Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Uprising 1863–1864" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Żołnierze czy powstańcy? Groby wojenne w Kałuszynie, pow. miński, woj. mazowieckie w świetle badań archeologicznych
    Soldiers or insurgents? War graves in Kałuszyn, Mińsk District, Mazowieckie Voivodeship in the light of archaeological research
    Autorzy:
    Jankowski, Andrzej
    Paczuski, Adam
    Wrzosek, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/896772.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    Napoleonic Wars (1812-1813)
    January Uprising (1863-1864)
    mass graves
    battlefield archaeology
    Opis:
    In 2014 in Kałuszyn, Masovian Voivodeship, in connection with the modernization of the city marketplace, it was decided to move the crossmonument erected there to commemorate the January Uprising (1863-1864). According to historical records, the fallen insurgents were supposed to rest under the cross. The works were preceded by archaeological research, which revealed the existence of 9 graves. In total, the remains of 35 people have been found. Objects found in the graves indicate that they were French, Polish and Russian soldiers who perished during the skirmish in January 1813.
    Źródło:
    Raport; 2018, 13; 113-136
    2300-0511
    Pojawia się w:
    Raport
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Дэпартаваныя са шляхецкіх ваколіцаў ў «аддаляныя губерні Расіі» падчас Студзенскага паўстання 1863–1864 гг.
    Autorzy:
    Швед, Вячаслаў
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/437034.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
    Tematy:
    powstanie 1863–1864
    deportacja
    konfiskata
    przesiedlenie
    „odległe gubernie Rosji”
    Uprising 1863–1864
    deportation
    confiscation
    relocation
    remote regions of Russia
    Opis:
    W artykule zreferowano temat represji, które dotknęły szlachtę województwa grodzieńskiego za udział w powstaniu 1863–1864 r. Obejmowały one głównie deportacje oraz palenie majątków szlacheckich. Szczuki w powiecie grodzieńskim zostały spalone 24– 25.07.1863 r. (daty podane są wg starego stylu), deportowano 15 rodzin; Jaworówka w powiecie białostockim – spalone 18.08.1863, deportowano 14 rodzin; Penyashki, powiat Pruzhanski – 08.09.1863, 40 osób; Lukowica, powiat bielski – 20.09.1863, 42 rodziny; Prushanka-Baranka, powiat bielski – 24.05.1864, 11 rodzin. W ten sposób wykonano „plan Murawjowa”. Palenie majątków i deportacja mieszkańców w bliskiej perspektywie miała za zadanie zastraszenie szlachty i odsunięcie jej od ruchu powstańczego, by w ten sposób ugasić powstanie. W dalszej perspektywie konfiskata gruntów i nieruchomości miała podważyć stabilność gospodarczą szlachty, żeby nie mogla ona finansować kolejnych buntów. Majątki szlacheckie planowano zasiedlić rosyjskimi ziemianami w celu wzmocnienia „elementu rosyjskiego” w „Kraju Zachodnim”.
    The author talks about the deportation of the population and the burning of the gentry outskirts of Grodno province for participating in the uprising of 1863–1864. (Old Style date): Szczuky Grodno district (burned 24–25.07.1863 g, 15 families); Yavorovka Belastokski district (18.08.1863, 14 families); Penyashki Pruzhany district (08.09.1863, 40 persons.); Bulb county Belsky (20.09.1863, at 42 families); Prushanka- Baranka Belsky district (24.05.1864, at 11 families). Thus performed “Muravyova system”. Burning nobiliary outskirts of deportation and residents were to decide the next and perspective tasks. Initially intimidated gentry and detach it from the rebel movement and thereby extinguish the uprising. And the future of the gentry save land, property – undermining economic position that it does not fund future muggle revolt. In the gentry land it was planned to have a Russian landowners in order to strengthen the “Russian element” in the “Western Region”.
    Źródło:
    Przegląd Środkowo-Wschodni; 2016, 1; 101-121
    2545-1324
    Pojawia się w:
    Przegląd Środkowo-Wschodni
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja wojny partyzanckiej w planach powstańczych z lat 1862–1863
    The notion and concept of guerilla warfare in the insurrection plans of 1862–1863
    Понятие и концепция партизанской войны в повстанческих планах 1862–1863 гoдов
    Autorzy:
    Jadczyk, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1925610.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    powstanie styczniowe 1863–1864
    wojna partyzancka
    plany powstańcze 1862–1863
    Ludwik Mierosławski
    Jarosław Dąbrowski
    Zygmunt Padlewski
    Zygmunt Sierakowski
    January Uprising 1863–1864
    guerilla warfare
    insurrection plans 1862–1863
    январское восстание 1863–1864
    партизанская война
    повстанческие планы 1862–1863
    Людвик Мерославский
    Ярослав Домбровский
    Зыгмунт Падлевский
    Зыгмунт Сераковский
    Opis:
    Autor niniejszego artykułu rozpoczyna swoje rozważania od wyjaśnienia pojęcia wojny partyzanckiej, następnie zaś dokonuje szczegółowej analizy planów powstańczych, jakie wykrystalizowały się w łonie organizacji „czerwonych” w latach 1862–1863. Swoje rozważania ukierunkowuje w stronę odpowiedzi na pytanie: czy powstanie styczniowe z góry zaplanowane było jako wojna partyzancka, czy też do przyjęcia takiej formy walki zmusiły kierownictwo powstania inne okoliczności? Analizując pod tym kątem kolejne projekty powstańcze: Ludwika Mierosławskiego, Jarosława Dąbrowskiego, Zygmunta Padlewskiego i Józefa Narzymskiego oraz Zygmunta Sierakowskiego, autor stara się odnaleźć odpowiedź na powyżej postawione pytanie. Przy czym sama ocena realności poszczególnych planów powstańczych stanowi jedynie tło głównego wątku rozważań.
    The author of the article begins his considerations with explaining the notion of guerilla warfare and then carries out a detailed analysis of the insurrection plans that crystallized within the „red” organizations in 1862–1863. He directs the discussion towards answering the following question: was the January Uprising planned in advance as guerilla warfare or was taking on this form of fight enforced on the uprising leaders by some other circumstances? Analyzing the subsequent projects of the uprising: by Ludwik Mierosławski, Jarosław Dąbrowski, Zygmunt Padlewski and Józef Narzymski, as well as Zygmunt Sierakowski, the author tries to find the answer to the question posed above. At the same time, the assessment of the plausibility of individual uprising plans is only a background for the main thread of the analysis.
    В начале данной статьи автор выясняет понятие партизанской войны, а затем подробно анализирует повстанческие планы, какие сформировались в организации „красных” в 1862–186 гг. Автор ищет ответ на вопрос: планировалось ли январское восстание изначально как партизанская война, или же к такой его форме его привело командование и прочие обстоятельства? Автор анализирует с этой точки зрения и другие повстанческие проекты (Людвика Мерославского, Ярослава Домбровского, Зыгмунта Падлевского и Юзефа Нажимского, а также Зыгмунта Сераковского), стараясь найти ответ на этот вопрос. При этом сама оценка реальности отдельных повстанческих планов является лишь фоном для главного направления этого поиска.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2017, XVIII (LXIX), 4 (262); 44-63
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Telegraf elektromagnetyczny na Drodze Żelaznej warszawsko-wiedeńskiej w Częstochowie i okolicy do 1864 roku
    Electromagnetic telegraph on the Warsaw-Vienna rail road in Częstochowa and it’s vicinity until 1864
    Autorzy:
    Gąsiorski, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/268957.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Gdańska. Wydział Elektrotechniki i Automatyki
    Tematy:
    Częstochowa
    Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska
    budowa linii telegraficznej
    eksploatacja linii telegraficznej
    Powstanie Styczniowe 1863-1864
    Warsaw-Vienna Rail Road
    constructing and operation of telegraph line
    January Uprising in 1863-1864
    Opis:
    W pracy krótko przedstawiono historię rozwoju telegrafu do 1864 roku, jako narzędzia komunikowania się ludzi na odległość oraz opisano budowę Drogi Żelaznej WarszawskoWiedeńskiej w latach 1840-1842 i 1844-1848. Pokazano prowadzone prace przy budowie linii kolejowych telegrafów elektromagnetycznych wzdłuż tej drogi w 1852 roku oraz przedstawiono pracę tych telegrafów. Opisane zostały działania Powstańców Styczniowych w latach 1863-1864 skierowane na rosyjskie kolejowe linie komunikacyjne i urządzenia telegraficzne w pobliżu Częstochowy. Wykazano, że linie telegraficzne były pierwszymi urządzeniami elektrycznymi na ziemiach Królestwa Polskiego, które w sposób planowy niszczono w określonym celu.
    The history of development of the telegraph as a device for people’s long distance communication until 1864 was briefly presented in this work. Constructing of the Warsaw-Vienna Rail Road between 1840-1842 and 1844-1848 was described. Works by constructing of electromagnetic telegraphs along railways of this Road and functioning of these telegraphs were presented. Operations of insurgents of the January Uprising biased on Russian railway communication lines und telegraphic devices near Czestochowa were described. It was shown, that telegraphic lines were the first electrical devices on the lands of the Kingdom of Poland, which were destroyed in a planned way by people for a specific purpose.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej; 2015, 43; 139-146
    1425-5766
    2353-1290
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Udział duchowieństwa z Królestwa Polskiego w powstaniu styczniowym oraz represje popowstaniowe w źródłach z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych – zarys zagadnienia
    Participation of the clergy from the Kingdom of Poland in the January Uprising and post-insurrection repressions in the sources from the holdings of the Central Archives of Historical Records. An outline of the issues
    Autorzy:
    Lewandowska, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11364385.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-22
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    powstanie styczniowe
    powstanie 1863-1864
    duchowieństwo katolickie
    zakony
    manifestacje patriotyczne
    represje
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    AGAD
    January Uprising
    1863–1864 Uprising
    Catholic clergy
    religious orders
    patriotic manifestations
    repressions
    Central Archives of Historical Records
    Opis:
    Katolickie duchowieństwo polskie odegrało znaczącą w rolę w kształtowaniu postaw społecznych w okresie przed wybuchem powstania styczniowego oraz podczas trwania tego zbrojnego zrywu narodu polskiego (także bezpośrednio w nim uczestnicząc). Ruch narodowy wsparła większość polskiego duchowieństwa niższego, które udział w powstaniu utożsamiało z obroną wiary. Znajduje to odzwierciedlenie zarówno w zachowanych w AGAD aktach polskiej Organizacji Narodowej, jak i spuściźnie kancelarii represyjnych urzędów rosyjskich działających w ramach tzw. Zarządu Wojenno-Policyjnego, powołanego w Królestwie Polskim do zwalczania ruchu rewolucyjnego, po ogłoszeniu w kraju 14 X 1861 r. stanu wojennego. Represje popowstaniowe szczególnie dotknęły księży i zakonników, uważanych za duchowych przywódców powstańców. Kilkudziesięciu z nich straciło życie w egzekucjach (przez rozstrzelanie lub powieszenie), a kilkuset skazano na katorgę albo zesłanie w głąb Rosji.
    Polish Catholic clergy played a significant role in shaping social attitudes in the period before and during the January Uprising (including direct participation in the uprising). The national movement was supported by the majority of lower Polish clergy, who identified participation in the uprising with the defence of faith. This is reflected both in the records of the Polish National Organization preserved at the Central Archives of Historical Records (AGAD), and in the legacy of the repressive offices of Russian corps operating under the so-called War and Police Board, set up in the Kingdom of Poland to fight the revolutionary movement after martial law was declared in the country on the 14th October 1861. The post-Uprising repressions particularly affected priests and monks, who were regarded as the spiritual leaders of the insurgents. Several dozen of them lost their lives in executions (by shooting or hanging), and several hundred were sentenced to hard labour and exile deep into Russia.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Archivistica; 2021, 28; 221-236
    0860-1054
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Archivistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Udział i rola kobiet w powstaniu styczniowym
    Women’s participation and role in the January Uprising
    Autorzy:
    Barańska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2129974.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-28
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    powstanie styczniowe
    udział kobiet w powstaniu 1864-1864
    kobiety na zesłaniu po 1863
    January Uprising
    women's participation in the 1864-1864 uprising
    women in Siberian exile after 1863
    Opis:
    Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza prezentuje czynniki decydujące o roli kobiet w powstaniu styczniowym (kilkudziesięcioletnia tradycja, elementy strategii non-violence, struktura „państwa podziemnego”, partyzancki charakter wojny), organizacje kobiece oraz formy zaangażowania, jakimi były manifestacje, agitacja i propaganda, praca konspiracyjna, walka zbrojna, wywiad, łączność i aprowizacja oddziałów, służba zdrowia, opieka nad więźniami i rodzinami powstańców. Część druga przedstawia przekrój społeczny i działalność uczestniczek powstania w ujęciu statystycznym, na podstawie wykazu zesłańców z Królestwa Polskiego autorstwa Zofii Strzyżewskiej oraz kartoteki powstańców i zesłańców styczniowych gromadzonej w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Autorka analizuje dane kobiet represjonowanych za udział lub wspieranie powstania, 95 z Królestwa Polskiego i 2242 z ziem litewskich i białoruskich dawnej Rzeczypospolitej: wiek, pochodzenie społeczne i terytorialne, przyczyny oskarżenia, rodzaje działalności (na podstawie aktu oskarżenia), rodzaje kar, miejsca pobytu na zesłaniu. Do tekstu dołączono 11 zbiorczych tabel.
    The article consists of two parts. The first part discusses the factors decisive for the role of women in the January Uprising (the decades-long tradition, elements of the non-violence strategy, the structure of the “underground state”, the partisan nature of the war), women’s organisations and forms of involvement, such as manifestations, canvassing and propaganda, clandestine works, armed struggle, intelligence, communication and supply of troops, health service, care for prisoners and insurgents’ families. The second part presents a social profile and activities of female participants of the uprising in a statistical perspective, on the basis of the inventory of Siberian exiles from the Kingdom of Poland by Z. Strzyżewska and the file of insurgents and exiles of 1863–1864 compiled at the Institute of History of the Polish Academy of Sciences in Warsaw. The author analyses the data of women repressed for participating in or supporting the uprising, 95 from the Kingdom of Poland and 2242 from the Lithuanian and Byelorussian territories of the former Commonwealth: age, territorial origins, social background, causes of the accusation, forms of activity (according to the indictment), forms of punishment, places of stay in exile. The text is accompanied by 11 summary tables.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2022, 21, 1; 125-171
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Losy eks-powstańca Mariana Dubieckiego i jego aktywność naukowa w czasie pobytu w głębi Imperium Rosyjskiego (1864–1883)
    The fate of ex-insurgent Marian Dubiecki and his scientific activity during his stay deep in the Russian Empire (1864–1883)
    Autorzy:
    Pryt, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31340741.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Marian Dubiecki
    exile
    National Government 1863/1864
    January Uprising
    Siberia
    zesłanie
    Rząd Narodowy 1863/1864
    powstanie styczniowe
    Syberia
    Opis:
    Marian Dubiecki podczas powstania styczniowego pełnił funkcję sekretarza Rusi w Rządzie Narodowym, za co został skazany na zesłanie, z którego powrócił w 1883 r. Artykuł przedstawia dzieje Dubieckiego w okresie zsyłki w kolejnych miejscowościach w głębi Imperium: Siewakowej, Darasuniu, Irkucku, Jekaterynosławiu oraz Odessie. W tekście przybliżona została również rozpoczęta w tym czasie przez Dubieckiego praca badawcza na polu historycznym oraz etnograficznym. Jej efektem były pojawiające się na łamach prasy wyniki badań krajoznawczych ludów Tofalarów oraz Buriatów. Owocem zainteresowań historycznych Dubieckiego była natomiast monografia Kudak. Twierdza kresowa i jej okolice nagrodzona w 1879 r. przez Akademię Umiejętności w Krakowie oraz publikowana na łamach „Tygodnika Illustrowanego” praca Osadczy w ziemi Mandżu. Opowieść z dziejów XVII stulecia (biografia polskiego jeńca Nicefora Czernichowskiego). Przebywając na zesłaniu, Marian Dubiecki utrzymywał kontakty z Polakami, którzy byli znanymi badaczami Syberii: Benedyktem Dybowskim, Janem Czerskim oraz Aleksandrem Czekanowskim.
    During the January Uprising Marian Dubiecki was the secretary of Ruthenia in the National Government, for which he was sentenced to exile, from which he returned in 1883. The article presents the history of Dubiecki during his exile in the Russian Empire in the following towns: Siewakowa, Darusun, Irkutsk, Ekaterinoslav and Odessa. The text also presents Dubiecki's research on history and ethnography, which began at that time. The results of this research were published in the press and included ethnographic studies of the Tofalars and Buryats. In turn, the result of Dubiecki's historical interests was the monograph Kudak. Twierdza kresowa i jej okolice awarded in 1879 by the Academy of Learning in Cracow and the work Osadczy w ziemi Mandżu published in "Tygodnik Ilustrowany" (a biography of the Polish prisoner of war Nicefor Czernichowski). During his exile, Marian Dubiecki kept in touch with famous Polish explorers of Siberia: Benedykt Dybowski, Jan Czerski and Aleksander Czekanowski.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 22, 1; 5-20
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polscy weterani Rewolucji węgierskiej (1848-1849) Dowódcami Powstania Styczniowego (1863-1864)
    Polish veterans of the Hungarian Revolution (1848-1849) as commanders of the January uprising (1863-1864)
    Autorzy:
    Buława, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195648.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Węgierska Wiosna Ludów/Rewolucja Węgierska 1848-1849
    Powstanie Styczniowe
    powstańcza kadra dowódcza 1863-1864
    partyzancka sztuka wojenna 1863-1864
    Hungarian Spring of Nations / Hungarian Revolution 1848-1849
    January Uprising
    insurgent commanders 1863-1864
    partisan military art 1863-1864
    Opis:
    Weterani Węgierskiej Wiosny Ludów (1848-1849) dowodzili kilkunastoma oddziałami zbrojnymi Powstania Styczniowego. Na personalnych przykładach przeanalizowano sztukę wojenną kilku kategorii insurekcyjnych dowódców z tego proweniencyjnego kręgu: a) wyróżniających się udanymi kampaniami; b) na dobrym poziomie, lecz znanych z jednego samodzielnego starcia; c) stopniowo nabywających doświadczenia; d) tych, którym okoliczności uniemożliwiły zademonstrowanie pełni umiejętności; e) budzących wielkie oczekiwania i okazujących się wielkim rozczarowaniem.
    Veterans of the Hungarian so-called Spring of Nations (1848-1849) commanded over a dozen armed units in the January Uprising. The military art in several categories of the insurgent commanders from this background is analyzed on personal examples: a) being distinguished by successful campaigns; b) of a good level, but famous for one unaided confrontation; c) gradually gaining experience; d) being prevented by circumstances from demonstrating their full skills; e) having raised high expectations yet turning out a great disappointment. 
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 2; 158-168
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Confiscation or Sequestration of Monastic Properties in the Kingdom of Poland in 1864?
    Autorzy:
    Uruszczak, Wacław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/618315.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Kingdom of Poland (Congress Poland)
    the January Uprising of 1863
    the Church in Poland in the 19th century
    the dissolution of the monasteries
    Tsar Alexander II’s ukase of October 27 November 8
    1864 on the dissolution of the monasteries
    Królestwo Polskie kongresowe
    powstanie styczniowe 1863 r.
    Kościół w Polsce w XIX w.
    kasata klasztorów
    ukaz cara Aleksandra II z dnia 27 października/8 listopada 1864 r. o kasacie klasztorów
    Opis:
    After the fall of the January Uprising (1863/1864), the Tsarist government abolished the last elements of political and administrative autonomy of the Kingdom of Poland, transforming it into the Vistula Land. Insurgents and their families as well as the Catholic Church, as a major mainstay of Polishness, were most affected by the Tsarist repressions. One of the major points of these anti-Church repressions conducted by the Tsarist government was the dissolution and reorganization of monasteries carried out under the ukase issued by Tsar Alexander II on October 27/November 8, 1864. The dissolution of the monastery entailed the occupation of the whole monastic property. The monastery church was turned over to the nearest parish administration as a parish or rectorial church. Land and other properties were transferred to the management of the State Treasury. In historical literature, the question of secularization of the properties which belonged to the abolished and closed monasteries in 1864 is neither clear-cut nor free from doubts. Was it really about taking over monastic goods by the State Treasury?In the article, the author proves that the Tsar’s ukase of 1864 did not claim the state-owned property towards the occupied monastic land. The land remained the property of the Church, staying under indefinite State Treasury management (the so-called sequestration). The question arises, however, as to which ecclesiastical legal person that property belonged to, since the current holder of property law, namely the monastery was disbanded. The answer to this question can be found in the Ukase which states that the property is under “diocesan sovereignty”, namely the bishop or archbishop relevant for the particular monastery’s location. It also remained in line with the regulations of canon law of the Catholic Church. The principle of canon law has been and still is that in case of the liquidation of an ecclesiastical moral (legal) person, its assets automatically, by virtue of law, become the property of the legal (directly superior) person. This principle was established by a canon 1501 of the Code of Canon Law of 1917, whose regulation was a repetition of the principles of the Corpus Juris Canonici which was used in the 19th century. Tsar of Russia and his officials were obliged to respect the norms of canon law of the Catholic Church in the Kingdom of Poland (Congress Poland) under the Concordat of August 3, 1847 concluded between Tsar Nicholas I and Pope Pius IX. In case of the liquidation of the monastery under the Ukase of 1864 with simultaneous taking over the monastic properties by the State management, they did not become no one’s property. Under canon law, this property was automatically transferred to the ecclesiastical, legal (directly superior) person.
    Po pokonaniu zrywu niepodległościowego Polaków, jakim było powstanie styczniowe 1863/1864 r., rząd carski zlikwidował pozostałości odrębności ustrojowo-administracyjnej Królestwa Polskiego, przekształcając je w rosyjski Kraj Przywiślański. Represje dotknęły w największym stopniu uczestników powstania i ich rodziny oraz Kościół katolicki jako główną ostoję polskości. Jednym z ważniejszych punktów tych antykościelnych represji podjętych przez rząd carski była kasata i reorganizacja klasztorów dokonana na mocy ukazu wydanego przez cara Aleksandra II w dniu 27 października/8 listopada 1864 r. Kasata klasztoru pociągała za sobą zajęcie całego mienia klasztornego. Kościół klasztorny oddawano do administracji najbliższej parafii jako kościół parafialny lub rektoralny. Grunty i nieruchomości innego rodzaju przekazano w zarząd i zawiadywanie Skarbu Państwa. Sprawa sekularyzacji nieruchomości należących do zniesionych i zamkniętych klasztorów w 1864 r. nie jest przedstawiona w literaturze historycznej w sposób jednoznaczny i wolny od wątpliwości. Czy rzeczywiście chodziło tutaj o przejęcie dóbr klasztornych na własność Skarbu Państwa?W artykule autor dowodzi, że ukaz carski z 1864 r. nie ustanawiał własności Skarbu Państwa w stosunku do zajętych gruntów klasztornych. Grunt ten pozostawał własnością kościelną, pozostając w bezterminowym zarządzie (tzw. sekwestrze) Skarbu Państwa. Rodzi się jednak pytanie, do jakiej kościelnej osoby prawnej należała ta własność, skoro dotychczasowy podmiot prawa własności (czyli klasztor) został skasowany. Odpowiedź na to udziela sam ukaz, z którego treści wynika implicite, że własność ta przypadła „zwierzchności diecezjalnej”, czyli biskupowi lub arcybiskupowi właściwemu ze względu na położenie danego klasztoru. Pozostawało to także w zgodzie z przepisami prawa kanonicznego Kościoła katolickiego. Zasadą prawa kanonicznego było i jest w dalszym ciągu, że w przypadku likwidacji kościelnej osoby moralnej (prawnej) jej majątek automatycznie z mocy prawa przechodzi na własność osoby prawnej bezpośrednio wyższej. Regułę tę stanowił kanon 1501 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 r., którego przepis stanowił powtórzenie zasad zawartych w obowiązującym w XIX w. Corpus Iuris Canonici. Do respektowania przepisów prawa kanonicznego Kościoła katolickiego na terenie Królestwa Polskiego (kongresowego) zobowiązywał cara Rosji i jego urzędników konkordat z dnia 3 sierpnia 1847 r. zawarty przez cara Mikołaja I z papieżem Piusem IX. W przypadku likwidacji klasztoru na mocy ukazu z 1864 r., z jednoczesnym objęciem w zarząd państwowy należących do niego nieruchomości, nie stawały się one własnością niczyją. Na mocy prawa kanonicznego własność ta automatycznie przechodziła na rzecz kościelnej osoby prawnej bezpośrednio wyższej.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies