Temat: Spinoza - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Beyond Tolerance? Spinozist Proposals on Preferences and Justifications
Poza tolerancję? Spinozjańska koncepcja dotycząca preferencji i uzasadnień
Autorzy:: Ramond, Charles
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31232603.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Spinoza
tolerancja
religia
tolerance
religion
Opis:: The term “tolerance”, strictly speaking, does not belong to Spinoza’s vocabulary, and the notion of “tolerance”, in its modern sense, is not part of his concepts either. However, the separation of theology and politics, which is the subject of the Theological-Political Treatise, envelops an even more radical separation between immanence and transcendence. An entirely immanent policy would be indifferent to “values” and “justifications” of any kind (moral, religious, rational). It would be based only on the “accounts” of individual “preferences”. We show that Spinoza’s philosophy can help us conceive (perhaps one day achieve) such a form of radical, or “absolute” democracy.
Termin „tolerancja”, ściśle mówiąc, nie należy do słownika Spinozy, podobnie jak pojęcie „tolerancji”. Jednak rozdział teologii i polityki, o której mowa w Traktacie teologiczno-politycznym, ukrywa jeszcze bardziej radykalny rozdział immanencji i transcendencji. Całkowicie immanentne ustawodawstwo byłoby neutralne w kwestii wszelkiego rodzaju „wartości” i „uzasadnień” (moralnych, religijnych, racjonalnych). Opierałoby się wyłącznie na „koncepcjach” indywidualnych „preferencji”. Argumentujemy, że filozofia Spinozy może nam pomóc wyobrazić sobie (a być może w przyszłości również osiągnąć) taką formę radykalnej, czy „absolutnej” demokracji.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 4; 271-295
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Wstępne uwagi o Sur la genèse
Initial remarks on Sur la genèse
Autorzy:: Goshgarian, G. M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1015665.pdf
Data publikacji:: 2012-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Althusser
genesis
Marks
Montaigne
Spinoza
geneza
Opis:: G.M. Goshgarian opisuje historyczny i teoretyczny kontekst, w którym powstała notka Althussera’a O genezie. Goshgarian wskazuje na teoretyczne źródła althusseriańskich rozważań o genezie, przywołując obok Marksa takie nazwiska jak Montaigne czy Spinoza.
G. M. Goshgarian describes historical and theoretical context in whichAlthusser’s note On Genesis has been written. Goshgarian indicated theoretical sources of althusserian remarks in the theme of genesis. He invokes – next to Marx– such names as Montaigne or Spinoza.
Źródło:: Praktyka Teoretyczna; 2012, 5; 111-115
2081-8130
Pojawia się w:: Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Pomyśleć materializm od nowa
Rethinking Materialism
Autorzy:: Krzeski, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1013521.pdf
Data publikacji:: 2017-12-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Baruch Spinoza
Warren Montag
Louis Althusser
theory of reading
ideology
structure
Benedykt Spinoza
teoria lektury
ideologia
struktura
Opis:: Warren Montag w swojej książce Althusser and His Contemporaries: Philosophyʼs Perpetual War (2013) zaproponował spojrzenie na dzieło Louisa Althussera przez pryzmat jego relacji z jemu współczesnymi, ale przede wszystkim jego lektury Benedykta Spinozy. W niniejszym artykule recenzyjnym autor podejmuje się zarówno rekonstrukcji, jak i oceny tej próby, skupiając się na wydobyciu heretyckiego wymiaru materializmu uprawianego tak przez niderlandzkiego filozofa, jak i francuskiego marksistę.
In his book Althusser and His Contemporaries. Philosophyʼs Perpetual War (2013) Warren Montag proposed an interpretation of Louis Althusserʼs work through engagements with Althusserʼs own contemporaries but above all through his engagement with Baruch Spinoza. This review essay is an attempt to both reconstruct and evaluate this attempt by showing heretical nature of Althusserʼs and Spinozaʼs materialism.
Źródło:: Praktyka Teoretyczna; 2015, 18, 4; 240-250
2081-8130
Pojawia się w:: Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: ANTHROPOLOGICAL SKETCH OF SPINOZAS ETHICS
SZKIC ANTROPOLOGICZNY ETYKI SPINOZY
Autorzy:: Gejdoš, Miroslav
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/576894.pdf
Data publikacji:: 2018-12
Wydawca:: Międzynarodowy Instytut Innowacji Nauka – Edukacja – Rozwój w Warszawie
Tematy:: B. Spinoza
Ethics
anthropology
philosophy
Etyka
antropologia
filozofia
Opis:: Baruch de Spinoza, also known as Benedictus de Spinoza, Bento de Spinoza or Bento d'Espiñoza, is the philosopher of Jewish origin. He was a descendant of Jewish refugees from Portugal. He learned for the rabbi, but he took a critical position on religious dog-mas. Because of his religious beliefs he was expelled from the religious community in Amsterdam, accursed and charged with heresy and then expelled from the city. In 1672 he was offered a proposal to teach at the university, but he refused it. His writings were not published in his lifetime. In order to maintain material and spiritual independence, he earned the money by grinding lenses, but what worsened his lung disease and he died from the consequences of the illness at the age of 44. The author analyzes the work Ethics in his study.
Baruch de Spinoza, znany również, jako Benedictus de Spinoza, Bento de Spinoza lub Bento d'Espiñoza, jest filozofem pochodzenia żydowskiego. Jest potomkiem żydowskich uchodźców z Portugalii. Wykształcił się na rabina, ale zajął krytyczne stanowisko wobec religijnych dogmatów, z powodu jego poglądów został wykluczony z religijnej społeczno-ści w Amsterdamie, przeklęty i oskarżony o herezję. Został wygnany z Amsterdamu. W 1672 zaproponowano mu nauczanie na uniwersytecie, ale odmówił. Jego pisma nie zostały opublikowane w czasie jego życia. Aby zachować materialną i duchową niezależ-ność, zarabiał pieniądze przez szlifowanie soczewek, ale to pogorszyło jego chorobę płuc i w następstwie choroby w wieku 44 lat zmarł. Autor analizuje pracę „Etyka” w swoim badaniu.
Źródło:: International Journal of New Economics and Social Sciences; 2018, 8(2); 383-391
2450-2146
2451-1064
Pojawia się w:: International Journal of New Economics and Social Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: THE LURE OF PANTHEISM: ITS EVANGELICAL FLOWERING AND WORLD-WIDE DESIGNS
Autorzy:: Eveleth, Lois
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/507669.pdf
Data publikacji:: 2015-09-30
Wydawca:: International Étienne Gilson Society
Tematy:: nature
God
pantheism
Bruno
Spinoza
Toland
Emerson
transcendence
Opis:: Identifying key elements in the writings of four classic pantheists (Bruno, Spinoza, Toland, Emerson) provides some conceptual access to contemporary pantheism. While pantheists seek to minimize or even avoid an accounting of transcendence, this metaphysical lack reduces the explanatory power of pantheism.
Źródło:: Studia Gilsoniana; 2015, 4, 3; 285-301
2300-0066
Pojawia się w:: Studia Gilsoniana
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Benjamin and Spinoza: Divine Violence and Potentia
Autorzy:: Bodde, Emerson R.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/451289.pdf
Data publikacji:: 2019-07-31
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:: Walter Benjamin
Baruch Spinoza
Georges Sorel
divine violence
power
potentia
potestas
Opis:: In this paper, I seek to clarify, criticize, and expand upon the ambiguous-yet-influential concept of divine violence introduced by Walter Benjamin’s “Zur Kritik der Gewalt”. I proceed in three parts: in the first, I outline Benjamin’s argument about the cycle of mythical violence and divine violence’s special role as an interruption of that cycle. Next, I explicate Spinoza’s key concepts of potentia and potestas, which can be used to more clearly define what ought to instead be translated as “divine force”. In the third part, through Benjamin’s brief discussion of Sorel’s theory of the anarchist general strike, I equate potentia as a determinate power of aggregative individuals to divine force, both as a collective action and as an idea itself. I use this renewed and more sophisticated concept of divine force to oppose several interpretations of Benjamin’s concept, including Benjamin’s own quietist stance toward divine force.
Źródło:: Eidos. A Journal for Philosophy of Culture; 2019, 3, 2(8); 75-90
2544-302X
Pojawia się w:: Eidos. A Journal for Philosophy of Culture
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Filozofia wolności Barucha Spinozy w kontekście interpretacji kompatybilistycznej
Autorzy:: Rojek, Krzysztof
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/647263.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Spinoza
freedom
compatibilism
pantheism
free will
wolność
kompatybilizm
panteizm
wolna wola
Opis:: The article attempts to show the relationship of the philosophical idea of freedom in the philosophy of Baruch Spinoza in the context of the currently developed idea of compatibilism and selected arguments used by compatibilists and libertarian understanding of free will. The purpose of the article was to show the possibility of interpretation of Spinoza’s philosophy of freedom from the perspective of compatibilism and to indicate the reasons, why such a comparison will remain debatable. The problem analysis presented in the text is also supposed to prompt us to consider, whether in the ongoing renaissance involving the problem of the existence of free will in the context of determinism there is still place for classical attempts to solve the problem, which undoubtedly is the pantheistic philosophy of Spinoza.
W artykule podjęto próbę ukazania filozoficznych zależności idei wolności w filozofii Barucha Spinozy w kontekście współcześnie rozwijanej idei kompatybilizmu i wybranych argumentów stosowanych przez kompatybilistów oraz libertariańskiego rozumienia wolnej woli. Celem było ukazanie możliwości interpretacji filozofii wolności Spinozy z perspektywy kompatybilizmu oraz wskazanie powodów, dla których takie porównanie jest dyskusyjne. Przedstawiona w opracowaniu analiza problemowa ma również skłaniać do podjęcia namysłu nad tym, czy w trwającym renesansie obejmującym problem istnienia wolnej woli w kontekście determinizmu można odnaleźć miejsce dla klasycznych prób rozwiązań problemu, jakie niewątpliwie stanowi panteistyczna filozofia Spinozy.
Źródło:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia; 2018, 43, 2
2300-7540
0137-2025
Pojawia się w:: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Spinoza’s Critique of Religious Intolerance
Spinozy krytyka nietolerancji religijnej
Autorzy:: Gut, Przemysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31232575.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Spinoza
religia
nietolerancja
uprzedzenie
zabobon
klerykalizm
religion
intolerance
prejudice
superstition
clericalism
Opis:: This article presents a new interpretation of Spinoza’s account of religious intolerance. According to Rosenthal and Steinberg Spinoza explains the origins of religious intolerance in two ways. The first is in the Ethics, which is grounded on the affect of ambition; the second in the Theological-Political Treatise, which is based on the opposed affects of fear and hope. I agree with this interpretation, yet I considerably modify and supplement this account. The interpretation I propose rests on the observation that in order to understand Spinoza's view we need to draw the subtle distinction between the explanation of the psychological causes of religious intolerance and the elucidation of why religious intolerance appears to appeal so much. First, I shall discuss Spinoza’s account of the origin of religious intolerance. Second, I shall consider the measures which, in his view, should be taken in order to curb religious intolerance effectively.
Artykuł przedstawia nową interpretację stanowiska Spinozy w kwestii pochodzenia i natury nietolerancji religijnej. Według Rosenthala i Steinberga Spinoza wyjaśniał pochodzenie nietolerancji religijnej na dwa sposoby. Pierwszy z nich, obecny w Etyce, odwołuje się przede wszystkim do afektu ambicji; drugi, obecny w Traktacie teologiczno-politycznym, opiera się na analizie wpływu na ludzkie myślenie dwóch przeciwnych sobie afektów strachu i nadziei. W niniejszym artykule modyfikuję i uzupełniam to ujęcie. Ponadto wskazuję, że aby zrozumieć poglądy Spinozy na temat nietolerancji religijnej, należy skrupulatnie odróżnić wyjaśnienie przyczyn nietolerancji religijnej od wyjaśnienia powodów, dla których ludzie poddają się wpływowi nietolerancyjnych religii. W pierwszej części artykułu omawiam pogląd Spinozy na temat pochodzenia i natury nietolerancji religijnej. W części drugie wskazuję na powody, jakie zdaniem Spinozy, decydują o tym, że ludzie mają skłonność do ulegania religijnej nietolerancji. W części trzeciej, rozważam środki, które zdaniem Spinozy należy podjąć, aby skutecznie ograniczyć nietolerancję religijną.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 4; 319-363
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Spinoza’s Geometry of Affective Relations, the Body Politic, and the Social Grammar of Intolerance: A Minimalist Theory of Toleration
Spinozjańska geometria relacji uczuciowych, ciało polityczne i społeczna gramatyka nietolerancji. Minimalistyczna teoria tolerancji
Autorzy:: Costa Da Silva, Elainy
de Oliveira, Nythamar
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31232577.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: uczucia
intersubiektywność
ciało polityczne
Spinoza
tolerancja
affections
intersubjectivity
political body
tolerance
Opis:: In this paper, we set out to show that the relationships between individuals, including the intersubjectivity inherent to the body politic, are also affective relationships, so as to reconstruct Spinoza’s minimalist theory of tolerance. According to Spinoza’s concept of affectivity and bodily life, affection refers to a state of the affected body and implies the presence of the affecting body, while affect refers to the transition from one state to another, taking into account the correlative variation of affective bodies, that is, the affect is always a passage or variation in the intensity of our power to exist and act — the increase or decrease, the favoring or the restraint of our power to exist and act. We argue that Spinoza’s geometry of affective relations decisively contributes to a political theory of democracy, insofar as it anticipates modern, liberal conceptions of tolerance.
Celem artykułu jest pokazanie, że relacje między jednostkami, włączając w to również intersubiektywność właściwą dla ciała politycznego, są relacjami afektywnymi, co pozwala zrekonstruować minimalistyczną teorię tolerancji u Spinozy. Zgodnie ze Spinozjańską koncepcją życia cielesnego, afektywność jest stanem ciała podlegającego afektowi i implikuje obecność tego ciała, natomiast afekt odnosi się do przejścia od jednego stanu do drugiego, biorąc pod uwagę równoległą zmienność ciał podlegających afektom – inaczej mówiąc, afekt jest zawsze przejściem czy zmianą w intensywności naszej mocy istnienia i działania - wzrostem lub spadkiem, wspieraniem lub ograniczaniem naszej mocy istnienia i działania. Autorzy argumentują, że Spinozjańska koncepcja afektów wnosi istotny wkład do politycznej teorii demokracji, ponieważ wyprzedza współczesne, liberalne koncepcje tolerancji.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 4; 237-269
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Odpowiedź Davidowi Harveyowi
Response to David Harvey.
Autorzy:: Negri, Antonio
Hardt, Michael
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1012217.pdf
Data publikacji:: 2011-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: multitude
Spinoza
singularity
fictitious capital
revolution
wielość
pojedynczość
kapitał fikcyjny
rewolucja
Opis:: Tekst jest odpowiedzią autorów Rzeczy-pospolitej na krytykę przedstawioną przez Davida Harveya. Hardt i Negri odrzucają prymat podziału klasowego wobec innych podziałów (rasowych, genderowych) oraz poszerzają na te obszary pole możliwej działalności rewolucyjnej. Następnie, wychodząc od myśli Spinozy podkreślają różnorodność definicji pojedynczości, nie zgadzają się oni również z nadmierną rolą przypisywaną pojęciu kapitału fikcyjnego i wskazują na niematerialny aspekt finansjeryzacji i spełnianą przez nią rolę „centralnej formy akumulacji kapitału”. Na koniec podkreślają oni wagę właściwego rozpoznania panującego oburzenia i konieczną oddolność działań rewolucyjnych.
The text is a response of authors of Commonwealth to criticism presented by David Harvey. Hard and Negri turn down the primacy of class division over other various identity formations (e.g. race, gender) and they perceive it as field of revolutionary struggle. Then, starting with Spinoza they highlight variety of definitions of singularity and do not agree withthe significant role ascribed to the notion of fictitious capital; they point out immaterial aspect of financialization and its role as a “central form of the accumulation of capital.” Finally, they emphasize the importance of recognition of present indignation and revolutionary actions, which could be made only from below.
Źródło:: Praktyka Teoretyczna; 2011, 4; 127-133
2081-8130
Pojawia się w:: Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Spinozjańska koncepcja wolności jako działania rozumnego, zgodnego z naturą i cnotliwego
Spinoza’s Proposal of Freedom as Reason’s Driven Activity in Conformity with Nature and Virtue
Autorzy:: Gut, Przemysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2012944.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Spinoza
wolność
wolna wola
determinizm
rozum
cnota
freedom
free will
determinism
reason
virtue
Opis:: The main goal of submitted paper is to present the crucial trains of Spinoza’s conception of freedom. The focal point of undertaken analysis aims to demonstrate the originality and uniqueness of Spinoza’s proposal. In first step the different aspects of definition of freedom is examined. Next, the Spinoza’s arguments concerning the rejection of free will are scrutinized. Finally, the connection between freedom and reason is presented. In conclusion, the distinguished characteristics of free person are spelled out.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 1; 51-70
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Spinoza’s Defense of Toleration: The Argument From Pluralism
Spinozy argumentacja na rzecz tolerancji: argument z pluralizmu
Autorzy:: Kisner, Matthew J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31232574.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Spinoza
tolerancja
Boyle
Bodin
wiara
Traktat teologiczno-polityczny
toleration
Bayle
faith
Theological-Political Treatise
Opis:: Spinoza’s bold, spirited defense of toleration is an animating theme of the Theological-Political Treatise (TTP) and an important reason for the significant historical impact of the text. But Spinoza’s arguments for toleration can be challenging to discern. True to its title, the TTP offers two main arguments for toleration, one political, the other theological. This paper argues that Spinoza’s theological argument for toleration is closely connected to a distinct and often overlooked argument from pluralism. This paper examines Spinoza’s argument from pluralism and defends that it is more attractive to similar arguments for toleration offered by Bodin and Bayle. It is more attractive than Bodin’s pluralism argument because Spinoza’s allows that religious beliefs and doctrines of faith have a rational justification, which makes possible a more optimistic picture of the prospects for religious disputation. Spinoza’s pluralism argument is also more attractive than Bayle’s argument because Spinoza’s does not regard religious beliefs as justified by sincerity, which means that he does not need to recognize any problematic rights of erroneous conscience, nor is he forced to accept as justified sincere beliefs in persecution or obviously immoral or irreligious beliefs.
Odważna i zdecydowana obrona tolerancji stanowi ważny wątek Traktatu teologiczno-politycznego (TTP) Spinozy i jeden z powodów znaczącego historycznego wpływu tego tekstu. Nie jest jednak łatwo sprecyzować argumenty Spinozy na rzecz tolerancji. Zgodnie z tytułem, TTP zawiera dwa główne argumenty na rzecz tolerancji: polityczny i teologiczny. Autor niniejszego artykułu argumentuje, że teologiczny argument Spinozy za tolerancją jest ściśle związany z odrębnym i często pomijanym argumentem z pluralizmu. Artykuł zawiera analizę Spinozjańskiego argumentu z pluralizmu i broni tezy, że argument ten jest bardziej atrakcyjny niż zbliżone do niego argumenty na rzecz tolerancji podane przez Bodina i Bayle’a, ponieważ Spinoza dopuszcza możliwość, że przekonania i doktryny religijne mają racjonalne uzasadnienie, co pozwala z większym optymizmem patrzeć na przyszłość sporów religijnych. Spinozjański argument z pluralizmu jest również bardziej atrakcyjny niż argument Bayle’a, ponieważ Spinoza nie uznaje przekonań religijnych za uzasadnione na mocy ich szczerości, co zwalnia go od konieczności uznania problematycznych praw błądzącego sumienia. Ponadto Spinoza nie jest zmuszony do traktowania jako uzasadnionych szczerych przekonań prześladowców ani przekonań jawnie niemoralnych czy niereligijnych.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 4; 213-235
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Podziemny nurt materializmu spotkania
The Underground Current of the Materialism of the Encounter
Autorzy:: Althusser, Louis
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1012405.pdf
Data publikacji:: 2016-03-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: atomism
clinamen
contingency
materialism
Marx
Heidegger
Machiavelli
Spinoza
Hobbes
Rousseau
atomizm
materializm
przygodność
Marks
Opis:: W prezentowanym poniżej fragmencie Podziemnego nurtu materializmu spotkania Louis Althusser kreśli zarysy filozoficznej trajektorii określanej mianem „materializmu spotkania”. Charakterystyczną cechą proponowanego tutaj ujęcia jest nacisk na przygodność konstelacji organizującej warunki możliwości wydarzenia i jego trwania. Tekst stawia sobie za cel krytykę tradycji filozoficznej ujmującej materializm jako negatyw idealizmu, powielający jego strukturę i logikę myślenia; zaczyna się od analizy filozoficznych implikacji epikurejskiego atomizmu, by następnie przejść do omówienia motywu próżni i przygodności powtarzającego się u autorów takich jak Machiavelli, Spinoza, Rousseau, Marks czy Heidegger. Podziemny nurt materializmu spotkania został opublikowany pośmiertnie, w oparciu o materiały mające stać się podstawą nieukończonej książki. Tłumaczenie ukazało się dzięki uprzejmości l'Institut Mémoires de l'édition contemporaine (IMEC).
The fragment of The Underground Current of the Materialism of the Encounter presented below offers a draft of philosophical trajectory named „Materialism of encounter” or „aleatory materialism”. Its characteristic feature is the focus on contingency of preliminary constellation that organizes the very possibility of an event and its duration. he text takes as its goal the critique of the philosophical tradition that sees in materialism merely a negative of idealism that duplicates its structure and logic. The text starts with an analysis of philosophical consequences of Epicurean atomism and moves towards the discussion of a recurrent theme of void and contingency of the origin appearing in the works of such authors as Machiavelli, Spinoza, Rousseau, Marx or Heidegger. The Underground Current of the Materialism of the Encounter was published posthumously, and is based on materials that were supposed to become a basis of an unfinished book by Louis Althusser. The translation was possible thanks to courtesy of l’Institut Mémoires de l’édition contemporaine (IMEC).
Źródło:: Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 37-62
2081-8130
Pojawia się w:: Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Anthropos Metron versus Bous Metron? The Significance and Suffering of Animals in Regard to Sacrificial Rituals
Autorzy:: Perliński, Dominik
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29433312.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Ancient Greece
animal sacrifice
buphonia
ritual slaughter
animal suffering
shechita
halal
Descartes
Kant
Spinoza
Hegel
Opis:: Humanity has practised animal sacrifice for the greater part of its history, from the time of the Neolithic Revolution. The ritual forms have varied, depending on the culture. They have also been subject to change, in connection with the development of human understanding and knowledge of animals, which is reflected in the ontological, cultural and moral status assigned to animals in the human world. Sacrificing animals involved not only killing them in a particular way – their treatment was sometimes sophisticated or ‘ritualistic’; often it was simply cruel. Human attitudes towards non-human living beings have also evolved in the context of animal killing and sacrifice. The treatment of animals reveals a great deal about human beings – in terms of their culture, beliefs, and morals. The article outlines this issue in a historical manner, referring to the practices adopted in selected cultural circles (in the Mediterranean Basin): ancient Mesopotamia and Greece, as well as in Judaism and Islam. The key findings of researchers are presented, along with the evaluations of philosophers, ethicists and anthropologists.
Źródło:: Ethics in Progress; 2022, 13, 2; 122-140
2084-9257
Pojawia się w:: Ethics in Progress
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Poezja i filozofia
Autorzy:: Hołówka, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2098446.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: Charles-Marie-René Leconte de Lisle
praca doktorska
poezja
religia
ateizm
Baruch Spinoza
Charles Fourier
Opis:: Autor uważa, że opisując poezję Leconte de Lisle’a Henryk Elzenberg odkrył swą własną wrażliwość poetycką. W twórczości Elzenberga wyobraźnia poetycka pełni nie mniejszą rolę niż jego wiedza filozoficzna. W tej postawie należy szukać klucza dla zrozumienia aksjologii Elzenberga.
Źródło:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 487-502
1230-1493
Pojawia się w:: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: Demokracja jako ontologiczny warunek polityki u Spinozy i Hobbesa
Democracy as an Ontological Premise of Politics in Spinoza and Hobbes
Autorzy:: Janik, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1012410.pdf
Data publikacji:: 2016-03-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: democracy
multitude
Spinoza
Hobbes
Sovereign
immanence
political ontology
demokracja
wielość
stan natury
suwerenl
immanencja
ontologia polityczna
Opis:: Pojęcie demokracji jako ontologicznego warunku bytu społecznego jest jednym z głównych wątków współczesnej recepcji spinozjańskiej filozofii politycznej. Poniższy artykuł jest próbą wyjaśnienia, na czym polega ontologiczne umocowanie demokracji u Spinozy. Zestawiając spinozjańskie ujęcie demokracji z koncepcją Hobbesa, pokazuję, w jaki sposób problem demokratycznego fundamentu ukonstytuował jedną z najważniejszych rozbieżności politycznego dyskursu nowoczesności.
The notion of democracy as the ontological premise of the social being is one of the main themes in the contemporary reception of Spinoza’s political philosophy. The article presented below is an attempt to explain the ontological dimension of democracy in Spinoza’s thought. The Spinozist approach towards democracy is confronted here with Hobbes’ view on democracy – by this juxtaposition I want to show how the question of the democratic foundation has constituted one of the most important discrepancies of modern political discourse.
Źródło:: Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 15-33
2081-8130
Pojawia się w:: Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Filozofia wyboru Sørena Kierkegaarda i Barucha Spinozy a teoria prawa
Autorzy:: Jakubiec, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/668047.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:: criminal law
determinism
free will
God
philosophy of choice
theory of law
Kierkegaard S.
Spinoza B.
Opis:: Lawyers who deal with applying law in practice very often are not aware of many hidden suppositions, which justify the existence of law and make it reasonable. It is obvious that in discovering them philosophy can be helpful. The main part of this article is the analysis of the thought of two European philosophers: S. Kierkegaard and B. Spinoza. The important field of their interest was a philosophy of human existence. Its significant element is liberty. The attitude to it creates their visions of being.Kierkegaard is well known as the author of „three periods of human life (esthetical, ethical and religious)” concept. In his opinion the necessary element of any progress in existence is taking the plunge and changing the way of life. It is possible by dint of liberty. A totally different vision can be found in Spinosa’a „Ethics more geo-metrico”. The author wants to convince us that the potentiality of making decisions is only an illusion.The possible consequences of the acceptance of such a vision were shown very briefly; the goal of the paper is also to demonstrate that since the beginning of our civilisation we have had to assume a concept similar to Kierkegaardian’s.
Źródło:: Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki; 2012, 2
2391-6540
2083-9952
Pojawia się w:: Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Stanisław Dunin–Borkowski and his views on Einstein’s special theory of relativity
Autorzy:: Rodzeń, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2140674.pdf
Data publikacji:: 2022-11-08
Wydawca:: Copernicus Center Press
Tematy:: Stanisław Dunin-Borkowski
Spinoza
special theory of relativity
neo-scholastic philosophy
philosophy of nature
science and theology
Opis:: The main purpose of this article is to discuss the views of the Jesuit Stanisław Dunin–Borkowski (1864–1934) about Albert Einstein’s theory of relativity. These days, Dunin–Borkowski is a rather obscure figure despite rising to fame in the interwar period as an outstanding expert in the philosophy of Baruch Spinoza. Thus, the secondary aim of this article is to remind ourselves of this somewhat forgotten scholar. As a researcher, writer, and pedagogue, Dunin–Borkowski was interested in numerous fields of knowledge. Among these were the natural sciences, including physics and the influence that new physical theories had on philosophical thought. This present study therefore fills a gap in the existing research about how Polish philosophers received Einstein’s theories. The example of Dunin–Borkowski also serves as a basis for discussing some of the fundamental problems of neo-scholasticism in receiving new mathematicised scientific theories.
Źródło:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 72; 63-86
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Watykański rękopis Etyki Spinozy
The Vatican Manuscript of Spinoza’s Ethica
Autorzy:: Żelazna, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/943438.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Spinoza
Etyka
rękopis Vat. Lat. 12 838
N. Stensen
odkrycie
Ethica
the manuscript Vat. Lat. 12 838
discovery
Opis:: Artykuł dotyczy rękopisu Etyki Spinozy znalezionego w Watykańskiej Bibliotece Apostolskiej i opublikowanego przez L. Spruita i P. Totaro w książce The Vatican Manuscript of Spinoza’s Ethica (2011). Identyfikacja tekstu stała się możliwa w wyniku żmudnego badania, w którym istotną rolę odegrało nazwisko duńskiego uczonego N. Stensena, autora jednego z listów wydawanych zwykle w zbiorach korespondencji Spinozy. Rękopis Vat. Lat. 12 838 jest jedyną znaną dziś edytorską kopią rękopisów Spinozy, a jego powstanie datuje się na 1675 r., tj. przed publikacją Opera posthuma. Porównanie jego treści z opublikowaną w 1677 r. Etyką wskazuje na wiele różnic, wśród których olbrzymia część ma charakter typowych pomyłek, istniejących przypuszczalnie albo w rękopisie Spinozy, albo w kopii edytorskiej, albo też wprowadzonych do tekstu przez składacza i nieusuniętych w korekcie wydawniczej. Wydawcy podkreślają jednak, że pewne różnice zapisu mają znaczenie merytoryczne dla interpretacji tekstu Spinozjańskiej Etyki. Opisując historię rękopisu i okoliczności, w jakich trafił on do zbiorów Świętego Oficjum, stamtąd zaś do Biblioteki Watykańskiej, stawiają też hipotezy dotyczące obiegu rękopisów Spinozy w okresie, gdy jego nazwisko objęte było zapisami cenzury w związku z publikacją Traktatu teologiczno-politycznego.
The article focuses on Spinoza’s manuscript found in The Vatican Apostolic Library and published by L. Spruit and P. Totaro in the book The Vatican Manuscript of Spinoza’s Ethica (2011). The identification of the text became possible as the result of their arduous research in which the name of a Danish scientist N. Stensen, the author of several letters usually published in the collections of Spinoza’s letters, played a crucial part. The manuscript Vat. Lat. 12 838 is the only known editorial copy of Spinoza’s manuscripts and its origins are dated as early as 1675, i.e. before the publication of Opera posthuma. The comparison of its contents with the Ethics, published in 1677, points to many differences, most of which are typical mistakes, occurring probably either in Spinoza’s manuscript, or in the editorial copy, or else made by the typesetter and not expunged during the editorial proofreading. However, the editors emphasize the importance of some substantive differences of the text for the interpretation of Spinoza’s Ethics. The history of the manuscript and the circumstance it found its way to the library of The Holy Office and thence to the Vatican Apostolic Library enabled the editors to put forward some hypotheses concerning the circulation of Spinoza’s manuscripts in the period when the censure was issued against him after the publication of the Tractatus Theologico-Politicus.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 4; 33-49
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: O banalności dobra rozumianego jako dobro własne istot żywych
On the Banality of Good Understood as the Good of Living Beings
Autorzy:: Piątek, Zdzisława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31342317.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:: dobro
informacja genetyczna
samozachowanie
podmiot moralny
Hannah Arendt
Baruch Spinoza
the good
genetic information
self-preservation
moral subject
Opis:: Przedmiotem rozważań jest analiza dobra własnego istot żywych, które analogicznie do banalnego zła, w rozumieniu Hannah Arendt, jest bezwiedne, gdyż pozaludzkie organizmy żywe nie posiadają świadomych motywów swojego działania. „Motywem” samorealizacji dobra własnego jest informacja genetyczna. Dobro własne istot żywych, czyli zdolność do życia na miarę własnego gatunku jest podyktowane dążeniem do samozachowania i jest wartością fundamentalną, gdyż jest podstawą posiadania wszelkich innych dóbr. Jego realizacja wymaga podmiotów życia, podobnie jak realizacja dobra moralnego wymaga podmiotów moralnych. Tezą artykułu jest twierdzenie, że podmioty moralne i dobra moralne są pochodną podmiotów życia.
This paper is about the good of living beings. The concept is analogous to Hannah Arendt’s banality of evil in that it is unconscious (unknowing) since the nonhuman living beings are not driven in their actions by conscious motivation. The “motivation” of realization of the good of its own is genetic information. The good of their own of living beings i.e., the ability to live within the measure of one’s own species is related to the drive of self–preservation and is a fundamental value since it is the basis of all the other goods. Its realization requires the subjects of life, just like the realization of moral good requires moral subjects. The thesis of this paper is that moral subjects and moral goods derive from the subjects of life.
Źródło:: Filozofia i Nauka; 2015, 3; 95-118
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:: Filozofia i Nauka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Teozofia kabalistyczna w świetle spinozjańskiego monizmu panteistycznego
Kabbalistic Theosophy in the Light of the Spinozian Pantheistic Monism
Autorzy:: Brylla, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/423344.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: Spinoza
Kabbalah
Judaism
Jewish mysticism
pantheism
monism
spinozism
substance
attributes
modes (modifications; modi)
Ein Sof
sephirot
deity
nature
ontology
Opis:: This article presents the essential thesis from the Kabbalah theosophy i.e. from the theosophic philosophy of the mystical Judaism, which is the monisitc view of pantheism, viz. the monistic view of the godhead, in the context of determining by it the parallel for the pantheistic, monistic philosophy of Baruch Spinoza. The elements of the philosophical systems in question, on the basis of which their analogies are shown, are the categories of substance, attributes and modes (spinozism), and Ein Sof and sephirot (Kabbalah). The deity of Spinoza, i.e. the nature (for deus sive natura), is the substance (with the quality of singularity, unity, and oneness), the inﬁnite number of attributes andthe manifested modiﬁcations (of the substance), and it is suggested in the present optics that the fundamental kabbalistc ideas as God Ein Sof and divine sephirot constitute the equivalents for them. Such correspondences are presumed due to the fact that Ein Sof is “characterized” (as far as it can be described, because Ein Sof is a product of the negative, apophatic theology/philosophy) by the descriptions speciﬁc for the Spinozian substance and its transcendental attributes, whereas the sephirot are the hypostases for the qualities that are ascribed to the comprehensible potencies from Spinoza’s pantheism: namely the two manifested attributes – res extensa and res cogitans – and the modi. What is more, the kabbalistic godhead is synonymous with the nature – as it is done in Spinoza’s system. Since the substance and the attributes with modiﬁcations, resp. Ein Sof and its sephirot, are ontologically one (they are characterized by the ontic identity), and, moreover, these categories – as a whole – set the entirety of the natural (= divine) entity, it is a well-grounded tendency to deﬁne the two analysed systems as the pantheistic monism, or monistic pantheism, which terms the present article uses.
Źródło:: IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2013, 25; 25-46
0860-4487
Pojawia się w:: IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:: Przygodność i konieczność w komunistycznej kosmologii Ewalda Iljenkowa. Tłum. Karolina Grzegorczyk
Contingency and Necessity in Evald Ilyenkov’s Communist Cosmology. Transl. Karolina Grzegorczyk
Autorzy:: Penzin, Alexei
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/15600438.pdf
Data publikacji:: 2021-10-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Evald Ilyenkov
Spinoza
Dialectical Materialism
Cosmology
Friedrich Engels
Soviet Marxism
Ewald Iljenkow
materializm dialektyczny
kosmologia
Fryderyk Engels
radziecki marksizm
Opis:: Artykuł ukazuje aktualność Kosmologii ducha, autorstwa niezwykłego radzieckiego filozofa Ewalda Iljenkowa, a także bada jej historyczny i intelektualny kontekst. Ten niewielki traktat został napisany w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych ale opublikowany dopiero po śmierci autora w latach osiemdziesiątych, ponieważ był zbyt heretycki aby wydać go za jego życia. Heretycki z powodu swojego zadziwiającego spekulatywnego popędu. Odwołując się do fizycznej idei „śmierci cieplnej wszechświata” oraz do dialektyki materialistycznej i spinozjańskiego pojęcia atrybutu Iljenkow twierdzi, że myśl jest koniecznym atrybutem materii, ponieważ może powstrzymać entropię cieplną wszechświata. Tekst wykorzystuje idee kosmologii Iljenkowa w celu krytyki współczesnych nurtów filozofii „spekulatywnej”.
The article argues for contemporary relevance of "Cosmology of the Spirit" by the outstanding Soviet philosopher Evald Ilyenkov, and explores its historical and intellectual contexts. This short treatise was written in the first half of the 1950s, but only published posthumously in the 1980s as it was too heretical to be published in the author’s lifetime. The text was heretical because of its enormous speculative drive. Addressing the physicist idea of the “entropic death of the universe” and using a combination of materialist dialectics and Spinoza’s concept of attribute, Ilyenkov claimed that thought is a necessary attribute of matter as it is able to prevent the terminal entropy of the universe. The paper uses the ideas of Ilyenkov’s cosmology in order to critically address contemporary currents of “speculative” philosophy.
Źródło:: Praktyka Teoretyczna; 2021, 41, 3; 49-69
2081-8130
Pojawia się w:: Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:: Kant’s Reconception of Religion and Contemporary Secularism
Kanta nowa koncepcja religii a współczesny sekularyzm
Autorzy:: Tomaszewska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/488415.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Kant
religion
the public use of reason
secularism
radical Enlightenment
Spinoza
religia
publiczny użytek z rozumu
sekularyzm
radykalne Oświecenie
Opis:: In Secularism and Freedom of Conscience Jocelyn Maclure and Charles Taylor distinguish two models of a secular state: a republican and a pluralist-liberal one. Whereas the former displays a tendency to relegate religious beliefs from the public sphere for the sake of its postulated neutrality, the latter emphasizes the importance of freedom of conscience and, consequently, the right of individuals to manifest their religious commitments also in public. In this paper, I argue that Kant’s views on religion cannot provide a general framework that would warrant the pluralist-liberal kind of secularism. To that effect, focusing on Kant’s distinction between the private and the public use of reason, introduced in his 1784 essay on enlightenment, I claim that the public sphere construed along the Kantian lines could not provide a space in which a plurality of different, heteronomously grounded beliefs, could coexist with one another. Comparing Kant’s theory with Spinoza’s—particularly with regard to their critique of revelation and the proposal to reinterpret the Scripture in the light of universal moral principles—I also suggest that, as a rationalist about religion, Kant comes close to the secularizing tendency of the ‘radical Enlightenment.’
W książce Secularism and Freedom of Conscience [Sekularyzm a wolność sumienia] Jocelyn Maclure i Charles Taylor wyróżniają dwa modele świeckiego państwa, które nazywają republikańskim i pluralistyczno-liberalnym. Model republikański ujawnia tendencję do usuwania przekonań religijnych ze sfery publicznej w imię postulowanej neutralności tej sfery, natomiast model pluralistycznego liberalizmu opiera się na podkreśleniu znaczenia wolności sumienia oraz, co za tym idzie, prawa jednostek do manifestowania swoich przekonań także w przestrzeni publicznej. W swoim artykule staram się pokazać, że poglądy Kanta na temat religii nie mogą dostarczyć ogólnych ram dla uzasadnienia pluralistyczno-liberalnego modelu sekularyzmu. W tym celu, skupiając się na rozróżnieniu przez Kanta prywatnego (Privatgebrauch) i publicznego użytku z rozumu (öffentliches Gebrauch), dokonanym w eseju Odpowiedź na pytanie: czym jest oświecenie? (1784), argumentuję, że sfery publicznej – w kategoriach Kantowskich – nie należy rozumieć jako przestrzeni umożliwiającej wyrażanie różnorodnych przekonań religijnych, zwłaszcza gdy nie dają się one pogodzić z autonomią rozumu. Porównując koncepcję religii Kanta z koncepcją Spinozy – przede wszystkim gdy idzie o krytykę religii objawionej oraz propozycję reinterpretacji Pisma św. w kategoriach uniwersalnej moralności, będącej treścią religii powszechnej (Spinoza) lub religii rozumu (Kant) – proponuję również ujęcie, zgodnie z którym poglądy autora trzech Krytyk zbliżają się do tzw. radykalnego Oświecenia, czyli nurtu sprzyjającego postępowi sekularyzacji.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 4; 125-148
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:: Passive Tolerance versus Political Engagement. Antistius Constans, Koerbagh, Van den Enden, and Spinoza
Bierna tolerancja a polityczne zobowiązanie: Antistius Constans, Koerbagh, Van den Enden i Spinoza
Autorzy:: Lavaert, Sonja
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31232605.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Spinoza
Koerbagh
Van den Enden
Antistius Constans
Radykalne Oświecenie
wolność myśli i wypowiedzi
Radical Enlightenment
freedom of thought and speech
Opis:: This article investigates the contribution of Spinoza and authors of his circle (Antistius Constans, Van den Enden and Koerbagh) on the modern conception of tolerance. In his Tractatus theologico-politicus (1670), Spinoza launches the libertas philosophandi-question integrating two kinds of freedom between which there is a tension: freedom of thought and speech and freedom of religious conscience. As freedom means living and acting in society in light of one’s own interests, tolerance becomes a political issue that depends from political perspectives and priorities. This insight leads Spinoza to bringing together the control of political authority on religious affairs and a political regime of religious plurality and toleration. These ideas seem to be reminiscent of texts published in his immediate circle: the anonymus De jure ecclesiasticorum (1665); the political pamphlets Kort verhael (1662) and Vrye Politijke Stellingen (1665) of his teacher Van den Enden; the subversive dictionary Een Bloemhof (1668) and the systematic philosophical Een Ligt (1668) of Koerbagh. In these texts the question of religion and religious authority shifts to the question of the nature and origin of political authority. The authors all criticize the abuse of power in light of the idea that there is no freedom without equality and no equality without freedom. Together with Spinoza’s Tractatus politicus (1677), they thereby form an anomaly within the anomaly of the Calvinist Low Countries that regards specifically this radical democratic view. They are not so much talking about tolerance but about everyone’s active participation in political life which is necessary for the rescue of the republic.
Artykuł bada wkład Spinozy i autorów z jego kręgu (Antistius Constans, Van den Enden i Koerbagh) w nowoczesną koncepcję tolerancji. W swoim Tractatus theologico-politicus (1670) Spinoza podejmuje zagadnienie libertas philosophandi, łącząc dwa rodzaje wolności, między którymi istnieje napięcie: wolność myśli i słowa oraz wolność sumienia religijnego. Ponieważ wolność oznacza życie i działanie w społeczeństwie zgodnie z własnymi interesami, tolerancja staje się kwestią polityczną, która zależy od politycznych perspektyw i priorytetów. To spostrzeżenie prowadzi Spinozę do powiązania ze sobą kontroli władzy politycznej nad sprawami religijnymi z kwestią religijnego pluralizmu i tolerancji. Idee te zdają się przypominać teksty opublikowane w jego najbliższym otoczeniu: anonimowy De jure ecclesiasticorum (1665); polityczne pamflety Kort verhael (1662) i Vrye Politijke Stellingen (1665), pisma jego nauczyciela Van den Endena; wywrotowy słownik Een Bloemhof (1668) i systematyczny filozoficzny Een Ligt (1668) Koerbagha. W tych tekstach kwestia religii i władzy religijnej przesuwa się w stronę pytania o naturę i pochodzenie władzy politycznej. Wszyscy autorzy krytykują nadużycia władzy w świetle idei, że nie ma wolności bez równości i nie ma równości bez wolności. Wraz z Tractatus politicus Spinozy (1677) teksty te stanowią anomalię w obrębie anomalii kalwińskich Niderlandów, która dotyczy właśnie tego radykalnego poglądu demokratycznego. Mówią one nie tyle o tolerancji, ile o aktywnym udziale każdego człowieka w życiu politycznym, niezbędnym dla ocalenia republiki.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 4; 297-317
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:: Confrontations Between Theists and Atheists
Autorzy:: Kowalski, Ludwik
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/553449.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:: NOMA
Spinoza’s God
theories in science
theories in theology
material reality
spiritual reality
Torah
Reform Judaism
biblical legends
miracles
Opis:: The commentary focuses on Gould’s idea of NOMA, according to which science and theology are two Non-Overlapping Magisteria. The term “non-overlapping” is appropriate because methods of validation of claims in these two fields of intellectual investigation. are different, not because the areas of investigation should be different. The author was once an active atheist, in Poland; now he is a practicing theist, belonging to a Reform synagogue in the United States. He thinks that Gould’s idea, if universally accepted, could help to reduce intensity of dangerous doctrinal confrontations between theists and atheists, and between different groups of theists. The commentary ends by a quote from a statement about desirable collaboration between religion and science, made by Pope John Paul.
Źródło:: Filozoficzne Aspekty Genezy; 2014, 11; 23-28
2299-0356
Pojawia się w:: Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Spinoza" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język