Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wielkopolska/Greater Poland" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 57
Tytuł:
Carmelite music ensembles in the Greater Poland province in the eighteenth century. Musicians and their repertoire
Karmelitańskie zespoły muzyczne Prowincji Wielkopolskiej w XVIII w.: muzycy i repertuar
Autorzy:
Bebak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24298359.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Carmelites
Greater Poland Province
Elias a Monte Carmeli
Theophilus a S. Dorotea
eighteen-century music
karmelici
Prowincja Wielkopolska
Eliasz Karmelita
Teofil od św. Doroty
muzyka XVIII wieku
Opis:
This article deals with the musical culture of the Carmelites of the Ancient Observance in the territory of Greater Poland in the 18th century and has been prepared on the basis of archival materials stored in Polish and foreign archives. In 1743, the monastic authorities of the Greater Poland Province introduced a decree according to which secular musicians were to be removed from Carmelite ensembles. The text therefore identifies those Carmelite centres where vocal and instrumental ensembles were active in the 18th century (Poznań, Markowice, Gdańsk, Kcynia, Obory, Drohobycz and Płońsk, as well as previously unknown information about the Carmelite ensemble in Warsaw), and lists the musicians associated with these ensembles (Kapellmeisters, organists and other musicians). Special attention was paid to composers and copyists. In the course of the research, many details have been established about the life of Elias (Elias a Monte Carmeli), who served as Kapellmeister in Poznań for many years, his civilian name (Jan Matalski) has been indicated, and information about the sources for his works has been summarised. Attention was drawn to the figure of Fabian of St Valentine (Valentinus Winkler), who, while he was Kapellmeister and organist, probably also composed. In addition, a profile of Teofil a S. Dorothea, who was Kapellmeister in Markowice and Warsaw and a copyist of works such as arias by Hasse and Pergolesi, is presented. In identifying the organists active in the Carmelite Province of Greater Poland, reference is made to the terms 'organista choralis' and 'organista figuralis' found in monastic sources and the duties of organists known from the printed Ceremonial of 1766 are indicated.
Artykuł dotyczy kultury muzycznej karmelitów dawnej obserwancji na terenie Wielkopolski w XVIII w. i został przygotowany na podstawie materiałów archiwalnych przechowywanych w polskich i zagranicznych archiwach. W 1743 r. zakonne władze Prowincji Wielkopolskiej wprowadziły zarządzenie, zgodnie z którym z karmelitańskich zespołów mieli być usunięci świeccy muzycy. W tekście wskazano zatem te karmelitańskie ośrodki, w których w XVIII w. aktywne były kapele wokalno-instrumentalne (Poznań, Markowice, Gdańsk, Kcynia, Obory, Drohobycz i Płońsk, a także nieznane wcześniej informacje o kapeli karmelitów w Warszawie), oraz wymieniono muzyków związanych z tymi zespołami (kapelmistrzów, organistów i innych muzyków). Szczególną uwagę zwrócono na kompozytorów i kopistów. W toku badań ustalono wiele szczegółów z życia Eliasza (Elias a Monte Carmeli), który przez wiele lat pełnił obowiązki kapelmistrza w Poznaniu, wskazano jego świeckie imię i nazwisko (Jan Matalski), a także podsumowano informacje na temat źródeł do jego twórczości. Zwrócono uwagę na postać Fabiana od św. Walentego (Valentinusa Winklera), który będąc kapelmistrzem i organistą, prawdopodobnie również komponował. Przybliżono ponadto sylwetkę Teofila od św. Doroty (Theophilus a S. Dorothea), który był kapelmistrzem w Markowicach i Warszawie, a także kopistą dzieł, m.in. arii Hassego i Pergolesiego. Wskazując organistów aktywnych na terenie karmelitańskiej Prowincji Wielkopolskiej, odniesiono się do terminów „organista choralis” oraz „organista figuralis”, które obecne są w źródłach zakonnych, a także wskazano obowiązki organistów znane z drukowanego ceremoniału z 1766 roku.
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 4; 20-37
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Witchcraft Trial in Doruchów in 1775 Fact or Myth?
Proces o czary w Doruchowie w 1775 roku. Fakt czy mit?
Autorzy:
Wijaczka, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050676.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
procesy o czary
Doruchów
państwo polsko-litewskie
Wielkopolska
wiek XVIII
historia płci
witch trials
Poland-Lithuania Coommonwealth
Greater Poland
18th century
gender study
Opis:
W tym artykule autor podsumował dyskusję na temat pojawiającego się w literaturze przedmiotu procesu o czary w Doruchowie w 1775 r. Oprócz anonimowej Relacyi naocznego świadka opublikowanej w 1835 r. na łamach „Przyjaciela Ludu” oraz ankiety z 1828 r., brak jest przesłanek, które jednoznacznie pozwoliłyby stwierdzić, że taki proces rzeczywiście przeprowadzono i na mocy wyroku życie straciło aż 14 kobiet. Proces ten jest – zdaniem autora – mitem, a autor Relacyi… z wiadomych tylko sobie powodów umiejscowił go w Doruchowie w tym konkretnym roku. Z całą pewnością jedyny proces o czary, potwierdzony źródłowo, przeprowadzono w Doruchowie w 1762 r.
In this article, the author summarized the discussion on the theme emerging in the subject literature on Doruchów witchcraft trial of 1775. Except for the anonymous eyewitness account [Relacya], published in 1835 in the column of the “Przyjaciel Ludu” [Friend of the People] and a survey of 1828, there is no definite indication that such trial actually took place, and that up to fourteen women lost their lives after having been sentenced to death. The author of this article maintains that the trial is a myth, and the author of Relacya set it in Doruchów in that particular year for the reasons known only to himself. With all certainty, the only witchcraft trial confirmed by sources took place in Doruchów in 1762.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 2; 83-109
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edycje akt sejmikowych z terenu prowincji wielkopolskiej
Editions of Sejmik Records From the Territory of the Province of Greater Poland
Autorzy:
Zwierzykowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27300634.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Polish-Lithuanian Commonwealth
Greater Poland province
sejmiki (dietines)
editing of historical sources
Rzeczypospolita Obojga Narodów
prowincja wielkopolska
sejmiki
edytorstwo źródeł historycznych
Opis:
Wydawanie źródeł pozostałych po działalności dawnych sejmików, stanowiących jednocześnie element systemu parlamentarnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów i instytucję samorządu terytorialnego, ma już długą tradycję. Historycy polscy zwrócili na nie uwagę w II poł. XIX w. Na I Zjeździe Historyków Polskich w Krakowie, w 1880 r., wybitni luminarze historii i historii prawa wysunęli solidne argumenty, a od 1886 r. rozpoczęli, ze zmiennym szczęściem i zaangażowaniem, ich publikowanie. Do dziś jednak większość sejmików czeka na swoich badaczy i wydawców. Edytorstwo akt sejmikowych przechodziło kilka ważnych przemian, stopniowo rozszerzając ramy klasyfikacji materiałów uwzględnianych przez historyków. Niniejszy artykuł stanowi próbę krótkiego podsumowania dorobku edytorstwa materiałów sejmikowych z terenu prowincji wielkopolskiej, funkcjonującej w ramach systemu parlamentarnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów, na który składały się sejm, sejmiki generalne oraz sejmiki. Skupiono się na genezie wydawania źródeł do dziejów sejmików (nazywanych od 1932 r. umownie „aktami” sejmikowymi), ich klasyfikacji i stopniowym rozszerzaniu katalogu branych pod uwagę tekstów, a także na wskazaniu poszczególnych etapów działań wydawniczych. Po krótkim przedstawieniu „geografii” sejmikowej prowincji wielkopolskiej, w tekście zebrano nie tylko informacje o powstałych już edycjach, dotyczących kilku sejmików, ale wskazano kierunki prowadzonych obecnie dla prowincji prac zespołów badawczo-edytorskich, a także perspektywy na przyszłość. Od początku XXI w. szczególnie istotną rolę w intensyfikacji prac nad wydawaniem tych źródeł oraz budowaniem zespołów wydawców odegrał Narodowy Program Rozwoju Humanistyki, w tekście wykazano szczegółowo zakres tego wsparcia w postaci grantów, a także plany ich pozyskiwania na najbliższe lata.
The publication of sources left over from the activities of the former sejmiks, which were both part of the parliamentary system of the Polish-Lithuanian Commonwealth and an institution of local self-government, has a long tradition. Polish historians turned their attention to them in the second half of the 19th century. At the First Congress of Polish Historians in Krakow, in 1880, prominent luminaries of history and legal history put forward solid arguments, and from 1886 began, with varying fortunes and commitment, to publish them. To this day, however, most of the sejmiks await their researchers and editors. The editing of sejmik records has undergone several important transformations, gradually expanding the framework for classifying materials considered by historians. This article is an attempt to briefly summarize the achievements of editing sejmik materials from the province of Greater Poland, which functioned within the framework of the parliamentary system of the Polish-Lithuanian Commonwealth, which consisted of the sejm, general sejmiks and sejmiks. The focus is on the origins of publishing sources for the history of the sejmiks (conventionally called sejmik “acts” since 1932), their classification and the gradual expansion of the catalog of texts considered, as well as an indication of the various stages of publishing activities. After briefly outlining the sejmik “geography” of the Greater Poland province, the text collects not only information about the editions that have already been published concerning several sejmiks, but also indicates the directions of the research and editing teams’ work currently underway for the province, as well as the prospects for the future. Since the beginning of the 21st century, the National Program for the Development of the Humanities has played a particularly important role in intensifying work on the publication of these sources and building teams of publishers; the text shows in detail the extent of this support in the form of grants, as well as plans for their acquisition in the coming years.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 379-403
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Finansowanie wojny o tron polski w latach 1733–1735 z perspektywy konfederacji partykularnej województw poznańskiego i kaliskiego
Financing of the war for the Polish throne 1733–1735 from the perspective of the particular confederation of the Poznań and Kalisz provinces
Autorzy:
Glabisz, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519715.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
finances
confederation
economic self-government
sejmiks
Greater Poland
war of Polish succession 1733–1735
Poznań and Kalisz provinces
Treasury Commission of Poznań and Kalisz Provinces
Jan Andrzej Palędzki
Jan Tarło
skarbowość
konfederacja
samorząd gospodarczy
sejmiki
Wielkopolska
wojna o sukcesję polską w latach 1733–1735
województwa poznańskie i kaliskie
Komisja Skarbowa Poznańska
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie sposobu finansowania działań militarnych przez konfederację partykularną województw poznańskiego i kaliskiego, zawiązaną w obronie Stanisława Leszczyńskiego po podwójnej elekcji w 1733 r. Głównymi zagadnieniami badawczymi będą: sposoby uchwalania podatków i skala realizacji ich poboru, specyfika wytworzonej wówczas dokumentacji oraz próby sporządzenia bilansu finansów konfederacji partykularnej. Podstawą tych rozważań będą głównie znakomicie zachowane materiały skarbowe z archiwum Komisji Skarbowej Poznańskiej (asygnacje, kwity, rejestry i rozliczenia).
The article aims to show how the particular confederation of the provinces of Poznań and Kalisz, convened in defence of Stanisław Leszczyński after the double election of 1733, financed its military activities. The main research topics include how taxes were enacted and the scale of their collection, the specificity of the documentation that remained after this activity, and attempts to draw up a balance sheet of the finances of the particular confederation. These reflections will be based mainly on excellently preserved treasury materials from the archives of the Poznań Treasury Commission (assignments, receipts, registers, and accounts).
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 425-451
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
High-resolution mapping to assess risk of groundwater pollution by nitrates from agricultural activities in Wielkopolska Province, Poland
Wysokorozdzielcza ocena ryzyka zanieczyszczenia wód podziemnych azotanami pochodzącymi z działalności rolniczej na obszarze Wielkopolski
Autorzy:
Zabłocki, Sebastian
Murat-Błażejewska, Sadżide
Trzeciak, Joanna Alicja
Błażejewski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2173789.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
shallow groundwater
nitrates
DRASTIC based methods
Wielkopolska (Greater Poland)
vulnerability/pollution risk
płytkie wody gruntowe
azotany
metody DRASTIC
Wielkopolska
podatność/ryzyko zanieczyszczenia
Opis:
The purpose of this research was to determine the groundwater intrinsic vulnerability to pollution of shallow groundwater in Wielkopolska Province, Poland and to assess the risk of pollution by nitrates. Wielkopolska is known as an area where the problem of water pollution by nitrates has existed for a long time due to intensive agriculture. DRASTIC method and its optimized version as well as four other risk evaluation methods were selected to assess the risk pollution with nitrates. The results of either method did not correlate with nitrate concentrations recorded in the total of 1679 groundwater monitoring points. Therefore a new method of groundwater pollution risk assessment (NV-L) was proposed. The new method is based on optimized results of the DRASTIC system and the L parameter which considers not only land use types, but also the amount of nitrogen loading leached from soil as a result of fertilizer consumption, and from wet deposition. The final results of NV-L method showed that the largest part of the study area is covered by a very low class of pollution risk (30.6%). The high and very high classes occupy 11.6% of the area, mostly in the areas designated until 2012 as the Nitrate Vulnerable Zones. Validation of the results of all methods showed that the other methods than NV-L cannot be used as a basis for reliable assessment of the risk of groundwater pollution by nitrates, as they do not take into account the nitrogen load leached from the soil profile.
Celem badań było określenie podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie płytkich wód podziemnych w województwie wielkopolskim oraz ocena ryzyka zanieczyszczenia azotanami. Województwo wielkopolskie uważane jest za obszar, na którym od dawna znany jest problem zanieczyszczenia wód azotanami z powodu intensywnego rolnictwa. Do obliczenia indeksu podatności naturalnej wybrano metodę DRASTIC i jej zoptymalizowaną wersję, natomiast do oceny ryzyka zanieczyszczenia azotanami cztery metody będące modyfikacjami metody DRASTIC. Wynik żadnej z nich nie był skorelowany ze stężeniami azotanów odnotowanymi w 1679 punktach monitoringu wód podziemnych, dlatego zaproponowano nową metodę oceny zagrożenia wód podziemnych NV-L. Metoda opiera się na zoptymalizowanych wynikach systemu DRASTIC i parametrze L, który uwzględnia nie tylko typ użytkowania gruntów, ale także wielkość ładunku azotu, pochodzącego z wymywania z gleby nawozów mineralnych i organicznych oraz z mokrej depozycji w opadach. Wyniki metody NV-L wykazały, że największy obszar objęty jest bardzo niską klasą zagrożenia zanieczyszczeniami (30,6%). Klasa wysoka i bardzo wysoka zajmują 11,6% powierzchni, głównie na obszarach wyznaczanych do 2012 roku jako obszary szczególnie narażone na wymywanie azotu do wód powierzchniowych. Wyniki wskazują, że w procedurach zastosowanych metod oceny podatności brakowało pewnych ważnych informacji. Dlatego ich wyniki należy traktować jako szacunkowe i nie mogą one być wykorzystywane w dalszych analizach jako użyteczne narzędzie ochrony wód podziemnych. Uwzględnienie innych, nowych elementów do oceny podatności wód podziemnych lub ryzyka zanieczyszczenia, może okazać się kluczowym czynnikiem, jak miało to miejsce w przypadku metody NV-L i wykorzystania danych dotyczących ładunku azotu wymywanego z profilu glebowego.
Źródło:
Archives of Environmental Protection; 2022, 48, 1; 41--57
2083-4772
2083-4810
Pojawia się w:
Archives of Environmental Protection
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia elektroenergetyki wielkopolskiej
History of the Wielkopolska power industry
Autorzy:
Grzybowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097881.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Politechnika Gdańska. Wydział Elektrotechniki i Automatyki
Tematy:
historia
elektroenergetyka
Wielkopolska
history of technology
power industry
Greater Poland
Opis:
W artykule przedstawiono skrócony zarys rozwoju elektroenergetyki w Wielkopolsce. Ograniczono się do obecnych granic województwa wielkopolskiego ze szczególnym uwzględnieniem miasta Poznania.
The paper presents the history of the power industry in Wielkopolska region over the last 130 years. The following topics are discussed: the beginnings of the power industry at the time when Wielkopolska was under Prussian rule, later in the interwar period and during the Second World War. The last chapter describes the period from 1945 up to the present day.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej; 2022, 74; 93-98
1425-5766
2353-1290
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznane dokumenty dotyczące sejmiku województw poznańskiego i kaliskiego z lat 1701 i 1735 w londyńskich zbiorach archiwalnych. Edycja źródłowa
Unknown Documents Concerning the Regional Council of the Poznań and Kalisz Voivodships from 1701 and 1735 in the London Archival Collection. Source Edition
Autorzy:
Sawicki, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27292413.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Greater Poland
Poznań and Kalisz voivodeships
parliamentary instruction
regional council
Wielkopolska
województwa poznańskie i kaliskie
instrukcja poselska
sejmik
Opis:
W ostatnim okresie można zaobserwować zwiększone zainteresowanie badaniami nad dziejami dawnej, szlacheckiej Rzeczypospolitej prowadzonymi w oparciu o analizę zasobów archiwów Europy Zachodniej. Prezentują one obraz Polski i Litwy z innego punktu widzenia, co daje ciekawą perspektywę poznawczą i możliwość zdystansowania się do własnych opinii historiograficznych. Często bowiem fakty powszechnie znane, ale widziane z innej, zewnętrznej perspektywy nabierają nowego i jakże wartościowego wydźwięku. W trakcie badań w The National Archives i The British Library można natrafić na dużą liczbę źródeł dotyczących historii dawnej Rzeczypospolitej, co wynika z faktu czynnego funkcjonowania państwa polsko-litewskiego w zmaganiach politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, co brano pod uwagę w rozgrywkach dyplomatycznych na zachodzie Starego Kontynentu. Na czoło takich dokumentów wysuwa się korespondencja dyplomatyczna, pisma polityczne, diariusze sejmów, całe lub częściowe. Do tej grupy należą też instrukcje i relacje sejmikowe. Czasem w trakcie badań naukowych można natrafić na zupełnie nieznane polskiej historiografii dokumenty rękopiśmienne, które albo dopełniają znane już fakty, albo prezentują je nieco inaczej. Tego typu materiałem jest instrukcja sejmiku województwa poznańskiego Points de l’instruction que la Province de la Grande Pologne a donnee a ses Deputes, ou Nonces pour la Diete prochain” z 1701 oraz „Relation de ce qui s’est passe a la Dietine de la Grande Pologne a Szroda par rapport aux Dissidents z 1735 r. Pierwszy z rękopisów dotyczy sejmiku województw poznańskiego i kaliskiego, który został zerwany, a mimo to projekt instrukcji został upubliczniony. Natomiast instrukcja odnaleziona w Londynie jest nieco inna niż ta znana z krajowych badań, ale przyczyn takiego stanu rzeczy nie jesteśmy w stanie obecnie rozwikłać. Jeśli chodzi natomiast o drugi z wymienionych dokumentów, czyli relacji z przebiegu sejmiku w 1735 r., choć sama instrukcja z tego zjazdu jest znana, to niewiele wiemy o jego przebiegu, a szczególnie stosunkach panujących w czasie tego zjazdu między dysydentami a katolikami. Odnaleziony rękopis w pewien sposób wyjaśnia tę kwestię.
Recently, we can observe an increased interest in research on the history of the former Polish-Lithuanian Commonwealth based on the analysis of Western European archival resources. They present the image of Poland and Lithuania from a different point of view, which provides an interesting cognitive perspective and an opportunity to distance oneself from one’s own historiographical opinions. This is because facts that are commonly known but seen from a different, external perspective often acquire a new and valuable overtone. During the research in the National Archives and the British Library, we can find a large number of sources concerning the history of the former Polish-Lithuanian Commonwealth, which results from the active functioning of the Polish-Lithuanian state in the political struggles in Central and Eastern Europe, which was taken into account in diplomatic games in the west of the Old Continent. At the forefront of such documents are diplomatic correspondence, political writings, diaries of the Parliament, complete or partial. This group also includes instructions and accounts of local councils. Sometimes in the course of scientific research it is possible to come across manuscript documents completely unknown to Polish historiography, which either supplement the already known facts or present them in a slightly different way. This type of material is the instruction of the local council of the Poznań Voivodship “Points de l’instruction que la Province de la Grande Pologne a donnee a ses Deputes, ou Nonces pour la Diete prochain” from 1701 and “Relation de ce qui s’est passe a la Dietine de la Grande Pologne a Szroda par rapport aux Dissidents” from 1735. The first manuscript concerns the local council of the Poznań and Kalisz voivodships, which was break off, but the draft instruction was made public. On the other hand, the instruction found in London is slightly different from that known from domestic research, but the reasons for this cannot be resolved at present. As far as the latter document is concerned, i.e. the account of the 1735 local council, although the instruction itself is known, we do not know much about the course of the congress, especially about the relations between dissidents and Catholics during the local council. The found manuscript explains this in some way.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 455-469
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Trzciance i jej księgi metrykalne do 1945 roku
Autorzy:
Nowak MS, Łukasz Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088338.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
record books
Catholic Church
Trzcianka
Greater Poland
Poznań Archdiocese
księgi metrykalne
Kościół katolicki
Wielkopolska
Opis:
Artykuł znacznie poszerza dotychczasowy stan wiedzy na temat dziejów parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Trzciance przed 1945 rokiem. Ustalono, że z pewnością istniała ona już na początku XVII wieku, a możliwe, że powstała jeszcze w wieku XVI. Do drugiej połowy XVIII wieku funkcjonowała jako parafia pw. Trójcy Świętej, następnie zmieniono jej wezwanie na obecne. Przez ponad trzy wieki kościoły i zabudowania parafialne kilkakrotnie padały ofiarą pożarów i były odbudowywane. Pierwsze dwie świątynie (sprzed 1628 r. i 1717 r.) były drewniane, dwie kolejne (1835 r. i 1917 r.) murowane. Parafia wielokrotnie zmieniała również państwową i kościelną przynależność administracyjną. Najstarsze zachowane księgi parafialne pochodzą z 1730 r. i przechowywane są w Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej w Koszalinie. Dzięki kwerendzie w siedemnasto- i osiemnastowiecznych aktach wizytacji parafialnych z Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu częściowo udało się odtworzyć informacje na temat niezachowanych ksiąg parafialnych, które mogły spłonąć w pożarze plebanii w Trzciance w 1730 r. Kwerenda w archiwach państwowych pozwoliła także na ustalenie miejsc przechowywania duplikatów trzcianeckich ksiąg metrykalnych pochodzących z XIX w.
The article broadens the current knowledge about the history of the parish of St John the Baptist in Trzcianka before 1945. It has been established that it certainly existed in the early 17th century and was possibly established as early as the 16th century. Until the second half of the 18th century, it operated as the Holy Trinity Parish, then its name was changed to the current one. Over more than three centuries, the churches and parish buildings fell victim to several fires and were rebuilt. The first two churches (before 1628 and 1717) were wooden, while the next two (1835 and 1917) were made of brick. The parish has also changed state and church administrative affiliations many times. The oldest preserved parish books date back to 1730 and are stored in the Archive of Koszalin-Kołobrzeg Diocese in Koszalin. By searching 17th- and 18th-century parish visitation records in the Archdiocesan Archives in Poznań, we were able to partially reconstruct information about unpreserved parish books that may have been burnt in the Trzcianka parsonage fire in 1730. The search in the state archives also made it possible to locate duplicates of the 19th-century record books of Trzcianka.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 118; 243-260
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyrylickie kryptogramy w łacińskim tekście– sekret czy żart. Księga regestów spraw o granice dóbr wielkopolskich w XV–XVII wieku w zbiorach Biblioteki Kórnickiej
Cyrillic Cryptograms in a Latin Text – A Secret or a Joke? A Book of Abstracts of Lawsuits Concerning the Boundaries of Estates in Greater Poland in the 15th–17th Century in the Collections of the Kórnik Library
Autorzy:
Pietkiewicz, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16538567.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
Tematy:
Cyrillic script
Russian palaeography
Greater Poland in the 17th c.
books of the subcamerarius’court
lawsuits concerning the boundaries of estates in Greater Poland
cyrylica
paleografia ruska
Wielkopolska w XVII w.
księgi podkomorskie
procesy o granice majątków w Wielkopolsce
Opis:
W zbiorach Biblioteki Kórnickiej znajduje się napisana po łacinie księga regestów spraw o granice dóbr w Wielkopolsce w XV–XVII wieku. Jej domniemany autor, nieznany skądinąd Piotr Biernacki, posiadał umiejętność pisania po łacinie oraz alfabetem cyrylickim. Artykuł poświęcony jest odczytaniu i analizie paleograficznej i językowej zapisanych cyrylicą kilku łacińskich zdań, jednego nagłówka oraz ponad 20 zapisek marginalnych. Użyte w księdze pismo cyrylickie to skoropis ruski używany na ziemiach ukraińskich Polski w XVII wieku. Przy zapisywaniu tekstu łacińskiego alfabetem cyrylickim autor zastosował charakterystyczne dla ówczesnego języka polskiego odczytanie łaciny. Znajdujące się w księdze kryptogramy mają charakter techniczno-informacyjny i nie wnoszą do jej treści istotnych informacji. W połączeniu z faktem, że cyrylica w ogóle nie była użytkowana w Wielkopolsce, wskazuje to raczej na zabawę autora z ewentualnym czytelnikiem zmuszonym do poszukiwania znaczenia niezrozumiałego tekstu.
The holdings of the Kórnik Library include a book of abstracts of lawsuits concerning the boundaries of estates in Greater Poland in the 15th–17th century, written in Latin. Its presumed author, the otherwise unknown Piotr Biernacki, had the ability to write in both the Latin and the Cyrillic alphabet. This article focuses on the reading and the palaeographic and linguistic analysis of several Latin sentences, one heading and more than 20 margin notes written in the Cyrillic alphabet. The Cyrillic handwriting found in the book is a Russian skoropis used in Ukrainian areas of Poland in the 17th century. When writing the Latin text with the Cyrillic alphabet, the author utilised the Polish language of the time in the reading of Latin. The cryptograms found in the book have a technical/informative nature and do not contribute any significant information to the text. In combination with the fact that the Cyrillic alphabet was not at all used in Greater Poland, the above suggests that the author was playing with the reader, who was thus forced to look for the meaning of the incomprehensible text.
Źródło:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2021, 38; 37-58
0551-3790
Pojawia się w:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Datowanie wielkopolskich siedzib ziemiańskich na podstawie potencjału informacyjnego pruskich ksiąg podatku budynkowego (Gebäudesteuerrollen, Gebäudebücher)
Dating of Landowners’ Estates in the Greater Poland Region on the Basis of the Information Potential of Prussian Building Tax Books (Gebäudesteuerrollen, Gebäudebücher)
Autorzy:
Mikulski, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20874560.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
dwór
pałac
kataster
kataster budynkowy
datowanie zabytków
Wielkopolska
manor house
palace
cadastre
building cadastre
Greater Poland
dating of historical buildings
Opis:
Siedziby ziemiańskie odegrały istotną rolę w ukształtowaniu krajobrazu architektonicznego Wielkopolski. Datowanie ich budowy, przebudowy bądź rozbudowy jest stosunkowo trudne. Nierzadko zapisy dotyczące historii obiektu opierają się na sformułowaniach typu: druga połowa XIX wieku, początek XX wieku, lata 20. XX wieku. Interesujący w tym względzie, choć słabo rozpoznany przez badaczy, jest zbiór ksiąg podatku budynkowego (niem. Gebäudesteuerrollen, Gebäudebücher), wchodzący w skład zasobu pruskich materiałów katastralnych. Dokumentacja ta powstała w 1865 roku i zachowała ciągłość przez blisko 80 kolejnych lat. W artykule omówiono znaczenie podatku budynkowego oraz charakterystykę archiwalną zebranej dokumentacji. Celem badań było ustalenie przydatności ksiąg podatku budynkowego do datowania siedzib ziemiańskich. Zagadnienie to rozpoznano dwojako. Identyfikując konstrukcję i metodykę prowadzenia ksiąg, stwierdzono ich wysoki potencjał informacyjny w zakresie możliwości określania czasu i sposobu kształtowania bryły siedzib. Wyniki badań z zebranego materiału źródłowego skonfrontowano zaś z powszechnie przyjętymi datami powstania wielkopolskich siedzib ziemiańskich. W większości przypadków przeprowadzona weryfikacja uzupełniła, doprecyzowała, a niekiedy podważyła dotychczasowy stan wiedzy. Badania przeprowadzono na dokumentacji dotyczącej 68 obszarów dworskich, skupionych na jednym obszarze w centralnej Wielkopolsce.
Landowners’ estates played an important role in shaping the architectural landscape of the Greater Poland (Wielkopolska) region. Dating their construction, reconstruction, or extension is relatively difficult. Often records concerning the history of the estate are based on phrases such as: the second half of the 19th century, the early 20th century, the 1920s. The collection of building tax books (Gebäudesteuerrollen, Gebäudebücher in German), which is a part of Prussian cadastral materials, is interesting in this respect, although poorly recognised by researchers. These records were created in 1865 and maintained their continuity for nearly 80 consecutive years. This paper discusses the significance of the building tax and the archival characteristics of the documentation collected. The purpose of this research was to determine the usefulness of building tax books for dating landowners’ estates. This issue was recognised in two ways. By identifying the construction and methodology of the books, it was found that they had a high informational potential to determine the time and manner of shaping the bodies of residences. The results of research from the collected source material were confronted with the commonly accepted dates of creation of the Greater Poland landowners’ estates. In most cases, the conducted verification complemented, clarified and sometimes challenged the existing state of knowledge. The research was carried out on documentation concerning 68 manor areas, concentrated in one area in the central Greater Poland region.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2021, 2; 217-247
0029-8247
2956-6606
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kasata klasztoru Franciszkanów – Reformatów w Szamotułach
Secularisation of the Reformed Friars Minor monastery in Szamotuły
Autorzy:
Kaczmarek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832061.pdf
Data publikacji:
2021-10-07
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
kasata
klasztor
Wielkopolska
XIX w.
secularisation
monastery
Greater Poland
19th century
Opis:
W pracy omówiono proces kasaty klasztoru reformatów w Szamotułach. Klasztor ten został założony pod koniec XVII w. przez ówczesnego właściciela miasta Jana Korzbok Łąckiego. Fundator osadził zakonników w pozostałościach po dawnym zamku i wybudował im kościół pod wezwaniem św. Krzyża. Konwent działał do śmierci ostatniego gwardiana, który zmarł w lutym 1832 r. Zgon gwardiana zapoczątkował proces faktycznej kasaty klasztoru. Po kilku latach (1839 r.) poklasztorne zabudowania przejęła szamotulska parafia katolicka.
The paper discusses the process of the secularisation of the Reformed Franciscan monastery in Szamotuły. The monastery was founded at the end of the 17th century by the then owner of the town Jan Korzbok Łącki. The founder settled the monks in the remains of the former castle and built for them a church dedicated to St. Cross. The convent operated until the death of the last guardian, who died in February 1832. After a few years (1839), the former monastic buildings were taken over by the Catholic parish in Szamotuły.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, 28, 1; 120-132
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznane-zaginione i zapomniane rzeźby gotyckie z Wielkopolski
Unknown Lost and Forgotten Gothic Sculpturesfrom Greater Poland
Autorzy:
Soćko, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23944958.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
rzeźba gotycka
Wielkopolska
straty wojenne
fotografie archiwalne
rzeźby zaginione
Gothic sculpture
Greater Poland
war losses
archival photos
lost sculptures
Opis:
Artykuł poświęcony jest badaniom nad stratami wojennymi w dziedzinie rzeźby gotyckiej w Wielkopolsce. Autor poddaje analizie dwie kolekcje dawnych fotografii, które trafiły do niego w 2013 r. Jeden zbiór dokumentuje zabytki rzeźby z różnych regionów Polski, głównie jednak z północy kraju. Druga kolekcja zawiera przede wszystkim dokumentację rzeźb gotyckich z Wielkopolski sprzed II wojny światowej. W obu zespołach udało się w sumie odnaleźć i zidentyfikować wizerunki 20 zaginionych lub bezpowrotnie zniszczonych, a dotąd nieznanych z wyglądu rzeźb gotyckich. Pierwszy zbiór fotografii stworzyła tuż po II wojnie światowej Aleksandra Świechowska, drugi był dziełem Alfreda Brosiga (zm. 1940), który sam fotografował zabytki. Autor przybliża okoliczności sporu o fotografowanie zabytków, do jakiego doszło w 1936 r. podczas trwania wystawy Wielkopolskiej plastyki gotyckiej pomiędzy jej twórcami – studentami Uniwersytetu Poznańskiego, a pracującym w muzeum Alfredem Brosigiem dokumentującym zabytki przywiezione na wystawę. Wtedy też powstała najcenniejsza część jego zbioru. Oba zespoły zdjęć mają dużą wartość dokumentalną. Autor omawia także okoliczności ujawnienia obu zespołów dokumentacji.
War losses in Gothic sculpture in Greater Poland are discussed. Two collections of old photographs the Author gained access to in 2013 are analysed. One of them documents historic sculptures from different regions in Poland, however mainly from the country’s north. The second collection is predominantly a testimony to Gothic sculptures from Greater Poland from before WW II. In both sets 20 presentations of lost or irretrievably damaged, yet previously unknown in their appearance, Gothic sculptures have found and identified. The first collection of photographs was amassed immediately following WW II by Aleksandra Świechowska, while the latter was created by Alfred Brosig (d. 1940) who himself photographed the historic pieces. The controversy over taking photos of historic monuments, which took place in 1936 in the course of the exhibition Greater Poland’s Gothic Fine Arts between its authors: Poznan University students, and Alfred Brosig documenting the historic art pieces brought for the exhibition is discussed. That was the occasion when the most precious segment of Brosig’s collection was created. Both sets of photographs are of high documentary value, and the circumstances of their discovering are described.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 1; 89-118
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pogranicze: pustka osadnicza – obszar przy granicy – kontakt kulturowy. Rozumienie terminu pogranicze w archeologii w kontekście wczesnośredniowiecznego osadnictwa południowej Wielkopolski i północnego Dolnego Śląska
Borderlands: unsettled areas – borderline area – cultural contact. Understanding the term “borderland” in archaeology in the context of early middle age settlement in the southern parts of Greater Poland and northern parts of Lower Silesia.
Autorzy:
Kolenda, Justyna M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2048949.pdf
Data publikacji:
2021-12-20
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
pogranicze
wczesnośredniowieczne osadnictwo
interakcje kulturowe
północny Dolny Śląsk
południowa Wielkopolska
borderlands
early middle age settlement
cultural interactions
northern Lower Silesia
southern Greater Poland
Opis:
Problematyka pogranicza od ponad 100 lat jest przedmiotem dociekań przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Rozwój refleksji teoretycznej przyczynił się do zwiększenia zakresu znaczeniowego tego terminu. W wyniku redefiniowania pogranicze stało się pojęciem wieloznacznym, wielowymiarowym, wymagającym każdorazowo odpowiedniego precyzowania. Przykładowo z punktu założeń modernistycznych (a więc też w ramach badań powadzonych w archeologii) pogranicze jest gdzieś umiejscowione – jest to konkretny obszar – natomiast poprzez jego przewartościowanie w ramach ujęcia postmodernistycznego każda forma kontaktu kulturowego jest pograniczem. Dyskusje toczące się na gruncie politologii, antropologii czy socjologii były dla mnie inspiracją do sformułowania kilku ogólnych uwag na temat rozumienia terminu pogranicze przez polskich mediewistów. W pracach tych badaczy dominuje pewnego rodzaju spójność w postrzeganiu i interpretowaniu zjawisk kulturowych zachodzących we wczesnym średniowieczu w południowej Wielkopolsce i w północnej części Dolnego Śląska (obszar ograniczony od północy przez równoleżnikowy odcinek Warty i środkowej Obry, natomiast od południa przez Dolinę Baryczy). Ta jednomyślność spowodowała, że w niniejszym artykule przeanalizowałam mechanizm konstruowania koncepcji dotyczących wczesnośredniowiecznej rzeczywistości tego obszaru, w celu wskazania, że u podstaw tego myślenia leży, nigdzie nie wypowiedziane przez badaczy expressis verbis, zbliżone definiowanie terminu pogranicze. Ponowne odczytanie wprowadzonych do literatury przedmiotu koncepcji nakreślonych przez mediewistów z perspektywy współcześnie kształtujących się poglądów badawczych pozwoliło na ukazanie dotychczasowych kierunków badawczych realizowanych w ramach studiów m.in. nad terytorialnym rozwojem państwa Piastów. Moje rozważania składają się z trzech części. Odpowiadają one sposobom definiowania terminu pogranicze. Pierwszy przykład określiłam jako perspektywa terytorialna – wskazuje on na ugruntowane w literaturze przedmiotu rozumienie dzisiejszego pogranicza Śląska i Wielkopolski przez historyków. W ich ustaleniach odnajdujemy pogląd głoszący obecność na analizowanym przeze mnie obszarze rubieży międzyplemiennej. Dyskusja historyków wskazuje na interpretowanie zjawisk kulturowych zachodzących na obszarze południowej Wielkopolski w opozycji do północnej części tego regionu. Linia wyznaczona przez środkowy odcinek Obry i dalej w kierunku wschodnim przez bagna obersko-mosińskie była pojmowana jako naturalna granica rozdzielająca ten region. Brak w dokumentach pisanych nazwy plemienia (lub plemion) zajmującego południową Wielkopolskę powodował trudności w interpretacji zjawisk kulturowych tutaj zachodzących. Próbą wyjścia z poznawczego impasu wynikającego z braku danych było prowadzenie dociekań ukierunkowanych na rozpoznanie późniejszych podziałów administracyjno-terytorialnych. Część badaczy przyjmowała je wówczas jako punkt odniesienia w ustalaniu zasięgu starszych struktur plemiennych. Kolejną perspektywę terytorialno-interakcyjną związałam z poglądem głoszącym sposób organizacji osadnictwa na tym terenie po przyłączeniu do państwa Piastów. Nawiązują one do pogranicza jako obszaru położonego przy granicy, ale jednocześnie w pewnej odległości od centrum. Taka perspektywa związana jest z funkcjonowaniem koncepcji rdzeń peryferie w ramach politologii lub centrum peryferie w socjologii. W poglądach na temat zasiedlenia południowej Wielkopolski i północnego Dolnego Śląska po rzekę Barycz można odnaleźć elementy uniwersalnych koncepcji opisujących i tłumaczących procesy zachodzące na obszarach nowo zdobytych, uzależnionych czy inkorporowanych. Trzecia, interakcyjna perspektywa to propozycja zdefiniowania autonomicznej problematyki badawczej dla tego obszaru, w której sugeruję podjęcie studiów nad obliczem kulturowym zamieszkującej tam społeczności. Taka propozycja niweluje terytorialny wymiar pogranicza, konieczność jego umiejscowienia w pobliżu granicy oraz jego relacyjność do jakiegoś centrum czy rdzenia. W nawiązaniu do niej pogranicze definiuję jako spotkanie przedstawicieli różnych społeczności lub całych społeczności o odmiennym systemie wartości, norm czy strukturze społecznej. Taki kontakt wymusza interakcje, a ich rezultaty mogą być różnorodne – od trwania przy swoich wartościach aż po ukształtowanie się nowej rzeczywistości. Społeczności te określam jako wspólnoty lokalne, czyli są to niewielki grupy ludzi zamieszkująca określony obszar, którego centrum stanowi niewielki gród. Nie jest on rozumiany jako obiekt obronny, ale jako miejsce organizujące życie każdej społeczności.
The issue of borderlands has been a subject of inquiry for various representatives of scientific disciplines for over 100 years. The development of theoretical reflection has contributed to the increase of the semantic scope of this term. Having been redefined, the term borderlands has come to have multiple meanings, and thus it requires a precise defining with each usage. As an example, from the modernist perspective (and as such on the level of archaeological research) borderlands, being a particular area, are situated somewhere physically, whilst on the other hand, due to the term’s re-evaluation from a postmodernist standpoint, every form of cultural contact is a borderland. The ongoing discussions within political science, anthropology, and sociology were my inspiration for formulating a few general remarks on the understanding of the term borderlands by Polish medieval scholars. In the works of these researchers, a certain consistency predominates in viewing and interpreting cultural phenomenon within the early medieval period of southern Wielkopolska and northern Dolny Śląsk (an area limited from the north by the latitudinal section of the Warta river and the central part of the Obra river, whereas from the south by the Barycz valley). This single-mindedness spurred me in this article to examine the mechanism for constructing conceptions concerning the early middle age reality of the area in the hopes of showing that the basis of this thinking is silently assumed definition of the term borderlands. The concepts present in the subject literature as introduced by medieval scholars, when reread from the perspective of modern emerging research theories, allowed me to showcase the current research directions undertaken within studies on i.a., the territorial expansions of the Piast dynasty. My deliberations consist of three parts. They respond to the way the term borderlands is defined. The first I characterize as the territorial viewpoint; indicating the established perspective found within the source literature of the historians’ understanding of today’s borderland between Śląsk and Wielkopolska. In their findings we come across a viewpoint asserting the existence of borderlands between tribes within the discussed area. The historical discussion suggests that the cultural phenomena of southern Wielkopolska are interpreted in opposition to the northern lands of this region. The border line created by the Obra river and further to the east by the Mosiński Canal marshes, was perceived as the natural border dividing the region. The lack of any name of the tribe (or tribes) inhabiting southern Wielkopolska in the written sources has caused difficulties in interpreting cultural phenomena occurring in the area. An attempt to escape this cognitive gridlock resulting from a lack of data, was to conduct research focused on recognizing subsequent administrative and territorial divisions. Some of the researchers accepted them as the benchmark for determining the range of earlier tribal structures. The next perspective, being territorial and interactive, I tied to the outlook maintaining the settlement method of the area after it was joined to the territories of the Piast dynasty. They refer to the borderlands as an area located next to the border and also at a distance from the center. This perspective – within political studies – relates to the idea of a core and peripheries, or, as is the case in sociology, as center and peripheries. Elements of universal concepts describing and explaining the processes taking place on areas newly conquered, dependent, or incorporated, can be found within the views concerning the process of settling southern Wielkopolska and northern Dolny Śląsk up to the river Barycz. The third perspective is the interactive one. It is a proposal to define the autonomous research issue of this area, in which I suggest that research be conducted on the culture of the inhabiting society. This suggestion diminishes the territorial aspect of the borderlands, the necessity to locate it near to the border, and its relation to some center or core. I define borderlands as an interaction between representatives of different communities, or whole communities, with a differing system of values, norms, or social structure. This kind of contact necessitates interactions, with possibly varying and diverse results – from persisting with ones’ own values to shaping a new reality. These communities I characterize as local, that is, small groups inhabiting a given area with its none-too large center – this being a stronghold (Polish – gród). This structure is not to be understood as a defensive facility, but rather as a place organizing the life of every community. These small communities may be also referred to as face-to-face-societies. Amber Karolina Steele-Zielińska
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2021, LXXII, 72; 93-106
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie, regionalne morzyć w kontekście historycznym i słowiańskim
Polish, regional morzyć in the historical and Slavic context
Autorzy:
Osowski, Błażej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945047.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
języki słowiańskie
leksykografia
regionalizm
Wielkopolska
Slavic languages, lexicography, regionalism, Greater Poland
Slavic languages
lexicography
regionalism
Greater Poland
Opis:
W polszczyźnie ogólnej czasownik morzyć ma znaczenia ‘zabijać’, ‘dręczyć’, ponadto występują kolokacje morzyć głodem, sen kogoś morzy. Tymczasem w Wielkopolsce pojawia się dodatkowe znaczenie – ‘tracić twardość, stawać się miękkim pod wpływem soli’, co odnosi się do warzyw. W artykule poszukuje się odpowiedzi na pytanie o źródło wskazanego wyżej znaczenia wielkopolskiego oraz próbuje się określić jego zasięg geograficzny. W tym celu przeprowadzono ankietę internetową, sięgnięto do słowników historycznych i współczesnych polszczyzny ogólnej oraz danych z języków słowiańskich.
In literary Polish, the verb morzyć has the meaning ‘to kill’, ‘to torture’, there are also collocations morzyć głodem ‘to starve’, kogoś morzy sen ‘someone is sleepy’. Meanwhile, in Wielkopolska (Greater Poland) there is an additional meaning – ‘lose hardness, become soft under the influence of salt’, which refers to vegetables. The article seeks to answer the question about the source of the above-mentioned meaning from Greater Poland and to define its geographical range. For this purpose, an online survey was conducted, historical and contemporary dictionaries of general Polish were reviewed, and data from the Slavic languages were consulted.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2021, 69; 101-114
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykaz zawartości jednostki archiwalnej "Die Bibliothek des Cistercienserklosters zu Priment (Biblioteka klasztoru cystersów w Przemęcie)"
List of Contents of an archival unit Library of the Cistersian monastery in Przemęt
Autorzy:
Seidel, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2172947.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
Cystersi
kasata klasztorów
biblioteka
Rejencja w Poznaniu
Wielkopolska
Przemęt
Cistersians
dissolution of monasteries
library
Poznan Regency
Greater Poland
Opis:
W 1833 r. władze pruskie wydały rozkaz gabinetowy zapowiadający likwidację wszystkich zgromadzeń klasztornych na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego, czego pokłosiem była kasata opactwa cystersów w Przemęcie w 1836 r. W procesie przejęcia majątku zgromadzenia brała udział Rejencja w Poznaniu – organ administracji pruskiej. Jednostka archiwalna zawiera korespondencję rejencji z innymi organami administracji państwowej oraz instytucjami Kościoła katolickiego w Poznaniu w sprawie biblioteki cystersów przemęckich tuż przed i po kasacie.
In 1833 the Prussian authorities issued a cabinet order announcing the liquidation of all monastic congregations in the Grand Duchy of Poznan, which resul-ted in the dissolution of the Cistercian abbey in Przemęt in 1836. The archival unit contains correspondence of the Regency with other bodies of state administration and institutions of the Catholic Church in Poznan in the matter of the Cistercian library in Przemęt just before and after the suppression.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2021, 136; 55-83
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 57

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies