- Tytuł:
-
Początki Skrzyszowa. Przyczynek do badań nad rozwojem terytorialnym wsi lokowanej na prawie niemieckim
The Beginnings of Skrzyszów. A Contribution to the Research on the Territorial Development of a Village Established under German Law - Autorzy:
- Poniewozik, Leszek
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1022828.pdf
- Data publikacji:
- 2020-12-21
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
- Tematy:
-
lokacja
Skrzyszów
Tarnów
średniowiecze
Spycimir
incorporation
the Middle Ages - Opis:
-
Artykuł dotyczy związków dostrzegalnych pomiędzy lokacją wsi Skrzyszów, a fundacją parafii w tej miejscowości. Skrzyszów w początkach XIV w. należał do Leonarda s. Dzierżysława, h. Rawa. Przed 17 lipca 1331 r. przeszedł na własność Spycimira h. Leliwa, ówczesnego kasztelana wiślickiego. Niedługo później nowy właściciel postanowił powiększyć wieś. W tym celu 4 maja 1333 r. wystawił dokument, mocą którego Konrad, wójt Lipnika miał osadzić kmieci na gruntach leśnych przylegających do Skrzyszowa. Była to zatem lokacja na tzw. surowym korzeniu. W odnośnym dokumencie znalazło się także nadanie na rzecz kościoła. Świątynia skrzyszowska powstała już przed 1331 r., a w 1333 r. posłużyła Spycimirowi jako punkt orientacyjny dla planowania dalszej rozbudowy wsi. Świątynia ta została wzniesiona na skraju starszej części wsi, za którą w 1333 r. osiedlono nowych osadników. Analiza wiadomości płynących głównie ze źródeł kościelnych pozwala formułować teorie na temat etapów rozwoju Skrzyszowa w średniowieczu. W świetle zgromadzonego materiału wydaje się, że w najwcześniejszym okresie wieś rozlokowana była wzdłuż koryta rzeki Wątok, zwanej wówczas Trusiną i obejmowała tereny sąsiadujące z od północnego-zachodu z przedmieściami lokowanego w 1330 r. miasta Tarnów. Po 1333 r. do istniejącej części Skrzyszowa dołączono tereny rozciągające się w górę biegu Wątoka. W ten sposób wieś uzyskała kształt, jaki w ogólnym zarysie zachowała do dzisiaj. Ambitny plan Spycimira lokowania wsi na 100 łanach został zrealizowany jedynie w części. W XVI w. starsza i nowsza część Skrzyszowa obejmowała jedynie około ⅓ tego areału.
The article addresses the connections between the incorporation of the village of Skrzyszów and the foundation of the village parish. At the beginning of the 14th century, Skrzyszów belonged to Leonard, son of Dzierżysław, Rawa coat of arms. Before 17 July 1331, it had become the property of Spycimir, Leliwa coat of arms, the then Castellan of Wiślica. Soon afterwards, the new owner decided to expand the village. To this end, on 4 May 1333, he issued a document by virtue of which Konrad, the mayor of Lipnik, was to settle peasants on the forest land adjacent to Skrzyszów. Consequently, it constituted the establishment on the so-called ‘raw-root’. The relevant document also includes the foundation of a church. The Skrzyszów Temple was established before 1331 and in 1333 it served as a landmark for Spycimir to plan further expansion of the village. The temple was erected on the edge of the older part of the village, behind which new settlers were located in 1333. The analysis of messages coming mainly from church sources allows us to formulate theories about the stages of the development of Skrzyszów in the Middle Ages. In the light of the collected material, it seems that in the earliest period the village was located along the riverbed of the Wątok River, then known as Trusina, and included areas adjacent to the suburbs of the town of Tarnów, incorporated in 1330, from the north-west. After 1333, the existing part of Skrzyszów was joined to the existing part of the Wątok. In this way, the village obtained the form that it has generally preserved until today. The ambitious plan of Spycimir to incorporate the village on 100 lans [Polish unit of field measurement] was only partially implemented. In the 16th century the older and newer part of Skrzyszów covered only about 1/3 of this area. - Źródło:
-
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 114; 285-306
0518-3766
2545-3491 - Pojawia się w:
- Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł