Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Slavonic words" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-6 z 6
    Tytuł:
    Germanische und slavische Bezeichnungen für ‘Milch’ und ‘melken’
    The Germanic and Slavonic words for ‘milk’ and ‘to milk’
    Autorzy:
    Levickij, Viktor
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699964.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Germanic
    Slavonic words
    linguistic history
    Opis:
    A hypothesis has been proposed stating that the Germanic words with the meaning ‘milk’ and ‘to milk’ go back to IE root *mel- ‘to crush, to squash’, ‘to spread, to smear’. This root could have generated two semantic derivatives, namely, ‘to spill; wet, moist’ and ‘to rub, to stroke’ to which the meanings ‘milk’ and ‘to milk’ go back. The Germanic *mel-uk- ‘milk’ might be a compound word, the second component o which *au eg-/ug- has the meaning ‘to increase, to add’.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 2; 101-104
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Церковнослов’янізми, пов’язані з церковними таїнствами в українському письменстві ХVІ –ХVІII століть
    Cerkiewnosłowianizmy powiązane z cerkiewnymi sakramentami w piśmiennictwie ukraińskim ХVІ –ХVІII wieku
    Church Slavonic words associated with the church sacraments in the Ukrainian literature of the 17th and 18th centuries
    Autorzy:
    Осінчук, Юрій
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594227.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    słownictwo
    zabytki piśmiennictwa
    semantyka
    sakrament
    cerkiewnosłowianizmy
    vocabulary
    historic texts
    semantics
    sacrament
    Church Slavonic words
    Opis:
    W artykule poddano analizie fonetykę, strukturę oraz semantykę słownictwa cerkiewnosłowiańskiego funkcjonującego w języku ukraińskim ХVІ–ХVІІІ w. Przedstawiono również rozwój semantyczny cerkiewnosłowianizmów we współczesnym języku ukraińskim oraz w praktyce liturgicznej. Aktualność niniejszego badania wynika z konieczności podjęcia dogłębnych oraz systematycznych studiów nad słownictwem liturgicznym i obrzędowym w języku ukraińskim ХVІ–ХVІІІ w., szczególnie nad wyrazami pochodzenia cerkiewnosłowiańskiego, tak charakterystycznymi dla sfery religijnej – dotyczącymi sakramentów, ich udzielania itp. Za bazę źródłową artykułu posłużyły ukraińskie zabytki piśmiennictwa świeckiego: akta i dokumenty sądowe, gramoty, latopisy, utwory literatury polemicznej oraz pięknej, wchodzące do korpusu źródeł Słownyka ukrajinśkoji mowy XVI – perszoji połowyny XVII st., Istorycznoho słownyka ukrajinśkoho jazyka pod redakcją J. Tymczenki oraz ich kartotek, przechowywanych w O ddziale języka ukraińskiego Instytutu Ukrainoznawstwa im. I. Krypiakiewicza NAN Ukrainy (Lwów). Dołączono materiał ilustracyjny pochodzący z zabytków, które łączą styl teologiczny z naukowym. Przeprowadzona analiza wykazuje, że różne warianty graficzne i fonetyczne słownictwa cerkiewnosłowiańskiego, powiązanego z sakramentami cerkiewnymi, były bardzo często używane w języku ukraińskim XVI–XVIII w. Mowa tu przede wszystkim o kalkach semantycznych z języka greckiego, które za pośrednictwem języka cerkiewnosłowiańskiego weszły do języka ukraińskiego. Jak się okazuje, badane słownictwo z minimalnymi zmianami semantycznymi przetrwało we współczesnej literackiej ukraińszczyźnie oraz w praktyce cerkiewnej i liturgicznej.
    This article analyses the phonetics, structure and semantics of Church Slavonic words used in the Ukrainian language of the 16th to 18th centuries. The semantic development of Church Slavonic words in contemporary Ukrainian and in liturgical practice is also examined. The research is timely due to the need for a deeper, systematic study of liturgical and ritual vocabulary in the Ukrainian language of the 16th to 18th centuries, in particular of items taken from Church Slavonic characteristic of the religious sphere – such as those associated with the sacraments and their administration. The sources for the research were secular Ukrainian texts: legal documents, scripts, chronicles, literature and polemical writings, found in the corpus of the Dictionary of the Ukrainian Language, 16th and First Half of 17th Century, in the Ukrainian Historical Dictionary, ed. E. Timchenko, and in the card index kept at the Ukrainian Language department of the Ivan Krypiakevych Institute of Ukrainian Studies, at the National Academy of Sciences of Ukraine (Lviv). Illustrative material from the historic texts, combining theological and scientific styles is included. The analysis shows that different graphic and phonetic variants of Church Slavonic vocabulary connected to church sacraments were in frequent use in the Ukrainian language of the 16th to 18thcenturies. These are mostly semantic calques from Greek which came into the Ukrainian language via Church Slavonic. The studied vocabulary was found, with minimal semantic changes, to have survived in modern literary Ukrainian and in Church and liturgical practice.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 351-369
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Церковнослов’янізми із коренем -мук-/-муч- в староукраїнських пам’ятках XVI–XVII ст
    Ecclesiastical Slavicism With the Root of -muk-/-much- in the Old Ukrainian Monuments of the 16th and 17th Centuries
    Cerkiewnosłowianizmy z rdzeniem -muk-/-muč- w zabytkach staroukraińskich z XVI–XVII wieku
    Autorzy:
    Osinczuk, Jury
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1831394.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-26
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    słowniki historyczne i współczesne
    zabytki piśmiennictwa ukraińskiego
    semantyka
    cerkiewnosłowianizmy
    historical and contemporary dictionaries
    monuments of Ukrainian writing
    semantics
    church Slavonic words
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyniki badań, których przedmiotem były wyrazy cerkiewnosłowiańskie zawierające rdzeń -muk-/-muč-. Za bazę źródłową posłużyły zabytki piśmiennictwa ukraińskiego XVI–XVII wieku (akta, dokumenty sądowe, testamenty, opisy zamków, uniwersały kancelarii hetmańskich, dokumenty wspólnot kościelnych i szkolnych, kroniki, dzieła religijne, polemiczne i beletrystyczne, zabytki literatury naukowej i edukacyjnej, literatury liturgicznej, dziedzictwa epistolarnego itp.) wchodzące do korpusu źródeł Słownika języka ukraińskiego XVI – pierwszej połowy XVII wieku pod redakcją D. Hrynczyszyna i innych oraz Słownika historycznego języka ukraińskiego pod redakcją E. Tymczenki. Stwierdzono, że powyższe słowniki notują ponad trzydzieści różnych pod względem budowy wyrazów i fonetyczno-graficznych wariantów form wyrazowych z rdzeniem -muk-/-muč-. Podczas badań skupiono się przede wszystkim na analizie etymologicznej badanych leksemów, zmierzającej do ustalenia ich semantycznego etymonu, przy czym zauważono, że część cerkiewnosłowiańskich form wyrazowych to kalki z języka greckiego. Przeprowadzona analiza wykazała także, że abstrakcyjne cerkiewnosłowianizmy z rdzeniem -muk-/-muč-, zaświadczone w zabytkach XVI–XVII wieku, nie uległy znaczącym zmianom semantycznym w historii leksyki ukraińskiej. Niektóre natomiast słowa zostały częściowo zmodyfikowane semantycznie, w szczególności te, które weszły w skład stałych zwrotów języka ukraińskiego XVI i XVII wieku, a inne nabrały znaczenia przenośnego. Historia analizowanych leksemów nie jest jednakowa: zdecydowana większość zbadanych cerkiewnosłowianizmów zachowała się do dziś w ukraińskim języku literackim, a także w mowie potocznej; część funkcjonuje w ukraińskiej praktyce liturgicznej.
    The article presents research results of the ecclesiastical slavicisms with the root -muk-/-much-. The research is based on monuments of Ukrainian literature written during the 16th–17th centuries (card catalogues, court documents, wills, descriptions of castles, universals of the offices of hetmans, documents of church and school fraternities, chronicles, works of religious, polemical and fiction, memos of scientific and educational literature, liturgical literature, epistolary heritage, etc.) included in the source database Dictionary of the Ukrainian language of the XVI – the first half of the XVII century, edited by D. Hrynchyshyn and Chikalo M., and Historical Dictionary of the Ukrainian language, edited by E. Tymchenko. It was found that the dictionaries mentioned above list more than thirty words of different structure and phonetic-graphic variants of word forms with the root -muk-/-much-. The study focused on the etymological analysis of the studied tokens, which was aimed to establish their semantic etymon, while it was noted that some Church Slavonicisms are traces to the Greek language. The analysis also showed that the abstract Church Slavonic words with the root -muk-/-much-, attested in Ukrainian monuments of the 16th–17th centuries, did not undergo significant semantic changes in the history of Ukrainian vocabulary. On the other hand, some words have undergone a partial semantic modification, particularly those that have become a part of the idioms in the Ukrainian language of the 16th and 17th centuries, while others have become figurative. It is established that the historical part of the analyzed lexemes is not the same. The vast majority of the studied Church Slavonicisms have survived to this day in the Ukrainian literary language, as well as in the colloquial language. Some of them function in Ukrainian liturgical practice.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2020, 68; 121-143
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in Latvian
    Autorzy:
    Bušmane, Brigita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676545.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Latvian language
    High Latvian Dialect
    Slavonic borrowings
    variants of words
    semantics
    distribution area of words
    Opis:
    Slavic Loanwords in the Terms for Dumplings in LatvianFood is an essential part of the material culture of every nation. It frequently preserves national traditions and old names longer than other spheres do, additionally, it lets observe the influence of other cultures. According to dictionary data, dumplings were known in Latvia already in the 18th century. Many names for them have been attested in regional subdialects of Latvian; borrowings usually cover wide areas.In this article, basing on ethnographic and linguistic material notations of different antiquity thus tracing the use of names for dumplings almost a century long and referring to dictionary data from 18th–19th century, the author tried to reveal the use and distribution of names for dumplings of Slavic origin in subdialects of Latvian, as well as to offer fragmentary data on the use of particular Slavic borrowings in neighboring languages.The Slavic borrowings kļocka, zacirka alongside variant names are widespread in Eastern Latvia, i.e. in a rather narrow or wide area of the High Latvian dialect. In Eastern Latvia, the names klučki, klučkas derived from the Germanic borrowing kluči, with insertion of the consonant k under influence of Russian, have also been registered.From the semantic angle, the borrowings kļockas, klučkas and their variants are denoting dumplings made of various raw materials (e.g., different kinds of flour, also pea-flour, potatoes). Further references to ingredients of this food and its preparation are included in the explanation of the Slavic borrowing zacirka and its variants most typical for the peasants vocabulary in Latgale.The Slavic borrowings examined in this article have not seldom (even up to the last decades of the 20th century) been serving as the only names of the said dish in the speech of representants of the oldest generation in the particular area in Eastern Latvia. Słowiańskie zapożyczenia wśród nazw pierogów w języku łotewskim Żywność stanowi zasadniczą część kultury materialnej każdego narodu. Nazwy związane z nią często zachowują narodowe tradycje i dawne nazwy dłużej, niż to ma miejsce w innych sferach, a ponadto umożliwiają zaobserwowanie wpływu innych kultur. Według danych słownikowych, pierogi były znane na Łotwie już w XVIII w. Potwierdzono wiele ich nazw w regionalnych subdialektach łotewskich; zapożyczenia na ogół występują na całym obszarze.W tym artykule autorka stara się – na podstawie zapisów w materiałach etnograficznych i lingwistycznych z różnych okresów, śledząc użycie nazw pierogów w ciągu niemal stulecia i odnosząc się do danych ze słowników z XVIII–XIX w. – pokazać użycie i dystrybucję różnych nazw pierogów pochodzenia słowiańskiego w subdialektach łotewskich, jak też podać fragmentaryczne dane o użyciu poszczególnych zapożyczeń słowiańskich w sąsiednich językach.Słowiańskie zapożyczenia kļocka, zacirka, obok ich odmianek, są rozpowszechnione we wschodniej Łotwie, tj. w obszarze dialektu wysokołotewskiego. We wschodniej Łotwie zarejestrowano też nazwy klučki, klučkas, derywaty od niemieckich zapożyczeń kluči z insercją spółgłoski k pod wpływem języka rosyjskiego.Pod względem semantycznym zapożyczenia kļockas, klučkas i ich odmianki oznaczają pierogi zrobione z różnych surowców (np. różnych rodzajów mąki i ziemniaków). Dalsze odniesienia do składników tej potrawy i sposobu jej przygotowania zawarte są w objaśnieniu słowiańskiego zapożyczenia zacirka i jego odmianek najbardziej typowych dla słownictwa łotewskich chłopów.Słowiańskie zapożyczenia analizowane w tym artykule nierzadko (jeszcze do ostatnich dekad XX w.) służyły jako jedyne nazwy omawianych dań w mowie przedstawicieli najstarszej generacji mieszkańców obszaru wschodniej Łotwy.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    К ПРОБЛЕМЕ ИССЛЕДОВАНИЯ ЛЕКСИКИ ПРАСЛАВЯНСКОГО ЯЗЫКА
    The Problem of Research Vocabulary Proto-Slavic Language
    Autorzy:
    Пятаева, Наталия
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/444450.pdf
    Data publikacji:
    2013-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    etymological family of words
    genetic paradigm
    pan-Slavic roots
    the Russian historical
    lexicology
    Common Slavonic’s picture of the world
    Opis:
    The authoress of the present article touched upon the problems of diachronic description of lexical-semantic system of Russian from Common Slavonic’s up to the modern state on the basis of research of genetically close lexicon united in derivational, root and etymological families are considered. The authoress proved the opportunity and necessity of distinguishing of a new complex lexical unit – a genetic paradigm in the structure of which etymological family of words on the basis of a genetic generality and semantic relations their components are united.
    Źródło:
    Acta Neophilologica; 2013, XV/1; 143-154
    1509-1619
    Pojawia się w:
    Acta Neophilologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Внутренняя форма слова и ее реализация в древних славянских текстах
    Autorzy:
    Кожинова, Алла
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611789.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    word’s internal form
    etymology
    Church Slavonic language
    Old Slavic language
    text linguistics
    wewnętrzna forma słowa
    etymologia
    język cerkiewno-słowiański
    język starosłowiański
    lingwistyka tekstu
    Opis:
    The article presents an analysis of how the word’s internal form participates in the construction of text, specifically of whether its historical memory joins elements of text.In focus is the transparent motivation of the word, which participates in the emergence of the figura etymologica construction, as well as de-etymologized motivation that serves to establish links within the textual space. The study was conducted on the basis of Old Slavic and Church Slavonic texts.
    W artykule dokonano analizy udziału wewnętrznej formy słowa w tworzeniu tekstu, a mianowicie zbadano kwestię, czy pamięć historyczna słowa wywiera wpływ na powstanie tekstu, łącząc jego poszczególne fragmenty. Rozpatrywana jest przezroczysta motywacja słowa, która bierze udział w tworzeniu konstrukcji zwanej figura etymologica, oraz motywacja deetymologizowana tworząca związki różnego rodzaju wewnątrz przestrzeni tekstowej. Badania przeprowadzono na bazie tekstów starosłowiańskich i cerkiewnosłowiańskich.
     W artykule dokonano analizy udziału wewnętrznej formy słowa w tworzeniu tekstu, a mianowicie zbadano kwestię, czy pamięć historyczna słowa wywiera wpływ na powstanie tekstu, łącząc jego poszczególne fragmenty. Rozpatrywana jest przezroczysta motywacja słowa, która bierze udział w tworzeniu konstrukcji zwanej figura etymologica, oraz motywacja deetymologizowana tworząca związki różnego rodzaju wewnątrz przestrzeni tekstowej. Badania przeprowadzono na bazie tekstów starosłowiańskich i cerkiewnosłowiańskich.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-6 z 6

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies