Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XIV w." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
Działalność polityczna Jana Luksemburskiego w okresie buntu krakowskiego wójta Alberta i jego ocena w czeskiej historiografii.
Autorzy:
Antonín, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436137.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Jan Luksemburski
wójt Albert
Kraków w XIV w.
Opis:
John of Bohemia was using the title of the king of Poland since 1310. However, the events thatook place in Poland in the years 1311–1312 did not alter the main direction of his political activity. At that time, his most prominent advisor remained Archbishop of Mainz Peter of Aspelt, however, John of Bohemia was also influenced by other members of the court. He focused on ensuring stability of his power in the countries that belonged to the Bohemian crown, primarily in the Kingdom of Bohemia (coronation), Moravia (by obtaining the loyalty of the local gentry) and in the Opavian Silesia (by paying the debts of dukes of Wroclaw and Legnica: Bolesław, Henry, and Wladyslaw). This policy brought him respect in Bohemia and Moravia that was expressed by the so-called inauguration documents from 1311. A ser ious problem in the international policy of the young king of Bohemia was the activity of the Habsburgs. As the successor of Henry of Bohemia, King John had to run into debt of 40 thousand kopas of Prague groschen. It was a price for which Henry of Bohemia bought the Habsburgs’ right to the Bohemian throne in 1308. At the same time, King John established his first diplomatic contacts with the royal cour t in Hungary. He was not interested in the Polish matters until 1320s. He also did not react to the events that took place in Krakow in the years 1311–1312 and did not get involved in the Polish matters which are not mentioned in Czech sources from the first half of the 14th century (Chronicon Aula regiae; Chronicon Francisci Pragensis, etc.). In accordance with that, Czech historiography from the 20th and 21st centuries (J. Šusta, J. Spěváček, L. Bobková, J. Mezník) only treats the issue of Mayor Albert’s  rebellion marginally.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2013, 13; 8-18
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowa publikacja na temat mecenatu książęcego na Śląsku Bogustaw Czechowicz -"Książęcy mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza"
Autorzy:
Eysymontt, Rafał
Kaczmarek, Romuald
Witkowski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560055.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
średniowiecze
Śląsk w XIV, XV, XVI wieku
Bogusław Czechowicz
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2006, 1(1); 88-94
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studium generalne dominikanów polskich w XIV wieku?
A general study of Polish Dominicans in the 14th century?
Autorzy:
Gałuszka, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560580.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
studium generalne dominikanów
szkolnictwo zakonne
Polska Prowincja Dominikanów w XIV wieku
Kościół w XIV wieku
kapituły generalne dominikanów
general study of Dominicans
Dominican education
Polish Dominican province in the 13th c.
Krakow Church in the 14th c.
general charter of Dominicans
Opis:
Głównym tematem artykułu jest geneza studium generalnego dominikanów polskich. W wyniku wieloletnich i skomplikowanych badań prowadzonych przez Krzysztofa Kaczmarka i Macieja Zdanka udało się ustalić, że pierwsze źródłowe dowody potwierdzające funkcjonowanie krakowskiego studium generale pochodzą z lat 1404/1405–1410. Jednak przytoczone daty stanowią jedynie terminus ante quem powstania tego ośrodka kształcenia. Autor skupił się na pewnym wydarzeniu z lat 1304–1316, które w literaturze przedmiotu nazywane jest zazwyczaj „nieudaną próbą utworzenia studium generalnego w Krakowie”. Ponowna analiza dominikańskich akt kapituł generalnych, sytuacji wewnętrznej zakonu w pierwszej połowie XIV wieku oraz dziejów polskiej prowincji dominikanów pozwoliły zaproponować lub raczej powtórnie wprowadzić do dyskusji naukowej zarzuconą dawną hipotezę: prawdopodobnie studium generalne polskich dominikanów powstało już w XIV wieku, być może niedługo po ogłoszeniu w 1304 roku zmian w rozdziale De studentibus.
he main topic of the article is the founding of a general study of the Polish Dominicans. The lengthy and complex research conducted by Krzysztof Kaczmarek and Maciej Zdanek established that the first source-based evidence confirming the activity of Krakow’s studium generale comes from 1404/1405–1410. However, the above dates are just terminus ante quemof the origins of this educational centre. The author focused on an event from 1304–1316, which professional literature on the subject tends to describe as ‘an unsuccesful attempt to create a general study in Krakow.’ A new analysis of the Dominican chapter house documents, the internal dynamic of the order in the early 14th century, as well as the history of the Polish Dominican province, allowed to put forth or re-introduce a previously-abandoned hypothesis into the academic discussion; the hypothesis suggests that, most likely, the general study of the Polish Dominicans was founded in the 14th century already, perhaps soon after the 1304 announcement of changes in the chapter De studentibus.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2014, 20; 35-63
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemieckie nazwiska urzędników Starego Miasta Braniewa w XIV wieku
German surnames of officials in 14th century Braniewo
Autorzy:
Guz, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2196218.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku
Tematy:
nazwiska
etymologia nazwisk
Warmia
Braniewo
XIV w.
surnames
etymology of surnames
14th century
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie pochodzenia nazwisk genetycznie niemieckich, ustalenie ich struktury, stwierdzenie, czy badane nazwiska notowane są jeszcze w XVIII wieku na Warmii. Odnośnie do pochodzenia nazwisk to klasyfikacja nazwisk jednomotywacyjnych bazuje częściowo na podziale S. Rosponda (1967). Ponadto kierowano się podziałem nazwisk ze względu na etymologię m.in. ze słownika Duden. Familiennamen. Zwrócono też uwagę na zjawiska językowe występujące w niektórych nazwiskach. Baza materiałowa nie była wykorzystana dotąd w badaniach antroponimicznych. Większość opisanych nazwisk jest niederywowana, pozostałe derywowane są sufiksami fleksyjnymi i słowotwórczymi. Przeważająca część mian jest jednomotywacyjna. 65,5 % nazwisk nie dotrwała do XVIII wieku. W omówionych nazwach osobowych mamy do czynienia m.in. z następującymi zjawiskami językowymi: polonizacją, latynizacją za pomocą formantów fleksyjnych, np. -i, -is i słowotwórczego -us, podwajaniem spółgłosek bez uzasadnienia.
This paper presents the origin of genetically German surnames, to determine their structure and to determine whether the surnames under study were still present in Warmia in the 18th century. Regarding the origin of surnames, the classification of surnames with one motivation is partly based on the classification introduced by S. Rospond (1967). Moreover, the classification of surnames by their etymology, e.g. according to the Duden. Familiennamen dictionary, was also taken into account. The linguistic phenomena in certain surnames were also highlighted. The material database has not previously been used in anthroponymic research. Most of the surnames described here are non-derivative, while others are derived with inflectional and word-formation suffixes. The vast majority are names with a single motivation. 65.5% of the surnames had ceased to exist by the 18th century. The personal names under investigation feature, among others, the following linguistic phenomena: Polonisation, Latinisation by means of inflectional formants, e.g. -i, -is and the word-forming -us, and the doubling of consonants without justification.
Źródło:
Forum Filologiczne Ateneum; 2022, 10, 1; 161-173
2353-2912
2719-8537
Pojawia się w:
Forum Filologiczne Ateneum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność Rajmunda Llulla w Afryce Północnej (XIII i XIV wiek). Początki dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego
Work of Raimund Llull in North Africa (13th and 14th centuries). Beginnings of Christian-Moslem dialogue
Autorzy:
Hryszko, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480362.pdf
Data publikacji:
2015-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
Rajmund Llull (Raimundus Lullus)
Misje
Muzułmanie
dialog międzyreligijny
historia Kościoła w XIII–XIV wieku
Raimund Llull (Raimundus Lullus)
Missions
Moslems
interreligious dialogue
the history of the Church of the 13th and 14th centuries
Opis:
Artykuł został poświęcony okolicznościom trzech wypraw misyjnych Rajmunda Llulla do Afryki (kolejno do: Tunisu w latach 1292–1293, Bidżaji w 1307 r. i ponownie Tunisu w latach 1314–1315). W pierwszej części artykułu, po sumarycznym zaprezentowaniu życia i dokonań Llulla, zostało nakreślone tło relacji Korony Aragonii z północnoafrykańskim państwem Hafsydów, które stało się terenem jego aktywności misyjnej. Na podstawie wybranych pism uczonego przedstawiono motywy, jakimi kierował się przy pracy chrystianizacyjnej. Osobne miejsce zajmuje analiza proponowanych przezeń metod konwersji muzułmanów na tle XIII-wiecznej myśli misjologicznej. W artykule ukazano także wpływ wydarzeń związanych z kolejnymi podróżami do Afryki na modyfikację refleksji nad problemem nawracania muzułmanów na chrześcijaństwo w oparciu o dialog. Llull, uciekając się do rozumu i używając argumentów filozoficznych, odwoływał się do wspólnych elementów łączących obie religie jako płaszczyzny porozumienia. W ten sposób wytyczał nowe zasady postępowania na styku świata chrześcijaństwa zachodniego i domeny islamu.
The article is focusing on the circumstances of three missionary trips of Raimund Llull to Africa (to Tunisia in the years 1292-1293, Bejaia in 1307 and again to Tunisia between 1314 and 1315). In the first part of the article, after a brief presentation of the life and achievements of Raimund Llull, the background of mutual relations between Aragon and the North-African state ruled by the Hafsids, which became an area of missionary activity in that part of the world, was presented. Pursuant to the selected writings of the scholar, motives were presented, on which he based his missionary activity. Some special focus is directed on the activity among the Moslems and the methods he suggested in that type of work according to the mission-theological thought of the 13th century. The article also shows the influence of the events connected with his subsequent travels to Africa on the modification of the reflection on the problem of converting the Moslems on the basis of a dialogue. Llull, resorting to the reason and using philosophical arguments, referred to the common elements of the both religions as the common ground for agreement and mutual understanding. In this way he pointed to some new principles of acting on the meeting point of the western Christian world and the Islam domain.
Źródło:
Nurt SVD; 2015, 2; 56-85
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konwent Dominikanów w Brzegu w XIV-XVI wieku
The Dominican monastery in the 14th-16th centuries
Autorzy:
Kaczmarek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784066.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
dominikanie
klasztor
Śląsk
Brzeg
średniowiecze
XIV-XVI w.
the Dominicans
a monastery
Silesia
the Middle Ages
14th-16th centuries
Opis:
Historians have not been much interested in the history of the Dominican monastery in Brzeg. The basic work by K. Eisert is several dozen years old and is based on a limited number of sources. The following study presents the members of the monastery in Brzeg and its internal structure. Founded in the middle of the 14th century, the monastery had – as it seems – two periods of magnificence - right after its foundation and at the turn of the 16th century. The 15th century, especially its second half, was the time of its lesser importance. The decline of the monastery was caused by the Hussite invasions of Silesia.
Historia klasztoru dominikanów w Brzegu nie cieszyła się dotąd wielkim zainteresowaniem historyków. Podstawowe do dziś opracowanie autorstwa K. Eiserta liczy kilkadziesiąt lat i jest oparte na ograniczonej podstawie źródłowej. W niniejszym opracowaniu odtworzono stan osobowy konwentu w Brzegu i jego wewnętrzną strukturę. Założony w połowie XIV w. konwent miał (jak się) wydaje dwa okresu świetności - zaraz po fundacji oraz na przełomie XV i XVI stulecia. Wiek XV natomiast, zwłaszcza jego druga połowa, to czasy mniejszego znaczenia domu w Brzegu w polskiej prowincji dominikanów. Powodem takiego stanu rzeczy był upadek klasztoru w dobie najazdów husyckich na Śląsk.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 109; 243-267
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Duchowość świątobliwej Eufemii z Raciborza w nowym świetle
A new light on the spirituality of the Venerable Euphemia of Racibórz
Autorzy:
Kochaniewicz OP, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595722.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
Eufemia z Raciborza
Peregryn z Opola
mistyka
pobożność
duchowość
dominikanie
XIV w.
Euphemia of Raciborz
Peregrine of Opole
mysticism
devotion
spirituality
Dominicans
fourteenth century
Opis:
Artykuł prezentuje po raz pierwszy duchowość świątobliwej Eufemii (Ofki) z Raciborza, dominikańskiej mniszki z XIV w., w świetle kazań jej osobistego spowiednika – przeora klasztoru św. Jakuba w Raciborzu – Peregryna z Opola. Otrzymane wyniki analiz potwierdzają stawiane przez współczesnych historyków dotychczasowe hipotezy odnośnie do znajomości praktyk devotio moderna wśród polskich dominikanów i dominikanek. Negatywnie natomiast weryfikują słabo udokumentowane hipotezy odnośnie do domniemanego wpływu mistyki nadreńskiej na duchowość raciborskich mniszek.
This article stresses evidence of the devotion of the Venerable Euphemia of Raciborz, a Dominican nun who lived in the fourteenth century Silesian monastery. The results of the analysis are based on the seventeenth century work by Abraham Bzovius which were deemed insufficient, mainly because they did not take into account the collection of sermons de tempore et de sanctis written by Peregrine of Opole, a fourteenth century Polish Dominican, the Confessor of Euphemia and the other Dominican nuns from Raciborz. The information included in this paper seems to verify the existing arrangements. They confirm the image of spirituality of the Venerable Euphemia, based on piety, well-known in the Middle Ages, as devotio moderna, characterized by the veneration of the Passion of Christ, veneration of the Eucharist, devotion to the Holy Spirit and to Our Lady. Despite certain thematic analogies included in the sermons of Johannes Tauler and of Peregrine from Opole, the hypothesis developed by contemporary historians, about the influence of the Rhine school of mysticism on the spirituality of the Dominican nuns in Raciborz, must be rejected.
Źródło:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2017, 37, 2; 157-172
0137-3420
Pojawia się w:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Dotted I’s and Crossed T’s on Galician-Ruthenian Copper Coinage of the 14th Century
Kropka nad i w badaniach monet miedzianych Rusi Halickiej z XIV wieku
Autorzy:
Kryzhanivs’kyĭ, Andriĭ
Bazar, Oleg
Pavliv, Vasyl’
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16063705.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
copper coins from the 14th century
Galician Ruthenia
Lviv Mint
monety miedziane z XIV w.
Ruś Halicka
mennica Lwów
Opis:
In the 14th century, copper coins of Galician Ruthenia were minted at the Lviv mint, most of which can be easily attributed to dated issuers. However, among them there are coins of two types that arouse controversy. These are variants with a crown on both sides of the coin (crown/crown type) and a coin with two initials (K/crowned L type). Almost all researchers, with the exception of perhaps only Borys Paszkiewicz, date the coins of the crown/crown type to the period before 1370, when the Polish King Casimir III the Great ruled in Galician Ruthenia. The analysis of the dies and die-chains presented in the present article allow us to attribute the coins to Louis of Hungary and refer their issue to the years 1378–1382, as suggested by B. Paszkiewicz. So far, coins of the K/crowned L type were dated to the years of the reign of Louis of Hungary. However, the analysis of the material from hoards and the shape of the punch with letter L indicate that they were minted during the interregnum in Lviv, i.e. between the end of 1370 (the date of King Casimir’s death) and October 1372 (when Władysław Opolczyk, who was appointed the governor of the Hungarian king, Louis in Galician Ruthenia, arrived in Lviv).
W XIV w. w mennicy lwowskiej wybijano miedziane monety Rusi Halickiej, które w większości łatwo daje się przypisać emitentom, jak i ustalić czas ich powstania. Istnieją jednak wśród nich monety dwóch typów, które wzbudzają kontrowersję. Chodzi o wariant z wizerunkiem korony na obu stronach monety (typ korona/korona) oraz o monetę z dwoma inicjałami (typ K/L pod koroną). Niemal wszyscy badacze, za wyjątkiem bodaj jedynie Borysa Paszkiewicza, monety typu korona/korona datują na okres przed 1370 r., gdy w Rusi Halickiej panował król Polski Kazimierz Wielki. Przedstawiona w niniejszym tekście analiza stempli monet i łańcuchów ich połączeń, pozwoliła przypisać je Ludwikowi Węgierskiemu i odnieść emisję do lat 1378–1382, co zresztą sugerował B. Paszkiewicz. Natomiast monety typu K/L pod koroną datowano dotychczas na lata panowania Ludwika Węgierskiego. Jednak analiza materiału skarbowego oraz kształtu puncy L wskazuje, że zostały wybite w czasach bezkrólewia we Lwowie, tj. między końcem 1370 (data śmierci króla Kazimierza) a październikiem 1372 r. (przybycie do Lwowa Władysława Opolczyka mianowanego namiestnikiem króla węgierskiego, Ludwika, na Rusi Halickiej).
Źródło:
Wiadomości Numizmatyczne; 2022, 66; 231-252
0043-5155
Pojawia się w:
Wiadomości Numizmatyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rok Le Nôtre’a w Pałacu Wersalskim
L’Année Le Nôtre au château de Versailles
Autorzy:
Lamy, Gabriela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/539298.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
Rok Le Nôtre’a
André Le Nôtre
Ludwik XIV
basen Latony
Pałac Wersalski
pałac Grand Trianon
nowy boskiet Teatru Wodnego
Le Nôtre w perspektywach
Labirynt Wersalski
Année Le Nôtre
Louis XIV
Bassin de Latone
château de Versailles
château du Grand Trianon
nouveau bosquet du Théâtre d’Eau
Le Nôtre en perspectives
Labyrinthe de Versailles
Opis:
Z okazji 400. rocznicy urodzin André Le Nôtre’a (1613-1700) w Pałacu Wersalskim, pragnąc złożyć hołd genialnemu twórcy ogrodów wersalskich, postanowiono poświęcić mu cały 2013 rok, realizując szeroki program prac restauratorskich, wystaw, wydarzeń kulturalnych, organizując nowe trasy zwiedzania oraz prowadząc działania informacyjno-promocyjne, skierowane do różnych grup odbiorców zwiedzających Wersal. Artykuł prezentuje opis wydarzeń, jakie zorganizowano w ciągu całego roku 2013.
A l’occasion du 400e anniversaire de la naissance d’André Le Nôtre (1613-1700), le château de Versailles a voulu rendre hommage tout au long de l’année 2013 à l’architecte des jardins de Versailles : restaurations de grande ampleur, expositions, organisation d’événements, nouveaux parcours de visite et programmes de médiation à destination des différents publics de Versailles ont mis à l’honneur le génie de Le Nôtre. L’article présente une description des événements qui ont été organisés tout au long de 2013.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2016, 1; 243-258
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwie średniowieczne tradycje lubelskie oraz ich wpływ na poczucie tożsamości lokalnej wspólnoty (XIII? – początek XVII w.)
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607565.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
medieval local traditions
Lublin – history, 13th–14th century
Lublin community, 13th–16th century – sense of identity
Lublin community – historical consciousness
traditions about Tatar siege of Lublin castle in the winter of 1340/134
1 St. Michael’s p
Lublin – średniowieczne tradycje lokalne
Lublin – historia, XIII–XIV w.
Lublina – świadomość historyczna
społeczność Lublina, XIII–XVII w. – poczucie tożsamości
tradycje o oblężeniu zamku lubelskiego przez Tatarów zimą 1340/1341 r.
Fara św. Michała w.
Opis:
The article presents the medieval accounts of the two short stories about the past of Lublin, concerning the siege of its castle by Tatars in the winter of 1340/1341 and the apparition of St. Michael to prince Leszek Czarny and the ruler’s subsequent victory over pagan Jatvings (1282). Following the traces of the familiarity of these narratives in the town up to the turn of the 16th century, it is argued that they were well recognized local traditions. They conveyed ideas of particular importance and attractiveness to theLublin community and provided a distinct way of perceiving of the important elements of townscape. Thus the stories about legendary history ofLublin influenced the sense of identity of theLublin community in several significant ways.
Artykuł przedstawia średniowieczne wersje dwóch opowieści o przeszłości Lublina, dotyczące oblężenia miejscowego zamku przez Tatarów na przełomie 1340 i 1341 r. oraz ukazania się świętego Michała księciu Leszkowi Czarnemu i zwycięstwa władcy nad Jaćwingami w 1282 r. Przyglądając się śladom znajomości tych narracji w mieście nad Bystrzycą do początku XVII w., autor dowodzi, że były to wówczas dobrze znane tradycje lokalne. Wyrażały one idee szczególnie ważne i atrakcyjne dla społeczności Lublina. Za ich sprawą członkowie miejscowej wspólnoty postrzegali ważne elementy miejskiej przestrzeni w swoisty dla swej grupy sposób. Można zatem dostrzec, że opowieści z kręgu legendarnych dziejów Lublina oddziaływały na poczucie tożsamości członków społeczności Lublina w kilku ważnych aspektach.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2017, 72
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kronika Dzierzwy z kolekcji historycznej Macieja z Grodziska. Kótko o cennym zabytku średniowiecznego dziejopisarstwa i jego kulturowym znaczeniu
Dzierzwa’s Chronicle from the historical collection of Maciej of Grodzisko. Concise remarks about the important monument of mediaeval historiography and its cultural significance
Хроника Дежвы из исторической коллекции Матвея из Гродиска. Коротко о ценном памятнике средневековой историографии и его культурном значении
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462916.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Kronika Dzierzwy
kolekcja historyczna Macieja z Grodziska
historiografia polska (XIV w.)
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie – zbiory
Dzierzwa’s Chronicle
the historical collection of Maciej of Grodzisko
Polish historiography (14th century)
Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin – collections
Хроника Дежвы
историческая коллекция Матвея из Гродиска
польская историография (XIV в.)
Люблинская Воеводская Публичная Библиотека им. Иеронима Лопацинского
Opis:
Rękopis o sygnaturze 470 w posiadaniu Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, to fragment kodeksu Macieja z Grodziska – kolekcji historycznej z początku XVI w. W zachowanej do dziś części, zawiera on pięć utworów, z których najobszerniejszym i najciekawszym jest Kronika Dzierzwy (ok. 1306–1320). Dzieło ma charakter wyciągu z kroniki mistrza Wincentego Kadłubka. Wbrew pozorom jest to jednak ciekawy zabytek historiograficzny, świetnie ukazujący warsztat, zainteresowania oraz tendencje ideowe ważne dla polskiego dziejopisarza tworzącego w okresie walk o zjednoczenie kraju podzielonego wskutek rozbicia dzielnicowego. Interesujące są też koneksje łączące dzieło Dzierzwy z dawnym Lublinem: za sprawą notatek czytelnika rękopisu kroniki, który znajdował się u schyłku wieków średnich w tym mieście, możemy poczynić pewne obserwacje dotyczące lokalnej świadomości historycznej.
The manuscript with shelf mark 470, in the possession of the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin, is a fragment of the codex of Maciej of Grodzisko – the historical collection from early 16th century. In the part preserved until this day it contains five pieces, the most extensive and interesting of which is the Dzierzwa’s Chronicle (ca. 1306–1320). The work has the nature of an extract from the chronicle of Master Wincenty Kadłubek. Despite its inconspicuous appearance, this is an interesting historiographic monument, which presents the workshop, interests and ideological trends of importance to the Polish chronicler writing in the period of the struggle to unite the State (divided as a result of feudal fragmentation). There are also interesting connections between Dzierzwa’s work and the Lublin of the past: thanks to the notes by a reader of the manuscript of the chronicle, who was in this city at the dawn of the Middle Ages, we can make certain observations concerning the local awareness of history.
Рукопись обозначенная номером 470, хранящаяся в Люблинской Воеводской Публичной Библиотеке им. Иеронима Лопацинского – это фрагмент кодекса Матвея из Гродиска – исторической коллекции начала XVI в. В сохранившейся на сегодня части он содержит пять сочинений, из которых самой обширной и интересной является Хроника Дежвы (ок. 1306–1320). Сочинение являет собой выдержку из хроники магистра Винцентия Кадлубка. Вопреки тому, что можнo было бы ожидать, это интересный историографический памятник, отлично раскрывающий эрудицию, интересы и идеологические тенденции, присущие польскому историку, творящему во времена борьбы за объединение страны на этапе завершения периода феодальной раздробленности. Интересны также указания, единящие труд Дежвы со старым Люблином – благодаря записям, сделанным читателем рукописи хроники, известно, что под конец Средневековья она находилась в этом городе. На их основании можно также сделать определённые выводы о местном историческом сознании.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2017, 60; 49-68
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Legenda fundacyjna dawnej lubelskiej fary św. Michała Archanioła
The legend of the foundation of the former St. Michael the Archangel parish church
Легенда люблинской Фары св. Михаила Архангела
Autorzy:
Michalski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462930.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Fara św. Michała Archanioła w Lublinie
historia kultury Lublina
świadomość historyczna mieszkańców Lublina
legendy lubelskie
Rocznik Traski (XIV w.)
Kronika Dzierzwy (XIV w.)
St. Michael the Archangel parish church in Lublin
history of culture of Lublin
historical awareness of the citizens of Lublin
legends of Lublin
Traska's Annals (14th century)
Dzierzwa Chronicle (14th century)
Фара св. Михаила Архангела в Люблине
история культуры Люблина
легенды Люблина
Эжегодник Траски (XIV в.)
Хроника Дежвы (XIV в.)
Opis:
Podanie o śnie Leszka Czarnego, aparycji archanioła Michała i zwycięstwie nad Jaćwingami, którzy złupili Lublin w roku 1282, to obecnie chyba najpopularniejsza z dawnych lubelskich tradycji historycznych. Mało znany jest jednak fakt, że jest to bardzo stara opowieść: jej pierwsze wersje znamy jeszcze z Rocznika Traski i Kroniki Dzerzwy – dzieł, które powstały w pierwszej połowie XIV w. Opowieść o śnie Leszka Czarnego powstała najprawdopodobniej jeszcze za panowania tego władcy na tronie krakowskim (do roku 1288 włącznie). Doniosłość pierwiastków lokalnych obecnych w jej najstarszej wersji (zachowanej w Roczniku Traski) wskazuje na, przynajmniej częściowo, lubelską proweniencję. Chodzi przede wszystkim o zaakcentowanie aktywności archanioła Michała, za sprawą której członkowie lubelskiej społeczności zostali uratowani z rąk pogańskich Jaćwingów. Istnienie takiej wizji wydarzeń z roku 1282 dobrze koresponduje z przesłankami świadczącymi o istnieniu w Lublinie świątyni pod wezwaniem św. Michała już przed najazdem z roku 1282 oraz przed powstaniem znanej nam ze źródeł ikonograficznych Fary św. Michała Archanioła (pod koniec XIII lub na początku XIV w.). Najstarsza opowieść o śnie Leszka Czarnego stanowi zatem ważną przesłankę przemawiającą za istnieniem dawniejszej postaci tej świątyni. Bardzo ciekawy materiał, świadczący o popularności oraz funkcjonowaniu legendy jako lokalnej tradycji historycznej przekazywanej w obiegu ustnym, pojawia się w Rocznikach Jana Długosza. Liczne przekazy odnoszące się do lubelskiej legendy pojawiają się od przełomu XVI i XVII w. Ich analiza pozwala ocenić znaczenie podania o śnie Leszka Czarnego dla dawnych lublinian. Był to bardzo ważny fragment miejscowych dziejów: stale obecny w świadomości historycznej mieszkańców miasta nad Bystrzycą, stanowił istotne spoiwo ich lokalnej tożsamości.
The legend of the dream of Leszek II the Black, the appearance of Michael the Archangel, and the victory over the Yotvingians, who plundered Lublin in 1282, is today probably the most well known of the old historical traditions of Lublin. The fact that this tale is very old is relatively unknown: its initial versions are known from the Traska's Annuals and the Dzerzwa Chronicles – works that were created in the first half of the 14th century. The tale of the dream of Leszek the Black was most probably created when this ruler reigned on the throne of Kraków (until 1288). The significance of local elements in its oldest version (preserved in the Traska's Annuals) indicates at least its partial provenance from Lublin. First of all, the actions of St. Michael the Archangel are emphasised, by means of which members of the community of Lublin were saved from the hands of the pagan Yotvingians. The existence of such a vision of events from 1282 corresponds well to the sources proving the existence of the temple of St. Michael in Lublin as far back as before the raid of 1282, and before the rise of the St. Michael the Archangel Parish Church, which we know from iconographic sources (late 13th or early 14th century). The oldest tale of the dream of Leszek II the Black is therefore an important source supporting the existence of an earlier form of this temple. Very interesting material, proving the popularity and functioning of the legend as a local historical tradition, passed on in oral circulation, appears in the Annals by Jan Długosz. Numerous accounts referring to the legend of Lublin started to appear at the turn of the 16th century. Their analysis allows us to assess the significance of the tale of the dream of Leszek the Black for the citizens of Lublin in the old days. It was a very important fragment of local history: constantly present in the historical awareness of the residents of the town on the Bystrzyca River, it constituted a significant affirmation of their local identity.
Легенда о сне Лешека Черного, изображении Михаила Архангела и победе над Ятвягами, которые напали на Люблин в 1282 году, это сейчас одна из самых известных люблинских исторических традиций. Мало известным является однако факт, что это давняя история: ее первые версии помещались в Ежегоднике Траски и Хронике Дежвы, которые были созданы в первой половине XIV века. Сказание о сне Лешека Черного было создано вероятно еще при его владении на краковском престоле (до 1288 года). Появление люблинских мотивов в самой старой версии (сохранившейся в Ежегоднике Траски) указывает, отчасти, на люблинское происхождение легенды. Имеется в виду покровительство архангела Михаила, благодаря которому жители Люблина были спасены от языческих Ятвягов. Существование такого представления о событиях в 1282 году имеет связь с предпосылками свидетельствующими о существовании в Люблине храма св. Михаила до нашествии в 1282 г. а также до построения известной по иконографическим источникам Фары св. Михаила Архангела (в конце XIII или в начале XIV в.). Самое старое сказание о сне Лешека Черного является тем способом важной предпосылкой свидетельствующей о существовании более ранней версии Фары. Очень интересный материал, который свидетельствует функционировании легенды как местной исторической традиции передаваемой устно, содержится в Ежегодниках Яна Длугоша. Многие сведения относящиеся к люблинской легенде появляются с перелома XVI и XVII вв. Их анализ позволяет оценить значение рассказа о сне Лешека Черного для тогдашних жителей Люблина. Это был очень важный фрагмент местной истории: постоянно существующий в историческом сознании жителей города у реки Быстжица, являющийся важным связующим элементом их локальной тождественности.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2015-2016, 58/59; 73-106
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies