Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Sztuka bizantyńska" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-5 z 5
    Tytuł:
    Malábathron (μαλάβαθρον). Kilka uwag o roli Cinnamomum tamala w medycynie i w kuchni antyku i Bizancjum między I a VII wiekiem
    Malábathron (μαλάβαθρον). Quelques remarques sur le rôle de Cinnamomum tamala en médecine et dans la cuisine de l’antiquité et dans l’Empire byzantin entre I et VII siècle
    Malábathron (μαλάβαθρον). Einige Bemerkungen über die Rolle Cinnamomum tamala in der Medizin und in der Küche der Antike und im Byzanz zwischen den 1. und 7. Jahrhunderts
    Malábathron (μαλάβαθρον). Несколько замечаний о роли Cinnamomum tamala в медицине и кухне античности и Византии в I–VII веков
    Autorzy:
    Kokoszko, Maciej
    Rzeźnicka, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/968074.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    cynamonowiec tamala
    przyprawy
    antyczna i bizantyńska medycyna
    antyczna sztuka kulinarna
    tejpat
    spices
    ancient and byzantine drug-lore
    ancient cuisine
    Opis:
    Niniejszy artykuł dotyczy historii i zastosowania cynamonowca tamala, zwanego po grecku malábathron (μαλάβαθρον), a po łacinie określanego terminem malabathrum (lub malobathrum). Autorzy, na podstawie greckich tekstów medycznych i wybranych źródeł łacińskich, próbują odpowiedzieć na pytanie, kiedy przyprawa ta pojawiła się w świecie śródziemnomorskim, a nadto starają się ustalić jej zastosowanie w medycynie i sztuce kulinarnej. Jednocześnie podejmują się określenia znaczenia terminu folium, występującego w niektórych przepisach kulinarnych, zawartych w łacińskiej książce kucharskiej zatytułowanej O sztuce kulinarnej. Badacze dochodzą do wniosku, że historia opisywanej przyprawy stanowi doskonały przykład globalizacji antycznego i bizantyńskiego handlu. Mimo że brakuje dowodów, iż cynamonowiec tamala był masowo importowany na tereny leżące w basenie Morza Śródziemnego, to nie ulega wątpliwości, że był on wykorzystywany w medycynie (także w kosmetologii) i gastronomii analizowanego okresu. Autorzy ustalają, że największy wzrost zainteresowania malábathron przypadł na I w. p.n.e., co wiążą z rzymskimi podbojami na Bliskim Wschodzie oraz przyłączeniem Egiptu (które to tereny były głównymi punktami na szlaku handlowym, którym cynamonowiec tamala był transportowany). Analiza źródeł medycznych dowodzi, że dietetyczno-farmakologiczna charakterystyka opisywanej przyprawy została ukształtowana jeszcze przed I w., a w dość rozbudowanej formie utrwalił ją Dioskuridesa w traktacie De materia medica. Następnie jego ustalenia zostały uzupełnione przez Galena, a te z kolei zostały przejęte przez kolejne pokolenia bizantyńskich medyków działających do VII w. Ponieważ cynamonowiec tamala był drogim, importowanym z odległych krajów produktem, nigdy nie stał się ani powszechnym składnikiem farmaceutyków, ani też codzienną ingrediencją potraw. Mimo to analiza traktatów lekarskich poświadcza jego nieprzerwane użycie do czasów działalności Pawła z Eginy (jednak farmaceutyki, których stanowił komponent, przeznaczone były dla zamożnych pacjentów). Z kolei zgłębiając zagadnienie gastronomicznego wykorzystania malábathron, na podstawie wybranych greckojęzycznych tekstów medycznych, autorzy artykułu dochodzą do wniosku, że występujący w dziełku O sztuce kulinarnej termin folium odnosi się właśnie do cynamonowca tamala.
    The present study deals with the history and applications of one of the spices, called in Greek malábathron (μαλάβαθρον) and malabathrum (or malobathrum) in Latin. It is nowadays called tejpat or tejpata. The researchers try to establish the time when it appeared in the Mediterranean and subsequently identify its medical and culinary uses, which were noted in Latin texts and first and foremost in Greek medical sources. On the way the authors of the study attempt to pinpoint the meaning of the term folium used in some recipes included in the collection entitled De re coquinaria. The researchers conclude that the history of the spice is an excellent example of globalization of ancient and early Byzantine trade. Though there is no argument for mass import of cinnamomum tamala to the Mediterranean, the spice had a tangible effect on medicine (including cosmetology) and culinary art over all centuries in interest of the article. The authors admit a failure in their attempt to pinpoint the exact moment since when the aromatic leafage of cinnamomum tamala started to be transported to reach the territories, where centres of the Mediterranean civilization were blossoming. On the other hand, they prove that a major growth in the interest in the plant dates back to the 1st c. BC., and they surmise that it might have occurred in the wake of the Roman conquest of the near East and incorporation of Egypt (which were both important points on the malábathron trade route). Anyway, the dietetic- pharmacological doctrine on the characteristics of the plant had been shaped to a commonly accepted form well before the 1st century. Subsequently (and for the first time in the extant sources) it was penned by Dioscurides in his De materia medica. The theory, after being supplemented with Galen’s findings became the cornerstone of medical deliberations on the spice composed up to the 7th century. Malábathron never became a common medicine nor a cheap culinary ingredient. The fact that it was imported from far away (precisely from China, via India, to Syria and Egypt, wherefrom it was later transported to the northern shores of the Mediterranean Sea) contributed to its high price, which limited the number of its buyers and consumers. As for medicine, medical treatises suggest an unbroken use of the spice up until the time of Paul’s of Aegina medical encyclopedia (however, exclusively as a condiment utilized in medicines produced for the upper classes of society). In turn, the recipe given by Anthimus prove that cinnamonum tamala was profited from by Roman and Greek cooks, and that a taste for it developed even such barbarian as the Francs. As for the presence of malábathron-including recipes in De re coquinaria, having analyzed select Greek medical texts, the authors of the article came to the opinion that the term folium (with no adjective nor an adjectival phrase) used in the collection refers only and exclusively to cinnamomum tamala. Thereby, they support Andrew Dalby’s opinion on the subject.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2016, 15, 1
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przez wąwozy i lasy. Armia bizantyńska wobec trudno dostępnych obszarów w świetle IX konstytucji Taktyk Leona VI Mądrego
    Crossing forests and ravines: the struggles of the Byzantine army in difficult terrain in the light of Constitution Nine of the Taktika by Leo VI the Wise
    Autorzy:
    Marinow, Kirił
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/688668.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Bizancjum
    bizantyńska sztuka wojenna
    działania wojenne w górach
    bizantyńskie podręczniki wojskowości
    Taktyki Leona VI Mądrego
    góry i lasy w Bizancjum
    Byzantium
    Byzantine art of war
    mountain warfare
    Byzantine military manuals
    Taktika of Leo the Wise
    mountains and forests in Byzantium
    Opis:
    The Byzantine emperor Leo VI the Wise (886–912) wrote an extensive military treatise which compiled the knowledge of the Byzantines in the art of war. Among his considerations, one can find a discussion concerning the issue of ensuring safe and effective passage of the imperial army marching across difficult and dangerous areas, most notably mountain ravines and forests. The article in hand presents a detailed analysis of Constitution Nine of the Taktika, which the author devoted to marching. The said analysis demonstrates the especially difficult conditions faced by the troops in difficult terrain, where the possibility of easy manoeuvring was markedly limited; the crossing of areas such as these was seen as particularly dangerous on account of being very suitable for a sudden counterattack of the enemy waiting in ambush. Thus, the treatise appealed for cautious approach to such territories and advised to leave it behind at the earliest opportunity. As a result, the learned emperor recommended maximising the agility of the army while planning an invasion: dispensing with large wagons, using pack animals instead of carts, relieving the heavily armed infantrymen of some of their equipment. Under such circumstances, the army had to depend on the light and more agile infantry regiments for its protection and with regard to military action: the peltasts were particularly effective in densely forested areas, while the slingers and archers were more suitable for fighting in mountain gorges. Generally speaking, it was much easier for the infantry to cross such territories, which made their role become more prominent in mountainous and forested areas. These recommendations were all the more important given the fact that the territory of the Byzantine Empire was for the most part composed of such areas, particularly in the Balkan Peninsula.
    Cesarz bizantyński Leon VI Mądry (886–912) jest autorem obszernego kompendium o tematyce militarnej, które stanowiło podsumowanie dotychczasowej wiedzy Bizantyńczyków w dziedzinie sztuki wojennej. W swoich rozważaniach nie pominął także istotnego zagadnienia, jakim były zasady bezpiecznego i skutecznego przekraczania trudno dostępnych i niebezpiecznych terenów – przede wszystkim wąwozów górskich i obszarów zalesionych – przez maszerującą armię cesarską. W tym kontekście w artykule szczegółowej analizie poddano IX konstytucję Taktyk cesarskich, która poświęcona została właśnie przemarszom wojska bizantyńskiego. W świetle tej analizy wzmiankowane tereny jawią się jako szczególnie trudne do poruszania się, wyjątkowo ograniczające swobodne manewrowanie oddziałów, a co za tym idzie – skrajnie niebezpieczne, gdyż idealne do zorganizowania w nich zasadzki przez przeciwnika. Forsując zatem takie terytoria, należało zachować szczególną czujność, starając się opuścić je możliwie najszybciej. W związku z tym uczony cesarz rekomendował, by planując najazd na wrogie terytorium charakteryzujące się powyższą rzeźbą terenu, maksymalnie zredukować obciążenia armii – zrezygnować z dużych taborów, wozy zastąpić zwierzętami jucznymi, ograniczyć liczbę jeźdźców, a ciężkozbrojnych piechurów oswobodzić z części rynsztunku. Ciężar osłony armii i działań zbrojnych na takich obszarach spadał na lekkozbrojne i bardziej mobilne jednostki piesze, przy czym oszczepnicy byli najskuteczniejsi w gęsto zarosłych terenach, a łucznicy i procarze w pozbawionych gęstego zalesieniach wąwozach górskich. W ogóle oddziałom pieszym łatwiej było pokonać takie terytoria, co podnosiło ich znaczenie podczas działań w górach i lasach. Rekomendacje te miały o tyle istotne znaczenie, że znaczne terytoria cesarstwa bizantyńskiego, szczególnie te znajdujące się na obszarze Półwyspu Bałkańskiego, charakteryzowały się właśnie górzystym i lesistym ukształtowaniem.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2017, 99; 11-32
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Blask Taboru. Światło ikony. Od bizantyńskiej mozaiki do Andrieja Rublowa
    The Taboric Light and the Light of the Icon: From Byzantine Mosaics to Andrei Rublev
    Autorzy:
    BRĄŻKIEWICZ, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046858.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-12
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    sztuka bizantyńska, sztuka staroruska, Teofanes Grek, Andriej Rublow, hezychazm
    Byzantine Art, Old Russian Art, Theophanes the Greek, Andrei Rublev, Hesychasm
    Opis:
    Ikona, czyli obraz, jest nie tylko dziełem sztuki, lecz przede wszystkim widomym znakiem Boga. Potwierdzają to nawiązujące do teorii estetycznych antycznej Grecji wczesnochrześcijańskie rozważania teologiczne, z objawiającym się człowiekowi bytem transcendentnym łączące kategorię piękna. Wnikliwy ogląd zachowanych zabytków sztuki sakralnej – bizantyńskiej mozaiki i staroruskiego malarstwa ikonowego – pozwala stwierdzić, że zarówno jedne, jak i drugie powstawały pod wpływem monastycznego hezychazmu: pierwsze kształtowane w duchu tradycji egipskich ojców pustyni, drugie zaś poprzez oddziaływanie doktryny św. Grzegorza Palamasa. Przekonanie o możliwości ujrzenia Bożej Światłości w wyniku kontemplacyjnych praktyk ascetycznych znajdowało nie tylko odbicie, lecz również uzasadnienie w przedstawieniu biblijnego Przemienienia. Motyw objawionego na górze Tabor światła symbolizował zewnętrzną względem człowieka światłość, będącą swoistym preludium do uczestnictwa w przebóstwieniu, czyli do wewnętrznej światłości duszy. Uwidoczniony na bizantyńskich mozaikach oraz na ikonach Teofanesa Greka i Andrieja Rublowa temat może być postrzegany nie tyle na poziomie dydaktycznym (jako przekazująca religijne treści ilustracja), ile jako sprzyjające wewnętrznej przemianie źródło modlitewnej zadumy.
    The icon, having originally been an image, is not only a piece of art, but above all a visible sign of God. Such an interpretation of the icon was approved in the early Christian theological thought referring to the aesthetic theories of ancient Greece which linked beauty with the essence of the transcendent being revealed to mankind. A thorough overview of Byzantine mosaics and Old Russian iconic paintings, the preserved works of sacred art, shows that both of them developed under the influence of monastic hesychasm, the former shaped in the spirit of the Egyptian desert fathers, the latter formed by the impact of the Palamist doctrine. The belief in the potentiality of seeing God’s Light as a result of contemplative ascetic practices was not only reflected, but also grounded in the biblical narrative of the Transfiguration. The Light revealed at Mount Tabor was the Light coming to humanity from without, which signified a possibility of theosis: obtaining inner Light by the human soul and its resultant divinization. The theme recognized in the Byzantine mosaics, as well as in the icons by Theophanes the Greek and Andrei Rublev, can be seen not so much as the fulfilment of didactic purposes, a plain illustration spreading religious content, but rather as a source of prayerful reflection leading to inner metamorphosis.
    Źródło:
    Ethos; 2017, 30, 3 (119); 59-74
    0860-8024
    Pojawia się w:
    Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura cerkiewna na Ukrainie 1991–2022
    Orthodox Church Architecture in Ukraine 1991–2022
    Autorzy:
    Janocha, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52163946.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    sztuka ukraińska
    architektura sakralna
    architektura współczesna
    tradycja bizantyńska
    tradycja ruska
    Ukrainian art
    sacral architecture
    modern architecture
    Byzantine tradition
    Ruthenian tradition
    Opis:
    Po upadku ZSSR nastąpiła na Ukrainie prawdziwa eksplozja budownictwa sakralnego. Artykuł, o charakterze przeglądowym, prezentuje czternaście spośród blisko tysiąca cerkwi zbudowanych na Ukrainie w okresie trzydziestolecia od odzyskania niepodległości do agresji rosyjskiej (1991–2022). Kryterium wyboru jest kategoria reprezentatywności, zarówno pod względem jakościowym, formalnym, regionalnym, jak i wyznaniowym (świątynie unickie oraz prawosławne Cerkwi Ukraińskiej i Cerkwi Patriarchatu Moskiewskiego). Przy całym zróżnicowaniu łączy je swoista kanoniczność w podejściu do materii architektonicznej. Opiera się ona zasadniczo na bizantyńskim modelu świątyni krzyżowo-kopułowej, przyjętym na Rusi Kijowskiej. Wybrane przykłady odzwierciedlają zjawisko odwołania do różnych tradycji budowlanych, za którymi kryją się pewne racje ideowe – między swojskością a importem, między ukraińskością a rusofilstwem, między Rusią Kijowską a barokiem, między tradycją a nowoczesnością. Za każdą decyzją wyboru stoi określone przesłanie historyczno-kulturowe, ale także i polityczne. Współczesne ukraińskie cerkwie są nowym wcieleniem, wręcz manifestacją, architecture parlante.  
    After the fall of the USSR, there was a real explosion of religious construction in Ukraine. The review article presents fourteen out of nearly a thousand churches built in Ukraine in the thirty years from regaining independence until the Russian aggression (1991–2022). The selection criterion is the category of representativeness, both in terms of quality, formal, regional and denominational aspects (Uniate and Orthodox temples of the Ukrainian Church and the Church of the Moscow Patriarchate). Despite all their diversity, they have in common a certain canonicity in their approach to architectural matter. It is essentially based on the Byzantine model of a cross-dome temple, adopted in Kievan Rus. The selected examples reflect wide spectrum of forms between traditionalism and modernism, ukrainism and rusophilism, regionalism and universalism. Behind each choice there is a specific historical and cultural, but also political, message. Contemporary Ukrainian Orthodox churches are a new incarnation, even a manifestation, of architecture parlante.
    Źródło:
    Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU; 2023, XIX; 155-171
    2451-4985
    2543-9561
    Pojawia się w:
    Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-5 z 5

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies