Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "The Polish People’s Republic" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-100 z 166
Tytuł:
Generations of reformers in the Polish people’s republic and their intellectual heritage
Autorzy:
Morawski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/629941.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
socialist economy
economic reforms
the Polish People’s Republic
Opis:
The drive towards reforms in the area of economic policy is permanent. The need of reforms is a practically never abandoned subject. The only exceptions tend to be periods when the status quo is accepted, and it is its consolidation that is being discussed. Things did not look any different in the times of the Polish People’s Republic (PPR). The rhythm of subsequent reform attempts determined the chronology of the development of the situation. The author set himself two goals: chronological ordering and typologisation of reform efforts in the PPR and presentation of the  continuation of certain ways of thinking at the turn of the year 1989. Typologisation was assumed to concern ways of thinking rather than specific people and thus, it is not a biographic guide to reform circles.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2019, 1 (37); 77-96
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozbieżność struktury wykształcenia kobiet i mężczyzn w PRL. Pomiędzy polityką państwa a indywidualnymi wyborami edukacyjnymi
Autorzy:
Zawistowska, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603330.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
educational reforms
unintentional consequences
gender
the Polish People’s Republic
Opis:
The divergence in the structure of the education of men and women in the Polish People’s Republic. Between the state policy and individual educational choices (Summary)In the era of the Polish People’s Republic, the gender divergence in the structure of education grew in parallel with an increase in the number of women who obtained secondary and higher school education. The analysis given in the article supplements our knowledge on the topic with details on the analysis presented here, it is possible to specify two factors which, while linked to the educational policy pursued in communist Poland, stood behind the divergence under discussion. First, vocational schools offered training in trades reserved mainly for men, which led women to opt for high school general education. Second, women’s access to some ‘male’ schools was formally restricted. Women’s educational advantage, which was the result of the policy conducted by the state in the fi eld of education, can thus be regarded as having been an unintentional side effect of the reforms introduced in Poland after the Second World War.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2015, 75
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Establishing the Great Economic Organizations: Assumptions of the industry reform of the Polish People’s Republic in the 1970s
Utworzenie Wielkich Organizacji Gospodarczych – założenia reformy
Autorzy:
Budziński, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630345.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
the Polish People’s Republic
industry
WOG
Edward Gierek
PRL
przemysł
Opis:
Artykuł opisuje działania podjęte przez władze PRL w ramach wdrażaniach reformy Wielkich Organizacji Gospodarczych (tzw. reforma WOG). Była to szeroko zakrojona reforma zarządzania przemysłem w gospodarce centralnie planowanej. Jej głównym założeniem była decentralizacja zarządzania produkcją przemysłową poprzez przyznanie organizacjom gospodarczym szeregu uprawnień. Druga część tekstu poświęcona jest ogólnym zasadom funkcjonowania organizacji gospodarczych w nowym systemie ekonomiczno-finansowym, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii produkcji, funduszu płac oraz inwestycji. Zastosowaną metodą badawczą jest analiza treści, zarówno istniejących opracowań z epoki, jak i archiwalnych dokumentów urzędowych.
The article describes the actions taken by the communist authorities as part of the implementation of the reform of the Great Economic Organizations (the so-called WOG reform). It was an extensive reform of industry management in a centrally planned economy. Its main assumption was the decentralization of industrial production management by granting a number of allowances to economic organizations. The second part of the text is devoted to the general principles of functioning of economic organizations in the new economic and financial system, focusing on the issue of production, wage fund and investment. The research method used is the analysis of the content, both of the existing studies from the period and archival official documents.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 163-177
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ochrona operacyjna dużych zakładów przemysłowych przez aparat bezpieczeństwa PRL. Przykład huty żelaza w Częstochowie 1950–1990
Operational Control of Large Industrial Plants by the Security Apparatus of the Polish People’s Republic. The Example of the Częstochowa Steelworks during 1950–1990
Autorzy:
Sikora, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20204382.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
economic history of the Polish People’s Republic
special services of the Polish People’s Republic
Częstochowa
metallurgy
historia gospodarcza PRL
służby specjalne PRL
hutnictwo
Opis:
Tematem artykułu jest zabezpieczenie przez Służbę Bezpieczeństwa MSW ważnego dla gospodarki PRL obiektu przemysłowego, jakim była Huta im. Bolesława Bieruta w Częstochowie. Zaprezentowano czynności podejmowane przez SB wobec załogi huty, podstawy prawne tych działań, a także stosowane metody inwigilacji. Przegląd aktywności SB autor rozpoczyna od czasów stalinizmu i poprzez bunty społeczne przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych oraz rok 1976 prowadzi czytelnika do burzliwych lat osiemdziesiątych. Dzięki zachowanym w Archiwum IPN dokumentom możemy śledzić niepokoje w środowisku robotniczym, sprzeciw jego przedstawicieli wobec władz PRL, a także wzajemne tarcia w trójkącie pracownicy fizyczni – nadzór – administracja huty. Nieprawidłowości i „zagrożenia” o charakterze politycznym, społecznym (strajki) oraz gospodarczym (zwłaszcza niegospodarność), z przestępczością gospodarczą i incydentami na tle szpiegowskim włącznie, to główne obszary działań analitycznych, operacyjno-rozpoznawczych i śledczych komunistycznego aparatu bezpieczeństwa i represji. Rekonstrukcja historii ochrony operacyjnej HBB daje podstawy do wysnucia kilku generalnych wniosków, m.in. takiego, że zadania SB w dużych państwowych zakładach pracy wpisywały się w wachlarz zadań stawianych służbom specjalnym w nowoczesnych państwach w ogóle (także demokratycznych), co było związane z ochroną interesów ekonomicznych państwa jako takiego. Zarazem SB z determinacją realizowała funkcję policji politycznej, prześladując pracowników za ich poglądy. Zaskakującym wnioskiem z dokonanych przez autora pomiarów statystycznych jest niski współczynnik przekwalifikowywania spraw o charakterze rozpoznawczym na sprawy śledcze. SB na ogół nie potrafiła zgromadzić przekonującego prokuraturę lub sąd materiału dowodowego, toteż wyroki skazujące za wrogą działalność (z wyjątkiem stanu wojennego) oraz za przestępstwa kryminalne i gospodarcze były rzadkością.
The subject of this article is the protection by the Ministry of the Interior’s Security Service of an industrial facility that was important for the economy of the Polish People’s Republic, namely the Bolesław Bierut Steelworks in Częstochowa. The actions taken by the Security Service against the Steelworks’ staff, the legal basis for these actions and the surveillance methods used are presented. The author’s overview of the Security Service’s activity begins with the Stalinist era and leads the reader through the social revolts of the late 1960s and early 1970s as well as the year 1976 to the turbulent 1980s. Thanks to the documents preserved in the Archive of the Institute of National Remembrance, we can follow the unrest in the workers’ environment, the opposition of its representatives to the authorities of the Polish People’s Republic, and the mutual friction within the triangle of the steelwork’s blue-collar workers, supervisors and administration. Irregularities and ‘threats’ of a political, social (strikes) and economic (especially mismanagement) nature, including economic crime and espionage incidents, were the main areas of the analytical, operational and investigative activities of the communist security and repression apparatus. A reconstruction of the history of the operational control of the HBB Steelworks allows us to draw several general conclusions. These include the conclusion that the Security Service’s tasks in large state-owned workplaces were part of the range of tasks posed to secret services in modern states in general (including democratic ones), which were related to the protection of the economic interests of the state as such. At the same time, the Secret Service was also determined to carry out its political police function, persecuting workers for their views. A surprising conclusion from the author’s statistical measurements is the low rate of reclassification of exploratory cases into investigative cases. The Secret Service was generally unable to gather convincing evidence for the prosecution or the court, so convictions for hostile activities (with the exception of martial law) and for criminal and economic offences were rare. 
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2022, 20; 15-81
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Julian Przyboś – poeta nie-„prześnionej rewolucji”
Autorzy:
Obremski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971964.pdf
Data publikacji:
2020-05-14
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Julian Przyboś
sleepwalking the revolution
class struggle
the Polish People’s Republic
Opis:
Andrzej Leder’s monograph Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej [Sleepwalking the Revolution. An Exercise in Historical Logic] allows us to look at Julian Przyboś in a new perspective, which at least in part removes the communist label from the co-author of the anthology of revolutionary poetry Wzięli diabli pana [The devils have taken the lord] (1955) and thus forces us perhaps even to abandon the “white and red” perception of the 20th-century life stories of Poles. Aware of the historical significance, the poet would not say about the post-war social revolution, “It just happened”.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2020, 64(1 (468)); 49-64
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Political Catholicism in Poland in 1945–1948. An Overview of Political Activity of Catholics
Autorzy:
Pazik, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/953699.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
political Catholicism
Catholic Church in the Polish People’s Republic
Christian Democracy
Opis:
The article is a reconstruction of the most important strands in the historiography devoted to the political activity of the laity after 1945, especially the period between 1945 and 1948. The author first discusses pre-1989 literature and then the most recent studies devoted to political Catholicism in Poland. In the main part of the article he presents three strands in historiography: research into the Labour Party, research into groups associated with Catholic socio-political weeklies, and biographies and syntheses of the history of the Catholics and the Church.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2018, 125, 2
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O współpracy resortów sprawiedliwości państw socjalistycznych w latach 1958—1963 Kilka uwag w świetle wewnętrznych dokumentów Ministerstwa Sprawiedliwości PRL
Autorzy:
Stawarska-Rippel, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782580.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
justice departments USSR
the Polish People’s Republic
public property
peer tribunals
Opis:
In the fonds of the Ministry of Justice located in the resources of the Archives of Modern Records, materials have been compiled which concern the cooperation between the Ministry of Justice in People’s Poland and the justice departments of socialist countries. Among them, we can find reports (accounts) of trips and visits of delegations, correspondence containing information about the functioning of individual institutions of the judicature, and other files. The retained documents allow for looking into some aspects of the functioning of justice departments from the internal perspective and from the point of view of some separateness of units subordinated to them within ideologically and politically uniform Eastern Block. After the important visit of the Soviet justice department in Poland in 1955 and the return visit of the Polish delegation in the USSR in 1956, the cooperation between these departments ceased. The renewal of the contacts of the Polish justice department with the USSR in 1959 gave rise to regular visits of Polish delegation both in the USSR (1962, 1965, 1966), as well as in the countries of people’s democracy (Czechoslovakia, GDR, Bulgaria, and Hungary). Obviously, the intensification of these contacts was characteristic to the changing political climate and a some uncertainty caused by, among others, the evolving practice of the judicature of the USSR, which preceded formal acts.
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2017, 10; 181-196
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Military Security in the Baltic Sea during Cold War: Analysis Based on the Materials of the Naval Reconnaissance Unit of the Polish People’s Republic
Autorzy:
Będźmirowski, Jerzy
Gac, Miłosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28411142.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Baltic Sea
Cold War
NATO
Navy of the Polish People’s Republic
Warsaw Pact
Opis:
The purpose of the article was to present, in the proverbial nutshell, the issues related to the military situation in the 1950s and 1960s during the so-called Cold War in the Baltic Sea, based on the materials of the Naval Reconnaissance Unit of the Polish People’s Republic. These materials were very important for analytical teams preparing concepts for operations in the Northern European Theater of Operations, as well as ensuring the security of the maritime borders of the Warsaw Pact countries. The 1950s and 1960s were characterized by a wide range of reconnaissance activities as a consequence of the changing reality in the Baltic Sea. The naval potential of both NATO countries, especially Denmark and the Federal Republic of Germany (FRG), was expanded, thus the other side began to create the People’s Navy of the German Democratic Republic (GDR), as well as to strengthen the combat potential of the naval forces of the People’s Republic of Poland. At the same time, the cooperation of allied fleets of the Warsaw Pact countries was improved, and for this purpose, staff exercises were conducted on maps and in the Baltic Sea. In retrospect, both NATO and the Warsaw Pact appreciated the military importance of the Danish Straits and the Baltic Sea. In the following years, efforts were made to improve the concepts of naval forces in these waters.
Źródło:
Historia i Polityka; 2023, 46 (53); 85-104
1899-5160
2391-7652
Pojawia się w:
Historia i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Protegowani Jakuba Bermana jako przykład klientelizmu i nepotyzmu w elicie władzy PRL.
People Protected by Jakub Berman as an Example of Clientelism and Nepotism in the Power Elite of the Polish People᾽s Republic
Autorzy:
Szumiło, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478040.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
elita władzy
klientelizm
PRL
Jakub Berman
power elite
clientelism
the Polish People‘s Republic
Opis:
Tworzenie się sieci klientelistycznych oraz nepotyzm w elicie władzy PRL nie były do tej pory przedmiotem odrębnych badań. Są one z reguły trudno uchwytne w dokumentach. Za jeden z przykładów funkcjonowania klientelizmu i nepotyzmu można uznać grupę osób protegowanych przez człowieka nr 2 w hierarchii władzy okresu stalinowskiego, Jakuba Bermana (jego znajomych, krewnych i spowinowaconych). Zachowane dokumenty polskie i sowieckie oraz relacje członków elity komunistycznej wskazują na główną rolę Bermana w polityce kadrowej kierownictwa PZPR, a także na funkcjonowanie grupy jego znajomych i członków rodziny usadowionych w rożnych strukturach władzy w Polsce. W dokumentach sowieckich zarzucano Bermanowi preferowanie „ludzi niepolskiej narodowości”, jak eufemistycznie nazywano osoby pochodzenia żydowskiego. Podawano konkretne przykłady osób z centralnego aparatu partyjnego (kierowników wydziałów KC PZPR), Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Zdrowia oraz frontu propagandowego (Polskiego Radia i centralnych organów prasowych). Przedstawiony w niniejszym artykule przykład sieci powiązań personalnych stworzonej przez Jakuba Bermana oraz jego krewnych i znajomych z pewnością nie był odosobniony. Wymaga to skrupulatnych badań z wykorzystaniem relacji oraz informacji rozproszonych w rożnych źródłach.
The creation of clientelist networks and nepotism in the power elite of the Polish People’s Republic have not been subjects of separate studies. They are usually hard to spot in documentation. Examples of the functioning of clientelism and nepotism include the group of proteges of number 2 in the hierarchy of the authorities of the Stalinist era, Jakub Berman (his friends, relatives and those of kin). The preserved Polish and Soviet documents, as well as stories of the members of the communist elite, point to Berman’s main role in the staff policy of the Polish United Workers’ Party and to the functioning of a group of his friends and family members positioned in various structures of power in Poland. In the Soviet documents, Berman was accused of preferring “people of non-Polish nationality”, a euphemism for people of Jewish origin. Specific examples were provided of people from the central party apparatus (heads of departments of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party), the Ministry of Foreign Affairs and the propaganda front (the Polish Radio and central press bodies). The example, presented in the article, of the network of personal connections created by Jakub Berman and his friends and relatives was certainly not an isolated case. This requires detailed studies, using stories and information dispersed throughout various sources.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2019, 34; 456-477
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Demografia współczesnej historii w wojskowych służbach specjalnych PRL
Demographics of modern history in the military special services of the Polish People’s Republic
Autorzy:
Winogrodzki, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452129.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
Tematy:
the Polish People’s Republic
Jews
communism
special services
PRL
Żydzi
komunizm
służby specjalne
Opis:
The 21st century has brought communities a number of challenges related to local armed conflicts (eg. In Syria and Ukraine). That resulted in the migration of people to the scale, which last time took place during the World War II. Then, this dilemma also affected Polish military special services but the problem was much more complex, because during the WWII, the Polish military intelligence was massacred. That gap in the military staff was filled by commanders of the tormentors. The purpose of this article is illustrate the nature and complexity of demographic, Polish military special forces after 1945 and set out the key issues related to the security of the Polish society in that period.
Dwudziesty pierwszy wiek przyniósł społecznościom szereg wyzwań związanych z lokalnymi konfliktami zbrojnymi (np. w Syrii czy na Ukrainie), co pociągnęło za sobą migrację ludności na skalę, jaka ostatnio wystąpiła podczas II wojny światowej. Ten dylemat bardzo boleśnie dotknął również polskie wojskowe służby specjalne. Problem był o tyle bardziej złożony, że podczas II wojny światowej wojskową inteligencję polską w dosłownym znaczeniu wymordowano. A zatem powstałą lukę kadrową wypełniono dowódcami (oficerami) oprawców, którzy wcześniej czy później zostali rozliczeni przez „chichot” historii.
Źródło:
Journal of Modern Science; 2017, 32, 1; 355-373
1734-2031
Pojawia się w:
Journal of Modern Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Loss, Fatalism and Choice: The Moral Component in the Narratives of Polish Dissident Historians in the 1980s. The Cases of Krystyna Kersten and Jerzy Holzer
Autorzy:
González, Cristina Álvarez
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/601429.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
opposition in the Polish People’s Republic
1980s
history writing
ethics
Krystyna Kersten
Jerzy Holzer
Opis:
This article discusses the moral dimension of history writing in the opposition milieus during the last decade of the Polish People’s Republic (PRL). It focuses on the works of two dissident historians who dealt with untold or contested aspects of Polish contemporary history: Krystyna Kersten and Jerzy Holzer. First, the essay describes the narratives about the values and experiences shared in the PRL context by people belonging simultaneously to the intelligentsia, opposition dissidence, and academia (professional historians), with a special emphasis on the discovery and search for the truth under positivistic premises. Secondly, it analyses the counterfactual questions posed by Kersten and Holzer in their bestseller underground books about post-war politics and the trade union Solidarity’s legal period, respectively. The reflections that these two scholars developed about pasts-that-didn’t-take-place provided a complementary ethical component to their discourses concerning decision-making processes and Polish society’s political agency. The idea of losing, the ultimate inevitability of defeat, and the way that defeat was faced in two different moments of Poland’s recent history are tackled by Kersten and Holzer with an educational goal: to explain to readers that, however minute the range of choice is, ethics, together with remembrance, plays an important role in social consciousness and empowerment, and hence can make a crucial difference in the long run.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2017, 116
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prezydent jako strażnik przestrzegania międzypaństwowych sojuszy wojskowych w świetle Ustawy o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 7 kwietnia 1989 roku
Autorzy:
Tokarski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041671.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Fundacja Niepodległości
Tematy:
prezydent prl
układ warszawski
nowelizacja konstytucji prl
funkcje głowy państwa
president of the polish people’s republic
warsaw pact
novelization of the constitution of the polish people’s republic
roles of the head of state
Opis:
The novelisation of the Constitution of the Polish People’s Republic of 7 April 1989 granted the President the role of a preserver of observing international military alliances, which is commonly linked in doctrine with Poland’s membership in the Warsaw Pact. The first part of the article presents the origin of the discussed novelisation of the Constitution of the Polish People’s Republic and motives of reinstating the office of the President to the Polish constitutional order. The second part of the article contains characteristics of formal and actual aspects of the Warsaw Pact. The third part presents the geopolitical situation of Poland in the second half of the eighties in the 20th century, with a particular emphasis put on dangers related thereto. The next part covers the analysis of the President’s competencies which enable him to perform the title role. The fifth part describes the road of Wojciech Jaruzelski to the presidency and characterizes the way of pursuing Poland’s international policy after the victory of the Solidarity camp in the June election. The last, sixth part indicates the reasons the legislator was guided by entrusting the President with the title role.
Źródło:
Prawo i Polityka; 2018, 8; 46-61
2080-5799
Pojawia się w:
Prawo i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartość badawcza archiwaliów Wydziału do spraw Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Tarnowie jako źródła do dziejów aparatu wyznaniowego PRL
The Exploratory Value of Archives in the Department of Denominations of the Provincial Office in Tarnow as a Source for the History of the Apparatus for Religious Denominations in the PRP
Autorzy:
Bielaszka-Podgórny, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477615.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Provincial Office in Tarnow
the Department of Denominations
archives
The Polish People’s Republic
denominational administration
Opis:
Wydział do spraw Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Tarnowie rozpoczął działalność w 1975 r. Przez cały okres swojego istnienia, do końca 1989 r., funkcjonował jako samodzielny wydział wyodrębniony w strukturze tego urzędu. Swoim zasięgiem obejmował obszar województwa tarnowskiego. Na jego terenie koordynował wszelkie działania z zakresu materii wyznaniowej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i omówienie pozostałości aktowej powstałej w wyniku działalności tego wydziału oraz ukazanie jej wartości badawczej jako źródła do badań nad kierunkami polityki wyznaniowej realizowanej w PRL na szczeblu wojewódzkim. W opracowaniu zwrócono uwagę na postać fizyczną archiwaliów oraz ich stan zachowania. Podstawę źródłową niniejszego opracowania stanowią archiwalia wytworzone i zgromadzone w czasie funkcjonowania WdsW Urzędu Wojewódzkiego w Tarnowie oraz wszelkie dostępne materiały archiwalne wytworzone przez inne wydziały tarnowskiego urzędu wojewódzkiego, a także akty prawne, zwłaszcza zarządzenia i decyzje wojewody tarnowskiego, dotyczące omawianej problematyki.
T he Department of Denominations in Provincial Office in Tarnow was launched in 1975. Throughout all its existence until the end of 1989, the department operated as an autonomous section that was allocated in the structure of the office. Its main role was in coordinating all kinds of actions related to religious affairs. The range of its activity was the area of Tarnow Voivodeship. This article aims to depict and elaborate the archives heritage that was produced in the course of activity of the Department of Denominations in the Provincial Office in Tarnow. In addition, the article presents the exploratory value of records resources from the Department of Denominations as a source for researches concerning directions of religious policy that was conducted in the time of the Polish People’s Republic at the voivodeship level. In this elaboration, particular attention was paid to physical forms and the state of preservation of the archives.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2019, 33; 438-457
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkolnictwo wyznaniowe i nauczanie religii w świetle osobistych zapisków prymasa Stefana Wyszyńskiego z 1961 roku
Religious education and teaching religion in Primate Stefan Wyszyński’s personal notes from 1961
Autorzy:
Wiśniewska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956606.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
education in the Polish People’s Republic
religious education
primate Stefan Wyszyński
seminaries
religious instruction
Opis:
This article presents educational issues in the Polish People’s Republic as presented in Primate Stefan Wyszyński’s personal notes (called pro memoria) from 1961. The major source of the study is a Stefan Wyszyński manuscript stored in the Archdiocese Archive in Gniezno. In the first part of the study, an outline of research into education in the Polish People’s Republic is presented, together with methodological issues. The second part is devoted to a brief summary of education against the ideological pressure exerted by the Communist authorities by 1961. The third part presents the characteristics of the source representing the basis of the study. The fourth part presents (in the light of Primate Wyszyński’s notes) the act on the development of education and upbringing from 1961, care and education institutions of the Roman Catholic Church, kindergartens managed by nuns and parishes, religious education, church secondary education, religious instruction, lower seminaries, higher seminaries, tertiary education and academic religious leadership.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2019, 40; 129-150
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Habilitacje w Polsce Ludowej. Część 1. Warunki i przebieg habilitacji w prawie szkół wyższych
Habilitation degrees in the Polish People’s Republic. Part 1. The requirements and conditions of habilitation proceedings under the law on schools of higher education
Autorzy:
Wojtczak, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/927074.pdf
Data publikacji:
2019-12-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
the People’s Poland
habilitation procedure
the Polish People’s Republic
habilitation proceedings
conditions entitling to open habilitation proceedings
Opis:
Until 1965 the requirements and conditions of habilitation proceedings in Poland were governed by the law on schools of higher education. The solutions adopted under that law showed a relatively high degree of stability. In the fi rst years after WWII the habilitation qualifi cation was based on the solutions governing in Poland in the 1930s, with only slight changes introduced in the fi rst month after the end of the war. The fi rst reform of higher education of 1947 left the right to confer habilitation degrees with schools of higher education then in existence and retained the existing order of the habilitation proceedings. However, it implemented a number of rather signifi cant amendments in the area of the requirements needed to be fulfi lled at each stage of these proceedings. The right to lecture remained inherent to the habilitation qualifi cation and degree. What changed was the scope of infl uence of the minister of education supervising schools of higher education regarding habilitation proceedings and the appointment of the Main Council of Higher Education with the right of fi nal say and consent to the opening of the habilitation qualifi cation and to run the habilitation proceedings. Habilitation was abandoned by the reform of 1951 and replaced, following the Soviet model, with a higher degree of a doctor of science. Further changes followed in 1958 when it was restored by relevant provisions of the Act on higher education. It was then that more than forty years after Poland regained independence, the habilitation degree was for the fi rst time tied to a successful completion of the habilitation proceedings and earning the degree of a ‘docent’. The Main Council of Higher Education continued to function but its role in habilitation proceedings was reduced to issuing opinions before the minister of higher education decided on habilitation matters. Apart from schools of higher education, the right to confer habilitation degrees was granted to the Polish Academy of Sciences and academic institutions operating outside schools of higher education.
Źródło:
Studia Prawa Publicznego; 2017, 1 (17); 25-61
2300-3936
Pojawia się w:
Studia Prawa Publicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architektura i urbanistyka manifestem władzy w PRL
Architecture and urban planning as demonstration of power in the Polish People’s Republic
Autorzy:
Kędzierski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20679002.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
władza
architektura
urbanistyka
PRL
miasto
power
architecture
urban planning
PRL (the Polish People’s Republic)
city
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie różnych projektów architektonicznych i urbanistycznych, które są przykładem zamanifestowania władzy. Nie jest to zjawisko nowe, wszak potęgę kultu jednostki, oddawano w architekturze już w czasach starożytnych. Jakkolwiek w niniejszym artykule skoncentrowano się na Polsce, przyjmując cezurę czasową przypadającą na okres istnienia PRL. Do analizy wybrano poszczególne projekty, które symbolizowały ówczesny sposób rządzenia krajem. Zatem wspomniano o początkach odbudowy socjalistycznej Warszawy, szkołach „Tysiąclatkach”, budownictwie w czasie rządów Edwarda Gierka w tym słynnej autostradzie „Gierkówce” oraz o mniej znaczących inwestycjach realizowanych przez polityków niższego szczebla.
The article aims at presenting diverse architecture and urban planning projects which serve as examples of power demonstration. It is hardly a new phonomenon, since renditions of the personality cult in architecture dates back to antiquity. However, in this article the point of focus remains Poland, in particular the period of the Polish People’s Republic. What was selected for the analysis was the projects which symbolised the then manner of exercising power over the state. Therefore, the rebuilding of socialist Warsaw is mentioned, along with the Millennium Schools (Polish tysiąclatki), civil construction during the term of Edward Gierek, including the famous “Gierkówka” motorway, and some investments of lesser importance realized by lower ranking politicians.
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2022, 22, 2; SEIA.2022.22.02.02, 1-11
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Protection of Client’s Interests, as Arising from the Right (Requirement) to Rely on Legal Professional Privilege in China, Compared to Polish Solutions – the Development of the System. Part II
Autorzy:
Bednaruk, Waldemar
Kisiel, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1803179.pdf
Data publikacji:
2019-10-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
history of the Bar
the Second Republic of Poland
the Polish People’s Republic (PPR)
historia adwokatury
II Rzeczpospolita
PRL
Opis:
Ochrona interesów klienta wynikająca z prawa (obowiązku) zachowania tajemnicy adwokackiej w Chinach na tle rozwiązań polskich – narodziny systemu. Część II. Rys historyczny rozwiązań polskich od upadku I Rzeczypospolitej do czasów współczesnych Po długotrwałym okresie rozwoju rodzimej kultury prawnej, systematycznego wzrostu znaczenia palestry w życiu społeczno-politycznym kraju oraz umacniania jej wpływów, nastąpił czas zdecydowanie gorszy dla prawników. Utrata niepodległości na ponad sto lat i konieczność funkcjonowania w strukturach monarchii absolutnych wywołały szereg negatywnych skutków we wzajemnych relacjach adwokatów z ich klientami, przede wszystkim w zakresie prawa do zachowania tajemnicy adwokackiej. Kolejne stulecie zaś, mimo odzyskania niepodległości przez Polskę, przyniosło nowe, trudne wyzwania w procesie kształtowania stosunków uczestników postępowania sądowego.
The Protection of Client’s Interests, as Arising from the Right (Requirement) to Rely on Legal Professional Privilege in China, Compared to Polish Solutions – the Development of the System. Part II. A Historical Overview of Polish Solutions from the Fall of the First Republic of Poland until Modern Times After a long period of the native legal culture development, a systematic increase in the importance of the Bar in the social and political life of the country and the strengthening of its influence, there was a period much worse for lawyers. The loss of independence for more than one hundred years and the necessity of functioning in the structures of absolute monarchies caused many negative effects in the mutual relations between attorneys and their clients, primarily in the area of the legal professional privilege. Despite the fact that Poland regained its independence, the next century brought new, difficult challenges in the process of shaping the relations between lawsuit participants.
Źródło:
Roczniki Nauk Prawnych; 2019, 28, 2; 7-17
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność Fan Clubu The Beatles w Lublinie
Autorzy:
Werner, Krzysztof Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689908.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
The Beatles
muzyka w PRL
fanklub
Lublin
music
music in the Polish People’s Republic
Fan Club
Opis:
Głównym przedmiotem rozważań niniejszego artykułu jest wyjątkowe zjawisko kulturowego, które w ówczesnych realiach PRL teoretycznie nie powinno było zaistnieć. Celem badań jest przeprowadzenie analizy poszczególnych wydarzeń i opracowanie kalendarium, obrazującego całokształt działalności fanklubu. Przedstawione wydarzenia, informacje oraz etapy działań fanklubu są rozmieszczone chronologicznie.
The following article shows the specific activity of the Beatles Fan Club in Lublin, in difficult realities of the 1980s, and its evolution from a neighbourhood circle of interest to the fan club of international activity. The article outlines not only a general description of the history of the fan club, but also recollections of its members and guests, who participated in meetings of the Beatles’ fans, among others journalists: Jerzy Janiszewski, Hirek Wrona and the author of Beatlemania. Obsession or madness? Marek Szpejankowski. There are also presented numerous fan-club’s members, for example editor Peter Metz, and events, together with a description of fan-club gadgets, all against the backdrop of the realities of the eighties. One of the purposes of the article is to contribute to our knowledge about the life in the Polish People’s Republic as well as open a discussion about the unique cultural phenomenon that under the circumstances of communist Poland should not have come into being. The Fan Club events, information and milestones are arranged in a chronological order.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2016, 14
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Kogo będą chcieli wybrać, to wybiorą, czy my będziemy głosować, czy nie” – wybory do sejmu w 1952 roku w Nowej Hucie w świetle dokumentów partyjnych i materiałów Urzędu Bezpieczeństwa
“Whom they want to elect they will elect, whether we will vote or not” – the 1952 Sejm elections in Nowa Huta in the light of party documents and Security Office materials
Autorzy:
Mazur, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34111939.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
elections to the Sejm of the Polish People’s Republic
special services of the Polish People’s Republic
Public Security Office
Nowa Huta
PZPR (Polish United Workers’ Party)
wybory do Sejmu PRL
służby specjalne PRL
Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
PZPR
Opis:
W artykule został poruszony temat wyborów do Sejmu PRL, które odbyły się 26 października 1952 r. i rozpoczęły serię głosowań w Polsce „ludowej” będących zaprzeczeniem takich pojęć, jak wolność i demokracja. Podjęto próbę analizy działań Komitetu Zakładowego PZPR Kombinatu Nowa Huta oraz funkcjonariuszy tamtejszego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, prowadzonych w ramach przygotowania i ochrony wyborów w Okręgu nr 58, który obejmował Kraków-Miasto i Nową Hutę. W odniesieniu do działań hutniczej organizacji partyjnej omówiono m.in. powstanie Zakładowego Komitetu Wyborczego Frontu Narodowego oraz jego struktur na poszczególnych wydziałach kombinatu. Analizie poddano sferę propagandy i reakcji pracowników huty oraz społeczeństwa nowohuckiego na pracę agitatorów wyborczych. Postawy mieszkańców w kontekście zbliżających się wyborów i kampanii wyborczej znajdowały się także w obszarze zainteresowania komunistycznej tajnej policji. Z tego względu w artykule poddano analizie działania nowohuckiego aparatu bezpieczeństwa w zakresie poszukiwania tzw. wroga. Scharakteryzowano pracę UBP, polegającą m.in. na monitorowaniu meldunków związanych z zakłócaniem porządku publicznego czy kontaktach funkcjonariuszy z podległą im agenturą. W ostatniej części artykułu została przedstawiona ocena wyborów dokonana przez nowohuckie czynniki partyjne i tamtejsze władze bezpieczeństwa.
The article deals with the elections to the Sejm of the Polish People’s Republic, which took place on 26 October 1952 and which began a series of elections in the Polish People’s Republic that contradicted concepts such as freedom and democracy. An attempt is made to analyse the activities the PZPR Works Committee of the Nowa Huta metallurgical plant and the officers of the local Public Security Office carried out in the preparation and protection of the elections in District No. 58, which included the city of Cracow and Nowa Huta. With regard to the activities of the party organisation at the metallurgical plant, the establishment of the Company Election Committee of the National Front and its structures in the various departments of this industrial combine were discussed. The sphere of propaganda and the reaction of the workers of the steelworks and the society of Nowa Huta to the work of election agitators is analysed. The attitudes of residents in the context of the upcoming elections and during the election campaign were also in the area of interest of the communist secret police. For this reason, the article analyses the activities of the Nowa Huta security apparatus in the search for the so-called enemy. The work of the UBP (Public Security Office) was characterised, which involved, among other things, the monitoring of reports related to public order disturbances or the officers’ contacts with subordinate agents. The last part of the article presents an assessment of the elections by Nowa Huta party functionaries and the local security authorities.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 504-536
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pisarza portret (od)tworzony [rec. Kariera pisarza w PRL‑u. Red. Magdalena Budnik, Kamila Budrowska, Elżbieta Dąbrowicz, Katarzyna Kościewicz. Warszawa: Wydawnictwo IBL, 2014, ss. 425.]
A (Re)Constructed Portait of The Poet [re: Kariera pisarza w PRL‑u. Eds. M. Budnik, K. Budrowska, E. Dąbrowicz, K. Kościewicz]
Autorzy:
Wiśniewski‑Grabarczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/534959.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
sociology of literature
circulation of literature
literary life
censorship in the Polish People’s Republic
(literary) career
censorhip in the Polish People's Republic
Opis:
The texts included in the volume deal with the issues concerning the creation and circulation of literary works in the Polish People’s Republic. The elements of a literary career, such as recognition of an author, his or her descent or pro‑state activity, are the subject of study. The authors persuade that the social position of a writer did not always correspond with the artistic value of his or her work and that it is possible to reconstruct the transformations of the cultural politics in the Polish People’s Republic on the basis of the examination of the fate of the books handed in for evaluation to the office of censorship. The analysis of the specific careers proves the thesis that literature in the communist system could not be situated outside the cultural context and the external factors had a significant impact on the final form of the work.
Źródło:
Śląskie Studia Polonistyczne; 2016, 8, 1-2; 269-276
2084-0772
2353-0928
Pojawia się w:
Śląskie Studia Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawo spadkowe w nieznanym projekcie kodeksu cywilnego
Autorzy:
Moszyńska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782578.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
law of succession
the Codification Comittee
the Ministry of Justice
the Polish People’s Republic
the Legal Comittee
Opis:
In literature on the codification of the civil law in Poland after the WWII, the years 1950—1954 are a research gap. The preparation of the draft of the Civil Code in 1951 remains almost an unknown fact. The aim of this article is to present the work on the last book of this draft and solutions adopted herein. It is worth paying a closer attention to them, as they formed a clear example of progressive stalinization and compulsory transplantation of the Soviet patterns. The circle of statutory heirs was significantly narrowed, the freedom of testation was heavily restricted. Testate succession became almost completely meaningless. Under the former name of “legitime”, a reserve system (a forced share) was introduced. Testator could dispose of only a half of his assets, the rest had to be preserved for the benefit of the forced heirs. The responsibility for debts had been limited in a way which caused a high risk for creditors. The hastily prepared draft contained many gaps and errors. However, the political climate was not conducive to taking into account the remarks made to the draft.
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2017, 10; 163-180
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polski Październik 1956 r. a reforma rolna
Polish October of 1956 and the agricultural reform
Autorzy:
Fiedorczyk, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782594.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
agricultural reform of 1944
Act of 1958
Constitution of the Polish People’s Republic
October 1956
reprivatization
Opis:
In 1944, the new “people’s” government in Poland issued a decree on the implementation of the agricultural reform. Acquisition of land ownership often took place in violation of the provisions of this legal act. After Stalin’s death, as part of the political “thaw,” those illegally deprived of their property began to demand the return of their land. The act issued in 1958 invalidated these attempts and legalised all of them, including the illegal annexation of land by the state. The circumstances of the law’s enactment clearly indicate that its aim was to finally deprive landowners of the right to all claims against the state. This law still blocks the reprivatisation efforts against assets that were taken over in violation of the law on the basis of the decree on agricultural reform.
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2019, 12; 801-814
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
POSTULOWANY MODEL WSPÓLNOTY ORAZ DOBRA WSPÓLNEGO W PUBLIKACJACH KATOLICKIEGO TYGODNIKA SPOŁECZNEGO „ŁAD” W LATACH 1981–1984
THE MODEL OF COMMUNITY AND THE COMMON GOOD POSTULATED IN THE WRITINGS PUBLISHED IN THE CATHOLIC SOCIAL WEEKLY ŁAD IN 1981–1984
Autorzy:
Tasak, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/512873.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
common good
lay Catholics
community
social and political activity of Catholics in the Polish People’s Republic
Opis:
The paper focuses on the analyses of the socio-political concepts presented in the Catholic social weekly Ład in the years 1981–1984. In the period under question, the periodical was a media platform which enabled the expression of views by lay Catholics who perceived opportunities for increasing their socio-political activity in the political reality of Poland at that time. The model of community proposed by them, as well as the way of defining the common good, were for the most part consistent with the concepts of the social teaching of the Catholic Church and conformed to the guidelines of the hierarchs of the Catholic Church in Poland – especially Primate Stefan Wyszyński. The calls to action for the common good were combined with the idea of reconciliation, dialogue, and cooperation. Accordingly, the national community was thus considered the most important community of all. It should be emphasized that these concepts were supposed to enhance the power and importance of this particualt community of Catholics in public life and to contribute to establishing their position as the most important representative of the Catholics on the political scene of the period.
Źródło:
Polityka i Społeczeństwo; 2020, 18, 1; 85-105(21)
1732-9639
Pojawia się w:
Polityka i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Scholarly Careers of Polish Women Historians in the Era of the People’s Republic of Poland (Selected Universities)
Autorzy:
Kolbuszewska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20312080.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
history of historiography
history of science
women in science
academic careers
prosopography
the Polish People’s Republic
Opis:
This article offers a survey of the careers of 54 Polish female historians who received the habilitacja degree in 1945–1989 at seven Polish universities – four of those were founded soon after the Second World War (University of Łódź, Nicolaus Copernicus University in Toruń, University of Wrocław, Maria Skłodowska‑Curie University in Lublin), while three had been established earlier (University of Warsaw, Jagiellonian University in Kraków and the Adam Mickiewicz University in Poznań). Analysis of personal files and various biographical materials has led the author to a number of conclusions about female historians’ academic careers. The careers reflected the discipline’s development, both in terms of the expansion of its field of inquiry, as well its methodological diversity and the conditions in which it operated. Career paths followed by women were not much different from those followed by men. Neither advancement requirements, nor employment policy at the schools of higher learning were discriminatory towards any of the sexes. However, as far as the female career advancement is concerned, there were some differences between the old and new universities: it was easier for women to obtain managerial positions at the latter.
Źródło:
Historyka studia metodologiczne; 2021, 51, Spec. iss.; 283-297
0073-277X
Pojawia się w:
Historyka studia metodologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przestępstwo czy wykroczenie? O dylematach polskiego ustawodawcy w toku prac nad kodeksem karnym z 1969 r. — wybrane zagadnienia
Crime or Misdemeanor? On the Dilemmas of the Polish Legislator during the Work on the Criminal Code of 1969 — Selected Issues
Verbrechen oder Ordnungswidrigkeit? Zu den Dilemmata des polnischen Gesetzgebers bei der Arbeit am Strafgesetzbuch von 1969 — ausgewählte Themen
Autorzy:
Szczygieł, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2129221.pdf
Data publikacji:
2021-12-07
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Strafrecht
Ordnungswidrigkeiten
Volksrepublik Polen
criminal law
misdemeanors
the Polish People’s Republic
prawo karne
wykroczenia
Polska Rzeczypospolita Ludowa
Opis:
W artykule ukazano przebieg dyskusji nad projektem kodeksu karnego PRL z 1969 roku, w kontekście prawa wykroczeń. Analizie zostały poddane dwa zagadnienia. Pierwsze, czyli wpływ materialnego elementu czynu zabronionego (społecznego niebezpieczeństwa) na kwestię rozgraniczenia wykroczeń od przestępstw. Drugie, czyli problem zakwalifikowania prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego. Przeprowadzone rozważania dowiodły, że z rozgraniczeniem przestępstwa od wykroczenia wiązały się nie tyle problemy teoretyczne, co przede wszystkim ideologiczno-polityczne. W przypadku bowiem znikomego społecznego-niebezpieczeństwa czynu zabronionego w rozumieniu kodeksu karnego została przewidziana możliwości poniesienia odpowiedzialności przed innym organem, w tym za wykroczenie. Mechanizm ten był zgodny z ideologicznym podejściem do rzekomego zanikania -„obumierania”- przestępczości w państwie ludowym w miarę postępu rewolucji socjalistycznej. Z kolei, zagadnienie kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu lub środka odurzającego, zostało potraktowane jako wykroczenie, tylko i wyłączenie z obawy o statystykę skazań, a nie ze względu na jego niską szkodliwość (niebezpieczeństwo).
Der Artikel stellt den Verlauf der Diskussion über das Projekt des Strafgesetzbuches der Volksrepublik Polen von 1969 im Kontext des Ordnungswidrigkeitenrechts dar. Es wurden zwei Fragen analysiert. Die erste war der Einfluss des materiellen Elements einer verbotenen Handlung (soziale Gefährlichkeit) auf die Frage der Abgrenzung der Ordnungswidrigkeit vom Verbrechen. Das zweite Problem war die Einstufung des Führens eines Kraftfahrzeugs im Straßenverkehr unter dem Einfluss von Alkohol oder einem anderen Rauschmittel.Die durchgeführten Überlegungen haben gezeigt, dass die Unterscheidung zwischen einer Ordnungswidrigkeit und einem Verbrechen weniger mit theoretischen, als vielmehr mit ideologisch-politischen Problemen zu tun hatte. Denn für den Fall einer geringfügigen Gefährdung der Gesellschaft durch eine verbotene Handlung im Sinne des Strafgesetzbuches war die Möglichkeit einer Haftung vor einer anderen Behörde vorgesehen, darunter für eine Ordnungswidrigkeit. Dieser Mechanismus entsprach dem ideologischen Ansatz des angeblichen Verschwindens — „Aussterbens“ — der Kriminalität im Volksstaat im Zuge der sozialistischen Revolution. Im Gegensatz dazu wurde das Fahren unter Alkohol- oder Rauschmitteleinfluss nur aus Sorge um die Verurteilungsstatistiken als Ordnungswidrigkeit behandelt und nicht wegen seiner geringen Schädlichkeit (Gefährlichkeit).
The article examines the course of the debate on the draft criminal code of the Polish People’s Republic of 1969 in the context of the law on misdemeanors. Two issues have been analyzed. The first is the influence of the material element of the prohibited act (social danger) on the distinction between misdemeanors and crimes. The second is the problem of qualifying the act of driving a motor vehicle in land traffic under the influence of alcohol or other intoxicants. The analysis has shown that the distinction between crime and misdemeanor was associated not so much with theoretical concerns, but primarily with ideological and political ones. In the case of a negligible social danger of a prohibited act in the sense stipulated by the Criminal Code, the legislator provided the possibility of the offender being held liable before another authority, including for a misdemeanor. This mechanism was consistent with the ideological approach to the alleged disappearance — or the “withering away” — of crime in the people’s state as the socialist revolution progressed. On the other hand, the issue of driving a vehicle under the influence of alcohol or another intoxicant was treated as a misdemeanor exclusively due to the need to keep the statistics of convictions down, and not because of this act’s low harmfulness (danger).
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2021, 14; 65-78
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Posłanki na Sejm PRL II kadencji (1957–1961). Cechy socjopolityczne i aktywność poselska
The socio-political characteristics and parliamentary activity of female MPs in the Polish People’s Republic Sejm of the second term (1957–1961)
Autorzy:
CHROBACZYŃSKA-PLUCIŃSKA, EDYTA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/561540.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
historia kobiet
parlamentaryzm
Sejm PRL
posłanki
women’s history
parliamentarism
Sejm of the Polish People’s Republic
female MPs
Opis:
Autorka koncentruje się na analizie cech socjopolitycznych i kierunkach aktywności parlamentarnej posłanek zasiadających w Sejmie PRL II kadencji (1957–1961). Z jednej strony celem badań jest charakterystyka posłanek z uwzględnieniem takich kryteriów, jak wiek, wykształcenie, zawód, orientacja polityczna, a także przynależność do klubów i kół poselskich. Z drugiej zaś przeanalizowano obszary aktywności w wybranych komisjach parlamentarnych, składane interpelacje oraz zagadnienia poruszane w przemówieniach sejmowych. Autorka chciałaby częściowo wypełnić lukę w najnowszych badaniach nad historią kobiet w okresie PRL. W sferze metodologii odwołano się do krytycznej analizy treści. Podstawę źródłową stanowią biuletyny prasowe, sprawozdania stenograficzne z posiedzeń sejmu oraz dokumenty zgromadzone w archiwach.
The author focuses on analysing socio-political characteristics and trends in the parliamentary activity of female MPs serving in the Polish People’s Republic Sejm of the second mandate (1957–1961). On the one hand, her research aims at characterising those MPs taking into account such criteria as age, education, profession, political orientation as well as membership in political groups and circles. The other aspect of the research concerns the areas of their activity in selected parliamentary committees, the parliamentary questions they submitted and the subjects raised by them in parliamentary speeches. The author seeks, if only partially, to fill the gap in most recent studies of women’s history in the period of the Polish People’s Republic (PPR). In terms of methodology, critical content analysis is used. The source base is press bulletins, stenographic transcripts of Sejm sittings and archive documents.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2019, 2(7); 59-76
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emigracja polska w Wielkiej Brytanii wobec wyborów do Sejmu PRL pierwszej kadencji z 26 października 1952 r.
Autorzy:
Zaćmiński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608635.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Polish authorities in exile
Polish emigration in Great Britain
Polish People’s Republic
elections to the Sejm of the Polish People’s Republic of the first term
parliamentarism of the Polish People’s Republic
władze RP na obczyźnie
emigracja polska w Wielkiej Brytanii
Polska Ludowa
wybory do Sejmu PRL I kadencji
parlamentaryzm Polski Ludowej
Opis:
The changes that took place in the Polish People’s Republic after World War II were closely monitored by Polish political emigrants in Great Britain. Understandably, special attention was paid to political problems. The author discusses the attitude of the Polish government in exile and the Polish émigré press towards the elections to the People’s Poland Sejm in 1952: i.e. their assessment of the electoral law, the National Front, its programme, candidates to the Sejm, the electoral campaign, and election results. In the closing part of the text, the author comments on the success allegedly achieved by the Ministry of Public Security in that part of the “Cezary” Operation which concerned disinformation of émigré community in the area of electoral propaganda.
Zmiany zachodzące w Polsce Ludowej po II wojnie światowej były bacznie obserwowane przez polskie uchodźstwo polityczne w Wielkiej Brytanii. Szczególną uwagę zwracano na sprawy polityczne. W artykule omówiono stosunek władz RP na obczyźnie oraz prasy emigracyjnej do wyborów do Sejmu PRL w 1952 r.: tzn. jak oceniano prawo wyborcze, Front Narodowy, jego program, kandydatów do sejmu, kampanię wyborczą oraz wyniki wyborów. W końcowej części tekstu skomentowano sukces, jaki rzekomo odniosło Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego w tej części operacji „Cezary”, która dotyczyła dezinformacji środowisk emigracyjnych w zakresie propagandy wyborczej.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 4
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane aspekty jakości prawa finansowego a funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL
The chosen aspects of the quality of financial law and the functions of income taxation system in the Polish People’s Republic
Autorzy:
Klimek, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/476333.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
financial law
income tax
functions
quality
the Polish People’s Republic
Prawo finansowe
podatek dochodowy
funkcje
jakość
PRL
Opis:
The chosen aspects of the quality of financial law and the functions of income taxation system in the Polish People’s Republic have been presented in five contexts. Th e first one is the doctrinal context, which allows to distinguish the taxation rules and the rules of the financial law from the functions of income taxation system. Furthermore, such context allows to divide the mentioned functions into four function groups: technical, fiscal and budgetary, justice related and ethical, economic and social. The second context constitutes the legislative technique context – enabling the analysis of the income taxation system in the Polish People’s Republic with the consideration of the technical functions. In turn, the third context corresponds with the title of the 16th Scientific Conference ‘State, Economy, Society’, organized annually by Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University. Thus, the income taxation system in the Polish People’s Republic has been subject to analysis with consideration of its influence on the Polish economic sphere within the years 1945-1989. However, due to the limited frames of this study the political and social sphere has been omitted. Nevertheless, conclusions made on these basis underline the importance of such functions of income taxation system in the Polish People’s Republic, as some functions: fiscal and budgetary, justice related and ethical, economic and social. The functions of income taxation system in the Polish People’s Republic have also been subject to analysis in the fourth context, that is the chosen functions of income taxation systems of the leading countries of the western block within the years 1945-1989. Therefore, it may be assumed that the functions of income taxation system in the Polish People’s Republic constituted one of the reasons of the failure of this country in the so called Cold War. Above all, however, the assessment of the functions of the income taxation system in the Polish People’s Republic (in the fifth context) has been referred to the chosen contemporary solutions, which paradoxically allows to come to conclusions de lege ferenda, which still remain up to date in reference to the income taxation system in the Third Polish Republic.
Wybrane aspekty jakości prawa finansowego i funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL przedstawiono w pięciu kontekstach. Pierwszym jest kontekst doktrynalny, który zasady podatkowe i zasady prawa podatkowego pozwala odróżnić od funkcji systemu opodatkowania dochodów. Co więcej kontekst ten umożliwia podział wspomnianych funkcji na cztery grupy funkcji: technicznych, fiskalno-budżetowych, sprawiedliwościowo-etycznych i gospodarczo-społecznych. Natomiast drugim kontekstem jest kontekst techniki legislacyjnej – umożliwiający analizę systemu opodatkowania dochodów w PRL z uwagi na funkcje techniczne. Z kolei kontekst trzeci koresponduje z tytułem XVI Konferencji Naukowej „Państwo, gospodarka, społeczeństwo”, organizowanej corocznie przez Krakowską Akademię im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Dlatego system opodatkowania dochodów w PRL poddano analizie z uwzględnieniem tego, jak w latach 1945–1989 oddziaływał on na polską płaszczyznę gospodarczą. Niemniej z uwagi na ograniczone ramy niniejszego opracowania pominięto płaszczyzny polityczną i społeczną. Mimo to wyciągnięte na tej podstawie wnioski podkreślają znaczenie takich funkcji systemu opodatkowania dochodów w PRL, jak niektóre funkcje: fiskalno-budżetowe, sprawiedliwościowo-etyczne oraz gospodarczo-społeczne. Funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL poddano analizie także w kontekście czwartym, a mianowicie wybranych funkcji systemów opodatkowania dochodów czołowych państw bloku zachodniego z lat 1945–1989. Dlatego można też postawić tezę, iż funkcje systemu opodatkowania dochodów w PRL stanowiły jedną z przyczyn klęski, jaką państwo to poniosło w tzw. zimnej wojnie. Przede wszystkim jednak ocenę funkcji systemu opodatkowania dochodów w PRL (w kontekście piątym) odniesiono do wybranych rozwiązań współczesnych, co paradoksalnie pozwala na wyciągnięcie wniosków de lege ferenda, które wciąż pozostają aktualne w odniesieniu do systemu opodatkowania dochodów w III Rzeczypospolitej.
Źródło:
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały; 2017, 1(20); 171-188
1689-8052
2451-0807
Pojawia się w:
Studia Prawnicze: rozprawy i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwie próby rozliczenia się środowiska literackiego ze stalinizmem
Autorzy:
Olaszek, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689910.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Październik 1956
Solidarność
stalinizm
literaci w PRL
October 1956
“Solidarity”
Stalinism
writers in the Polish People’s Republic
Opis:
W artykule zestawione zostały dwie książki, będące próbą rozliczenia się polskiego środowiska literackiego ze stalinizmem: Rachunek pamięci pod redakcją Władysława Bieńkowskiego, Heleny Boguszewskiej, Pawła Jasienicy i Jerzego Kornackiego oraz Hańba domowa Jacka Trznadla. W tekście przedstawiono okoliczności powstania obu prac i ich recepcję. Przeanalizowano zamieszczone w nich wypowiedzi pisarzy pod kątem oceny literatury w czasach stalinowskich i ówczesnej atmosfery w środowisku literackim, stosunku do rozliczenia oraz czynników, które decydowały o poparciu dużej części środowiska dla ustroju komunistycznego w tym okresie.
The article compares two books being an attempt of the Polish literary community to settle with Stalinism: Rachunek pamięci (An Examination of Remembrance) under the joint scientific editorship of Władysław Bieńkowski, Helena Boguszewska, Paweł Jasienica, and Jerzy Kornacki; and Jacek Trznadel’s Hańba domowa (Home Disgrace). The study presents the circumstances of the creation of these two books and their reception, together with an analysis of the statements and opinions of writers contained in the text in terms of assessing literature in Stalinist times and the atmosphere in the literary milieu at the time, their attitude to settling accounts with the past and to the factors that determined the support of a large part of the community for the communist system in the period.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2019, 17
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Upaństwowienie przedszkoli żydowskich w Polsce „ludowej”
Nationalization of Jewish kindergartens in the Polish People’s Republic
Autorzy:
Wiśniewska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956602.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
national and ethnic minorities
Jewish education
Jewish kindergartens
nationalization of education
education in the Polish People’s Republic
Opis:
Educational and teacher training institutions for Jewish children and adolescents had a long and well-established tradition in Poland. Institutional forms of preschool education call for special attention, all the more so that the remaining national and ethnic minorities did not run their own kindergartens in Poland after WWII. In these circumstances, Jewish kindergartens were a striking exception. Ultimately, they suffered the same fate as the other educational and teacher training institutions managed by entities not welcomed by the Communist party and government in Poland, inspired by Marx’s and Lenin’s ideologies, whose guidelines from the communist headquarters in Moscow imposed a monopolistic vision of so-called socialist education and upbringing.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2019, 40; 71-83
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojsko podczas kampanii wyborczej i wyborów do Sejmu PRL z 20 stycznia 1957 roku
The Army during the Electoral Campaign and the Election to the Sejm of the Polish People’s Republic on 20 January 1957
Autorzy:
Skobelski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950949.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
propaganda campaign
election to the Sejm of the Polish People’s Republic
army
kampania propagandowa
wybory do Sejmu PRL
wojsko
Opis:
The article deals with a little known participation of the army in the electoral campaign and the election to the Polish Sejm in 1957; it relates mainly to the units of the Polish Army under the command of the Ministry of National Defence, but also to the formations subordinates to the Ministry of Internal Affairs, that is the Frontier Defence Army and the Internal Security Corps. Soldiers were both the target audience of the propaganda content and voted in the elections, being at the same time an important factor in rallying actions conducted in cooperation with the local apparatus of the Polish United Workers’ Party. Another question was, however, the part played by the army in supporting the law enforcement services, with the Citizens Militia (the Police) at the head, responsible for ensuring peace and security during the electoral campaign and the election itself.
Artykuł jest poświęcony mało znanemu udziałowi wojska w kampanii wyborczej i wyborach do Sejmu PRL w 1957 r. i odnosi się przede wszystkim do jednostek WP pozostających pod zwierzchnictwem MON, ale także formacji podlegających MSW, czyli WOP oraz KBW. Żołnierze byli zarówno odbiorcami treści promujących wybory i uczestnikami głosowania, stanowiąc jednocześnie ważny czynnik w działaniach agitacyjnych realizowanych we współpracy z terenowym aparatem PZPR. Odrębną kwestią była natomiast rola wojska we wspieraniu organów porządkowych na czele z MO w zapewnieniu spokoju w trakcie kampanii wyborczej oraz podczas samego głosowania. 
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 4; 155-179
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A century of Polish economic policy
Sto lat polskiej polityki gospodarczej
Autorzy:
Morawski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/629967.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
economic policy
the Second Polish Republic
the Polish People’s Republic
economics
the Third Polish Republic
Druga Rzeczpospolita
Polska Rzeczpospolita Ludowa
polityka gospodarcza
ekonomia
Trzecia Rzeczpospolita
Opis:
Polityka gospodarcza rządu polskiego przechodziła różne fazy, które jednak generalnie można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej należały te, kiedy polityka polska mieściła się w głównym nurcie przemian światowych. Do drugiej te, kiedy władze polskie stawiały na alternatywne wobec mainstreamu rozwiązania, ulegając pokusie „pójścia na skróty”. Generalnie można powiedzieć, że pierwsze przyczyniały się do rozwoju kraju, a drugie sprowadzały jego rozwój na manowce, izolując od gospodarki światowej. Do pierwszej grupy można zaliczyć cały okres międzywojenny, łącznie z latami 30., kiedy to tendencje autarkiczne były właśnie mainstreamowe, lata 1944–1947 i lata 1989–2015.
The economic policy of Polish governments changed but can be broadly divided into two groups. The first encompassed periods when Polish policy belonged to a widelydefined world mainstream. The second – those when Polish governments attempted alternatives to the mainstream, looking for various ways of “taking a shortcut”. In general, the first group helped economic development, the second hindered it, isolating the country from the world economy. The first group included the entire interwar period, when autarchic tendencies were mainstream, as well as the years 1944–1947 and 1989–2015.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 11-33
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czytanie (o) PRL-u. Z Ryszardem Ćwirlejem rozmawiają Justyna Tuszyńska i Dariusz Brzostek
Autorzy:
Ćwirlej, Ryszard
Brzostek, Dariusz
Tuszyńska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029067.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
kryminał
powieść neo-milicyjna
pamięć
komunizm
PRL
detective fiction
neo-militia literature
memory
communism
The Polish People’s Republic
Opis:
Ryszard Ćwirlej: sociologist, journalist, and writer; former Polish Television reporter and editor-in-chief of the newscast Telekurier. A lecturer at the Faculty of Political Science and Journalism, Adam Mickiewicz University in Poznań. An author of numerous detective novels and an inventor of Polish “neo-militia literature”, a literary genre depicting the everyday life of the militiamen in the PRL (The Polish People’s Republic).
Źródło:
Literatura Ludowa; 2021, 3; 81-89
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieufny i oburzeni. Polemiki wokół Szeptem Kazimiery Iłłakowiczówny
The Distrustful Versus the Indignant: a Polemic on Kazimiera Iłłakowiczówna’s Szeptem
Autorzy:
Marzec, Lucyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1389506.pdf
Data publikacji:
2016-03-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Kazimiera Iłłakowiczówna
Stanisław Barańczak
literary canon
biographic legend
literary criticism dispute
literary circles in the Polish People’s Republic
Opis:
This article discusses the literary dispute over Kazimiera Iłłakowiczówna’s poetry collected in the Szeptem volume (1966). The dispute started with an ironic review by a young literary critic, Stanisław Barańczak, in the “Nurt” magazine published in Poznań. The article’s author interprets three aspects of the dispute: its legend-creating impact on Iłłakowiczówna as a literary institution, its destructive nature against Iłłakowiczówna as a canonical poet and the dispute’s status in the literary circles of the 1960s. The article provides evidence that Barańczak’s pamphlet hit the poetics and legend of Iłłakowiczówna; what is more, it triggered off a self-repair mechanism of the canon, reinforcing and sealing it from the pressure exerted by the young poets and critics in the late 1960s and the early 1970s. This mechanism, ephemeral from the point of view of the dynamics of literary circles, ultimately carved in stone the legend of Iłłakowiczówna, preventing new interpretations of her poetry and biography.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2015, 26; 109-130
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz Polski Ludowej w MC. Człowiek z winylu i Jaskółce w reżyserii Bartosza Warwasa
The Image of The Polish People’s Republic Present in Bartosz Warwas’ Mc. Człowiek z winylu and Jaskółka
Autorzy:
Sikorska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/920873.pdf
Data publikacji:
2015-06-13
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Bartosz Warwas
Jaskółka
MC. Człowiek z winylu
The Polish People’s Republic
mock-documentary
mockumentary formula
the Polish Cinema of Moral Anxiety
Opis:
The article is an analysis of the films Mc. Człowiek z winylu and Jaskółka, both directed by Bartosz Warwas, in terms of how they present the image of the Polish People’s Republic. In the first movie, the director presents the subject in a humorous way, through the use of a dockumentary formula. Jaskółka, on the other hand, is a feature film, in which the image of the PRL emerges through a retrospective presentation of the history of the life of the main character – Agnieszka Jaskółka. Both films have a number of references to the Polish Cinema of Moral Anxiety as well as the use of archival footage, but they present it in a different manner.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2015, 17, 26; 197-204
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trudności i zagrożenia polskiej rodziny lat sześćdziesiątych XX wieku w ankietach „Życia Warszawy”
The difficulties of, and the threats to, the Polish family in the 1960s in questionnaires published in „The Life of Warsaw”
Autorzy:
Krakowiak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097197.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
Tematy:
„Życie Warszawy”
rodzina
zagrożenia rodziny
Polska Rzeczpospolita Ludowa
„The Life of Warsaw”
family
family problems
The Polish People’s Republic
Opis:
Artykuł prezentuje obraz rodziny, dzięki dokonanej przez autorkę analizie nadesłanych w latach 1962–1969 ankiet do redakcji „Życia Warszawy”. Ukazywały się one cyklicznie. Pierwsza z nich pod nazwą: Jaka jesteś rodzino? pragnęła uzyskać wiedzę na temat przeobrażeń ówczesnych rodzin oraz zmian społeczno-gospodarczych, które kształtowały jej model. Następne: Młodzi po ślubie oraz Mąż i żona zmierzały do odkrycia relacji i problemów małżeńskich, występujących w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku. Kolejna ankieta: Rodzice, dzieci, rodzice miała dokonać diagnozy konfliktów światopoglądowych, kłopotów wychowawczych oraz ukazać kontakty między rodzicami a dziećmi i związane z nimi pojawiające się trudności. Ostatnia ankieta: Gdy oboje pracują miała pokazać obraz życia codziennego rodziny, w której mąż i żona pracują zawodowo. Należy podkreślić, że ankiety nie miały w większości charakteru szczegółowych kwestionariuszy, stąd odpowiedzi na nie, w wielu przypadkach, stanowiły kilkustronicowe opisy osobistych historii. Analiza zebranych przez „Życie Warszawy” materiałów pozwoliła na uzyskanie charakterystycznych i najczęściej występujących problemów rodzin lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Odpowiedzi udzielone w ankietach można uznać za historyczny głos ludzi żyjących w czasach PRL-u.
The article presents the picture of a family, based on the analysis of questionnaires devised by the Author. The surveys were sent between 1962–1969 to the editorial office of the „Life of Warsaw”. They appeared periodically. The first of them was entitled „What is you family like?”. The main purpose was to get the knowledge about transformations of contemporary families and social-economic changes which shaped the model of a family. The next two surveys „Young couples” and „Husband and Wife” aimed to discover relationships and marital problems which were appearing in the 1960s. Another questionnaire „Parents, children, parents” was expected to make the diagnosis of ideological conflicts, behavioral problems, as well as relations between parents and children and related problems. The last survey „When they both work” showed a picture of the ordinary family life in which the husband and wife worked professionally. It should be emphasized that the questionnaire did not have the form of detailed surveys. They had an opened-question form which resulted in the collection of multipage descriptions of personal histories. The analysis of materials published in „The Life of Warsaw” enabled the Author to obtain a common characteristic and certain problems of families in the 1960’s. The responses to questionnaires can be regarded as a historical voice of the people living in The Polish People’s Republic.
Źródło:
Wychowanie w Rodzinie; 2016, XIV, (2/2016); 263-278
2082-9019
Pojawia się w:
Wychowanie w Rodzinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
From economic nationalism to the open market. Polish trade policy in the 20th and 21st century
Od nacjonalizmu gospodarczego do otwartego rynku. Polska polityka
Autorzy:
Łazor, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630517.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Tematy:
foreign trade
economic policy
the Second Polish Republic
the Polish People’s Republic
the Third Polish Republic
handel zagraniczny
polityka gospodarcza
Druga Rzeczpospolita
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Trzecia Rzeczpospolita
Opis:
W polskiej polityce handlowej na przestrzeni ostatnich stu lat można zaobserwować fluktuacje w stopniu wpływu państwa na wymianę. Zaczęto od niemal pełnej kontroli państwa nad handlem zagranicznym u progu niepodległości, następnie trend stopniowej liberalizacji został przerwany przez wojnę celną z Niemcami i wielki kryzys, zaś ostatnie lata przed wybuchem drugiej wojny światowej były świadkami ponownego przejęcia kontroli nad handlem zagranicznym przez rozbudowane instytucje państwowe. Wzrost zaangażowania państwa wystąpił w zupełnie innym kontekście po zakończeniu wojny wraz z wprowadzoną przez komunistów monopolizacją wymiany międzynarodowej. Po okresie stalinowskim doszło do odwrócenia kierunku zmian i stopniowej liberalizacji wymiany. Początkowo była ona bardzo ograniczona, przyspieszyła jednak w latach 80., zasadniczy przełom nastąpił zaś w trakcie transformacji gospodarczej po 1989 r. Charakterystyczną konsekwencją integracji gospodarczej następnych lat było scedowanie wielu instrumentów prowadzenia polityki handlowej na instytucje międzynarodowe – przede wszystkim zaś na Unię Europejską. Zarówno w czasie Drugiej, jak i Trzeciej Rzeczypospolitej, polityka handlowa prowadzona była zgodnie z trendami światowymi. Odstępstwem od nich była narzucona z zewnątrz polityka lat komunizmu.
For much of the 20th century Polish governments heavily regulated foreign trade, but the degree of this influence differed. When Poland became independent in 1918, the state took almost complete control over the sector. A tentative liberalization was stopped by the customs war with Germany in 1925, and later by the Great Depression. The final years before the Second World War saw an increase in the state’s influence through the exchange control. Regulations became stricter under different conditions in the post-war period, with the state monopolizing foreign trade entirely. After the end of Stalinism in 1956, Poland slowly opened up its economy, but until the 1980s changes were limited in scope. A true breakthrough came with the transition, which started in 1989. Not only did the country open up, but in the coming years, the government ceded some of its powers relating to foreign trade to the European Union. During the interwar period, as well as after 1989, Poland followed worldwide trends. The communist period was an aberration in the sense of producing an ineffective system. Both before the war and under the communist regime, foreign trade was expected to bring mostly static gains. This changed significantly only after 1989.
Źródło:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 81-100
2082-0976
Pojawia się w:
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mieczysław Kotlarczyk – a Teacher and Artistic Friend of John Paul II
Autorzy:
Kuta, Cecylia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668578.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
John Paul II
Karol Wojtyła
Mieczysław Kotlarczyk
Communism
communist secret service of the Polish People’s Republic
Rhapsodic Theatre
Opis:
Mieczysław Kotlarczyk played an important role in the life of Pope John Paul II. The spiritual bond between friends born in the same city exerted a significant impact on both their lives and work. And yet it remains unknown to the public, just as Kotlarczyk himself. Raised in a theatre-related family, Kotlarczyk remained affiliated with the theatre throughout his life. This paper presents his life path and the fate of the Rhapsodic Theatre, which Kotlarczyk was managing from 1941, and which operated under the auspices of the “Unia” (“Union”) underground organization. After World War II, despite reprisals from the communist authorities and the subordination to thesecret service, Kotlarczyk tried to continue his activity. In 1953, the Rhapsodic Theatre was liquidated by the authorities. Even though in 1957, as part of the so-called thaw, there was a consent to reactivate the theatre, ten years later however, it was definitely shut down. Among those protesting against the decision, was Karol Wojtyła, the then Archbishop of Kraków.
Źródło:
The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II; 2019, 9, 1
2391-6559
2083-8018
Pojawia się w:
The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Awans społeczny kobiet w czasach PRL. Dynamika struktury i sprawczości
Social upward mobility of women in the People’s Republic of Poland. Dynamics of structure and agency
Autorzy:
Andrejuk, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/413210.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
narracje biograficzne
awans społeczny
kobiety w PRL
biographical narratives
social upward mobility
women in the Polish People’s Republic
Opis:
Artykuł opisuje doświadczenie awansu społecznego kobiet w PRL-u w świetle specyfiki trajektorii zawodowych okresu Polski Ludowej. Podstawą analizy jest badanie biograficzne przeprowadzone wśród respondentów w wieku 72+ na przełomie 2014 i 2015 r. Analiza uwidacznia zarówno aspekty indywidualnego sprawstwa, jak i rolę czynników makrostrukturalnych w przemianach karier kobiet. W PRL-u detradycjonalizacji ról zawodowych towarzyszyło nadal bardzo tradycyjne pojmowanie roli kobiety w rodzinie. Narracje biograficznie wielokrotnie pokazują wybory życiowe respondentek, priorytetyzujące obowiązki domowe i rodzinne ponad rolą pracownicy czy osoby dokształcającej się. W narracjach obecny jest etos pracy skupiony na zespołowości i interesie zakładu pracy, a nie indywidualnej samorealizacji. Badanie biograficzne pokazało też pewne prawidłowości oraz schematy opowiadania, dotyczące poczucia sprawstwa i systemowej konieczności w narracjach biograficznych. Podkreślanie jednostkowej aktywności, indywidualnych aspiracji i zasług pojawia się częściej w relacjach dotyczących tych zdarzeń, które napawają rozmówczynie szczególną dumą, zwłaszcza w wypowiedziach na temat zdobywania wykształcenia związanego z awansem międzygeneracyjnym. Brak poczucia sprawstwa, akcentowanie uwarunkowań systemowych i przypadków losowych, jest charakterystyczny dla narracji o zdarzeniach uznawanych dziś przez rozmówczynie za kłopotliwe, takich jak np. wstąpienie do PZPR.
This article describes the experience of upward social mobility of women in the Polish People’s Republic, in the context of specificity of professional trajectories in communist Poland. The basis for analysis is biographical research, which was conducted among respondents aged 72+ in 2014 and 2015. The analysis presents aspects of individual agency as well as macro-structural factors in shaping and transforming women’s careers. In the Polish People’s Republic the de-traditionalisation of professional roles appeared together with the still traditional understanding of a woman’s role in the family. The biographical narratives expose multiple instances when the respondents’ life choices prioritised household and family duties over career or education. The narratives also present a work ethos focused on team spirit and not individual self-realisation. The biographical research also shows some regularities concerning feelings of agency and systemic necessity in the narratives about life. An emphasis on individual necessity, aspirations, and merits is present in the relations about event which the respondents are proud of (e.g. education). Lack of agency, emphasis on structural factors, and coincidences are more visible in narratives about events which may be evaluated as negative and problematic, e.g. membership in the Polish United Workers’ Party (PZPR).
Źródło:
Przegląd Socjologiczny; 2016, 65, 3; 157-179
0033-2356
Pojawia się w:
Przegląd Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prymas Stefan Wyszyński w okresie przełomu 1956-1957
Primate Stefan Wyszyński in the time of political change in 1956-1957
Autorzy:
Łatka, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1195629.pdf
Data publikacji:
2021-01-20
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
prymas Stefan Wyszyński
Kościół katolicki
władze PRL
primate Stefan Wyszyński
Catholic Church
government of the Polish People’s Republic
Opis:
Wydarzenia, jakie miały miejsce w Polsce w październiku 1956 r., przyniosły szereg istotnych zmian w systemie politycznym PRL. Kardynał Wyszyński w ich wyniku powrócił do sprawowania swoich funkcji kościelnych. Stało się to na warunkach prymasa, który wymusił na władzach spełnienie swoich postulatów. W czasie kolejnych miesięcy przełomu politycznego 1956-1957 kard. Wyszyński wykazał się wielkim zmysłem analizy rzeczywistości społecznej oraz wyczuciem realiów, w jakich przyszło mu działać. Uporządkował sytuację wewnętrzną Kościoła i zapewnił mu możliwość autonomicznego działania, nakreślił priorytety na kolejne lata oraz nie dał się nabrać na fałszywe deklaracje władz.
The events that took place in Poland in October 1956 brought about a number of significant changes in the political system of the Polish People’s Republic. As a result, Cardinal Stefan Wyszyński returned to the execution of his ecclesial functions. It happened on the terms of the Primate who forced the authorities to meet his demands. During the following months of the political breakthrough of 1956-1957, Cardinal Wyszyński showed a great sense of analysis of the socio-political sphere and a sense of reality in which he had to act. He put order in the internal situation of the Church and provided it with the opportunity to act autonomously; he outlined priorities for the coming years and was not deceived by the authorities' false declarations.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 2; 207-218
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykonywanie kary śmierci w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej – analiza wybranych przykładów
Performing the Death Penalty in the Polish People’s Republic – an Analysis of Selected Examples
Autorzy:
Mogielnicka, Ewelina Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27310052.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
kara śmierci
PRL
przestępczość
zabójstwo
afera mięsna
death penalty
PRL [the Polish People’s Republic]
crime
homicide
meat scandal
Opis:
Niniejszy tekst został poświęcony wybranym zagadnieniom związanym z orzekaniem i wykonywaniem kary śmierci w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Karę tę dopuszczał kodeks karny z 1969 r. W obecnym kodeksie karnym (z 1997 r.) ta sankcja karna nie jest przewidziana. Dlatego też wybrany temat wpasowuje się w tematykę czasopisma dotyczącego historii prawa i prawa współczesnego z wyraźnym kontekstem historycznym. Usunięcie kary śmierci wydaje się być bardzo dużą zmianą, jeśli chodzi o polskie prawo karne. Celem artykułu jest przybliżenie Czytelnikowi przepisów prawnych dotyczących kary śmierci w czasach PRL oraz realiów jej orzekania i wykonywania. Dzięki zastosowaniu metody badawczej polegającej na analizie aktów prawnych, uzyskano odpowiedzi na pytania badawcze: za popełnienie jakich przestępstw można było orzec karę śmierci, jakie akty prawne przewidywały taką możliwość, a także jak wyglądała jej procedura w myśl przepisów kodeksu karnego wykonawczego z 1969 r. Wykorzystano również metodę analizy literatury przedmiotu. Wśród źródeł znalazły się książki oraz artykuły z czasopism dotyczące poszczególnych zagadnień, filmy dokumentalne, a także te źródła internetowe, które uznano za rzetelne. Główną część tekstu stanowi kryminologiczna analiza trzech wybranych spraw karnych. Uznano je za najciekawsze w kontekście omawianego tematu. Opisy kryminalnego PRL-u mają za zadanie uzupełnić informacje teoretyczne uzyskane za pomocą wspomnianych dwóch metod. Ponadto pozwolą Czytelnikowi przenieść się do tamtych realiów.
This text is devoted to selected issues related to adjudicating and carrying out the death penalty in the times of the Polish People's Republic. This penalty was allowed by the Penal Code of 1969. In the current Penal Code (i.e. the one from 1997), this penal sanction is not provided for. Therefore, the selected topic fits into the theme of the journal on the history of law and modern law with a clear historical context. Removing the death penalty seems to be a very big change when it comes to the Polish criminal law. The aim of the article is to familiarize the reader with the legal provisions regarding the death penalty in the times of the Polish People's Republic and the realities of its adjudication and execution. Thanks to the use of the research method consisting in the analysis of legal acts, the researchers found the answers to the following research questions: which crimes resulted in the death penalty, what legal acts provided for such a possibility, and what the procedure was like under the provisions of the Executive Penal Code of 1969. Further on, the researchers used the method of analyzing the literature on the subject. The sources included books and magazine articles on specific topics, documentaries, and Internet sources deemed reliable. The main part of the text is a criminological analysis of three selected criminal cases. They were considered the most interesting in the context of the discussed topic. The descriptions of the criminal Polish People's Republic are intended to supplement the theoretical information obtained by means of the two methods mentioned above. In addition, they will allow the reader to move to those realities.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2023, 22, 2; 341-372
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
System opieki społecznej w okresie Polski Ludowej (lata 1944–1989). Zarys problematyki
The social welfare system in the period of the Polish People’s Republic (1944–1989) Outline of the subject
Autorzy:
Brenk, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956942.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
social welfare
social assistance
history of social assistance
social welfare in the Polish People’s Republic
history of social work
Opis:
In the Polish People’s Republic (1944–1989), a number of organisational and ideological changes were made in the social welfare sector: most of the ways of organising help that were tested during the interwar period were replaced with new concepts, often with sad consequences for those in need. This article presents the changes that took place in the Polish social security sector in the decades after World War II. Subsequent attempts to reform the social welfare system have been shown with the use of archival materials, other historical sources and literature on the subject.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2017, 37; 79-92
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antykomunizm w myśli politycznej Solidarności Walczącej. Zarys zagadnienia
Anti-communism in the political thought of the Fighting Solidarity. An outline of the issue
Autorzy:
Siedziako, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1595469.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
anti-communism
political thought
the Fighting Solidarity
the Polish People’s Republic
the 80s.
antykomunizm
myśl polityczna
Solidarność Walcząca
PRL
lata 80.
Opis:
Solidarność Walcząca (SW) była jedną z głównych organizacji opozycji demokratycznej w Polsce lat 80. XX w. Na tle innych ugrupowań opozycyjnych wyróżniała się radykalnym antykomunizmem, objawiającym się m.in. postulatem odsunięcia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od władzy i obalenia reżimu komunistycznego. W tekście poddano analizie te elementy myśli politycznej SW, które odnosiły się do oceny komunizmu w teorii i praktyce jego funkcjonowania w ostatniej dekadzie istnienia tzw. bloku państw socjalistycznych.
The Fighting Solidarity was one of the main organizations of the democratic opposition in Poland in the 80s of the 20th century. In comparison with the other opposition groups its distinguishing feature was the radical anti-communism, which was expressed in the postulate of overthrowing the rules of the Polish United Workers’ Party and the communist regime. The paper analyses that elements of the political thought of the Fighting Solidarity, which applied to its assessments about the communism in theory and practice of its functioning in the last decade of the existence of the so-called socialist countries bloc.
Źródło:
Acta Politica Polonica; 2018, 44, 2; 75-86
2451-0432
2719-4388
Pojawia się w:
Acta Politica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Projekt ustawy o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń z 1970 r. w ocenie uczestników dyskusji społecznej
The draft law on magistrate courts for petty offences of 1970 in the opinion of the participants of public discussion
Autorzy:
Łysko, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621882.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
kolegia do spraw wykroczeń, dyskusja społeczna, Polska Ludowa.
magistrate courts for petty offences, public discussion, the Polish People’s Republic.
Opis:
The draft law on magistrate courts for petty offences of 1970 was created within the framework of codification works on petty offence law in the Polish People’s Republic The fact of sustaining the dependence of magistrate courts of local structures of Home Affairs administration was criticised during public discussion over the draft. Representatives of academics, who participated in the discussion, called for placing magistrate courts by local bodies of state administration or even transforming them into special courts. They postulated depriving the Minister for Home Affairs of the right to establish general prin- ciples for criminal policy and granting the Supreme Court with the judicial supervision over case-law magistrate courts. Those postulates served as the basis for the political system reform of 1990, which placed magistrate courts for petty offences in the structures of the Ministry of Justice.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2016, 15, 1; 181-203
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Moda i praktyka. „Przyjaciółka” jako materiał do badań
Fashion and Practice. Przyjaciółka as Material for Research
Autorzy:
Zajko-Czochańska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28410052.pdf
Data publikacji:
2023-12-15
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
„Przyjaciółka”
moda
prasa dla kobiet wiejskich
moda w PRL
fashion
press for rural women
fashion in the Polish People’s Republic
Opis:
W artykule przedstawiono sposób prezentowania zagadnienia mody przez redakcję najpopularniejszego pisma dla kobiet okresu Polski Ludowej – „Przyjaciółki”. Analizie poddano numery z lat 1957–1975. Celem badań była odpowiedź na pytania: W jakim stopniu analizowany periodyk podejmował tematykę mody? Jaki charakter przybierały treści prezentujące zagadnienie związane z modą? Czy publikowane artykuły miały realny wpływ na kształtowanie gustów, poczucie estetyki oraz potrzeby podążania za trendami modowymi przez kobiety wiejskie?
The article discusses the way of presenting the issue of fashion by the editors of the most popular magazine for women of the Polish People’s Republic – Przyjaciółka. The years 1957–1975 were analyzed. The aim of the research was to answer the following questions: to what extent did the analyzed periodical take up the subject of fashion? What was the nature of the content presenting the issue related to fashion? Did the published articles have a real impact on shaping tastes, a sense of aesthetics and the need to follow fashion trends in rural women?
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 2(15); 111-122
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marksizm-leninizm a cybernetyka prawa w PRL Zarys problematyki
Marxism-Leninism and the cybernetics of law in the Polish People’s Republic. Outline of the issue
Autorzy:
Kania, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621293.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
cybernetyka prawa, marksizm-leninizm, Polska Rzeczpospolita Lu- dowa, prawoznawstwo
cybernetics of law, Marxism-Leninism, the Polish People’s Republic, juri- sprudence
Opis:
During the existence of the Polish People’s Republic (1944–1989), the dominant ideology was that of Marxism-Leninism. It wielded strong influence on the official world-view. The ideology aspired to explain, in reality, all phenomena and processes. However, wi- thin a short period of time it became apparent that Marxism-Leninism had its weaknes- ses, for example, developing the sciences was conditional upon their non-interference with the objects of Marxism-Leninism. One such science that fell in this arena was the cybernetics of law. Hence, the purpose of this article is to give a short presentation of ge- neral assumptions and relation between the cybernetics of law and Marxism-Leninism during the period of “real socialism” in the Polish People’s Republic.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2017, 16, 1; 153-170
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Walka z „babkami” o zdrowie kobiet: medykalizacja przerywania ciąży w Polsce w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku
Autorzy:
Kuźma-Markowska, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689886.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
aborcja
PRL
„babki”
medykalizacja
medycyna ludowa
medycyna naukowa
abortion
the Polish People’s Republic
granny midwives
medicalisation
folk medicine
scientific medicine
Opis:
Artykuł ukazuje ustawę o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z 1956 r. jako element walki z „babkarstwem” prowadzonej przez władze oraz przedstawicieli socjalistycznej medycyny. Dążąc do wyeliminowania tradycyjnych, ludowych praktyk medycznych oraz do objęcia zdrowia reprodukcyjnego kobiet naukowym nadzorem medycznym, władze PRL i sprzyjające im środowisko lekarskie oficjalnie ukazywali ustawę z 1956 r. jako prowadzącą do wyeliminowania nielegalnych i nieprofesjonalnych aborcji i dzięki temu chroniącą życie i zdrowie kobiet. Jednocześnie, przerywanie ciąży było ukazywane w debacie publicznej i w dyskursie medycznym jako skomplikowany zabieg medyczny, do którego zmedykalizowania i spatologizowania dążyli przedstawiciele socjalistycznej medycyny. Fight with granny midwives over women’s health: the medicalisation of abortion in socialist Poland (1950s and 1960s)In 1956 the communist state authorities liberalized the anti-abortion law that the Polish People’s Republic inherited from the interwar period. Using the rhetoric of women’s health and framing their decision as a safety measure, the legislators intended to curb the high number of clandestine abortion procedures performed outside the realm of socialist medicine. As I argue in my paper, in the official political and medical discourse abortion legislation passed in Poland in the 1950s constituted an element of the war against traditional medicine which was waged by the authorities of socialist Poland. One of the targets of this fight were “granny midwives”: traditional folk female healers who were helping peasant women in many aspects of their reproductive lives and who were customarily accused of performing high numbers of criminal abortions. Thus it was against these “granny midwives” that the socialist state had to fight over the life and health of Polish women. Presenting abortion as an intricate medical procedure whose success depended on the skills of a highly qualified and experienced personnel, socialist doctors and authorities did not only medicalise abortion, but also pathologised it, depicting the termination of a pregnancy as a disease requiring the care of a professional medical practitioner. What was also at stake at the fight against “granny midwives” was the shift from pre-modern, traditional healing practices to modern, scientific medicine that was regarded as a tenet of state socialism.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2017, 15
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja celów Ligi Kobiet w latach 1945–1989 w świetle jej statutów
EVOLUTION OF THE AIMS OF THE LEAGUE OF WOMEN IN THE YEARS 1945–1989 IN THE LIGHT OF ITS STATUTES
Autorzy:
Bauchrowicz-Tocka, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/561571.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
Liga Kobiet
organizacja kobieca
polityka w PRL
system komunistyczny
the League of Women
women’s organization
politics in the Polish People’s Republic
the Communist system
Opis:
W 1945 r. została powołana Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet (SOLK). Była masową organizacją kobiecą, która w latach 1945–1989, wyznaczających zmiany ustroju w kraju, dwukrotnie zmieniała nazwę i ośmiokrotnie statut. W 1949 r. kontynuatorką SOLK była Liga Kobiet, a w 1982 r. Liga Kobiet Polskich. Artykuł prezentuje ewolucję celów i zadań Ligi w latach 1945–1989. Do jej przedstawienia posłużyły kolejne statuty organizacji. Ich analiza prowadzi do wniosku, że Liga Kobiet służyła popieraniu ówczesnego ustroju i kształtowaniu politycznej świadomości kobiet, a jednocześnie zabiegała o ich szeroko pojęte prawa (podnoszenie kwalifikacji, warunki pracy, aktywność zawodową i społeczną). Ewolucja celów organizacji ukazana została na tle przełomowych wydarzeń w kraju.
In 1945, the Socio-Civic League of Women (SCLW) had been established. It was a women’s mass organization which in the years 1945–1989 changed its name twice and the statute eight times. The mentioned period of time was significant for the changes of the political system of the country. In 1949, the League of Women continued the works of SCLW and in 1982 the League of Polish Women took this role. The article presents the changes in aims and tasks of the League in the years 1945–1989. In order to describe them, the organization’s statutes were used. Their analysis leads to the conclusion that the Women’s League was a tool to support the political system in the country at the time and to raise political awareness among women; at the same time it advocated for their broadly understood rights (improving qualifications, working conditions, professional and social activity). The evolution of the organization’s aims is presented against the backdrop of the key events in the country.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2020, 1(8); 176-193
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O myśleniu życzeniowym w badaniach historycznych… Replika na recenzję Pytania, które nie zostały zadane…
On Wishful Thinking in Historical Research... A Response to the Review ‘Questions not asked’...
Autorzy:
Łatka, Rafał
Musiał, Filip
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233614.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Henryk Gulbinowicz
Kościół katolicki w PRL
Służba Bezpieczeństwa
rozmowy operacyjne
Catholic Church in the Polish People’s Republic
Security Service
operational talks
Opis:
Tekst stanowi odpowiedź na recenzję tomu źródłowego „Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac. Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa– Kraków 2020, a właściwie wprowadzenia do niego, przygotowaną przez Wojciecha Polaka i Włodzimierza Suleję. Autorzy tekstu podważają tezy recenzji, bagatelizujące trwający 16 lat dialog operacyjny ks. Gulbinowicza z SB. Wzmacniają kwestionowane przez Polaka i Suleję tezy z książki „Dialog należy kontynuować…”, w oparciu o niewykorzystane wcześniej materiały źródłowe, wskazując, że obraz niezłomnego hierarchy, który funkcjonował przez lata w sferze publicznej, wymaga skorygowania.
This text is a reply to a review of the source volume “Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, selected, prefaced and edited by Rafał Łatka and Filip Musiał (Warsaw–Cracow, 2020), which is actually introduction to the volume by Wojciech Polak and Włodzimierz Suleja. The authors of this text contest the theses of the reviews which challenge Father Gulbinowicz’s 16-year-long operational dialog with the Security Service (Służba Bezpieczenstwa, SB). They reinforce the contested Polak’s and Suleja’s claims from “Dialog należy kontynuować…”, on previously unused source materials, indicating that the image of the relentless hierarch that had functioned for years in the public sphere needs to be corrected.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 4; 105-121
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Determinanty współczesnej polityki etnicznej III Rzeczpospolitej Polskiej
Determinants of contemporary ethnic policy of the Third Republic of Poland
Autorzy:
Urbanik, Amadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231824.pdf
Data publikacji:
2021-03-23
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
polska polityka etniczna
polityka narodowościowa PRL
polityka etniczna III RP
polish ethnic policy
nationality policy of the Polish People’s Republic
ethnic policy of the Third Republic of Poland
Opis:
CEL NAUKOWY: Głównym celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi głównych czynników determinujących kształt współczesnej polityki etnicznej III RP. PROBLEMY I METODY BADAWCZE: W badaniach wykorzystano paradygmat badawczy polityki etnicznej sformułowany przez Henryka Chałupczaka. PROCES WYWODU: Tekst składa się z ośmiu części, odpowiadających poszczególnym determinantom: ustrojowym, ideologicznym, politycznym, geopolitycznym, prawnym, demograficznym, geograficznym oraz historycznym. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wpływ na współczesną politykę etniczną w Polsce miał każdy z ośmiu wyróżnionych przez Chałupczaka determinantów: ustrojowych, ideologicznych, politycznych, geopolitycznych, prawnych, demograficznych, geograficznych oraz historycznych. Najważniejszymi spośród nich były te o charakterze prawnym. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Polityka etniczna państwa polskiego jest podatna na oddziaływanie, ze szczególnym uwzględnieniem zmian prawnych.
RESEARCH OBJECTIVE: The main aim of the article is to present to the reader a major determinants of contemporary ethnic policy of the Third Republic of Poland. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: A tool used in the research was ethnic policy paradigm that has been formulated by Henryk Chałupczak. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article consists of eight parts. Each is dedicated to one of the determinants – constitutional, ideological, political, geopolitical, legal, demographic, geographical or historical. RESEARCH RESULTS: Influence on the contemporary ethnic policy in Poland had each of the eight determinants named by Chałupczak - constitutional, ideological, political, geopolitical, legal, demographic, geographical or historical. The biggest impact had the legal changes. CONLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Polish ethnic policy is susceptible to changes, especially legal.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2021, 12, 38; 93-109
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zarys historii stosunków między Polską a Koreańską Republiką Ludowo-Demokratyczną (1948–1974)
Autorzy:
Levi, Nicolas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602573.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna
relacje ekonomiczne
wymiana handlowa
komunizm
the Polish People’s Republic
Democratic People’s Republic of Korea
economic relations
Trade exchange
communism
Opis:
W Polsce, jak i w innych zachodnich krajach, przedstawia się Koreańską Republikę Demokratyczno-Ludową jako kraj egzotyczny, rządzony przez reżim komunistyczny, gdzie życie codzienne naznaczone jest głodem, chorobami, gdzie ciągle istnieją obozy koncentracyjne. Sama Korea prezentuje się jako kraj kwitnący, wzór do naśladowania dla innych państw. Celem artykułu jest pokazanie, jak ważne były relacje handlowe między Polską i KRLD w okresie 1948–1974 dla obu stron. Poland, along with many Western media, have portrayed the Democratic People’s Republic of Korea as an exotic country ruled by an absurd communist regime, where everyday life is plagued with hunger, disease and concentration camps. In turn, North Korea poses as blissful country, a paradise on Earth, and serving as an example to others. The aim of the article is to show to which extent trade relations between Poland and North Korea were important for both countries for the period 1948 till 1974.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2017, 124, 4
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski „Księżówka” w Zakopanem w latach 1945–1990
The History of the “Księżówka” Retreat House of the Polish Bishops Conference in Zakopane in 1945–1990
Autorzy:
Szczepaniak, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595450.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
Catholic Church in the Polish People’s Republic
Polish Bishops Conference
Zakopane
retreat house
“Księżówka”
Kościół w PRL
Konferencja Episkopatu Polski
domy rekolekcyjne
„Księżówka”
Opis:
Artykuł jest kontynuacją historii „Księżówki” – Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski w Zakopanem. Autor ukazuje w nim funkcjonowanie domu w peerelowskim okresie zmagań z władzami administracyjno-politycznymi o byt w warunkach narzucanych przez totalitarny ustrój.
The article is continuation of the history of “Księżówka” – the retreat house of the Polish Bishops Conference in Zakopane. The author shows the functioning of the house during the time of the Polish People’s Republic and the struggles with the administrative-political authorities for existence under conditions imposed by the Communist regime.
Źródło:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2017, 37, 2; 191-208
0137-3420
Pojawia się w:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie książki z historii oświaty i wychowania (1945–1989) w ocenie ówczesnej krytyki
Polish books on the history of education and bringing up children (1945-1989) as reviewed by the critics of the time
Autorzy:
Wnęk, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/957493.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
The history of bringing up children
history of education and pedagogical thinking
book reviews
pedagogical disciplines
education in the Polish People’s Republic
Opis:
This article analyses the reviews of Polish books on the history of education and bringing up children in the years 1945-1989. It presents the ways in which critics reviewed new publications and shows the aspects which they paid special attention to. The reviews were published in the most renowned magazines among historians of education and raising children, such as ”Przegląd Historyczno-Oświatowy” (The History and Education Review), ”Rozprawy z Dziejów Oświaty” (Dissertations on the History of Education). Some of them were written by renowned specialists in the field. For contemporary historians, the reviews may constitute an interesting source of information on academic criticism from the times of the Polish People’s Republic. They may also bear witness to the hard work and efforts made towards conducting thorough studies into the history of education and bringing up children over various historical periods.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2014, 32; 47-72
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pytania, które nie zostały zadane… „Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac. Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa–Kraków 2020, Instytut Pamięci Narodowej, ss. 262
Questions that Were Not Asked… "Dialog należy kontynuować…" Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, selected, prefaced, and prepared by Rafał Łatka, and Filip Musiał, IPN, Warszawa–Kraków, 2020, 262 pp.
Autorzy:
Polak, Wojciech
Suleja, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233541.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Henryk Gulbinowicz
Kościół katolicki w PRL
Służba Bezpieczeństwa
rozmowy operacyjne
Catholic Church in the Polish People’s Republic
Security Service
operational talks
Opis:
Artykuł koncentruje się na polemice z obszernym wstępem, który Rafał Łatka i Filip Musiał zamieścili na początku omawianego wydawnictwa źródłowego. Autorzy tekstu podważają tezę o mocno obciążającym dla Henryka Gulbinowicza charakterze rozmów z funkcjonariuszami SB. Podkreślają też, że ksiądz prowadził ze służbami rodzaj gry i to on określał ramy swoistego dialogu. Gra ta niekoniecznie toczyła się bez wiedzy prymasa Stefana Wyszyńskiego. Autorzy artykułu zgadzają się natomiast w pełni z twierdzeniem redaktorów książki, że ks. Gulbinowicz nie był nigdy osobowym źródłem informacji SB.
The article focuses on the polemic with a comprehensive introduction by Rafał Łatka and Filip Musiał to the analysed source edition. The authors of the present text question the thesis about the highly incriminating character of Henryk Gulbinowicz’s conversations with functionaries of the Security Service (SB). They also emphasise that Gulbinowicz played a certain game with the Service, and it was he who defined the framework of the specific dialogue. This game was not necessarily played without the knowledge of Primate Stefan Wyszyński. The authors of the article, however, fully agree with the opinion of the book’s editors that Henryk Gulbinowicz was never a personal source of information to SB.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 1; 327-340
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sposoby kształcenia w grafice książkowej w wyższym szkolnictwie artystycznym Krakowa i Warszawy w Polsce Ludowej (1945-1952)
Education in graphic arts in the tertiary artistic education system in Krakow and Warsaw in the Polish People’s Republic (1945–1952)
Autorzy:
Boguszewska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956628.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Tertiary artistic education in the Polish People’s Republic graphic education
Academy of Fine Arts in Krakow
Academy of Fine Arts in Warsaw
Opis:
The purpose of the study is to present the principles of education in the field of book art as part of applied graphics, provided at the Academies of Fine Arts in Krakow and Warsaw. These two academic environments stimulated revival of this type of education. The analysis pertains to 1945–1952 when Poland witnessed crucial political and ideological changes affecting a new character of education. In the study, the process of nationalisation of artistic education is presented. The author shares her assumptions of the new teaching curricula designed in accordance with the ideological needs of the communist authorities. Marxism-Leninism was taught as a foreground subject. Graphic departments were established to educate specialists to be employed by the state propaganda. An attempt has been made to reconstruct the personal composition of the graphic faculties lecturers in both academic centres.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2019, 41; 63-75
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzieje zatrzymane. Wstęp do analizy wizji historii Polski po 1944 roku w podręcznikach ekonomii politycznej socjalizmu od lat 50. do 80. XX wieku na przykładzie problematyki bodźców
Autorzy:
Ochinowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689972.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Michel Foucault
the Polish People’s Republic
stimuli
political economy
censorship
history of historiography
Polska Rzeczpospolita Ludowa
bodźce
ekonomia polityczna
cenzura
historia historiografii
Opis:
This article aims to reconstruct the vision of history to be found in textbooks of the political economy of socialism. The author treats the textbooks of political economy as a medium of Communist Poland’s official historical narrative. Truth ‘produced’ by means of the educational materials seems to be a perfect exemplification of Michel Foucault’s ideas regarding the knowledge/power relation. In his analysis of the textbooks under discussion, the author uses mainly the issues of stimuli. What emerges from the analysis is a picture of a devious reality in which students of the Polish Peoples republic period were forced to exist, also in the aspect of the propaganda’s vision of the current history of Poland.
Artykuł wstępnie opisuje wizję historii prezentowaną w podręcznikach ekonomii politycznej socjalizmu, które zostały potraktowane jako nośniki oficjalnej narracji czasów PRL w aspekcie koncepcji historiograficznych. Prawda „produkowana” za pośrednictwem materiałów dydaktycznych wydaje się być wyrazistym przykładem propozycji koncepcyjnej Michela Foucaulta dotyczącej związku wiedzy i władzy. W analizie podręczników autor skupia się przede wszystkim na problematyce bodźców. Wspomniana analiza ukazuje obraz pokrętnej rzeczywistości, w której studenci okresu PRL zmuszeni byli egzystować, także w aspekcie propagandowej wizji najnowszych dziejów Polski.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2017, 9
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fałszywy autorytet adwokatury polskiej. Rzecz o adwokacie Jerzym Nowakowskim (1912-1996)
A false role model of the Polish Bar. On the Jerzy Nowakowski (1912-1996)
Autorzy:
Zaborski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498929.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów
Tematy:
adwokatura polska XX w.
samorząd adwokacki w okresie PRL
Polska w okresie stalinowskim
wymiar sprawiedliwości Polski Ludowej
obrony polityczne
procesy kiblowe
Polish Bar in XXth century
Bar Council during the Polish People’s Republic
Poland in the Stalinist period
administration of justice of the Polish People’s Republic
defense in political trials
Opis:
Artykuł jest pierwszą próbą biografii znanego w II połowie XX w. adwokata warszawskiego Jerzego Nowakowskiego, cenionego obrońcy w procesach karnych, dobrego pisarza, działacza samorządowego. Autor odsłonił wiele nieznanych dotychczas kart z życia adw. Nowakowskiego, szczególnie z okresu stalinowskiego, kiedy to pracował w komunistycznym wymiarze sprawiedliwości jako prokurator. Po przejściu do adwokatury w 1950 r. stał się jednym z najbardziej zaufanych adwokatów reżimu, czego potwierdzeniem była jego pozycja wśród obrońców wojskowych. Bronił w licznych procesach politycznych, ale – jak wskazywano już w 1956 r. – wiele z nich było raczej aprobującym uczestnictwem w komunistycznych zbrodniach sądowych.
This article is a first attempt of a biographical study of Jerzy Nowakowski, a well-known Warsaw-based barrister, esteemed defense attorney in criminal trials, good writer and a local council activist in the second half of the XXth century. Author uncovers many as yet unknown aspects of Barrister Nowakowski’s life, especially from the Stalinist period when he worked as a prosecutor for the communist administration of justice. After moving to the Bar in 1950, he became one of the more trusted attorneys of the regime which is confirmed by his position among military defense attorneys. He defended in numerous political trials but – as it was indicated already in 1956 – many of them were a rather sympathetic form of participation in communist “judicial crimes”.
Źródło:
Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2019, 2, 1(3); 201-216
2657-7984
2657-800X
Pojawia się w:
Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tłumacz jako instytucja — przypadek PRL i drugiej Jugosławii
Prevoditelj kao institucija — slučaj Narodne Republike Poljske i druge Jugoslavije
The Translator as an institution — the case of The Polish People’s Republic and the second Yugoslavia
Autorzy:
Małczak, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/486842.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
institucije
prijevodna književnost
Narodna Republika Poljska
druga Jugoslavija
institutions
translation literature
The Polish People’s Republic
the second Yugoslavia
instytucje
literatura tłumaczona
PRL
druga Jugosławia
Opis:
Prevoditelji su dio institucionalizirane prijevodne književnosti zajedno s organizacijama prevoditelja, književnom kritikom, izdavačkim kućama i časopisima. Igrali su vrlo važnu ulogu u Narodnoj Republici Poljskoj. Komunistička ih je partija smatrala gnijezdom opozicije. Prva poljska organizacija prevoditelja osnovana je tek 1981., nakon više godina neuspjelih pokušaja, što nije slučajno, za vrijeme najveće popularnosti sindikata Solidarnost. Prijevodna je književnost bila dio kulturnih veza s inozemstvom koje su pak bile dio vanjske politike i međunarodnih odnosa i kao takve su se nalazile pod potpunom kontrolom države. Politička je ideologija faktor koji u najvećoj mjeri tječe na kulturnu politiku. Unatoč svim izvanknjiževnim ograničenjima, prijevodna je književnost, kao i kulturne veze s inozemstvom, imala veću slobodu nego druge kulturne institucije zato što je vlast htjela izgraditi pozitivnu sliku zemlje, pogotovu za stranog recepijenta. Položaj prevoditelja u Narodnoj Republici Poljskoj bio je blizak Horacijevu modelu prevođenja, akt pregovaranja u kojem sudjeluju patron (u ovome slučaju država), dva jezika i kulture.
Translators are a part of institutionalized translation literature together with organizations of translators, literary critics, publishing houses, and magazines. They played a very important role in The Polish People’s Republic. The Polish Communist Party treated them as nest of oppositionists. The first organization of translators, Association of Polish Translators and Interpreters, was established after years of failed attempts in 1981, not accidentally at the time of the biggest popularity of Solidarity. Translation literature was a part of cultural contacts with abroad which were a part of the foreign policy of the state. This particular sphere was under control of the state. Political ideology was the most important factor which influenced cultural policy. Despite those extratextual constraints translators and the sphere of cultural contacts with abroad had a little bit more freedom than other cultural institutions because the political authority wanted to create a positive picture of the country, especially for the foreign receiver. The position of the translator in The Polish People’s Republic was close to The Horace Model of translation. He had to negotiate between a patron (in our case state) and two languages and cultures.
Źródło:
Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 1; 281-289
1899-9417
2353-9763
Pojawia się w:
Przekłady Literatur Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Karta z dziejów historiografii ruchu robotniczego: przypadek Jerzego Targalskiego (1929-1977)
A page from the historiography of the workers’ movement: the case of Jerzy Targalski (1929-1977)
Autorzy:
Siewierski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089389.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Targalski Jerzy
historiography of the Polish People’s Republic
history of the workers’ movement
Lodz
March 1968
historiografia PRL
historia ruchu robotniczego
Łódź
marzec 1968
Opis:
The article is devoted to Jerzy Targalski (1929-1977), a historian of the workers’ movement and the beginnings of socialist organizations in Poland. Targalski’s intellectual biography draws attention to the previously neglected area of studies on the history of historical science, such as the party structures of science, namely the Institute for Education of Scientific Staff/ Institute of Social Sciences at the Central Committee of the Polish United Workers’ Party and the Department of Party History at the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. What seems to be an important theme is the development of Targalski’s research interests and the evolution of his critical approach to both the historiography and the reality of the Polish People’s Republic.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2022, 67, 1; 102--123
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Udział NSZZ „Solidarność” w opracowaniu nowego projektu ustawy o związkach zawodowych w latach 1980–1981
The Participation of the “Solidarity” Trade Union in the Drafting of the New Trade Union Act in 1980–1981
Autorzy:
Wilczok, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478356.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
NSZZ „Solidarność”
Ustawa o związkach zawodowych
PRL
lata osiemdziesiąte XX w.
The Independent Self-Governing Labour Union “Solidarity”
Trade Unions Act
The Polish People’s Republic
the 1980s
Opis:
After signing of the August – September Agreements in 1980, the Polish authorities obligated to legal sanction of them. Serious changes were required in the current, very laconic Trade Unions Act from 1st July 1949. That act did not enable to found an independent trade union in a communistic state. The crucial aim of this article is to define the essential contribution of The Independent Self-governing Labour Union “Solidarity” in assumptions of the act, a description of course and atmosphere of works over its project and the final result of those efforts. On 23rd September 1980 The Council of Polish People’s Republic founded a special team for preparing a draft legislation of Trade Unions. The delegation of The Independent Self-Governing Labour Union “Solidarity” (in Polish NSZZ “Solidarność”) was invited to work on that draft. From 17th October 1980 to 26th April 1981 the team had eight plenary sessions. As a result of those sessions, a complete draft of the Act should have Republic. During those meetings discussions were held on various issues such as: a registration of trade unions, compliance of activities of trade unions with The Polish People’s Republic Constitution and Convention No 87 of International Labour Organization, the agricultural self-government, self-employed professionals, students’ and farmers’ trade unions. What is more a right to strike, acceptable kinds of strikes, payment for a protest, legitimacy of founding workers’ councils, a conception of collective labour agreement for joint professions and a problem of social agreements in workplaces were being widely discussed. Thanks to the participation of “Solidarność” delegation, the prepared draft had a lot of modern solutions. The Council of Polish People’s Republic did not accept a few of them and introduced changes that limited possibility of founding trade unions and organization of strike for a lot of professions. Trade Unions Act was adopted neither at that time nor before 13th December 1981 when martial law in Poland was imposed. It happened upon 8th October 1982. The new act outlawed The Independent Self-governing Labour Union “Solidarity”. On the other hand, only thanks to foundation of “Solidarity” a provision about right to strike was included in that act that was not in the act from 1949.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2018, 31; 429-464
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ideologiczno-metodologiczne meandry Rozważań o wojnie domowej Pawła Jasienicy. Uwagi o dziele i jego recepcji
Autorzy:
Mękarski, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042767.pdf
Data publikacji:
2020-12-09
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Paweł Jasienica
historiografia
powstanie w Wandei
rewolucja francuska
ideologia
komunizm
PRL
historiography
the Vendée Rebellion
the French Revolution
ideology
communism
the Polish People’s Republic
Opis:
Przedmiotem artykułu są Rozważania o wojnie domowej, ostatnia książka Pawła Jasienicy, eseisty i uznanego pisarza historycznego, znanego głównie z książek o historii Polski. Artykuł proponuje analizę książki i jej recepcji. Realizując pierwsze zadanie, autor skupia uwagę na krytyce ideologii komunistycznej, którą Jasienica w nieco zawoalowany sposób włączył do opisu głównego przedmiotu swej ostatniej książki – powstania w Wandei w 1793 r. W artykule wykazano, że Jasienica wykorzystał opis jednego z epizodów rewolucji francuskiej do krytyki systemu politycznego PRL, opowiadając się, należy dodać, za jego zastąpieniem przez demokrację liberalną. Analiza ukazuje także, że recepcja dzieła Jasienicy była w istotnym stopniu zapośredniczona przez preferencje ideologiczne recenzentów.
This article deals with Rozważania o wojnie domowej (Reflections on the Civil War), the last book by Paweł Jasienica, an essayist and acclaimed history writer known mainly for his books on the history of Poland. The article offers analysis of both the work and its reception. In executing the first task, the author focuses on extracting the critique of the communist ideology which Jasienica included, in some veiled way, in his account of the main topic to which his last book is devoted – the Vendée rebellion of 1793. In the article Jasienica is shown to have used his account of one of the episodes of the French revolution to criticise the PRL’s political system, arguing, one should add, in favour of replacing it with liberal democracy. Analysis also shows that the reception of Jasienica’s work was significantly mediated by the ideological preferences of its reviewers.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2020, 12; 137-164
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współpraca resortów spraw wewnętrznych Polski i Węgier w epoce Edwarda Gierka (1970–1980) – wybrane aspekty w świetle dokumentów z Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
Cooperation between the Interior Ministries of Poland and Hungary in the Edward Gierek era (1970–1980) – selected aspects in light of documents from the Archives of the Institute of National Remembrance
Autorzy:
Sylburska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33955941.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Polish-Hungarian relations
history of the Polish People’s Republic,
history of the Hungarian People’s Republic
Security Services (Poland)
civilian counterintelligence
surveillance
stosunki polsko-węgierskie
historia PRL
historia WRL
służby bezpieczeństwa
kontrwywiad cywilny
inwigilacja
Opis:
Artykuł jest poświęcony wybranym aspektom współpracy MSW PRL oraz MSW WRL w latach 1970–1980. Dekada ta stanowiła szczególny okres w historii obu krajów, którego cechą charakterystyczną było przede wszystkim otwarcie się na Zachód. Z jednej strony zapewniało to dostęp do zagranicznych kredytów i technologii, tak bardzo potrzebnych gospodarkom polskiej i węgierskiej, z drugiej zaś stwarzało ryzyko przenikania szpiegów z wrogiego obozu, a wraz z nimi – „kontrrewolucyjnych” poglądów. Sytuację opresyjnych reżimów komunistycznych utrudniało podpisanie w 1975 r. w Helsinkach Aktu końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, który nakładał na sygnatariuszy pewne zobowiązania i dawał pretekst do ingerowania Zachodu w sytuację wewnętrzną krajów „demokracji ludowej”. Większa swoboda przekraczania granic i inne zmiany zachodzące w latach siedemdziesiątych stawiały przed służbami bezpieczeństwa oraz kontrwywiadem cywilnym zupełnie nowe wyzwania. Konsekwencją względnej liberalizacji życia w Polsce i na Węgrzech była wzmożona inwigilacja ich obywateli.
The article is devoted to selected aspects of cooperation between the Ministry of the Interior of the Polish People’s Republic and the Interior Ministry of the Hungarian People’s Republic in the years 1970–1980. This decade was a special period in the history of both countries, characterised above all by their opening to the West. On the one hand, this provided access to foreign loans and technology, sorely needed by the Polish and Hungarian economies, while on the other hand, it posed the risk of infiltration by spies from the enemy camp and, with them, of “counter-revolutionary” views. The situation of the oppressive communist regimes was made more difficult by the signing of the Final Act of the Conference on Security and Cooperation in Europe in Helsinki in 1975, which imposed certain obligations on the signatories and gave a pretext for Western interference in the internal situation of the “people’s democracy” countries. Greater freedom to cross borders and other changes in the 1970s posed entirely new challenges for the security services and civilian counterintelligence. A consequence of the relative liberalisation of life in Poland and Hungary was the increased surveillance of their citizens.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 39-68
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przedsiębiorstwo „Centrala Rybna” w latach 1945–1989. Przyczynek do badań
The "Centrala Rybna" enterprise in the years 1945–1989. A contribution to research
Autorzy:
Kubicki, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340893.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
gospodarka rybna PRL
rybołówstwo bałtyckie
„Centrala Rybna”
dystrybucja ryb
fish economy of the Polish People’s Republic
Baltic fishery
“Centrala Rybna”
fish distribution
Opis:
Odzyskanie przez Polskę po zakończeniu II wojny światowej swobodnego dostępu do Morza Bałtyckiego dawało możliwości eksploatacji łowisk na tym akwenie. W tym celu od 1945 r. komunistyczne władze dynamicznie rozwijały rybołówstwo, przetwórstwo oraz dystrybucję ryb i przetworów rybnych. Jednym z elementów tego systemu były struktury wielozadaniowego, monopolistycznego przedsiębiorstwa „Centrala Rybna” omówione na łamach niniejszego artykułu w formie przyczynku do badań. Tekst składa się z dwóch części. W pierwszej traktuje o historii powołania i zmianach strukturalnych „Centrali”. Obok prezentacji struktury scharakteryzowano zakres terytorialny działalności przedsiębiorstwa, co uwidoczniło się zwłaszcza po reformie terytorialnej z 1975 r. Omówiono też inwestycje, których głównym celem było rozszerzenie działalności podmiotu lub wymiana zdekompletowanego majątku trwałego. Pierwszą część zamyka opis procesu prywatyzacji przedsiębiorstwa. Druga partia tekstu podejmuje zagadnienia związane z rzeczywistą efektywnością. Ukazuje wielkość produkcji na tle całości dostaw rynkowych, wpływ „Centrali” na wzrost spożycia ryb i organizmów morskich, asortyment poszczególnych wyrobów ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej zaawansowanej technologicznie produkcji konserw rybnych.
After Poland regained free access to the Baltic Sea after the end of World War II, it was possible to exploit the fishing grounds in this area. For this purpose, from 1945, the communist authorities dynamically developed fishing, processing, and distribution of fish and fish products. One of the elements of this system was the structures of the multipurpose, monopolistic enterprise "Centrala Rybna", discussed in this two-part article. The first one talks about the history of its establishment and the structural changes that affected "Centrala". In addition to the presentation of the structure, emphasis was placed on the territorial scope of the company's activities, which became especially visible after the territorial reform of 1975. Some of the investments were also presented, the main purpose of which was to expand the entity's operations or replace incomplete fixed assets. It ends with a presentation of the company's privatization process. The second part of the text discusses issues related to its actual effectiveness, showing the production volume against the background of all market supplies, the impact of the "Centrala" on the increase in the consumption of fish and marine organisms, and the range of individual products with particular emphasis on the most technologically advanced canned fish production.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2024, 30, 1; 65-90
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz służb mundurowych w kinie PRL (1968–1990)
The Image of the Uniformed Services in the Cinema of the People’s Republic of Poland (1968–1990)
Autorzy:
Domke, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341438.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
film motifs
cinema of the People’s Republic of Poland
uniformed services
Citizens’ Militia
Armed Forces of the Polish People’s Republic
motywy filmowe
kino PRL
służby mundurowe
Milicja Obywatelska
Siły Zbrojne PRL
Opis:
W artykule omówiono motywy filmowe skoncentrowane wokół wizerunku milicjanta, agenta Służby Bezpieczeństwa, strażnika więziennego, żołnierza, wopisty oraz strażaka w polskim filmie telewizyjnym i kinowym. Aby jak najszerzej uchwycić wizerunek służb mundurowych PRL, przeanalizowano wszelkie tego typu motywy dostępne polskiemu widzowi, nie wydzielono jednak gatunków filmowych jako osobnego kryterium. W sensie chronologicznym autor koncentruje się na filmach nakręconych po Marcu ’68, wcześniejsze jedynie sygnalizuje. Cezura ta wydaje się o tyle istotna, że po brutalnych działaniach Milicji Obywatelskiej skierowanych przeciwko polskim intelektualistom na fali marca 1968 roku oraz interwencji Sił Zbrojnych PRL w Czechosłowacji w sierpniu tego roku władzom partyjno-państwowym zależało, aby wpłynąć na pozytywny obraz służb mundurowych wśród polskiego społeczeństwa. Ramy chronologiczne zamykają się na 1990 roku – ostatnim, jeżeli chodzi o wejście na ekrany kin dzieł nakręconych jeszcze w Polsce Ludowej. Obraz służb mundurowych, który wyłania się z analizy, jest wielobarwny i wieloaspektowy. Z pewnością cechą wspólną jest ukazanie Polaków noszących mundury jako jednostek karnych, zdyscyplinowanych i pokornych względem władzy. Różnic jest znacznie więcej. Podstawowe jest rozróżnienie szeregowych funkcjonariuszy czy żołnierzy i oficerów. Ci pierwsi często nie grzeszą zbytnio inteligencją i zazwyczaj są ośmieszani, zwłaszcza milicjanci. Oficerowie zaś ukazywani są niejednokrotnie wzorowo, jako inteligentni mężczyźni z wysokim poziomem kultury osobistej. Jednym i drugim nie brakuje odwagi. Najpełniej przedstawiony został wizerunek milicjanta, a najsłabiej – celnika, wopisty i strażaka.
The article discusses film motifs focused on the image of a militiaman, a Security Service agent, a prison guard, a soldier, a border guard, and a fireman in Polish television and cinema films. In order to capture the image of the uniformed services of the Polish People’s Republic as broadly as possible, all such motifs available to the Polish viewer were analyzed, but film genres were not distinguished as a separate criterion. In a chronological sense, the author focuses on films shot after March ’68, only mentioning earlier ones. This caesura seems important because after the brutal actions of the Citizens’ Militia against Polish intellectuals in March 1968 and the intervention of the Armed Forces of the Polish People’s Republic in Czechoslovakia in August of that year, the party and state authorities wanted to influence a positive image of the uniformed services among Polish society. The chronological framework ends in 1990 – the last year when it comes to the cinema screens of works shot in the People’s Republic of Poland. The image of uniformed services that emerges from the analysis is multicolored and multifaceted. Certainly, a common feature is the portrayal of Poles wearing uniforms as punitive, disciplined, and humble towards the authorities. There are many more differences. It is basic to distinguish between rank-and-file officers or soldiers and officers. The former are often not very intelligent and are often ridiculed, especially the militiamen. Officers are often portrayed in an exemplary manner, as intelligent men with a high level of personal culture. Both of them have courage. The image of a militiaman was presented most fully, while the image of a customs officer, a border guard, and a fireman was presented least well.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2023, 78; 229-235
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przepisywanie przygody. Konteksty gatunkowe „Przygód Tomka” Alfreda Szklarskiego
Rewriting Adventure: Genre Contexts in Alfred Szklarski’s “Przygody Tomka”
Autorzy:
Forajter, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407695.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Alfred Szklarski
klasyczna powieść przygodowa
literatura dla młodzieży
genologia
PRL
classic adventure fiction
young adult literature
genre theory
PRL (the Polish People’s Republic)
Opis:
Artykuł koncentruje się na omówieniu serii powieści Alfreda Szklarskiego o Tomku Wilmowskim w kontekście zmieniających się konwencji powieści przygodowych dla młodzieży. W pierwszej części autor skupia się na klasycznych utworach podróżniczych z przełomu wieków oraz polskiej powieści kolonialnej. Następnie analizuje jeden z utworów przygodowych napisanych przez Szklarskiego w okresie okupacji oraz rozpatruje powieść Tomek w tarapatach jako ogniwo pośrednie między twórczością wojenną a cyklem o Wilmowskich. W dalszej kolejności omawia typy utworów przygodowych popularnych w okresie PRL-u. W części ostatniej, wykorzystując kategorie przygody, bohatera i nieprawdopodobieństwa, poddaje refleksji sposób, w jaki na kartach cyklu ujawniają się klasyczne cechy tekstów przygodowych.
The article discusses Alfred Szklarski’s book series Przygody Tomka [The Adventures of Tomek] about Tomek Wilmowski, and focuses on shifts undergoing in young adult adventure fiction conventions. In the first part of the article the author concentrates on classic travel fiction composed at the turn of the century as well as Polish colonial novel. He then analyses one of the adventure works written by Szklarski in the period of Nazi occupation and further on studies the novel Tomek w tarapatach [Tomek Gets into Trouble] as an indirect link between Szklarski’s wartime literary work and his book series about Wilmowski. The article then goes on to discuss the types of adventure stories that were popular in the period of PRL (the Polish People’s Republic). In the final part, the author, taking advantage of such categories as ‘adventure,’ ‘hero,’ and ‘improbability,’ deliberates on how the classic characteristics of adventure texts are revealed on the pages of the book series in question.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 217-236
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
KOBIETY I WYBORY NA ŁAMACH „PRZYJACIÓŁKI” W LATACH 1956–1976
WOMEN AND ELECTIONS IN THE „PRZYJACIÓŁKA” [BEST FRIEND] MAGAZINE (1956–1976)
Autorzy:
ZAJKO-CZOCHAŃSKA, JUSTYNA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/972515.pdf
Data publikacji:
2019-06-28
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
polityka
wybory
polityka w PRL
kobiety w polityce
„Przyjaciółka”
policy
elections
politics in the Polish People’s Republic
women in politics
„Przyjaciółka” [Best Friend]
Opis:
„Przyjaciółka” – tygodnik kierowany do kobiet wiejskich, gospodyń domowych, o niskim wykształceniu – była najbardziej poczytnym periodykiem w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Artykuł ma na celu odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu jedno z najpopularniejszych czasopism kobiecych tego okresu podejmowało zagadnienie wyborów oraz uczestnictwa i zainteresowania kobiet polityką. Analizie zostały poddane przekazy prasowe ukazujące się około dwa miesiące przed wyborami parlamentarnymi oraz do rad narodowych, a także około dwa tygodnie po ich zakończeniu, gdyż tematyka polityki podejmowana była głównie w okresie okołowyborczym. W badaniach obejmujących treści ukazujące się w latach 1956–1976 zastosowano metodę analizy zawartości prasy (według metodologii Walerego Pisarka), metodę jakościową oraz ilościową.
„Przyjaciółka” – a weekly addressed to rural women, housewives with low education – was the most widely read periodical in the period of the Polish People’s Republic. The article aims to answer the question to what extent one of the most popular women’s magazines of that period took up the issue of elections and the participation and interest of women in politics. The analysis was subjected to press releases appearing about two months before the parliamentary and national councils elections, as well as about two weeks after them, as the subject of politics was addressed mainly in the electoral period. The research includes content published in the years 1956–1976 using the press content analysis method (according to the methodology of Walery Pisarek), the qualitative and quantitative methods.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2019, 1(6); 138-150
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powojenne paniki wojenne: Polska 1945–1980
Post-war War Panics: Poland 1945–1980
Autorzy:
Zaremba, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/781612.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Second World War
fear
war panic
history of the Polish People’s Republic
society
druga wojna światowa
strach
panika wojenna
historia Polski Ludowej
społeczeństwo
Opis:
The author defines “war panic” and analyzes specific manifestations of the phenomenon: the war panics that Poland experienced repeatedly after the Second World War. The author demonstrates that for Polish society the Second World War was the most traumatic event of the twentieth century, and that it left behind not only the human losses and a sea of ruins, but enormous deposits of fear. These ap- peared above all in flight behavior, the hoarding of shop goods, and the withdrawal of money from banks in order, for instance, to buy jewelry – every time the pattern was the same. The first war panic occurred already in 1945. Until the end of the 1960s, Poles were convinced that a third world war was just around the corner. The Soviet invasion of Afghanistan also induced a panic. Poles were afraid of war, but war was also used to threaten them. During the Stalinist period, the threat was of American imperialism, and in the 1970s, of German “militarists” and “revanchists.” The Second World War did not entirely end in 1945. The author claims that we can speak of its long-term, post-war continuation.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2019, 63, 2; 61-97
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zwierciadło” i tematyka reportaży jako pomysł badawczy
Zwierciadło and the Subject of Reportages as a Research Idea
Autorzy:
Bauchrowicz-Tocka, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3200588.pdf
Data publikacji:
2022-12-28
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
tygodnik „Zwierciadło”
samotne matki
niechciane dzieci
domy dziecka
kobieta w PRL
the weekly Zwierciadło
single mothers
unwanted children
orphanages
woman in the Polish People’s Republic
Opis:
W czasie popaździernikowej odwilży w polskiej prasie pojawiły się nowe tematy, dotyczące problemów życia społeczeństwa. Bohaterkami reportaży „Zwierciadła” były kobiety skrzywdzone i okaleczone nieszczęśliwą miłością, matki oddające dzieci pod opiekę państwa, dzieciobójczynie. Reportaże ujawniały nie tylko problemy kobiet, ale też ukazywały nietolerancję środowiska o skostniałych normach obyczajowych i brak skutecznego systemu pomocy samotnym matkom.
During the post-October thaw, new topics appeared in the Polish press concerning the problems of the life of the society. The protagonists of the Zwierciadło reports were women hurt and mutilated by unhappy love, mothers putting their children under the protection of the state, and infanticide. Reports revealed not only women’s problems, but also showed intolerance of the environment with rigid social norms and the lack of an effective system to help single mothers.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2022, 2(13); 149-163
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces odbudowy krajowego ruchu chrześcijańsko-demokratycznego u schyłku PRL (1986–1989)
Reconstruction Process of the Polish Christian Democratic Movement in Late Polish People’s Republic (1986–1989)
Autorzy:
Sikorski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477640.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
chrześcijańska demokracja
ruchy polityczne w PRL
katolicyzm społeczny
myśl polityczna
Christian Democracy
political movements in the Polish People’s Republic
social Catholicism
political thought
Opis:
The article is an attempt at showing the reconstruction process of the Polish Christian Democratic movement and the decline of the Polish People’s Republic (1988–1989). The issue in question has not been previously studied by many researchers. They have usually focused on the history of the Stronnictwo Pracy, social Catholicism, the activity of various lay Catholic circles (usually licensed ones), and the structure of the Labour Party (Stronnictwo Pracy) among the emigrants. What is more, it should be stressed that most of such analyses dealt with the period between 1944/45 and 1956, and in rarer cases, the decades of Władysław Gomułka’s and Edward Gierek’s rule. The 1980s (particularly the late portion of the decade) still require detailed research. In a way, the present article consists of two parts. The former one synthetically presents attempts at reactivation of the Christian Democratic circles after October 1956 and initiatives aiming at the reconstruction of Christian Democratic circles. This led to the establishment of the Polish Catholic Social Union (PZKS), which the initiators (mainly Janusz Zabłocki) intended to provide as a foundation for the reconstruction of the Polish Christian Democratic movement. The author has presented the main directions of PZKS activity, internal disputes (in the fields of ideology, politics and tactics) and the achievement of the party with regard to broadly understood political thought. The latter part of the article, which should be regarded as the main (fundamental) one, analyses the reconstruction process of the Polish Christian Democratic circles itself. The activities of the Christian Democratic Club of Political Thought, which was supposed to provide infrastructure for the future Christian Democratic movement (with regard to programme, politics and organisation). The focus is also on the political thought of the Club, its achievements in the field of programme and strategy related to the political changes in the country (e.g. the Round Table talks, June elections of 1989). What was equally important was the relationship between the Club and other opposition circles and licensed groups of lay Catholics (e.g. PZKS, PAX Association, Christian Social Association). The article has been based primarily on source materials of various provenance. The role of academic studies has only been auxiliary.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 30; 203-226
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ku ustawie z 17 maja 1989 r. Ewolucja postaw władzy wobec Kościoła i idei wolności sumienia i wyznania w Polsce
To the Act of the 17 of May 1989. Evolution of the Authority’s Attitude Towards the Church and the Idea of Conscience and Belief Freedom in Poland
Autorzy:
Bugajska-Więcławska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33916163.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
conscience and belief freedom
human rights
the Polish People’s Republic
act
socialism
wolność sumienia i wyznania
prawa człowieka
Polska Rzeczpospolita Ludowa
ustawa
socjalizm
Opis:
Wolności sumienia i wyznania należą do osobistych praw podstawowych człowieka. Pozostają przy tym pod wpływem poszczególnych generacji praw człowieka, prawa europejskiego i międzynarodowego, oraz wyroków sądów i trybunałów konstytucyjnych. Wolność sumienia jest tożsama z wolnością myśli i przekonań. Prawa te są gwarantowane przez państwa i są wyznacznikiem ich praworządności. 17 maja 1989 r. sejm Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej uchwalił ustawę o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Celem pracy było przedstawienie procesu ewolucji stosunku władzy państwa socjalistycznego wobec Kościoła i idei wolności sumienia. Wytypowano również przesłanki, które przyczyniły się do opracowania owej ustawy: dokumenty prawa międzynarodowego i procesy polityczne, które wpływały na postawę władz. Zwrócono uwagę na trudne relacje państwo–Kościół w latach czterdziestych i pięćdziesiątych oraz wpływ rozwoju praw człowieka (podjętego przez organizacje międzynarodowe, zwłaszcza ONZ, UNESCO i format KBWE) na politykę gwarancji dla wolności sumienia i wyznania w Polsce. Ukazano relacje państwo–Kościół w schyłkowym okresie PRL. Zbadano proces prac nad ustawą z 17 maja 1989 r.
Freedom of conscience and belief belongs to basic human rights. Furthermore, they stay under the influence of individual generations of human rights, European and international law, judgments of courts and constitutional tribunals. Freedom of conscience is identical to liberty of thoughts and beliefs. These rights are guaranteed by countries and are determinant of their rule of law. On the 17th of May 1989, the Sejm of the Polish People’s Republic adopted a law on guaranteeing conscience and belief freedom. The purpose of this elaboration was to present the evolution of the attitude of the socialist country authority towards the Church and the idea of the freedom of conscience. There were also selected premises that contributed to the elaboration of this act: documents of international law and political trials that had an impact on the authority’s attitude. Attention was paid to the difficult relationship between the Church and the country in the 40s and 50s and the effect of human rights development, that was implemented by international organizations, particularly by ONZ, UNESCO, and CSCE on warranty policy for conscience and belief freedom in Poland. The country-Church relationship was shown in the declining period of PPR. The process of preparing the law from 17 May 1989 was examined.
Źródło:
Res Historica; 2023, 56; 1073-1100
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gdańscy dziennikarze nomenklaturowi: portret zbiorowy
Gdansk Nomenclature Journalists: A Collective Portrait
Autorzy:
Wicenty, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2019319.pdf
Data publikacji:
2020-12-09
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
dziennikarze w PRL
media gdańskie po 1945 r.
system nomenklatury
prozopografia
journalists in the Polish People’s Republic
Gdansk media after 1945
nomenclature system
prosopography
Opis:
Tekst zawiera analizę grupy 42 dziennikarzy piastujących stanowiska kierownicze w gdańskich środkach masowego przekazu objęte systemem nomenklatury gdańskiego KW PZPR. Analiza ma charakter dwojaki. Po pierwsze zrekonstruowany został kontekst formalno-organizacyjny dotyczący nomenklatury dziennikarskiej, w tym jej rozwoju oraz tła w postaci fenomenu gdańskiej nomenklatury jako takiej. Po drugie nakreślony został socjologizujący portret zbiorowy dziennikarzy, uwzględniający m.in. pochodzenie społeczne i geograficzne oraz determinanty politycznej lojalności i trwałości posady nomenklaturowej. Tekst bazuje głównie na aktach osobowych zidentyfikowanych w zbiorze akt personalnych gdańskiej nomenklatury dziennikarzy.
The article presents an analysis of a group of 42 journalists holding managerial positions in Gdansk mass media under the nomenclature system of Gdansk Voivodeship Committee of the Polish United Workers’ Party. The analysis is twofold. First, it reconstructs the formal organisational context of journalistic nomenclature, including its development and its background in the form of the phenomenon of Gdansk nomenclature as such. Secondly, it sketches a sociologist collective portrait of journalists, taking into consideration, among other things, their social and geographical background, determinants of their political loyalty and the durability of their nomenclature position. The text is based mainly on the personal files identified in the collection of personal files of Gdansk nomenclature of journalists.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2020, 18; 131-185
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od walki publicystycznej do magazynu informacyjnego. Lewicowe dziennikarstwo filmowe Heleny Lemańskiej
From a Publicistic Fight to a News Magazine. Leftist Film Journalism by Helena Lemańska
Autorzy:
Cieśliński, Marek Kosma
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233768.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Polska Kronika Filmowa
publicystyka filmowa
komunizm
indoktrynacja społeczna
perswazja
dokumenty PRL-u
Polish Film Newsreel
film journalism
communism
indoctrination
persuasion
documents of the Polish People’s Republic
Opis:
Tematem artykułu jest publicystyka polityczna Heleny Lemańskiej, w latach 1949–1967 redaktorki naczelnej Polskiej Kroniki Filmowej. Tekst ma na celu wskazanie zależności pomiędzy lewicowym światopoglądem dziennikarki a uprawianą przez nią formą filmowej propagandy i jej ewolucją: od narzędzia politycznej indoktrynacji do filmowego zwierciadła, w którym odbijała się rzeczywistość społeczna Polski lat „małej stabilizacji”.
The article is devoted to the subject of political journalism by Helena Lemańska, in 1949–1967 editor-in-chief of the Polish Film Newsreel (Polish: Polska Kronika Filmowa). The text aims to present the relationship between Lemańska’s leftist worldview and her form of practising film propaganda and its evolution: from a tool of political indoctrination to a film mirror in which the social reality of Poland in the years of ‘little stabilization’ was reflected.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2022, 54, 3; 175-190
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zdrowie na peryferiach”. Lecznictwo i opieka zdrowotna w praktyce codziennej pierwszych dwóch dekad PRL na przykładzie listów do władz
“Health in the peripheries”. Medical and health care in everyday practice of the first two decades of the Polish People’s Republic [– on the example of letter to the state authorities]
Autorzy:
Szpak, Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1198420.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
complaints and grievances
health care in the Polish People’s Republic
health service organisation
the provinces
skargi i zażalenia
opieka zdrowotna PRL
organizacja służby zdrowia
prowincja
Opis:
Citizens’ letters addressed to the state authorities were not a phenomenon specific to Poland of those times as a similar phenomenon was present in other countries of post-war Central Eastern Europe. The thematic scope of the letters addressed by Polish citizens to the state authorities focused usually on situations and phenomena that caused the most bitter everyday frustration and concern. What was most often brought up in these letters were unmet fundamental needs of people – housing problems, supply shortages, lack of work, issues related to the security of possession, etc. The problems of health care, although not prevailing in general (throughout the whole period of People’s Poland), was constantly present in the files of the Bureau of Letters and Complaints. The problems of the state health system (both open and closed healthcare systems) which emerge from the letters reveal that, regardless the perspective of the author (patient, doctor, medical staff), the set of the most burning issues was the same for all. This was especially true for the first twenty years after the war experiencing the biggest organisational difficulties of the Polish healthcare system. An analysis of the problems accompanying the organisation of state healthcare system reveals that a number of phenomena and work pathologies present at that time in the medical care institutions were similar as those in other socialist workplaces.
Prezentowany tekst podejmuje próbę pokazania zakresu problemów zdrowotnych i organizacyjnych zgłaszanych w skargach i listach obywateli PRL do władz dotyczących opieki zdrowotnej. Czy w skargach dotyczących opieki szpitalnej, pisanych zarówno przez pacjentów, jak i lekarzy oraz personel medyczny (pomocniczy) przewijały się te same zjawiska? Czym różniły się formułowane przez poszczególne grupy problemy i na ile miały one charakter uniwersalny lub wyjątkowy dla danego czasu? Co dostrzegane w analizowanych listach różnice lub podobieństwa mówiły o systemie państwowej służby zdrowia – to bazowe pytania badawcze stanowiące punkt wyjścia prowadzonych analiz.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2018, 16; 227-243
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władze komunistyczne wobec zakonów męskich na Środkowym Nadodrzu w latach 1970-1980
The communist authorities’ policy with regard to male religious orders in Środkowe Nadodrze in the years 1970-1980
Autorzy:
Zamiatała, Dominik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023021.pdf
Data publikacji:
2015-06-26
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
the Office of Religious Affairs
Środkowe Nadodrze
religious orders
Gorzów Wielkopolski
the Security Service
the Polish People’s Republic
zakony
Służba Bezpieczeństwa
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Urząd do Spraw Wyznań
Opis:
In the 1970s in the Polish People's Republic, despite declaration of co-existence of the state and the Church, the Communists continued to fight with the Church on the ideological plane and strived to weaken it and reduce its pastoral activity, and it especially referred to religious orders in Polish society. Those principles were implemented by the organs of administration and security in Środkowe Nadodrze. During that period, they tried to lead a flexible policy with regard to religious orders. According to the top-down decisions, religious authorities tried to neutralize monks from the political influence of bishops. First, they sought, and with success, to make religious orders and congregations in that area loyal to them. They did that mainly through frequent individual conversations with monks and visits to religious houses. Then they continued to implement the task of forcing the orders to respect socio-political principles and binding state laws. They systematically analysed and then provided the Office of Religious Affairs in Warsaw with the information on the overall assessment of the current attitudes and activities of religious orders  in their provinces. They monitored, on a regular basis, the relationships inside religious orders and their pastoral activities. They sought to set monks at variance with the local bishop and diocesan clergy. The actions taken by local governments towards religious orders brought the desired effect. Monks complied with the state regulations concerning the Church and they were not engaged in anti-socialist activities.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2015, 103; 285-306
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Portret zbiorowy funkcjonariuszy komunistycznej Służby Bezpieczeństwa w Polsce odpowiedzialnych za porwanie i zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki (do 1984 roku)
Collective Portrait of the Officers of the Communist Security Service in Poland Responsible for the Kidnapping and Murder of Father Jerzy Popiełuszko (until 1984)
Autorzy:
Sztama, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20258066.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
repression apparatus
Waldemar Chmielewski
Department IV of the Ministry of the Interior
Catholic Church
Leszek Pękala
Adam Pietruszka
Grzegorz Piotrowski
Jerzy Popiełuszko, 1985 Toruń trial
Security Service of the Polish People’s Republic
crime of the Polish People’s Republic
aparat represji
Departament IV MSW
Kościół katolicki
Jerzy Popiełuszko
proces toruński 1985
Służba Bezpieczeństwa PRL
zbrodnia PRL
Opis:
Opracowanie ma przybliżyć czytelnikowi zbiorowy zarys biograficzny czterech funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa PRL, którzy w 1985 r. zostali skazani przez sąd na kary pozbawienia wolności za zamordowanie kapelana warszawskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” ks. Jerzego Popiełuszki. Morderstwo to stało się jedną z najgłośniejszych zbrodni, dokonanych przez oficerów komunistycznej policji politycznej w Polsce w okresie istnienia PRL. Choć na temat samego mordu powstało bardzo wiele opracowań, zarówno naukowych, jak i popularnonaukowych czy publicystycznych, to w polskiej historiografii brakuje publikacji pokazujących, kim byli ludzie odpowiedzialni za dokonanie tego czynu. Artykuł przedstawia drogę życiową Waldemara Chmielewskiego, Leszka Pękali, Adama Pietruszki i Grzegorza Piotrowskiego od momentu ich narodzin do października 1984 r., kiedy to dopuścili się mordu na ks. Popiełuszce bądź byli jego inspiratorami. W tekście poddano analizie wiele elementów życia funkcjonariuszy.
The study aims to introduce the reader to a collective biographical outline of the life of four officers of the Security Service of the Polish People’s Republic who were sentenced to imprisonment by the court in 1985 for the murder of the chaplain of the Warsaw-based Independent Self-Governing Trade Union “Solidarity”, Father Jerzy Popiełuszko. The murder became one of the most notorious crimes committed by officers of the communist political police in Poland during the Polish People’s Republic. Although a great number of studies have been written about the murder itself, both academic and popular science or journalistic, Polish historiography lacks publications showing who the people responsible for the offence were. The article presents the life paths of Waldemar Chmielewski, Leszek Pękala, Adam Pietruszka and Grzegorz Piotrowski from their birth until October 1984, when they either committed or inspired the murder of Father Popiełuszko. The text analyses many elements of these officers’ lives.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2022, 20; 295-328
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profesor Adam Vetulani na celowniku krakowskiej bezpieki
Professor Adam Vetulani in the Cracow Secret Services’ Crosshairs
Autorzy:
Biliński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233733.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia historiografii
historia nauki
historia polityczna PRL
Uniwersytet Jagielloński
history of historiography
history of science
political history of the Polish People’s Republic
Jagiellonian University
Opis:
Artykuł omawia inwigilację profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Adama Vetulaniego przez krakowską SB w ramach sprawy operacyjnego rozpracowania „Wenecja”, skierowanej przeciwko byłym działaczom PSL pozostającym w kontakcie z przebywającym na emigracji prof. Stanisławem Kotem. W grupie tej obok Vetulaniego znaleźli się też profesorowie Henryk Barycz, Jan Hulewicz, Ignacy Zarębski i Jerzy Zathey. Trwająca przez 28 lat inwigilacja nie przyniosła żadnych widocznych rezultatów, poza zadręczeniem Vetulaniego i jego najbliższej rodziny.
The article discusses the surveillance of Adam Vetulani, a professor of the Jagiellonian University, by the Cracow Security Service (SB) within the operational case ‘Venice’, directed against former activists of the Polish People’s Party (PSL) in contact with Professor Stanisław Kot, who was in exile. Apart from Vetulani, the group also included Professors Henryk Barycz, Jan Hulewicz, Ignacy Zarębski, and Jerzy Zathey. The surveillance, which lasted for 28 years, did not bring any visible results, apart from the tormenting of Vetulani and his closest family.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2022, 54, 2; 153-175
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siły Zbrojne PRL w strukturach wojskowych Układu Warszawskiego
Participation of the Armed Forces of the Polish People’s Republic in the Military Structures of the Warsaw Pact
Die Streitkräfte der Volksrepublik Polen in den militärischen Strukturen des Warschauer Paktes
Autorzy:
Kajetanowicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2162163.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Siły Zbrojne PRL
Układ Warszawski
struktury wojskowe
Armed Forces of the Polish People’s Republic
Warsaw Pact
military structures
Streitkräfte der Volksrepublik Polen
Warschauer Pakt
Organisationsstrukturen
Opis:
Utworzenie Układu Warszawskiego wiązało się z powołaniem wielu organów o charakterze wojskowym. W początkowym okresie funkcjonowały tylko dwa w postaci Zjednoczonego Dowództwa i Sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych. Nie zapewniały one możliwości większego wpływu na funkcjonowanie sojuszu wszystkim państwom członkowskim. Dopiero w latach siedemdziesiątych, w wyniku nasilenia zimnej wojny, utworzone zostały nowe organy wojskowe o charakterze doradczym jak: Komitet Ministrów Obrony, Rada Wojskowa Dowództwa Zjednoczonych Sił Zbrojnych, Wojskowa Rada Naukowo-Techniczna i Komitet Techniczny Zjednoczonych Sił Zbrojnych. Rozbudowano też Sztab Zjednoczonych Sił Zbrojnych, w którym przewidziano stanowiska dla przedstawicieli wszystkich armii Układu Warszawskiego. Polscy oficerowie nie zajmowali w organach wojskowych kluczowych stanowisk. Próba zmiany tej sytuacji została podjęta dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, gdy Układ Warszawski chylił się już ku upadkowi.
The creation of the Warsaw Pact involved the establishment of several military bodies. Initially, there were only two such institutions in the form of the United Command and Staff of the United Armed Forces. These bodies did not allow any of the member states to have a greater influence on the functioning of the alliance. It was not until the 1970s, when the Cold War intensified, that new military bodies of an advisory nature were created, such as: the Committee of Ministers of Defense, the Military Council of the United Armed Forces Command, the Military Scientific and Technical Council and the Technical Committee of the United Armed Forces. The Headquarters of the United Armed Forces was also expanded, with posts for representatives of each member of the Pact. Polish officers did not hold key positions in the military command structure. Attempts to rectify this situation were not made until the second half of the 1980s, when the Warsaw Pact was already on the verge of collapse.
Die Gründung des Warschauer Paktes war mit der Schaffung einer Reihe von Einrichtungen militärischer Natur verbunden. In der Anfangszeit gab es mit dem Vereinigten Kommando und dem Stab der Vereinigten Streitkräfte nur zwei solcher Gremien. Diese boten nicht allen Mitgliedstaaten die Möglichkeit, ein größeres Mitspracherecht bei der Funktionsweise des Bündnisses zu haben. Erst in den 1970er Jahren wurden im Zuge der Verschärfung des Kalten Krieges neue militärische Beratungsgremien eingerichtet, wie das Komitee der Verteidigungsminister, der Militärische Rat des Kommandos der Vereinigten Streitkräft e, der Militärische Wissenschafts und Technologierat und der Technische Ausschuss der Vereinigten Streitkräfte. Der Stab der Vereinigten Streitkräfte wurde ebenfalls erweitert und erhielt Posten für Vertreter aller Armeen des Warschauer Paktes. Die polnischen Offi ziere besetzten keine Schlüsselpositionen in den militärischen Gremien. Erst in der zweiten Hälfte der 1980er Jahre, als der Warschauer Pakt bereits auf den Zusammenbruch zusteuerte, wurde ein Versuch unternommen, diese Situation zu ändern.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 4(282); 163-189
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Solidarism vs Marxism: “Legal Views of Slaves and Roman Proletarians” by Borys Łapicki Revisited
Autorzy:
Słapek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1913328.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Borys Łapicki
Roman slavery
Marxism
solidarism
the Roman law
Polish Romanist studies in the period of the Polish People’s Republic
niewolnictwo rzymskie
etyzacja prawa
romanistyka epoki PRL
marksizm
solidaryzm
Opis:
In the history of Polish Romanist studies in the period of the Polish People’s Republic, Borys Łapicki attracts considerable attention due to his controversial monograph Legal Views of Slaves and Roman Proletarians from 1955. It seems that the work is not quite rightly treated as a breach in the career of the Romanist from Lodz. Reasons for this uniqueness are usually sought in a complicated biography of the author which is treated as a kind of a “sign of the times”. Meanwhile, reviews of the work published right after it had been issued unequivocally showed that the dogmatic Marxism was in a way assessed as an adaptation by Łapicki, trying to reconcile it with the ideas of solidarism he had long accepted and belief in ethical values of the Roman law. Loyalty to these ideas made this amalgam of barely reconcilable concepts (class struggle in the light of harmony based on freedom and brotherhood) impossible to be accepted. It seems that this eclectic formula was never imposed by anyone on Łapicki – it was not a manifestation of the author’s conformism or opportunism. Despite very severe criticism, he did not abandon it even in the times when historical materialism left the dogmatic phase of its development. This article is a case study – a contribution to the studies on a broader problem of identity and attitude of Polish Romanists in the period of Stalinism.
W historii polskiej romanistyki epoki PRL postać Borysa Łapickiego budzi spore zainteresowanie głównie z racji jego kontrowersyjnej monografii Poglądy prawne niewolników i proletariuszy rzymskich z 1955 r. Wydaje się, że nie do końca słusznie traktuje się jako wyłom w dorobku łódzkiego romanisty. Powodów tej wyjątkowości poszukuje się zwykle w skomplikowanej biografii autora i traktuje jako swego rodzaju „znak czasu”. Tymczasem recenzje pracy opublikowane tuż po jej ukazaniu się jednoznacznie wykazały, że dogmatyczny marksizm Łapicki poddał swego rodzaju adaptacji, próbując godzić go z od dawna akceptowanymi przez siebie ideami solidaryzmu i wiarą w wartości etyczne prawa rzymskiego. Wierność tym ideom sprawiła, że ten amalgamat trudnych do pogodzenia ze sobą konceptów (walka klas wobec opartej na wolności i braterstwie harmonii) okazał się niemożliwy do zaakceptowania. Wydaje się, że tej eklektycznej formuły nikt Łapickiemu nie narzucał – nie była przejawem konformizmu lub koniunkturalizmu autora. Mimo niezwykle ostrej krytyki nie odszedł od niej nawet w czasach, gdy materializm historyczny wyszedł z dogmatycznej  fazy swego rozwoju.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 1; 325-337
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Between Progress and Backwardness. A Look at the Housing Policy of the Period of the People’s Republic of Poland from the Social and Economic Perspective After 1989
Autorzy:
Kujawa, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1390480.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
housing policy of the period of the Polish People’s Republic
nationalisation of real estate
housing investments
modernization of housing estates
housing conditions in the public awareness after 1989
Opis:
The article deals with the issue of the place, role and significance of the achievements of the housing policy of the Polish People’s Republic (PRL) and in the economy before and after 1989, observed from the contemporary social and economic point of view. In the period of systemic transformation, expert and opinion-makers were, in majority, critical of the achievements of the housing policy of the prior period. This led to the creation and subsequent consolidation in public discourse of the negative image of the housing construction of the PRL period. 30 years after the collapse of communism, during which time the free market economy developed and Poland became a member of EU, this topic requires a more objective look and a more focused approach to the range of socio-demographic and economic changes that took place during that period. The current perception of the problem is also influenced by the lack of solutions to the housing issue by successive governments of the Third Republic of Poland.
Źródło:
Studia Historiae Oeconomicae; 2020, 38; 57-82
0081-6485
Pojawia się w:
Studia Historiae Oeconomicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wykupywanie towarów spożywczych trwa”, czyli rzecz o reakcjach społeczeństwa polskiego na kryzys kubański na przykładzie województwa szczecińskiego
‘Buying out foodstuffs is going on’, or Something about the Polish Society’s Reactions to the Cuban Crisis Exemplified with the Szczecin Voivodeship
Autorzy:
Rembacka, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591194.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Cuban crisis
cold war
the history of the PRL (Polish People’s Republic)
kryzys kubański
zimna wojna
historia PRL
Opis:
1962 saw one of the biggest political crises between the super-powers of that time: the USA and the USSR. Never before during the cold war had the lives of the inhabitants of the whole globe been threatened with a total extinction. Was the Polish society conscious of that? Was it prepared for a confrontation, which must have ended in a different way from all the wars that had been waged before? In the documents drawn up by party’s activists and by SB (Public Security Service) functionaries October 1962 constitutes an interesting problem. But that does not refer to decisions made by high-ranking officials. Archival material provides a lot of information concerning the attitude of the society. Therefore it is feasible to answer the question whether the Polish society was conscious of a possible result of the conflict; whether buying out foodstuffs and other necessities could secure their lives; whether the Polish people were interested in and excited about the conflict at all. The author attempts to answer those questions in the article, and – at the same time – to prove that the sources in the archives of the IPN (Institute of National Remembrance) might be useful in investigating problems of social history.
W 1962 roku doszło do jednego z największych kryzysów politycznych pomiędzy ówczesnymi supermocarstwami: USA i ZSRR. Jeszcze nigdy, w okresie zimnowojennym, życie mieszkańców całego globu nie było tak zagrożone zagładą. Czy społeczeństwo polskie zdawało sobie z tego sprawę? Czy było przygotowane na konfrontację, która musiałaby zakończyć się zupełnie inaczej aniżeli konflikty wojenne prowadzone dotychczasowymi metodami? W dokumentach wytworzonych przez działaczy partyjnych oraz funkcjonariuszy SB, październik 1962 roku stanowi istotny i interesujący problem. Nie dotyczy on decyzji, które podejmowano na najwyższych szczeblach władzy, bo nie to jest najważniejsze. Materiały archiwalne dostarczają wielu wiadomości na temat postawy społeczeństwa. Można zatem podjąć próbę odpowiedzi na pytania: czy społeczeństwo polskie miało świadomość, czym może się zakończyć ta swoista próba sił? Czy fakt wykupywania towarów pierwszej potrzeby mógł w jakikolwiek sposób zabezpieczyć ich życie? Czy w ogóle Polaków interesował i emocjonował ten konflikt? Na takie oraz inne pytania postarano się odpowiedzieć w artykule, pokazując jednocześnie, że źródła pozostające w zasobach archiwalnych IPN mogą być przydatne do badania historii społecznej.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 2; 133-144
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marzec ’68 w publikacjach drugiego obiegu w PRL
Autorzy:
Olaszek, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1198085.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
independent publishing movement
March ’68
student rebellion
democratic opposition
anti-Semitism in the Polish People’s Republic
niezależny ruch wydawniczy
Marzec ’68
bunt studencki
opozycja demokratyczna
antysemityzm w PRL
Opis:
W artykule przeanalizowana została obecność wątków związanych z Marcem ’68 w publikacjach drugiego obiegu wydawniczego. Wskazałem w nim na najważniejsze książki, broszury i numery czasopism, które ukazały się w PRL poza cenzurą i dotyczyły tego „polskiego miesiąca”. Wyróżniłem trzy momenty intensyfikacji debat na ten temat na łamach niezależnych publikacji oraz przeanalizowałem kilka wybranych wątków dotyczących Marca, które były przedmiotem sporów i zróżnicowanych ocen. 
The article presents an analysis of topics related to March ’69 in Samizdat texts. I have indicated the most important books, pamphlets, and volumes of periodicals that appeared in the Polish People’s Republic outside censorship control and were related to the subject of the Polish March 1968. I have included, among others, books by Jakub Karpiński, Anna Mieszczanek, Anna Siwek, Paul Lendvai, and two special issues of the periodical Krytyka (Criticism). I have distinguished three moments when the debates on the subject in clandestine publications intensified. The first one took place on the tenth anniversary of March, when oppositionists had an opportunity to debate on the subject for the first time. The second one was in 1981, when the “Solidarity” organised a special celebration of the thirteenth anniversary of March. The third one – in 1988 – was a response to the attempted change of narratives about the March undertook by the state authorities. I have analysed several selected topics of March which were the subject of disputes and different opinions: the question of possible provocation that sparked protests, the problem of reaction of Polish people to the antiSemitic propaganda and the policy of the authorities in general, the question of Leftist orientation of the protest participants and the problem of recapitulation of March ’68.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2018, 16; 165-201
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fronda. Rozłam w Stowarzyszeniu PAX w 1955 roku. (Geneza – przebieg – konsekwencje)
Autorzy:
Sikorski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608455.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Stowarzyszenie PAX
fronda
katolicy świeccy w PRL
publicystyka polityczna
ruchy społeczno-polityczne
PAX Association
Fronde
lay Catholics in the Polish People’s Republic
political journalism
socio-political movements
Opis:
Artykuł stanowi próbę wielopłaszczyznowego ukazania podłoża wewnątrzśrodowiskowego konfliktu w Stowarzyszeniu PAX, który w 1955 r. doprowadził do poważnego w skutkach rozłamu. W pierwszej części tekstu skoncentrowano uwagę na genezie grupy, która opuści PAX. W drugiej części artykułu dokonano analizy procesu wewnętrznej dekompozycji Stowarzyszenia PAX, który doprowadził do opuszczenia jego szeregów przez tzw. frondę. Omówiono zarówno podstawowe źródła konfliktu, jak też przebieg wewnętrznego sporu, z uwzględnieniem optyki dwóch stron konfliktu. The article is an attempt at multi-faceted presentation of the underlying causes of the internal conflict within the PAX Association, which in 1955 led to a split with serious consequences. The first part focuses on the origins of the group which would leave PAX. The second part is and analysis of the process of internal decomposition of the PAX Association, which led the so-called Fronde to leave its ranks. The text discusses both the basic causes of the conflict, and its internal course, seen from the both sides.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 1
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zbigniew Bonawentura Fróg (1920–1986) – ksiądz, publicysta, działacz Stowarzyszenia PAX, tajny współpracownik i major Służby Bezpieczeństwa na etacie niejawnym
Zbigniew Bonawentura Fróg (1920–1986) – Priest, Publicist, PAX Association Activist, Secret Collaborator and Clandestine Major of the Security Service
Autorzy:
Krzysztofiński, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20306792.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
security apparatus
PAX Association
Catholic Church in the Polish People’s Republic
disintegration activities of the Security Service
Ancora
aparat bezpieczeństwa
Stowarzyszenie PAX
Kościół katolicki w PRL
działania dezintegracyjne SB
„Ancora”
Opis:
Artykuł ukazuje powstanie i funkcjonowanie periodyku „Ancora. Pismo katolików poświęcone zagadnieniom odnowy soborowej Kościoła” w ujęciu personalnym i strukturalnym. W tym przedsięwzięciu główną rolę odegrał ks. Zbigniew Bonawentura Fróg (1920–1986), kapłan diecezji przemyskiej od 1943 r., osobowe źródło informacji SB, wreszcie jej funkcjonariusz na etacie niejawnym. Tekst jest przyczynkiem do dalszych pogłębionych badań nad działalnością dezintegracyjną prowadzoną przez różne struktury aparatu represji w PRL ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia na tym polu Departamentu IV SB MSW.
The article shows the creation and functioning of the periodical Ancora. Pismo katolików poświęcone zagadnieniom odnowy soborowej Kościoła in personal and structural terms. Father Zbigniew Bonawentura Fróg (1920–1986), a priest of the Przemyśl diocese since 1943, a personal information source of the Security Service, and finally its clandestine officer, played a major role in this endeavour. The text is a contribution to further in-depth research into the disintegration activities carried out by various structures of the repressive apparatus in the Polish People’s Republic, with particular emphasis on the significance of Department IV of the Security Service of the Ministry of the Interior in this field.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2022, 20; 481-522
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między Polską Piastów i Polską Jagiellonów a Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Refleksje „anarchologiczne” i ich miejsce w rozwoju myśli historycznej Pawła Jasienicy
Between the Piast Poland, Jagiellonian Poland, and The Commonwealth of Both Nations. ‘Anarchological’ reflections and their place in the development of Paweł Jasienica’s historical thought
Autorzy:
Mękarski, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089403.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Jasienica Pawel
Piast Poland
Jagiellonian Poland
anarchy
Polish-Lithuanian Commonwealth
historiography of the Polish People’s Republic
Marxism
Jasienica Paweł
Polska piastowska
Polska jagiellońska
anarchia
Rzeczpospolita polsko-litewska
historiografia PRL
marksizm
Opis:
In March 1962, Paweł Jasienica, known chiefly for his books on the history of Poland, published an article entitled ‘Polska anarchia’ (‘Polish anarchy’). The article, which appeared in the weekly Przegląd Kulturalny, sparked off a heated debate on the sources of the anarchy into which the Polish-Lithuanian Commonwealth began to descend in the latter half of the seventeenth century. Among those who contributed to the debate were some of the leading historians of the day. Encouraged by the response to his article, Jasienica decided to expand it into a full-length book (completed in the spring of 1963). The author first presents the views expounded in the article from Przegląd Kulturalny, and then he reconstructs the debate and examines how Jasienica referred to it in his work on the anarchy. Since Jasienica’s account of the anarchy covers the period with which he was also concerned in Rzeczpospolita Obojga Narodów (published in English as The Commonwealth of Both Nations) - the third part of his series on the history of Poland for which he is most acclaimed - the author also attempts to compare the interpretations advanced in one work with those advanced in the other. As regards the anarchy, Jasienica traced its origin back to the reign of the last two kings of the Jagiellonian dynasty . In compliance with their commitment to securing the support of the great magnates on whom they chose to base their power, Sigismund I the Old (1467-1548) and Sigismund II Augustus (1520-1572) refused to endorse political arrangements advocated by the representatives of the Lower House of Parliament. The failure to reform the country along the lines suggested by the latter group led, in the long term, to political chaos. Unlike Jasienica, according to whom the Commonwealth degenerated into anarchy because of the errors committed almost exclusively by the rulers, the academic historians, whose views were inspired by Marxism, linked the state’s political impotence with the policy pursued by the whole nobility as a class. However, as the author shows, in Rzeczpospolita Obojga Narodów Jasienica radically changed his views. In his later work, all responsibility for the future anarchy was shifted onto Sigismund III Vasa (1566-1632) and his Catholic fanaticism. In revising his interpretation of what is known as the nobles’ anarchy, Jasienica drew, at least to some extent, on works by Jarema Maciszewski and Władysław Czapliński, historians who also represented the official historiography of the Polish People’s Republic.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2022, 67, 1; 43--68
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Realia kariery uczonego w RPL i III RP. Przyczynek do dziejów nauki i środowisk naukowych w Polsce w drugiej połowie XX wieku
The reality of making an academic career in the Polish People’s Republic and the Third Polish Republic: the contribution to the history of science and scientific circles in Poland in the second half of the 20th century
Autorzy:
Olstowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193937.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
science and scientific circles in Poland in the second half of the 20th century
historical sciences
historical and legal sciences
attitudes of scholars in the period of the Polish People’s Republic
Opis:
The memoirs of Professor Stanisław Salmonowicz titled Life escapes like a donkey published two years ago constitute the recapitulation of his own life and the scientific autobiography including extensive and important retrospective remarks concerning science and scientific circles in Poland and Europe in the second half of the 20th century. He particularly refers to historical sciences and historical-legal sciences. Against other valuable memoirs of scholars of the period of the Polish People’s Republic, the memoirs by Prof. Salmonowicz are characterized by the thorough description and analysis of attitudes and achievements of scientists and scientific circles in this period. Moreover, as one of the few testimonies of this kind, they stem from the experience of the scholars who, as it was defined by the author, „did not pact with totalitarianism”. Dozens of years of research and teaching in the most outstanding universities in Poland and abroad (despite difficulties generated by the communist authorities) makes the memoirs rich in unique knowledge about the history of science in Poland, particularly in the period of the Polish People’s Republic and to some extent also in the Third Polish Republic. It is of major importance as the research on the history of science and scientific circles in the Polish People’s Republic still remains very scarce. That is why the testimonies of active and important scholars of the period are so significant. They are frequently a more reliable source of information than preserved formal documentation; they allow us to understand how scientific institutions operated in Poland prior to and after 1989 and how it determined their work, development and achievements.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2016, 81, 2; 105-127
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Listy czytelniczek do „Kobiety i Życia” i „Przyjaciółki” jako źródło badań codziennego życia kobiet w PRL
Readers letters for Kobieta i Życie and Przyjaciółka as a source of research on the daily life of women in the Polish People’s Republic
Autorzy:
Zajko-Czochańska, Justyna
Sokołowska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1834123.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:
listy do redakcji
„Przyjaciółka”
„Kobieta i Życie”
prasa kobieca
kobieta w PRL
letters to the editor
Przyjaciółka [Best Friend]
Kobieta i Życie [Woman and Life]
women’s press
women in the Polish People’s Republic
Opis:
Opracowanie ukazuje istotę listów do redakcji jako źródła badania historii. Na wstępie zaprezentowano definicję analizowanego materiału źródłowego ze wskazaniem przesłanek przemawiających za uznaniem korespondencji czytelniczej za autentyczną. Do analizy posłużyły dwa najpopularniejsze czasopisma kobiece okresu PRL: „Przyjaciółka” adresowana do kobiet wiejskich, osób słabo wykształconych, głównie gospodyń domowych, „Kobieta i Życie” zaś do kobiet zamieszkujących miasta, robotnic, nauczycielek czy inteligentek. Wybór tytułów wynika również z faktu, iż to właśnie do obu tych redakcji napływało najwięcej korespondencji, czyniąc je powiernikami ludzkich problemów. Artykuł prezentuje różnorodną tematykę podejmowaną w listach do redakcji na łamach obu periodyków, wskazując na podobieństwa i różnice w podejmowanych przez czytelników zagadnieniach.
The study shows the essence of letters to the editor as a source of research on history. At the beginning, the definition of the analyzed source material is presented, with indication of the reasons for considering reading correspondence to be authentic. Two of the most popular women’s magazines of the PRL period were used for the analysis. Przyjaciółka [Best Friend] addressed to rural women, poorly educated people, mainly housewives, and Kobieta i Życie [Woman and Life] to women living in cities, workers, teachers or intellectuals. The choice of titles also results from the fact that it was to both these editors that the most letters were received making them confidants of human problems. The article presents a variety of topics discussed in letters to the editorial staff in both periodicals, indicating similarities and differences in the issues undertaken by readers.
Źródło:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2020, 2(9); 94-109
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kariery naukowe historyczek samodzielnych pracownic nauki w latach 1945–1989
Autorzy:
Kolbuszewska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042736.pdf
Data publikacji:
2020-12-09
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia historiografii
historia nauki
kobiety w nauce
kariera naukowa
uniwersytety
prozopografia
PRL
history of historiography
history of science
women in science
academic careers
universities
prosopography
the Polish People’s Republic
Opis:
Studium niniejsze jest prozopograficzną analizą karier naukowych polskich historyczek, które w PRL uzyskały samodzielność naukową. Analizując środowisko naukowe siedmiu uniwersytetów: czterech utworzonych tuż po wojnie (Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Uniwersytet Wrocławski i Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej) i trzech o dłuższej tradycji (Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), autorka zastanawia się, jaki wpływ na tempo awansu naukowego historyczek miały takie czynniki jak: pochodzenie społeczne, poglądy polityczne, zainteresowania badawcze i dorobek naukowy, a także uprzedzenia płciowe środowiska akademickiego. Porównanie uczelni nowo powstałych i prestiżowych służyło ponadto weryfikacji hipotezy o większej możliwości awansu na nowych uniwersytetach.
This article provides a prosopographic analysis of careers pursued by Polish female historians who acquired the status of independent scholars in the era of the Polish People’s Republic. In her survey of seven Polish universities: four founded after the Second World War and three older ones, the author tries to establish what influence on female historians’ careers was exerted by such factors as social background, political views, scholarly interests, academic achievements and gender prejudices. The juxtaposition of the newly established universities with the older and more prestigious ones has served to verify the thesis that the new universities provided better career opportunities for women.
Źródło:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej; 2020, 12; 179-195
2450-8381
2450-8373
Pojawia się w:
Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cezary Łazarewicz, Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa, Czytelnik, Warszawa 2023, 416 s.
Cezary Łazarewicz, Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa [On Szewska Street. The Case of Stanisław Pyjas], Czytelnik: Warsaw 2023, 416 pp.
Autorzy:
Kuta, Cecylia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34108816.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Stanisław Pyjas
Cezary Łazarewicz
investigation into the case of Stanisław Pyjas
Security Service
political murders in the Polish People’s Republic
śledztwo w sprawie Stanisława Pyjasa
Służba Bezpieczeństwa
zabójstwa polityczne w PRL
Opis:
W artykule zrecenzowano książkę Cezarego Łazarewicza Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa. Przypomniano, kim był Pyjas, jaką rolę odgrywał w opozycji antykomunistycznej i dlaczego znalazł się w kręgu zainteresowania komunistycznego aparatu represji. Wskazano na błędy i niedociągnięcia pojawiające się w publikacji, odwołano się przy tym do jej wcześniejszych omówień. Zwrócono również uwagę na to, że rozbieżności w interpretacji wyników śledztwa prowadzonego w sprawie Pyjasa wynikają z tego, że metody badawcze historyka i prawnika różnią się od siebie. Po przeanalizowaniu dostępnych materiałów archiwalnych, publikacji oraz wyników śledztwa prowadzonego przez Instytut Pamięci Narodowej w sprawie Stanisława Pyjasa stwierdzono, że historycy mają podstawy twierdzić, że zginął on z inspiracji Służby Bezpieczeństwa.
The article reviews Cezary Łazarewicz’s book Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa. It recalls who Stanisław Pyjas was, his role in the anti-communist opposition, and why he found himself in the spotlight of the communist repression apparatus. Errors and shortcomings appearing in the publication are pointed out, and reference is made to earlier discussions of the publication. It is also pointed out that discrepancies in the interpretation of the results of the Pyjas investigation result from the fact that the research methods of the historian and the lawyer differ. After available archival materials, publications and the results of the investigation conducted by the Institute of National Remembrance into the case of Stanisław Pyjas had been analysed, it was concluded that historians have grounds to claim that his death was at the instigation of the Security Service.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 787-804
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauczyciele wobec stanu wojennego
Teachers towards martial law
Autorzy:
Wykusz, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2165258.pdf
Data publikacji:
2014-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Związek Nauczycielstwa Polskiego
„Głos Nauczycielski”
PRL
stan wojenny
oświata i edukacja w PRL
Karta Nauczyciela
Polish Teachers Association
„The Voice of the Teacher”
communist
martial law
education and education in the Polish People’s Republic
Teacher’s Charter
Opis:
Początek lat 80. XX wieku był dla polskiej oświaty i dla nauczycieli trudnym okresem. Powstanie NSZZ „Solidarność” podzieliło grono pedagogiczne skupione do tej pory wokół jedynego związku zawodowego – Związku Nauczycielstwa Polskiego. Główne żądania opozycji nie znajdowały uznania w prorządowym ZNP, co zaostrzało napiętą sytuację między obydwoma związkami i uwidaczniało się w publikowanych na łamach „Głosu Nauczycielskiego” artykułach. Pomimo propagandy na łamach pisma toczone były społeczne debaty na temat rozwoju oświaty, zmian w systemie edukacji, a także poprawy jakości życia i pracy dla nauczycieli. Nauczanie ideologiczne, przeciwko któremu protestowała opozycja, było mocno popierane przez redakcję i szerzone wśród czytelników. Jednostronność przedstawionych na łamach tygodnika wydarzeń była oczywista, jednak nie można nie dostrzec społecznej roli „Głosu Nauczycielskiego”, który był nie tylko źródłem informacji o ustawach i rozporządzeniach dotyczących oświaty, ale także spoiwem łączącym członków zawieszonego na czas trwania stanu wojennego Związku Nauczycielstwa Polskiego.
The beginning of the 80s was a difficult period for Polish education and teachers. The establishment of the „Solidarity” shared the teaching staff who was gathered so far around the only one union of Polish Teachers Association. The main demands of the opposition were not approved by the pro-government Polish Teachers’ Union what exacerbated the tense situation between the two unions and was visible in the published articles of „The Voice of the Teacher”. Despite the propaganda, there were social debates in the journal on the development of education, changes in the education system and improvement of the quality of teachers’ life and work. Ideological teaching of which the opposition was against was strongly supported by the editors and spread among readers. One-sidedness of the events presented in the weekly was obvious but the social role of „The Voice of the Teacher”, which was not only a source of information about laws and regulations concerning education but also the bond connecting the members of suspended Polish Teachers’ Union for the duration of martial law, could not be missed.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2014, Zeszyt, XXVIII; 340-351
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O zaangażowaniu Kierownictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego (1949-1953) w badania ratownicze na terenie Nowej Huty
On the involvement of the Department for Studies on the Origins of the Polish State (1949-1953) in rescue excavation research in Nowa Huta
Autorzy:
Szczerba, Adrianna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089397.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
history of Polish archaeology
millennium research
Department for Studies on the Origins of the Polish State
Nowa Huta
history of the Polish People’s Republic
historia archeologii polskiej
badania milenijne
Kierownictwo Badań nad Początkami Państwa Polskiego
historia PRL
Opis:
The Department for Studies on the Origins of the Polish State was an institution established in 1949 by the Ministry of Culture and Art to carry out interdisciplinary research (which began a year earlier) on the genesis and functioning of the state of the First Piasts, undertaken in connection with the 1000th anniversary of the foundation of the Polish state and its baptism (1966). Although the Department’s main goal was to identify the main centers of the early Piast state, it also had its merits in the field of monument protection - archaeologists, taking advantage of the unique situation of destruction and demolition, entered the historic downtowns and began their research. The scale of the necessary interventions was becoming embarrassing, especially since the so-called great buildings of socialism and the reconstruction of cities led to numerous discoveries. However, the most challenging situation was at the construction site of Nowa Huta, which was located for political reasons, without considering that the selected areas were covered with fertile soil used by the population since the Neolithic. This article aims to present the history of rescue excavations in the area of Nowa Huta (now a district of Krakow, established in the late 1940s), the first stage of which was carried out as part of the Department activities.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2022, 67, 1; 149--156
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola kobiety w Polsce Ludowej w świetle treści propagandowych rozpowszechnianych przez Ligę Kobiet w latach 1946–1956
Autorzy:
Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608967.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet
Liga Kobiet
organizacje kobiece
praca propagandowa
wychowanie w PRL
Social and Civil League of Women
League of Women
women’s organisations
propagandist work
education in the Polish People’s Republic
Opis:
Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet powstała w sierpniu 1945 r. Od początku była organizacją prorządową wspieraną przez PPR. Jej cel stanowiło kształtowanie postaw politycznych i obywatelskich kobiet. Treści propagandowe rozpowszechniano za pośrednictwem prasy, na szkoleniach ideologicznych oraz w trakcie oficjalnych zebrań i uroczystości. Szczegółowa analiza działalności propagandowej organizacji obrazuje zmieniające się podejście władz Polski Ludowej do roli kobiet w społeczeństwie w latach 1945–1956. The Social and Civil League of Women was established in August 1945. From the very beginning it was a pro-government organisation supported by the Polish Workers’ Party. Its purpose was to shape political and civic attitudes of women. Propaganda was spread through the press, at ideological courses, official meetings and ceremonies. A thorough analysis of propagandist activities of the League depicts a changing attitude of the authorities of the Polish People’s Republic to the role of women in society in 1945–1956.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 2
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tranzyt czechosłowacki w portach ujścia Odry po II wojnie światowej
The Checkoslovakian Transit Through the Ports of the Order Estuary After World War 2
Autorzy:
Techman, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1602026.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
contacts between Poland and Czechoslovakia
the transit of Czechoslovakian goods through the port of Szczecin
the period of the Polish People’s Republic (1945–1989)
kontakty polsko-czechosłowackie
tranzyt towarów czechosłowackich przez port szczeciński
okres PRL
Opis:
Dla Czechosłowacji, państwa pozbawionego dostępu do morza, naturalną drogą wyjścia na Bałtyk była Odra i Szczecin. W okresie międzywojennym XX w. kraj nad Wełtawą, mimo otrzymania w traktacie wersalskim prawa do własnej strefy wolnocłowej w porcie szczecińskim oraz pozyskania na jego podstawie taboru rzecznego, nie wykorzystał w pełni szlaku odrzańskiego. Splot różnorakich czynników spowodował, że Praga skierowała ekspansję handlową i tranzytową na porty Morza Północnego i Morza Śródziemnomorskiego, a zwłaszcza na Hamburg. II wojna światowa przyniosła zmiany w politycznej i gospodarczej sytuacji Polski i Czechosłowacji. W wyniku przesunięć terytorialnych część dotychczasowych ziem niemieckich i Odra na zdecydowanej większości biegu znalazły się w granicach państwa polskiego. Zażegnanie konfliktu granicznego i względna normalizacja stosunków między obu państwami skutkowały podpisaniem układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy z 10 marca 1947 r. oraz późniejszej (4 lipca tego roku) konwencji o zapewnieniu współpracy gospodarczej. Ważną jej część stanowił układ komunikacyjny, który zapewniał Czechosłowacji wolny obszar celny w porcie szczecińskim oraz uprzywilejowaną pozycję w żegludze odrzańskiej. Umożliwiał także korzystanie z polskich portów morskich przez czechosłowacką flotę handlową na takich samych warunkach, jakim podlegały polskie jednostki pływające. Następstwem układu komunikacyjnego była umowa między Czechosłowacją a Polską o dzierżawie terenów w porcie szczecińskim, zawarta 15 lipca 1949 r. Na jej mocy państwo znad Wełtawy otrzymało do własnej eksploatacji nabrzeże z przyległym terenem (300 m dł. i 100 m szer.). Dla wykorzystania odrzańskiego szlaku transportowego została powołana (12 maja 1948 r.) „Czechosłowacka Żegluga na Odrze”, z siedzibą we Wrocławiu i oddziałem w Szczecinie. Natomiast spedycję tranzytu czechosłowackiego przechodzącego przez porty polskie zmonopolizowała w końcu lat 40. XX w. spółka z o.o. „Spedrapid” w Gdyni (z oddziałami w Gdańsku i Szczecinie), której kapitał oraz władze stanowiły firmy polskie i czechosłowackie. Po kilku zaledwie latach eksploatacji własnego rejonu przeładunkowego w porcie szczecińskim oraz przedsiębiorstwa armatorskiego na Odrze, które okazały się wyjątkowo nierentowne, Praga zrezygnowała ze względów ekonomicznych z ich utrzymywania. Nowy układ komunikacyjny między Polską a Czechosłowacją, zawarty 13 stycznia 1956 r., kładł kres istnieniu obcego obszaru portowego w Szczecinie oraz odrzańskiej spółki żeglugowej. Co istotne, zniesienie obu agend nie tylko nie doprowadziło do spadku obrotów tranzytowych idących przez Szczecin, ale przeciwnie – przyniosło ich wzrost. Szczecin odgrywał w następnych dekadach ważną rolę dla czechosłowackiego handlu zagranicznego. Nadodrzańskie miasto stało się wkrótce największym portem tranzytowym południowego sąsiada Polski, odbierając w 1958 r. palmę pierwszeństwa Hamburgowi. Szczeciński armator – Polska Żegluga Morska – znajdował się w czołówce przewoźników w eksporcie-imporcie ładunków czechosłowackich. Kraj znad Wełtawy korzystał także z produkcji szczecińskiego przemysłu okrętowego, skąd pochodziła część statków jego narodowego armatora. Wskazać również należy udział szkolnictwa morskiego Szczecina w przygotowaniu kadr oficerskich wspomnianego przedsiębiorstwa państwowego „Czechosłowacka Żegluga Morska”. Próby silniejszego związania organizacyjno-kapitałowego południowego sąsiada Polski z gospodarką morską Szczecina, podejmowane w latach 60., 70. i 80., nie przyniosły jednak pozytywnego rezultatu.
For the Republic of Chechoslovakia, a state without access to the sea, a natural way to get to the Baltic Sea was the Oder and Szczecin (Stettin). Between the two World Wars in the 20th century the country on the Wlatava (German: Moldau), in spite of receiving its own duty-free zone in the Szczecin port and in spite of its own river barges according to the treaty of Versailles, did not take the full advantage of the Oder route. A series of events caused that Prague directed its trade and transit expansion towards the ports of the North Sea, especially Hamburg, and the Mediterranean Sea. The second world war brought about some political and economic changes in the situation of Poland and Checkoslovakia. As a result of the territorial changes a part of the German territories, including most of the course of the Oder, became Polish. Any potential border conflict between the two countries was prevented by signing the treaty of friendship and mutual assistance on March 10th, 1947, and on July 4th of the same year – a convention of economic cooperation. An important part of the latter was the chapter concerning the transit arrangements, thanks to which Czechoslovakia was conceded a duty-free zone in the Szczecin port and a privileged position in the navigation on the Oder; the convention entitled the Czechoslovakian merchant shipping to use the Polish seaports on the same conditions the Polish ships had. A consequence of the transit arrangements was an agreement between Czechoslovakia and Poland concerning the lease of a part of the Szczecin port concluded on July 15th, 1949. By virtue of that agreement Czechoslovakia received a wharf 300 metres long and 100 metres wide for its own use. May 12th, 1948 saw the creation of the Czechoslovakian Oder Navigation (Company) to run the navigation on the Oder River by the Czechoslovakian barges; its headquarters were in Wrocław with a branch in Szczecin. On the other hand, at the end of the 1940s the Czechoslovakian freight forwarding passing through the Polish ports was monopolised by the PLC ‘Spedrapid’ in Gdynia (with branches in Gdańsk and Szczecin); its capital and management were partly Polish and partly Czechoslovakian. After a few years of using its own wharf in the Szczecin port and operating the shipping company on the Oder (both of which turned out to be extremely unprofitable) Czechoslovakia gave them up. A new agreement between Poland and Czechoslovakia was concluded on January 13th, 1956; it put an end to the foreign area in the port of Szczecin and to the shipping company on the Oder. Surprisingly, the liquidation of the two agencies did not result in a decrease of transit turnover but just the reverse: caused its increase. In the subsequent decades Szczecin played an important role in the Czechoslovakian foreign trade. In 1958 Szczecin became the biggest transit port for our southern neighbour overtaking Hamburg. The Szczecin shipowner – the Polish Steamship Company – was one of the leading carriers in the Czechoslovakian exports and imports. Czechoslovakia purchased products of the Polish shipyards, whence a part of its ships came. A significant part of the officers of the Czechoslovakian Shipping Company (Československá námořní plavba) had been prepared by the Maritime Academy in Szczecin. Yet, the attempts to cooperate more closely undertaken in the 1960s, 1970s and 1980s failed.
Źródło:
Studia Maritima; 2015, 28; 229-274
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityczne i gospodarcze aspekty relacji polsko-szwedzkich w latach 1945-1989
Political and Economic Aspects of the Relations Between Poland and Sweden in 1945-1989
Autorzy:
Kłonczyński, Arnold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1601899.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
political and economic relations between Poland and Sweden
stages of development of the mutual relations
the period of the Polish People’s Republic (1945–1989)
szwedzko-polskie kontakty gospodarczo-polityczne
etapy rozwoju wzajemnych stosunków
czasy PRL
Opis:
Uznanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej oraz podpisanie umowy gospodarczej pomiędzy Szwecją i Polską w lipcu 1945 r. otworzyło nowy rozdział w historii stosunków pomiędzy tymi państwami. Celem artykułu jest zaprezentowanie zróżnicowanych form kontaktów dwustronnych w sferze gospodarczej i politycznej w latach 1945–1989 oraz próba odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki wewnętrzne i międzynarodowe miały wpływ na kierunki rozwoju stosunków pomiędzy dwoma nadbałtyckimi sąsiadami. W tym długim okresie wyróżnić można kilka etapów współpracy, kiedy wyraźnie zmieniały się zarówno ekonomiczne, jak i polityczne uwarunkowania relacji dwustronnych. W pierwszym okresie (1945–1951) miał miejsce szybki wzrost wymiany handlowej przy równoczesnym pogarszaniu się stosunków politycznych, które w dużym stopniu wynikały z atmosfery napięcia zimnowojennego. W kolejnych etapach (1952–1960, 1961–1969, 1970–1979, 1980–1989) sytuacja ulegała znacznym zmianom, na co wpływ miało wiele czynników gospodarczych i politycznych, zarówno wewnętrznych, jak i międzynarodowych, które mimo woli i zaangażowania obu partnerów nie doprowadziły do wyjścia z impasu w ostatniej dekadzie. Mimo polskich planów dotyczących szybkiej modernizacji gospodarki, które wymagały pożyczek zagranicznych oraz możliwości sprowadzenia zarówno niezbędnych surowców (ruda żelaza), wysokiej klasy maszyn i urządzeń, a także niewielkiej odległości obu państw, gwarantującej stosunkowo niskie koszty transportu, spadało szwedzkie zaufanie do terminowości dostaw i jakości oferowanych towarów. Polityczny wstrząs związany ze stanem wojennym oraz wsparcie środowisk szwedzkich dla opozycji w Polsce nie ułatwiały odrodzenia dobrych kontaktów, które istniały w okresie powojennym oraz w latach 70. XX w. Podstawę źródłową rozważań stanowią polskie i szwedzkie materiały archiwalne, dane statystyczne oraz komentarze prasowe.
The recognition of the Provisional Government of National Unity (PGNU; Polish: TRJN) and signing of the economic agreement between Sweden and Poland in July 1945 opened a new chapter in the history of the relations between those two countries. This paper presents the diversified forms of bilateral contacts in the economic and political sphere during 44 years (1945–1989) and is an attempt to answer the question which international and internal factors influenced the directions of development of the relations between the two Baltic countries. In that long period of 44 years several stages of cooperation might be identified when those factors changed drastically. In the first stage (1945–1951) the commercial exchange was growing fast and at the same time the political relations were deteriorating, which – to a considerable degree – resulted from the atmosphere of the cold war tension. In the subsequent stages (1952–1960; 1961–1969; 1970–1979; 1980–1989) the situation kept changing, which was influenced by several economic and political factors, both international and internal in character. But in spite of the two countries’ will and involvement the deadlock in the last period was not broken. In spite of the Polish expectations based on the tiny distance between the two countries (which guaranteed low costs of transport), concerning a fast modernisation of its economy, which required foreign loans and exports of necessary raw materials such as iron ore, and high-class machines and equipment, the Swedish lost their confidence in the prompt completion of the contracts and in the quality of the delivered merchandise. The political shock resulting from the martial law and the support by the Swedes for the opposition in Poland did not make the existing contacts easier. The basic sources for the analysis have been the Polish and Swedish archival materials, statistical data and press commentaries.
Źródło:
Studia Maritima; 2015, 28; 125-155
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przez getto warszawskie, bezpiekę wojskową do sportu. Meandry życia prezesa RTS Widzew Łódź Ludwika Sobolewskiego (1925–2008)
Through the Warsaw Ghetto, Military Security to Sport. Vicissitudes of the Life of RTS Widzew Łódź Chairman Ludwik Sobolewski (1925–2008)
Autorzy:
Lesiakowski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233751.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
getto warszawskie
aparat bezpieczeństwa w PRL
Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego
klub piłkarski Widzew Łódź
Ludwik Sobolewski
Warsaw Ghetto
security apparatus in the Polish People’s Republic
Internal Security Corps
football club Widzew Łódź
Opis:
W poniższym tekście omówiono meandry życia Lutka Rozenbauma, znanego po II wojnie światowej jako Ludwik Sobolewski. Był on twórcą silnej i rozpoznawalnej nie tylko w Polsce drużyny piłkarskiej Widzew Łódź. Na życiorysie tego utalentowanego działacza sportowego ciąży jednak siedem lat służby w aparacie bezpieczeństwa, a dokładniej w Informacji Wojskowej Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. W jego biografii są jeszcze dwie inne nieznane karty – życie i ucieczka z getta warszawskiego oraz przynależność do oddziału partyzanckiego AK.
The following text discusses the vicissitudes of Lutek Rozenbaum’s life, known after World War II as Ludwik Sobolewski. He was the founder of the strong and recognisable not only in Poland football club Widzew Łódź. However, the life of this talented sports activist is overshadowed by seven years of service in the security apparatus or, to be more precise, in the Military Information of the Internal Security Corps. There are two other unknown chapters in his biography – his life in and escape from the Warsaw Ghetto and his membership in a partisan unit of the Home Army (Polish: Armia Krajowa, AK).
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2022, 54, 3; 191-208
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedza – technologia – New Age. UFO w filmach schyłku PRL
Knowledge – Technology – New Age: UFOs in Films of the Declining Polish People’s Republic
Autorzy:
Piepiórka, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38621979.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
UFO
science fiction
transformacja ustrojowa
kino schyłku PRL
ponowoczesność
New Age
systemic transformation
cinema of the declining Polish People’s Republic
postmodernity
Opis:
W ostatnich latach Polski Ludowej powstało kilka filmów o UFO. Komentowały one nastroje społeczne schyłku systemu – odbijały ówczesne lęki i zdawały sprawę z kulturowych sprzeczności. Ujawniały niepokoje społeczne okresu transformacji. Zwrócenie się w stronę tego, co irracjonalne i tajemnicze, sugerowałoby odrzucenie dotychczasowego porządku socjalistycznego, fundowanego na oświeceniowej ideologii modernizacji. Tymczasem filmy te zarówno zwracają się ku płynnej rzeczywistości nowej duchowości, jak i zdradzają ślady fascynacji tym, co naukowe, przede wszystkim technologią. Analizowane w artykule produkcje zdają sprawę z napięć kulturowych, które skutkowały tworzeniem ambiwalentnych, wręcz sprzecznych narracji. Odwoływały się one do wartości wywodzących się jeszcze ze starego systemu, a zarazem zapowiadały nowy, odsyłający do wartości tak socjalistycznych, jak i kapitalistycznych. Okazuje się zatem, że filmy o UFO przygotowywały społeczeństwo na bliskie spotkanie trzeciego stopnia z nową rzeczywistością transformacji.
In the last years of the Polish People’s Republic, several films about UFOs were made. They commented on the social mood during the decline of the system. These films reflected the fears of the time and brought awareness of the cultural contradictions. They revealed the social unrest of the transition period. Turning towards the irrational and mysterious would suggests the rejection of the current socialist order, founded on the Enlightenment ideology of modernization. Meanwhile, these films, as much as they turn to the fluid reality of New Age, are fascinated by the scientific, especially technology. The movies analysed in the article reflect the cultural tensions that resulted in the production of ambivalent, even contradictory narratives. The films referred to values derived from the old system and heralding the new one, both socialist and capitalist. It turns out that UFO films were preparing the society for a close encounter of the third kind with the new reality of transformation.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2024, 126; 53-77
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modernizacja wsi na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski Ludowej w refleksji socjologicznej
Modernization of villages in the Western and Northern Lands of People’s Poland in sociological reflection
Autorzy:
Walerski, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146187.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
history of Polish sociology
socialist modernization
Western and Northern Lands
rural areas during the Polish People’s Republic (PRL)
socialized economy
historia polskiej socjologii
modernizacja socjalistyczna
Ziemie Zachodnie i Północne
wieś w okresie PRL
gospodarka uspołeczniona
Opis:
Procesy modernizacyjne wdrożone przez władze Polski Ludowej objęły ze szczególnym nasileniem polską wieś. Zjawiska, takie jak industrializacja i urbanizacja, reorganizacja systemu rolnictwa czy wprowadzenie obowiązku szkolnego miały gwarantować awans społeczny mas chłopskich oraz przyczynić się do budowy nowego społeczeństwa socjalistycznego w powojennej Polsce. Ziemie Zachodnie i Północne, na których rozwój gospodarki uspołecznionej odbywał się znacznie szybciej niż w Polsce Centralnej i Wschodniej, stanowiły swoiste laboratorium społeczne, a zarazem obszar szczególnie interesujący dla badań socjologicznych. Niniejszy artykuł ma na celu udzielenie odpowiedzi na pytanie, w jakiej mierze polska socjologia przyczyniła się w okresie PRL do analizy oraz udokumentowania procesu socjalistycznej modernizacji na wspomnianym terytorium.
The modernization processes implemented by the authorities of People’s Poland particularly affected the Polish countryside. Phenomena such as industrialization, urbanization, the reorganization of the agricultural system, and the introduction of compulsory education were meant to guarantee social advancement for the rural masses and contribute to the construction of a new socialist society in post-war Poland. The Western and Northern Lands, where the development of a socialized economy occurred much more rapidly than in Central and Eastern Poland, served as a unique social laboratory and an area of special interest for sociological research. This article aims to answer the question of the extent to which Polish sociology contributed during the PRL era to the analysis and documentation of the socialist modernization process in the mentioned territory.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2023, 38; 337-359
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Commemorating the figure of Nicolaus Copernicus in the Polish People’s Republic period as an element of historical policy pursued after 1945
Upamiętnianie postaci Mikołaja Kopernika w okresie PRL elementem polityki historycznej prowadzonej po 1945 r.
Autorzy:
Tomkiewicz, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765164.pdf
Data publikacji:
2024-03-15
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Historical/memory policy
Olsztyn
Frombork
propaganda of the Polish People’s Republic period
celebration of anniversaries related to the figure of Nicolaus Copernicus
Polityka historyczna/pamięci
propaganda okresu PRL
obchody rocznic związanych z postacią Mikołaja Kopernika
Opis:
In the post-1945 politics of memory, the figure of Copernicus was used in the context of the an- ti-German narrative to confirm the eternal ties with the Polish state of the lands annexed after the war. There was a specific pattern to it. While marginalising the fact that he was a cler- gyman, his contribution to world science was praised, and his Polishness and his ability to oppose the Teutonic Knights, identified with the Germans, were emphasised. Therefore, he was mentioned next to the defeaters of the Teutonic Knights from Grunwald, the Red Army, and the Polish Army, which defeated the Third Reich as a united Slavic world. The conclusion was that both Copernicus centuries ago and during World War II, allied troops led by the USSR were fighting with Germany for the same goals, including restoring areas with Piast origins to Poland. Despite using the figure of Copernicus in the implemented memory policy, the astronomer invariably enjoyed great sympathy in Polish society.
W prowadzonej po 1945 r. polityce pamięci postać Kopernika wykorzystywano w kontekście prowadzonej narracji antyniemieckiej oraz potwierdzając odwieczne związki z państwem polskim pasa ziem przyłączonych po wojnie. Towarzyszył temu pewien schemat. Marginalizując fakt, że był osobą duchowną, chwalono zasługi dla nauki światowej, podkreślano jego polskość i to, że potrafił przeciwstawić się Krzyżakom, utożsamianym z Niemcami. Zatem wymieniany był obok pogromców Krzyżaków spod Grunwaldu, ale też Armii Czerwonej i Wojska Polskiego, które, jako "zjednoczony świat słowiański", pokonały III Rzeszę. Wniosek był taki, że zarówno przed wiekami Kopernik, jak i w czasie II wojny światowej wojska sojusznicze pod wodzą ZSRR w istocie walczyły z Niemcami o te same cele, wśród których było m. in. przywrócenie Polsce terenów o piastowskim rodowodzie. Mimo wykorzystywania postaci Kopernika w realizowanej polityce pamięci, astronom niezmiennie cieszył się dużą sympatią polskiego społeczeństwa.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 323, 4; 591-606
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wysiłki Adama Vetulaniego na rzecz reaktywacji Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1956–1958
Adam Vetulani’s Efforts to Reactivate the Polish Academy of Arts and Sciences between 1956 and 1958
Autorzy:
Biliński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28693134.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia historiografii
historia nauki
historia polityczna PRL-u
Polska Akademia Nauk
Polska Akademia Umiejętności
history of historiography
history of science
political history of the Polish People’s Republic
Polish Academy of Sciences and Polish Academy of Arts and Sciences
Opis:
Artykuł omawia działania profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Adama Vetulaniego na rzecz reaktywacji Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1956–1958. Zakończyły się one niepowodzeniem na skutek nieprzychylności komunistycznych władz i prezydium Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Za swoją działalność Vetulani zapłacił nie tylko wieloletnimi zakazami wyjazdów zagranicznych (ze szkodą dla polskiej nauki) oraz tym, że nie został członkiem rzeczywistym PAN, ale także długotrwałą inwigilacją przez PRL-owskie służby bezpieczeństwa.
The article discusses Jagiellonian University Professor Adam Vetulani’s efforts to reactivate the Polish Academy of Arts and Sciences between 1956 and 1958, which failed due to the hostility of the communist authorities and the praesidium of the Polish Academy of Sciences in Warsaw. For his activities, Vetulani paid not only with a long-term ban on foreign travels (to the detriment of Polish sciences) and the fact that he did not become a full member of the Polish Academy of Sciences but also with long-term surveillance by the communist security services.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2023, 20; 155-173
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bez sentymentów… Obraz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w prasie rockowej po 1989 roku
No Sentiments. The Image of the Polish People’s Republic in the Rock Press after 1989
Autorzy:
Trudzik, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28693608.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
dziennikarstwo i media muzyczne
media w XX i XXI w.
prasa rockowa
III RP a PRL
Journalism and music media
media in the 20th and 21st century
rock press
Third Republic of Poland vs the Polish People’s Republic
Opis:
Istotą artykułu jest ocena 45 lat powojennej Polski, wyłaniająca się z prasy rockowej, zarówno bezpośrednio po upadku komunizmu, jak i w latach późniejszych. Pisma popularyzujące rock oraz pokrewne mu gatunki, wbrew pozorom, nie zawężały tematyki wyłącznie do zagadnień muzycznych, stąd długo wyczekiwane przez społeczeństwo odzyskanie wolności, w tym słowa czy druku, niemal automatycznie wywołało na ich łamach potrzebę konfrontacji z minioną epoką. Swoje opinie odnośnie do przeszłości wyrażały redakcje, publicyści, felietoniści, komentatorzy, których oryginalny styl oraz barwny język stanowiły urozmaicenie podstawowych treści, z dzisiejszej zaś perspektywy – dodatkowe źródło informacji o PRL, transformacji i początkach III Rzeczypospolitej Polskiej
The article’s essence was the assessment of 45 years of the Polish People’s Republic, emerging from the rock press, both immediately after the fall of communism and in later years. Contrary to appearances, magazines popularizing rock and its related genres did not limit their topics to musical issues; for this reason, the long-awaited regaining of freedom, including the freedom of speech, also in print, almost automatically triggered the need to confront the past era. Editors, publicists, columnists, and commentators, whose original style and colourful language enriched the content, presented their opinions, thus providing – from today’s perspective – an additional source of information about the Polish People’s Republic, the transformation and the beginnings of the Third Republic of Poland.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2023, 20; 275-296
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Distribution of Czechoslovak films in Poland in the years 1947–1973
Autorzy:
Szymański, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950441.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
dystrybucja filmowa
kina w Polsce
repertuar kin
film w telewizji
polityka kulturalna Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
film czechosłowacki
film distribution
cinemas in Poland
cinema roster
film on television
cultural policy of the Polish People’s Republic
Czechoslovak film
Opis:
Ever since the premiere of Men Without Wings in 1947, Czechoslovak films have become a permanent feature in the roster of Polish cinemas and were one of its major components until the collapse of communism (constituting 8% of all titles introduced to distribution during the communist era). They were screened as part of both the wide (regular) and limited distribution, i.e. restricted only to film societies and arthouse cinemas. Moreover, they could be seen at various festivals and reviews (such as the very popular annual Confrontations [Konfrontacje]) and occasional screenings and solemn premieres. Since 1958, they have also been included in the programme of the Polish Television [Telewizja Polska], some of them being premiere titles – previously unreleased in cinemas (including series).
Począwszy od premiery Ludzi bez skrzydeł w 1947 r. filmy czechosłowackie weszły na stałe do repertuaru polskich kin i stały się aż do upadku komunizmu jednym z jego najważniejszych składników (stanowiąc 8% wszystkich tytułów wprowadzonych do rozpowszechniania w czasach PRL-u). Były wyświetlane w ramach dystrybucji zarówno tzw. szerokiej (normalnej), jak i wąskiej – ograniczonej wyłącznie do dyskusyjnych klubów filmowych oraz kin studyjnych. Ponadto można je było oglądać na różnego rodzaju festiwalach i przeglądach (np. na cieszących się ogromną popularnością corocznych Konfrontacjach) oraz okazjonalnych pokazach i uroczystych premierach. Od 1958 r. znalazły się również w repertuarze Telewizji Polskiej, przy czym częściowo były to tytuły premierowe – nieznane wcześniej z kin (w tym m.in. seriale).
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 54, 3; 127-203
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-100 z 166

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies