Temat: Wilno (Vilnius) - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: „Pamiętnik Mieczysłowasa Dławidudauskasa organisty z Koźliszek i delegata na konferencję litewską w Wilnie w Septembrze R.P. 1917 spisany 3 XI 1917”
“Diary of Mieczysłowas Dławidudauskas an Organist from Koźliszki and a Delegate to the Lithuanian Conference in Vilnius in September of AD 1917 Written Down on 3 November 1917”
Autorzy:: Gierowska-Kałłaur, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2235027.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: satyra polska
Wilno
Litwa
Zjazd Litewski
polityka niemiecka w trakcie okupacji Ober-Ost
relacje polsko-litewskie
Polish satire
Vilnius
Lithuania
Lithuanian Congress
German policy during the Ober-Ost occupation
Polish-Lithuanian relations
Opis:: Rozpowszechniany w Wilnie w środowisku polskiej inteligencji tekst satyryczny stylizowany na pamiętnik uczestnika Zjazdu Litewskiego, Mieczysłowasa Dławidudauskasa, organisty z Koźliszek, w którym opisana została sytuacja w kontrolowanym przez Niemców Wilnie w trakcie kształtowania podwalin państwowości litewskiej.
Circulated among the Polish intellectuals in Vilnius, a satirical text styled on the diary written by a participant in the Lithuanian Congress, an organist from Koźliszki Mieczysłowas Dławidudauskas who described the situation in German-controlled Vilnius when the foundations of Lithuanian statehood were being formed.
Źródło:: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2022, 57, 2; 193-217
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: „Spisek umarłych krewnych”. Nieznane materiały do obrazu życia religijnego i rodzinnego Tatarów na Litwie w XIX wieku
Autorzy:: Drozd, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/690105.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Tatarzy polsko-litewscy
islam
meczety
cmentarze
Litwa
Wilno
Polish-Lithuanian Tatars
Islam
mosques
cemeteries
Lithuania
Vilnius
Opis:: Artykuł omawia zespół notatek rodzinnych powstałych w kręgu tatarskiej rodziny Baranowskich na Litwie, dotyczących wydarzeń rodzinno-religijnych z lat 1857–1867 oraz praktyki odczytywania w intencji zmarłych krewnych 36. sury Koranu Ja.Sin. Dokumenty te stanowią uzupełnienie obrazu religijności Tatarów w zakresie, którego nie rejestruje rękopiśmiennictwo, pozwalają ustalić niektóre fakty dotyczące budowy i funkcjonowania meczetu na Łukiszkach w Wilnie, a przede wszystkim przynoszą nieznane informacje o trzech pokoleniach rodziny Baranowskich i członkach kilku innych rodzin, ważnych dla historii Tatarów na Litwie.
The article discusses a collection of family notes written in the Tatar circle of the Baranowski family in Lithuania regarding family and religious events from 1857 to 1867, and the practice of reading Surah 36 Yasin of the Quran on behalf of the dead relatives. These documents supplement the picture of Tatar religiosity to the extent that manuscripts do not record, they allow to establish some facts about the construction and operation of the Lukiškės mosque in Vilnius, and above all, bring unknown information about three generations of the Baranowski family and members of several other families important to the history of Tatars in Lithuania.
Źródło:: Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:: Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: „Sprawa wileńska” na łamach polskojęzycznej prasy litewskiej w Wilnie w latach 1919–1922
“The issue of Vilnius” in the pages of Polish-speaking Lithuanian press in Vilnius in the years 1919–1922
Autorzy:: Dąbrowski, Przemysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/596615.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: Wielkie Księstwo Litewskie
spór o Wilno
prasa litewska
Rzeczpospolita Obojga Narodów
the former Grand Duchy of Lithuania
dispute over Vilnius
Lithuanian newspaper
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:: Polskie i litewskie ugrupowania polityczne i społeczne dawnej stolicy byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego wysuwały szereg argumentów w zakresie rozwiązania tak zwanej „sprawy wileńskiej”. Bez wątpienia był to punkt zapalny we wzajemnych stosunkach narodowościowych. W okresie tym, władza w Wilnie zmieniała się bardzo często, zaś naprawę sytuację podjęto już w okresie Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. Nowe rozwiązania z kolei, zaczęto wprowadzać w życie w ramach tak zwanej Litwy Środkowej. To co prezentowano na szpaltach periodyków litewskich wychodzących w języku polskim było stanowiskiem dość „umiarkowanym”, porównując z niezwykle „radyklanymi” tezami lansowanymi w prasie litewskojęzycznej. Argumenty wysuwane przez publicystów polskojęzycznej prasy litewskiej w Wilnie, a także przedstawicieli polskich ugrupowań polityczno-społecznych, świadczyły o tym, iż w okresie dwudziestolecia międzywojennego, nie było jakiejkolwiek szansy na dialog między Polakami i Litwinami, co do przyszłości stolicy byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Oskarżenia i pretensje jednej strony, rodziły podobne po drugiej, zaś rozwijający się brak obopólnego porozumienia, „zmazywał” przez kolejne lata tak ciężko wypracowane wspólne dziedzictwo dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Polish and Lithuanian political and social groups in the former capital of the former Grand Duchy of Lithuania claimed a number of arguments in solving the “case of Vilnius”. Without a doubt, this was a flashpoint in relations between nationalities. During this period, the authorities in Vilnius changed very often and the repair situation had already been taken during the Board of Civil Eastern Territories. New solutions were introduced in place in the so-called Central Lithuania. This is what was presented in the pages of Polish-speaking Lithuanian press of Vilnius was quite “moderate” in comparison with the unusually “radical” theses offered in a Lithuanian-press. The arguments put forward by the Polish-language journalists of the Lithuanian press in Vilnius and representatives of the Polish political and social groups testified to the fact that in the interwar period, there was not any chance of dialogue between Poles and Lithuanians, about the future of the former capital of the former Grand Duchy of Lithuania. Accusations and blame the one hand, bore similar on the other. Developing a lack of mutual agreement, blurred over the years the common heritage of the former Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:: Studia Prawno-Ekonomiczne; 2015, XCV (95); 31-55
0081-6841
Pojawia się w:: Studia Prawno-Ekonomiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: „Talent (nie)wyższy nad mierność”. Kilka uwag o zjawisku wierszomanii na Litwie w latach 1815–1830
“Talent (nie)wyższy nad mierność” (“Talent (not) above Mediocrity”). Some Remarks on the Phenomenon of Poetry Writing Mania in Lithuania in the Period 1815–1830
Autorzy:: Kowal, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/690217.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: „Dziennik Wileński”
grafomania
klasycy
Litwa
Parnas literacki
talent pisarski
twórczość przekładowa
Uniwersytet Wileński
wierszomania
Wilno
“Dziennik Wileński” (“Vilnius Daily”)
graphomania
classics
Lithuania
literary Parnassus
writing talent
translation
Vilnius University
poetry writing mania
Vilnius
Opis:: An overview — even cursory — of literary culture in Lithuania in the first decades of the nineteenth century indicates there were many people who pursued poetry writing. According to Piotr Chmielowski, such a phenomenon did not exist then to this extent and with such intensity in any other part of Poland’s territory. As proof, in one of his works, he lists more than seventy names of poets who in the years 1815– –1822 had their poetry printed on the pages of journals published at the time. This number, certainly, does not fully reflect the scale of the said phenomenon. It should be noted that young people strove for a place on local poetry Parnassus, for example, also through parlor readings or through entries in memory books. Those young poets were often satisfied with minor, fleeting poems, handed from one person to another, without hope of the fruits of their poetic labor appearing on the pages of periodical press. Unfortunately, few of these poets possessed “talent above the mediocrity”, hence few manged to impress their audience. The paper aims to present selected views of contemporary audience concerning the poetry as its members also made an attempt at evaluation of the poems and aesthetic valorisation of the authors’ talent.
Źródło:: Prace Polonistyczne; 2014, 69; 9-20
0079-4791
Pojawia się w:: Prace Polonistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Appointing Canonical Prebendaries in the Vilnius Cathedral Chapter During the 14th-18th Centuries
Obsadzanie prebend kanonickich w kapitule katedralnej wileńskiej w XIV-XVIII wieku
Autorzy:: Kasabuła, Tadeusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/950527.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: Wielkie Księstwo Litewskie
Wilno
diecezja wileńska
katedra
kapituła katedralna
prałat
kanonik
koadiutor
patronat
prebenda
grand duchy of lithuania
vilnius
diocese of vilnius
cathedral
cathedral chapter
prelate
canon
coadjutor
patron
ius patronatus
prebendary
Opis:: The diocesan bishop enjoyed the right to fill cathedral chapter stalls and bestow patronages and benefices in medieval Western Europe, including in the Kingdom of Poland. However, a different practice developed in Lithuania in the Diocese of Vilnius, which was established in 1388. The King of Poland and the Grand Duke of Lithuania, Władysław II Jagiełło, founded the first Vilnius chapter when the Diocese of Vilnius was created. This chapter began with two prelates and ten canonical prebendaries. The next two prelatures: the custody (established before 1397) and the archdeacon (established in 1435) as well as the two canons, which were established in the early 16th century, were also grand-ducal or royal foundations. The king received and sustained these beneficiaries ius patronatus. The last two prelatures, cantoria and scholasteria, which Bishop Jan z Książąt Litewskich created, remained part of the bishops’patronage right from 1561 onward. The patronage right in the Vilnius chapter was established in the second half of the 16th century, when, in 1588, King Sigismund Augustus II gave the chapter the right to present candidates for the deanery. Compared to the cathedral chapters under the Polish crown, the diocesan bishop’s influence in filling the seats in the Vilnius chapter was definitely more modest, and even minimal, as it pertained to only two prelatures. The monarch, who could nominate up to three prelatures and all twelve canons, had incomparably greater rights. The bishop was vested ius patronatus with only two prelatures, and the chapter was vested with only one prelature. Once the chapter canon coadjutors appeared cum futura successione in the Vilnius capitular college, the Holy See was able to exercise a certain influence over filling the Vilnius chapter. A priest who was nominated as a canon coadjutor had to legitimize his appointment by presenting a papal bull that indicated his right of succession. This state of affairs lasted until the end of the 18th century.
Obsadzanie stalli w kapitułach katedralnych związanie z prawem prezenty i patronatu w średniowiecznej Europie zachodniej, w tym także w Królestwie Polskim, należało do biskupa diecezjalnego. Inna praktyka ukształtowała się natomiast na Litwie w powstałej w 1388 r. diecezji wileńskiej. Już pierwsze fundacje na rzecz miejscowej kapituły katedralnej z 1388 r.: dwie prałatury i 10 kanonii, były dziełem króla Polski i wielkiego księcia litewskiego, Władysława II Jagiełły. Kolejne dwie prałatury: kustodia (przed 1397 r.) i archidiakonia (w roku 1435) oraz dwie kanonie, powstałe w początkach XVI w., także były fundacjami wielkoksiążęcymi lub królewskimi. Król otrzymał i utrzymał ius patronatus na te beneficja. Dwie ostatnie prałatury, kantoria i scholasteria, utworzone przez biskupa Jana z Książąt Litewskich, od 1561 r. pozostały przy prawach patronatu biskupiego. Prawa patronackie w kapitule wileńskiej ustaliły się ostatecznie w drugiej połowie XVI stulecia, gdy król Zygmunt II August w 1558 r. przekazał kapitule prawo przedstawiania kandydatów na dziekanię. W porównaniu z kapitułami katedralnymi w Koronie, wpływ biskupa diecezjalnego na obsadzanie miejsc w kapitule wileńskiej był zdecydowanie skromniejszy, wręcz minimalny (tylko dwie prałatury). Natomiast nieporównanie większe prawa miał monarcha, który nominował aż do trzech prałatur i wszystkich dwunastu kanonii. Biskupowi przysługiwał ius patronatus tylko na dwie prałatury. Kapituła prezentowała na jedną prałaturę. Pewien wpływ na obsadę stalli kapituły wileńskiej zdobyła Stolica Apostolska z chwilą pojawienia się w wileńskim kolegium kapitulnym kanoników koadiutorów cum futura successione. Duchowny nominowany na kanonika koadiutora ekspektanta musiał wylegitymować się bulą papieską na prawo sukcesji. Taki stan rzeczy utrzymał się do końca XVIII w.
Źródło:: Rocznik Teologii Katolickiej; 2017, 16, 1
1644-8855
Pojawia się w:: Rocznik Teologii Katolickiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Architekt Abraham Würtzner (?). Przyczynek do dziejów wileńskiego baroku
Architect Abraham (Würtzner?). Contribution to the History of Vilnius Baroque
Autorzy:: Boberski, Wojciech
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/24567385.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Wilno
architektura
późny barok
wileńska odmiana architektury
Johann Christoph Glaubitz
Abraham Würtzner
Abraham Genu
dzwonnica kościoła Wszystkich Świętych w Wilnie
kościół karmelitów w Głębokiem
kościół pijarów w Łużkach
Vilnius
architecture
late Baroque
Vilnius architecture variant
bell tower of the Church of All Saints in Vilnius
Carmelite Church in Głębokie
Piarist Church at Łużki
Opis:: Artykuł jest próbą nakreślenia sylwetki architekta Abrahama, noszącego zapewne nazwisko Würtzner (przed 1700–1758). Źródła archiwalne zaświadczają, że pochodził z „Krajów Cesarskich”. Prawdopodobnie miał syna Ignacego, również architekta, a także krewnego, złotnika Johanna, który przybył do Wilna z Lidzbarka Warmińskiego. Potwierdzają one ponadto udział architekta Abrahama w powstaniu większości dzieł krzewiących idee Borrominiego i Guariniego, a wiązanych ostatnio z Glaubitzem lub z „anonimowym włoskim architektem”. Był on zatem autorem niezwykłych karmelickich budowli w Wilnie i w Głębokiem, wybudował wieże kościoła dominikanów na Łukiszkach, a także oryginalny kościół kolegium pijarów w Łużkach nieopodal Głębokiego (1742). Budował również w Mińsku oraz w Nowogródku. Jakkolwiek nie ma bezpośrednich odniesień do konkretnych realizacji, indywidualny styl architekta Abrahama pozwala rozważać jego autorstwo wobec szeregu budowli zarówno na terenie Wilna (fasady kościoła wizytek i kościoła franciszkanów, kościół augustianów), Mińska (fasady kościoła dominikanów i kościoła bernardynów, wieża przed kolegium jezuitów) i Nowogródka (cerkiew zamkowa?), jak i na prowincji, np. kościół farny w Iwieńcu czy pałac Radziwiłłów w Zdzięciole (1729–1731?).
As much as it is widely acknowledged that the Vilnius variant of late-Baroque architecture did not result as a slow development of the local tradition, but appeared suddenly after 1730, evolving stylistically for the next 40 years, two opposite views regarding its genesis have been clashing for almost a century. The first, and the still domineering one, represented in the publications by Stanisław Lorentz and Vladas Drema, saw the most important, possibly the only initiator and creator of the ‘school’ in Johann Christoph Glaubitz. Both scholars attributed to that unquestionably appreciated architect an impressive output containing over 60 pieces, including all the most outstanding works created both within his confirmed activity (1738–1767), before it, and even after his death. The sources of Glaubitz’s art have been sought after within the circle of architecture of the Imperial Countries, Bohemia, Austria, yet first and foremost in Silesia from where he most likely came. It was Marian Morelowski who promoted a contradictory view: he tried to diversify ‘Glaubitz’s’ hegemony, belittling the role of the artists with German-sounding names, and exposing that of the supposed Italians, Flemish, and native artists instead. When pointing to the Italian inspirations of Vilnius architecture of late Baroque, he emphasized the direct impact of the models by Borromini, Guarini, and Juvarra, as well as Pozzo and the Bibbienas working for the Habsburgs. Under the influence of Piotr Bohdziewicz’s suggestions at the time he seriously considered the possibility that the Vilnius style revolution may have been initiated by the architect Francesco Placidi active in Lesser Poland and his supposed disciples. The major premise for that attribution was the erroneous view which made Bohdziewicz attribute the unusual church in Kobyłka near Warsaw (1740–1746) to Placidi; in its forms essential analogies with the early works of late-Baroque Vilnius ‘school’ of architecture were spotted. The Kobyłka Church also served as the key to the explanation of the genesis of the ‘school’ by Mariusz Karpowicz: he claimed that the groundworks for late Baroque in Vilnius were laid by Guido Antonio Longhi, later confirmed to have been the author of the church near Warsaw, while the work which played the role of the model was his design of the Uniate Cathedral of St Sophia in Połock from 1738, which actually anticipated the known activity of the architect. Since Longhi left the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1749, Karpowicz attributed the most illustrious works of the Vilnius Baroque created after the mid-18th century to his supposed disciple Antonio Paracca of Castello, an architect affiliated to the Platers’ court in Krasław in Livonia. And thus, similarly as in the case of Glaubitz, a coherent and suggestive image was created, although obviously outlined only intuitively. Despite the fact that preliminary researches into archival materials conducted by Polish and Lithuanian scholars have allowed to bring forth profiles of other architects (Joannes Valentinus Tobias de Dyderszteyn, Józef Fontana ‘of Witebsk’, Johann Wilhelm Frezer, Tomasz Żebrowski SJ), while Jerzy Kowalczyk thoroughly studied Guarini’s roots of late-Baroque architecture of Vilnius, the question of its initiators remains unclear. Still before the outbreak of WW II, Piotr Bohdziewicz and Marian Morelowski had distinguished three buildings whose dynamically undulating cornices and protruding elevations were supposed to herald stylistic changes which occurred in Vilnius following the city’s fire in June 1737. The first was the Church of the Visitation Nuns whose construction launched in 1720 lasted for at least 20 years; the second was the belfry of the Calced Carmelites of All Saints dated from 1733–1743; the third being the Głębokie church of the Discalced Carmelites located 250 km south of Vilnius whose late-Baroque extension was to be completed with its consecration in 1735. When searching for the authors of those outstanding genuine pieces of architecture, focus was put on above-mentioned Francesco Placidi and his ‘school’, while in the case of the Głębokie towers the hypothesis was accepted that even a direct participation of his master may have taken place, namely that of Gaetano Chiaveri, designer of the Dresden Hofkirche. Having moved the dating, Stanisław Lorentz finally included all the three buildings in Glaubitz’s output, while Jerzy Kowalczyk created the concept of an ‘anonymous Italian architect’ (gently suggesting that Józef Fontatna, active within the Grand Duchy of Lithuania could have played that role), and extended the above-mentioned group by incorporating the undulating façade of the Dominican Church into it. The view on the activity of the anonymous Italian who ‘shyly’ promoted the ideas of Borromini and Guarini in Vilnius was shared by Mariusz Karpowicz, although he considered the façade of the Church of the Visitation Nuns to have been the work of Guido Antonio Longhi. Amidst that vivid academic debate, although not grounded in the sources, an exceptional view had been voiced still before WW II. Namely, owing to the similarity of ornamental motifs, Piotr Bohdziewicz pointed to the two towers of the façade of the Dominican Church of SS James and Philip at the Vilnius Łukiszki, concluding, however, that their author was less courageous in his artistic imagination than the authors of the three structures mentioned earlier. When Euzebiusz Łopaciński found among the invoices of the Łukiszki Dominicans the name of the architect Abraham who raised the towers of the Church of SS James and Philip in 1743–1746, Marian Morelowski, although not avoiding a question mark, attributed to this newly-discovered ‘representative of Placidi’s school’ all the works from the above-mentioned group (and several new ones as well), but also for some incomprehensible reasons (since not grounded in the mentioned invoices) he named him ‘Genu’, suggesting his descent from the Republic of Venice. The latter was, by no means, a fictitious personage, since at least as of 1727 until his death in 1769, there lived in Vilnius Abraham Antoni Genu (Żena, Genou). Finally, he turned out to have been a Frenchman. He participated in numerous celebrations of the Brotherhood of St Martin, which grouped German artists, craftsmen, and merchants living in Vilnius around the Church of the Jesuit Novitiate. An affluent individual, he was buried in the Carmelite Church: his two tenement houses were located nearby. However, the only unknown is his profession. There are no such doubts with regard to another member of that Brotherhood Abraham Würtzner (Werthner), present in it from 1728, who died 30 years later. It is known that in 1741, an architect and a Vilnius citizen as well, he designed (unpreserved) brick stucco altars and the music gallery in the Corpus Christi Chapel in the Jesuit Church of St John. For the moment it is the only architect’s name recorded in the course of creating an impressive set of stucco altars inside the Church: a breakthrough artistic project in the art of the Vilnius of the day. Although Glaubitz, employed to renovate the Chapel of St Barbara (of the goldsmiths) and of the Annunciation of Our Lady had appeared there earlier (1739–1740), he was merely a ‘magister murarius’, working under architect’s supervision, and a stuccoist. The paper attempts at outlining the profile of the architect Abraham, possibly bearing the name of Würtzner (before 1700–1758). Archival sources testify that he came from ‘Imperial Countries’. He most likely had a son Ignacy, an architect as well, but also a relative Johann, a goldsmith, who came to Vilnius from Lidzbark Warmiński and died in 1757. Furthermore, the sources confirm the participation of the architect Abraham in the creation of the majority of works promoting the ideas of Borromini and Guarini, previously attributed to Placidi, Glaubitz, or the ‘anonymous Italian architect’. Abraham thus authored the unusual belfry of the Calced Carmelite Church of all Saints in Vilnius, the extension of the Carmelite Church in Głębokie; he raised the towers of the Łukiszki Dominican Church, and the genuine church of the Piarist College at Łużki near Głębokie (1742). Furthermore, he raised some edifices in Minsk and Nowogródek. Despite any direct references lacking with respect to definite projects, his genuine style allows to attribute to him the authorship of a number of structures in Vilnius itself (façades of the Churches of the Visitation Nuns, the Franciscans, and of the Augustines), in Minsk (façades of the Dominican and Bernardine Churches, the tower in front of the Jesuit College), and Nowogródek (Uniate Church at the Castle?), as well as in the provinces, e.g., the Iwieniec Parish Church or the Zdzięcioł Palace of the Radziwiłłs (1729–1731?). The assumed chronology of several of the above architectural works requires verification and specification, however, the collected material justifies the conclusion that next to Johann Christoph Glaubitz it was Abraham (Würtzner?) who played a leading role in the early period of the formation of ‘Vilnius Baroque’ in which the caesura was formed by the next fire in the city in 1749, and the inflow of new artists following it.
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 3; 645-682
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Benedictina w zbiorach wileńskich (XVI-XIX w.)
Benedictina in Wilnaer Sammlungen (16.-19. Jahrhundert)
Autorzy:: Witkowski, Rafał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1041011.pdf
Data publikacji:: 2002
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: katholische Kirche
Kloster
Diözese
Vilnius
Kościół katolicki
klasztor
diecezja
Wilno
Catholic Church
monastery
diocese
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2002, 78; 325-382
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Biblioteka Jerzego Albinusa czyli u początków książnicy Uniwersytetu Wileńskiego
Die Bibliothek von Jerzy Albionos, oder über die Anfänge der Bibliothek der Wilnaer Universität
Autorzy:: Moskal, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1039936.pdf
Data publikacji:: 2008-06-27
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Vilna
die Krakauer Universität
Bibliothek
Jerzy Albinus
Wilno
Uniwersytet Krakowski
biblioteka
Vilnius
University of Krakow
library
Opis:: In diesem Artikel werden die bibliophilen Interessengebiete des Wilnaer Weihbischofs Jerzy (Georg) Albinus (1510-1570) vorgestellt. Schon während seiner Studienzeit in Krakau interessierte er sich für die antike und die humanistische Literatur. Sein Wissen auf diesem Gebiet vertiefte er durch die Lektüre der in seiner etwa 1000 Bände zählenden Bibliothek befi ndlichen Werke. Bekannt sind heute einige Bücher aus dieser Sammlung mit eigenhändigen Besitzvermerken des Bischofs sowie mit Lesenotizen. Die Einbände der Bücher aus der Bibliothek von Bischof Albinus besitzen ein eingeprägtes Superexlibris mit Rola-Wappen, den bischöfl ichen Insignien sowie den Initialen GAEM.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2008, 89; 315-319
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Biblioteki polskich towarzystw naukowych w Wilnie w pierwszej połowie XX wieku
The libraries of Polish scientific societies in Vilnius in the first half of the 20th century
Autorzy:: Ilgiewicz, Henryka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/472061.pdf
Data publikacji:: 2017-12-30
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:: Wilno
biblioteki wileńskie
Towarzystwo Muzeum Nauki i Sztuki w Wilnie
Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie
Vilnius
libraries in Vilnius
the Museum of Science and Art Society
the Friends of Science Society in Vilnius
Opis:: Liczne polskie towarzystwa działające w Wilnie w pierwszej połowie XX w. miały własne biblioteki. W niniejszej pracy wzięto pod uwagę książnice dwóch powstałych na początku XX w. polskich towarzystw naukowych – Towarzystwa Muzeum Nauki i Sztuki (1907-1914) oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (1907-1939). Wymienione organizacje i ich biblioteki zajmowały ważne miejsce w ówczesnym kulturalnym i naukowym życiu Wilna. Przyczyniły się także do zachowania dziedzictwa kulturowego poprzez kolekcjonowanie dzieł sztuki, starych druków, rękopisów i pamiątek historycznych. Znaczna część zgromadzonych przez nich zbiorów uległa rozproszeniu podczas II wojny światowej oraz w trudnych latach powojennych, fragment – pozostał w archiwach i bibliotekach wileńskich do dnia dzisiejszego i służy celom naukowym i oświatowym.
Numerous Polish societies active in Vilnius in the first half the 20th century possessed their own libraries. In this paper are taken into account libraries of Polish scientific societies, namely: the Museum of Science and Art Society (1907-1939) and Friends of Science Society (1907-1939). These societies and their libraries played important role in scientific and cultural life in Vilnius in that time. They also helped to preserve the cultural heritage through collection of works of art, old prints, manuscripts and historical relics. Significant part of these collections was scattered during World War II and during the hard postwar time, another part remained in archives and libraries in Vilnius and up to now has been used for scientific and educational purposes.
Źródło:: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 139-146
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Blessed Michael Sopocko: A Zealous Pastor
Błogosławiony ks. Michał Sopoćko – gorliwy duszpasterz
Autorzy:: Olszewski, Mieczysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/950604.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: dom rodzinny
wikariusz parafialny
studia uniwersyteckie
I wojna światowa
kapelan wojskowy
ojciec duchowny
profesor Uniwersytetu im. Stefana Batorego
spowiednik i wychowawca
budowniczy kościoła
kult Miłosierdzia Bożego
Wilno
Warszawa
Białystok
family home
parochial vicar
university studies
world war i
military
chaplain
spiritual father
professor
stefan batory university
confessor
educator
building up the church
divine mercy
vilnius
warsaw
bialystok
Opis:: Bl. Fr. Michael Sopocko is a fascinating figure, particularly because of his zealous involvement in everything that he did, especially in his pastoral ministry. This article discusses Bl. Michael Sopocko’s pastoral achievements based on three biographical and chronological stages of his life, pastoral activity, and academic work. The first stage involves his early life in his family home as well as his work at the parish in Taboryszki, where he served until 1918 when he went to study in Warsaw. The second stage took place when he returned to Vilnius after completing his intermittent studies at the University of Warsaw (from 1918 until December 8, 1924) and until he met St. Faustina who introduced him to the mystery of Divine Mercy in 1933-1934. In the third phase of Bl. Michael Sopocko’s pastoral and academic ministry, the mystery of Divine Mercy dominated his thoughts and views on both the Church’s activities and pastoral ministry.
Błogosławiony ks. Michał Sopoćko to postać fascynująca swoim zaangażowaniem i gorliwością we wszystkie dzieła, których dokonywał, a zwłaszcza te z dziedziny duszpasterskiej. Gdy zaś mówimy o bł. ks. Michale Sopoćce, o jego działalności duszpasterskiej i jego pracy naukowej to można rozróżnić trzy wyraźne okresy biograficzno-czasowe. Pierwszy okres obejmowałby jego życie w domu rodzinnym i praca w parafii Taboryszki aż do roku 1918, kiedy to wyjechał na studia do Warszawy. Drugi okres możemy rozciągnąć od powrotu do Wilna ze studiów, które miały miejsce na Uniwersytecie Warszawskim i trwały z przerwami od 1918 roku do 8 grudnia 1924 roku. Okres ten trwał aż do czasu zapoznania się z tajemnicą Miłosierdzia Bożego poprzez objawienia św. Faustyny w latach 1933-1934. W trzecim okresie działalności duszpasterskiej i naukowej ta tajemnica zdominowała jego poglądy zarówno na działalność Kościoła, jak i w ogóle na duszpasterstwo. Według tego schematu przedstawimy jego dokonania na polu duszpasterskim.
Źródło:: Rocznik Teologii Katolickiej; 2018, 17, 2
1644-8855
Pojawia się w:: Rocznik Teologii Katolickiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Botany at Stefan Batory University in Vilna (Wilno, Vilnius) (1919–1939)
Autorzy:: Zemanek, Alicja
Köhler, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/783478.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Umiejętności
Tematy:: botanical research, history of botany, Lithuania, Poland, Polish botanists, the interwar period, twentieth century, Vilnius, Wilno, University in Vilna, Stefan Batory University, Jakub Mowszowicz, Jan Muszyński, Bronisław Szakien, Piotr Wiśniewski, Józef
badania botaniczne, historia botaniki, Litwa, okres międzywojenny, polscy botanicy, Polska, Wilno, Uniwersytet w Wilnie, Uniwersytet Stefana Batorego, Jakub Mowszowicz, Jan Muszyński, Bronisław Szakien, Piotr Wiśniewski, Józef Trzebiński
Opis:: The university in Vilna (in Polish: Wilno, now: Vilnius, Lithuania), founded in 1579, by Stefan Batory (Stephen Báthory), King of Poland and Grand Duke of Lithuania, was a centre of Polish botany in 1780–1832 and 1919–1939.In the latter period the university functioned under the Polish name Uniwersytet Stefana Batorego (in English: Stefan Batory University). It comprised six departments connected with botany (General Botany, Pharmacognosy and Cultivation of Medicinal Plants, Plant Taxonomy, Botanical Garden, Garden of Medicinal Plants, and Natural History Museum).There worked such distinguished scientists, as: Jakub Mowszowicz (1901–1983), phytogeographer and phytosociologist; Jan Muszyński (1884–1957), botanist and pharmacist; Bronisław Szakien (1890–1938), cytologist and mycologist; Piotr Wiśniewski (1881–1971), physiologist; and Józef Trzebiński (1867–1941), mycologist and phytopathologist. Ca. 300 publications (including ca. 100 scientific ones) were printed in the period investigated, dealing mainly with morphology and anatomy, cytology, plant physiology, floristics (floristic geography of plants), systematics (taxonomy) of vascular plants, mycology and phytopathology, ecology of plant communities (phytosociology), as well as ethnobotany, and history of botany. Stefan Batory University was also an important centre of teaching and popularization of botany in that region of Europe.The aim of the article is to describe the history of botany at the Stefan Batory University in 1919–1939.
Uniwersytet w Wilnie (w języku angielskim: Vilna, obecnie: Vilnius w Republice Litewskiej), założony w 1579 r. przez Stefana Batorego, króla Polski i wielkiego księcia Litwy, był ośrodkiem polskiej botaniki w latach 1780–1832 oraz 1919–1939. W tym ostatnim okresie funkcjonował pod nazwą Uniwersytet Stefana Batorego (w języku angielskim: Stefan Batory University).W latach 1919–1939 zorganizowano następujące zakłady związane z botaniką: Botaniki Ogólnej, Farmakognozji i Hodowli Roślin Lekarskich, Systematyki Roślin, Ogród Botaniczny, Ogród Roślin Lekarskich oraz Muzeum Przyrodnicze.W ośrodku wileńskim pracowali wybitni uczeni, m.in. Jakub Mowszowicz (1901–1983), fitogeograf i fitosocjolog; Jan Muszyński (1884–1957), botanik i farmaceuta; Bronisław Szakien (1890–1938), cytolog i mykolog; Piotr Wiśniewski (1881–1971), fizjolog oraz Józef Trzebiński (1867–1941), mykolog i fitopatolog. Badacze roślin ogłosili drukiem ok. 300 publikacji (w tym ok. 100 naukowych) dotyczących głównie morfologii i anatomii, cytologii, fizjologii roślin, florystyki (florystycznej geografii roślin), systematyki (taksonomii) roślin naczyniowych, mykologii i fitopatologii, ekologii zbiorowisk roślinnych (fitosocjologii), a także etnobotaniki i historii botaniki. Uniwersytet Stefana Batorego był również ważnym ośrodkiem nauczania i popularyzacji botaniki w tym regionie Europy.Celem artykułu jest opracowanie historii botaniki na Uniwersytecie Stefana Batorego w latach 1919–1939.
Źródło:: Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
2451-3202
Pojawia się w:: Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Castrum doloris Augusta II Mocnego w Wilnie i jego zachowane fragmenty
Castrum doloris of Augustus II the Strong in Vilnius and Its Preserved Fragments
Autorzy:: Jamski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1832662.pdf
Data publikacji:: 2021-10-25
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Vilnius
cathedral
St Casimir Chapel
scultpure
Augustus II
castrum doloris
funeral rites
Antoni Dominik Tyszkiewicz
Michał Jan Zienkowicz
Wilno
katedra
kaplica św. Kazimierza
rzeźba
August II
egzekwie
Opis:: Artykuł poświęcony jest rzeźbiarskim reliktom dekoracji okazjonalnej wykonanej w 1733 r. z okazji obchodów śmierci Augusta II Mocnego w katedrze wileńskiej, a następnie funkcjonującym do dziś jako wyposażenie kaplicy św. Kazimierza.
The article is devoted to the sculptural relics of the occasional decoration made in 1733 for the solemn funeral ceremonies of King Augustus II the Strong in the Vilnius Cathedral, functioning to this day as the furnishings of St Casimir Chapel.
Źródło:: Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 185-209
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:: Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Chemia Jędrzeja Śniadeckiego
The chemistry of Jędrzej Śniadecki
Autorzy:: Lichocka, Halina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2171593.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Jędrzej Śniadecki
podręcznik chemii
Antoine Lavoisier
Antoine François Fourcroy
Justus Liebig
kwasy
spalanie
pierwiastki
pierwiastki promieniste
cieplik
Wilno
Uniwersytet Wileński
nomenklatura chemiczna
powinowactwo
west (vestium)
ruten
chemistry textbook
acid
combustion
chemical elements
radial elements
caloric
Vilnius
Vilnius University
chemical terminology
affinity
vestium
ruthenium
Opis:: In Poland, Jędrzej Śniadecki was a continuator and one of the promoters of the French school of chemistry, initiated by the works of Antoine Lavoisier. Śniadecki came into contact with the foundations of this school, which included a new definition of the chemical elements, the principle of mass conservation and the oxygen theory of combustion, while still studying at the university in Kraków. His later studies at European universities and his knowledge of the most recent literature ultimately channelled his views on chemistry. This was reflected in Śniadecki’s academic publications, in particular in his textbook: Początki chemii: stosownie do teraźniejszego tey umiejętności stanu dla pożytku uczniów i słuchaczów ułożony y za wzór lekcyi akademickich służyć mające (The Beginnings of Chemistry: Composed in Accordance with the Current State of This Skill for the Benefit of Students and Auditors to Be Used as a Model for Academic Classes) Vilnius, 1800. It was the first original chemistry textbook in the Polish language. The author used his own chemical terminology, modelled after the new French terminology. The Polish systemic chemical terminology, which conveyed information about the type and composition of a given substance, had been introduced by Śniadecki three years earlier, during his lectures at Vilnius University. The names proposed by Śniadecki caught on and were used in Poland for several decades. Jędrzej Śniadecki’s original contribution to global science was his theory that explained the phenomenon of life and the interdependencies between matter in the animate and inanimate world. This theory, published in the years 1804–1811, in Warsaw in three parts, was translated into German and French. The Polish edition was entitled Jędrzeja Śniadeckiego medycyny doktora Teoria jestestw organicznych ( Theory of Organic Beings by Jędrzej Śniadecki, Medical Doctor). The first part was of great significance for the development of organic chemistry. When this work is compared with later publications by Justus Liebig, it can be shown that Śniadecki’s views had an impact on the writings of this German scholar.
Źródło:: Opuscula Musealia; 2019, 26; 21-34
0239-9989
2084-3852
Pojawia się w:: Opuscula Musealia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Codzienne niesnaski, kłótnie, awantury i bijatyki – przemoc wśród i wobec wileńskich mieszczanek w pierwszej połowie XVIII wieku. Wstęp do badań
Autorzy:: Manyś, Bernadetta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/690097.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: codzienność
kłótnie
awantury
bijatyki
przemoc
mieszczanki
Wilno
everyday life
quarrels
fights
violence
townswomen
Vilnius
Opis:: Celem niniejszego artykułu jest wstępna charakterystyka zagadnienia przemocy wśród i wobec wileńskich mieszczanek. Na podstawie analizy wybranych przykładów prześladowania kobiet, zawartych na kartach ksiąg sądu burmistrzowskiego i radzieckiego stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania: na ile księgi sądu burmistrzowskiego i radzieckiego miasta Wilna dostarczają wiadomości o przemocy stosowanej wobec wilnianek, jakie jej formy zostały na ich kartach odnotowane oraz czy wileńskie mieszczanki występują w nich wyłącznie w roli ofiar? Zastrzec należy, że niniejszy artykuł stanowi jedynie przyczynek do badań nad zagadnieniem przemocy wśród i wobec wileńskich mieszczanek w pierwszej połowie XVIII w.
The purpose of this article is to outline the main characteristics of the issue of violence among and against Vilnian townswomen. Basing on the analysis of the selected examples of the persecution of women contained in the Mayor and City Council Court Books of the capital city of the Grand Duchy of Lithuania, I tried to answer the following questions: To what extent these books give us the information about violence against women of Vilnius; which forms of violence were noted in court books, and whether the townswomen were victims only? It is important to add that the article is only a contribution to further research into the subject of the violence among and against Vilnian townswomen in the first half of the 18th century.
Źródło:: Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:: Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Creating Urban Heterotopia: Užupis in the Focus of Literature and Film (“Tūla” by Jurgis Kunčinas and “Ten Minutes Before the Flight of Icarus” by Arūnas Matelis)
Tworzenie miejskiej heterotopii. Zarzecze (Užupis) w centrum zainteresowania literatury i filmu („Tūla” Jurgisa Kunčinasa i „Dziesięć minut przed lotem Ikara” Arūnasa Matelisa)
Autorzy:: Bidlauskienė, Gintarė
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38455677.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: geokrytyka
studia nad miastem w literaturze
heterotopia
trzecia przestrzeń
Wilno
Zarzecze
Jurgis Kunčinas
Arūnas Matelis
geocriticism
literary urban studies
thirdspace
Vilnius
Užupis
Opis:: This article aims to analyze and compare two representations of the Vilnius district of Užupis: the literary image created in the novel Tūla by Jurgis Kunčinas (1993) and the cinematic image provided in the documentary Ten Minutes Before the Flight of Icarus by Arūnas Matelis (1990). Applying the approaches of geocriticism, urban studies, and intermedial contexts allows to relate these images in terms of the dominant motifs of the sensorial experience of the city related to two representational strategies: observing and walking in the city. In the novel Tūla, different gazing modes make the urban space visible, and the protagonist’s walking links particular urban objects to the whole referential space. In this way, the analysis of the representation of Vilnius, especially Užupis, in Tūla highlights the links between the construction of the fictional urban space and the structure of the city novel. Ten Minutes Before the Flight of Icarus focuses on the district of Užupis and the everyday life of its residents. The street-level camera eye matches the gaze of the potential perceiver and his bodily ability to grasp the space haptically, i.e. by footsteps. The movement on foot is essential as it connects all the spatial points into one entity and highlights a permanent link between walking in the city and storytelling as reading or writing. Ultimately, both representational strategies allow qualifying the area of Užupis as the “other” space or a heterotopia due to its distinctive language, which is also a bodily practice, intrinsic to both texts.
Celem artykułu jest analiza i porównanie dwóch sposobów przedstawiania wileńskiej dzielnicy Zarzecze: literackiego obrazu Zarzecza stworzonego w powieści Jurgisa Kunčinasa Tūla (1993) oraz obrazu filmowego przedstawionego w filmie dokumentalnym Arūnasa Matelisa Dziesięć minut przed lotem Ikara (1990). Wykorzystanie podejść geokrytyki, studiów miejskich (urban studies) i kontekstów intermedialnych pozwala na powiązanie tych obrazów pod względem dominujących motywów zmysłowego doświadczania miasta, związanych z dwoma sposobami przedstawiania: obserwacji i spaceru po mieście. W powieści Tūla różne sposoby patrzenia sprawiają, że przestrzeń miejska jest widoczna, a wędrówka bohatera łączy poszczególne obiekty z całą przestrzenią referencyjną. Analiza sposobu przedstawienia Wilna, a zwłaszcza Zarzecza, w powieści Tūla podkreśla związki między konstrukcją fikcyjnej przestrzeni miejskiej a strukturą powieści miejskiej. Film Dziesięć minut przed lotem Ikara skupia się na dzielnicy Zarzecze i codziennym życiu jej mieszkańców. Formalnie oko kamery umieszczone na poziomie ulicy zbiega się z potencjalnym odbiorcą i jego fizyczną zdolnością do dotykowego uchwycenia przestrzeni, tj. za pomocą kroków. Jest to niezwykle istotna technika, która łączy wszystkie punkty przestrzenne w jedną całość i podkreśla stały związek między spacerem po mieście a snuciem opowieści poprzez czytanie czy też pisanie. Podsumowując, oba sposoby przedstawiania pozwalają zakwalifikować obszar Zarzecza jako przestrzeń „inną” lub heterotopię ze względu na jej charakterystyczny język, który stanowi jednocześnie praktykę cielesną, nieodłączną dla obu tekstów.
Źródło:: Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:: Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Wilno (Vilnius)" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język