Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Tartu" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Archiwum Konwentu Polonia — dokumentacja dorpacka
The Archive of the Konwent Polonia — the Dorpat records
Autorzy:
Dowgiało, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/474849.pdf
Data publikacji:
2017-11-29
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Konwent Polonia,
korporacje akademickie,
archiwistyka,
Dorpat
academic corporations,
academic fraternities,
archival science,
Dorpat (Tartu)
Opis:
Konwent Polonia — the oldest academic corporation existing to this day, was founded in 1828 in Dorpat. Its history before restitution of Poland’s sovereignty was turbulent — full of confl icts with German students and the Russian authorities — but also not without time for fun and self-education. Unfortunately, materials that directly documented corporation’s activity between 1828 and 1882 were destroyed. This paper presents preserved documentation from the period 1883–1918, a time when Konwent Polonia existed in Tartu — in the absence of Polish State. The article also presents a brief history of the corporation’s archive. These collections are currently held in two institutions, the Archdiocesan Archive of Warsaw and the Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences in Vilnius. They document the activity of the Polish academic corporation during the period of Partition of Poland.
Konwent Polonia - najstarsza, istniejąca do dziś korporacja akademicka, powstał w 1828 r. w Dorpacie. Jego dzieje, aż do odzyskania przez Polskę niepodległości, były burzliwe – pełne konfliktów z niemieckimi studentami oraz rosyjskimi władzami, ale także niepozbawione czasu na zabawę i samokształcenie. Niestety, materiały, które w sposób bezpośredni dokumentowałyby jego działalność w latach 1828-1882, zostały zniszczone. Niniejsze opracowanie prezentuje zachowaną dokumentację z okresu 1883-1918, a więc z czasów, kiedy Konwent Polonia działał w Dorpacie – w sytuacji braku Państwa Polskiego, a także skrócone dzieje archiwum tejże korporacji. Zbiory te przechowywane są obecnie w dwóch instytucjach: Archiwum Archidiecezjalnym Warszawskim oraz Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie. Stanowią jedyny tak dobrze zachowany obraz działalności polskiej korporacji akademickiej z okresu zaborów.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2017, 24; 35-44
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
By whom and when was the foundation of the Cistercian nunnery in Dorpat initiated?
Kto i kiedy zainicjował fundację klasztoru cysterek w Dorpacie?
Autorzy:
Gąssowska, Maja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2106510.pdf
Data publikacji:
2022-09-16
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:
Cistercian nuns
Dorpat (Tartu)
Livonia
Frederick von Haseldorf
bishop
Opis:
Celem niniejszego artykułu była próba odpowiedzi na pytanie, kto i kiedy zainicjował fundację żeńskiego klasztoru cysterskiego w estońskiej diecezji dorpackiej. Nie ulega wątpliwości, że zakładanie klasztorów żeńskich nie było sprawą priorytetową w świeżo chrystianizowanych, słabo zaludnionych i peryferyjnych Inflantach. Pierwsze klasztory męskie na tych ziemiach powstały w pierwszej dekadzie XIII w., klasztory żeńskie – dopiero na początku drugiej połowy XIII w. Fundatorami wszystkich byli lokalni władcy terytorialni – król duński i inflanccy biskupi (ryski, dorpacki i ozylski). Należy więc uznać, że podobnie było w wypadku klasztoru cysterek dorpackich, i szukać jego fundatora wśród dorpackich hierarchów. Wydaje się, że inicjatorem tej fundacji, która po raz pierwszy była wzmiankowana źródłowo dopiero w 1345 r., mógł być biskup dorpacki Frederick von Haseldorf, sprawujący tę godność w latach 1268 – ok. 1289. Sprzyjały temu stosunkowo długi czas jego pontyfikatu, potwierdzone źródłowo wcześniejsze zainteresowanie biskupa monastycyzmem kobiecym (jego rodzinny Holsztyn, Meklemburgia, Pomorze Zachodnie) oraz wysoka pozycja społeczna i majątkowa. Wydaje się, że zamiar fundacji powstał dopiero w ostatnich latach życia biskupa Fredericka von Haseldorfa i po jego śmierci przeznaczono na ten cel pieniądze sprowadzone przez dorpacką kapitułę katedralną ze Stralsundu, a stanowiące spuściznę po zmarłym biskupie. Samo powstanie klasztoru zapewne było rozciągnięte w czasie, podobnie jak w wypadku nieco lepiej oświetlonych źródłowo i wcześniejszych fundacji żeńskich klasztorów cysterek w Rydze i Rewalu, ale być może zaczął on funkcjonować jeszcze w XIII w. – zamykając okres chrystianizacji Inflant – do którego przynależały wszystkie fundacje cysterskie na terenie Dawnych Inflant.
Źródło:
Studia z Dziejów Średniowiecza; 2022, 25; 75-95
2544-2562
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Średniowiecza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
In extrema fere Livonia: Jezuickie kolegium w Tartu w korespondencji Piotra Skargi
Autorzy:
Danieluk, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/448717.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Society of Jesus
Jesuit education
Tartu (Dorpat)
Piotr Skarga
college
Towarzystwo Jezusowe, szkolnictwo jezuickie, Tartu (Dorpat), Piotr Skarga, kolegium
Opis:
In the relation addressed to his monastic confreres written in 1583, the Jesuit chronicler wrote that Tartu (Dorpat), where the Jesuit had recently moved to, was a city located in the most remote part of Livonia, as the territories belonging to today’s Latvia and Estonia were then called (Torpatum urbs est in extrema fere Livonia) (Kurtz 1925: 12).[1] The present article reminds us why the Jesuits arrived in these lands, which were little-known to Europeans at that time (and perhaps even today), and what Piotr Skarga wrote about them in his letters. The subject literature and archival sources available in Rome reveal that their arrival was aimed at the recatholicisation of Livonia undertaken by King Stefan Batory after his victorious wars with Russia. Regardless of the king’s obvious political goals, the Jesuits’ presence in the region was primarily linked with the evangelisation mission of the Order, whose tools included education, which, alongside direct pastoral work, was the leading form of its activity both in Livonia and elsewhere.[1]  The book contains Latin relations called litterae annuae, which were sent by the Jesuits to Rome, and their German translation. 
Jezuicki kronikarz z 1583 r. pisał w swej relacji przeznaczonej dla współbraci zakonnych, że Tartu (Dorpat), gdzie od niedawna Jezuici zamieszkiwali, jest miastem położonym w najbardziej oddalonej części Liwonii, czyli Inflant, jak wówczas określano tereny dzisiejszej Łotwy i Estonii (Torpatum urbs est in extrema fere Livonia) (Kurtz 1925: 12)[1]. Niniejszy artykuł ukazuje przyczyny, dla których jezuici znaleźli się w tych niezbyt dobrze znanych ówczesnym (a może także współczesnym) Europejczykom stronach oraz to, co na ten temat pisał w swoich listach Piotr Skarga. Istniejąca literatura przedmiotu oraz dostępne w Rzymie źródła archiwalne dowodzą, że główną przyczyną ich przybycia na te tereny była akcja rekatolicyzacji Inflant podjęta przez króla Stefana Batorego po zwycięskich wojnach z Rosją. Niezależnie od oczywistych celów politycznych władcy, dla jezuitów główną racją obecności w regionie była misja ewangelizacyjna zakonu, a jednym z jej narzędzi było szkolnictwo, które obok bezpośredniego duszpasterstwa stanowiło wiodącą formę ich działalności tak w Inflantach, jak i gdzie indziej.[1]  Książka zawiera łaciński tekst relacji zwanych litterae annuae, przesyłanych przez jezuitów do Rzymu, oraz ich niemieckie tłumaczenie.
Źródło:
Studia Paedagogica Ignatiana; 2019, 22, 4
2450-5358
2450-5366
Pojawia się w:
Studia Paedagogica Ignatiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce szczecińskiego Pedagogium Książęcego / Królewskiego Gimnazjum Karolińskiego w szwedzkim systemie kształcenia medycznego w latach 1646-1713
The place of the Szczecin Princely Pedagogium / Royal Carolingian Gymnasium in the Swedish system of medical education in 1646–1713.
Autorzy:
Nieznanowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1590955.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
medical education
circulation of the medical knowledge
17th century
Marian Gymnasium in Szczecin
Swedish Crown
Uppsala
Dorpat/Tartu
Åbo/Turku
Greifswald
Lund
kształcenie medyczne
cyrkulacja wiedzy medycznej
XVII wiek
Gimnazjum Mariackie w Szczecinie
Korona Szwedzka
Opis:
Celem artykułu było scharakteryzowanie kształcenia medycznego prowadzonego w siedemnastowiecznym Szczecinie, w kontekście szwedzkiej sieci akademickiej z tego okresu, obejmującej pięć uczelni z wydziałami lekarskimi (Uppsala, Dorpat/Tartu, Åbo/Turku, Greifswald, Lund). Analizie porównawczej poddane zostały: liczba i ciągłość obsadzenia katedr medycyny, dostępność i jakość infrastruktury wykorzystywanej w dydaktyce i badaniach naukowych prowadzonych przez profesorów medycyny, liczba i tematyka dysput i dysertacji medycznych przeprowadzanych z udziałem studentów oraz aktywność naukowa profesorów medycyny z poszczególnych ośrodków. Jedynym analizowanym ośrodkiem, któremu gimnazjalna katedra medycyny w Szczecinie nie mogła dorównać w żadnym z analizowanych aspektów, był wydział lekarski w Uppsali. Najistotniejszą różnicą między Szczecinem i Greifswaldem było to, że greifswaldzki wydział lekarski posiadał uprawnienia do nadawania tytułów doktorskich. Natomiast nowym ośrodkom, założonym w omawianym okresie (Dorpat, Åbo, Lund), Szczecin nie tylko dotrzymywał kroku, ale dzięki zaangażowaniu i aktywności działających tu profesorów, niejednokrotnie je wyprzedzał.
The purpose of the present study is to describe the medical education provided in the 17th century Szczecin in the context of the Swedish academic network of the time, comprising five universities with the medical faculties (Uppsala, Dorpat/Tartu, Åbo/Turku, Greifswald, Lund). Subject to comparative analysis were: the number and continuity of the personnel of the chairs of medicine, the availability and quality of the infrastructure used in didactics and the scientific research carried out by the professors of medicine, the number and topics of the medical discussions and dissertations presented with the participation of students, and the scientific activity of the professors of medicine from various centres. One of the analyzed centres with which the Gymnasium chair of medicine couldn’t be on a par in neither of the analyzed aspects was the faculty of medicine in Uppsala. The most significant difference between Szczecin and Greifswald was the Greifswald faculty’s of medicine right to grant the Ph.D. degree. However, Szczecin could not only equal with the new centres, established in the discussed period (Dorpat, Åbo, Lund), but often surpassed them thanks to the commitment and activity of the professors working there.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 2; 47-75
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish Community in Estonia
Polonia w Estonii
Autorzy:
Kisłacz, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339146.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Polonia w Estonii
Związek Polaków w Estonii
Tallin
uniwersytet w Tartu
Polish community in Estonia
Association of Poles in Estonia
Tallinn
University of Tartu
Opis:
This article presents the history of Poles living in Estonia, dating back to the 16th century, when the territory of Livonia (today’s Estonia) was incorporated into the Polish-Lithuanian Commonwealth. For centuries, Poles were important members of the local community, mainly at the University of Dorpat (Tartu). In the 19th and 20th centuries, they created many organisations; the article briefly describes the activities of some of them. The author also presents the current activity of Estonian Polonia in organising various events, meetings or stimulating economic ties between Poland and Estonia, as well as cooperation with Polish institutions.
Artykuł przedstawia dzieje Polaków zamieszkujących Estonię, rozpoczynające się w XVI wieku, kiedy tereny Inflant (dzisiejsza Estonia) zostały włączone do Rzeczypospolitej. Przez wieki Polacy byli ważnymi członkami tamtejszej społeczności, głównie na Uniwersytecie w Dorpacie (Tartu). W wiekach XIX i XX stworzyli wiele organizacji, w tekście krótko opisano działalność niektórych z nich. Przedstawiono także współczesną działalność estońskiej Polonii polegającą na organizowaniu różnego rodzaju imprez, spotkań czy aktywizowaniu  więzi gospodarczych między Polską a Estonią oraz współpracy z polskimi instytucjami.
Źródło:
Studia Polonijne; 2022, 43, Specjalny; 33-39
0137-5210
Pojawia się w:
Studia Polonijne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polscy studenci na Uniwersytecie w Dorpacie w latach 1802–1918
Polish students at the University of Dorpat 1802–1918
Autorzy:
Nowak, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1064842.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
studenci
Uniwersytet w Dorpacie
Tartu
Opis:
The University of Dorpat (now Tartu, Estonia) is one of the oldest universities in the Eastern Europe. It was founded by King of Sweden Gustav II Adolf in 1632. After a long break in operating due to the long wars the University resumed its activities in 1802, already under the Russian rule. The University was organized on the German model and in comparison with other universities existing in the Russian Empire, it featured the atmosphere of freedom of thought and research, especially in the first decades after the reopening. At the University of Dorpat studied representatives of many nationalities, including Poles. Historians have often tried to determine the national composition of students. In the holdings of the Historical Archive in Tartu is preserved rich documentation of the university from the years 1802–1918, being now the fond. No 402. 14-piece-inventory developed in German and Russian facilitates access to the fond. The fond contains a lot of data on students: their personal affairs, collective lists (of students, the enrolled, graduates, lists of people liable to military service, hand-written curriculum vitae) and materials relating to student organizations (corporations, special interest groups). Unfortunately, in none of these types of sources one can find information about the nationalities, so in many cases the nationality of individual students could be determinated on the basis of the unreliable criteria such as the following: names, religion, place of birth. Therefore, any attempt to determine the exact national composition of students in Tartu is always subject to a certain margin of error.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2014, 21; 129-135
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semiotics of History in the Works of the Tartu-Moscow Group
Autorzy:
Żyłko, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/781547.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Tartu-Moscow School
semiotics
history
Yuri Lotman
Boris Uspensky
szkoła tartusko-moskiewska
semiotyka
historia
Jurij Łotman
Borys Uspieński
Opis:
This article examines the contribution of the Tartu-Moscow School of Semiotics to semiotic studies of history, with the main focus on the work of Yuri Lotman and Boris Uspensky.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2019, 63, 3; 31-43
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semiotyczne ograniczenia zakresu modernizacji dawnych przekładów biblijnych
Semiotic limitations in the modernization of old translations of the Bible
Autorzy:
Duda, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044641.pdf
Data publikacji:
2019-04-08
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
translations of the Bible into Polish
modernization of old translations of the Bible
semiotics
Tartu-Moscow Semiotic School
secondary modeling systems
Opis:
The most important translations of the Bible into Polish, i.e. the Catholic Jakub Wujek Bible (1599) and the Protestant Gdańsk Bible (1632) were written at the end of the reformation period and were renewed and used in catholic churches and protestant communities until the first half of the 20th century. The reprints were systematically updated. In the 20th century the need to translate again the Holy Scripture into Polish was recognized. There were a few attempts at that in the second half of the previous century. They were always accompanied by heated debates which referred to the need of new translations as well the ways translators adopted to render in Polish selected books, sentences or even words. A religious text functions in a specific system of a higher level, i.e. religion. Religion is understood here as a culture text according to the Tartu-Moscow Semiotic School. Owing to this interpretation, religion has its own language built onto natural language. Text in natural language constitutes only a fragment of a bigger sign entity. To put it most simply, since a natural text is a subcomponent of a semiotic religious text, any change introduced in the former disrupts the coherence of cultural meaning on a higher level. Because of “a secondary modeling system” (a term coined by Yuri M. Lotman) the language of religious texts is always a bit archaic. This very modeling system prevents the propellers of modernization from a more thorough linguistic update of old biblical translations in Poland and, more often than not, does not let translators depart too far from the translation tradition.    Translated by Agnieszka Bryła-Cruz
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 2; 31-44
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
SOCIAL RHETORIC IN THE ICONOGRAPHY OF SAINT NICHOLAS
Autorzy:
Haładewicz-Grzelak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444427.pdf
Data publikacji:
2011-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
social rhetoric,
Saint Nicholas,
Santa Claus,
Tartu semiotics,
bodily hexis
Opis:
The societal presence of Saint Nicholas of Bari spans more than 15 centuries. Throughout this time, the persona of the bishop accumulated and carried changing values. This paper offers an exploratory tour through cultural temporalities. Along the coordinate of social rhetoric, the autho- ress analyses some aspects of power and bodily hexis. The study is conducted on the basis of a representative selection of the renditions of Saint Nicholas, which subsumes in total 350 pictures of devotional and religious representations (Western and Eastern Christianity), folk extensions and secular representations.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2011, XIII; 161-175
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Some observations about Estonian literary histories published in exile
Kilka uwag na temat estońskich historii literackich opublikowanych na emigracji
Autorzy:
Vaik, Kristin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887291.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historie literackie
literatura emigracyjna
dynamika kulturowa
autokomunikacja
semiotyka kulturowa szkoły tartusko-moskiewskiej
Literary histories
exile literature
cultural dynamics
autocommunication
Cultural Semiotics of Tartu-Moscow School
Opis:
Artykuł dotyczy różnych historii estońskiej literatury, które zostały napisane i opublikowane na emigracji w latach 1944-1991 przez estońskich pisarzy i naukowców. Celem wywodu jest przedstawienie tych publikacji jako wieloaspektowych tekstów kulturowych, które organizują praktykę literacką, wyrażają samoświadomość społeczności emigracyjnej i jednocześnie odzwierciedlają sytuacje kulturowe, w których zostały napisane i opublikowane. Artykuł oparty jest głównie na podstawach teoretycznych wypracowanych przez szkołę tartusko-moskiewską i na jej obserwacjach dynamiki i autokomunikacji kulturowej.
This article is about Estonian literary histories that were written and published in exile between years 1944-1991 by Estonian writers and scholars. The aim of this article is to introduce Estonian literary histories published in exile as multifaceted cultural texts that are arranging the literary practise, convey the cultural self-consciousness and at the same time are mirroring the cultural situations in which they are written and published. I will describe and analyse the Estonian literary histories published in exile by exile Estonians as cultural texts which are mirroring the cultural processes taking place in the exile community between years 1944-1991. The theoretical background of my article rises mainly from Tartu-Moscow school and its observations about cultural dynamics and autocommunication.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 1; 69-83
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies