Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "South-Eastern borderlands" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    O kilku formalnie podobnych wyrazach w mowie Polaków zamieszkałych w obwodzie lwowskim
    On several formally similar words used by Poles living in the Lviv region
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763589.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    polszczyzna południowokresowa
    etymologia
    zapożyczenia leksykalne
    Polish language in the South-Eastern Borderlands
    etymology
    lexical borrowings
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie i omówienie kilku wyrazów podobnych znaczeniowo o różnym zasięgu w gwarach polskich, zaś powszechnie znanych w mowie respondentów polszczyzny poludniowokresowej. Badania słownikowe oraz bogata dokumentacja materiałowa pokazują, że wyrazy hurba, hurma, ujma są dobrze osadzone w zasobie słownikowym respondentów posługujących się na co dzień polszczyzną południowokresową. Wielowiekowe polsko-ukraińskie kontakty ludności wpłynęły na szereg procesów językowych. Dzięki bezpośrednim kontaktom ludności dwujęzycznej dochodziło do stopniowego, wzajemnego, na ogół bliżej nieuświadomionego przejmowania różnych cech językowych (w tym gwarowych), zwłaszcza w zakresie słownictwa.
    The article aims at presenting and discussing several similar words with different meanings in Polish dialects, yet commonly known and used by Polish speakers in the South-Eastern Borderlands. Dictionary research and extensive material documentation show that the words hurba, hurma, ujma are well embedded in the vocabulary resources of respondents who use southern Polish in the South-Eastern Borderlands on a daily basis. Centuries of Polish–Ukrainian contacts have influenced a number of linguistic processes. Direct contacts among the bilingual population enabled a gradual, mutual, usually relatively unconscious acquisition of various linguistic features (including dialectal ones), especially when it comes to vocabulary.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 109-119
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazwy wyrobów z mąki w mowie mieszkańców dawnych Kresów Południowo‑Wschodnich (na przykładzie kilku wsi z obwodu lwowskiego)
    Names of flour products in the speech of the inhabitants of the former South‑Eastern borderlands (on the example of several villages from the Lviv region)
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731729.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    flour products
    southern Polish in the south‑eastern borderlands
    borrowings
    produkty mączne
    polszczyzna południowokresowa
    zapożyczenia
    Opis:
    The aim of this article is to describe the generational characteristics of flour products in the speech of Poles of the former South‑Eastern borderlands on the example of several villages from the Lviv region. My analyses focus on the dynamics of changes in the functioning of food names. The presented material and its preliminary analyses allow to unambiguously assign many names of dishes to specific generational groups of people studied. Comparison of the discussed names of dishes with the content of SGP showed that many of them are common with Polish dialect in the Poland. Confrontation with the Dictionary of the Ukrainian language and Ukrainian dialectological works from the studied area showed that many words coexist in Ukrainian, for example: buchanka, paska, pampuch, bublik, kałacz, korowaj, zawiwańce, pierożek, blin, palanycia.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 169-180
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Otorynolaryngologiczny zawodowy i naukowy dorobek lwowskiego lekarza Kazimierza Szumowskiego (1901–1941)
    Professional and scientific otorhinolaryngological achievements of the Lvov doctor Kazimierz Szumowski (1901-1941)
    Autorzy:
    Kierzek, Andrzej
    Kotuła, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1930298.pdf
    Data publikacji:
    2021-05-27
    Wydawca:
    Index Copernicus International
    Tematy:
    historia medycyny Kresów Południowo-Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej
    historia polskiej otorynolaryngologii
    history of Polish otorhinolaryngology
    history of medicine in the South-Eastern Borderlands of the Second Polish Republic
    Opis:
    Na wstępie przedstawiono drogi: życiową, zawodową i naukową doktora Kazimierza Szumowskiego (1901–1941), specjalisty otolaryngologa w Klinice Oto-laryngologii Uniwersytetu Jana Kazimierza oraz Szpitalu Ubezpieczalni Społecznej we Lwowie, uczestnika walk w obronie Lwowa, bestialsko zamordowanego przez sowietów w 1941 r. Zanalizowano dokładnie jego dokonania otorynolaryngologiczne w radiologii otiatrycznej oraz badania nad przewodnictwem ciepła w wyrostku sutkowym. Analizie poddano także m.in. problem usuwania ciał obcych z narządów otorynolaryngologicznych i leczenia twardzieli środkami chemicznymi.
    The introduction presents the life, professional and scientific paths of dr. Kazimierz Szumowski (1901-1941), an otolaryngologist specialist at the Otolaryngology Clinic of the Jan Kazimierz University and the Social Insurance Hospital in Lvov, a participant in the fights in defense of Lvov, brutally murdered by the Soviets in 1941. His otorhinolaryngological achievements in otiatric radiology and studies on heat conduction in the mastoid process were thoroughly analyzed. The problem of removing foreign bodies from otorhinolaryngological organs and treating scleroma with chemical agents were among other things also analyzed.
    Źródło:
    Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny; 2021, 10, 3; 1-5
    2084-5308
    2300-7338
    Pojawia się w:
    Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konflikty etniczne w świetle socjologii klasycznej i psychologii społecznej (na przykładzie Kresów południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej)
    Autorzy:
    Pomarańska, Renata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678322.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    ethnic conflicts
    martyrdom
    Polska
    south-eastern Borderlands
    Opis:
    Ethnic conflict in the view of classical sociology and social psychology (on the example of south-eastern Borderlands of the Second Polish Republic)The article was designed to demonstrate that social conflicts, especially ethnic ones, which belong to many factors of martyrdom. Thus, it was structured at four points. The considered topics led to the conclusion that the social and ethnic issues belong to the diverse  and complex topics. It is shown in theories of classics of sociology and contemporary theoreticians dealing with the ethnic conflicts in the aspect of sociology and social psychology. Konflikty etniczne w świetle socjologii klasycznej i psychologii społecznej (na przykładzie Kresów południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej)Celem artykułu jest wykazanie, że konflikty społeczne, zwłaszcza te, które przyjmują postać konfliktów etnicznych, stanowią jedną z wielu przyczyn martyrologii. Artykuł został podzielony na cztery części. Rozpatrywane zagadnienia prowadzą do wniosku, że problemy społeczne i etniczne są zróżnicowane i złożone, jak wykazano w teorii klasyków socjologii oraz współczesnych teoretyków zajmujących się konfliktami etnicznymi z punktu widzenia socjologii i psychologii społecznej.
    Źródło:
    Sprawy Narodowościowe; 2016, 48
    2392-2427
    Pojawia się w:
    Sprawy Narodowościowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Książęta Jerzy i Krzysztof Zbarascy wobec problemów południowo-wschodniego pogranicza Rzeczypospolitej w drugim i trzecim dziesięcioleciu XVII wieku
    The princes Jerzy and Krzysztof Zbaraski towards the problems of South-Eastern borderlands of Polish Republic in second and third decade of 17th century
    Autorzy:
    Anusik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/689512.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Rzeczpospolita w pierwszej połowie XVII w.
    pogranicze południowo-wschodnie
    Jerzy ks. Zbaraski
    Krzysztof ks. Zbaraski
    Zygmunt III
    Turcja
    Tatarzy
    Kozacy
    Polish Republic in the first half of 17th century
    South-Eastern borderlands
    Jerzy prince Zbaraski
    Krzysztof prince Zbaraski
    Sigismund III
    Turkey
    Tatars
    Cossacks
    Opis:
    The princes Jerzy and Krzysztof Zbaraski were descendants of the old and very wealthy magnates family. Their education, wealth and mental qualities predestined them to play an important role in the political arena. Reluctance on the part of Sigismund III made, however, that the two brothers found themselves in the ranks of the opposition. As owners of large estates in the South-Eastern borderlands, the princes have to be interested in both the situation in Ukraine, as well as relations with neighboring countries in this region of the Polish Republic. In the middle of the second decade of the seventeenth century, they fell into conflict with the hetman Stanislaw Żółkiewski. They believed that the policy of hetman in borderlands leads to war with Turkey. Zbaraski brothers advocated the maintenance of peace with the Sultan. Their relation to the Ottoman Empire did not change until the end of their lives. Maintaining peaceful relations with Turkey they regarded as one of the priorities of the foreign policy of the Polish Republic. On the issue of relations with the Crimean Khanate the princes Zbaraski looked through the prism of Turkish politics. They regarded rulers of Crimea as performers of the policy of Istanbul and sultan tool to exert pressure on the Polish Republic. They were in favor of not to provoke Tartars. But both of them took an active part in the fight against Tartar s invasions. In the fight against the Tatars they were ready to use the help of the Cossacks. In the years 1624–1628 the Zbaraski brothers supported the idea of intervention in the internal affairs of the Crimean Khanate. They believed that fueling the civil war in the Crimea will be in every way beneficial to the interests of the Polish Republic. Very interesting was also the attitude of Zbaraski brothers to the Cossacks. Both princes believed Cossacks as the rebels, destroyers of internal order and adventurers provoking conflicts with Turkey. They do not accept the policy of tolerance towards Cossacks in the period before Cecora. After Khotyn war they urged Cossacks to stop their trips to the Black Sea. The both brothers quickly recognized the danger posed by an alliance of Orthodox bishops and the Cossacks. They found it as a serious threat to the interests of the Polish Republic in Ukraine. The princes Zbaraski referred to the Cossacks with a sense of superiority and contempt. Appreciated, however, their military force. The Zbaraski brothers advocated a policy of hard hand against the Cossacks. Prince Jerzy has repeatedly stated that the Cossacks do not need any committee, but a sword. However, the princes of Zbaraż feel awe in front of a large and valiant Cossacks army. They feared the destruction of their landed estates. After the conclusion of the Treaty of Kurukove they opted, however, for strict compliance with its terms. Relatively little attention devoted Zbaraski brothers to the situation in the Danubian principalities – Moldavia and Wallachia. But both brothers carefully watched the actions of the ruler of Transylvania – Bethlen Gabor. The paradox seems the fact that after the death of Krzysztof, when he was the most powerful magnate in the South-Eastern borderlands of the Republic, Jerzy Zbaraski was much less interested in the situation in that region. His attention was absorbed at that time by completely different problems. It is in this context to note that even earlier the issue of the problems of the South-Eastern borderlands of Polish Republic were not the main subject of the interest of the Zbaraski brothers. Both princes were politicians who tried to influence the whole, as well internal and foreign policy of the state. Because of that reason they followed and commented all the most important events that have taken place in the Central and Eastern Europe in the second and third decade of the seventeenth century.
    Książęta Jerzy i Krzysztof Zbarascy byli potomkami starej i ogromnie bogatej rodziny magnackiej. Ich wykształcenie, majątek i walory umysłowe predestynowały ich do odgrywania ważnej roli na arenie politycznej. Niechęć ze strony Zygmunta III sprawiła jednak, że obaj bracia znaleźli się w szeregach opozycji. Jako właściciele wielkich majątków na kresach, książęta z natury rzeczy musieli być zainteresowani zarówno sytuacją na Ukrainie, jak i stosunkami z państwami graniczącymi w tym regionie z Rzecząpospolitą. W połowie drugiego dziesięciolecia XVII w. popadli w konflikt z hetmanem Stanisławem Żółkiewskim. Uważali bowiem, że polityka hetmana na kresach prowadzi do wojny z Turcją. Zbarascy opowiadali się natomiast za utrzymaniem pokoju z sułtanem. Swojego stosunku do państwa Imperium Osmańskiego nie zmienili do końca życia. Utrzymanie pokojowych stosunków z Turcją uważali za  jeden z priorytetów polityki zagranicznej Rzeczypospolitej. Na kwestię stosunków z Chanatem Krymskim książęta Zbarascy patrzyli przez pryzmat polityki tureckiej. Władców Krymu uważali za wykonawców polityki Stambułu i narzędzie służące sułtanom do wywierania nacisku na Rzeczpospolitą. Opowiadali się za tym, by nie prowokować Tatarów. Brali jednak czynny udział w zwalczaniu najazdów tatarskich. W walce z Tatarami gotowi byli wykorzystać pomoc Kozaków. W latach 1624–1628 bracia Zbarascy poparli pomysł interwencji w wewnętrzne sprawy Chanatu Krymskiego. Uważali bowiem, że podsycanie wojny domowej na Krymie będzie pod każdym względem korzystne dla interesów Rzeczypospolitej. Bardzo ciekawy był też stosunek braci Zbaraskich do Kozaczyzny. Obaj książęta uważali Kozaków za buntowników, burzycieli porządku wewnętrznego i awanturników prowokujących konflikty z Turcją. Nie akceptowali polityki pobłażania Kozakom w okresie przed Cecorą. Po Chocimiu nakłaniali Kozaków do zaprzestania wypraw na Morze Czarne. Obaj bracia bardzo szybko dostrzegli niebezpieczeństwo, jakie stanowił sojusz prawosławnych władyków z Kozaczyzną. Uznali go za poważne zagrożenie dla interesów Rzeczypospolitej na Ukrainie. Książęta Zbarascy odnosili się do mołojców z poczuciem wyższości i z pogardą. Doceniali jednak siłę wojskową Kozaczyzny. Bracia Zbarascy opowiadali się za polityką twardej ręki wobec Kozaków. Książę Jerzy wielokrotnie powtarzał, że na Kozaków nie trzeba żadnych komisji, tylko szabli. Niemniej książęta ze Zbaraża czuli respekt przed liczną i bitną armią kozacką. Bali się zniszczenia swoich majątków. Po zawarciu ugody kurukowskiej opowiedzieli się jednak za rygorystycznym przestrzeganiem jej warunków. Stosunkowo niewiele uwagi poświęcali natomiast Zbarascy sytuacji w księstwach naddunajskich – Mołdawii i Wołoszczyźnie. Śledzili zaś poczynania władcy Siedmiogrodu – Bethlena Gabora. Paradoksem wydaje się to, że po śmierci Krzysztofa, kiedy został najpotężniejszym latyfundystą na kresach Rzeczypospolitej, Jerzy ks. Zbaraski w dużo mniejszym stopniu interesował się sytuacją w tamtym regionie. Jego uwagę absorbowały bowiem w tym czasie zupełnie inne problemy. Warto w tym kontekście zaznaczyć, że również wcześniej problematyka pogranicza południowo-wschodniego nie stanowiła bynajmniej głównego przedmiotu zainteresowania braci Zbaraskich. Byli oni bowiem politykami, którzy próbowali wpływać na całokształt tak wewnętrznej, jak i zagranicznej polityki państwa, śledząc i komentując na bieżąco wszystkie najistotniejsze wydarzenia, które rozgrywały się w Europie Środkowo-Wschodniej w drugim i trzecim dziesięcioleciu XVII w.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2016, 15, 2
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Tatar Military Art of War in the Early Modern Period: An Example of Asymmetric Warfare
    Autorzy:
    Gliwa, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/601503.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    asymmetric warfare
    Tatar military art of war in the early modern period
    organised violence
    war amongst the people
    south-eastern borderlands of the Polish-Lithuanian Commonwealth
    Opis:
    The present analysis of military operations carried out by Tatar Hordes in the sixteenth and seventeenth centuries has shown that these operations were basically shaped by asymmetric actions. Their main characteristics were secrecy of action up to the moment of attack, use of information-and-intelligence warfare struggle instruments, a total character of operations taken against civilians, their material resources and economic infrastructure, with use of terrorist tactics and means of psychological impact that aimed at intimidating the community under attack. The actions of Tatar Hordes were primarily focused on non-military aspects and took advantage not only of classic military tools but also a combination of political measures and instruments as well as those typical of economy, these including a variety of economic and demographic pressures. Pursuing asymmetric action was in the hands of the Giray (Gerey) dynasty one of the most important tools enabling them to efficiently achieve their political goals in the international arena and to support the economic development of the Crimean Khanate through permanent transfers of slaves and tangible property of various sorts.
    Źródło:
    Acta Poloniae Historica; 2016, 114
    0001-6829
    Pojawia się w:
    Acta Poloniae Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zamość i Zamojszczyzna na mapie językowej i kulturowej Polski
    Zamość and its province on the linguistic and cultural map of Poland
    Autorzy:
    Makarski, Władysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850766.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Akademia Zamojska
    Tematy:
    regional language varieties in the Region of Zamość
    names (toponyms, anthroponyms, church names) in the South Eastern Borderlands
    literary activities in Zamość
    Zamość
    Zamość literacki
    zamojskie gwary kresowe
    południowo-kresowa onimia (toponimy, antroponimy, patrocinia)
    Opis:
    Artykuł ukazuje Zamość i Zamojszczyznę w kontekście dialektalnej mapy kresów południowowschodnich z charakterystycznymi interferencjami ukraińskimi, które stanowią odbicie historycznych dziejów politycznych i osadniczo-etnicznych tych terenów, sięgających czasów plemiennych. Mapę tę wyznaczają cechy tekstów gwarowych i środowiskowych (dawne i współczesne) oraz różnorakie onimy (nazwy miejscowe, nazwy osobowe, wyznania kościołów i cerkwi oraz inne). Poza regionalnym językiem Zamojszczyzna manifestuje odrębność poprzez swoją literaturę, folklor, życie kulturalne i naukowe (z historyczną Akademię Zamojską), rangę swoich zabytków (z Zamościem jako miastem wpisanym na listę światowego dziedzictwa kulturowego) oraz walory krajobrazowo-turystyczne (z Roztoczańskim Parkiem Narodowym, kilkoma parkami krajobrazowymi i rezerwatami).
    This paper is a brief presentation of the town of Zamość and the Zamość Region in the context of the map of dialects spoken in the historical territories of South-Eastern Borderlands. The dialect spoken there contains a lot of Ukrainian linguistic interferences, which mirror the political, ethnic and civilization history of this land, reaching back to the tribal roots. The map is delineated by the particular features of the dialectal and sub-dialectal texts (old and modern) as well as a variety of names (place names, personal names, names of churches, etc.). Apart from its regional language variety, the region of Zamość is distinctive for its literature, folklore, cultural and academic life (historic Zamość Academia), a whole range of the highest class architectural sights (Zamość as a town is placed on the UNESCO World Heritage List), spectacular geographical and tourist surroundings (including the Roztocze National Natural Park, some landscape parks and nature reserves).
    Źródło:
    Facta Simonidis; 2008, 1, 1; 313-325
    1899-3109
    Pojawia się w:
    Facta Simonidis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies