Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Uniate church" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-48 z 48
    Tytuł:
    The history of Protection of the Most Holy Virgin Mary Uniate Parish in Ciotusza in the light of the 18th century church post-visitation protocols
    Autorzy:
    FRYKOWSKI, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/517605.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    Uniate Church
    parish church
    Ciotusza
    Opis:
    The present article presents the history of now nonexistent Protection of The Most Holy Virgin Mary Uniate parish in Ciotusza in the eighteenth century. The present article is based on abundant primary sources housed in the National Archives in Lublin, especially in the section of Chelm Greek Catholic Consistory, of which parish post-visitation protocols constitute the main part.
    Źródło:
    Historia i Świat; 2016, 5; 191-204
    2299-2464
    Pojawia się w:
    Historia i Świat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dzieje parafii unickiej pw. św. Michała w Łosińcu do 1875 roku
    The following work depicts the running of the Visitation of the Blessed Virgin Mary Uniate Parish in Łosiniec since its formation until its liquidation in the 1875.
    Autorzy:
    FRYKOWSKI, Janusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/517763.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    Łosiniec
    parish church
    Uniate Church
    Opis:
    The introduction of the article contains the parish geographical location, its size and the place within the Church hierarchical structure. Having analyzed post- visit inspection protocols by Chelm Bishops as well as statistical specifications the look, fittings and ancillary equipment of the parish church and its affiliated churches was recounted. As far as possible the look of vicarage and ancillary buildings was introduced as well. Not only was the list of 19 clergy recreated but also the Orthodox church benefice was defined. The other part render the number of worshipers as well as the number of Holy Communion receivers.
    Źródło:
    Historia i Świat; 2015, 4; 237-266
    2299-2464
    Pojawia się w:
    Historia i Świat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Attitude of Uniate Bishops towards Calendar Reforms in the Latter Half of the 18th Century
    Autorzy:
    Wereda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807006.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Uniate Church; calendar reforms; Uniate bishops; 18th century; reduction of holidays; liturgical calendar of Uniate Church
    Opis:
    The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 59 (2011), issue 2. The provisions of the Union of Brest guaranteed the use of the Julian calendar in the Uniate Church. In the second half of the 18th century, as a result of the socio-political changes and the so-called reduction in holidays in the Latin Church the question of a reformed calendar was brought up among the hierarchs of the Uniate Church. Its elaboration and corresponding debates showed that the calendar was clearly considered to be an element of identification for all the faithful and an important factor creating a sense of separateness and identity in the multidenominational and multinational Polish Republic. The issue of reforming the calendar used by the Uniate Church was raised at the Great Sejm, but a new list of feasts was compiled by Uniate bishops during the congress of 17th September 1790 held in Warsaw. The hierarchy of the Uniate Church was also obliged to take a stance on the changes in the calendar introduced by the invading countries. The actions taken by Uniate hierarchs in the 18th century reflect an attempt to combine economic reasons with religious ones as well as social influences dictated by the ideas of the Enlightenment.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2 Selected Papers in English; 79-101
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziennik Maksymiliana Ryłły
    Maksymilian Ryłło’s Diary
    Autorzy:
    Nowak, Alicja Zofia
    Shmanko, Taras
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2130730.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-29
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    diariusz
    rękopis
    monaster
    Kościół unicki
    diary
    manuscript
    monastery
    uniate Church
    Opis:
    W zbiorach Narodowego Muzeum im. Andrzeja Szeptyckiego we Lwowie znajduje się rękopiśmienny, łacińskojęzyczny sześciotomowy Dziennik unickiego biskupa Maksymiliana Ryłły (ok. 1715–1793), który dotąd nie stał się przedmiotem głębszych naukowych badań i starań edycyjnych. Dzieło obejmuje okres od 1742 do 1793 r., który był rokiem śmierci jego autora. W naszej publikacji proponujemy czytelnikom zapoznanie się z początkowym fragmentem pierwszego tomu (lata l742–1756) Dziennika Maksymiliana Ryłły, który przedstawia wydarzenia z roku 1742/1743.
    In the collection of the Andrey Sheptytsky National Museum of Lviv, there is a handwritten, Latin-language, six-volume Diary of the Uniate bishop Maksymilian Ryłło (ca. 1715–1793), which has not yet become the subject of deeper scientific research and editing efforts. The work covers the period from 1742 to 1793, which was the year of its author’s death. In our publication, we present the opening fragment of the first volume (years 1742–1756) of Maksymilian Ryłło’s Diary, which presents the events of 1742/1743.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2022, 38, 3; 375-386
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reformation as an Inspiration for Reforms of the Eastern Churches in the Polish-Lithuanian Commonwealth
    Autorzy:
    Wereda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/517525.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    the Uniate Church
    the Orthodox Church
    Hipacy Pociej
    Józef Welamin Rutski
    Reformation
    Opis:
    The Reformation was a phenomenon influencing transformations of the Orthodox Church and the Uniate Church in the multi-denominational Polish-Lithuanian state. In response to a particularly severe lack of education compounded by the influence of the Reformation in the Easter Churches, certain educational initiatives were undertaken, translation of the Bibleand liturgical texts into the Old Orthodox Church Slavonic language, acquainting people with new forms and ways of religious apologetics. Ideas initiated by the Reformation weredeveloped in the 16th century by Piotr Mohyła. Under the influence of the Reformation a new quality of relationships and social bonds was created in the Orthodox Church society of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The activities of laymen and Orthodox Church fraternities became more intensified. The ideas of the Reformation on soteriological subjects became an inspiration for part of Orthodox Church elites to enter into union with the Papacy.
    Źródło:
    Historia i Świat; 2018, 7; 187-194
    2299-2464
    Pojawia się w:
    Historia i Świat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Уния и реституция православия на территории православного прихода Вознесения Господня в Клейниках
    The Union and Orthodox Church restitution in Klejniki Parish
    Autorzy:
    Kuprianowicz, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2118257.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    the Union
    restitution of Eastern Orthodox religion
    Klejniki Parish
    Orthodox Church
    Uniate Church
    Opis:
    This article is an attempt to present violent history of Klejniki Parish related to the Union of Brest and its subsequent dissolution. The Union was a breakthrough event with significant orthodox changes in various spheres of its existence. It led to great confusion in previously uniform spiritual life of Klejniki parishioners and disorganized strongly “orthodox life” of the parish. As the time passed by, parish community accepted a new religious practice concerning celebration of masses and temple fittings. In new Uniate Church there appeared pulpits and icons with saints whose image deviated from orthodox canonical symbolism. After 1839, the Uniates turned to the Eastern Orthodox tradition. One of the main reasons of the dissolution of the Union was a lack of liturgical vessels to celebrate masses in Eastern Orthodox rites. Then, Klejniki parishioners inclined to retain certain religious practices of the Union.
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2019; 251-266
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ polszczyzny na przemiany językowe religijnych tekstów cyrylickich katechizmów unickich w Rzeczypospolitej XVIII wieku (na przykładzie Katechizmu supraskiego z 1722 roku i Katechizmu poczajowskiego z 1768 roku)
    The Influence of Polish on the Development of the Religious Language of the Cyrillic Texts of the Uniate Catechisms in the Polish-Lithuanian Commonwealth of the Eighteenth Century (on the Example of the Supraśl Catechism of 1722 and the Pochayiv Catechism
    Autorzy:
    Skivitski, Dzmitry
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044276.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-23
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    the Ruthenian Uniate Church
    liturgical language
    the Supraśl Catechism
    the Pochayiv Catechism
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest analiza – w ujęciu diachronicznym – poszczególnych cech językowych świadczących o wpływach polszczyzny na pojawienie się innowacji w fonetyce, morfologii i grafice języka liturgicznego Cerkwi unickiej na początku XVIII wieku na terenie Rzeczypospolitej. Podstawą analizy są teksty oryginalne, znajdujące się w Bibliotece Narodowej im. Wiernadskiego w Kijowie (Katechizm poczajowski 1768) i w Bibliotece Narodowej w Mińsku (Katechizm supraski 1722).
    The article discusses the influence of Polish on the evolution of Ruthenian Uniate Church’s liturgical language in the eighteenth century in the Polish-Lithuanian Commonwealth according a catechism text published in the Supraśl and Pochayiv Basilian Order Monasteries in 1722 and 1768. The Ruthenian Uniate Church catechism constitutes the basis for the linguistic analysis. The main objective of the article is to investigate how Middle Polish influenced the developing liturgical language of the Ruthenian Uniate Church. After analysing the text’s language, it could be said that in the period from the foundation of that church to the three partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Polish language had significant influence on the evolution of the church’s liturgical language and affected its phonetics and morphology.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 1; 187-196
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ruś – Ukraina, Białoruś w Pierwszej Rzeczypospolitej
    Ruthenia – Ukraine, Belarus in the First Polish Republic
    Autorzy:
    Drozdowski, Mariusz R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/636185.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Orthodox
    Uniate church
    faith
    theology
    Ruthenian culture
    The Zaporozhian Cossacks
    languages
    education
    religious polemics
    church art
    Opis:
    The reviewed book is the eleventh in the series devoted to the “Culture of the First Polish Republic in dialogue with Europe. Hermeneutics of values”. This series is the aftermath of an interesting research project, whose aim is both to comprehensively present the cultural relations of the Polish-Lithuanian Commonwealth with Europe, as well as to recognize the ways and forms of mutual communication of literary, aesthetic, political and religious values. In addition, it aims to present in a broad comparative context the structure of Early Modern culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Apart from the introduction, the book contains the dissertations of 11 authors originating from various scientific centers in Poland and abroad (Toruń, Białystok, Vilnius, Venice, Padua, Cracow, Poznań, Rzeszów) and representing different research specialties: philology, history, and history of art. The general and primary goal of the text it is to analyze various aspects of the Ruthenian culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth, both in its dynamic connection with the Polish-Latin culture and the processes occurring in Eastern European Orthodoxy after the fall of the Byzantine Empire and in connection with the strengthening of the Moscow state. The key issues developed in the volume relate essentially to: values of the Ruthenian culture, some of which coincide or are identical to those recognized by Western-Polish citizens of the Commonwealth, while depend on the centuries old tradition of Eastern-Christian culture.The articles focuses on the values displayed in the Orthodox and Uniate spheres and around the polemics between them, punching with axiological arguments. The most frequently and basic problems that were raised are: determinants of identity, faith (religion), language (languages), social status, origin; the policy of rulers, the problem of ecclesiastical jurisdiction; tradition and change in culture – biblical studies, patristics, liturgy, theology; printing, translations, education; apologetics and polemics, preaching, iconography; a renewal program for the clergy that was to become the vanguard of the renewal of the entire Eastern Church; Bazylian Uniate ( Greek- Catholic) clergy: the idea of cultural integration, education, translation and publishing.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2019, 16; 341-355
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Efforts to Reactivate the Uniate Church in Lublin Region in the Interwar Period
    Próby reaktywowania Kościoła unickiego na Lubelszczyźnie w okresie międzywojennym
    Autorzy:
    Grzesiak, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807272.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-02
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    okres międzywojenny
    Kościół prawosławny
    Kościół unicki
    Lubelszczyzna
    interwar period
    Orthodox Church
    Uniate Church
    Lublin region
    Opis:
    W okresie międzywojennym Kościół katolicki podjął akcję na rzecz pozyskania wiernych Kościoła prawosławnego z zachowaniem ich rodzimego obrządku. Ta akcja nosi nazwę neounii. Jej areną stało się m.in. ówczesne województwo lubelskie. Akcja przebiegała dość intensywnie w północnej części omawianego terenu, w katolickiej diecezji podlaskiej, której biskup był entuzjastą neounii. Z kolei biskup lubelski zajmował stanowisko bardziej ostrożne. Rezultaty podjętych działań były jednak znikome, i to z wielu przyczyn zarówno o charakterze wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Powstałe placówki duszpasterskie uległy likwidacji, przeważnie w latach II wojny światowej. Jedyną istniejącą do dziś jest parafia neounicka w Kostomłotach.
    In the interwar period, the Roman Catholic Church took the action for acquiring faithful of Orthodox Church, retaining nevertheless their native rite. This action is called the Neo-Union. The scene of it became, among others, the then Lublin region. The action proceeded quite intensively in the north part of this area, in the Catholic diocese of Podlasie (Podlachia). The bishop of Podlasie was an enthusiast of Neo-Union, while the bishop of Lublin took a much more careful position. For many reasons of internal as well as external nature, the results of taken action were rather slight. Almost all created then pastoral institutions were closed down, mainly during the Second World War. The only existing today is the Neo-Union parish in Kostomłoty.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2014, 5, 2; 45-58
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów parafii unickiej p.w. Wniebowzięcia Pańskiego w Szarowoli w świetle XVIII-wiecznych wizytacji kościelnych
    The history of the Uniate parish dedicated to the Ascension of Our Lord in Szarowola in the light of the eighteenth-century church visitations
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/784078.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    parafia unicka
    cerkiew
    paroch
    unici
    uposażenie
    utensylia
    paramenty
    Uniate parish
    Uniate church
    the Uniates
    salary
    paraphernalia
    paraments
    Opis:
    The village of Szarowola is located in the district of Tomaszów Lubelski, in the northern part of the poviat of Tomaszów, in the province of Lublin. It was founded in 1579 in the land of the village of Rogóźno, in the place called Porebrody, by the Orthodox priest Kunat. In the Old Polish period, it was part of the district and proviat of  Bełz. After the fist partition of Poland it was in the Habsburg Monarchy, in the Napoleonic period in the Duchy of Warsaw, and after the Congress of Vienna in the Polish Kingdom, which was dependant on Russia. Originally, in that village there was an orthodox parish, and after the proclamation of the Union of Brest, a Uniate one. As an independent church unit, it survived until the end of the eighteenth century, when it was relegated by the Austrian authorities to the affiliate Uniate church and included in the parish of Łosiniec, where it functioned until the liquidation of the union. During the first period of its existence the parish of Szarowola organizationally was part of the deanery of Tyszowce, and at the end of the seventeenth century part of a newly created protopope’s district of Tomaszów. Analyzing the post-visitation protocols of the Bishops of Chełm, the author presented the appearance of the parish church and its furnishings, as well as the changes taking place during the period under study. It was established that the parish priest (paroch) supported himself by cultivation of arable land and meadows, which enabled him to run a farm, and he also received money from the faithful. The clergyman had a small presbytery with outbuildings at his disposal. In addition, the article attempted to show benefices of the Orthodox Church and the changes in the period under study. Finally, the author drew attention to the number of the faithful and priests working in the parish.
    Obecnie, wieś Szarowola położona jest w gminie Tomaszów Lubelski, w północnej części powiatu tomaszowskiego, w województwie lubelskim. Lokowana została w 1579 r. na gruntach wsi Rogóźna, w miejscu zwanym Porebrody, przez popa Kunata. W okresie staropolskim administracyjnie związana była z powiatem i województwem bełskim. Po I rozbiorze Polski znalazła się w monarchii Habsburgów, w okresie napoleońskim w Księstwie Warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w zależnym od Rosji Królestwie Polskim. Pierwotnie funkcjonowała tam parafia prawosławna, a po zawarciu unii brzeskiej, unicka. Jako samodzielna jednostka kościelna przetrwała do końca XVIII wieku, kiedy została przez władze austriackie zdegradowana do miana cerkwi filialnej i włączona do parafii w Łosińcu, w której funkcjonowała do likwidacji unii. Przez pierwszy okres funkcjonowania parafia w Szarowoli organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, a pod koniec XVII w. do nowoutworzonej protopopi tomaszowskiej. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie, a także zmiany jakie zachodziły w tym zakresie w badanym okresie. Ustalono, ze parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, a ponadto różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji niewielką plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. W miarę możliwości określono beneficjum cerkiewne i pokazano zachodzące w nim zmiany w badanym okresie. Na koniec zwrócono uwagę na liczbę wiernych oraz odtworzono liczbę duszpasterzy pracujących w tej parafii.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2018, 109; 169-189
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zakonnicy monasteru w Żyrowicach w świetle wizytacji sporządzonej w 1823 roku
    Monks of the monastery at Żyrowice in the light of a visitation made in 1823
    Autorzy:
    Pawluczuk, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106696.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    bazylianie
    prowincja litewska
    Żyrowice
    monaster
    Kościół unicki
    Basilians
    Lithuanian Province
    Zhyrovitse
    monastery
    Uniate Church
    Opis:
    Artykuł przedstawia krótkie biografie bazylianów klasztoru w Żyrowicach w prowincji litewskiej, którzy zostali odnotowani w ostatniej wizytacji przeprowadzonej w 1823 r. Klasztor bazyliański w Żyrowicach został zamknięty w 1828 r., a po likwidacji unii w 1839 r. do monasteru powróciło życie monastyczne związane z Kościołem prawosławnym.
    The article presents short biographies of the Basilians of the monastery in Zhyrovitse in the Lithuanian province, who were recorded in the last visitation carried out in 1823. The Basilian monastery in Zhyrovitse was closed in 1828, and after the dissolution of the union in 1839, the monastic life associated with the Church returned to the monastery Orthodox.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, 28, 2; 184-196
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kwestie i spory religijne na terenie Rusi Zakarpackiej w czechosłowackim epizodzie jej dziejów
    The issues and religious disputes in Carpathian Ruthenia in Czechoslovak period and its echoes behind the Atlantic
    Autorzy:
    Jarnecki, Michał
    Palinczak, Mykoła
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677932.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Subcarpathian Rus
    Greek-Catholic (Uniate) Church
    Orthodox church
    carpathorusinian emigration in USA
    the rivarly two religious camps
    Opis:
    In Subcarpathian Ruthenia in the interwar period – during her membership in Czechoslovakia, one of the sharper conflict was a dispute between two Christian churches. In fact, the rivalry of the two churches began even earlier, during the Hungarian reign – before 1918, but broke out with the new intensity in the interwar period. The Czech authorities, retained neutrality in the confessional disputes, unlike its predecessors, favoring the units. The dispute also had political significance – namely in the conflict between national orientations: Russophile and Ukrainian. Both churches were not monoliths and shook them as internal tensions, including politically motivated ones. Religious conflicts had also their roots and echoes on the other side of the Atlantic. Part of the Greek-Catholic immigrants Transcarpathian did not want to submit to the American Catholic hierarchy, who failed to see the specifics of this group of emigrants. During the period between the Uniate Church recorded outflow faithful to the Orthodox Church, by almost 5% (from nearly 55% to 50.2%) and Orthodox increase by approximately the same proportion – over 15% of the population.
    Na Rusi Zakarpackiej w okresie międzywojennym, podczas jej przynależności do Czechosłowacji, jednym z ostrzejszych konfliktów był spór pomiędzy dwoma chrześcijańskimi Kościołami. Faktycznie rywalizacja dwóch Kościołów zaczęła się wcześniej, za rządów węgierskich – przed 1918 rokiem, ale rozgorzała z nową intensywnością w okresie międzywojennym, kiedy władze czeskie, zachowywały neutralność w tych konfesyjnych sporach, w przeciwieństwie od poprzedników, faworyzujących unitów. Spór miał także aspekt polityczny – ocierając się o konflikt między orientacjami narodowymi: ukraińską i rosyjską. Oba Kościoły nie były monolitami i wstrząsały nimi także wewnętrzne napięcia, w tym na tle politycznym. Konflikty na tle religijnym miały też swoje zaoceaniczne korzenie i echa, gdzie część grekokatolickich emigrantów zakarpackich nie chciała się podporządkować amerykańskiej hierarchii katolickiej, nie dostrzegającej specyfiki tej grupy wychodźców. Podczas okresu międzywojennego Kościół unicki odnotował odpływ wiernych na rzecz prawosławia, o prawie 5% (z prawie 55 do 50,2%), a Cerkiew Prawosławna przyrost o mniej więcej o ten sam odsetek – do ponad 15% mieszkańców.
    Źródło:
    Sprawy Narodowościowe; 2014, 45; 88-105
    2392-2427
    Pojawia się w:
    Sprawy Narodowościowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ specyfiki podlaskiego pogranicza na deklarowanie gotowości przejścia na prawosławie duchownych unickich w obwodzie białostockim w latach 1836-1839
    Autorzy:
    Matus, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/624839.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    the Uniate Church
    the Orthodox Church restitution
    the declarations
    Cerkiew unicka
    restytucja prawosławia
    deklaracje
    униятская церковь
    восстановление православия
    декларации
    Opis:
    In the process of restitution of the Orthodoxy, according to the plan of Bishop Józef Siemaszko, it was important to carry out de-latinization of the Uniate Church, which included liturgy, interiors of temples, believers and rituals. It became a priority to acquire the Uniate clergy, especially canons, teachers, clergy deputies, deans and their deputies. The Lithuanian bishop courted for it personally. The clergy signed the written declarations of consent to joining the Orthodox Church ie. podpiski since the mid-30s the nineteenth century. In the Lithuanian diocese the number of priests, who accepted podpiski was much larger than in the Byelorussian diocese. At the turn of spring and summer 1838, these previously voluntary declarations were enforced. The declarations were not signed by two Uniate priests within the prescribed period in the circuit of Bialystok, at the deanery of Białystok. In June 1838 more than twenty priests did not sign podpisek at the deanery of Bielsk. The clergy opposed the restitution of the Orthodox Church, wrote letters to the church authorities and the tsar, and agitated the parishioners. Some of them signed the declarations gradually and the church authorities did not draw any consequences. Those who resisted longest made declarations in the last months of 1838, with the exception of standing at the head of opponents – Antoni Sosnowski, who made it in February 1839. The several factors had an impact on the opposition to the signing the declarations by the Uniate priests. Here, on the borderland the far-reaching latinization and polonization, and the activity of Latin priests mostly during the missions, took place. Also, not without significance were close relations between the Uniate priests and the clergy of the Roman Catholic and the Uniate believers along with Latin church, which resulted in blurred differences between the two Catholic rites. Furthermore, the offended ambition of Antoni Sosnowski, whose position was not appreciated by clergy authorities, was significant, as well.
    W procesie restytucji prawosławia, zgodnie z planem biskupa Józefa Siemaszki, ważne było przeprowadzenie delatynizacji Cerkwi unickiej, która objęła nabożeństwa, wnętrza świątyń, wiernych i obrzędy. Sprawą priorytetową stało się pozyskanie kleru unickiego, zwłaszcza kanoników, wykładowców, duchownych deputatów, dziekanów i ich zastępców. Biskup litewski zabiegał o to osobiście. Pisemne deklaracje zgody na przyłączenie się do Cerkwi prawosławnej, czyli tzw. podpiski, kler podpisywał od połowy lat 30. XIX wieku. W diecezji litewskiej liczba duchownych, którzy to aprobowali, była o wiele większa niż w diecezji białoruskiej. Na przełomie wiosny i lata 1838 roku dobrowolne dotychczas deklaracje zaczęto już egzekwować. W obwodzie białostockim, w dekanacie białostockim, w ustalonym terminie oświadczeń nie podpisało dwóch parochów. W dekanacie bielskim w czerwcu 1838 roku podpisek nie złożyło ponad dwudziestu księży. Duchowni oponowali przeciwko restytucji prawosławia, wysyłali  pisma do władz duchownych i cara, agitowali parafian. Część z nich stopniowo podpisywała deklaracje, a władze duchowne nie wyciągały żadnych konsekwencji. Najdłużej opierający się złożyli je w ostatnich miesiącach 1838 roku, z wyjątkiem stojącego na czele oponentów – Antoniego Sosnowskiego, który uczynił to w lutym 1839 roku. Na sprzeciw wobec podpisania oświadczeń parochów unickich złożyło się kilka przyczyn. Tu, na pograniczu, miała miejsce najdalej posunięta latynizacja i polonizacja oraz działania księży łacińskich, głównie w czasie prowadzonych tzw. misji. Nie bez znaczenia były  także bliskie kontakty parochów z klerem rzymskokatolickim i unitów z Kościołem łacińskim, w wyniku czego zacierały się różnice pomiędzy obu obrządkami katolickimi, oraz urażona ambicja Antoniego Sosnowskiego, którego pozycji nie doceniły władze duchowne.
    В процессе реституции православия, согласно плану епископа Иосифа Семашко,  необходимо было провести делатинизацию униатской церкви, включая молитвы, интерьеры храмов, обряды и ритуалы. Главным приоритетом стало приобщение униатского духовенства к православию, особенно каноников, преподавателей, духовных депутатов, деканов и их заместителей. Епископ литовский лично занимался этим вопросом. Письменные декларации согласия на переход в православие, так называемые подписки, духовенство подписывало с первой половины 30-х годов XIX века. В литовской епархии число священников, перешедших в православие, было намного больше, нежели в белорусской. В конце весны – начале лета 1838 года добровольные декларации сменились принудительными. В Белостоцкой области, в белостоцком деканате, в установленный срок заявления не подписали два грекокатолических священника. В Бельском деканате в июне 1838 года более двадцати кзендзов не предоставили подписок. Духовенство выступало против засилья православия, писало письма к духовным властям и царю, агитировало прихожан. Со временем часть из них подписали декларации, а духовные власти не предпринимали никаких действий. Последние сопротивляющиеся сдались в конце 1838 года, исключением стал Антон Сосновский, возглавлявший оппонентов, – он покорился в феврале 1839 года. Для сопротивления духовенства было несколько причин. Пограничье было территорией далеко распространившихся латинизации и олонизации, а также деятельности латинских ксендзов, осуществляемой во время так называемых миссий. Большое значение также играли близкие контакты греко-католических священников с римско-католическим духовенством и униатов с латинским костелом, способствующие нивелированию различий между двумя католическими обрядами, и задетые амбиции Антона Сосновского, позицию которого недооценили духовные власти.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kajetan Kraszewski a kwestia unicka na Podlasiu w świetle Silva rerum. Wybrane problemy
    Kajetan Kraszewski and the Uniate Church in Podlasie in the Context of Silva Rerum. Selected Problems
    Autorzy:
    Czyżewski, Feliks
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2035327.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-27
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    nobility family chronicles (silva rerum)
    Kajetan Kraszewski
    Podlasie’s Uniate Church
    Polish-Eastern-slavic borderlands
    Opis:
    The article presents Kajetan Kraszewski’s opinions on the Uniate Church in Podlasie, included in his Silva rerum. The views of the author of Kronika rodzinna (Family chronicle) are confronted with the statements of the researchers (mostly historians, literary scholars and linguists) within the broad context of the political, social and cultural life of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the partition periods. By comparing research literature and excerpts from Silva rerum, the article analyses the effects of the Union of Lublin and the Union of Brest for the peasant community of Podlasie in the 1860s and 1870s. As presented in Kajetan Kraszewski’s Kronika, the tragedy of the followers of the Uniate Church in Podlasie resulted from the social and religious conditions that fuelled the divides during the time of the Russian partition (divide et impera). Kraszewski’s Silva rerum constitutes an image of the distance with which peasants treated Podlasie’s Uniate Church members, similar to the latter’s during the “masters’” uprising of 1863 (“in the masters’ uprising – we stayed aside watching”).
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 23-41
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biskupi uniccy wobec reform kalendarza w drugiej połowie XVIII wieku
    The Uniate Bishops’ Attitude Towards the Calendar Reforms in the Second Half of the 18th Century
    Autorzy:
    Wereda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929362.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Cerkiew unicka w XVIII w.
    reformy kalendarza
    biskupi uniccy XVIII w.
    redukcja świąt
    kalendarz liturgiczny Cerkwi unickiej
    the Uniate Church in the 18th century
    reforms of the calendar
    Uniate bishops in the 18th century
    reduction of holidays
    liturgical calendar of the Uniate Church
    Opis:
    The provisions of the Union of Brest guaranteed the use of the Julian calendar in the Uniate Church. In the second half of the 18th century, as result of the social-political changes and of the so-called reduction of holidays in the Latin Church the issue of a reform of the calendar was brought up in the circle of the Uniate Church hierarchs. Work on it and debates showed that the calendar was clearly considered to be a element identifying all the faithful and an important factor creating a sense of separateness and of one's identity in the multi-confessional and multinational Republic of Poland. The issue of a reform of the calendar used by the Uniate Church was raised in the forum of the Great Sejm, but a new list of holidays was compiled by Uniate bishops during the congress held in Warsaw on 17th September 1790. The hierarchy of the Uniate Church also had to take a position on the changes in the calendar introduced by the invader countries. The actions taken by Uniate hierarchs in the 18th century are an illustration of the attempt to unite and combine economic reasons with religious and social influences dictated by the ideas of the Enlightenment.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 2; 147-169
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Polemical Literature in the System of the Ecclesiastical Writings
    Полемічна література в системі церковного письменства
    Autorzy:
    Tkachuk, Ruslan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/469914.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-01
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
    Tematy:
    Ukrainian polemical literature
    early Christian writings
    theologians of Uniate Church
    українська полемічна література
    ранньохристиянське письменство
    богослови унійної церкви
    Opis:
    Purpose. The aim of the article is to review main periods of apologetic writings formation in the early Christians. To observe in Ukrainian literature XVI–XVII centuries functioning of Holy Bible interpretation methods and proof techniques, which were used by the Fathers of the Church. Methods. The following methods have been used in the article: historical and cultural (the works of the early Christians have been analyzed in the context of church and social relations before the Council of Nicea), descriptive (the contents of the writings of the Fathers of the Church, their contribution in development of theology and literature have been revealed), hermeneutics (the ways of interpretation of the texts of New Testament by early Christians have been described). Results. The traditions of argumentation and interpretation of evangelic texts of early Christians apologists which, assimilating the achievements of ancient rhetoric, influenced the development of literature in the Middle Ages, was reflected in Ukrainian polemical literature of XVI–XVII centuries. The Uniate theologians of Orthodox Churches referred in their works to the writings of the Fathers of the Church, used methods of Biblical exegetics and opponents persuasion techniques verified by themselves. Particularly, the polemicists of Uniate Church proved the truth of the religious doctrine of Catholic Church with the help of integrative approach of Justin in argumentation of the ecclesiastical doctrines, which consists of paralleling with the philosophical heritage of Socrates, Plato, Aristotle. To argue the doctrine of Catholic Church of the “Filioque” and the existence of purgatory the polemicists used the deductive method of proving, what in Church writings was introduced by Anaxagoras. The subject of doctrinal authority of the Church was the main thing in polemical works of the Uniate Church theologian, who applied to theoretical workings of Irenaeus and Tertullian to found the Pope's Primacy.
    Мета. Розкрити основні етапи становлення ранньохристиянської літератури. Простежити функціонування в українському письменстві XVI–XVII ст. методів тлумачення Святого Письма, прийомів доведення, які застосовували отці церкви. Методи. Історико-культурний метод (твори ранньохристиянських письменників проаналізовано в контексті суспільно-церковних обставин донікейської доби), описовий (передано зміст апологій отців церкви, розкрито їхній внесок у розвиток богословської думки та літератури), герменевтичний (вказано способи тлумачення Святого Письма у період раннього християнства). Висновки. Традиції доведення та тлумачення євангельських текстів ранньохристиянської апологетики, яка, засвоївши здобутки античної риторики, вплинула на розвиток словесного мистецтва Середньовіччя, відбилися в українській полемічній літературі XVI–XVII ст. Унійні та православні богослови покликалися у своїх творах на праці отців церкви, використовували апробовані ними методи біблійної екзегетики, способи переконання опонентів. Зокрема, унійні полемісти доводили істинність віровчення католицької церкви за допомогою інтегративного підходу Юстина в обґрунтуванні церковних догматів, суть якого полягала у проведенні паралелей з філософською спадщиною Сократа, Платона, Арістотеля. Для розкриття католицького вчення про додаток “Filioque”, існування чистилища полемісти послуговувалися дедуктивним методом аргументації, який у церковному письменстві започаткував Афінагор. Тема віровчительного авторитету церкви була ключовою у полемічних творах унійних письменників, які зверталися до теоретичних напрацювань Іринея Ліонського, Тертуліана для доведення першості римських пап.
    Źródło:
    Intercultural Communication; 2019, 6, 1; 53-70
    2451-0998
    Pojawia się w:
    Intercultural Communication
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    L’argomentazione politica in Antirrēsis di Hipacy Pociej
    The Political Argumentation in Hipacy Pociej’s Antirrēsis
    Autorzy:
    Nosilia, Viviana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/635419.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Hipacy Pociej
    Orthodox-Uniate polemics
    Uniate Church in the 16th–17th centuries
    art of argumentation
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    interconfessional relationships
    Opis:
    The article investigates the interconfessional polemical literature as a valuable source offering an insight into the major values of the society of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th–17th centuries. These texts also help understanding phenomena other than the merely religious ones. In the debate, juridical and political arguments were used too. We focus on the case study of Hipacy Pociej’s Antirrēsis (Ruthenian: 1599; Polish: 1600), written in response to Marcin Broniewski’s Apokrisis (1597). Pociej, who had an outstanding political career before becoming a Uniate bishop, mastered these arguments perfectly. His work is imbued with the mentality of the communitas nobilium, which also played a part in his lexical choices.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2016, 10
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish old printings dedicated to the Unite bishop and metropolitan Atanazy Szeptycki (1715-1746) in the light of Uniate moral theology
    Polskojęzyczne starodruki dedykowane biskupowi i metropolicie unickiemu Atanazemu Szeptyckiemu (1715-1746) w świetle Unickiej teologii moralnej
    Autorzy:
    Tatianina, Iuliana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/472151.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    panegyric
    baroque
    Józef Narolski
    Atanazy Szeptycki
    Uniate bishop
    Uniate church
    18th century
    Slavia Unita
    Uniate moral theology.
    panegiryk
    barok
    biskup unicki
    cerkiew unicka
    XVIII w.
    moralna teologia unicka
    Opis:
    Panegyrics dedicated to the 18th century Uniate bishops and metropolitans represent specific Polish-Ukrainian cultural borderland of that time. From the one hand, bishops represent famous Polish (Sarmatian) families, from the other: as shepherds of the Uniate church. Authors of these literary works were well-educated people. Panegyrics in honour of Atanazy Szeptycki (1715-1746), the Lviv Uniate bishop, were written by well-known theologians and a sermon author Józef Narolski. These panegyrics were written according to common rhetorical rules (common themes or toposes, like an immortal fame, a good shepherd, a nobile family, virtues, humility). Typical way of narration about a famous person (history of a family, birth, teaching, death) under an influence of Uniate moral theology led to creation of an unique picture of the Uniate bishop of the 18th century.
    Panegiryki dedykowane biskupom unickim są ciekawymi przykładami dzieł polsko-ukraińskiego pogranicza kulturowego w XVIII w. Z jednej strony biskupi są prezentowani w nich jako należący do polskiego sarmackiego świata, z drugiej – jako pasterze unickiej cerkwi. Autorzy tych panegiryków byli dobrze wykształceni. Teksty pochwalne na cześć biskupa lwowskiego oraz metropolity unickiego Atanazego Szeptyckiego (1715-1746) stworzyli np. znani autorzy kazań, teolodzy, w tym Józef Narolski. Panegiryki poświęcone A. Szeptyckiemu napisano zgodnie z regułami retoryki, przy użyciu toposów: nieśmiertelnej sławy, pasterza, rodziny, cnót, skromności autora. Typowy sposób opowiadania o znanej osobie (historia rodziny, narodzenie, nauczanie, śmierć) w połączeniu z teologią moralną Cerkwi unickiej pozwalał zarysować oryginalny obraz unickiego biskupa z XVIII w.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 223-228
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność namiestników (dziekanów) w unickiej diecezji przemysko-samborsko-sanockiej w „krótkim” XVIII w. (na przykładzie namiestnictwa muszyńskiego i bieckiego)
    In Search of a Model of Action. The Activity of Governors (Deans) in the Uniate Diocese of Przemyśl-Sambor-Sanok in the “Short” 18th Century (at the Representative Governorship of Muszyna and Biecz)
    Autorzy:
    Zielecka-Mikołajczyk, Wioletta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2130740.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-29
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Cerkiew unicka
    diecezja przemysko-samborsko-sanocka
    namiestnicy
    dziekani
    sądownictwo
    Uniate Church
    diocese of Przemyśl-Sambor-Sanok
    governors
    deans
    judiciary
    Opis:
    Tematyka artykułu koncentruje się wokół funkcjonowania urzędu namiestników (dziekanów) unickiej diecezji przemysko-samborskiej w XVIII w. Szczególną uwagę poświęcono organizacji i działalności sądownictwa namiestniczego. Ukazano nieznany dotąd w historiografii sposób organizacji tych sądów, tj. dobór urzędników sądowych oraz analizę charakteru spraw, które trafiały na wokandę sądu namiestniczego.
    The article focuses on the functioning of the office of governors (deans) of the Uniate diocese of Przemyśl-Sambor in the 18th century. Particular attention was paid to the organization and activity of the governorate judiciary. It shows the manner of organization of these courts, unknown so far in historiography, i.e., the selection of court officials and the analysis of the nature of cases that were placed on the list of the governor’s court.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2022, 38, 3; 227-242
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Powrót Unitów Diecezji litewskiej i białoruskiej do prawosławia na Soborze Połockim 1839 roku
    Return of the Uniates of the Diocese of Lithuanian and Belorussian to Orthodox Church at the Council of 1839 in Polock
    Die Rückkehr der Unierten der litauischen und belorussischen Diözesen zum russisch-orthodoxem Glaubensbekenntnis auf dem Konzil in Polazk im Jahre 1839
    Возвращение в православие униатов Литовской и Белорусской епархий на Полоцком соборе 1839 года
    Autorzy:
    Charkiewicz, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494419.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Uniate Church
    Orthodoxy
    Sobor of Polotsk
    archbishop Joseph Siemaszko
    Kościół unicki
    prawosławie
    Sobór w Połocku
    arcybiskup Józef Siemaszko
    Opis:
    As a result of the partitions of Poland about 60% of the faithful of the Uniate Church, which was set up at the Council of Brest in 1596, became inhabitants of the Russian Empire. Since then, the situation of Uniates in that country was largely determined by the attitude of the successive rulers of Russia to this Church. Empire's approach to the Uniate Church changed completely with the enthronement of Tsar Nicholas I (1825-1855). His main helper, a person who played a key role in the return of many Uniates to Orthodoxy, was archbishop Joseph Siemaszko (1798-1868), son of the Uniate priest and initially also Uniate priest. In February 1839, at the day of feast of Triumph of Orthodoxy, in Polotsk (Belorussia) a meeting of the Council of Bishops of the Uniate Church took place. At this meeting, held under the chairmanship of archbishop Siemaszko, the return of the Uniates, that lived on the Western territories of the Russian Empire, to the Orthodox Church was announced. Participants of the meeting also asked Tsar Nicholas I to connect Uniates to Orthodoxy faster. As a result, more than one and a half million Uniates from both Belorussian and Lithuanian Dioceses had been faithful of the Russian Orthodox Church. Orthodox Church memebers became also three bishops, over 1.500 priests, over 200 monks as well as 1.227 parishes. Within the borders of the Russian Empire Uniate Church officially stopped existing, although in practice the process of converting Uniates to Orthodoxy in the Belorussian and Lithuanian lands lasted until 1915.
    W wyniku rozbiorów Rzeczypospolitej około 60% wiernych Kościoła unickiego, powołanego do życia na soborze brzeskim 1596 roku, znalazła się w granicach Cesarstwa Rosyjskiego. Od tej pory sytuacja unitów w tym państwie w znacznej mierze uwarunkowana była stosunkiem kolejnych władców Rosji do tego Kościoła. Podejście Cesarstwa do Kościoła unickiego zmieniło się całkowicie wraz z wstąpieniem na tron cara Mikołaja I (1825-1855). Sprzymierzeńcem cara i osobą, która odegrała kluczową rolę w powrocie wielu unitów do prawosławia odegrał arcybiskup Józef Siemaszko (1798-1868), syn unickiego duchownego i początkowo unicki duchowny. W lutym 1839 r. w dniu prawosławnego święta Triumfu Ortodoksji w Połocku na Białorusi miało miejsce posiedzenie Soboru Biskupów Kościoła unickiego. Podczas tego spotkania, odbywającego się pod przewodnictwem arcybiskupa Siemaszko został ogłoszony powrót unitów zamieszkujących zachodnie rubieże Cesarstwa Rosyjskiego na łono Kościoła prawosławnego. Uczestnicy spotkania zwrócili się też z prośbą do cara Mikołaja I o szybsze przyłączenie unitów do prawosławia. W rezultacie tego, ponad półtora miliona unitów z diecezji białoruskiej i litewskiej zostało wiernymi Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Na prawosławie przeszło też 3 biskupów, ponad 1500 duchownych, ponad 200 zakonników, i 1227 parafii. W granicach Cesarstwa Rosyjskiego unia oficjalnie przestała istnieć, chociaż w praktyce proces przechodzenia unitów na prawosławie na ziemiach białoruskich i litewskich trwał aż do 1915 roku.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2013, 55, 1-2; 119-137
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła do dziejów Kościołów Wschodnich w Rzeczypospolitej w archiwach i bibliotekach Sankt Petersburga
    Source materials for the history of Eastern Church in Poland in archives and libraries of St. Petersburg
    Autorzy:
    Mironowicz, Antoni
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/474765.pdf
    Data publikacji:
    2018-10-29
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Polonika,
    archiwa rosyjskie,
    archiwa Petersburga,
    Kościół prawosławny w Rzeczypospolitej,
    Kościół unicki
    Polonica,
    Russian archives,
    Petersburg archives,
    Orthodox Church in Poland,
    Uniate Church
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Archivistica; 2018, 25; 11-16
    0860-1054
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Archivistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Role of the Cult of Josaphat Kuntsevych in Biała Podlaska in Creating Intercultural Space
    Autorzy:
    Wereda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074413.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    Josaphat Kuntsevych
    Biała Podlaska
    Uniate Orthodox Church
    interculturalism
    cult of relics
    Slavia unita
    Opis:
    The article describes the history of the relics and cult of Josaphat Kuntsevych in Biała Podlaska (ca. 1705-1915) in terms of their significance for the creation of cultural space. After the relics had been transported from Polatsk to Biała Podlaska, they were kept in the chapel of Radziwill Castle, and then from 1764 they were displayed in the Basilian Orthodox church. The analysis of visual forms, musical culture, and religious practices demonstrated the readiness of the Uniate community to adapt and absorb cultural phenomena. The activity of the Basilians contributed to the transmission of elite culture to the whole society. The creation of the cult did not cause barriers for any groups to act either as creators or as recipients. Josaphat Kuntsevych gained popularity among people of different social status, believers of Greek and Latin rites; he was not identified with any ethnic group or nationality.
    Źródło:
    Historia i Świat; 2021, 10; 253-268
    2299-2464
    Pojawia się w:
    Historia i Świat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Petersburskie archiwum metropolitów unickich jako historyczne archiwum Kościoła Wschodniego
    Petersburg archive of Uniate metropolitan bishops as historical archive of the Eastern Church
    Autorzy:
    Krochmal, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/474817.pdf
    Data publikacji:
    2018-10-29
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Polonika,
    archiwum metropolitów unickich,
    Kościół unicki (greckokatolicki),
    Centralne Państwowe Archiwum Historyczne w Petersburgu
    polonica,
    Uniate metropolitans archive,
    Uniate Church (Greek Catholic),
    Central State Historical Archive of St. Petersburg
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Archivistica; 2018, 25; 17-30
    0860-1054
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Archivistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ikonostas z XVII wieku w cerkwi św. Jana Teologa w Nowoberezowie – odkrycie zespołu Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce
    A 17th-Century Iconostasis in the Orthodox Church of St John the Theologian in Nowoberezowo. A Discovery by the Catalogue of the Monuments of Art in Poland
    Autorzy:
    Jamski, Piotr
    Michalczyk, Zbigniew
    Nowicki, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23323925.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    iconostasis
    Uniate Church art in the Commonwealth
    Union of Brest
    17th-century painting
    ikonostas
    sztuka cerkiewna w Rzeczypospolitej
    unia brzeska
    malarstwo XVII wieku
    Opis:
    Artykuł omawia odnalezione na strychu cerkwi filialnej św. Jana Teologa w Nowoberezowie (pow. hajnowski) nieznane nauce i służbom konserwatorskim duże fragmenty pochodzącego z ok. 2.–3. ćwierci XVII w. ikonostasu – najstarszego zachowanego na Podlasiu, zapewne jednego z najstarszych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Odkrycia dokonano podczas prac inwentaryzacyjnych prowadzonych przez zespół Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Analiza treści aktów wizytacji świątyni z lat 1727, 1759 i 1784 pozwoliła na prześledzenie przekształceń obiektu w XVIII w. i opracowanie domniemanych rekonstrukcji stanu z początku XVIII w. i po 1771 r.
    The article discusses the large sections of a 17th-century iconostasis hitherto unknown to scholars and the conservation services, which have been discovered in the attic of the filial Orthodox church of St John the Theologian in Nowoberezowo (Hajnówka district). It is the earliest extant iconostasis in the Podlachia region and most probably one of the oldest in the lands of the former Commonwealth of Poland and Lithuania. Its discovery was made during inventorying procedures carried out by the Catalogue of the Monuments of Art in Poland. An analysis of the records of church visitations from the years 1727, 1759 and 1784 has made it possible to trace the transformations in the structure of the iconostasis in the course of the 18th century and to propose its conjectural reconstructions in the condition it had in the early 18th century and after 1771.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 3; 109-146
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klasztory bazylianów prawobrzeżnej Ukrainy i ich udział w Powstaniu Listopadowym 1830 roku
    Basilian monasteries of the Right Bank of Ukraine and their participation in the November Uprising of 1830
    Autorzy:
    Bilyk, Viktoria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2148259.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Right-Bank Ukraine
    Russian Empire
    Greco-Uniate Church
    Basilian monasteries
    November Uprising
    prawobrzeżna Ukraina
    Imperium Rosyjskie
    cerkiew greckokatolicka
    klasztory bazylianów
    Powstanie Listopadowe
    Opis:
    W artykule bazowano na materiałach archiwalnych, odzwierciedlono sieć klasztorów bazylianów Cerkwi grecko-unickiej na prawym brzegu Ukrainy po włączeniu regionu do Imperium Rosyjskiego. Rozważono główne akty ustawodawcze przyjęte przez władze rosyjskie w celu uregulowania działalności tych klasztorów. Stwierdzono, że władze dążyły do znie¬sienia zakonu bazylianów, stopniowo zamykając jego klasztory. Odzwierciedla się także udział bazylianów w Powstaniu Listopadowym 1830 roku. Podkreśla się, że powstanie to stało się katalizatorem procesu likwidacji klasztorów bazylianów. Po stłumieniu powstania, w 1832 roku oficjalnie zniesiono zakon bazylianów. W latach 1831–1834 15 z 25 klasztorów bazylianów na prawym brzegu Ukrainy zostało zamkniętych, a do końca lat 30. XIX wieku żaden nie pozostał w regionie.
    The article, based on archival materials, shows the network of Basilian monasteries of the Greco-Uniate Church on the Right Bank of Ukraine after the region became part of the Russian Empire. The main legislative acts adopted by the Russian authorities in order to regulate the activities of these monasteries are considered. It was found that the authorities aimed to abolish the Basilian monastic order, gradually closing its monasteries. The participation of the Basilians in the Polish November Uprising of 1830 is also reflected. It is emphasized that this uprising became a catalyst for the liquidation of the Basilian monasteries. After the suppression of the uprising, in 1832 the Basilian Order was officially abolished. During 1831–1834, 15 of the 25 Basilian monasteries on the Right Bank of Ukraine were closed, and by the end of the 1830s, none remained in the region.
    Źródło:
    Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2022, 29; 261-273
    1230-0780
    2719-4337
    Pojawia się w:
    Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zasięg osadnictwa ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XVII do połowy XVIII wieku (w świetle materiałów wizytacji generalnych cerkwi unickich)
    Autorzy:
    Liseichykau, Dzianis
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690119.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    ruska społeczność
    Kościół unicki
    Kościół prawosławny
    parafie ritus graeci
    wizytacje generalne
    granice
    ludność słowiańska
    ludność bałtyjska
    Ruthenian community
    Uniate Church
    Orthodox Church
    ritus graeci parishes
    general canonical visitations
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony problemowi rekonstrukcji granicy słowiańsko-bałtyjskiej w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XVII do połowy XVIII w. Zostały w nim omówione podstawowe podejścia metodologiczne do wyjaśnienia tego zagadnienia: analiza językoznawcza, badanie danych z zakresu toponomastyki i antroponimii, wykorzystanie badań archeologicznych. Jako najdokładniejsze wyznaczniki do badania obszaru funkcjonowania ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w regionie zaproponowano wykorzystanie rekonstrukcji sieci parafii ritus graeci (obrządku greckiego), w absolutnej większości unickich, ale niekiedy również prawosławnych. W tym celu sięgnięto po dane z protokołów wizytacji generalnych cerkwi od lat 80. XVII w. do lat 60. XVIII w. Na ich podstawie wyznaczono wyraźną linearną granicę zasięgu osadnictwa ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w Wielkim Księstwie Litewskim w omawianym okresie. The article attempts to reconstruct the Slavonic-Baltic border in the Grand Duchy of Lithuania from the end of the seventeenth to the mid-eighteenth century. It presents the basic methodological approaches to the problem: a linguistic analysis, studies of toponymical and anthroponomical data, and the use of archaeological evidence. The network of parishes of the ritus graeci, in their vast majority Uniate, but also Orthodox ones, was used as the most precise determinants for the research into the area of the Ruthenian ethnic and religious community in the region. To this end, protocols of general canonical visitations from the 1680s to 1760s were used. The documents made it possible for us to determine a clear linear border of the Ruthenian ethnic and religious settlement within the Grand Duchy of Lithuania in the analysed period.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Duchowieństwo unickie w środowisku społecznym pogranicza na ziemiach nadbużańskich w XVIII i XIX wieku
    Autorzy:
    Kołbuk, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/624972.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Uniate Church
    Roman Catholic Church
    Clergy
    Uniates
    Material Emoluments
    Cerkiew unicka
    Kościół rzymskokatolicki
    duchowieństwo
    unici
    uposażenie materialne
    уніяцкая царква
    рымска-каталіцкі касцёл
    духавенства
    уніяты
    матэрыяльнае забеспячэнне
    Opis:
    For many centuries the lands along the Bug River had been inhabited by Eastern and Western Slavs. It was the contact area between Polish-Latin and Ruthenian-Orthodox cultures. After the Church Union of 1596 these lands were inhabited by Catholics of the Roman and Greek rite. An important role in this area was fulfilled by clergy of both rites. Especially Uniate priests, who were the only elite of the Uniate Church, were engaged in cooperation and numerous conflicts with neighbours: Polish nobility, Latin clergy and peasants of both rites.
    Ziemie nad rzeką Bug od wielu stuleci zamieszkiwane były przez Wschodnich i Zachodnich Słowian. Był to obszar styku kultury polskiej i łacińskiej oraz ruskiej i prawosławnej. Po unii cerkiewnej z 1596 r. tereny te były zamieszkane przez katolików rzymskich i greckich. Ważną rolę pełnili na tym obszarze duchowni obu obrządków. Zwłaszcza księża uniccy, którzy byli jedyną elitą Cerkwi unickiej, wchodzili we współpracę i w liczne konflikty międzysąsiedzkie z polską szlachtą, łacińskimi duchownymi i ludnością chłopską obu obrządków.
    НаземляхуздоўжракіБугнапрацягунекалькіхстагоддзяўпражываліпобачусходніяізаходніяславяне. Гэта была тэрыторыя, на якой польская і лацінская культуры сутыкаліся з усходнеславянскай і праваслаўнай. Пасля царкоўнай уніі 1596 года на Пабужжы пражывалі рымскія і грэцкія каталікі. Важная роля на названай тэрыторыі належыла духоўным абодвух абрадаў. Уніяцкае духавенства, якое з’яўлялася адзінай элітай уніяцкай царквы, асабліва актыўна ўзаемадзейнічала з польскай шляхтай, каталіцкімі духоўнымі і з сельскім насельніцтвам абедзвюх канфесій. Гэтыя ўзаемадачыненні не былі пазбаўлены шматлікіх міжсуседскіх канфліктаў.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2016, 10
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uciemiężeni. Tułaczy los Leona Horoszewicza i Andrzeja Błyskosza – dołhobrodzkich obrońców wiary
    The oppressed. The wandering fate of Leon Horoszewicz and Andrzej Błyskosz – the faith’s defenders from Dołhobrody
    Autorzy:
    Sarnacki, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20433516.pdf
    Data publikacji:
    2023-11-20
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    Cerkiew unicka
    Dołhobrody
    prześladowania unitów
    Leon Horoszewicz
    Andrzej Błyskosz
    pielgrzymka unitów do papieża
    Uniate Church
    persecution of Uniates
    pilgrimage of the Uniates to the Pope
    Opis:
    W 1874 r. ostatni kapłan parafii unickiej w Dołhobrodach, Leon Horoszewicz, w związku ze sprzeciwem wobec „oczyszczeniu obrządku unickiego z naleciałości łacińskich” i przyjęciu prawosławia, musiał opuścić teren diecezji chełmskiej. Wyjechał z rodziną do Radomia, gdzie przebywał pod ścisłym nadzorem policji. Trzydzieści lat później Dołhobrody opuścił również dawny parafianin księdza Horoszewicza – Andrzej Błyskosz. Udał się on do papieża Piusa X z pielgrzymką, której celem było przekazanie petycji przeciw prześladowaniom unitów ze strony władz rosyjskich. Zmarł w trakcie pobytu w Rzymie, gdzie został pochowany na koszt papieża.
    In 1874, the last priest of the Uniate parish in Dołhobrody, Leon Horoszewicz, had to leave the area of the Chełm diocese due to his opposition to the “purification of the Uniate rite of Latin influences” and the adoption of Orthodoxy. He left with his family for Radom, where he was kept under strict supervision of the police. Thirty years later, Andrzej Błyskosz, a former parishioner of Father Horoszewicz, also left Dołhobrody. He went to Pope Pius X on a pilgrimage, which aimed to deliver a petition against the persecution of the Uniates by the Russian authorities. He died during his stay in Rome, where he was buried at the Pope’s expense.
    Źródło:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2023, 21; 49-72
    1643-4374
    Pojawia się w:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsca kultu maryjnego w litewskiej prowincji bazylianów w XVII-XVIII wieku
    Marian Cult Places in the Lithuanian Province of the Basilians in the 17th-18th Centuries
    Autorzy:
    Wereda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28407298.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Cerkiew unicka
    litewska prowincja bazylianów
    kult maryjny
    kultura religijna
    Wielkie Księstwo Litewskie
    Uniate Church
    Lithuanian province of the Basilians
    Marian cult
    religious culture
    Grand Duchy of Lithuania
    Opis:
    Jedną z form aktywności zakonu litewskiej prowincji bazylianów w XVII i XVIII wieku była praca w miejscach kultu maryjnego. Dzięki zabiegom bazylianów dwa otaczane kultem wizerunki maryjne zostały ukoronowane koronami papieskimi. Bazylianie zainicjowali praktykę obchodów lat jubileuszowych oraz korzystali z nadawanych przez Stolicę Apostolską przywilejów odpustowych. W miejscach gromadzących licznie przybywających pątników tworzyli oprawę wizualną i muzyczną. Miejsca kultu maryjnego kreowane przez bazylianów przyczyniały się do wzmacniania wspólnoty Cerkwi unickiej i integracji zróżnicowanego społeczeństwa na północno-wschodnich obszarach państwa polsko-litewskiego.
    One of the tasks of the Basilian Order of the Lithuanian Province in the 17th and 18th centuries was activity at the places of Marian cult. Thanks to the Basilians' efforts, two venerated Marian images were crowned with papal crowns. The Basilians initiated the practice of celebrating jubilee years and benefited from the indulgence privileges granted by the Holy See. They created visual and musical settings at places which attracted large numbers of pilgrims. Marian places of worship created by the Basilians contributed to the strengthening of the Uniate Orthodox Church community and the integration of the diverse society in the north-eastern areas of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 30, 2; 194-209
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od Kościoła rzymskokatolickiego, przez Kościół unicki, do Kościoła prawosławnego. Pokasacyjne dzieje świątyń dominikanów w Janowie Podlaskim i reformatów w Białej Podlaskiej
    From Roman Catholic Church through Uniate Church to Orthodox Church. The Post-Dissolution History of Dominican Church at Janów Podlaski and of Reformed Friars Minor at Biała Podlaska
    От римско-католической, через униатскую до православной церкви. После кассационная история храмов доминиканцев в Янове Подляском и реформатов в Белой Подляской
    Autorzy:
    Buczyło, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2234997.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Kościół rzymskokatolicki
    Kościół unicki
    Kościół prawosławny
    Podlasie
    Biała Podlaska
    Janów Podlaski
    kasata klasztorów
    franciszkanie reformowani (reformaci)
    dominikanie
    Chełmski Konsystorz Greckokatolicki
    Catholic Church
    Uniate Church
    Orthodox Church
    monastery dissolution
    Reformed Friars Minor
    Dominican Order
    Chełm Greek Catholic Consistory
    Opis:
    W artykule przedstawiono losy dwóch kościołów klasztornych: dominikanów w Janowie Podlaskim i reformatów w Białej Podlaskiej. Obie te świątynie między 1864 a 1875 r. zmieniły swe przeznaczenie: najpierw skasowano działające przy nich klasztory, następnie zostały przekształcone w cerkwie unickie, by po likwidacji Kościoła unickiego stać się cerkwiami prawosławnymi. Ich losy przedstawiono na podstawie materiałów przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie w zespole Chełmski Konsystorz Greckokatolicki.
    The article presents the fate of two convent churches: of Dominicans at Janów Podlaski and Reformed Friars Minor at Biała Podlaska. Both churches changed their intended purpose between 1864 and 1875; first, their convents were dissolved, then they were converted into Uniate churches only to be transformed into the Orthodox churches after the liquidation of the Uniate Church. Their fate has been presented based on archival materials kept in the State Archives in Lublin, in the fonds of Chełm Greek Catholic Consistory.
    Целью настоящей статьи являлось приблизить после кассационную судьбу двух упраздненных монастырских храмов: доминиканцев в Янув-Подляском (Янове Подляшском) и реформатов в Бяла-Поляской (Белой Подляшской). Оба храма в 1864–1875 гг. несколько раз меняли свое назначение. После упразднения существующих рядом с ними монастырей они стали филиальными костелами, затем переданными Униатской церкви и переделанными в церкви этой конфессии. Вместе с упразднением в 1875 г. униатской Холмской епархии, как бывшее униатское имущество, они стали православными храмами. Источниковой базой для статьи послужили материалы, касающиеся обоих костелов, находящиеся в Государственном архиве в Люблине в фонде Холмская греко-католическая консистория (инв. но. 286, 353). Сохранившиеся там документы дают возможность восстановить подробности, связанные с передачей обоих католических храмов униатам. Из них также видно, каким образом светские российские власти пытались использовать эти преобразования для удаления из униатской церкви элементов убранства и обстановки несоответствующих православным образцам.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 55, 2; 33-48
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Bo Honor Twój Biskupi, zaszczytem jest Prześwietnej Familii Szeptyckich”. Inicjatywy biskupów Cerkwi unickiej z rodziny Szeptyckich podnoszące prestiżu rodu w XVIII wieku
    „For Your Episcopal Honour brings exaltation to the Grand House of Szeptycki”. The initiative to build the family esteem undertaken by the bishops of the Uniate Church from the Szeptycki family in the 18th century
    Autorzy:
    Wereda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929168.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Cerkiew unicka w XVIII wieku
    biskupi uniccy XVIII wiek
    Szeptyccy
    sarmatyzm
    The Uniate Church of the 18th century
    Unite bishops in the 18th century
    the Szeptycki family
    Sarmatism
    Opis:
    In the 18th century, the Szeptycki family gave the Uniate Church four bishops: Barłaam Bazyli, Atanazy Antoni, Ludwik Leon, Atanazy Andrzej. The Episcopal dignity gave them a chance to foster the prestige of their family. In order to achieve this goal, the bishops used religious celebrations and festivities to as an arena in which they produced their message with the use of all means of communication known to the world of that era. Through the diversity of their appeal, they were able to reach all social layers. In their methodology of proclaiming the prestige of the family, the bishops used panegyric texts and artefacts of material culture, which they made full of genealogical and heraldic references. These initiatives allowed the bishops to sustain the position of their family on a local scale, as borne out by the official titles of some of the members of the family. However, the bishops failed in gaining any influence at the royal court. Although the main focus of all these activities was on elevating the social status of the family, the bishops’ actions influenced directly the change within the Uniate Church. Through their reliance on methods and means of communication which imitated the model developed by the Nobles and the Roman Catholic Church, the Uniate bishops brought their Church to the realm of Latin civilization.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 2; 23-42
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kompetencje językowe bazylianów prowincji litewskiej w XVII–XVIII wieku
    Linguistic Competence of the Basilian Monks of the Lithuanian Province in the 17th–18th Centuries
    Autorzy:
    Wereda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33907161.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Uniate Church
    Basilian Order
    Basilians of the Lithuanian Province
    Basilian education
    Ruthenian culture
    Grand Duchy of Lithuania
    Cerkiew unicka
    zakon bazylianów
    bazylianie prowincji litewskiej
    edukacja bazyliańska
    kultura ruska
    Wielkie Księstwo Litewskie
    Opis:
    Aktywność zgromadzenia bazylianów jest kluczowa dla poznania przeobrażeń kulturowych, społecznych, religijnych i relacji zachodzących na pograniczu kultur wyznaczanych przez łaciński i bizantyjski krąg kulturowy. Artykuł powstał na podstawie katalogu bazylianów studiujących w seminarium papieskim w Wilnie w latach 1611–1795 oraz spisu zakonników z 1800 r. i analizuje kompetencje językowe bazylianów prowincji litewskiej. Zakonnicy najczęściej posiadali znajomość trzech języków: łacińskiego, polskiego oraz „sclavonica” lub „ruthenica”. W drugiej połowie XVIII w. bazylianie poszerzali kompetencje językowe o znajomość języków nowożytnych: francuskiego, niemieckiego, włoskiego. W odpowiedzi na potrzeby duszpasterskie używali języka litewskiego, żmudzkiego, łotewskiego. Kompetencje językowe wykorzystywali w pracy duszpasterskiej i edukacyjnej. Zakonnicy w Wielkim Księstwie Litewskim, wraz z parafialnym duchowieństwem unickim, tworzyli środowisko podtrzymujące znajomość tradycji piśmienniczej języka ruskiego. Kompetencje językowe bazylianów kształtowały formy i treści przekazu w pracy duszpasterskiej, szerzenie wiary i umożliwiały korelacje pomiędzy dziedzictwem kulturowym grup językowych. Umiejętności zakonników pozwalały im pełnić rolę pośredników treści pomiędzy społecznościami różnych kręgów językowych i pomiędzy kulturą elitarną i egalitarną.
    The activity of the Basilian congregation is crucial to understanding the cultural, social, religious transformations and relations occurring at the cultural borderlands marked by the Latin and Byzantine cultural circles. Based on the catalogue of Basilians studying at the papal seminary in Vilnius between 1611 and 1795, and a census of the monks from 1800, the paper analyses the linguistic competences of the Basilians of the Lithuanian province. The monks usually had knowledge of three languages i.e., Latin, Polish and „Sclavonica” or „Ruthenica”. In the second half of the 18th century, Basilians expanded their linguistic competences to include knowledge of modern languages: French, German and Italian. In response to pastoral needs, they used Lithuanian, Samogitian and Latvian. The monks used their linguistic competences in their pastoral and educational work. The monks in the Grand Duchy of Lithuania, together with the Unitarian parish clergy, formed an environment that maintained the literary tradition of the Ruthenian language. Basilians’ linguistic competences shaped the forms of content and message in pastoral work, spreading faith and enabling correlations between the cultural heritage of various linguistic groups. The monks’ skills enabled them to act as content intermediaries between communities of different linguistic backgrounds and between elite and egalitarian culture.
    Źródło:
    Res Historica; 2023, 55; 201-216
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kaplica w Jabłonce w dekanacie kaszogrodzkim w 1800 r
    The Chapel in Jablonka in the Kashgorod Deanery in 1800
    Autorzy:
    Sygowski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2130738.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-29
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    cerkiew unicka
    Wołyń
    prawosławie rosyjskie
    polityka religijna
    Cesarstwo Rosyjskie
    dekanat kaszogrodzki
    Uniate Orthodox Church
    Volhynia
    Russian Orthodoxy
    Religious Policy
    Russian Empire
    Kashgorod Deanery
    Opis:
    W 1794 r. wojska rosyjskie idące przez wołyńskie tereny Rzeczypospolitej, żeby stłumić powstanie kościuszkowskie, przejmowały niektóre cerkwie unickie, wprowadzając do nich siłą rosyjskich duchownych prawosławnych. Tak było w Jabłonce Wielkiej w dekanacie kaszogrodzkim (na pn. od Łucka). Reakcją właściciela wsi było wybudowanie dla wiernych jego kosztem kaplicy unickiej i jej wyposażenie. Tekst wizytacji z 5 lutego 1800 r. ks. Teodora Połuchtowicza jest jedynym dokumentem opisującym tę kaplicę.
    Russian troops marching through the Volhynian territories of Poland in 1794 to suppress the Kościuszko Uprising took over some Uniate churches, forcibly introducing Russian Orthodox clergy to them. That took place, for example, in the Great Jablonka in the Kashgorod deanery (north of Lutsk). The building and equipment a new Uniate chapel in Jablonka was a reaction of the village’s owner to this situation. The only description of this chapel is the document of a visit by Teodor Połuchtowicz on February 5, 1800.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2022, 38, 3; 261-270
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kasata klasztoru bazylianów w Białej Podlaskiej
    Dissolution of the Basilian Monastery in Biała Podlaska
    Autorzy:
    Wereda, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791381.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-03
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    bazylianie
    Cerkiew unicka
    klasztor bazyliański w Białej Podlaskiej
    biblioteka klasztoru bazyliańskiego w Białej Podlaskiej
    Jozafat Kuncewicz
    Basilian monks
    Uniate Church
    Basilian monastery in Biała Podlaska
    the library of the Basilian monastery in Biała Podlaska
    Josaphat Kuncewicz
    Opis:
    Artykuł przedstawia proces realizacji kasaty klasztoru bazylianów w Białej Podlaskiej w aspekcie prawno-formalnym z uwzględnieniem kontekstu przemian politycznych i społecznych. Opisuje losy majątku klasztornego: nieruchomości i ruchomości klasztoru, budynku cerkwi i jego wyposażenia, losy księgozbioru biblioteki klasztornej. Przedstawia postawy zakonników wobec kasat oraz ich losy po opuszczeniu Białej Podlaskiej. Kasata bialskiej placówki wpisywała się w założenia polityki rosyjskiej, prowadzącej do likwidacji Cerkwi unickiej i wygaszenia kultu bł. Jozafata Kuncewicza, którego relikwie znajdowały się w bialskiej cerkwi i były otaczane szczególną czcią przez wiernych katolików zarówno obrządku łacińskiego, jak i greckiego. Likwidacja placówki z Białej Podlaskiej na trwale zmieniła krajobraz religijny i kulturowy miasta i okolic.
    This paper presents the process of dissolution of the Basilian monastery in Biała Podlaska in the legal and formal aspect, taking into account the context of political and social changes. It describes the lot of the monastery property, its immovables and movables, the building of the church and its equipment, as well as the monastery library. It presents also the attitudes of monks towards dissolution and their fate after leaving Biała Podlaska. The dissolution of the Biała Podlaska monastery was in line with the assumptions of Russian policy, leading to the liquidation of the Uniate Church and the extinction of the cult of Blessed Josaphat Kuncewicz, whose relics were in the Biala Podlaska church and were worshiped by both Roman and Greek Catholics. The liquidation of the Biała Podlaska monastery has permanently changed the religious and cultural scenery of the city and the surrounding area.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 2; 109-125
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityka religijna cesarzy Pawła I i Aleksandra I w sprawie Kościoła grecko-unickiego w południowo-zachodnim terytorium Imperium Rosyjskiego
    The religious policy of the emperors Paul I and Alexander I regarding the Greco-Uniate Church in the Southwestern Territory of the Russian Empire
    Autorzy:
    Bilyk, Viktoria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2011224.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Griechisch-Unierte Kirche
    Römisch-Katholische Kirche
    Polnisch-Litauisches Commonwealth
    Russisches Reich
    „Konversion zur Orthodoxie“
    Greek-Uniate Church
    Roman Catholic Church
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Russian Empire
    “conversion to Orthodoxy”
    Kościoł grecko-unicki
    Kościół Rzymskokatolicki
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    Imperium Rosyjskie
    „konwersja na prawosławie”
    Opis:
    Artykuł analizuje politykę religijną rosyjskich cesarzy Pawła I i Aleksandra I w sprawie Kościoła grecko-unickiego na Wołyniu, w Kijowie i na Podolu. Stwierdzono, że za panowania tych cesarzy presja na unitów została złagodzona, co przyczyniło się do przywrócenia parafii grecko-unickich i wzrostu liczby parafian tego Kościoła. Pokazano także działania rządu mające na celu usunięcie Kościoła grecko-unickiego z wpływów Kościoła Rzymskokatolickiego.
    Der Artikel analysiert die Religionspolitik der russischen Kaiser Paul I. und Alexander I. bezüglich der Griechisch-Unierten Kirche in Wolhynien, Kiew und Podolien. Es stellte sich heraus, dass während der Regierungszeit dieser Kaiser der Druck auf die Unierten gelindert wurde, was zur Wiederherstellung der griechischen unierten Pfarreien und einer Zunahme der Gemeindemitglieder dieser Kirche beitrug. Die Maßnahmen der Regierung, die darauf abzielen, die Griechisch-Unierte Kirche aus dem Einfluss der römisch-katholischen Kirche zu entfernen, werden ebenfalls gezeigt.
    The article analyzes the religious policy of the Russian emperors Paul I and Alexander I regarding the Greco-Uniate Church in Volyn, Kyiv and Podil provinces. It was clarified that during the reign of these emperors, the pressure on the Uniates was eased, and it helped to restore the Greco-Uniate parishes and increase the number of parishioners of this Church. Also shown the government measures aimed at removing the Greek-Uniate Church from the influence of the Roman Catholic Church.
    Źródło:
    Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2021, 28; 383-397
    1230-0780
    2719-4337
    Pojawia się w:
    Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Parafia unicka w Maziłach w XVIII wieku
    The Uniate parish of Maziły in the 18th century
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/517661.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    History
    the Uniate Parish
    Maziły
    Church
    Opis:
    The following work depicts the running of the Uniate Parish of the Visitation of the Blessed Virgin Mary, in Mazily since its formation until its liquidation in the 18th century. The introduction of the article specifies the geographical location of the parish, its size and the position within the hierarchical structure of the Church. Then, on the basis of an analysis of Chelm Bishops’ post-inspection protocols as well as statistical specifications, the appearance , fittings and ancillary equipment of the parish church and its affiliated churches are described As far as possible, the author also attempts to make an account of the appearance of the vicarage and its ancillary buildings. Moreover, not only is the list of 4 clergy recreated, but also the Orthodox church benefice is defined. The final part concerns the number of worshipers as well as the number of Holy Communion receivers.
    Źródło:
    Historia i Świat; 2014, 3; 137-154
    2299-2464
    Pojawia się w:
    Historia i Świat
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Copy of the Chełm Icon of Mother of God in the Orthodox Church in Klesztów. Dating, Direct Inspiration, Cult
    Kopia ikony Matki Boskiej Chełmskiej w cerkwi w Klesztowie. Datowanie, bezpośrednie inspiracje, kult
    Autorzy:
    Ludera, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2038283.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kopia ikony Matki Boskiej Chełmskiej
    Klesztów
    pogranicze wyznaniowe Rzeczypospolitej w XVIII w.
    Cerkiew prawosławna i unicka
    a copy of the Chełm icon of Mother of God
    the religious borderland of the 18th-century Commonwealth of Poland
    Orthodox and Uniate church
    Opis:
    Artykuł jest syntetyczną monografią dotąd jedynie wzmiankowanej kopii ikony Matki Boskiej Chełmskiej, znajdującej się w dawnej cerkwi Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Klesztowie koło Chełma. Rozważano kontrowersje dotyczące datowania zachowanych warstw malarskich ikony, czego nie ułatwiają niejednoznaczne wyniki ostatnich badań konserwatorskich (1993). W tym kontekście przeprowadzono szczegółową analizę porównawczą klesztowskiej ikony, w tym z dwiema słabo znanymi kopiami ikony Matki Boskiej Chełmskiej. Chodzi o obraz olejny z podhoreckiej kolekcji Wacława Rzewuskiego (1746) oraz rycinę dewocyjną (1765), obecnie w kolekcji prywatnej. Rekonstruując kult kopii z Klesztowa, analizowano związki między Węgleńskimi z Klesztowa a Wacławem Rzewuskim, osobisty stosunek tego ostatniego do chełmskiej i klesztowskiej ikony, a także apotropaiczną funkcję przypisywaną w Rzeczypospolitej nie tylko oryginałowi, ale również jego kopiom, czczonym zarówno przez wyznawców Cerkwi, jak i Kościoła łacińskiego.
    The article is a synthetic monograph of the, so far only mentioned, copy of the Chełm icon of Mother of God, which was located in the former Orthodox Church of the Assumption of Virgin Mary in Klesztów near Chełm. Controversies concerning the dating of the preserved paint layers of the icon were considered, which was not facilitated by the ambiguous results of the last conservation studies (1993). In this context, a detailed comparative analysis of the Klesztów icon was conducted, including with two poorly-known copies of the Chełm icon of Mother of God – namely the oil painting of Podhorce collection of Wacław Rzewuski (1746) and the devotional engraving (1765), now in a private collection. Whilst reconstructing the cult of the copy of Klesztów, the relationship between Węgleńscy from Klesztów and Wacław Rzewuski, the personal attitude of the latter toward the Chełm and Klesztów icons, as well as the apotropaic function attributed in the Commonwealth of Poland not only to the original, but also to its copies, worshiped by both the faithful of the Orthodox Church and the Latins, were analysed.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 4; 109-127
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z kart parafii unickiej p.w. Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny w Gródku w świetle osiemnastowiecznych wizytacji kościelnych
    The history of the Assumption of the Virgin Mary Uniate parish in Gródek in the light of 18th century church visitations
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/450046.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Gródek
    Uniate parish
    Orthodox church
    paroch (parish priest)
    Uniates
    endowment
    utensils
    Opis:
    Gródek is a country village whose origin dates back to at least the fifteen century. The first written record of the village dates from 1409. In it is found acknowledgment of Wołczko Rekutowicz from Gródek as one of the founders and a supplier of furnishings to the local church. Originally belonging to the Duchy of Belz, the village together with the Duchy, was incorporated into the Crown of the Kingdom of Poland in 1462. After the first partition of Polish- Lithuanian Commonwealth, Gródek was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. Today the village situated at the Huczwa river administratively belongs to Jarczow gmina (commune) as part of Tomaszów poviat in Lubelskie Province. During the period the piece of research covers, Gródek was mostly inhabited by Russian people and was an Orthodox parish. It in turn became a Greek Catholic parish following the Union of Brest. The first written record of an Orthodox Church comes from 1507 while 17th century documents confirm the existence of a Uniate parish. Having analyzed post- visitation protocols, it might be deduced that it was a wooden church poorly equipped with ecclesiastical utensils. There was also a bell tower and a cemetery alongside the church. It has been determined a paroch (parish priest) had some arable land as well as grassland at his disposal to support himself. Furthermore, he collected various ecclesiastical fees from his parishioners. From the period of time this research is focused on, personal information of 4 parochs as well as the approximate number of parishioners that varied between 14 and 70 has been established. Furthermore, the church is known to have been functioning in 1772 but it fell into ruin before 1798 after which the parishioners from Gródek attended the branch church in Podlodów.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2015, 22; 157-171
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów parafii unickiej pw. św. Michała Archanioła w Perespie w XVIII wieku
    The history of Saint Michael the Archangel Uniate Parish in Perespa in the 18th century
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494608.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Perespa
    Parafia
    Cerkiew
    Duchowieństwo
    Unici
    Uposażenie
    utensylia
    Uniate parish,
    Orthodox church
    Clergy
    Uniates
    church’s endowment
    utensils
    Opis:
    Dzisiejsza Perespa, to wieś położona w gminie Tyszowce, powiecie tomaszowskim, w województwie lubelskim. Swoimi korzeniami sięga co najmniej początków XVI wieku. Pierwsza informacja o tej wsi, mówiąca że była opuszczoną pochodzi z 1531 roku. Wiadomo, że funkcjonowała tam cerkiew prawosławna, która po raz pierwszy została odnotowana w 1570 roku. Działalność parafii prawosławnej potwierdzona jest przez dalszą cześć XVI wieku. Parafia unicka pw. św. Michała Archanioła była kontynuatorką parafii prawosławnej. Początkowo organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, zaś pod koniec XVIII wieku została włączona do protopopi z siedzibą w Grabowcu. Z analizy protokołów powizytacyjnych wynika, że świątynia w tej wsi była budowlą drewnianą, nie najgorzej zaopatrzoną w utensylia. Przy cerkwi była usytuowana dzwonnica i cmentarz. Parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, oraz różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. Dla badanego okresu ustalono personalia siedmiu proboszczów i określono, że szacunkowa liczba parafian wahała się pomiędzy 300 a 375 duszami.
    Perespa is a tiny village located in Tyszowce gmina (country commune) that lies within the administration of Tomaszów poviat (county) in Lubelskie Voivodship (District). Its roots date back to at least the beginning of 16th century. The first written record about this village claiming it to be abandoned dates back to 1531. However, it is recorded that the Orthodox church functioned there according to the note from 1570. The operation of the Orthodox parish throughout the remaining years of 16th century was also later confirmed. The Uniate parish of Saint Michael the Archangel was the successor of the Orthodox parish. In the beginning, in terms of jurisdiction it belonged to the protopope in Grabowiec. In accordance with the post-visitation protocols the Orthodox church appears to have been wooden and quite well equipped with ecclesiastical utensils. Also, there was a wooden bell tower and a cemetery by the church. Not only did a paroch (parish priest) have some arable land and grassland at his disposal to cultivate and support himself but also he collected various fees from the parishioners. Furthermore, he also was in possession of a parsonage and ancillary buildings. The personal details of past seven parochs presiding at this church in the period this research focuses on has been established whereas the average number of parishioners for the same period that fluctuated with the time is estimated at between 300 and 375.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2016, 58, 3; 377-414
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontekst historyczny procesu beatyfikacyjnego męczenników z Pratulina i ich duchowe dziedzictwo dzisiaj
    Historical context of the beatification process of the martyrs of Pratulin and their spiritual heritage today
    Autorzy:
    Matwiejuk, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27316395.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-30
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
    Tematy:
    beatyfikacja
    cerkiew
    heroizm
    liturgia
    męczeństwo
    synod
    unici
    beatification
    Orthodox church
    heroism
    liturgy
    martyrdom
    uniate
    Opis:
    Beatyfikacja w Kościele katolickim jest urzędowym aktem kościelnym. Zezwala on na publiczny kult o charakterze lokalnym, zatem w diecezji czy zakonie, konkretnej zmarłej osoby. Uroczyste ogłoszenie nowego błogosławionego poprzedza żmudny proces beatyfikacyjny. Proces unickich męczenników z Pratulina z 1874 roku rozpoczął w 1919 roku bp Henryk Przeździecki, pierwszy ordynariusz reaktywowanej diecezji janowskiej czyli podlaskiej. Kompletną dokumentację, tzw. Positio super martyrio, przygotowała prof. Hanna Dylągowa w 1995 roku. Papież Jan Paweł II dokonał beatyfikacji Sług Bożych Wincentego Lewoniuka i XII współtowarzyszy w Rzymie 6 października 1996 roku. Prośbę o dokonanie beatyfikacji i podziękowanie za nią wygłosił wobec Ojca Świętego biskup siedlecki Jan Wiktor Nowak. Synod Kościoła unickiego, obradujący w 1720 roku w Zamościu, przyczynił się do ożywienia życia religijnego w diecezjach unickich. Zainicjował pogłębioną formację duszpasterzy i wprowadził pewne zmiany w obrzędowości liturgicznej. Postawę błogosławionych męczenników z Pratulina kształtowała nade wszystko liturgia. Jest ona bowiem miejscem i sposobem doświadczania zbawczej obecności Chrystusa. Męczennicy z Pratulina dorastali do świętości w klimacie prześladowań, prowokowanych przez upolitycznione prawosławie. Ich heroiczne świadectwo jest błogosławioną cząstką duchowego dziedzictwa diecezji siedleckiej. Kolejne pokolenia wyznawców Chrystusa to dziedzictwo poznają, przyjmują je i utrwalają, żyjąc według Ewangelii, miłując Kościół, i modląc się o zjednoczenie podzielonych chrześcijan.
    The trial of the Uniate martyrs from Pratulin in 1874 was started in 1919 by Bishop Henryk Przeździecki, the first ordinary of the resurrected diocese of Janów, i.e. Podlasie. The beatification of the Servants of God, Wincenty Lewoniuk and XII companions, was carried out in Rome on October 6, 1996 by Pope John Paul II. The attitude of the blessed Pratulin martyrs was shaped above all by the liturgy. The Synod of the Uniate Church, held in Zamość in 1720, contributed to the revival of religious life in Uniate dioceses through the in-depth formation of pastors and certain changes in liturgical rituals. Blessed martyrs from Pratulin grew up to sanctity in a climate of persecution provoked by politicized Orthodoxy. Their heroic testimony is the spiritual heritage of the Diocese of Siedlce. Successive generations of Christ's followers will recognize this heritage, accept it and consolidate it by living the Gospel, loving the Church and praying for the unity of divided Christians.
    Źródło:
    Teologiczne Studia Siedleckie; 2022, XIX/19; 217-245
    1733-7496
    Pojawia się w:
    Teologiczne Studia Siedleckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów parafii unickiej w Grodysławicach
    From the History of the Uniate Parish in Gradysławice
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040574.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Uniate parish
    Orthodox church
    parish priest
    argentaria
    benefice
    Uniates
    parafia
    cerkiew
    proboszcz
    beneficjum
    unici
    Opis:
    Artykuł przedstawia blisko 200-letnie dzieje parafii unickiej p.w. Podwyższenia Świętego Krzyża w Grodysławicach (od końca XVII w. do 1875 r., czyli roku likwidacji unii i tym samym parafii). Na wstępie określono położenie geograficzne parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich oraz wykazy statystyczne, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i kościołów filialnych oraz ich wyposażenie. W miarę możliwości, na ile pozwoliły źródła, ukazany został także wygląd plebanii i budynków ekonomicznych. Następnie określono beneficjum cerkiewne z uwzględnieniem zmian, jakie zachodziły w jego wielkości i jakości. W kolejnej części odtworzono listę związanych z parafią 14 duchownych, wzbogacając ją o podstawowe dane biograficzne poszczególnych kapłanów. W końcowej części określono liczbę wiernych, przedstawiono liczbę parafian przystępujących do sakramentów oraz w miarę możliwości zaprezentowano poziom religijnego uświadomienia wiernych parafii grodysławickiej.
    The present paper depicts almost 200-year-old history of the Uniate parish of the Exaltation of the Holy Cross in Grodysławice (from the end of 17th century until 1875- i.e. the liquidation of the treaty and consequently the parish). The introduction of this paper provides some general information about its geographical location, its size and the place within the Church hierarchical structure. Having analyzed post- visitation protocols left by the Bishops of Chelm as well as statistical reports the look of both the church and branch churches and their accessories is recounted. As far as the available primary sources have made it possible, not only is the look of the vicarage and ancillary buildings presented but also the parish ecclesiastical benefice and its fluctuation in size and quantity throughout its history is determined. Furthermore, the total number of 14 parish priests residing in this particular parish is defined enriched with some biographical information about each and every one of them. The final part determines the number of worshipers as well as the number of Holy Communion receivers, furthermore, as far as possible, the level of religious awareness of Grodyslawice parishioners is presented.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 4; 23-68
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z przeszłości parafii unickiej w Wieprzowie pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w świetle osiemnastowiecznych wizytacji kościelnych
    The History of the Nativity of the Most Blessed Virgin Mary Uniate Parish in Wieprzów in the light of the eighteenth century church visitations
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/502557.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    parafia
    cerkiew
    paroch
    unici
    uposażenie
    utensylia
    Uniate parish
    Orthodox church
    paroch (parish priest)
    Uniates
    endowment
    utensils
    Opis:
    Today Wieprzów is a tiny country village that administratively belongs to Tarnawatka commune in Tomaszów district in Lubelskie Province. This place was established by Wallachian settlers in the at least sixteenth century. Originally belonging to the Duchy of Belz, the village, together with the Duchy, was incorporated into the Crown of the Kingdom of Poland in 1462. After the first partition of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Wieprzów was annexed by the Habsburg Empire, then it became a part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. Due to the fact that Wieprzów at the time the present research focuses on was mostly inhabited by Russian people, there was an Orthodox parish, which became a Greek Catholic parish following the Union of Brest. During its functioning it organizationally belonged to the Deanery of Tyszowce and then Tomaszów. As an independent parish it existed until almost the eighteenth century. At the end of that century it was annexed to the parish of Protection of the Most Holy Virgin Mother in Podhorce and then to the parish of St. George in Tomaszów. As a branch Orthodox church it survived until 1875, which means until the liquidation of the union on the land of the former Kingdom of Poland. Having analyzed post-visitation protocols, it might be deduced that it was a wooden church poorly equipped with ecclesiastical utensils. There was also a bell tower and a cemetery by the church. It has been determined that a paroch (parish priest) had some arable land as well as grassland at his disposal to support himself, furthermore, he collected various ecclesiastical fees from his parishioners. He also had a small presbytery and ancillary buildings. Regarding the time period this paper deals with, the author found out personal information about two parochs as well as the approximate number of parishioners that varied between 45 and 145.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2015, 24, 1; 43-61
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dzieje parafii unickiej p.w. św. Demetriusza Męczennika w Nedeżowie w świetle XVIII-wiecznych wizytacji kościelnych
    The history of St Demetrius the Great Martyr Uniate church in Nedezów in the light of 18th century church visitations
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494602.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Parafia
    Cerkiew
    Paroch
    Unici
    Uposażenie
    Paramenty
    Argentaria
    utensylia
    Uniate parish
    Orthodox church
    paroch (parish priest)
    Uniates
    church’s endowment
    paraments
    argentaria
    utensils
    Opis:
    Dzisiejszy Nedeżów położony jest w gminie Tomaszów Lubelski, w północnej części powiatu tomaszowskiego, w województwie lubelskim. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1409 roku. W okresie staropolskim administracyjnie związana była z powiatem i województwem bełskim. Po I rozbiorze Polski znalazła się w monarchii Habsburgów, w okresie napoleońskim w Księstwie Warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w zależnym od Rosji Królestwie Polskim. Pierwotnie funkcjonowała tam parafia prawosławna, a po zawarciu unii brzeskiej, unicka. Jako samodzielna jednostka kościelna przetrwała do końca XVIII wieku, kiedy została przez władze austriackie zdegradowana do miana cerkwi filialnej i włączona do parafii w Typinie, w której funkcjonowała do likwidacji unii. Przez pierwszy okres funkcjonowania parafia w Nedeżowie organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, a pod koniec XVII wieku do nowoutworzonej protopopii tomaszowskiej. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie, a także zmiany jakie zachodziły w tym zakresie w badanym okresie. Ustalono, ze parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, a ponadto różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji niewielką plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. W miarę możliwości określono beneficjum cerkiewne i pokazano zachodzące w nim zmiany w badanym okresie. Na koniec zwrócono uwagę na liczbę wiernych oraz odtworzono liczbę duszpasterzy pracujących w tej parafii.
    Nedezów is a small country village located in Tomaszów Lubelski gmina (commune) in the northern part of Tomaszów poviat in Lubelskie Province. The first written record dates back to 1409 in which time, administratively, it belonged to the Duchy of Belz and later to the Belz Voivodeship. After the first partition of the Kingdom of Poland it was annexed by the Habsburg Empire whereas during the Napoleon era it fell into the territory of the Duchy of Warsaw and later as a result of the compromise of the Congress of Vienna it belonged to the Kingdom of Poland (Congress Poland), which remained totally under Russian control. The original parish was the Eastern Orthodox parish, which, after the Treaty of Brest became the Uniate parish. As an independent church unit it functioned on until the end of 18th century, when it was degraded to a subsidiary Orthodox church and incorporated into the parish of Typin in which it operated until the liquidation of the Uniate. At first, administratively, the parish in Nedezów belonged to the Deanery of Tomaszów and at the end of 17th century to the newly created Protopopia of Tomaszów. Having analyzed post- visitation protocols left by Chelm Bishops the look as well as fittings and ancillary equipment of the parish church is recounted as well as any changes in the period of this research. It has been determined the paroch (parish priest) had some arable land as well as grassland at his disposal to support himself, furthermore, he collected various ecclesiastical fees from his parishioners. There was also a small presbytery with ancillary buildings. As far as it is possible, the parish ecclesiastical benefice and its fluctuation in the period of this research is determined. Furthermore, the number of worshipers and priests residing in this particular parish is defined.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2015, 57, 3; 319-346
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pieśni o. Tymoteusza Szczurowskiego w „Śpiewniku kościelnym” ks. Michała Marcina Mioduszewskiego
    Songs by Father Tymoteusz Szczurowski in 'Śpiewnik kościelny' [Church Songbook] by Father Michał Marcin Mioduszewski
    Autorzy:
    Shkurgan, Oksana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28409435.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Zgromadzenie Księży Misjonarzy
    pieśni kościelne
    bazylianie
    śpiewnik unicki
    pieśni unickie
    misja bazyliańska
    Congregation of Missionary Fathers
    church songs
    basilian convent
    uniate songbook
    uniate songs
    basilian mission
    Opis:
    Ks. Michał Marcin Mioduszewski CM (1787–1868) wydał Śpiewnik kościelny (Kraków 1838), w którym zamieścił ujednolicone wersje tekstów pieśni z polskiego repertuaru rzymskokatolickiego wraz z ich jednogłosowymi melodiami. Ten drukowany zbiór był wynikiem zapoczątkowanej przez jego autora w 1830 roku kilkuletniej akcji zbierania i gromadzenia pieśni kościelnych, kontynuowanej także po wydaniu śpiewnika. W opublikowanym następnie Dodatku do Śpiewnika kościelnego (Kraków 1842) obok repertuaru rzymskokatolickiego, po pieśniach za umarłych i przed zapisami śpiewów mszalnych, Mioduszewski zamieścił blok poetyckich i muzyczno-poetyckich anonimowych przekazów polskojęzycznych utworów opatrzony tytułem „Pieśni w cerkwiach dyecezyi chełmskiej obrządku grecko-katolickiego używane”, podając w słowie wstępnym do dodatku informację, że pieśni unickie pochodzą z pracy pt. Misja Bialska [Supraśl 1792 – O.S.] o. Tymoteusza Szczurowskiego. Pieśni cerkiewne usystematyzowano w śpiewniku tematycznie (pieśni Pańskie, o Najświętszej Maryi Pannie, o świętych, przygodne). Jak ustalono, w sumie w Śpiewniku kościelnym (we wzmiankowanym Dodatku oraz w kolejnych, wydanych w Lipsku drukach: Dodatku II (1849) i Dodatku III (1853)) Mioduszewski opublikował 44 pieśni bazyliańskiego misjonarza o. Tymoteusza Szczurowskiego (1740–1812), z których 27 zostało wydanych wraz z melodiami, a pozostałe wyłącznie w postaci tekstów. Wobec braku wcześniejszych źródeł nutowych pieśni Szczurowskiego, szczególnego znaczenia nabierają ich muzyczno-poetyckie przekazy opublikowane w dziewiętnastowiecznym Śpiewniku kościelnym. Drukowany nutowy zbiór niewątpliwie przyczynił się do popularyzacji w XIX wieku pieśni tego unickiego misjonarza. Dzięki dokonaniom ks. Michała Marcina Mioduszewskiego pieśni bazylianina o. Tymoteusza Szczurowskiego zostały uchronione od zapomnienia.
    Father Michał Marcin Mioduszewski CM (1787–1868) published his Śpiewnik kościelny [Church Songbook] (Kraków 1838), including Polish songs from the Catholic repertoire with standardized texts and melodies for a solo voice. The printed volume was a result of the author’s search for sacred songs, which he had collected for several years since 1830 and continued after the publication. In a later publication, Dodatek do Śpiewnika kościelnego [A Supplement to the Church Songbook] (Kraków 1842), in addition to the Roman Catholic repertoire, funeral songs and scores of mass chants, Mioduszewski included a set of poetic and musical-poetic anonymous compositions in Polish with the title “Songs performed in the Greek Catholic churches of the Chełm diocese”. In the foreword to the songs, he informed the readers that the Greek Catholic repertoire was borrowed from a work titled The Biała Mission [Supraśl 1792 – O.S.] by Father Tymoteusz Szczurowski. The songs were categorized according to subject (divine, about the Holy Virgin, about the saints and daily prayers). It has been determined that in his Śpiewnik kościelny (including the above-mentioned Supplement and its subsequent continuations printed in Leipzig: Supplement II (1849) and Supplement III (1853)) Mioduszewski published a total number of 44 songs written by a Basilian missionary, Father Tymoteusz Szczurowski (1740–1812), 27 of which were published with their melodies, while the remainder were included only in textual form. In the absence of earlier sources containing scores of Szczurowski’s songs, their musical-poetic versions published in the nineteenth-century church songbook are of particular significance. There can be no doubt that this printed collection contributed to the popularization of the legacy of this Greek Catholic missionary in the nineteenth century. The published results of Father Michał Marcin Mioduszewski’s efforts saved the songs written by Basilian monk Tymoteusz Szczurowski from oblivion.
    Źródło:
    Muzyka; 2018, 63, 3; 117-136
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aktualność świadectwa błogosławionych męczenników z Pratulina
    The actuality of the testimony of the blessed martyrs of Pratulin
    Autorzy:
    Matwiejuk, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27316322.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-30
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
    Tematy:
    beatyfikacja
    cerkiew
    męczeństwo
    unici
    Unia Brzeska
    świadectwo wiary
    beatification
    Orthodox Church
    martyrdom
    Uniate
    Union of Brest
    testimony of faith
    Opis:
    Treści duchowego dziedzictwa błogosławionych unickich męczenników z Pratulina, które przypomnieliśmy w ramach jubileuszowej sesji kapituły łukowskiej, ustawicznie kształtują oblicze Kościoła Siedleckiego. To dziedzictwo jest pomocne w przeżywaniu chrześcijańskiego „dzisiaj”. Wprawdzie zmieniły się warunki społeczne i polityczne, ale współcześni wyznawcy Chrystusa są, podobnie jak w XIX wieku, znakiem sprzeciwu wobec upowszechnianych dziś z wielkim natręctwem irracjonalnych ideologii. W czasie prześladowań unitów były nagminnie łamane podstawowe prawa osoby ludzkiej, zwłaszcza prawo do wolności religijnej. Dzisiaj wielu chrześcijan cierpi z powodu bezkarności w deptaniu praw ludzi wierzących. Podjęta refleksja o aktualności świadectwa heroicznych świadków wiary z Pratulina prowadzi do konstatacji, że odpowiedzią współczesnych chrześcijan na problemy obecnego czasu jest mimo wszystko optymizm płynący z wiary w Boga żywego i życie z wiary. Właśnie unici byli ludźmi takich postaw. Błogosławieni z Pratulina uczą wierności chrześcijańskiemu powołaniu. Zachęcają do wypracowania w życiu klarownej hierarchii wartości, opartej na niezmiennej nauce Chrystusa. Apelują o wrażliwość ludzkiego sumienia, kształtowanego na fundamencie Dekalogu. Tak chrześcijanie stają się obrońcami godności człowieka i odpowiedzialnymi członkami Kościoła i Ojczyzny.
    The jubilee of the session of the Collegiate Chapter of Łuków on the occasion of its 25th anniversary was an opportunity to recall the spiritual heritage of the blessed martyrs of Pratulin. It also became an obligation for the canons of this chapter to disseminate it. And this heritage is: life according to the Gospel, courageous profession of faith, evangelical hierarchy of values, faithfulness in small things, love of the Church and the Homeland.
    Źródło:
    Teologiczne Studia Siedleckie; 2022, XIX/19; 323-339
    1733-7496
    Pojawia się w:
    Teologiczne Studia Siedleckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The History of Saint Michael the Archangel Uniate Church in Rogóźno in the Light of the 18th Century Church Visitation
    Historia parafii unickiej pw. św. Michała Archanioła w Rogóźnie w świetle XVIII-wiecznej wizytacji kościelnej
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2038281.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Rogóźno
    parafia unicka
    Kościół prawosławny
    duchowieństwo parafialne
    argentaria
    beneficjum
    Unici
    Uniate parish
    Orthodox church
    parish priest
    benefice
    Uniates
    Opis:
    Praca przedstawia funkcjonowanie parafii unickiej pw. św. Michała Archanioła w Rogóźnie w 1. połowie XVIII wieku. We wstępie artykułu określono położenie geograficzne siedziby parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie. W miarę możliwości określono wygląd plebanii i zabudowań gospodarczych. Następnie określono beneficjum cerkiewne. W dalszej części zwrócono uwagę na liczbę wiernych i ich duszpasterzy.
    The following work depicts the operating of Saint Michael the Archangel Uniate Church in Rogóźno in the first half of the 18th century. The introduction contains the geographical location of the parish, its size and the place in the hierarchy of the Church. Having analyzed the Bishop of Chełm post-visitation protocols both the appearance of the church and church’s endowment is put forth. As far as possible, the appearance of the presbytery and auxiliary buildings has been determined. Then, not only was the church benefice determined but the number of the faithful and the clergy was defined.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 4; 91-108
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pieśni nabożne wydane przez o. Tymoteusza Szczurowskiego w kontekście repertuaru wykonywanego w środowiskach rzymskokatolickich i unickich w Rzeczypospolitej Obojga Narodów
    Autorzy:
    Shkurgan, Oksana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690157.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    sacred songs
    Greek Catholic Church
    Basilian missions
    Uniate Hymnals
    Roman Catholic Songbooks
    pieśni nabożne
    Kościół greckokatolicki
    misje bazyliańskie
    śpiewniki unickie
    kancjonały rzymskokatolickie
    Opis:
    The article is devoted to sacred songs issued by Tymoteusz (Tomasz Jozef) Szczurowski, (1740–1812), Basilian monk, a religious writer, a doctor of theology and canonical law, protonotary of the Holy See, a missionary acting in Polish-Lithuanian Commonwealth. The most of songs Szczurowski published in the period of being an monk in a Basilian monastery in Biała, owned by Radziwiłłs, and while he was in charge of a missions in Brześć parish. I compared them with sacred songs from the Roman Catholic and Uniate repertoire preserved in handwritten and printed sources, among others published in printing house of The Grand Dutchy of Lithuania. In religious works Wzór doskonałości panieńskiej [The model of virgins’ perfection], Głos wzbudzający serca chrześcijańskie [The voice inspiring christian hearts] and Misja Bialska [Mission of Biała] Szczurowski printed many sacred songs in Polish and Ukrainian (transliterated in Latin alphabet) without notation of music for the needs of Greek Catholic Church. These works mentioned in the sources of the subject, sometimes attributed to Szczurowski’s authorship, deserve deeper exploration. On the basis of preserved printed works Szczurowski might be considered the creator of Polish and Ukrainian language sacred songs – the common heritage of Poland and Ukraine. As the result of the research conducted by myself such opinion should be disclaimed at least when it refers to songs Straszliwego majestatu Panie [The Lord of the terrifying majesty] and Boże w dobroci nigdy nie przebrany [Lord of never exhausted goodness], which were in circulation among Polish speaking Roman Catholic communities of Polish-Lithuanian Commonwealth already in times close to Szczurowski’s birthday. Songs from the Catholic repertoire published in Misja Bialska issue of 1792 not only confirm their popularity among the followers of the Greek Roman rite, but they also bear testimony of the meaning and role of the sacred songs in Szczurowski’s mission activity.
    W artykule omówiono pieśni nabożne wydane przez o. Tymoteusza (Tomasza Józefa) Szczurowskiego (1740–1812), bazylianina, pisarza religijnego, kaznodzieję, doktora teologii i prawa kanonicznego, protonotariusza Stolicy Apostolskiej, misjonarza działającego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Najwięcej pieśni Szczurowski opublikował w okresie, kiedy był ihumenem klasztoru bazyliańskiego w należącej do Radziwiłłów Białej i prowadził misje w parafiach diecezji brzeskiej. Zostały one porównane z pieśniami z repertuaru wykonywanego w środowiskach rzymskokatolickich i unickich, zachowanymi w źródłach rękopiśmiennych i drukowanych, w tym wydanych w oficynach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W pracach religijnych Wzór doskonałości panieńskiej, Głos wzbudzający serca chrześcijańskie i Misja Bialska Szczurowski wydał wiele pieśni nabożnych w języku polskim i ukraińskim (transliterowane alfabetem łacińskim) bez zapisów nutowych dla potrzeb Kościoła greckokatolickiego. Utwory te, odnotowane w literaturze przedmiotu, niekiedy z sugestią, że były autorstwa Szczurowskiego, zasługują na bardziej wnikliwe badania. Na podstawie zachowanych wydawnictw należałoby Szczurowskiego uważać za twórcę polskojęzycznych i ukraińskojęzycznych pieśni religijnych, wspólnego dziedzictwa muzycznego Polski i Ukrainy. W wyniku przeprowadzonych przeze mnie badań trzeba zdementować taką opinię co najmniej w odniesieniu do pieśni Straszliwego majestatu Panie oraz Boże w dobroci nigdy nie przebrany, które funkcjonowały w polskojęzycznych środowiskach rzymskokatolickich Rzeczypospolitej Obojga Narodów już w czasach bliskich daty urodzenia Szczurowskiego. Wydane w 1792 r. w Misji Bialskiej pieśni z repertuaru katolickiego nie tylko potwierdzają ich ówczesną popularność wśród wiernych obrządku greckokatolickiego, ale także świadczą o znaczeniu i roli tych pieśni nabożnych w działalności misyjnej Szczurowskiego.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2015, 1
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stan bibliotek i zbiorów archiwalnych bazyliańskich klasztorów w świetle wizytacji (1799-1824)
    Autorzy:
    Wodzianowska, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2088454.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    libraries
    visitation files
    monastic archives
    Basilian fathers
    the Uniate Diocese of Lutsk
    Greek Catholic Church
    biblioteki
    akta wizytacyjne
    archiwa klasztorne
    bazylianie
    unicka diecezja łucka
    Kościół greckokatolicki
    Opis:
    Do podstawowych źródeł w badaniach nad książnicami klasztornymi obok ka-talogów bibliotecznych należą akta wizytacyjne, rejestrujące liczebność wspólnot, zabudowania klasztorne, podstawy finansowe jak i wielkość księgozbiorów monasterskich. Wizytatorzy odnotowywali liczbę tomów, zawartość treściową, pomieszczenia bibliotek jak i przechowywaną dokumentację archiwalną po-szczególnych placówek zakonnych. Zachowane wizytacje monasterów bazyliańskich pozwalają na analizę 27 księgozbiorów na terenie unickiej diecezji łuckiej w ciągu pierwszego ćwierćwiecza XIX wieku. Dokumentacja ta umożliwia ustalenie liczebności zbiorów, tempa ich przyrostu, zakresu tematycznego. Kilkanaście lat później, po kasacie bazylianów, większość tych bibliotek została rozproszona, spora część książek przekazana placówkom oświatowym a cenniejsze egzemplarze do muzeów i bibliotek uniwersyteckich. Akta wizytacyjne stanowią więc cenne źródło do rozpoznania zbiorów, miejsc w których były przechowywane, a także zawartości archiwów klasztornych. Gromadzono w klasztorach zarówno dzieła teologiczne, jak i literaturę piękną, manuskrypty i wydania zachodnioeuropejskie. Zasięg polskich i zagranicznych typografii świadczył o wysokiej kulturze intelektualnej zakonu. Książnice stanowiły przede wszystkim wsparcie w pracy duszpasterskiej i oświatowej zakonników. Biblioteki zakonne były zróżnicowane pod względem wielkości, organizacji i wartości merytorycznej, ale nawet niewielkie wspólnoty rozproszone w wiejskich ośrodkach dawały możliwość obcowania z książką i kształcenia dla miejscowej młodzieży. Niewątpliwie tworzyły one pejzaż kulturowy tych ziem.
    The basic sources in the research on monastic libraries, apart from library catalogues, include visitation files, recording the numerical size of communities and the size of monastic book collections. The visiting inspectors recorded the number of volumes, contents, library rooms and the archival documentation of individual monastic institutions. The preserved visitations to Basilian monasteries allow for the analysis of 27 book collections in the Uniate Diocese of Lutsk during the first quarter of the 19th century. This documentation makes it possible to determine the number of collections, the pace of their increase, and their thematic scope. Several years later, after the dissolution of the Basilian Fathers, most of these libraries would be dispersed, a large part of the books donated to educational institutions, while more valuable items were transferred to museums and university libraries. Visitation files are therefore a valuable source for exploring the collections, the places where they were stored, as well as the contents of the monastic archives. Monastic libraries varied in size, organization, and substantive content. They served primarily as support in the pastoral and educational work of monks. Both theological works and fiction works, as well as Western European manuscripts and editions were collected in the monasteries. The range of Polish and foreign typographies testified to the high intellectual culture of the order. Even small communities scattered in rural centres offered the opportunity of contact with books and educating local youth. Undoubtedly, they formed the cultural landscape of these lands.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2021, 116; 457-482
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-48 z 48

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies