Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XIV w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 26
Tytuł:
Działalność polityczna Jana Luksemburskiego w okresie buntu krakowskiego wójta Alberta i jego ocena w czeskiej historiografii.
Autorzy:
Antonín, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436137.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Jan Luksemburski
wójt Albert
Kraków w XIV w.
Opis:
John of Bohemia was using the title of the king of Poland since 1310. However, the events thatook place in Poland in the years 1311–1312 did not alter the main direction of his political activity. At that time, his most prominent advisor remained Archbishop of Mainz Peter of Aspelt, however, John of Bohemia was also influenced by other members of the court. He focused on ensuring stability of his power in the countries that belonged to the Bohemian crown, primarily in the Kingdom of Bohemia (coronation), Moravia (by obtaining the loyalty of the local gentry) and in the Opavian Silesia (by paying the debts of dukes of Wroclaw and Legnica: Bolesław, Henry, and Wladyslaw). This policy brought him respect in Bohemia and Moravia that was expressed by the so-called inauguration documents from 1311. A ser ious problem in the international policy of the young king of Bohemia was the activity of the Habsburgs. As the successor of Henry of Bohemia, King John had to run into debt of 40 thousand kopas of Prague groschen. It was a price for which Henry of Bohemia bought the Habsburgs’ right to the Bohemian throne in 1308. At the same time, King John established his first diplomatic contacts with the royal cour t in Hungary. He was not interested in the Polish matters until 1320s. He also did not react to the events that took place in Krakow in the years 1311–1312 and did not get involved in the Polish matters which are not mentioned in Czech sources from the first half of the 14th century (Chronicon Aula regiae; Chronicon Francisci Pragensis, etc.). In accordance with that, Czech historiography from the 20th and 21st centuries (J. Šusta, J. Spěváček, L. Bobková, J. Mezník) only treats the issue of Mayor Albert’s  rebellion marginally.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2013, 13; 8-18
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Collegium desertum – niedokończona fundacja uniwersytecka Kazimierza Wielkiego
Autorzy:
Starzyński, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608082.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Uniwersytet Krakowski
kolegia uniwersyteckie
Kazimierz Wielki
Polska XIV w.
Opis:
Der vorliegende Beitrag stellt den Versuch dar, die bisherigen Forschungsmeinungen zur Lage und zum Zeitpunkt des Baubeginns des ersten festen Sitzes der Universität König Kasimirs des Großen einer Revision zu unterziehen. Der Autor lokalisiert das alte Universitätsgelände in der Stadt Kasimir bei Krakau, und zwar auf einem Areal, das von den Straßen Tkacka (heute Józefa), Wąska, Św. Wawrzyńca und der Stadtmauer eingegrenzt war (dem ungefähren Mauerverlauf entspricht heute der Verlauf der Straße Dajwór). Den Anlaß zur Entstehung dieser Einrichtung gab wohl die Stiftung des Collegium Carolinum in Prag 1366. Das unvollendete Universitätsgebäude wurde seit Anfang des 15. Jahrhunderts als collegium bezeichnet, was im Zusammenhang mit der Neugründung der Universität in Krakau und der Stiftung des Kollegs König Wladislaus’ stand (1400). Mit der Zeit wurde das ältere Gebäude in Kasimir – wohl um es von dem neueren zu unterscheiden – als collegium antiquum und später als collegium desertum bezeichnet, um gegen Ende des Jahrhunderts vollständig zur Ruine zu werden und schließlich gänzlich in der jüdischen Stadt aufzugehen. Die Stiftung in Krakau stand in Verbindung mit Bemühungen um die Umstellung des Verfassung (vom hospitium zum collegium) und der Ausstattung der Hochschule, das von da an entsprechend dem Prager Modell auf kirchlichen Benefizien beruhte. Das Projekt wurde vom Tod König Kasimirs (1370) unterbrochen, dem es nicht mehr gegönnt war, seiner Universität die in Aussicht gestellten Einkünfte aus den Salzbergwerken zu übertragen. Sein Nachfolger Ludwig von Anjou war an der Fortführung dieser Initiative nicht mehr interessiert, so daß bei der Neugründung der Universität im Jahre 1400 der Stifter Wladislaus Jagiello ein neues Kolleg errichten ließ, das auch seinen Namen trug. 
The paper attempts a revision of current historiographic opinion on the localisation and the time of undertaking work on the first permanent premises of the University of Kazimierz the Great. The author outlines the university area in the town of Kazimierz, marked by the streets Tkacka (today Józefa), Wąska, Świętego Wawrzyńca and the city walls (now roughly equivalent to Dajwór Street). The decision was probably inspired by the foundation of Collegium Carolinum in Prague in 1366. The investment in Cracow was related to the attempted changing of the organisational model of the university (from hospitial to collegial) and the model of funding, based – as in Prague – on church benefices. The undertaking was interrupted by the death of King Kazimierz (1370).
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2016, 82
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
GDZIE MIESZKALI RAJCY KRAKOWSCY W XIV WIEKU?
Autorzy:
Rajman, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436921.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Kraków w XIV w.
domy
Rynek Główny
ulice
mieszkańcy
rajcy
transkacje nieruchomościami
Opis:
The following article shows the very first attempt to locate the places of living of Krakow’s councillors in the 14th century in scientic literature. 170 councillors were taken under consideration in this quest. Krakow City Books and other documents from the 14th century were the source for analysis. Unfortunately, the tax list of this century is missing. Nevertheless, information provided in the documents gives light to houses and living conditions, as well as to transactions performed by councillors. Thanks to the notes evidencing councillor’s and his family right to the property, the author was also able to nd some information about particular houses that a councillor lived in. Krakow City Books provided information about a house kept by a widow, or inherited by the oldest son, therefore it was possible to know which house belonged to a councillor. It was necessary to establish family ties, which could be presented only in limited perspective. The author also took under consideration buildings that were noted as landmark in transactions between other citizens. Based on these evidence it was  ossible to conrm that 60% of councillors in the 14th century lived in Krakow’s Market Square. Another popular addresses were: Braci Mniejszych Street and Grodzka Street (ca. 8–9%), Św. Floriana Street, Wiślna Street, Św. Jana Street (3.7%), Św. Szczepana Street and Mały Rynek (2.2%). Some councillors also lived on Szewska Street, Żydowska Street and Braci Kaznodziejów Street (1.5–0.75%).
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2015, 1; 46-89
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemieckie nazwiska urzędników Starego Miasta Braniewa w XIV wieku
German surnames of officials in 14th century Braniewo
Autorzy:
Guz, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2196218.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku
Tematy:
nazwiska
etymologia nazwisk
Warmia
Braniewo
XIV w.
surnames
etymology of surnames
14th century
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie pochodzenia nazwisk genetycznie niemieckich, ustalenie ich struktury, stwierdzenie, czy badane nazwiska notowane są jeszcze w XVIII wieku na Warmii. Odnośnie do pochodzenia nazwisk to klasyfikacja nazwisk jednomotywacyjnych bazuje częściowo na podziale S. Rosponda (1967). Ponadto kierowano się podziałem nazwisk ze względu na etymologię m.in. ze słownika Duden. Familiennamen. Zwrócono też uwagę na zjawiska językowe występujące w niektórych nazwiskach. Baza materiałowa nie była wykorzystana dotąd w badaniach antroponimicznych. Większość opisanych nazwisk jest niederywowana, pozostałe derywowane są sufiksami fleksyjnymi i słowotwórczymi. Przeważająca część mian jest jednomotywacyjna. 65,5 % nazwisk nie dotrwała do XVIII wieku. W omówionych nazwach osobowych mamy do czynienia m.in. z następującymi zjawiskami językowymi: polonizacją, latynizacją za pomocą formantów fleksyjnych, np. -i, -is i słowotwórczego -us, podwajaniem spółgłosek bez uzasadnienia.
This paper presents the origin of genetically German surnames, to determine their structure and to determine whether the surnames under study were still present in Warmia in the 18th century. Regarding the origin of surnames, the classification of surnames with one motivation is partly based on the classification introduced by S. Rospond (1967). Moreover, the classification of surnames by their etymology, e.g. according to the Duden. Familiennamen dictionary, was also taken into account. The linguistic phenomena in certain surnames were also highlighted. The material database has not previously been used in anthroponymic research. Most of the surnames described here are non-derivative, while others are derived with inflectional and word-formation suffixes. The vast majority are names with a single motivation. 65.5% of the surnames had ceased to exist by the 18th century. The personal names under investigation feature, among others, the following linguistic phenomena: Polonisation, Latinisation by means of inflectional formants, e.g. -i, -is and the word-forming -us, and the doubling of consonants without justification.
Źródło:
Forum Filologiczne Ateneum; 2022, 10, 1; 161-173
2353-2912
2719-8537
Pojawia się w:
Forum Filologiczne Ateneum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzwony wieży ratusza w Nysie.
Bells from the town hall tower in Nysa
Autorzy:
Pawlik, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560209.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
Śląsk w XIV wieku
Nysa
zegar ratuszowy
Opis:
The town hall tower in Nysa [German: Neisse] was built in the years 1488-1499. It was 89 m high. Four bells were hung in its helm. Three of them were clock bells. The town hall tower clock came into being ca. 1650. The oldest one, the second hour bell, was cast in 1498 by Bartel Lindenrath, a bell- founder from Nysa. Two other – the first hour bell and the quarter bell – were made by Peter Herel, a bellfounder from Nysa, in 1629. The last one, not being a clock bell, was cast in 1749. It bore the name of convicts’ bell, later also an alarm bell or a „Schließglocke” (English: ‘closing bell’), as it used to strike at 9 pm to get city gates closed. This bell was mentioned in the sources in the 16th and 17th centuries. It may be supposed that it was recast in the 18th century. All four bells survived World War I as they were not commandeered. During World War II, in 1942, the convicts’ bell was taken out from the tower and recast for war purposes, while the three clock bells were left in the tower. In March 1945 during Red Army’s attack on Nysa the town hall tower was seriously damaged and collapsed together with the bells, nevertheless they could still be used. After the war, ca. 1947-1948, the preserved bells found their place in catholic parishes. The second hour bell of 1498 was hung in the belfry of St. Jacob church in Nysa and after the war it was recast. The quarter bell of 1629 found its place in Our Mother of Sorrows church in Nysa, and the first hour bell of 1629 was placed in the chapel in Sucha Kamienica [German: Dürrkamitz] in the poviat of Nysa.
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2009, 3(13); 60-73
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Związki rodzinne mieszczan krakowskich z duchowieństwem świeckim Krakowa w XIV wieku
Family Ties of Cracow Burghers with the Secular Clergy of Cracow in the Fourteenth Century
Autorzy:
Rajman, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2105973.pdf
Data publikacji:
2021-08-14
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Cracow
churches
clergy
burghers
family ties
fourteenth c.
Kraków
kościoły
duchowni
mieszczanie
związki rodzinne
XIV w.
Opis:
Artykuł dotyczy udokumentowanych źródłowo powiązań rodzinnych krakowskiego mieszczaństwa z duchowieństwem świeckim Krakowa w XIV w. Wykazano, że duchowni wywodzący się z mieszczan krakowskich (kanonicy katedralni, wikariusze, kanonicy kolegiat, proboszczowie, kapłani, altaryści i klerycy) stanowili grupę 58 osób. Napotykali w drodze do stanowisk kościelnych na utrudnienia uwarunkowane polityką personalną biskupów krakowskich, prawem patronatu i polityką rodów możnowładczych. Przedstawiono także dane o wykształceniu duchownych krakowskiego pochodzenia i ich nieformalnych związkach z Kościołem.
The article analyses the family ties of the Cracow burghers with the secular clergy of the city in the fourteenth century, documented in sources. It has been demonstrated that the clergy who came from the Cracow burghers (cathedral canons, vicars, collegiate canons, parsons and priests, altarists and clerics) were a group consisted of 58 people. On their way to Church positions, they encountered various difficulties determined by the personal policy of the bishops of Cracow, the right of patronage, and the policy of noble and mighty families. There are also data on the education of the clergy of Cracow origin and their informal connections with the Church presented.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 2; 511-547
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowa publikacja na temat mecenatu książęcego na Śląsku Bogustaw Czechowicz -"Książęcy mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza"
Autorzy:
Eysymontt, Rafał
Kaczmarek, Romuald
Witkowski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560055.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
średniowiecze
Śląsk w XIV, XV, XVI wieku
Bogusław Czechowicz
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2006, 1(1); 88-94
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Dotted I’s and Crossed T’s on Galician-Ruthenian Copper Coinage of the 14th Century
Kropka nad i w badaniach monet miedzianych Rusi Halickiej z XIV wieku
Autorzy:
Kryzhanivs’kyĭ, Andriĭ
Bazar, Oleg
Pavliv, Vasyl’
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16063705.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
copper coins from the 14th century
Galician Ruthenia
Lviv Mint
monety miedziane z XIV w.
Ruś Halicka
mennica Lwów
Opis:
In the 14th century, copper coins of Galician Ruthenia were minted at the Lviv mint, most of which can be easily attributed to dated issuers. However, among them there are coins of two types that arouse controversy. These are variants with a crown on both sides of the coin (crown/crown type) and a coin with two initials (K/crowned L type). Almost all researchers, with the exception of perhaps only Borys Paszkiewicz, date the coins of the crown/crown type to the period before 1370, when the Polish King Casimir III the Great ruled in Galician Ruthenia. The analysis of the dies and die-chains presented in the present article allow us to attribute the coins to Louis of Hungary and refer their issue to the years 1378–1382, as suggested by B. Paszkiewicz. So far, coins of the K/crowned L type were dated to the years of the reign of Louis of Hungary. However, the analysis of the material from hoards and the shape of the punch with letter L indicate that they were minted during the interregnum in Lviv, i.e. between the end of 1370 (the date of King Casimir’s death) and October 1372 (when Władysław Opolczyk, who was appointed the governor of the Hungarian king, Louis in Galician Ruthenia, arrived in Lviv).
W XIV w. w mennicy lwowskiej wybijano miedziane monety Rusi Halickiej, które w większości łatwo daje się przypisać emitentom, jak i ustalić czas ich powstania. Istnieją jednak wśród nich monety dwóch typów, które wzbudzają kontrowersję. Chodzi o wariant z wizerunkiem korony na obu stronach monety (typ korona/korona) oraz o monetę z dwoma inicjałami (typ K/L pod koroną). Niemal wszyscy badacze, za wyjątkiem bodaj jedynie Borysa Paszkiewicza, monety typu korona/korona datują na okres przed 1370 r., gdy w Rusi Halickiej panował król Polski Kazimierz Wielki. Przedstawiona w niniejszym tekście analiza stempli monet i łańcuchów ich połączeń, pozwoliła przypisać je Ludwikowi Węgierskiemu i odnieść emisję do lat 1378–1382, co zresztą sugerował B. Paszkiewicz. Natomiast monety typu K/L pod koroną datowano dotychczas na lata panowania Ludwika Węgierskiego. Jednak analiza materiału skarbowego oraz kształtu puncy L wskazuje, że zostały wybite w czasach bezkrólewia we Lwowie, tj. między końcem 1370 (data śmierci króla Kazimierza) a październikiem 1372 r. (przybycie do Lwowa Władysława Opolczyka mianowanego namiestnikiem króla węgierskiego, Ludwika, na Rusi Halickiej).
Źródło:
Wiadomości Numizmatyczne; 2022, 66; 231-252
0043-5155
Pojawia się w:
Wiadomości Numizmatyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legenda fundacyjna dawnej lubelskiej fary św. Michała Archanioła
The legend of the foundation of the former St. Michael the Archangel parish church
Легенда люблинской Фары св. Михаила Архангела
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462930.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Fara św. Michała Archanioła w Lublinie
historia kultury Lublina
świadomość historyczna mieszkańców Lublina
legendy lubelskie
Rocznik Traski (XIV w.)
Kronika Dzierzwy (XIV w.)
St. Michael the Archangel parish church in Lublin
history of culture of Lublin
historical awareness of the citizens of Lublin
legends of Lublin
Traska's Annals (14th century)
Dzierzwa Chronicle (14th century)
Фара св. Михаила Архангела в Люблине
история культуры Люблина
легенды Люблина
Эжегодник Траски (XIV в.)
Хроника Дежвы (XIV в.)
Opis:
Podanie o śnie Leszka Czarnego, aparycji archanioła Michała i zwycięstwie nad Jaćwingami, którzy złupili Lublin w roku 1282, to obecnie chyba najpopularniejsza z dawnych lubelskich tradycji historycznych. Mało znany jest jednak fakt, że jest to bardzo stara opowieść: jej pierwsze wersje znamy jeszcze z Rocznika Traski i Kroniki Dzerzwy – dzieł, które powstały w pierwszej połowie XIV w. Opowieść o śnie Leszka Czarnego powstała najprawdopodobniej jeszcze za panowania tego władcy na tronie krakowskim (do roku 1288 włącznie). Doniosłość pierwiastków lokalnych obecnych w jej najstarszej wersji (zachowanej w Roczniku Traski) wskazuje na, przynajmniej częściowo, lubelską proweniencję. Chodzi przede wszystkim o zaakcentowanie aktywności archanioła Michała, za sprawą której członkowie lubelskiej społeczności zostali uratowani z rąk pogańskich Jaćwingów. Istnienie takiej wizji wydarzeń z roku 1282 dobrze koresponduje z przesłankami świadczącymi o istnieniu w Lublinie świątyni pod wezwaniem św. Michała już przed najazdem z roku 1282 oraz przed powstaniem znanej nam ze źródeł ikonograficznych Fary św. Michała Archanioła (pod koniec XIII lub na początku XIV w.). Najstarsza opowieść o śnie Leszka Czarnego stanowi zatem ważną przesłankę przemawiającą za istnieniem dawniejszej postaci tej świątyni. Bardzo ciekawy materiał, świadczący o popularności oraz funkcjonowaniu legendy jako lokalnej tradycji historycznej przekazywanej w obiegu ustnym, pojawia się w Rocznikach Jana Długosza. Liczne przekazy odnoszące się do lubelskiej legendy pojawiają się od przełomu XVI i XVII w. Ich analiza pozwala ocenić znaczenie podania o śnie Leszka Czarnego dla dawnych lublinian. Był to bardzo ważny fragment miejscowych dziejów: stale obecny w świadomości historycznej mieszkańców miasta nad Bystrzycą, stanowił istotne spoiwo ich lokalnej tożsamości.
The legend of the dream of Leszek II the Black, the appearance of Michael the Archangel, and the victory over the Yotvingians, who plundered Lublin in 1282, is today probably the most well known of the old historical traditions of Lublin. The fact that this tale is very old is relatively unknown: its initial versions are known from the Traska's Annuals and the Dzerzwa Chronicles – works that were created in the first half of the 14th century. The tale of the dream of Leszek the Black was most probably created when this ruler reigned on the throne of Kraków (until 1288). The significance of local elements in its oldest version (preserved in the Traska's Annuals) indicates at least its partial provenance from Lublin. First of all, the actions of St. Michael the Archangel are emphasised, by means of which members of the community of Lublin were saved from the hands of the pagan Yotvingians. The existence of such a vision of events from 1282 corresponds well to the sources proving the existence of the temple of St. Michael in Lublin as far back as before the raid of 1282, and before the rise of the St. Michael the Archangel Parish Church, which we know from iconographic sources (late 13th or early 14th century). The oldest tale of the dream of Leszek II the Black is therefore an important source supporting the existence of an earlier form of this temple. Very interesting material, proving the popularity and functioning of the legend as a local historical tradition, passed on in oral circulation, appears in the Annals by Jan Długosz. Numerous accounts referring to the legend of Lublin started to appear at the turn of the 16th century. Their analysis allows us to assess the significance of the tale of the dream of Leszek the Black for the citizens of Lublin in the old days. It was a very important fragment of local history: constantly present in the historical awareness of the residents of the town on the Bystrzyca River, it constituted a significant affirmation of their local identity.
Легенда о сне Лешека Черного, изображении Михаила Архангела и победе над Ятвягами, которые напали на Люблин в 1282 году, это сейчас одна из самых известных люблинских исторических традиций. Мало известным является однако факт, что это давняя история: ее первые версии помещались в Ежегоднике Траски и Хронике Дежвы, которые были созданы в первой половине XIV века. Сказание о сне Лешека Черного было создано вероятно еще при его владении на краковском престоле (до 1288 года). Появление люблинских мотивов в самой старой версии (сохранившейся в Ежегоднике Траски) указывает, отчасти, на люблинское происхождение легенды. Имеется в виду покровительство архангела Михаила, благодаря которому жители Люблина были спасены от языческих Ятвягов. Существование такого представления о событиях в 1282 году имеет связь с предпосылками свидетельствующими о существовании в Люблине храма св. Михаила до нашествии в 1282 г. а также до построения известной по иконографическим источникам Фары св. Михаила Архангела (в конце XIII или в начале XIV в.). Самое старое сказание о сне Лешека Черного является тем способом важной предпосылкой свидетельствующей о существовании более ранней версии Фары. Очень интересный материал, который свидетельствует функционировании легенды как местной исторической традиции передаваемой устно, содержится в Ежегодниках Яна Длугоша. Многие сведения относящиеся к люблинской легенде появляются с перелома XVI и XVII вв. Их анализ позволяет оценить значение рассказа о сне Лешека Черного для тогдашних жителей Люблина. Это был очень важный фрагмент местной истории: постоянно существующий в историческом сознании жителей города у реки Быстжица, являющийся важным связующим элементом их локальной тождественности.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2015-2016, 58/59; 73-106
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Duchowość świątobliwej Eufemii z Raciborza w nowym świetle
A new light on the spirituality of the Venerable Euphemia of Racibórz
Autorzy:
Kochaniewicz OP, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595722.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
Eufemia z Raciborza
Peregryn z Opola
mistyka
pobożność
duchowość
dominikanie
XIV w.
Euphemia of Raciborz
Peregrine of Opole
mysticism
devotion
spirituality
Dominicans
fourteenth century
Opis:
Artykuł prezentuje po raz pierwszy duchowość świątobliwej Eufemii (Ofki) z Raciborza, dominikańskiej mniszki z XIV w., w świetle kazań jej osobistego spowiednika – przeora klasztoru św. Jakuba w Raciborzu – Peregryna z Opola. Otrzymane wyniki analiz potwierdzają stawiane przez współczesnych historyków dotychczasowe hipotezy odnośnie do znajomości praktyk devotio moderna wśród polskich dominikanów i dominikanek. Negatywnie natomiast weryfikują słabo udokumentowane hipotezy odnośnie do domniemanego wpływu mistyki nadreńskiej na duchowość raciborskich mniszek.
This article stresses evidence of the devotion of the Venerable Euphemia of Raciborz, a Dominican nun who lived in the fourteenth century Silesian monastery. The results of the analysis are based on the seventeenth century work by Abraham Bzovius which were deemed insufficient, mainly because they did not take into account the collection of sermons de tempore et de sanctis written by Peregrine of Opole, a fourteenth century Polish Dominican, the Confessor of Euphemia and the other Dominican nuns from Raciborz. The information included in this paper seems to verify the existing arrangements. They confirm the image of spirituality of the Venerable Euphemia, based on piety, well-known in the Middle Ages, as devotio moderna, characterized by the veneration of the Passion of Christ, veneration of the Eucharist, devotion to the Holy Spirit and to Our Lady. Despite certain thematic analogies included in the sermons of Johannes Tauler and of Peregrine from Opole, the hypothesis developed by contemporary historians, about the influence of the Rhine school of mysticism on the spirituality of the Dominican nuns in Raciborz, must be rejected.
Źródło:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2017, 37, 2; 157-172
0137-3420
Pojawia się w:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mariologia Franciszka Petrarki w pieśni "Vergine bella, che di sol vestita"
Mariology of Petrarch in the Song "Vergine bella, che di sol vestita"
Mariología del Padre del Renacimiento
Mariologie du père de la Renaissance
Autorzy:
Waszkiewicz, Piotr Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50142719.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Petrarca Francesco
medieval Marian poetry
Italian poetry of the 14th century
Renaissance exegesis
Mariology
anthropocentrism
średniowieczna poezja maryjna
poezja włoska w XIV w.
renesans
mariologia
antropocentryzm
Opis:
Petrarka często jest przeciwstawiany „Boskiemu Poecie”, Dantemu; jego poezja skupia się na figurze Laury oraz na miłości do niej, tym samym odchodząc od teocentryzmu średniowiecznego. Żyjący na granicy dwóch epok Petrarka wytyczał jednak pewne trendy nie tylko literackie, ale również teologiczne. Jego zbiór poezji wieńczy pieśń będąca mariologiczną perłą poezji średniowiecznej. Niniejszy artykuł pragnie pochylić się nad teologicznym aspektem poezji Petrarki w pieśni Vergine bella, che di sol vestita, próbując odkryć, jakim teologiem – i mariologiem – był Petrarka. Szczególnie ważne jest pytanie, czy jego maryjna pieśń jest odejściem od jego wcześniejszej perspektywy antropocentrycznej i ziemskiej oraz w konsekwencji, czy dzieło to stanowi polemikę, czy raczej punkt spotkania z Dantem. Odpowiedzi na te pytania służy poznanie prawdopodobnego kontekstu powstania Vergine bella, oraz przede wszystkim analiza wybranych wezwań pieśni, pozwalająca odkryć nawiązania do autorów wcześniejszych (od epoki patrystycznej po Franciszka z Asyżu i Dantego) oraz oryginalny wkład samego Petrarki, który – fundamentalnie wierny swojemu podejściu antropocentrycznemu – dostrzega w Maryi „Dziewicę ludzką” i szczególnie litościwą wobec ludzkiej nędzy. To właśnie tytuł Vergine humana wydaje się stanowić najbardziej oryginalną nutę mariologii Petrarki, a zarazem interesujący punkt jego wyjścia naprzeciw Dantemu.
Petrarca, in quanto poeta umano e terreno, viene spesso contrapposto al "Divin Poeta", Dante. La sua poesia si concentra sulla figura di Laura e sul suo amore per lei, allontanandosi così dal teocentrismo medievale (il che costituisce uno dei motivi per cui Petrarca si è guadagnato l'appellativo di "Padre del Rinascimento"). Tuttavia, questa immagine diffusa di Petrarca non è completa. La stessa raccolta di poesie, che talvolta (come in polacco) è nota semplicemente come "Sonetti a Laura", si conclude, per esplicita volontà dell'autore, con la canzone Vergine bella, che di sol vestita, che costituisce una perla mariologica della poesia medievale. L'articolo esamina il contesto in cui la canzone fu composta, probabilmente sotto l'influenza del lutto e dell'amarezza della fine della vita del poeta, nonché i rimorsi di coscienza dell'autore che forse sentiva il peso della sua ribellione a un'epoca teocentrica passata, e il suo contenuto teologico analizzando alcune invocazioni della litania petrarchesca. Petrarca come mariologo attinge sia ai termini classici della patristica sia ai poeti medievali italiani (Dante e Francesco d'Assisi). Entra in parziale polemica con l'Alighieri (ad esempio chiamando Maria "vera beatrice") e in parte concorda con lui proprio nella comune lode della Madre di Dio (non a caso entrambi i poeti concludono i loro capolavori con canti mariani). Tuttavia, egli rimane originale e fedele al suo approccio "terreno", vedendo in Maria una "Vergine umana" e particolarmente compassionevole verso le miserie umane.
Petrarch is often contrasted with the “Divine Poet”, Dante. His poetry focuses on the figure of Laura and his love for her, thus departing from medieval theocentrism. However, living on the boundary between two eras, Petrarch set certain trends in poetry and theology. His collection of poetry is crowned with a Mariological treasure of medieval poetry. This article seeks to delve into the theological aspect of Petrarch’s poetry in the song Vergine bella, che di sol vestita in an attempt to discover what kind of theologian and Mariologist he was. Of crucial importance is whether this song is a departure from his earlier anthropocentric perspective and, consequently, whether it represents a polemic or a point of encounter with Dante. To answer these questions, the article describes the probable context in which the Vergine bella was written and, above all, analyses selected invocations of the song, making it possible to discover references to earlier authors (from the patristic era to Francis of Assisi and Dante) and the original contribution of Petrarca himself, who, fundamentally faithful to his anthropocentric approach, sees Mary as a “human virgin” exceptionally compassionate towards human misery. It is the title Vergine humana that seems to constitute the most original note of Petrarca’s Mariology and an exciting point of his encounter with Dante.
Źródło:
Verbum Vitae; 2024, 42, 3; 625-641
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konwent Dominikanów w Brzegu w XIV-XVI wieku
The Dominican monastery in the 14th-16th centuries
Autorzy:
Kaczmarek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784066.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
dominikanie
klasztor
Śląsk
Brzeg
średniowiecze
XIV-XVI w.
the Dominicans
a monastery
Silesia
the Middle Ages
14th-16th centuries
Opis:
Historians have not been much interested in the history of the Dominican monastery in Brzeg. The basic work by K. Eisert is several dozen years old and is based on a limited number of sources. The following study presents the members of the monastery in Brzeg and its internal structure. Founded in the middle of the 14th century, the monastery had – as it seems – two periods of magnificence - right after its foundation and at the turn of the 16th century. The 15th century, especially its second half, was the time of its lesser importance. The decline of the monastery was caused by the Hussite invasions of Silesia.
Historia klasztoru dominikanów w Brzegu nie cieszyła się dotąd wielkim zainteresowaniem historyków. Podstawowe do dziś opracowanie autorstwa K. Eiserta liczy kilkadziesiąt lat i jest oparte na ograniczonej podstawie źródłowej. W niniejszym opracowaniu odtworzono stan osobowy konwentu w Brzegu i jego wewnętrzną strukturę. Założony w połowie XIV w. konwent miał (jak się) wydaje dwa okresu świetności - zaraz po fundacji oraz na przełomie XV i XVI stulecia. Wiek XV natomiast, zwłaszcza jego druga połowa, to czasy mniejszego znaczenia domu w Brzegu w polskiej prowincji dominikanów. Powodem takiego stanu rzeczy był upadek klasztoru w dobie najazdów husyckich na Śląsk.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 109; 243-267
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prejudykaty w Statutach Kazimierza Wielkiego – próba nowego spojrzenia. Szkic o technice ustawodawczej w czasach średniowiecza
Prejudicates in the Statutes of Casimir the Great – an Attempt of a New Look. An Essay on Legislative Technique in the Middle Ages
Autorzy:
Uruszczak, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/4332030.pdf
Data publikacji:
2023-04-25
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Królestwo Polskie w XIV w.
Statuty Kazimierza Wielkiego
technika ustawodawcza
prejudykaty
dekretały papieskie
Stanisław Roman
The Kingdom of Poland in the 14th century
The Statutes of Casimir the Great
Legislative Technique
Prejudicates
Papal decretals
Opis:
Statuty Kazimierza Wielkiego były najważniejszą ustawą, jaka obowiązywała w Królestwie Polskim w epoce Średniowiecza. Oprócz artykułów mających kształt norm generalnych znajduje się w nich 26 artykułów o charakterze indywidualnych kazusów prawnych, tzw. prejudykatów. W artykule została podjęta próba wyjaśnienia ich genezy. Zdaniem autora prejudykaty wykazują istotne podobieństwo do średniowiecznych dekretałów papieskich (litterae decretales), w szczególności do Dekretałów Grzegorza IX z 1234 r. Pomimo że prejudykaty dotyczyły indywidualnych spraw, stanowiły wzór prawidłowego rozstrzygnięcia konkretnych kwestii prawnych. Miały one charakter pouczeń prawnych lub deklaracji prawa (declaratio iuris) ogłaszanych przez króla.
The Statutes of Casimir the Great were the most important law in force in the Kingdom of Poland in the Middle Ages. Apart from the articles in the form of general acts, there are 26 articles that have the character of individual legal cases, the so-called ‘prejudykaty’ (preliminary rulings, prejudicates). The article attempts to explain their genesis. In the author’s opinion, they show a significant resemblance to medieval papal decretals (litterae decretales), in particular the Decretals of Gregory IX from 1234. Although they concerned individual legal cases, they were a model for the correct resolution of a specific legal case. They had the character of legal instructions or declarations of law (declaratio iuris) announced by the king.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2023, 102; 161-181
0208-6069
2450-2782
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 26

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies