza. Liczne przekazy odnoszące się do lubelskiej legendy pojawiają się od przełomu XVI i XVII w. Ich analiza pozwala ocenić znaczenie podania o śnie Leszka Czarnego dla dawnych lublinian. Był to bardzo ważny fragment miejscowych dziejów: stale obecny w świadomości historycznej mieszkańców miasta nad Bystrzycą, stanowił istotne spoiwo ich lokalnej tożsamości.
The legend of the dream of Leszek II the Black, the appearance of Michael the Archangel, and the victory over the Yotvingians, who plundered Lublin in 1282, is today probably the most well known of the old historical traditions of Lublin. The fact that this tale is very old is relatively unknown: its initial versions are known from the Traska's Annuals and the Dzerzwa Chronicles – works that were created in the first half of the 14th century. The tale of the dream of Leszek the Black was most probably created when this ruler reigned on the throne of Kraków (until 1288). The significance of local elements in its oldest version (preserved in the Traska's Annuals) indicates at least its partial provenance from Lublin. First of all, the actions of St. Michael the Archangel are emphasised, by means of which members of the community of Lublin were saved from the hands of the pagan Yotvingians. The existence of such a vision of events from 1282 corresponds well to the sources proving the existence of the temple of St. Michael in Lublin as far back as before the raid of 1282, and before the rise of the St. Michael the Archangel Parish Church, which we know from iconographic sources (late 13th or early 14th century). The oldest tale of the dream of Leszek II the Black is therefore an important source supporting the existence of an earlier form of this temple. Very interesting material, proving the popularity and functioning of the legend as a local historical tradition, passed on in oral circulation, appears in the Annals by Jan Długosz. Numerous accounts referring to the legend of Lublin started to appear at the turn of the 16th century. Their analysis allows us to assess the significance of the tale of the dream of Leszek the Black for the citizens of Lublin in the old days. It was a very important fragment of local history: constantly present in the historical awareness of the residents of the town on the Bystrzyca River, it constituted a significant affirmation of their local identity.
Легенда о сне Лешека Черного, изображении Михаила Архангела и победе над Ятвягами, которые напали на Люблин в 1282 году, это сейчас одна из самых известных люблинских исторических традиций. Мало известным является однако факт, что это давняя история: ее первые версии помещались в Ежегоднике Траски и Хронике Дежвы, которые были созданы в первой половине XIV века. Сказание о сне Лешека Черного было создано вероятно еще при его владении на краковском престоле (до 1288 года). Появление люблинских мотивов в самой старой версии (сохранившейся в Ежегоднике Траски) указывает, отчасти, на люблинское происхождение легенды. Имеется в виду покровительство архангела Михаила, благодаря которому жители Люблина были спасены от языческих Ятвягов. Существование такого представления о событиях в 1282 году имеет связь с предпосылками свидетельствующими о существовании в Люблине храма св. Михаила до нашествии в 1282 г. а также до построения известной по иконографическим источникам Фары св. Михаила Архангела (в конце XIII или в начале XIV в.). Самое старое сказание о сне Лешека Черного является тем способом важной предпосылкой свидетельствующей о существовании более ранней версии Фары. Очень интересный материал, который свидетельствует функционировании легенды как местной исторической традиции передаваемой устно, содержится в Ежегодниках Яна Длугоша. Многие сведения относящиеся к люблинской легенде появляются с перелома XVI и XVII вв. Их анализ позволяет оценить значение рассказа о сне Лешека Черного для тогдашних жителей Люблина. Это был очень важный фрагмент местной истории: постоянно существующий в историческом сознании жителей города у реки Быстжица, являющийся важным связующим элементом их локальной тождественности.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2015-2016, 58/59; 73-106
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 26

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies