Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wilno (Vilnius)" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 95
Tytuł:
Літоўская кнігарня Марыі Пясяцкайце-Шлапялене ў Вільні і яе роля ў пашырэнні беларускамоўнага друку ў 1906–1908 гадах
Autorzy:
Корбут, Віктар
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436996.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
Tematy:
Marija Piaseckaitė-Šlapelienė
Wilno
gazeta «Nasza Dola»
gazeta «Nasza Niwa»
wydawnictwo «Zahlianie sonca i ŭ naša akonca»
Vilnius
newspaper «Nasza dola»
newspaper «Nasza niwa»
publishing house «Zahlianie sonca i ŭ naša akonca»
Opis:
Litewska księgarnia Mariji Piaseckaitė-Šlapelienė w Wilnie i jej rola w rozpowszechnieniu druku w języku białoruskim w latach 1906–1908 W 1906–1945 w Wilnie działała Litewska księgarnia Mariji Piaseckaitė- -Šlapelienė (budynek na Dominikonų g. 11). W 1906–1908 to był jeden z ośrodków rozpowszechnienia białoruskiego druku: gazet «Nasza dola», «Nasza niwa», książek petersburskiego wydawnictwa «Zahlianie sonca i ŭ naša akonca» oraz nielegalnych białoruskich publikacji, jak zbiór wierszy poetki Ciotki «Skrypka bielorusska Haŭryly z Palacka» (Żółkiew, 1906). Sprzedaż książki Ciotki w 1907 r. stała się podstawą do rewizji księgarni. Przeciwko M. Piaseckaitė-Šlapelienė rozpoczęto sprawę karną. W korespondencji M. Piaseckaitė-Šlapelienė z mężem Jurgisem Šlapelisem ujawniają się dotychczas nieznane fakty z ich relacji z białoruskimi organizacjami i działaczami w Wilnie na początku XX w.
The Marija Piaseckaitė-Šlapelienė’s Lithuanian Bookshop in Vilna (Vilnius) and its Role in Distribution of Belarusian-language Print at 1906–1908 In 1906–1945 there was a Lithuanian bookshop of Marija Piaseckaitė-Šlapelienė in Vilna (Vilnius). Nowadays the building is preserved at the address Dominikonų g. 11. In 1906–1908 it was one of the distribution centres of Belarusian print: newspapers of Vilna called «Nasza dola», «Nasza niwa», books of St. Petersburg publishing house «Zahlianie sonca i ŭ naša akonca» as well as illegal Belarusian issues such as, for example, the collection of poems of a Belarusan poetess Ciotka «Skrypka bielorusska Haŭryly z Palacka» (Żółkiew, 1906). In 1907 there was a search in the bookshop because of the selling of Ciotka’s collection. The book was confiscated and a criminal case was open against PiaseckaitėŠlapelienė. Previously unknown facts were discovered in correspondence of PiaseckaitėŠlapelienė and her husband Jurgis Šlapelis in relation to their contacts with Belarusian organizations and leaders of Vilna at the beginning of the XX century.
Źródło:
Przegląd Środkowo-Wschodni; 2016, 1; 68-89
2545-1324
Pojawia się w:
Przegląd Środkowo-Wschodni
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kazimierz Maria Krzyżanowski (13 II 1893–15 VI 1927)
Kazimierz Maria Krzyżanowski (13th of February 1893–15th June 1927)
Autorzy:
Żukowski, Przemysław M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/924026.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Kazimierz Maria Krzyżanowski
Jagiellonian University in Kraków
Faculty of Law and Administration
Stefan Batory University in Wilno (Vilnius University)
State Treasury Solicitors’ Office
history of law
administrative law
administrative
Opis:
Krzyżanowski was the son of Stanisław, who was a professor of history at Jagiellonian University, and Wanda, née Studnicka. His younger brother, Witold, was a professor of political economy and dean of the Law Faculty at Jagiellonian University. After his matura exams at St. Anne’s gymnasium he began to study at the Law Faculty at Jagiellonian University. After graduation he went on to complete a doctoral degree. In the meantime, he spent one term listening to lectures at the University of Vienna. Following which he started to work as a volunteer apprentice in the National Bank of Poland. He also began an apprenticeship as a barrister. After the First World War he worked at the State Treasury Solicitors’ Office, first in Cracow, then in Vilnius. His work in public administration had its influence on Krzyżanowski’s academic interests. In 1924 he published Trybunał Kompetencyjny. Studium z zakresu polskiego prawa publicznego, which qualified him for UJ’s veniam legendi in 1925. At the same time, due principally to a shortage of scientific staff, a chair of administrative law at the Stefan Batory University in Vilnius sat vacant. Krzyżanowski seemed to be the best candidate, but negotiations between the State Treasury Solicitors’ Office and the University were very long. Krzyżanowski was forced to give lectures as a substitute professor for several years, because the Ministry of Religion and Public Education didn’t permit him to be a titular professor. They treated his work at the University as being extraneous. Finally, on January 1, 1927 Krzyżanowski was reassigned to the State Treasury Solicitors’ Office in Vilnius and he also received permission to lecture at the University in Vilnius. Unfortunately, he died within a few months after a short illness. The paper contains a biography of Kazimierz Maria Krzyżanowski, along with an inventory of his scientific output.
Źródło:
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 4; 593-628
2084-4115
2084-4131
Pojawia się w:
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish sports press in the Wilno Region in the interwar period: Ilustrowany Tygodnik Sportowy (1921–1922)
Wileński „Ilustrowany Tygodnik Sportowy” (1921–1922). Z dziejów polskiej prasy sportowej na Wileńszczyźnie w dwudziestoleciu międzywojennym
Autorzy:
Zimnoch, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135675.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
History of Polish sports press in the 20th century
Wilno (Vilnius) in the interwar period
Ilustrowany Tygodnik Sportowy
„Ilustrowany Tygodnik Sportowy” (Wilno)
historia prasy sportowej
województwo wileńskie
Opis:
W artykule dokonano analizy „Ilustrowanego Tygodnika Sportowego” wydawanego w Wilnie w latach 1921–1922. Było to pierwsze czasopismo sportowe ukazujące się na tych ziemiach po I wojnie światowej. Badania te ukazały tematykę zamieszczonych w nim materiałów, zaangażowanie redaktorów i autorów artykułów, a przede wszystkim cel i rolę wydawania czasopisma.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2022, 25, 1
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Botany at Stefan Batory University in Vilna (Wilno, Vilnius) (1919–1939)
Autorzy:
Zemanek, Alicja
Köhler, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783478.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
botanical research, history of botany, Lithuania, Poland, Polish botanists, the interwar period, twentieth century, Vilnius, Wilno, University in Vilna, Stefan Batory University, Jakub Mowszowicz, Jan Muszyński, Bronisław Szakien, Piotr Wiśniewski, Józef
badania botaniczne, historia botaniki, Litwa, okres międzywojenny, polscy botanicy, Polska, Wilno, Uniwersytet w Wilnie, Uniwersytet Stefana Batorego, Jakub Mowszowicz, Jan Muszyński, Bronisław Szakien, Piotr Wiśniewski, Józef Trzebiński
Opis:
The university in Vilna (in Polish: Wilno, now: Vilnius, Lithuania), founded in 1579, by Stefan Batory (Stephen Báthory), King of Poland and Grand Duke of Lithuania, was a centre of Polish botany in 1780–1832 and 1919–1939.In the latter period the university functioned under the Polish name Uniwersytet Stefana Batorego (in English: Stefan Batory University). It comprised six departments connected with botany (General Botany, Pharmacognosy and Cultivation of Medicinal Plants, Plant Taxonomy, Botanical Garden, Garden of Medicinal Plants, and Natural History Museum).There worked such distinguished scientists, as: Jakub Mowszowicz (1901–1983), phytogeographer and phytosociologist; Jan Muszyński (1884–1957), botanist and pharmacist; Bronisław Szakien (1890–1938), cytologist and mycologist; Piotr Wiśniewski (1881–1971), physiologist; and Józef Trzebiński (1867–1941), mycologist and phytopathologist. Ca. 300 publications (including ca. 100 scientific ones) were printed in the period investigated, dealing mainly with morphology and anatomy, cytology, plant physiology, floristics (floristic geography of plants), systematics (taxonomy) of vascular plants, mycology and phytopathology, ecology of plant communities (phytosociology), as well as ethnobotany, and history of botany. Stefan Batory University was also an important centre of teaching and popularization of botany in that region of Europe.The aim of the article is to describe the history of botany at the Stefan Batory University in 1919–1939.
Uniwersytet w Wilnie (w języku angielskim: Vilna, obecnie: Vilnius w Republice Litewskiej), założony w 1579 r. przez Stefana Batorego, króla Polski i wielkiego księcia Litwy, był ośrodkiem polskiej botaniki w latach 1780–1832 oraz 1919–1939. W tym ostatnim okresie funkcjonował pod nazwą Uniwersytet Stefana Batorego (w języku angielskim: Stefan Batory University).W latach 1919–1939 zorganizowano następujące zakłady związane z botaniką: Botaniki Ogólnej, Farmakognozji i Hodowli Roślin Lekarskich, Systematyki Roślin, Ogród Botaniczny, Ogród Roślin Lekarskich oraz Muzeum Przyrodnicze.W ośrodku wileńskim pracowali wybitni uczeni, m.in. Jakub Mowszowicz (1901–1983), fitogeograf i fitosocjolog; Jan Muszyński (1884–1957), botanik i farmaceuta; Bronisław Szakien (1890–1938), cytolog i mykolog; Piotr Wiśniewski (1881–1971), fizjolog oraz Józef Trzebiński (1867–1941), mykolog i fitopatolog. Badacze roślin ogłosili drukiem ok. 300 publikacji (w tym ok. 100 naukowych) dotyczących głównie morfologii i anatomii, cytologii, fizjologii roślin, florystyki (florystycznej geografii roślin), systematyki (taksonomii) roślin naczyniowych, mykologii i fitopatologii, ekologii zbiorowisk roślinnych (fitosocjologii), a także etnobotaniki i historii botaniki. Uniwersytet Stefana Batorego był również ważnym ośrodkiem nauczania i popularyzacji botaniki w tym regionie Europy.Celem artykułu jest opracowanie historii botaniki na Uniwersytecie Stefana Batorego w latach 1919–1939.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1919–1939)
Autorzy:
Zemanek, Alicja
Köhler, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783458.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Ogród Botaniczny w Wilnie
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
kolekcje roślin
nauczanie botaniki
Jean Emmanuel Gilibert
Konstanty Prószyński (Proszyński)
Franciszek Ksawery Skupieński
Józef Trzebiński
Piotr Wiśniewski
Botanic Garden in Vilna (Wilno, Vilnius)
Stefan Batory University
plant collections
teaching botany
Jean-Emmanuel Gilibert
Opis:
Ogród Botaniczny Uniwersytetu w Wilnie był łącznie przez ponad 70 lat placówką należącą do botaniki polskiej. Utworzony w 1781 r. przez Jeana Emmanuela Giliberta (1741–1814), w praktyce funkcjonujący od 1782 r., działał do 1842 r., kiedy to został zlikwidowany przez rosyjskiego zaborcę. W 1919 r. założono w nowym miejscu Ogród Botaniczny Uniwersytetu Stefana Batorego (czynny od 1920 r.), pełniący funkcję zakładu pomocniczego dwóch zakładów (katedr) botanicznych. Organizatorem i pierwszym dyrektorem był w latach 1920–1923 fizjolog roślin – Piotr Wiśniewski (1884–1971). W latach 1924–1937 kierownictwo sprawował Józef Trzebiński (1867–1941) – mykolog, jeden z twórców polskiej fitopatologii, a w latach 1937–1939 – Franciszek Ksawery Skupieński (1888–1962) – badacz śluzowców. Dla rozwoju Ogrodu duże zasługi położył główny ogrodnik, czyli inspektor Konstanty Prószyński (Proszyński; 1859–1936), były właściciel ziemski, przyrodnik amator, autor jednej publikacji mykologicznej, zatrudniony w latach 1919–1936. Ogród, obejmujący ok. 2 ha, usytuowany był w zakolu rzeki Wilii zwanym Zakretem (po litewsku Vingis), poza centrum miasta. Mimo trudności finansowych założono tutaj działy roślin analogiczne do istniejących w innych ogrodach botanicznych: systematyki ogólnej, flory krajowej, roślin piaskowych (psammofilnych), roślin uprawnych, ekologii roślin, alpinarium, torfowisko wysokie, a także arboretum oraz gatunki wodne i błotne. W latach 1926–1929 wybudowano szklarnię dla uprawy roślin ciepłych stref klimatycznych. Grupy ilustrujące roślinność różnych typów siedlisk odzwierciedlały rozwój ekologii i fitosocjologii w nauce tego okresu. Liczba uprawianych gatunków wzrastała w miarę upływu czasu: od 1347 w latach 1923/1924 do ok. 2800 w okresie 1936/1937. Począwszy od 1923 r. zaczęto wydawać drukowane katalogi nasion. Prowadzono tutaj doświadczenia do prac naukowych, m.in. z zakresu fitopatologii. Kolekcje roślin wykorzystywano w czasie zajęć ze studentami, a także do edukacji młodzieży szkolnej i szerokiej publiczności. Po przyłączeniu Wilna do Litwy w 1939 r. władze litewskie zamknęły Uniwersytet Stefana Batorego, kończąc tym samym historię polskiego ogrodu botanicznego. Obecnie jego teren jest jednym z działów Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wileńskiego (dział „Vingis” – Vilniaus universiteto botanikos sodas). Nadal służy studentom i mieszkańcom miasta, a kwitnące rośliny używane są do ozdabiania uniwersyteckich sal i uświetniania uroczystości.
The university in Vilna (Lithuanian: Vilnius), now Vilniaus universitetas, founded in 1579 by Stefan Batory (Stephen Báthory), King of Poland and Grand Duke of Lithuania, was a centre of Polish botany in 1780-1832 and 1919-1939. The Botanic Garden established by Jean-Emmanuel Gilibert (1741–1814) in 1781 (or, actually, from 1782) survived the loss of independence by Poland (1795), and a later closure of the University (1832), and it continued to function until 1842, when it was shut down by Russian authorities. After Poland had regained independence and the University was reopened as the Stefan Batory University (SBU), its Botanic Garden was established on a new location (1919, active since 1920). It survived as a Polish institution until 1939. After the Second World War, as a result of changed borders, it found itself in the Soviet Union, and from 1990 – in the Republic of Lithuania. A multidisciplinary research project has been recently launched with the aim to create a publication on the history of science at the Stefan Batory University. The botanical part of the project includes, among others, drafting the history of the Botanic Garden. Obtaining electronic copies of archival documents, e.g. annual reports written by the directors, enabled a more thorough analysis of the Garden’s history. Piotr Wiśniewski (1884–1971), a plant physiologist, nominated as Professor in the Department of General Botany on 1 June 1920, was the organiser and the first director of the Garden. He resigned from his post in October 1923, due to financial problems of the Garden. From October 1923 to April 1924, the management was run by the acting director, Edward Bekier (1883–1945), Professor in the Department of Physical Chemistry, Dean of the Faculty of Mathematics and Natural Sciences. For 13 subsequent years, i.e. from 1 May 1924 to 30 April 1937, the directorship of the Garden was held by Józef Trzebiński (1867–1941), a mycologist and one of the pioneers of phytopathology in Poland, Head of the Department of Botany II (Agricultural Botany), renamed in 1926 as the Department of Plant Taxonomy, and in 1937 – the Department of Taxonomy and Geography of Plants. From May 1937 to 1939, his successor as director was Franciszek Ksawery Skupieński (1888–1962), a researcher of slime moulds. Great credit for the development of the Garden is due to the Inspector, i.e. Chief Gardener, Konstanty Prószyński (Proszyński) (1859–1936) working there from 1919, through his official nomination in 1920, until his death. He was an amateur-naturalist, a former landowner, who had lost his property. Apart from the work on establishing and maintaining the Garden’s collection, as well as readying seeds for exchange, he published one mycological paper, and prepared a manuscript on fungi, illustrated by himself, containing descriptions of the new species. Unfortunately, this work was not published for lack of funds, and the prepared material was scattered. Some other illustrations of flowering plants drawn by Prószyński survived. There were some obstacles to the further development of the institution, namely substantially inadequate funds as well as too few members of the personnel (1–3 gardeners, and 1–3 seasonal workers). The area of the Garden, covering approx. 2 hectares was situated on the left bank of the Neris river (Polish: Wilia). It was located on sandy soils of a floodplain, and thus liable to flooding. These were the reasons for the decision taken in June 1939 to move the Garden to a new site but the outbreak of the Second World War stood in the way. Despite these disadvantageous conditions, the management succeeded in setting up sections of plants analogous to these established in other botanical gardens in Poland and throughout the world, i.e. general taxonomy (1922), native flora (1922), psammophilous plants (1922), cultivated plants (1924/1925), plant ecology (1927/1928), alpinarium (1927–1929), high-bog plants (1927–1929), and, additionally – in the 1920s – the arboretum, as well as sections of aquatic and bog plants. A glasshouse was erected in 1926–1929 to provide room for plants of warm and tropical zones. The groups representing the various types of vegetation illustrated the progress in ecology and phytosociology in the science of the period (e.g. in the ecology section, the Raunkiaer’s life forms were presented). The number of species grown increased over time, from 1,347 in 1923/1924 to approx. 2,800 in 1936/1937. Difficult weather conditions – the severe winter of 1928 as well as the snowless winter and the dry summer of 1933/34 contributed to the reduction of the collections. The ground collections, destroyed by flood in spring of 1931, were restored in subsequent years. Initially, the source of plant material was the wild plant species collected during field trips. Many specimens were also obtained from other botanical gardens, such as Warsaw and Cracow (Kraków). Beginning from 1923, printed catalogues of seeds offered for exchange were published (cf. the list on p. ... ). Owing to that, the Garden began to participate in the national and international plant exchange networks. From its inception, the collection of the Garden was used for teaching purposes, primarily to the students of the University, as well as for the botanical education of schoolchildren and the general public, particularly of the residents of Vilna. Scientific experiments on phytopathology were conducted on the Garden’s plots. After Vilna was incorporated into Lithuania in October 1939, the Lithuanian authorities shut down the Stefan Batory University, thus ending the history of the Polish Botanic Garden. Its area is now one of the sections of the Vilnius University Botanic Garden (“Vingis” section – Vilniaus universiteto botanikos sodas). In 1964, its area was extended to 7.35 hectares. In 1974, after establishing the new Botanic Garden in Kairenai to the east of Vilnius, the old Garden lost its significance. Nevertheless, it still serves the students and townspeople of Vilnius, and its collections of flowering plants are often used to decorate and grace the university halls during celebrations.
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 301-345
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Okupacja sowiecka (1939-1941) w dekanacie raduńskim, w archidiecezji wileńskiej : (dokumenty)
Die sowjetische Okkupation (1939-1941) im Dekanat Raduń im Erzbistum Wilna (Dokumente)
Autorzy:
Zdon, Wojciech
Majewski, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041938.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
2. Weltkrieg
Geschichte
Erzdiözese
Vilna
druga wojna światowa
historia
archidiecezja
Wilno
World War II
history
archdiocese
Vilnius
Opis:
Der vorliegende Artikel entstand auf der Basis der von Wojciech Zdon im Archiv der Pfarrei Ejszyszki (auf dem Gebiet des heutigen Litauen) gefundenen Dokumente, die die Zeit der sowjetischen Okkupation (1939-1941) betreffen. Zu ihnen gehören die Fragebögen der Metropolitankurie (Dokumente Nr. 1-2) sowie die entsprechenden Antworten der Priester aus dem Dekanat Raduń. Die Dokumente der Priester informieren über die religiöse Situation, die materiellen Verluste und den Verlauf der Okkupation in den Pfarreien Butrymańce (Dokument Nr. 3), Raduń (Dokument Nr. 4), Rudnia (Dokument Nr. 5) und Koleśniki (Dokument Nr. 6). Die einzelnen aus dem Dekanat erhaltenen Nachrichten sowie eigene Informationen und Erfahrungen ermöglichten es dem Priester Bolesław Moczulski, einen allgemeinen Bericht für das gesamte Dekanat zu erstellen (Dokument Nr. 7). Diese hier veröffentlichten sieben Dokumente erlauben, die Situation der Kirche im Wilnaer Gebiet in den Jahren 1939-1941 etwas genauer zu beleuchten.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1997, 67; 223-234
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The role of the Hygiene Department of Stephen Bathory University in the development and promotion of Public Health in Vilnius in the years 1922–1939
Autorzy:
Žalnora, Aistis
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783328.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
Interwar period
Vilnius
Hygiene
Social medicine
Stephen Bathory University
Kazimierz Karaffa-Korbutt
Aleksander Safarewicz
Kasper Rymaszewski
Felix Kasperowicz
Janina Bortkiewicz-Rodzewiczówna
okres międzywojenny
Wilno
higiena
medycyna społeczna
Uniwersytet Stafana Batorego
Opis:
Objective: During the interwar period, the healthcare system in Europe experienced a dramatic transformation. It was perceived that preventive medicine was no less important than curative medicine. Moreover, without proper prevention of the so-called social diseases, all later therapeutic measures were expensive and ineffective. The former battle against the consequences was replaced by measures targeting the causes. The fight against social diseases involved a state-owned strategy and a broad arsenal of measures. The University’s scholars also took part in this process. Our study revealed that the significance of the disease prevention in the Faculty of Medicine at the University of Stephen Bathory was well understood. Moreover, the treatment was not segregated from hygiene as strictly as it is today. Many hygienists as well as clinicians contributed to the development of preventive mechanisms. The broad specialization of doctors enabled them to see not only biomedical, but also social and economic aspects of a disease. Hygienists and doctors encouraged cooperation and coordination of their activities with the central and local authorities as well as education of the local population.The progress of medical science in Europe and the World, as well as the Soviet ideology in Eastern Europe distracted doctors from the search for the etiology of social illness. Biomedical treatment had become much more effective, and the development of social hygiene research in Eastern Europe had experienced stagnation. For ideological reasons the disease etiology in the Soviet bloc could not be associated with social factors. Social hygiene in the Soviet Union was highly politicized; it could only be interpreted in a frame of Soviet models. The healthcare system that had been created in the Soviet Union was named as the best in the world. The actual medical statistics were concealed from the public, since their logical interpretation could reveal the social causes of illnesses and the disadvantages of the soviet system.Sometimes we must return to basic ideas to improve current public health mechanisms. It is worth reconsidering fundamental questions, i.e. what public health is and how to achieve it. The breadth of the approach of the interwar Vilnius hygienists and doctors, the sensitivity to the social origins of diseases and persistence in combating them by all possible means could serve as an example for today’s doctors. At that time, hygienists approached the idea that the highest goal of prevention was to create a healthy environment, healthy living and working conditions. Although today we live in a much safer environment than those individuals did, new threats are emerging because of changing technology and lifestyle. The broad approach of physicians remains equally important in order not only to combat individual precedents, but also to overcome the preconditions for emerging precedents. Therefore, the purpose of this paper is to reveal the theoretical patterns of hygiene and public health established by the hygienists of the Vilnius Hygiene Department as well as the attempts to apply them in practice.Methods: The study was conducted by analyzing the primary and secondary historical sources using the comparative method. A lot of data from the Lietuvos Centrinis Valstybės Archyvas (Lithuanian Central State Archives) that had been used in this research were published for the first time. According to the original archival data, an analysis of the scientific publications of the Faculty of Medicine of the University of Stephen Bathory was made to find out the priorities of the research carried out at that time.Conclusions: The complicated economic conditions, the lack of support from the local and central government as well as the imperfections in health legislation of that time hindered the full implementation of the hygienist strategies of the University of Stephen Bathory. However, the activities of the Department of Hygiene of Stephen Bathory University had a significant impact on the development of hygiene science as well as medical practice in the Vilnius region during the Interwar period (1919–1939).
Cel badań: W okresie międzywojennym system opieki zdrowotnej przeżył dramatyczną transformację. Uważano, że medycyna zapobiegawcza jest nie mniej ważna niż medycyna lecznicza. Ponadto, bez zapobiegania tzw. chorobom społecznym wszystkie późniejsze działania stawały się kosztowniejsze i nieefektywne. Walkę z konsekwencjami zastąpiono środkami ukierunkowanymi na zapobieganie. Zwalczanie chorób społecznych wymagało odpowiedniej strategii państwowej i obszernego zestawu narzędzi. Uniwersyteccy naukowcy też mieli udział w tej walce. Badanie wykazało, że w okresie międzywojennym, na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, wartość – jaką było zapobieganie chorobom – była zrozumiała, a samo leczenie nie było oddzielone od higieny tak wyraźnie, jak to jest dzisiaj. Mechanizmy zapobiegawcze zostały opracowane zarówno przez wielu higienistów, jak i klinicystów. Szeroka wiedza lekarzy pozwoliła im dostrzec nie tylko biomedyczne, ale także społeczne i ekonomiczne aspekty choroby. Higieniści i lekarze zachęcali władze centralne i lokalne do współpracy i koordynacji działań zapobiegających chorobom oraz do edukacji lokalnej ludności.Postęp nauk medycznych w Europie i na świecie, a także ideologia sowiecka w Europie Wschodniej, odwracały uwagę lekarzy od poszukiwań społecznej etiologii chorób. Leczenie biomedyczne było skuteczniejsze i od tego czasu rozwój badań nad higieną społeczną w Europie Wschodniej, bardzo spowolnił. Higiena społeczna w Związku Radzieckim była bardzo upolityczniona, można ją było interpretować tylko w kategoriach sowieckiego modelu pojęciowego. System opieki zdrowotnej stworzony w Związku Radzieckim został uznany za najlepszy na świecie. Dane statystyk medycznych były ukrywane przed opinią publiczną, ponieważ ich logiczna interpretacja mogła ujawnić społeczne przyczyny choroby i wady obecnego systemu.Dzisiaj, aby ulepszyć mechanizmy zdrowia publicznego, czasami musimy powracać do podstawowych idei. Warto zastanowić się nad podstawowymi pytaniami – czym jest zdrowie publiczne i jak je osiągnąć. Szerokie podejście do problemu, wrażliwość na pochodzenie społeczne choroby i wytrwałość w walce z nią, wszelkimi możliwymi środkami, mogłaby być wzorem dla dzisiejszych lekarzy. W tamtym czasie nauka o zdrowiu zbliżyła się do idei, że najwyższym celem zapobiegania chorobom jest stworzenie zdrowego środowiska oraz zapewnienie zdrowych warunków do życia i pracy. Chociaż dzisiaj żyjemy w o wiele bezpieczniejszym środowisku niż ludzie w tamtych czasach, zmiany w technologii i stylu życia, mogą powodować nowe zagrożenia. Szerokie podejście lekarzy pozostaje dziś równie ważne, aby zwalczać nie tylko same precedensy, ale także wstępne warunki ich pojawiania się. Celem niniejszego opracowania jest ujawnienie teoretycznych wzorców w zakresie higieny i zdrowia publicznego ustanowionego przez higienistów Zakładu Higieny w Wilnie, a także prób ich zastosowania w praktyce.Metody: Badanie przeprowadzono poprzez analizę pierwotnych i wtórnych źródeł historii. Zastosowano metodę porównawczą. Wiele danych z Lietuvos Centrinis Valstybės Archyvas (Litewskiego Centralnego Archiwum Państwowego) zostanie opublikowanych po raz pierwszy. Zgodnie z oryginalnymi danymi archiwalnymi przeprowadzono analizę publikacji naukowych Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Stefana Batora, aby ustalić priorytetowe kierunki prowadzonych w tym czasie badań.Wnioski: Skomplikowane warunki ekonomiczne, brak poparcia ze strony władz lokalnych i centralnej administracji oraz niedoskonałości ustawodawstwa zdrowotnego w tamtym okresie uniemożliwiły pełne wdrożenie strategii higienistycznych wypracowanych w Uniwersytecie Stefana Batorego. Jednakże uważamy, że działania higienistów USB miały znaczący wpływ na rozwój nauki higieny i praktyki lekarskiej na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym (1919–1939).
Źródło:
Studia Historiae Scientiarum; 2018, 17
2451-3202
Pojawia się w:
Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ofiary czy bohaterowie? Dzieci w narracji wystawy o Holokauście w Muzeum Żydowskim w Wilnie
Victims or heroes? Children in the narrative line of Holocaust exhibition at the Jewish Museum in Vilnius
Autorzy:
Zaborski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15012824.pdf
Data publikacji:
2022-06-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Holocaust
museum
children
Lithuania
Vilnius
Holokaust
muzeum
dzieci
Litwa
Wilno
Opis:
Autor analizuje stałą wystawę poświęconą Holokaustowi, prezentowaną w Muzeum Żydowskim w Wilnie (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus/Vilna Gaon State Jewish Museum). Sprawdza, jakie miejsce zajmują najmłodsze ofiary Zagłady w linii narracyjnej tej ekspozycji? Pyta, czy poświęcone są im odrębne elementy stałej wystawy, czy raczej dziecięce losy są „wpisane” w ogólny przekaz dotyczący dokumentowych tutaj wydarzeń? Czy twórcy placówki skupili się na tragicznym wymiarze dziecięcych losów czy raczej zaprezentowali je przez pryzmat bohaterskich czynów i dokonujących ich postaci? A zatem – czy w centrum przekazu znalazła się śmierć ofiar czy śmierć bohaterów? I wreszcie – czy jest tu miejsce na prezentowanie Ocalonych? Badania, których efekty prezentowane są w artykule, dotyczą również tego, czy narracja w muzeum jest poświęcona konkretnym, indywidualnym postaciom czy raczej społeczności anonimowych uczestników wojennych wydarzeń. W centrum zainteresowania znajduje się również pytanie o to, czy muzealny przekaz zatrzymuje się na poziomie prezentacji faktów, czy wychodzi poza ten obszar i obejmuje również przestrzeń promowania określonych wartości. Innymi słowy – czy obok sfery kognitywnej jest tu także miejsce dla elementów aksjologicznych? Czy celem jest jedynie edukacja skupiona na przekazywaniu rzetelnej wiedzy – czy raczej proces kształcenia społeczno-politycznego, którego celem staje się kreowanie określonych postaw moralnych?
The author analyses the permanent exhibition devoted to the Holocaust at the Vilna Gaon State Jewish Museum (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus). He tries to find out what the place of the youngest victims of the Holocaust is in the narrative line of the exhibition. He asks whether there are separate elements of the permanent exhibition devoted to them or the children's fates are "inscribed" in the general message about the events documented there. Are the creators of the museum focused on the tragic dimension of children's fates or do they present them through the prism of heroic deeds showing the individuals who performed them? Thus – is the death of the victims or the death of the heroes at the centre of the message? And finally – is there a place to present the Survivors? The research, the results of which are presented in the paper, is also an aim to answer whether the narrative line of the museum is devoted to specific individuals or to a community of anonymous participants of war events. The central point is also if the museum's message focuses just on presenting facts or goes beyond this area and includes the space for promoting specific values. In other words: is there a place for axiological elements in addition to the cognitive sphere? Is the goal just education focused on passing on reliable knowledge or on the process of socio-political education, the aim of which is to create specific moral attitudes?
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 1; 101-121
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The press in the “Diaries of Michał Römer (Mykolas Romeris)”, 1911–1945. Part II: April 1920 – February 1945
Zagadnienia prasowe w dziennikach Michała Römera z lat 1911–1945. Część 2: kwiecień 1920 – luty 1945
Autorzy:
Woźniakowski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2058184.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
press history in the early 20th century
Polish
Lithuanian and Belorusian press scene until 1945
Wilno (Vilnius)
a political journalist’s diaries
Michał Römer (Mykolas Romeris 1880–1945)
Polska – historia – XX w.
Litwa – historia – XX w.
prasa polska – historia – XX w.
prasa litewska – historia XX w.
prasa białoruska – historia – XX w.
Nauki Humanistyczne i Społeczne
Opis:
The press never featured prominently in the private diaries of Michał Römer (1880–1945), a Polish-Lithuanian academic and politician (and every now and then editor and journalist). None-theless the diaries, which he kept for 34 years, are a veritable mine of information about the multilingual press scene in Wilno, especially between 1911 and 1915, when he was an important player in that field. For the following years and decades, down to 1945, his diaries re-main an important sources as he continued to watch, analyze and comment, in his own way, on the dramatic shifts in Poland’s and Lithuania’s multilingual press market, a process driven by political and military upheavals of 20th century.
W spisywanych przez 34 lata prywatnych dziennikach Michała Römera problematyka prasowa nigdy nie dominowała, zapiski diarysty (okresowo także redaktora i publicysty) mogą zatem stanowić istotne uzupełnienie przede wszystkim wiedzy o różnojęzycznej prasie wileńskiej lat 1911–1915, czynnie przez autora współtworzonej. W latach późniejszych stanowią świadectwo bardzo rozległych lektur prasowych piszącego, starającego się krytycznie śledzić i subiektywnie komentować burzliwe przeobrażenia wielojęzycznych gazet i czasopism Litwy okresu 1920–1945 na tle ówczesnych przeobrażeń politycznych, ustrojowych i wojennych.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2021, 24, 4; 19-36
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczynek do biografii ks. Piotra Żylińskiego (1816-1887)
Ein Beitrag zur Biographie von P. Piotr Żyliński
Autorzy:
Wodzianowska, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1040333.pdf
Data publikacji:
2006-12-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Biografie
katholische Kirche
Vilna
Mińsk
biografia
Kościół katolicki
Wilno
biography
Catholic Church
Vilnius
Minsk
Opis:
Die Geschichte des Bistums Wilna im 19. Jahrhundert widerspiegelt die schwierige Situation der katholischen Kirche im Russischen Reich. In der – nach der Verbannung von Adam Krasiński nach Wiatka (1863) – ihres Bischofs beraubten Diözese regierte für kurze Zeit P. Józef Bowkiewicz, der noch versuchte, eine gewisse Unabhängigkeit von den Zivilbehörden zu bewahren. Nach seinem Tode wurde auf Geheiß des Wilnaer Generalgouverneurs K. Kaufmann dann ein den zaristischen Behörden gegenüber viel loyaler eingestellter Nachfolger eingesetzt – P. Piotr Żyliński (1816-1887). Die beigefügten Archivdokumente stammen aus den im Staatlichen Russischen Historischen Archiv in Petersburg aufbewahrten Akten über P. Żyliński. Das erste Dokument betrifft den Akt der Wahl Żylińskis durch das Domkapitel zum Administrator der Diözese. Żylińskis Tätigkeit als Herrscher der Diözese Wilna und seit 1869 auch der Diözese Minsk charakterisiert die traurige Zeit des Übereinkommens mit der russischen Verwaltung. Wegen seiner unrechtmäßigen Herrschaft in der Diözese und der von ihm vollzogenen Veränderungen in der Liturgie wurde der regierungstreue Administrator schließlich vom Heiligen Stuhl exkommuniziert. Während seines Urlaubs im Jahre 1882 hielt sich P. Żyliński in Rom auf, wo er eine Beichte ablegte. Nach der Zurücknahme seiner Exkommunizierung schrieb er einen Brief an Prälat K. Linkin, der während seiner Abwesenheit die Diözese leitete. Darin verlieh der Verfasser seiner Reue und seinem Bedauern über seine falschen Entscheidungen Ausdruck (Dokument 2). Nach seiner Rückkehr nach Wilna übte er dann auch keinerlei administrative Funktionen mehr aus. Von den meisten Geistlichen und Gläubigen wurde er ignoriert, da es dem Heiligen Stuhl gelungen war, Bischof Karol Hryniewieciki in Wilna einzusetzen (1883). Ein Jahr darauf schrieb er einen Brief an den Zaren (Dokument 3), in dem er diesen um eine angemessene Rente für seinen 15-jährigen Dienst auf dem Posten des Administrator der Diözese bat, auf den er, wie er selbst unterstrich, ja von den Zivilbehörden berufen worden war.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2006, 86; 371-378
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Benedictina w zbiorach wileńskich (XVI-XIX w.)
Benedictina in Wilnaer Sammlungen (16.-19. Jahrhundert)
Autorzy:
Witkowski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041011.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
katholische Kirche
Kloster
Diözese
Vilnius
Kościół katolicki
klasztor
diecezja
Wilno
Catholic Church
monastery
diocese
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2002, 78; 325-382
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Glossa do karaimskiej sfragistyki
Glossary for Karaite Sigillography
Autorzy:
Witkowski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/979644.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
pieczęci
Karaimskie organizacje
Wilno
Troki
hachan
hazzan
seals
Karaite orgaznizations
Vilnius
Opis:
Very little is known about the Karaite seals used during time of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The development of the administration in the Russian Empire forced Karaites to use these seals. However the new reality that emerged following the introduction of a new law in the Republic of Poland in 1936 offered them a chance to change some aspects of official Karaite iconography.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2015, 4; 127-144
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńskie miejsca Adama Mickiewicza utrwalone we współczesnych przewodnikach po Mieście wieszczów. (Refleksje językoznawcy-filologa)
Vilnius places of Adam Mickiewicz preserved in current travel guides to the City of the Three Bards. (Reflections of the linguist-philologist)
Autorzy:
Węgorowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1400627.pdf
Data publikacji:
2016-12-19
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Mickiewicz
Vilnius
place
erudite linguistics
Wilno
miejsce
językoznawstwo erudycyjne
Opis:
Uniwersytet Wileński, adresy kolejnych miejsc zamieszkania, nazwy miejsc koleżeńskich spotkań, adres loży masońskiej, nazwy domów, w których tętniło wileńskie życie towarzyskie, adresy wydawnictwa Józefa Zawadzkiego, Teatr Wielki przy ulicy Trockiej, Klasztor Bazylianów, Ogród Botaniczny profesora Jundziłła, ogród z austerią „Chiny”, traktiernia „Tivoli”, Belmont – góra filaretów, Ostra Brama, Katedra Wileńska, Kościół św. Jana, międzywojenna ulica Mickiewicza..., wszystkie te miejsca związane z autorem Pana Tadeusza stały się przyczynkiem do lingwistycznofilologicznych rozważań, uzasadniających tezę, że Wilno jest Miastem Mickiewicza, który spędził w nim jeden z najbardziej interesujących okresów swojego życia. Wileńskie nazwy wyekscerpowane ze współczesnych przewodników po Mieście romantyków, zinterpretowane zgodnie z zasadami językoznawstwa erudycyjnego, „ocalają od zapomnienia” nie tylko sygnowane nimi mickiewiczowskie miejsca; pozwalają też na rekonstrukcję tamtej wileńskiej topografii.
Vilnius University, addresses of subsequent residences, the names of meeting places, address of a masonic lodge, names of the houses in which Vilnius social life flourished, addresses of Józef Zawadzki’s publishing house, Grand Theater on Trakų Street, Basilian Monastery, Konrad Room, professor Jundziłł’s Botanical Garden, garden with osteria “Chiny”, eatery “Tivoli”, Belmont – mountain of the Philarets, Gate of Dawn, Vilnius Cathedral, Church of St. Johns, interwar Mickiewicz Street... – all these places related to the author of Sir Thaddeus became the reason for linguistic philological reflections defending the thesis that Vilnius is the City of Mickiewicz, who spent one of the most interesting periods of his life there. The Vilnius names excerpted from current travel guides to the City of Romantics and interpreted in accordance with the rules of erudite linguistics not only save Mickiewicz’s places from consigning to oblivion, but also permit to reconstruct Vilnius topography.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2016, 2; 59-80
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koronacja Matki Boskiej Ostrobramskiej w Wilnie 2 lipca 1927 roku
Coronation of Our Lady of the Gate of Dawn in Vilnius on July 2, 1927
Autorzy:
Wąsowicz, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/570761.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
Tematy:
Matka Boża Ostrobramska
koronacje obrazów maryjnych
archidiecezja wileńska
Our Lady of the Gate of Dawn
coronations of Marian images
Archdiocese of Vilnius (Wilno)
Opis:
Rok 2017 jest czasem jubileuszy związanych z kultem maryjnym w Polsce i na świecie. W Kościele powszechnym, na czoło wysuwa się 100. rocznica objawień Matki Bożej w Fatimie. W Polsce w roku bieżącym przypominamy także o 300. rocznicy koronacji obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze (1717), czy też 140. rocznicy objawień maryjnych w Gietrzwałdzie (1877). Nieco zapomnianą zaś rocznicą wydaje się w tym gronie 90-lecie koronacji obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej w Wilnie, która odbyła się 2 lipca 1927 roku. Kult Matki Bożej Miłosierdzia znacznie dziś wykracza poza archidiecezję wileńską. Jest obecny także na terenie diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Artykuł omawia przygotowanie i przebieg uroczystości koronacyjnych oraz prezentuje dwa dokumenty z nią związane.
2017 is the time of jubilees related to the Marian devotion in Poland and in the world. In the universal Church, the 100th anniversary of the apparitions of Our Lady of Fatima is on the forefront. In Poland this year we also recall the 300th anniversary of the coronation of the image of Our Lady at Jasna Góra (1717) and the 140th anniversary of the Marian apparitions in Gietrzwałd (1877). The anniversary of the coronation of the image of Our Lady of the Gate of Dawn in Vilnius on July 2, 1927, seems to have been somewhat forgotten. The worship of Our Lady of Mercy goes far beyond the Vilnius Archdiocese. It is also present in the diocese of Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg). This article discusses the preparation and conduct of coronation celebrations and presents two related documents.
Źródło:
Rocznik Skrzatuski; 2017, 5; 159-172
2300-8296
Pojawia się w:
Rocznik Skrzatuski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńska pediatria (1919-1939)
Pediatrics in Vilnius (1919-1939)
Autorzy:
Urbanek, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089500.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Vilnius
Vilnius University
pediatrics
Wilno
Uniwersytet Wileński
pediatria
Opis:
The article aims to show the development of pediatrics in Vilnius (Wilno) in the Borderlands of the Second Polish Republic in the interwar period. The text presents the beginnings of the organizational, scientific and staffing process, and it employs the sources from the Lithuanian Central State Archives (Lietuvos centrinis valstybės archyvas), as well as address lists and medical journals from the period.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2020, 65, 4; 67--79
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 95

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies