- Tytuł:
-
„Miserere” na głosy i instrumenty Pawła Szymańskiego. Konstrukcja dźwiękowa i znaczenia
Paweł Szymański’s ‘Miserere’ for Voices and Instruments. Sound Structure and Meanings - Autorzy:
- Kostka, Violetta
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/25806244.pdf
- Data publikacji:
- 2022
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
Paweł Szymański
Miserere
intertekstualność
struktura ukryta
transformacje
znaczenia
intertextuality
concealed structure
transformations
meanings - Opis:
-
Niniejszy artykuł jest poświęcony Miserere na głosy i instrumenty (1993) Pawła Szymańskiego, a jego celem jest omówienie konstrukcji dźwiękowej utworu oraz przypisanych mu znaczeń. Bazując na analizie utworu i różnorodnej literaturze autorka stwierdza, że Miserere jest utworem jawnie intertekstualnym, do tego skomponowanym swobodnie, tj. bez użycia metod algorytmizowanych. Cechą charakterystyczną tego utworu jest to, że zawiera nie jedną, a dwie struktury wyjściowe: modalny chorał gregoriański i czterogłosowy kanon w poszerzonej tonalności dur-moll. Obie struktury wyjściowe zostały połączone z sobą w całość za pomocą − typowych dla Szymańskiego − abstrakcyjnych pomysłów. Dosyć łatwo rozpoznać, że solowe psalmodie występują w kształcie sprzed wieków, natomiast partie chóralne barwowo przypominają chorał, ale zamiast śpiewu monodycznego zawierają recytacje na sześciu wysokościach dźwięku i fragmenty szeptane. Z porównania kanonu z ostateczną kompozycją wynika, że ten pierwszy stał się podstawą odcinków zespołowych Miserere, w tym głównie partii wiolonczel i wibrafonu i że pominięto wiele jego dźwięków (około 1/3). Na koniec rozważań na temat konstrukcji utworu padają informacje o trzyczęściowej formie. Kwestię znaczeń autorka otwiera przyjętym przez siebie stanowiskiem kognitywistycznym, z którego wynika, że znaczenia nie tkwią w utworze, lecz że utwór prowokuje interpretatora do ich stworzenia. Powołując się na własne skojarzenia, opinie krytyków muzycznych i literaturę psychologiczną o emocjach, autorka ustala, że każdej z trzech części Miserere można przypisać uczucia: równowagi, niepokoju i powrotu do równowagi. Oprócz tekstu artykuł zawiera otrzymany od kompozytora początek wyjściowego kanonu, fragment Miserere w opracowaniu autorki oraz tabelę ukazującą formę kompozycji.
This article is devoted to Paweł Szymański’s Miserere for voices and instruments (1993), with the aim of discussing its sound structure and the meanings attributed to it. Based on analysis of the work and a range of literature, the author claims that Miserere is an openly intertextual work, composed freely without the application of algorithmic methods. It is characterised by the presence of two basic structures rather than one: modal Gregorian chant and four-part canon in extended major–minor tonality. These two basic structures were combined into a whole using abstract ideas typical of Szymański. One easily notes that while the solo psalmody assumes its centuries-old form, the choral parts, though colouristically resembling plainchant, consist not of monodic singing but of recitations on six pitches and whispered passages. If we compare the canon with the ultimate shape of the composition, it turns out that the former was used as the basis for ensemble sections, primarily the cello and vibraphone parts, but with many (around one third) of the canon’s notes left out. The discussion of the work’s structure ends with information about its tripartite form. The author opens the section on meanings by presenting her cognitivist stance that meanings are not intrinsic to the work, but rather the music provokes interpreters to create them. Based on her own associations, the opinions of music critics and psychology literature on emotions, the author argues that the three sections of Miserere may be interpreted as corresponding to three emotions: balance, anxiety and balance regained. The article also contains the opening of the initial canon, which the author received from the composer, a fragment of Miserere arranged by the author and a table showing the work’s form. - Źródło:
-
Muzyka; 2022, 67, 2; 29-43
0027-5344
2720-7021 - Pojawia się w:
- Muzyka
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł