Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Soviet occupation" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-29 z 29
    Tytuł:
    Self-Education of Roman Catholic Priests in Lithuania During the Years of Soviet Occupation
    Autorzy:
    Žemaitis, Kęstutis
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30146478.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
    Tematy:
    priests
    self-education
    Soviet occupation
    books
    theology
    Opis:
    After the end of the Second World War, a rather long Soviet occupation began in Lithuania. This was a difficult period of trials for the entire Lithuanian society, and especially for the Catholic Church. Any possibility of permanent training of clergy was then forbidden. In this way, Catholic priests in Lithuania learned to act underground. The need for spiritual and intellectual improvement was not just an individual affair. During the long years of Soviet occupation, certain schools were formed to provide assistance to the priests of the persecuted Church. Such schools became secretly operating monasteries. Lithuanian priests drew courage from the personality of Pope John Paul II, as well as new ideas from underground publications and books imported from abroad, especially from Poland. Soviet atheist propaganda, which persecuted priests and wanted to turn them into people without higher education and present them as such in society, did not achieve its goals.
    Źródło:
    Studia Ełckie; 2022, 24, 1; 85-92
    1896-6896
    2353-1274
    Pojawia się w:
    Studia Ełckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ksiądz-legionista Józef Panaś w antysowieckiej konspiracji we Lwowie w latach 1939–1940
    Autorzy:
    Stawarz, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1373765.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Józef Panaś
    okupacja sowiecka
    konspiracja
    agresja
    Soviet occupation
    conspiracy
    aggression
    Opis:
    Artykuł ukazuje działalność Józefa Panasia – zasłużonego duszpasterza, odważnego legionisty i żołnierza, a także działacza ruchu ludowego w okresie Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to postać stosunkowo mało znana i w najnowszej historiografii zajmuje niewiele miejsca. Opracowanie to wpisuje się w ciąg badań prowadzonych przez autora dotyczących pojedynczych losów ludzkich wpisanych w burzliwe i tragiczne dzieje XX w. Bohater tego tekstu jest jednym z wielu polskich duchownych, który najpierw stał się żołnierzem-kapelanem odradzającego się Wojska Polskiego, a później działaczem ruchu ludowego. Mimo że należał do drugoplanowych aktorów sceny wojskowej, następnie zaś politycznej, to jego wkład w późniejsze odzyskanie przez Polskę niepodległości był znaczący. Artykuł ukazuje niezwykłą determinację, odwagę, oddanie sprawom kraju oraz walkę o jego niepodległość ze zbrodniczym okupantem. Z dużą dozą prawdopodobieństwa należy stwierdzić, że ksiądz-legionista poniósł śmierć z rąk NKWD w kwietniu 1940 r. Jako wojskowy dołączył do list śmierci z Katynia i tysięcy miejscowości, w których Sowieci dokonywali mordów na narodzie polskim. W opracowaniu nakreślono również w sposób syntetyczny życie Polaków pod sowieckim władztwem. Zaprezentowano ponadto różne wersje związane ze śmiercią J. Panasia.
    This article to present the activities of Józef Panaś – a distinguished priest, brave legionnaire and soldier, as well as an activist of the peasant movement during the Second Polish Republic. He is a relatively unknown figure and takes up little space in the latest historiography. This study is a continuation of research conducted by the author of this article on individual human fatest inscribed in the turbulent and tragic history of the 20th century. The hero of this text is one of many Polish clergymen who first became a soldier-chaplain of the resurgent Polish Army and then an acivist of the peasant movement. Although the chaplain belonged to the supporting actors of the military and later political scene, his contribution to Poland’s regaining independence was significant. The article in question shows remarkable determination, courage, devotion to the affairs of the country and the fight its independence against the criminal invader. It is highly probable that the priest-legionnaire died at the hands of the NKVD in Aprl 1940. As a military man, he joined the death lists from Katyn and the thousands of towns where the Soviets murdered the Polish nation. The article describes in a synthetic way the life of Poles under Soviet rule. Moreover in the aforementioned study, various were presented in connection with the death of Józef Panaś.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2020, 106; 125-141
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityka eksterminacji obywateli Drugiej Rzeczypospolitej przez Trzecią Rzeszę i Związek Sowiecki w latach 1939–1945 Część II: Polityka Związku Sowieckiego
    Autorzy:
    Matelski, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/568512.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Poles
    Jews
    Ukrainians
    Belarusians
    Soviet occupation
    extermination
    genocide
    поляки
    евреи
    украинцы
    белорусы
    советская оккупация
    истребление
    геноцид
    Opis:
    One of the basic instruments in the implementation of an anti-Polish nation policy was an unprecedented on such a scale forced displacement of population. In the case of Moscow, it was a reference to the tsarist policy of mixing the peoples of the empire. It has been systematically implemented since the days of Tsar Ivan the Terrible (1530–1584), and under Joseph Stalin’s rule, it has grown into the official ethnicity policy of the Soviet state. The extermination policy of the Soviet Union was aimed at full unification of the looted territories with the rest of the Soviet empire. It was realized through physical liquidation of Polish intelligentsia, officials of Polish state administration, police and army. Already on September 18th, right after the invasion of Poland, several thousand Poles were shot by Soviet soldiers and military police; without a trial. Forced deportations, public executions, mass murders and concentration camps are a common feature of both murderous systems: Nazism and Stalinism. Except for the gas chambers, all methods of destroying humans were already earlier applied in the East (since November 1917), and later in Nazi Germany (since January 1933). The only difference was that from June 22, 1941, Stalin was counting on emergence of a territorially unspecified Polish state, which Hitler had never planned. Poland as the only member of the Allied side in World War II was shifted territorial (and reduced by 100 thousand sq. Km compared to August 31, 1939) and forced to exchange population, and became a satellite of the Soviet Union for 45-year – all at the request of Moscow.
    Одним из основных инструментов реализации антипольской этнополитики были не встречавшиеся до сих пор в таком масштабе принудительные пере- селения и выселения жителей. В случае Москвы это перекликалось с царской политикой смешивания народов империи; она систематически проводилась со времен царя Ивана Грозного (1530-1584), а период правления Иосифа Сталина стала официальной этнической политикой советского государства. Политика истребления Советской Союза была направлена на полную уни- фикацию захваченных земель с остальной территорий советской империей. Ее воплощение проводилось путем физической ликвидации польской ин- теллигенции, служащих польской государственной администрации, поли- ции и армии. Уже 18 сентября, то есть непосредственно после нападения на Польшу от пуль советских солдат и военных жандармов погибло несколько тысяч поляков. Расстреливали их без судов. Принудительные переселения, депортации, публичные экзекуции, мас- совые расстрелы и концлагеря – это общая черта обеих губительных систем: гитлеризма и сталинизма. За исключением газовых камер, все методы и спо- собы уничтожения людей были применены раньше на востоке (от ноября 1917 г.), а лишь позже в нацистской Германии (от января 1933 г.). Единствен- ная разница заключалась в том, что от 22 июня 1941 г. Сталин допускал воз- можность возникновения ближе неопределимого территориально польско- го государства, чего Гитлер никогда не планировал. Польша как единственный союзник альянтов во II мировой войне – по требованию Москвы – была территориально перемещена (и уменьшена на 100 тыс. км2 сравнительно с 31 августом 1939 г.) и была вынуждена пойти на обмен населения, а также на 45 лет стала страной, зависимой от СССР.
    Źródło:
    Nowa Polityka Wschodnia; 2017, 4(15); 205-226
    2084-3291
    Pojawia się w:
    Nowa Polityka Wschodnia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ruch oporu i konspiracja na terenie Lubli i okolic w latach 1939-1945
    Resistance movement and conspiracy in Lubla and its vicinity in 1939-1945
    Autorzy:
    Nabożny, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2046943.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
    Tematy:
    okupacja niemiecka i sowiecka
    tajne organizacje
    Armia Krajowa
    German and Soviet occupation
    secret organizations
    Home Army
    Opis:
    With the outbreak of World War II, Polish society made all attempts to fight for state sovereignty and protect their own homes and families. From 1939, the inhabitants of Lubla and the surrounding area also joined in these activities. As part of the underground activity, this area belonged to the Jasło Inspectorate, and the Frysztak Outpost. Participants of the underground organizations actively participated in the actions carried out in Lubla and its vicinity, incl. took part in the weapons airdrop in Lubla on July 1, 1944.
    Źródło:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2020, 27; 371-385
    1234-8880
    Pojawia się w:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynek do dziejów Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie w latach 1940-1944
    Study material of the Viktor Bavorovsky Foundation Library in Lviv in the years 1940-1944
    Autorzy:
    Oxenius, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/541323.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
    Tematy:
    Lwów
    sowiecka okupacja
    niemiecka okupacja
    Biblioteka Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego
    Lviv
    Soviet occupation
    German occupation
    Viktor Bavorovsky Foundation Library in Lviv
    Opis:
    Zachowała się częściowo dokumentacja sporządzona przez niemieckie władze okupacyjne Lwowa dotycząca zbiorów biblioteki Wiktora Baworowskiego we Lwowie. Z niedatowanego raportu wynika, że budynki biblioteki znalazły się od razu pod specjalnym nadzorem armii niemieckiej. Największe spustoszenia powstały w czasie okupacji sowieckiej w procesie scalania biblioteki z Ossolineum na początku 1940. Niemiecki autor raportu postuluje przywrócenie biblioteki do stanu sprzed tego okresu.
    Part of the documentation prepared by the German occupation authorities of Lviv concerning the collection of Viktor Bavorovsky’s library in Lviv has been preserved. The undated report shows that the library buildings were immediately under special supervision of the German army. The greatest devastation occurred during the Soviet occupation in the process of merging the library with the Ossolineum at the beginning of 1940. The German author of the report calls urgently for the library to be restored to its original state.
    Źródło:
    Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy; 2018, 4(54); 60-68
    2084-5464
    Pojawia się w:
    Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pracownia kopii artystycznych w białostockim getcie
    Art copy workshop in the Bialystok ghetto
    Autorzy:
    Tomalska-Więcek, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/44014425.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    II wojna światowa
    Białystok
    okupacja radziecka
    okupacja niemiecka
    getto
    malarstwo
    artyści żydowscy
    World War II
    Soviet occupation
    German occupation
    Ghetto
    painting
    Jewish artists
    Opis:
    Artykuł przedstawia słabo rozpoznany wątek z dziejów okupacji niemieckiej w Białymstoku. We wrześniu 1939 r. do miasta i regionu napłynęła fala uciekinierów z innych ziem Polski. Wśród nich była znaczna liczba artystów, głównie – choć niewyłącznie – pochodzenia żydowskiego. Pod okupacją radziecką zostali wchłonięci do machiny propagandowej, malowali portrety oficjeli i dekoracje na święta państwowe. Ich los uległ zmianie po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej, kiedy Żydzi zostali zamknięci w getcie. Tam oficer Wehrmachtu stworzył warsztaty kopii artystycznych lub raczej fałszowania obrazów, zatrudniające około 20 malarzy. Nieliczni świadkowie twierdzili, że produkcja była bardzo duża i kierowano ją do marszandów w III Rzeszy, Francji, Holandii i innych okupowanych krajach. Dalsze losy namalowanych w getcie obrazów pozostają nieznane.
    The article presents a poorly recognized thread in the history of the German occupation of Bialystok. In September 1939, a wave of refugees from other parts of Poland flowed into the city and region. Among them were a significant number of artists, mainly – though not exclusively – of Jewish origin. Under Soviet occupation, they were absorbed into the propaganda machine, painting portraits of officials and decorations for state holidays. Their fate changed after the outbreak of the German-Soviet war, when the Jews were confined to a ghetto. There, a Wehrmacht officer set up a workshop for artistic copies or, rather, forged paintings, employing some 20 painters. Few witnesses claimed that the production of paintings was very large and was sent to art dealers in the Third Reich, France, the Netherlands and other occupied countries. The further fate of the paintings painted in the ghetto remains unknown.
    Źródło:
    Studia Podlaskie; 2023, 31; 43-56
    0867-1370
    Pojawia się w:
    Studia Podlaskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    IV rozbiór Polski na północno-wschodnim Mazowszu
    The fourth partition of Poland in North Eastern Mazovia
    Autorzy:
    Łukaszewski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2168107.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-15
    Wydawca:
    Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    annexation
    The Fourth Partition of Poland
    Mazovia
    German occupation
    Soviet occupation
    Government district Ziechenau
    General Government
    aneksja
    Czwarty rozbiór Polski
    Mazowsze
    okupacja niemiecka
    okupacja radziecka
    rejencja ciechanowska
    Generalne Gubernatorstwo
    Opis:
    The invasion of Poland by two neighboring countries: the German Third Reich and the Union of Soviet Socialist Republics in September 1939, which resulted in the Fourth Partition of Poland, brought a great deal of suffering and millions of victims. The consequences of the assault of September 1 and 17, 1939 revealed an unprecedented brutalization of hostilities by conducting the so-called total war. Mass terror and the extermination of the population in the name of the ideology professed led to the tragedy of many nations. Over the past decades, the participation of the Soviet Union in initiating the next partition of Poland has been taboo. However, a neighbor from the East, as a result of a secret agreement, breaking peace treaties and non-aggression pacts, using open confabulation, occupied the eastern territory of the country. In September 1939, north-eastern Mazovia was in the arena of interest of two aggressors. The border of the "area of interest" of the occupiers passed through these lands. This led to a situation in which the region administratively and economically uniform was artificially divided by a border line that had no historical, ethnic, administrative or economic justification.
    Najazd na Polskę dwóch sąsiadujących państw: III Rzeszy Niemieckiej oraz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich we wrześniu 1939 r., który skutkował IV rozbiorem Polski, przyniósł Rzeczypospolitej ogrom cierpień i miliony ofiar. Konsekwencje napaści z 1 i 17 września 1939 r. ujawniły niespotykaną dotychczas brutalizację działań wojennych poprzez prowadzenie tzw. wojny totalnej. Masowy terror i eksterminacja ludności w imię wyznawanych przez okupantów ideologii, doprowadziły do tragedii wielu narodów. Przez minione dekady nie eksponowano udziału Związku Radzieckiego w inicjowaniu kolejnego rozbioru Polski. Jednak sąsiad ze Wschodu, w wyniku tajnego porozumienia, łamiąc traktaty pokojowe i pakty o nieagresji, posługując się jawną konfabulacją, zajął wschodnie terytorium kraju. Północno-wschodnie Mazowsze we wrześniu 1939 r. znalazło się na arenie zainteresowania dwóch agresorów. To właśnie przez te ziemie przechodziła granica „obszaru interesów” okupantów. Doprowadziło to do sytuacji, w której jednolity administracyjnie i gospodarczo region został sztucznie podzielony linią graniczną, niemającą żadnego historycznego, etnicznego, administracyjnego oraz gospodarczego uzasadnienia.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2019, Zeszyt, XXXIII; 125-150
    0860-9608
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koniec kresowego świata – miasteczko Wołożyn i jego dzieje do 1941 r.
    The end of the Eastern Borderlands – the history of the town of Wołożyn to 1941
    Autorzy:
    Głowiński, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/546783.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Kresy północno-wschodnie
    Nowogródczyzna
    Wołożyn
    relacje polsko-białoruskie
    relacje polsko-żydowskie
    okupacja sowiecka
    North-Eastern Confines
    Polish-Belarussian relations
    Polish-Jewish relations
    Soviet occupation
    Opis:
    Województwo nowogródzkie, istniejące w latach 1921–1939, nie tylko było jednym z najbiedniejszych w II Rzeczypospolitej, ale dotykały go też liczne konflikty społeczno-narodowe i ekonomiczne, z trudnym i niekiedy gwałtownie wybuchającym sporem polsko-białoruskim i polsko-żydowskim na czele. Rolniczy charakter tego w większości bardzo mocno zacofanego regionu Polski podkreślały nie liczne i słabo tu rozwinięte miasta i miasteczka, z prowincjonalnym i nieprzekraczającym 10 tys. mieszkańców Nowogródkiem oraz największym ośrodkiem – Lidą, która miała ich 36 tysięcy. Wytyczone po I wojnie światowej nowe granice państwowe przecinały Województwo Nowogródzkie, w sposób sztuczny oddzielając je od zrośniętej z nim wcześniej Mińszczyzny. Skutkiem tego rozgraniczenia było rozdziel enie rodzin, tradycyjnych rynków i ukształtowanych historycznie krain, co potęgowało tylko zacofanie i biedę tej części Polski. Na obszarze województwa, jak chyba nigdzie indziej w okresie międzywojennym, czas zastygł w miejscu, konserwując kształtującą się wiele wieków rzeczywistość polskich Kresów Północno- -Wschodnich. Agresja sowiecka na Polskę z 17 września 1939 r. i następująca po niej okupacja tych ziem zniszczyła ten w równej mierze archaiczny, co senny, ubogi, ale i barwny w różnorodności etnicznej i kulturowej kresowy świat. Artykuł pokazuje ten koniec, zapisany we wspomnieniach polskich mieszkańców miasteczka Wołożyn, osady leżącej na styku ziemi wileńskiej, nowogródzkiej i mińskiej. Dla przybliżenia tego mało znanego w Polsce kresowego ośrodka przedstawiona też została pokrótce jego historia.
    The Nowogródek Voivodeship, existing in the years 1921-1939, was not only one of the poorest in the Second Polish Republic, but also had experienced multiple social, national, and economic conflicts, primarily those difficult and violently breaking out at times: Polish-Belarussian and Polish-Jewish. The agricultural character of this mostly extremely backward region of Poland could have only been highlighted by its few underdeveloped cities and towns, such as Nowogródek, with less than ten thousand inhabitants, and the biggest center – Lida, inhabited by thirty-six thousand people. The new state borders, established after World War I, split the Nowogródek Voivodeship in an unnatural way, separating it especially from Mińszczyzna (Mińsk region), thus dividing families, traditional markets, and historically formed lands, only deepening the backwardness and poverty in the region. It had been a place, like probably nowhere else in the interwar period, where time seemed to have stood still, conserving the forming over many centuries reality of Polish North-Eastern Confines. The Soviet aggression against Poland, which started on the 17th September 1939, and the ensuing occupation, destroyed this borderland world: equally archaic, drowsy, and poor, but also colorful in its ethnicity and culture. This article presents that end, as preserved in the memories of the Polish inhabitants of the town of Wołożyn, a place located at the meeting point of Wileńszczyzna (Wilno region), Nowogródczyzna (Nowogródek regon), and Mińszczyzna. In order to provide a closer look into this little known Borderland town, the author also presented, as breifly as possible, its history.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2019, 11, 2; 31-54
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Na posterunku bojowym”. Wojska radzieckie w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec/Niemieckiej Republice Demokratycznej 1945–1954. Wybrane aspekty
    „At the Combat Outpost”. Soviet Troops in the Soviet Occupation Zone of Germany/German Democratic Republic in 1945–1954. Selected Aspects
    „На боевом посту”. Советские войска в зоне советской оккупации Германии/Германской демократической республике 1945–1954. Избранные аспекты
    Autorzy:
    Hryciuk, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1861310.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-20
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Armia Czerwona
    Armia Radziecka
    Grupa Okupacyjnych Wojsk Radzieckich w Niemczech
    Niemcy
    Niemiecka Republika Demokratyczna
    Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
    radziecka strefa okupacyjna Niemiec
    Zimna Wojna
    okupacja
    Red Army
    Soviet Army
    Group of Soviet Occupation Forces in Germany
    Germany
    German Democratic Republic
    Soviet Union
    Soviet occupation zone
    Cold War
    occupation
    Красная Армия
    Советская Армия
    Группа советских оккупационных войск в Германии
    Германия
    Германская Демократическая Республика
    Союз Советских Социалистических Республик
    Советская ок- купационная зона Германии
    холодная война
    оккупация
    Opis:
    Grupa Radzieckich Wojsk Okupacyjnych w Niemczech powstała w czerwcu 1945 r. W jej skład weszły głównie wojska 1 Frontu Białoruskiego z marsz. Gieorgijem Żukowem jako pierwszym głównodowodzącym Grupy. Podstawowym zadaniem tych wojsk było nadzorowanie procesu demilitaryzacji i demokratyzacji radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech. Doraźnie zabezpieczano też proces demontażu znacznej części niemieckiej infrastruktury przemysłowej. Koszty utrzymania wojsk radzieckich w znacznej mierze obciążały budżet tej strefy, przekształconej w 1949 r. w Niemiecką Republikę Demokratyczną. Znacząca demobilizacja Armii Czerwonej (od 1946 r. Armii Radzieckiej) dotknęła też jednostki stacjonujące we Wschodnich Niemczech. Ich liczebność w 1947 r. spadła, lecz część, która nie została rozformowana lub wycofana na tereny ZSRR; pozostała jako tzw. oddziały skadrowane, o ograniczonej liczebności, ale dysponujące pełnymi stanami uzbrojenia. Właśnie ich rozwinięcie w 1949 i 1950 r. w obliczu zaostrzenia sytuacji międzynarodowej pozwoliło znacznie zwiększyć liczebność wojsk Grupy, ocenianą w połowie lat pięćdziesiątych na około 500 tys. żołnierzy. Grupa składała się z najlepiej wyposażonych i wyszkolonych jednostek Armii Radzieckiej. Oddziały te były gwarantem stabilności miejscowych reżimów komunistycznych (np. podczas stłumienia tzw. „powstania ludowego” w NRD w 1953 r.), jak również potencjalnym narzędziem agresji lub obrony na wypadek konfliktu wojennego w Europie. W roku 1954 zakończył się etap funkcjonowania radzieckich sił zbrojnych jako wojsk okupacyjnych na obszarze NRD. Stały się one od tej pory jedynie elementem wzajemnego balansu sił rywalizujących w Europie bloków. To także początek zmian doktrynalnych w Armii Radzieckiej. Musiała się ona przystosować nie tylko do zmienionej sytuacji międzynarodowej, lecz przede wszystkim do zupełnie odmiennych warunków prowadzenia wojny na atomowym polu walki.
    The Group of Soviet Occupation Forces in Germany was formed in June 1945. It consisted mainly of the troops of the 1st Belarusian Front with marshal Georgy Zhukov as the first commander-in-chief of the Group. The main task of these troops was to supervise the process of demilitarization and democratization of the Soviet occupation zone in Germany. Occasionally, the Group also secured the process of dismantling a large part of the German industrial infrastructure. The cost of living of the Soviet troops was a major burden on the budget of this zone, which was transformed into the German Democratic Republic in 1949. The significant demobilization of the Red Army (the Soviet Army since 1946) also affected the units stationed in eastern Germany. Their numbers fell in 1947, but some of them were not disbanded or withdrawn to the USSR; they remained as so-called cadre units, with limited numbers, fully armed and equipped. It was their development in 1949 and 1950, in the face of the tightening international situation, that allowed to significantly increase the numbers of the Group’s troops, estimated in the mid-1950s at around 500 000. The Group consisted of the best equipped and trained units of the Soviet Army. These troops guaranteed the stability of local communist regimes (e.g. during the suppression of the East German uprising of 1953), as well as a potential instrument of aggression or defense in the event of war in Europe. In 1954, the Soviet Armed Forces stopped functioning as occupying forces in the GDR. Since then, they were only an element of the system of the mutual balance of forces between blocks competing in Europe. This was also the beginning of doctrinal changes in the Soviet Army. It had to adapt not only to the changed international situation, but above all to the completely different conditions of war on the atomic battlefield.
    Группа советских оккупационных сил в Германии была создана в июне 1945 года. Она состояла в основном из войск 1-го Белорусского фронта с маршалом Георгием Жуковым в качестве первого главнокомандующего Группы. Основной задачей этих войск было наблюдение за процессом демилитаризации и демократизации советской оккупационной зоны в Германии. Временами также устанавливался контроль за процессом демонтажа значительной части немецкой инфраструктуры. Расходы на содержание советских войск довольно сильно обременяли бюджет этой зоны, реорганизованной в 1949 году в Германскую Демократическую Республику. Существенная демобилизация Красной Армии (с 1946 г. – Советской Армии) также затронула подразделения дислоцированные в восточной Германии. Их число сократилось в 1947 году, но часть из них не была ни расформирована, ни вывезена в СССР; там остались т. н. кадрированные войска, с ограниченным числом служащих, но располагающие полным вооружением. Именно их развитие в 1949 и 1950 гг. в условиях обострения международной обстановки значительно увеличило численность войск Группы, которая в середине 1950-х годов оценивалась примерно в 500 000 человек. Группа состояла из наиболее оснащенных и обученных частей Советской Армии. Эти войска были гарантией стабильности местных коммунистических режимов (например, во время подавления так называемого Народного восстания в ГДР в 1953 г.), а также потенциальным инструментом агрессии или защиты в случае военного конфликта в Европе. В 1954 г. завершился этап функционирования советских вооруженных сил как оккупационных сил в ГДР. Стого момента они были уже лишь частью взаимного баланса сил между конкурирующими блоками в Европе. Также это знаменовало начало доктринальных изменений в Советской Армии. Ей пришлось приспосабливаться не только к изменившейся международной обстановке, но и, прежде всего, к совершенно другим условиям ведения войны на поле боя.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2020, XXI (LXXII), 2 (272); 78-124
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lviv’s Cinemas During World War II
    Lwowskie kina podczas II wojny światowej
    Autorzy:
    Dębski, Andrzej
    Korneluk, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51480532.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    niemiecka okupacja
    sowiecka okupacja
    kino Trzeciej Rzeszy
    kino podczas II wojny światowej
    kino w Generalnym Gubernatorstwie
    German occupation
    Soviet occupation
    cinema of the Third Reich
    cinema during World War II
    cinema in Generalgouvernement
    Opis:
    The article discusses the functioning of cinemas in Lviv during World War II, with a focus on the years 1941-1944. The Nazi authorities introduced a division of Lviv cinemas into those for Germans, Poles, and Ukrainians. These three cinema categories therefore attracted different audiences (in terms of nationality), towards which the occupying authorities pursued separate repertoire policies. The article will analyse the nationality-oriented film policies of the Nazi authorities towards these three groups and their film preferences. The period of Soviet occupation (1939-1941) will also be addressed, albeit not in detail. By taking it into account, it will be possible to highlight some differences in the approach of the Soviet and German occupiers to film policy in Lviv. This research would not have been effective without the use of quantitative methods to compare large sets of repertoire data.
    Artykuł ukazuje funkcjonowanie kin we Lwowie podczas II wojny światowej, szczególnie w latach 1941-1944. Władze nazistowskie wprowadziły podział kin lwowskich na te dla Niemców, Polaków i Ukraińców. Kina tych trzech kategorii przyciągały zatem różnych widzów (pod względem narodowościowym), wobec których władze okupacyjne prowadziły odrębną politykę repertuarową. W artykule zostanie przeanalizowana zorientowana narodowościowo polityka filmowa władz wobec tych trzech grup oraz ich preferencje filmowe. Mniej uwagi zostanie poświęcone okresowi okupacji sowieckiej (1939-1941), chociaż nie zostanie on pominięty. Dzięki jego uwzględnieniu będzie możliwe podkreślenie pewnych różnic w podejściu sowieckich i niemieckich okupantów do polityki filmowej we Lwowie. Badania te nie byłyby efektywne bez zastosowania metod ilościowych, umożliwiających porównanie dużych zbiorów danych repertuarowych.
    Źródło:
    Kwartalnik Filmowy; 2024, 127; 107-132
    0452-9502
    2719-2725
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Filmowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Dziennik z wydarzeń II wojny światowej 1939–1941” Aleksandra Prusiewicza
    ‘Diary from the Events of the Second World War’ by Aleksander Prusiewicz
    Autorzy:
    Biedrzycka, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233834.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    dziennik
    Aleksander Prusiewicz
    Leon Kozłowski
    Muzeum Etnograficzne we Lwowie
    oblężenie Lwowa 1939
    okupacja radziecka 1939–1941
    diary
    Lviv Ethnographic Museum
    siege of Lviv
    Soviet occupation 1939–1941
    Opis:
    Prezentowany tekst autorstwa etnografa i krajoznawcy Aleksandra Prusiewicza pochodzi ze zbiorów Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W. Stefanyka (fond 88, sprawa 19). Autor przedstawił w nim (z różną dokładnością) swoje losy w okresie od 1 IX 1939 do 13 VIII 1941 r. Szczególną uwagę poświęcił oblężeniu Lwowa we wrześniu 1939 r. oraz pierwszym tygodniom okupacji radzieckiej, w tym zwłaszcza sprowokowanemu przez siebie aresztowaniu byłego premiera Rzeczypospolitej Leona Kozłowskiego.
    The presented text by ethnographer and sightseer Aleksander Prusiewicz is kept in the collection of the Vasyl Stefanyk National Scientific Library of Ukraine in Lviv (F. 88, case 19). In it, the author describes (with varying degrees of accuracy) his fate between 1 September 1939 to 13 August 1941. He especially focused on the siege of Lviv in September 1939 and the first weeks of the Soviet occupation, particularly the arrest of the former Prime Minister of Poland Leon Kozłowski, which he provoked.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2022, 54, 4; 209-247
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    [Recenzja]: Włodzimierz Cieński, Od Lwowa do Teheranu. Wspomnienia duszpasterskie 1939-1942, oprac. Jacek Żurek, Katowice-Warszawa 2021, ss. 565, ISBN 978-83-9585-224-4
    Autorzy:
    Kiper, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2088354.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-29
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Lviv
    Polish pastoral care in the USSR
    Władysław Anders' army
    Soviet occupation
    Fr. Włodzimierz Cieński
    Lwów
    duszpasterstwo polskie w ZSRR
    armia Władysława Andersa
    okupacja sowiecka
    ks. Włodzimierz Cieński
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 118; 515-520
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kwestia żydowska w Armii Polskiej w ZSRR i biskup polowy Józef Gawlina
    The Jewish question in the Polish Army in the USSR and Field Bishop Józef Gawlina
    Autorzy:
    Żurek, Jacek
    Ryger, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082912.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    Jews
    Soviet occupation of Poland
    Gawlina
    Roman Catholic ministry
    field bishop
    Polish Army in the USSR
    anti-Semitism
    antysemityzm
    Armia Polska w ZSRR
    biskup polowy
    duszpasterstwo rzymskokatolickie
    Żydzi
    okupacja radziecka
    Opis:
    Oparty na wspomnieniach oraz wybranych archiwaliach (Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie) artykuł o położeniu obywateli polskich pochodzenia żydowskiego w ZSRR w latach 1939-1943. Opisano uwarunkowania prawne oraz społeczno-polityczne egzystencji ludności żydowskiej, deportowanej do Związku Radzieckiego z województw wschodnich Polski po roku 1939. Utworzenie Armii Polskiej w ZSRR w roku 1941 umożliwiło w roku następnym ewakuację części polskich obywateli, którzy zostali zwolnieni z więzień, obozów koncentracyjnych i zesłania, do Iranu. Sytuacja ówczesna przedstawicieli mniejszości narodowych państwa polskiego, w tym mniejszości żydowskiej, które znalazły się w ZSRR, związana była ze sprawą przedwojennej granicy polsko-radzieckiej, zakwestionowanej przez Rosjan, uznających za nadal wiążące postanowienia paktu Ribbentrop–Mołotow z roku 1939. Mniejszości te stały się swoistym zakładnikiem władz radzieckich, które odmówiły im prawa do zachowania obywatelstwa polskiego, a tym samym uniemożliwiły opuszczenie ZSRR, podobnie jak znacznej części cywilnej ludności polskiej, nie związanej bezpośrednio z Armią Polską w ZSRR. Jedną z osób, które drogą nacisków oraz starań osobistych usiłowały dopomóc w ewakuacji żydów do Iranu, był biskup polowy Wojska Polskiego Józef Gawlina (1933-1947), który od kwietnia do września 1942 roku przebywał w ZSRR, zajmując się opieką nad ludnością cywilną oraz duszpasterstwem wojskowym
    The article, based on memories and selected archives from Polish Institute and General Sikorski Museum in London, presents the position of Polish citizens of Jewish origin in the USSR in the years of 1939-1943. Especialy the legal and socio-political conditions of the Jewish population deported to the Soviet Union from the eastern provinces of Poland after 1939 are described.Establishing the Polish Army in the USSR in 1941 enabled the evacuation to Iran the following year some of Polish citizens who were previously released from prisons, concentration camps and exile. However the conditions of representatives of the national minorities from the pre-war Polish State, including Jewish minority, were strictly related to the fact that Soviet authorities recognized the Molotov–Ribbentrop Pact from 1939 as a still valid and they were questioning pre-war boundary beetwen Republic of Poland and USSR. These minorities became a kind of hostage of the Soviets, which refused them the right to preserve Polish citizenship, and thus prevented them from leaving the USSR, as did towards a significant part of the Polish civilian population not directly related to the Polish Army in the USSR. One of the people who through mounting pressure and personal efforts tried to help in the evacuation of Jews to Iran, was a Field Bishop of the Polish Army Józef Gawlina (1933-1947), who staying in the USSR from April to September 1942 was taking care of civilians and military pastoral care
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2019, 1(10); 121-198
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stosunki polsko-ukraińskie w powieści Stulecie Jakuba Wołodymyra Łysa
    Polish-Ukrainian Relations in the Novel Jacob’s Century by Volodymyr Lys
    Autorzy:
    Nowacki, Albert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791145.pdf
    Data publikacji:
    2020-08-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    stosunki polsko-ukraińskie
    Włodzimierz Lys
    druga wojna światowa
    okupacja niemiecka
    okupacja sowiecka
    pogranicze polsko-ukraińskie
    historia XX wieku
    Polish-Ukrainian relationship
    Volodymyr Lys
    Second World War
    German occupation
    Soviet occupation
    Polish-Ukrainian borderland
    history of the twentieth century
    Opis:
    Wołodymyr Łys to jeden z najpoczytniejszych i najbardziej rozpoznawalnych współczesnych pisarzy ukraińskich, który w zasadzie już od dawna ugruntował swoją pozycję na arenie literackiej. Napisał wiele powieści, prawdziwą jednak popularność przyniósł mu utwór Stulecie Jakuba, który doczekał się kilku wznowień, a nawet ekranizacji telewizyjnej. Autor porusza w nim wiele ważkich tematów, jak chociażby kwestie tożsamości narodowej, skomplikowanej historii ukraińskiej, pamięci itd., celem niniejszego artykułu jest jednak spojrzenie na wspomniane dzieło przez pryzmat stosunków i wątków polsko-ukraińskich. Na kartach analizowanej powieści przewija się sto lat historii Ukrainy, w którą uwikłany jest także jej bohater – Jakiw Mech. Historię swego życia opowiada z perspektywy przeżytych niemal stu lat, na których przestrzeni był obywatelem Rosji, Polski, Niemiec, Związku Sowieckiego i wreszcie wolnej Ukrainy. Akcja powieści rozgrywa się na terenie należącego przed wojną do II Rzeczypospolitej Polesia, gdzie bohater ma wiele okazji do wchodzenia w interakcje w Polakami. Na początku są to doświadczenia niezbyt pozytywne (spotkanie ze zubożałym szlachcicem-„panem”), kiedy jednak Jakub trafia do wojska polskiego, udaje mu się nawiązać bardzo dobre relacje z polskimi dowódcami, a nawet ożenić się z polską szlachcianką. Niezwykle poruszającym momentem analizowanego utworu jest próba odniesienia się do tragicznych wydarzeń wołyńskich z 1943 r. Autor pisze o tych wydarzeniach z wielkim wyczuciem, nie wdając się w dywagacje o szukaniu winnych. Stwierdza, że każda śmierć jest wielką tragedią, a oba narody wiele podówczas wycierpiały. Wbrew licznym, nierzadko krzywdzącym stereotypom, a także różnym ocenom minionych wydarzeń, dokonywanym przez historyków oraz polityków z Polski i Ukrainy, Łys zauważa, że nie wszystko w relacjach między tymi Polakami i Ukraińcami było złe, że jedni i drudzy potrafili żyć obok siebie, tworząc wspólną historię. I choć w kontaktach polsko-ukraińskich czasem pojawiała się nierówność, zazdrość, protekcjonalizm, a czasem nawet pewna doza pogardy, to – jak przekonuje ukraiński pisarz – więcej te dwa narody łączy, niż dzieli.
    Volodymyr Lys is one of the most widely-read and recognisable contemporary Ukrainian writers, who has long established his position in the literary arena. He has written many novels, but he gained widespread popularity with the novel Jacob’s Century, which was reissued several times and even filmed for television. The author deals with many important topics within, such as issues of national identity, complicated Ukrainian history, memory, etc. However, the purpose of this article is to look at Volodymyr Lys’s work from the perspective of Polish-Ukrainian relations. The pages of the novel present a hundred years of the history of Ukraine in which its hero – Jacob Mekh – is also entangled. He tells the story of his life from the perspective of almost one hundred years, during which he was a citizen of Russia, Poland, Germany, the Soviet Union and, finally, a free Ukraine. The novel takes place in Polisie, which belonged to the Second Polish Republic before the war, and where the hero has many opportunities to interact with Poles. At first, these experiences are not very positive (meeting with the impoverished nobleman ‘master’, for example); however, when Jacob joins the Polish army, he manages to establish very good relations with his Polish commanders, and even marry a Polish noblewoman. An extremely moving moment in the novel is the attempt to deal with the tragic events in Volhynia in 1943. The author writes about these events with great sensitivity, avoiding a debate about who was guilty. He states that every death is a great tragedy and that both nations suffered a lot at that time. Contrary to numerous, often harmful stereotypes, as well as various assessments of past events made by historians and politicians from both Poland and Ukraine, Lys notes that not everything in the relations between these Poles and Ukrainians was bad, and that both were able to live side by side, creating a shared history. And although inequality, jealousy, protectionism and, sometimes, even a bit of contempt appeared in Polish-Ukrainian contacts, this Ukrainian writer argues that these two nations are more united than divided.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 7; 129-143
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Faces of Estonian Sovietisation: A Look Back. Notes on the publication: Sovietisation and violence: the case of Estonia. 2018. Tartu: University of Tartu Press, ed. Meelis Saueauk, Toomas Hiio. Proceedings of the Estonian Institute of Historical Memory. Eesti Mälu Instituudi toimetised 1 (2018). 335 pp. ISBN 9789949778249. ISSN 2613–5981
    Autorzy:
    Bułhak, Władysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2108336.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Sovietisation
    Sovietisation and violence
    Communism
    Estonia
    Estonian history 1917–1990
    forced resettlement
    Estonian political emigration
    active measures
    Communist repression apparatus
    security apparatus
    CPSU
    Communist Party of the Soviet Union
    Estonian Communist Party
    Soviet occupation
    Baltic countries
    south Scandinavia
    Opis:
    This article critically discusses the publication entitled Sovietisation and violence: the case of Estonia, edited by Meelis Saueauk and Toomas Hiio, published in 2018 by the University of Tartu Press as the first volume of the Proceedings of the Estonian Institute of Historical Memory series. The author of this article refers in detail to several of the studies and articles published in the volume, most of which were written by researchers associated with its publisher, the Estonian Institute of Historical Memory. In terms of content, as the reviewer notes, the publication’s aim is to introduce the international academic reader to the topic of the forced Sovietisation of Estonia in the 20th century. The author will attempt to assess to what extent the discussed volume lives up to the hopes placed in it. Overall, he concludes that despite all the errors and omissions noted, the publication’s desired aim was achieved, while also showing the above-named institution’s potential as a scholarly research unit with ambitions reaching beyond the local academic market.
    Źródło:
    Institute of National Remembrance Review; 2021-2022, 3; 371-397
    2658-1566
    Pojawia się w:
    Institute of National Remembrance Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nieznany epizod II wojny światowej. Sowiecka okupacja Suwalszczyzny 24 IX – 6 X 1939 r. jako studium przypadku
    An Unknown Episode of the Second World War. The Soviet Occupation of Suwałki Region 24 September – 6 October 1939 as a case study
    Autorzy:
    Jasiewicz, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950963.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Suwałki
    Suwałki region
    Soviet occupation of Suwałki Region 24 September – 6 October 1939
    nationality conflicts
    Soviet military operations in Suwałki region September 1939
    Suwalszczyzna
    sowiecka okupacja Suwalszczyzny 24 IX – 6 X 1939 r.
    konflikty narodowościowe
    sowieckie działania militarne na Suwalszczyźnie we wrześniu 1939 r.
    Opis:
    Okupacyjno-wojenna historia Suwałk i Suwalszczyzny kojarzona jest wyłącznie z agresją niemiecką i późniejszą przynależnością do III Rzeszy. Pierwotnie owe terytorium znalazło się jednak pod okupacją sowiecką. Tak stanowił pakt Ribbentrop-Mołotow z 23 VIII 1939 r. Artykuł opisuje działania militarne strony sowieckiej oraz postawy miejscowej ludności, zróżnicowanej pod względem etnicznym i konfesyjnym. W opisywanym regionie na początku wojny nie dochodziło do konfliktów charakterystycznych dla polskich Kresów Wschodnich, co umożliwia przeprowadzenie badań bez późniejszych naleciałości spowodowanych długotrwałą okupacją sowiecką. 
    The war and occupation history of Suwałki and Suwałki region is associated almost exclusively with the German aggression and the later annexation of this territory to the Third Reich. Initially, however, the area was under the Soviet occupation, according to the provisions of the Ribbentrop-Molotov Pact of 23 August 1939. The article describes military operations of the Soviets and attitudes of the local population, diverse both in terms of ethnicity and religion. At the beginning of the war there were no conflicts in the analysed region, characteristic of the Polish Eastern Frontiers, which allows us to conduct research with no later influences resulting from the long Soviet occupation.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 4; 31-56
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geneza i pierwsze miesiące funkcjonowania Powiatu krypt. „Bałtyk” Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (kwiecień–sierpień 1945 roku)
    The Origins and first Months of Functioning of the District Cryptonym the „Bałtyk” of the National Military Union (April–August 1945)
    Entstehung und die ersten Monate des Militärbezirks „Bałtyk” der Nationalen Militärunion (April–August 1945)
    Autorzy:
    Świerbutowski, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16729547.pdf
    Data publikacji:
    2023-10-24
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    powiat białostocki
    okupacja niemiecka
    okupacja sowiecka
    narodowa demokracja
    Narodowe Zjednoczenie Wojskowe
    Narodowe Siły Zbrojne
    podziemie antykomunistyczne
    Białystok District
    German occupation
    Soviet occupation
    national
    democracy
    National Military Union
    National Armed Forces
    anti-communist underground movement
    Bezirk Białystok
    deutsche Besatzung
    sowjetische Besatzung
    nationale Demokratie
    Nationale Militärunion
    nationale Streitkräfte
    antikommunistischer Untergrund
    Opis:
    W kwietniu 1945 r. wraz z decyzją mjr. Mieczysława Grygorcewicza ps. „Bohdan”, „Miecz” o przejściu Okręgu Białystok krypt. „Cyryl” Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW) rozpoczął się proces formowania Powiatu krypt. „Bałtyk”. Swym zasięgiem objął on powiat białostocki, na terenie którego już od 1942 r. funkcjonowały różne organizacje, w tym obok NOW także NSZ i Armia Krajowa. Przed NZW na tym terenie stanął problem zjednoczenia wszystkich organizacji narodowych pod wspólnym sztandarem i budowy struktur podziemnych, zdolnych podjąć się skutecznej walki z reżimem komunistycznym. Nie było to zadanie łatwe, zważywszy na liczne bolączki trapiące Powiat „Bałtyk” w jego początkowej fazie organizacyjnej. Były to głównie dotkliwe braki kadrowe, słabe wyposażenie i wyszkolenie członków.
    In April 1945, after the decision of Maj. Mieczysław Grygorcewicz („Bohdan”, „Miecz”) regarding the passage of the Białystok District of the Cryptonym „Cyryl” of the National Military Organization (Narodowa Organizacja Wojskowa, NOW) to the National Military Union (Narodowy Związek Wojskowy, NZW), the process of forming the County District Cryptonym „Bałtyk” has begun. This covered the Białystok District, where various organizations had been operating since 1942, including the National Armed Forces (Narodowe Siły Zbrojne) and the Home Army (Armia Krajowa) in addition to the NOW. The NZW in this area faced the problem of uniting all of the national organizations under a common banner and building underground structures capable of providing an effective counter to the communist regime. This was not an easy task considering the numerous problems that plagued the „Bałtyk” District during its initial organizational phase, which were mainly associated with acute staff shortages, poor equipment, and the training of its members.
    Gleichzeitig mit der Entscheidung von Major Mieczysław Grygorcewicz, alias „Bohdan”, „Miecz” im April 1945, über den Übergang des Bezirks Białystok (Deckname „Cyryl”) der Nationalen Militärorganisation (Narodowa Organizacja Wojskowa, NOW) an die Nationale Militärische Union (Narodowe Zjednoczenie Wojskowe, NZW), begann der Prozess der Bildung des Bezirks „Bałtyk”. Er umfasste den Bezirk Białystok, in dem bereits seit 1942 verschiedene Organisationen tätig waren, darunter neben der NOW auch die NSZ und die Heimatarmee. Das NZW stand in diesem Gebiet vor dem Problem, alle nationalen Organisationen unter einer gemeinsamen Standarte zu vereinen und Untergrundstrukturen aufzubauen, die fähig sein würden, einen wirksamen Kampf gegen das kommunistische Regime zu führen. Angesichts der zahlreichen Probleme, mit denen der Militärbezirk „Bałtyk” in seiner ersten Organisationsphase zu kämpfen hatte, war dies keine leichte Aufgabe. Dazu gehörten vor allem akuter Personalmangel, schlechte Ausrüstung und Ausbildung der Mitglieder.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV(LXXV), 2(284); 96-133
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Антыбальшавіцкія ды антыімпэрскія ідэі на старонках беларускага эміграцыйнага часопіса „Рух”
    Anti-Bolshevik and anti-imperialist ideas on the pages of Belarusian emigration newspaper “Ruch” ["Movement"]
    Antybolszewickie i antyimperialistyczne idee na łamach białoruskiej emigracyjnej gazety „Ruch”
    Autorzy:
    Barszczewski, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953548.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    idee antybolszewickie
    białoruski ruch wyzwoleńczy
    obozy koncentracyjne
    systemy totalitarne
    okupacja hitlerowska
    okupacja sowiecka
    przymusowa kolektywizacja wsi
    bolszewickie „więzienie narodów-’
    białoruskie państwo niepodległe
    anti-Bolshevik ideas
    Belarusian liberation movement
    concentration camps. totalitarian systems
    Nazi occupation
    Soviet occupation
    forced coliectivization of agriculture
    Bolshevik “prison of the nations”
    Belarusian independent state
    Opis:
    Białoruskie pismo emigracyjne „Ruch” ukazywało się w Niemczech Zachodnich w okresie od kwietnia 1946 do czerwca 1948 r. W obawie przed agentami radzieckimi, którzy dosyć swobodnie operowali w Tryzonii, wyszukując i przymuszając do powrotu do ZSRR byłych obywateli radzieckich, wydawcy ruchu wykazali maksimum ostrożności i konspiracji, informując, że pismo jest wydawane we Włoszech. Niemal wszystkie artykuły na łamach „Ruchu” odznaczały się wysokim poziomem intelektualnym i zdecydowaną wrogością wobec agresywności i zaborczości ZSRR w polityce międzynarodowej i terrorystycznych metod w rządzeniu własnym społeczeństwem. „Ruch" miał zdecydowany charakter demaskatorski w stosunku do sposobów działania KGB i Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). Do dnia dzisiejszego pismo to jest niedostępne w bibliotekach Republiki Białoruś.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 7; 27-42
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sowiecka propaganda gazetowa na okupowanej przez Niemców Białorusi 1941–1944
    The Soviet Press Propaganda in German-Occupied Belorussia 1941–44
    Autorzy:
    Mironowicz, Eugeniusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/653884.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Belorussia
    Soviet propaganda
    German occupation
    Soviet press
    Białoruś
    propaganda sowiecka
    okupacja niemiecka
    prasa
    Opis:
    Propaganda stanowiła część wojny totalnej reżimów hitlerowskiego i sowieckiego, prowadzonej w latach 1941–1945. Na obszarze okupowanej przez Niemców Białorusi każda ze stron wykorzystywała wszystkie środki propagandowe do mobilizacji lub zastraszania społeczeństwa. Prasa komunistyczna, rozpowszechniana w warunkach konspiracyjnych, zarówno drukowana w Rosji, jak w podziemnych drukarniach, początkowo mobilizowała do walki z okupantami, a od 1943 r. przekonywała społeczeństwo o nieuchronności powrotu systemu komunistycznego i konieczności rozliczenia z wykonania obowiązków wobec sowieckiej ojczyzny.
    Propaganda was part of the total war between the Nazi and Soviet regimes in 1941–45. In the territory of Belorussia occupied by the Germans, both states used all propaganda tools possible to mobilize or intimidate people. Initially, the communist press, distributed under conspirational circumstances, both that printed in Russia, and in underground printing houses, motivated to the struggle against the occupiers, and from 1943 on, was convincing people of the necessity to restore the communist system and account people for the fulfilment of their obligations towards the Soviet country.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 55, 1; 129-154
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the Historical Identity of the Estonians and the Politics of Memory in Estonia
    Autorzy:
    Hiio, Toomas
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1956014.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Estonia
    historical identity
    Communism
    independence
    German occupation
    Soviet annexation
    Opis:
    The article gives an insight into the challenges related to shaping the historical identity of the Estonian people in a broad historical perspective, with particular regard to the period when a sovereign Estonian state was being built after restoration of independence in 1991. Among the main issues related to “elaborating the past”, as discussed in the later part of the paper, are the revival process of Estonian statehood in the last years before the fall of the Soviet Union, rehabilitation of victims of Communist terror, as well as the question of Estonian citizens who served in the armed forces of both the German and Soviet regimes. The paper gives an overview of both the legal and symbolic elements of Estonia’s politics of memory, the history of commemorating the victims of the German and Soviet regimes, and the controversies and discussions that broke out over the Estonian ethnos in the Baltic Sea, as stipulated by a traditional vision of the Estonian history of ethnicity. Finally, the article examines the repressed nature of Estonian national existence before an independent state was created in 1918, while evaluating the authoritarian governments of 1934–1940, the Soviet annexation (1940–1941, 1944–1991) and the German occupation (1941–1944).
    Źródło:
    Institute of National Remembrance Review; 2019, 1; 66-115
    2658-1566
    Pojawia się w:
    Institute of National Remembrance Review
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Straty osobowe duchowieństwa katolickiego na ziemiach polskich pod okupacją radziecką 1944-1955
    Deaths among the Catholic Clergy on the Polish Territory under Soviet Occupation (1944-1955)
    Autorzy:
    Żurek, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2152486.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    kościół katolicki
    duchowni
    obrządek łaciński
    obrządki wschodnie
    metropolia lwowska
    metropolia wileńska
    metropolia wrocławska
    metropolia mohylewska
    metropolia praska
    okupacja radziecka
    ofiary śmiertelne
    druga wojna światowa
    metropolia ołomuniecka
    Catholic Church
    clergymen
    Catholic Clergy
    Latin rite
    Eastern rites
    Lviv metropolis
    Vilnius metropolis
    Wrocław metropolis
    Mogilev metropolis
    Prague metropolis
    Olomouc metropolis
    Soviet occupation
    World War II
    WWII
    Second World War
    mortality fatal victims
    Opis:
    Artykuł przeglądowy powstał na podstawie literatury przedmiotu, poświęcony został zagadnieniu ofiar śmiertelnych wśród katolickiego duchowieństwa w okresie II wojny światowej oraz powojennym, w związku ze zmianą granic politycznych i represjami okupacyjnych władz radzieckich. Autor omawia liczebność kadr duchownych na objętym tematyką obszarze oraz charakteryzuje przyjęty podział stref okupacyjnych w tytułowym okresie: polskie metropolie wschodnie, wileńską oraz lwowską, których obszar został w większości wcielony do nowych republik radzieckich (Litewskiej, Białoruskiej i Ukraińskiej SRR); obszar Polski centralnej (metropolie warszawską i krakowską); obszar nowych polskich ziem zachodnich i północnych, wcielonych w roku 1945 do państwa polskiego (niemiecką metropolię wrocławską wraz z fragmentami archidiecezji praskiej i ołomunieckiej na Śląsku oraz diecezję gdańską). W artykule przedstawiono krótko dane biograficzne duchownych, którzy ponieśli śmierć w wyniku bezpośrednich działań władz okupacyjnych (żołnierzy Armii Czerwonej i funkcjonariuszy radzieckiego aparatu bezpieczeństwa) oraz omówiono na tle porównawczym statystyki tych strat. W aneksie zawarto zestawienia statystyczne w tabelach, mapy poglądowe granic diecezji oraz strat w podziale na metropolie kościelne.
    This review article, based on literature on the subject, describes fatal victims among the Catholic clergy during World War II and the post-war period in relation to the change of political borders and repercussions of the Soviet occupation authorities. The author presents a numerical status of the Catholic clergy personnel on the territory under discussion as well as characterizes adopted division into occupation zones in the period of 1944-1955: Polish eastern metropolises, Vilnius and Lviv, the area of which was vastly incorporated into the new Soviet republics (Lithuanian, Byelorussian and Ukrainian Soviet Socialist Republics); the region of central Poland (metropolises of Cracow and Warsaw); and the new Polish western and northern territories incorporated into the Polish state in 1945 (German metropolis of Wrocław with the parts of the Prague and Olomouc archdiocese in Silesia as well as the Gdańsk diocese). The article juxtaposes briefly the biographies of the clergymen who died because of direct activities of the occupation powers (i.e. the Red Army soldiers or the officers of the Soviet security services) as well as comparatively discusses the statistics of these deaths. The statistics are presented in tables in the annex. The overview maps show diocesan boundaries and the deaths categorised by church metropolis.
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2022, 1, 17; 119-163
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pion łączności radiowej w ramach Okręgu Białystok Armii Krajowej-Armii Krajowej Obywateli
    The Radio Communications Division within the Białystok District of the Home Army-the Civic Home Army
    Die Funkabteilung des Bezirks Białystok der Heimatarmee-Bürgerlichen Heimatarmee
    Autorzy:
    Świerbutowski, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089411.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-30
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    II wojna światowa
    Armia Krajowa
    Okręg Białystok AK
    Armia Krajowa Obywateli
    Londyn
    łączność radiowa
    radiostacje
    Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
    okupacja sowiecka
    World War II
    Home Army
    Białystok District of Home Army
    Home Army of the Citizens
    London
    radio communication
    radio stations
    Polish
    Committee of National Liberation
    Soviet occupation
    Zweiter Weltkrieg
    Heimatarmee
    Heimatarmee Bezirk Białystok
    Bürgerliche Heimatarmee
    Funkverkehr
    Radiosender
    Polnisches Komitee der Nationalen Befreiung
    Sowjetische Besatzung
    Opis:
    Artykuł porusza zagadnienie sposobu funkcjonowania i działalności pionu łączności radiowej Okręgu Białystok AK. Analizuje dzieje tego pionu, począwszy od jego utworzenia w marcu 1944 r. (po rozwiązaniu Okręgu Białystok AK), po jego rozbicie w wyniku obławy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w lipcu 1945 r. W trakcie ponadrocznej działalności pionu Okręg Białystok nadał kilkadziesiąt depesz – skierowanych zarówno do polskich władz w Londynie, jak i Komendy Głównej. Prezentowały one różne informacje, czasami bardzo ważne, inne natomiast nakreślały panującą na Białostocczyźnie sytuację, w szczególności obraz okupacji sowieckiej.
    This article deals with the functions and activity of the radio communication division of the Home Army in the Białystok District. The history of this department is presented, starting from its creation in March 1944 (after the dissolution of the Home Army in the Białystok Area), to its disintegration as a result of a manhunt conducted by the Public Security Office in July 1945. During more than a year’s activity, the Białystok District sent dozens of dispatches – both to the Polish authorities in London and to Command Headquarters. These dispatches concerned various and sometimes very important matters, which included reports outlining the prevailing situation in the Białystok region, in particular the extent of the Soviet occupation.
    Der Aufsatz befasst sich mit der Funktionsweise und Tätigkeit der Funkabteilung des bürgerlichen Bezirks Białystok der Heimatarmee. Sie analysiert die Geschichte dieser Division von ihrer Gründung im März 1944 (nach der Auflösung des regulären Białystok-Bezirks der Heimatarmee) bis zu ihrer Auflösung im Zuge der Fahndung des Amtes für öffentliche Sicherheit im Juli 1945. Im Laufe der mehr als einjährigen Tätigkeit der Division hat der Bezirk Białystok mehrere Dutzend Depeschen an die polnischen Behörden in London und an das Hauptquartier versendet. Sie präsentierten verschiedene wichtige Informationen, während andere die vorherrschende Situation in der Region Białystok, insbesondere das Bild der sowjetischen Besatzung, darstellten.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 2 (280); 162-194
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Organizacja, struktura i obsada sowieckich komendantur wojskowych (wojennych) na terytorium Polski w latach 1944–1946. Rekonesans badawczy
    Organisation, Structure and Personnel of Soviet Military Commandantries on Polish Territory in the Years 1944–1946: Research Reconnaissance
    Autorzy:
    Skóra, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2056221.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Red Army
    military commandants
    Soviet military commandantries
    occupation
    administrative authority
    Armia Czerwona
    komendanci wojskowi
    sowieckie komendantury wojskowe
    okupacja
    władza administracyjna
    Opis:
    W artykule opisane zostały podstawy prawne tworzenia w Europie Środkowej sowieckich komendantur wojskowych. Armia Czerwona tworzyła je w latach 1944–1945, niektóre działały jeszcze w 1946 roku. Ich zadaniem było początkowo zabezpieczenie zaplecza frontu i organizacja zaopatrzenia armii. Były one pierwszą władzą administracyjną po likwidacji okupacji niemieckiej (często nieakceptowaną przez ludność). Później komendanci wojskowi mieli zadanie podporządkować zdobyte terytoria Polski, Niemiec, Czechosłowacji i Węgier. Autor charakteryzuje rodzaje komendantur (okręgowe, miejskie, powiatowe, gminne), a także ich obsadę personalną (rodzaje stanowisk) i liczebność komendantur (od pięciu do kilkuset osób).
    The article describes the legislative basis for the creation of Soviet military commandantries in Central Europe. The Red Army created them in 1944–1945, some were still active in 1946. In the beginning, their task was to secure the frontline background and to organise the army supplies. They were the first administrative authority after the German occupation (often not accepted by the population). Later, military commandants were asked to subjugate the conquered territories of Poland, Germany, Czechoslovakia and Hungary. The author describes the types of commandantries (district, municipal, county and commune ones), their personnel (types of posts) and the number of staff of commandantries (from five to several hundred people).
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2021, 76; 301-325
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konspiracja i podziemie narodowe w powiecie siedleckim w latach 1939-1950
    Conspiracy and nationalist underground in the Siedlce poviat in 1939-1950
    Autorzy:
    Potyra-Kowalska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/564187.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-25
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    II wojna światowa
    konspiracja
    Niemcy
    okupacja
    Rosja
    podziemie
    ruch narodowy
    komunizm
    World War II
    nationalist conspiracy
    Germany
    occupation
    Soviet Union
    underground
    communism
    Opis:
    Artykuł opisuje formy działalności konspiracyjnej i zbrojnej poszczególnych polskich organi-zacji ruchu narodowego oraz specyfikę ich funkcjonowania w czasach okupacji niemieckiej 1939-1944 oraz w pierwszych latach okupacji sowieckiej 1944-1950. Autorka prezentuje linię programową tych formacji konspiracyjnych, zaś jako teren badań wybrała powiat siedlecki, gdzie podziemie narodowe działało w sposób bardzo aktywny, posiadając wielu sympatyków i szeroką bazę społeczną. Ramy chronologiczne artykułu wyznaczają początek oraz koniec podziemia narodowego zarówno w Polsce, jak i na terenie powiatu siedleckiego. Głównym celem pracy jest charakterystyka działalności konspiracji i podziemia szeroko pojętego obozu narodowego w powiecie siedleckim w czasie II wojny światowej i w latach tzw. II konspiracji, która oznacza działalność przeciwko sowieckiemu zniewoleniu.
    The article describes the forms of conspiratorial and armed activity of selected Polish nation-alist organizations and the specificity of its functioning during the Soviet occupation of 1944-1950. The author presents the program line of these underground formations, and as the research area she chooses the Siedlce poviat, where the nationalist underground operated very actively, having many supporters and a broad social base. The chronological framework of the article marks the beginning and the end of the national underground both in Poland and in the poviat of Siedlce. The main purpose of the work is the characteristic of the activity of the underground and nationalist underground in the Siedlce poviat during the Second World War and in the so-called Second Conspiracy, what stands for the activity against the Soviet enslavement.
    Źródło:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2019, 17; 211-248
    1643-4374
    Pojawia się w:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Радянське підпілля в Луцьку у 1941–1944 рр.
    Soviet underground in Lutsk in 1941–1944
    Autorzy:
    Zek, Bohdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488125.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    Łuck,
    podziemie sowieckie
    okupacja
    partyzanci
    ruch oporu
    Lutsk
    Soviet underground
    occupation
    guerillas
    Resistance Movement
    Луцьк
    радянське підпілля
    окупація
    партизани
    рух oпору
    Opis:
    The history of Lutsk underground was created in times of USSR, which is widely used with the ideological aim. The main leaders of this organization were V. Izmailov and P. Savelieva. Soviet underground workers helped prisoners of war and carried out scouting and sabotage work. Intensification of their activities came in 1943. At this time Lutsk underground established a link with partisan platoons of D. Medvedev, M. Prokopyuk, A. Brynskyj and others. According to the official Soviet version, P. Savelieva was arrested by the German secret services and burned alive in the yard of Lutsk prison. This episode was quite widely used by Soviet historians and propagandists. After the collapse of the USSR it was found that documents about Lutsk underground actually were not preserved or they were not put to scientific use. New source base makes radically change not only the opinion, but also highlight the quite different story of the Soviet underground in Lutsk during the Nazi occupation.
    Źródło:
    Komunizm: system – ludzie - dokumentacja; 2015, 4; 53-62
    2299-890X
    Pojawia się w:
    Komunizm: system – ludzie - dokumentacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Plany fińskiego naczelnego dowództwa na wypadek okupacji Finlandii przez Związek Radziecki. operacje „Stella Polaris” i „Weapons Cache Case”
    Autorzy:
    Kowalski, Donat
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/121161.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Towarzystwo Wiedzy Obronnej
    Tematy:
    Finlandia
    okupacja
    Związek Radziecki
    „Stella Polaris”
    „Weapons Cache Case”
    tajna operacja
    wywiad
    Finland
    occupation
    Soviet Union
    "Stella Polaris"
    "Weapons Cache Case"
    covert operation
    interview
    Źródło:
    Wiedza Obronna; 2013, 1; 93-107
    0209-0031
    2658-0829
    Pojawia się w:
    Wiedza Obronna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Referaty informacyjne Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego na temat wojny rosyjsko-gruzińskiej 1921 r.
    Briefing Papers of Branch II of the General Staff of the Polish Army on the Russo-Georgian War of 1921
    Autorzy:
    Bakhtadze, Mikheil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154504.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Gruzja
    Związek Sowiecki
    Sowiecka Armenia
    wojna
    1921 rok
    sowietyzacja
    okupacja
    Sztab Generalny Wojska Polskiego
    Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
    Georgia
    Soviet Union
    Soviet Armenia
    war
    1921
    sovietisation
    occupation
    General Staff of the Polish Army
    Branch II of the General Staff of the Polish Army
    Opis:
    Po zakończeniu rosyjsko/sowiecko-gruzińskiej wojny w lutym–marcu 1921 r. Gruzja utraciła niepodległość i była okupowana przez Rosję Sowiecką. Informacje na temat tej wojny były zbierane między innymi przez Referat Informacyjny Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Informacje przygotowywane przez Referat Informacyjny były opracowywane w regularnych odstępach czasu (co dwa tygodnie). Poruszano w nich m.in. kwestię rosyjsko-gruzińskiej wojny 1920 r. i ustanowienia sowieckiej władzy w Gruzji. Oddział II Sztabu Generalnego opierał się na informacjach pochodzenia oficjalnego i nieoficjalnego. W opracowaniach przygotowywanych przez Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego trudno znaleźć informacje, które byłyby nieznane gruzińskim historykom, ale opracowania te pomagają sprecyzować niektóre szczegółowe zagadnienia. Opracowania te są interesujące z dwóch powodów. Po pierwsze informacje, którymi dysponował Sztab Generalny WP, wskazują na to, w jaki sposób był on informowany. Po drugie, jest ważne, w jakim stopniu informacje znajdujące się w tych opracowaniach polskich odpowiadają rzeczywistości. Sam fakt ujęcia w tych dokumentach kwestii związanych z Gruzją świadczy o znaczeniu Gruzji i szerzej – całego Kaukazu Południowego – dla władz polskich. Pierwsza informacja o wojnie rosyjsko-gruzińskiej pojawiła się w opracowaniu, które omawia sytuację na dzień 1 marca 1921 r. Ostatnia wiadomość, w której wspomniane są sprawy Gruzji, znajduje się w opracowaniu z 1 czerwca 1921 r. Kwestia wojny rosyjsko-gruzińskiej i ustanowienia władzy sowieckiej w Gruzji była omawiana w pięciu opracowaniach. Poza drobnymi i nieznaczącymi nieścisłościami cały ten proces został opisany poprawnie. Główny wniosek – zamach stanu i ustanowienie władzy sowieckiej za pomocą wojsk Rosji Sowieckiej – również jest poprawny. Chociaż po ustanowieniu władzy sowieckiej formalnie Gruzja była niezależną republiką, w rzeczywistości była ona okupowana, a Czerwona Armia stacjonowała na jej terytorium. Informacje zebrane w omawianych opracowaniach potwierdzają, że Sztab Generalny Wojska Polskiego był dobrze informowany w kwestii gruzińskiej. Informacje o wydarzeniach, które miały miejsce w Gruzji w 1921 r., potwierdzają zainteresowanie polskich władz wojskowych i zapewne również politycznych tym regionem, a zwłaszcza Gruzją.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 219-238
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Второй Всебелорусский конгресс (июнь 1944): забытая страница истории наших восточных соседей
    The Second All-Byelorussian Congress (June 1944): a forgotten page of our eastern neighbors’ history
    Autorzy:
    Червонная (Czerwonnaja), Светлана (Swietłana)
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2189177.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    rezultaty II wojny światowej
    ruchy narodowe ludów Związku Radzieckiego w nadzwyczajnych warunkach wojny i okupacji
    kontrasty interpretacji historiograficznej wydarzeń lat 40. XX wieku
    Results of the II World War
    national movements of the Soviet Union peoples in the war’s and occupation’s extraordinary circumstances
    historiography’s contrasts in the events’ interpretation of the 1940s years
    Opis:
    The second All-Belarusian Congress (after the First Congress in 1917, which laid the foundations of the Belarusian national statehood) was held in Minsk on June 27, 1944 on the eve of Soviet Army invasion in the capital of Belarus (‘liberation’ of Minsk from Nazi occupation). In Soviet historiography, this Congress was treated unambiguously negative as a criminal ‘gathering’ of Hitler’s henchmen. Official historiography of Soviet Belarus ignored this event. Several generations of citizens grew up in the post-war decades who had no idea about the Second Congress, its decisions and speeches that were voiced from the tribune. The task of overcoming this ignorance is still relevant which, of course, does not exclude the development of modern critical thinking about political and ideological positions of the national movement leaders of that dramatic era. This problem is connected with concurrent need to revise the view at the Second All-Belarusian Congress, which was dominant in science and political journalism of Eastern European countries, particularly in Polish historical literature – until 1989 in Polish emigre circles and in the last decades in Polen itself. Here this Congress was well know (down to the smallest detail in the memory of eyewitnesses of what happened in June 1944) and discussed openly. Irreconcilable contradictions between Poland and Belarus and anti-Polish sentiment of the Congress were often emphasized. Allegedly, Congrees participants were more concerned about the imaginary ‘Polish threat’ rather than salvation of their country from the Nazi and Soviet occupation in those tragic days (the last days of their stay in the native land). Based on the sources found in archives and examined by the author, primarily the full transcript of the Congress, we can imagine that the content and emotional speeches of Congress delegates (chairman Yauhim Kipel, head of the Belarusian Central Rada Radoslav Austroysky / Ostrovsky, Archbishop of Mogilev and Minsk – Filafey, General Constance Ezavitov, Master M. Shkelionk and culture referent – Nadzeiya Mizkevich) were aimed at protecting the Belarusian national statehood and culture against the threat of degeneration in the USSR. Great moral value in the perspective of revival of the Belarusian state and political activities in the strategy of the Belarusian emigration in the postwar world had Declaration ‘On breakup with the Bolshevik Moscow’ passed by the Congress. The myth engrafted by communist propaganda that the Second All-Belarusian Congress was initiated by the Nazi occupants of Belarus should be dispelled in today’s public consciousness. In fact, the leaders of the Belarusian national movement managed to convene Congress in spite of resistance, prohibitions and unwillingness of the occupation authorities (which is why it only became possible in the last days before the entrance of the Soviet Army in Minsk). Belarussians were the only peoples of the former Soviet Union (who found themselves ‘between a rock and a hard place’ of rivaling forces during the Second World War – Nazi Germany and the Kremlin), who managed to articulate their national objectives and claims primarily related to public integrity and independence of Belarus at the level of the national congress. The very date of the Second All-Belarusian Congress (June 27th) signifies an important additional perspective, which should be considered in the history of the peoples of Eastern Europe of 1944. It turns out that you can do a lot in the last minute. The trail of All-Belarusian Congress, conducted in emergency circumstances, should not be erased from the memory of the Belarusian people and the international community. Comparative analysis of the Congress delegates’ speeches and those of leaders of Belarusian Popular Front ‘Adrazhenne / Renaissance’ that were made in Minsk at the turn of 1980–1990s (for example, at a rally in memory of victims of Stalin’s repression in Minsk on November 1, 1987) shows that there is a political relay race passing from the First to the Second All-Belarusian Congress, to the Belarusian emigration of 1940–1950s (especially to international ‘Promethean League of Atlantic Charta’, speaking also on behalf of the Belarusian people), to democratic forces of the country, entered the historical arena in the era of perestroika.
    Drugi Wszechbiałoruski Kongres (podczas Pierwszego Kongresu z 1917 r. ustalono podstawy białoruskiego państwowości narodowej) odbył się w Mińsku 27 czerwca 1944 r., dosłownie w przeddzień inwazji Armii Radzieckiej na stolicę Białorusi (jej „wyzwolenia” spod okupacji niemiecko-faszystowskiej). Radziecka historiografia oceniała go jednoznacznie negatywnie jako przestępcze zbiegowisko hitlerowskich wspólników a oficjalna białoruska nauka historyczna ignorowała to wydarzenie. W ciągu powojennych dziesięcioleci narodziło się już kilka generacji obywateli tego kraju, którzy nigdy nie słyszeli o tym kongresie i o treści przyjętych przez niego uchwał, deklaracji i wygłoszonych z jego trybuny mów. Przezwyciężenie tej „niewiedzy” pozostaje do dziś aktualnym zadaniem, co – rzecz jasna – nie wyklucza wypracowania w naszych czasach krytycznego stosunku do politycznej i ideologicznej pozycji liderów narodowego ruchu tej dramatycznej epoki. Jest ono związane z koniecznością ponownego rozpatrzenia punktu widzenia na Drugi Wszechbiałoruski Kongres, który ustalił się w nauce i publicystyce Europy Wschodniej, w tym w polskiej literaturze historycznej – do 1989 r. przede wszystkim na uchodźstwie, w środowisku emigracji politycznej, natomiast w ostatnich dekadach w samej Polsce. Tutaj ten kongres był znany (nawet w drobnych szczegółach, które pozostały w pamięci świadków tego, co zdarzyło się w czerwcu 1944 r.), pisano o nim często, ale zazwyczaj akcentowano jedynie trudne do pogodzenia białorusko-polskie animozje, antypolskie nastroje delegatów kongresu, w tych tragicznych czasach (ostatnie dni ich obecności w ojczyźnie) rzekomo bardziej zaniepokojonych „polskim zagrożeniem” niż zainteresowanych uratowaniem ojczyzny przed nazistowską i bolszewicką okupacją. Na podstawie zbadanych przez autorkę źródeł archiwalnych, przede wszystkim autentycznego stenogramu posiedzeń kongresu, udowodniono, że treść i patos emocjonalny wystąpień delegatów (przewodniczącego Jauchima Kapela, prezydenta Białoruskiej Centralnej Rady Radosława Ostrowskiego, arcybiskupa mohylewskiego i mińskiego Fiłafeja, generała Konstancyja Jezawitowa, magistra M. Szkielonka, referentki do spraw kultury Nadziei Mickiewicz) wynikały z konieczności obrony białoruskiej narodowej państwowości i kultury przed zagrożeniem ich zniszczenia przez ZSRR. Wielkie znaczenie moralne – w perspektywie przyszłości, odrodzenia państwa białoruskiego i w strategii działalności politycznej białoruskiej emigracji w powojennym świecie – miała jednogłośnie uchwalona przez kongres deklaracja „O zerwaniu stosunków z bolszewicką Moskwą”. Współcześnie należy obalić stworzony przez komunistyczną propagandę mit, jakoby inicjatorami Drugiego Wszechbiałoruskiego Kongresu byli nazistowscy okupanci Białorusi. W rzeczywistości liderzy białoruskiego ruchu narodowego zorganizowali ten kongres wbrew oporowi, zakazom i niechęci władz okupacyjnych (i właśnie dlatego udało się zwołać go dosłownie kilka dni przed wejściem Armii Radzieckiej do Mińska). Przy tym Białorusini są jedynym narodem dawnego ZSRR, które znalazł się „między młotem a kowadłem” rywalizujących ze sobą sił hitlerowskich Niemiec i Kremla, narodem, któremu udało się sformułować narodowe zadania i cele, przede wszystkim dotyczące państwowej integralności i niezależności Białorusi, na poziomie uchwał ogólnonarodowego zjazdu. Już sama data przeprowadzenia Drugiego Wszechbiałoruskiego Kongresu wskazuje na ważny aspekt, w którym musimy rozpatrywać 1944 r. w historii narodów Europy Wschodniej: nawet w ostatniej chwili można zrobić bardzo dużo, a ślad Drugiego Wszechbiałoruskiego Kongresu, który odbył się w nadzwyczajnych i dramatycznych okolicznościach, nie powinien być zatarty w pamięci narodu białoruskiego i świata. Analiza porównawcza wystąpień delegatów tego kongresu z mowami liderów Białoruskiego Frontu Ludowego „Адражэньне” („Odrodzenie”), wygłoszonymi w Mińsku pod koniec lat 80. (na przykład na wiecu poświęconym pamięci ofiar represji stalinowskich w Mińsku 1 listopada 1987 r.), wskazuje, że w wielu kwestiach można dostrzec sztafetę polityczną od Pierwszego do Drugiego Wszechbiałoruskiego Kongresu oraz do białoruskiej emigracji lat 40. i 50. (przede wszystkim do Prometejskiej Ligi Karty Atlantyckiej, która działała również w imieniu narodu białoruskiego), a także do tych demokratycznych sił Białorusi, które pojawiły się w czasach „pierestrojki”.
    Źródło:
    Studia Orientalne; 2014, 2(6); 215-240
    2299-1999
    Pojawia się w:
    Studia Orientalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Legenda w najlepszym wypadku…”. Kilka uwag na marginesie wojennych losów Stanisława Basaja „Rysia”
    “In the Best Case, a Legend…” Several Remarks on the Wartime Fate of Stanisław Basaj “Ryś”
    Autorzy:
    Zajączkowski, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/478297.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Stanisław Basaj „Ryś”
    konflikt polsko-ukraiński na Zamojszczyźnie 1943–1945
    zbrodnie na cywilach
    okupacja niemiecka
    Polska lubelska
    Armia Krajowa
    Bataliony Chłopskie
    Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery
    Ukraińska Armia Powstańcza
    partyzantka sowiecka
    komuniści polscy
    Stanisław Basaj “Ryś”
    Polish–Ukrainian conflict in Zamość Region 1943–1945
    crimes against civilians
    German occupation
    “Lublim” Poland
    Home Army
    Peasants’Battalions Stepan Bandera
    Organisation of Ukrainian Nationalists
    Ukrainian Insurgent Army
    Soviet guerrillas
    Polish Communists
    Opis:
    The present article is an academic study on the wartime fate of Stanisław Basaj, nome de guerre “Ryś”, one of the best-known commanders of the Peasants’ Battalions guerrillas in the Lublin region. The author raises the issue of the conflict between Basaj and the Home Army and the Ukrainians in the Zamość region in 1943-1944/1945 and cooperation with the Soviet guerrillas in the final period of the German occupation and cooperation with the local Communist authorities after July 1944. At the same time, the article includes attempts at separating facts from myths that have been surrounding the figure of “Ryś” since the Polish People’s Republic. The figure is still a legend for many Polish residents of the Hrubieszów area and a villain for the local Ukrainians.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 457-485
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-29 z 29

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies