Temat: Wiśniewski, Józef - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: „Mierz siłę na zamiary”. Nauczanie botaniki w Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (1919–1939)
“Measure your strength against intentions”: Teaching of botany at the Stefan Batory University in Vilnius, 1919–1939
Autorzy:: Zemanek, Alicja
Köhler, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1399943.pdf
Data publikacji:: 2021-06-30
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:: Józef Trzebiński
Piotr Wiśniewski
Uniwersytet Stefana Batorego
nauczanie botaniki
wileńska szkoła botaniczna
Stefan Batory University
botany education
Vilnius botanical school
Opis:: The article describes the work of the Vilnius University in the inter-war period. After 1919, when Poland became independent, it was reorganised under the name of Stefan Batory University. Despite many technical and financial setbacks, it managed to create two botanical departments (Departments of General Botany and Plant Taxonomy). The objective of this article is to research and systemise the educational activities of the Stefan Batory University in the field of botany. The research is based both on the materials from the Vilnius archives and on some published works.
Źródło:: Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2021, 30, 1; 41-87
1509-0957
Pojawia się w:: Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Botany at Stefan Batory University in Vilna (Wilno, Vilnius) (1919–1939)
Autorzy:: Zemanek, Alicja
Köhler, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/783478.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Umiejętności
Tematy:: botanical research, history of botany, Lithuania, Poland, Polish botanists, the interwar period, twentieth century, Vilnius, Wilno, University in Vilna, Stefan Batory University, Jakub Mowszowicz, Jan Muszyński, Bronisław Szakien, Piotr Wiśniewski, Józef
badania botaniczne, historia botaniki, Litwa, okres międzywojenny, polscy botanicy, Polska, Wilno, Uniwersytet w Wilnie, Uniwersytet Stefana Batorego, Jakub Mowszowicz, Jan Muszyński, Bronisław Szakien, Piotr Wiśniewski, Józef Trzebiński
Opis:: The university in Vilna (in Polish: Wilno, now: Vilnius, Lithuania), founded in 1579, by Stefan Batory (Stephen Báthory), King of Poland and Grand Duke of Lithuania, was a centre of Polish botany in 1780–1832 and 1919–1939.In the latter period the university functioned under the Polish name Uniwersytet Stefana Batorego (in English: Stefan Batory University). It comprised six departments connected with botany (General Botany, Pharmacognosy and Cultivation of Medicinal Plants, Plant Taxonomy, Botanical Garden, Garden of Medicinal Plants, and Natural History Museum).There worked such distinguished scientists, as: Jakub Mowszowicz (1901–1983), phytogeographer and phytosociologist; Jan Muszyński (1884–1957), botanist and pharmacist; Bronisław Szakien (1890–1938), cytologist and mycologist; Piotr Wiśniewski (1881–1971), physiologist; and Józef Trzebiński (1867–1941), mycologist and phytopathologist. Ca. 300 publications (including ca. 100 scientific ones) were printed in the period investigated, dealing mainly with morphology and anatomy, cytology, plant physiology, floristics (floristic geography of plants), systematics (taxonomy) of vascular plants, mycology and phytopathology, ecology of plant communities (phytosociology), as well as ethnobotany, and history of botany. Stefan Batory University was also an important centre of teaching and popularization of botany in that region of Europe.The aim of the article is to describe the history of botany at the Stefan Batory University in 1919–1939.
Uniwersytet w Wilnie (w języku angielskim: Vilna, obecnie: Vilnius w Republice Litewskiej), założony w 1579 r. przez Stefana Batorego, króla Polski i wielkiego księcia Litwy, był ośrodkiem polskiej botaniki w latach 1780–1832 oraz 1919–1939. W tym ostatnim okresie funkcjonował pod nazwą Uniwersytet Stefana Batorego (w języku angielskim: Stefan Batory University).W latach 1919–1939 zorganizowano następujące zakłady związane z botaniką: Botaniki Ogólnej, Farmakognozji i Hodowli Roślin Lekarskich, Systematyki Roślin, Ogród Botaniczny, Ogród Roślin Lekarskich oraz Muzeum Przyrodnicze.W ośrodku wileńskim pracowali wybitni uczeni, m.in. Jakub Mowszowicz (1901–1983), fitogeograf i fitosocjolog; Jan Muszyński (1884–1957), botanik i farmaceuta; Bronisław Szakien (1890–1938), cytolog i mykolog; Piotr Wiśniewski (1881–1971), fizjolog oraz Józef Trzebiński (1867–1941), mykolog i fitopatolog. Badacze roślin ogłosili drukiem ok. 300 publikacji (w tym ok. 100 naukowych) dotyczących głównie morfologii i anatomii, cytologii, fizjologii roślin, florystyki (florystycznej geografii roślin), systematyki (taksonomii) roślin naczyniowych, mykologii i fitopatologii, ekologii zbiorowisk roślinnych (fitosocjologii), a także etnobotaniki i historii botaniki. Uniwersytet Stefana Batorego był również ważnym ośrodkiem nauczania i popularyzacji botaniki w tym regionie Europy.Celem artykułu jest opracowanie historii botaniki na Uniwersytecie Stefana Batorego w latach 1919–1939.
Źródło:: Studia Historiae Scientiarum; 2019, 18
2451-3202
Pojawia się w:: Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Building a collection by rev. Jan Wiśniewski, a great donor of the Diocesan Museum In Sandomierz
Działalność kolekcjonerska ks. Jana Wiśniewskiego, wielkiego darczyńcy Muzeum Diecezjalnego W Sandomierzu
Autorzy:: Stępień, Urszula
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/432869.pdf
Data publikacji:: 2018-08-01
Wydawca:: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:: Rev. Jan Wiśniewski
Rev. Józef Rokoszny
collector
national memorabilia
House of Długosz
Diocesan Museum in Sandomierz
ks. Jan Wiśniewski
ks. Józef Rokoszny
kolekcjoner
pamiątki patriotyczno-narodowe
Dom Długosza
Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu
Opis:: The article is an attempt to show collecting achievements of Rev. Jan Wiśniewski (1876–1943), who after building an unusual, astonishingly vast and versatile collection of art and national memorabilia, donated it to the Diocesan Museum in Sandomierz. His collecting was rooted in the 19th century, in the spirit of growing patriotic awareness and interests in the history of one’s own country, resulted from the lack of independence. Apart from collecting, Rev. Wiśniewski conducted comprehensive research. As an amateur historian, he edited and published at his own cost 15 volumes of the Monografia dekanatów and Historyczne opisy kościołów. He started his collection in Radom, then continued accumulating items in Borkowice where he became a parish priest. It was there, in the parsonage, that he arranged the Museum of National Memorabilia. His exhibits were often displayed as loans outside his museum. As confirmed in written sources, Rev. Jan Wiśniewski had many contacts among collectors, antiquarians, art dealers and bibliophiles, some of them of great renown. His collection became a cornerstone of the Diocesan Museum in Sandomierz, which seems to be his intention from the start, as much as saving from demolition the historic elements of churches’ interiors. He was building his collection in order to make it public and pass on to the following generations.
Przedmiotem artykułu jest próba ukazania kolekcjonerstwa ks. Jana Wiśniewskiego (1876–1943), który ofiarował do Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu niezwykłe zbiory o charakterze artystycznym oraz patriotyczno- narodowym, zadziwiające bogactwem i różnorodnością. Jego kolekcjonerstwo miało korzenie w XIX w., w atmosferze dojrzewania myśli patriotycznych oraz zainteresowania historią własnego kraju, które budziło się w okresie niewoli narodowej. Oprócz działalności kolekcjonerskiej ks. Wiśniewski prowadził szeroko zakrojone badania. Jako historyk amator, opracował i wydał własnym nakładem 15 tomów Monografii dekanatów i Historycznych opisów kościołów. Gromadził swoje zbiory początkowo w Radomiu, a następnie w Borkowicach, gdzie na plebanii kościoła, w którym został proboszczem, urządził Muzeum Pamiątek Narodowych. Zbiory wypożyczał na liczne wystawy. Materiały źródłowe informują o szerokich kontaktach ks. Jana Wiśniewskiego z kolekcjonerami, antykwariuszami, marszandami i bibliofilami, nie brak wśród nich postaci wybitnych. Kolekcja ks. Jana Wiśniewskiego legła u podstaw Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu, można więc stwierdzić, że muzeum to oprócz zachowania od zniszczenia zabytkowych elementów wnętrz kościołów, jest również muzeum intencyjnym. Powstało bazując na prywatnych zbiorach kolekcjonera, którego zamysłem od początku gromadzenia zbiorów było ich upowszechnienie i przekazanie następnym pokoleniom.
Źródło:: Muzealnictwo; 2018, 59; 132-139
0464-1086
Pojawia się w:: Muzealnictwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Historia Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1919–1939)
Autorzy:: Zemanek, Alicja
Köhler, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/783458.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Umiejętności
Tematy:: Ogród Botaniczny w Wilnie
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
kolekcje roślin
nauczanie botaniki
Jean Emmanuel Gilibert
Konstanty Prószyński (Proszyński)
Franciszek Ksawery Skupieński
Józef Trzebiński
Piotr Wiśniewski
Botanic Garden in Vilna (Wilno, Vilnius)
Stefan Batory University
plant collections
teaching botany
Jean-Emmanuel Gilibert
Opis:: Ogród Botaniczny Uniwersytetu w Wilnie był łącznie przez ponad 70 lat placówką należącą do botaniki polskiej. Utworzony w 1781 r. przez Jeana Emmanuela Giliberta (1741–1814), w praktyce funkcjonujący od 1782 r., działał do 1842 r., kiedy to został zlikwidowany przez rosyjskiego zaborcę. W 1919 r. założono w nowym miejscu Ogród Botaniczny Uniwersytetu Stefana Batorego (czynny od 1920 r.), pełniący funkcję zakładu pomocniczego dwóch zakładów (katedr) botanicznych. Organizatorem i pierwszym dyrektorem był w latach 1920–1923 fizjolog roślin – Piotr Wiśniewski (1884–1971). W latach 1924–1937 kierownictwo sprawował Józef Trzebiński (1867–1941) – mykolog, jeden z twórców polskiej fitopatologii, a w latach 1937–1939 – Franciszek Ksawery Skupieński (1888–1962) – badacz śluzowców. Dla rozwoju Ogrodu duże zasługi położył główny ogrodnik, czyli inspektor Konstanty Prószyński (Proszyński; 1859–1936), były właściciel ziemski, przyrodnik amator, autor jednej publikacji mykologicznej, zatrudniony w latach 1919–1936. Ogród, obejmujący ok. 2 ha, usytuowany był w zakolu rzeki Wilii zwanym Zakretem (po litewsku Vingis), poza centrum miasta. Mimo trudności finansowych założono tutaj działy roślin analogiczne do istniejących w innych ogrodach botanicznych: systematyki ogólnej, flory krajowej, roślin piaskowych (psammofilnych), roślin uprawnych, ekologii roślin, alpinarium, torfowisko wysokie, a także arboretum oraz gatunki wodne i błotne. W latach 1926–1929 wybudowano szklarnię dla uprawy roślin ciepłych stref klimatycznych. Grupy ilustrujące roślinność różnych typów siedlisk odzwierciedlały rozwój ekologii i fitosocjologii w nauce tego okresu. Liczba uprawianych gatunków wzrastała w miarę upływu czasu: od 1347 w latach 1923/1924 do ok. 2800 w okresie 1936/1937. Począwszy od 1923 r. zaczęto wydawać drukowane katalogi nasion. Prowadzono tutaj doświadczenia do prac naukowych, m.in. z zakresu fitopatologii. Kolekcje roślin wykorzystywano w czasie zajęć ze studentami, a także do edukacji młodzieży szkolnej i szerokiej publiczności. Po przyłączeniu Wilna do Litwy w 1939 r. władze litewskie zamknęły Uniwersytet Stefana Batorego, kończąc tym samym historię polskiego ogrodu botanicznego. Obecnie jego teren jest jednym z działów Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wileńskiego (dział „Vingis” – Vilniaus universiteto botanikos sodas). Nadal służy studentom i mieszkańcom miasta, a kwitnące rośliny używane są do ozdabiania uniwersyteckich sal i uświetniania uroczystości.
The university in Vilna (Lithuanian: Vilnius), now Vilniaus universitetas, founded in 1579 by Stefan Batory (Stephen Báthory), King of Poland and Grand Duke of Lithuania, was a centre of Polish botany in 1780-1832 and 1919-1939. The Botanic Garden established by Jean-Emmanuel Gilibert (1741–1814) in 1781 (or, actually, from 1782) survived the loss of independence by Poland (1795), and a later closure of the University (1832), and it continued to function until 1842, when it was shut down by Russian authorities. After Poland had regained independence and the University was reopened as the Stefan Batory University (SBU), its Botanic Garden was established on a new location (1919, active since 1920). It survived as a Polish institution until 1939. After the Second World War, as a result of changed borders, it found itself in the Soviet Union, and from 1990 – in the Republic of Lithuania. A multidisciplinary research project has been recently launched with the aim to create a publication on the history of science at the Stefan Batory University. The botanical part of the project includes, among others, drafting the history of the Botanic Garden. Obtaining electronic copies of archival documents, e.g. annual reports written by the directors, enabled a more thorough analysis of the Garden’s history. Piotr Wiśniewski (1884–1971), a plant physiologist, nominated as Professor in the Department of General Botany on 1 June 1920, was the organiser and the first director of the Garden. He resigned from his post in October 1923, due to financial problems of the Garden. From October 1923 to April 1924, the management was run by the acting director, Edward Bekier (1883–1945), Professor in the Department of Physical Chemistry, Dean of the Faculty of Mathematics and Natural Sciences. For 13 subsequent years, i.e. from 1 May 1924 to 30 April 1937, the directorship of the Garden was held by Józef Trzebiński (1867–1941), a mycologist and one of the pioneers of phytopathology in Poland, Head of the Department of Botany II (Agricultural Botany), renamed in 1926 as the Department of Plant Taxonomy, and in 1937 – the Department of Taxonomy and Geography of Plants. From May 1937 to 1939, his successor as director was Franciszek Ksawery Skupieński (1888–1962), a researcher of slime moulds. Great credit for the development of the Garden is due to the Inspector, i.e. Chief Gardener, Konstanty Prószyński (Proszyński) (1859–1936) working there from 1919, through his official nomination in 1920, until his death. He was an amateur-naturalist, a former landowner, who had lost his property. Apart from the work on establishing and maintaining the Garden’s collection, as well as readying seeds for exchange, he published one mycological paper, and prepared a manuscript on fungi, illustrated by himself, containing descriptions of the new species. Unfortunately, this work was not published for lack of funds, and the prepared material was scattered. Some other illustrations of flowering plants drawn by Prószyński survived. There were some obstacles to the further development of the institution, namely substantially inadequate funds as well as too few members of the personnel (1–3 gardeners, and 1–3 seasonal workers). The area of the Garden, covering approx. 2 hectares was situated on the left bank of the Neris river (Polish: Wilia). It was located on sandy soils of a floodplain, and thus liable to flooding. These were the reasons for the decision taken in June 1939 to move the Garden to a new site but the outbreak of the Second World War stood in the way. Despite these disadvantageous conditions, the management succeeded in setting up sections of plants analogous to these established in other botanical gardens in Poland and throughout the world, i.e. general taxonomy (1922), native flora (1922), psammophilous plants (1922), cultivated plants (1924/1925), plant ecology (1927/1928), alpinarium (1927–1929), high-bog plants (1927–1929), and, additionally – in the 1920s – the arboretum, as well as sections of aquatic and bog plants. A glasshouse was erected in 1926–1929 to provide room for plants of warm and tropical zones. The groups representing the various types of vegetation illustrated the progress in ecology and phytosociology in the science of the period (e.g. in the ecology section, the Raunkiaer’s life forms were presented). The number of species grown increased over time, from 1,347 in 1923/1924 to approx. 2,800 in 1936/1937. Difficult weather conditions – the severe winter of 1928 as well as the snowless winter and the dry summer of 1933/34 contributed to the reduction of the collections. The ground collections, destroyed by flood in spring of 1931, were restored in subsequent years. Initially, the source of plant material was the wild plant species collected during field trips. Many specimens were also obtained from other botanical gardens, such as Warsaw and Cracow (Kraków). Beginning from 1923, printed catalogues of seeds offered for exchange were published (cf. the list on p. ... ). Owing to that, the Garden began to participate in the national and international plant exchange networks. From its inception, the collection of the Garden was used for teaching purposes, primarily to the students of the University, as well as for the botanical education of schoolchildren and the general public, particularly of the residents of Vilna. Scientific experiments on phytopathology were conducted on the Garden’s plots. After Vilna was incorporated into Lithuania in October 1939, the Lithuanian authorities shut down the Stefan Batory University, thus ending the history of the Polish Botanic Garden. Its area is now one of the sections of the Vilnius University Botanic Garden (“Vingis” section – Vilniaus universiteto botanikos sodas). In 1964, its area was extended to 7.35 hectares. In 1974, after establishing the new Botanic Garden in Kairenai to the east of Vilnius, the old Garden lost its significance. Nevertheless, it still serves the students and townspeople of Vilnius, and its collections of flowering plants are often used to decorate and grace the university halls during celebrations.
Źródło:: Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 301-345
2451-3202
Pojawia się w:: Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Działalność kolekcjonerska ks. Jana Wiśniewskiego, na tle zainteresowań przeszłością sandomierskiego środowiska duchownego przełomu XIX i XX wieku
Rev. Jan Wiśniewski’s collecting activity compared to the interest in the past expressed by the cleric environment of Sandomierz at the turn of the 19th and 20th centuries
Autorzy:: Stępień, Urszula
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1022555.pdf
Data publikacji:: 2015-12-16
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: ks. Jan Wiśniewski
ks. Józef Rokoszny
Borkowice
Dom Długosza
Sandomierz
Seminarium Duchowne
Muzeum Diecezjalne
kolekcjonerstwo
Rev. Jan Wiśniewski
Rev. Józef Rokoszny
Długosz House
Theological Seminary
the Diocesan Museum
collecting
Opis:: The article attempts to show the collections of Rev. Jan Wiśniewski (1876-1943). Rev. Wiśniewski was strongly influenced by a spiritual atmosphere of Sandomierz - the place of his seminary studies and the ecclesiastical environment interested in the past and souvenirs of the past. The first teachers at the seminary were role models and support for him. Rev. Wiśniewski donated the Diocesan Museum in Sandomierz remarkable artistic and patriotic collections, astonishing in terms of richness and diversity. His collecting interests were rooted in the nineteenth century, in the atmosphere of developing patriotic thoughts and awaking interest in the history of his own country, which was in captivity. In addition to the collector’s activities, Rev. Wiśniewski was involved in extensive research activities. As an amateur historian, he edited and published 15 volumes of Monografia dekanatów (A monograph of deaneries) and Historyczne opisy kościołów (Historical descriptions of churches). Initially, Rev. Wiśniewski amassed his collections in Radom, and then in Borkowice. At the presbytery in Borkowice he arranged a "museum of national remembrance." He lent his collections on numerous exhibitions. The preserved source materials indicate the extensive contacts of Rev. Jan Wiśniewski with collectors, antiquarians, art dealers and bibliophiles, among them were many outstanding figures. Rev. Jan Wiśniewski’s collection gave rise to the foundation of the Diocesan Museum. It was created on the basis on his private collection, as his personal idea was, from the beginning, to make the collection available to the next generations.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 104; 269-295
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki