Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Slavonic" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 182
Tytuł:
O zasadach opisu zwierząt w słowiańskiej kulturze ludowej
ON THE PRINCIPLES OF DESCRIBING ANIMALS IN SLAVONIC FOLK CULTURE
Autorzy:
Góra, Aleksandr W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611793.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the cultural image of animals
Slavonic folk tradition
mythological sphere
kulturowy obraz zwierząt
tradycja ludowa Słowian
sfera mitologiczna
Opis:
Autor wydanej w roku 1997 w Moskwie książki Simvolika životnych v slavjanskoj narodnoj tradicii przedstawia zasady opisu kulturowych obrazów zwierząt w tradycji ludowej Słowian. Zasady te oparte są na koncepcji semiotycznej, która zakłada istnienie wspólnego schematu, leżącego u podstaw charakterystyki poszczególnych zwierząt (ściślej – ich językowo-kulturowych wyobrażeń). W obrazach zwierząt autor uwzględnia te cechy, które wiążą się ze sferą mitologiczną. Obejmują one 16 rubryk (m.in. nazwy, status społeczny, wygląd, atrybuty, pochodzenie, miejsce i czas przebywania, funkcje, obiekt itd.), z których szczegółowiej przedstawia dwie: pochodzenie oraz właściwości, zdolności i skłonności zwierząt.
The author of the article, whose book Simvolika zhivotnykh v slavyanskoy narodnoy traditsii was published in Moscow in 1997, presents the principles describing cultural images of animals in Slavonic folk tradition. The principles stem from a semiotic conception which assumes the existence of a common schema for the characterization of particular animals, or rather of their linguistic-cultural images. In the images, the author discerns sixteen categories of features of a mythological nature (i.e., among others, names, social status, appearance, attributes, origin, place and time of habitat, functions, the patient, etc.). Two of these, the origin of animals and their properties, abilities and inclinations, receive a more detailed treatment.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 251-263
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szlachetny rodowód polskiego pędraka
The Noble Ancestry of the Polish Word pędrak (Sprat)
Autorzy:
Popowska-Taborska, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127795.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
pędrak
języki słowiańskie
sprat
Slavonic languages
Opis:
The paper (written in the form of a humour report) depicts the development of the word ponorь “pędrak” (sprat) in particular Slavonic languages.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 317-319
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ситуация билингвизма в сфере церковно-религиознои общественной деятельности в современной России
Autorzy:
Крылова, Ольга A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1925949.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
sphere of church-and-religion activity
church-and-religion style
bilinguism
church slavonic language
Opis:
The article treats the linguistic situation existing in the sphere of church-and-religion public social activity. It characterized as the situation of bilinguism because there arefunctioning both the Church Slavonic language and the church-and-religion functional language style of modem literary Russian. The characteristics of the latter is given in theaspe cts of content and expression.
Źródło:
Stylistyka; 2005, 14; 383-391
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura polska w słowiańskiej bibliotece wydawnictwa „Wahazar”
Polish literature in the slavonic library of „Wahazar Publishers
Autorzy:
Bazylewski, Andriej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481216.pdf
Data publikacji:
2007-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Polish literature
Wahazar
Slavonic cultural space
Opis:
„Wahazar” Publishers from 1992 issues in Russian translation „Collection of the Polish Literature” and from 2003 - bilingual „Polish-Russian Poetic Library”. These series (as well as „Collection of the Serbian Literature” and „Serbian-Russian Poetic Library”) form integral part of the Slavonic library, which’s aim is to make united information-field and to resist primitivization of the whole-Slavonic cultural space. Research, artistic and enlightening activity of the Publishers is the element of constructive alternative in the epoch of aggressive chaotization of the world, serves for communication upon new-arisen prohibitions. Productive existence of this publishing utopia shows, on a level with large number of other facts, that in spite of onset of dehumanizing globalization, in spite of guided devaluation of culture texts - nowadays increases the tendency to form open community of Slavonic (and wider - East-European) cultures, which is not subjected to ethnic patterns, ideomyths, negative inertia. New times could become the stage of really friendly contacts between the peoples - without pauses, conceals and distortions, the stage of continually coming news about things which are important and lasting, not artificially played up, marginal and ephemeral, about those true things which can help to consolidation - not frittering away.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2007, 1, XII; 105-118
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z aktualnych problemów ukraińskiej leksyki religijnej
Из актуальных проблем украинской религиозной лексики
Autorzy:
Nowacka, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2120137.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
słownictwo chrześcijańsko-religijne
literatura konfesyjna
język staro-cerkiewno-słowiański
Cerkiew greckokatolicka
dublety językowe
Christian and religious vocabulary
confessional literature
Old Church Slavonic language
Eastern Orthodox Church
language doublets
Opis:
Настоящая статья является пробой панорамного представления актуальных проблем развития украинской конфессионной лексики. Процесс стабилизации религиозной жизни украинцов, который начался в 90-ые гг. ХХ века, все еще требует разрешения многих вопросов. Одной из наиболее важных задач является нормализация языка, используемого в отправлении религиозного культа. Настоящее состояние украинской христианско-религиозной лексики демонстрируется в статье многочисленными примерами из молитвенников, катехизисов и различных изданий Святого Писания, что позволяет сделать вывод о дотаточно свободном использовании языковых эквивалентов из области фонетики, морфологии, словообразования, синтаксиса, стилистики и лексики.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 7; 149-162
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O podstawach teoretycznych semantycznej kategorii ablatywności w językach słowiańskich
On theoretical rudiments of semantic category of ablativeness in Slavonic languages
Autorzy:
Lachur, Czesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481865.pdf
Data publikacji:
2008-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
semantic category
ablativeness
Slavonic languages
Opis:
The basis for designation of the category of ablativeness is apresence in a language of a physical idea of translocation of an object with respect to a localizer as well as specific linguistic means which reflect the said idea. Ablativeness is a specific type of movement indicating translocation from the localizer (or its part). Such understanding of ablativeness reflects a mode of perception of specific phenomenon in reality by language users. Therefore this article discusses the very essence of semantic category of ablativeness.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 437-446
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polonistyka rosyjska w pierwszej dekadzie XXI wieku (uwagi polskiego rusycysty)
Polish studies in Russia in the first decade of 21st century (remarks of a Polish specialist in Russian Studies)
Autorzy:
Wołodźko-Butkiewicz, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481252.pdf
Data publikacji:
2008-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Polish studies in Russia
Slavonic Studies
literature
Opis:
Polish Studies in Russia have considerably increased their activity since the political transformations of the 1980s and 1990s, to the extent that can be compared to Russian Studies in Poland. The lack of censorship constraints, the use of new research methodologies as well as the benefits of cooperation with numerous centres of Slavonic Studies resulted in contributing a lot of novelty to the research upon Polish literature, history and culture. This article covers the most vital achievements of Polish studies in Russia, including Polish-Russian projects, in particular the so-called imagologic research, referring to cultural relations between Poland and Russia and mutual perception of the two nations. The article presents the centres of Polish studies in Russia - the Moscow State University, the Saint-Petersburg State University, the State University for the Humanities (RGGU), the Institute for Slavonic Studies at the Russian Academy of Sciences and the Kaliningrad State University. It also enumerates the most noted academic researchers and tutors for a few generations of specialists in Polish Studies, i.e. Professor Elena Cybenko, Professor Viktor Chorev, Professor Aleksy Dimitrovski and Professor Aleksander Lipatov. The coverage also includes erudite and innovative monographies published during the last decade, concerning the history of Poland and Polish literature of different periods, ranging from 17th century to the present, for instance a monography by Natalia Filatova about Kazimierz Brodzinski, a study by Maria Leskinen concerning the phenomenon of sarmatism, by Pawel Iwinski about Mickiewicz and Pushkin, by Andrej Baranov about the influence of Fyodor Dostoyevsky's literature on the Polish literature at the turn of 19th and 20th century, by Viktoria Tichomirova about the Polish prose devoted to the Second World War and a monography by Irina Adelgejm about the contemporary Polish literature after 1989. Analogies between the present situation of Russian Studies in Poland and Polish Studies in Russia were also taken into consideration.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 233-247
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Славянские возвышенные идеи свободы, общности и братства в письмах разных лиц к Л.Н. Толстому и его ответ Стефании Ляудын-Хшановской Польcкой женщине („Одной из многих”)
Slavonic glorious ideals of freedom, union and brotherhood in letters to Count Leo Tolstoy and the writer’s reply to Stefania Laudyn-Chrzanowska - „To a Polish Woman (One of Many)
Autorzy:
Białokozowicz, Bazyli
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481739.pdf
Data publikacji:
2008-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Leo Tolstoy
Russian literature
Slavonic ideals
Opis:
The author’s of Resurrection letters to different addressees, as well as about 60 thousand letters to the Russian writer from all over the world are kept in the Department of Manuscript Works of the National Museum of Count Leo Tolstoy in Moscow. Indeed, it is a real mine of knowledge of the writer’s contemporary Russia and the world of those days. The author of this publication pays particular attention to the letters of correspondents in Slavonic countries who subjected Slavonic glorious ideals of freedom, union and brotherhood to a penetrating analysis in view of a peaceful community of people of different nationalities, races and cultures. Such were the letters to Count Leo Tolstoy of 6th July 1909 by All-Slavonic Association „Slavia”, as well as the letters of 11th June 1910 by a revived Polish Fellowship Association — reverting to noble as well as tragic Arian history in the Poland of Reformation, signed by Marian Tadeusz Lubecki, Jozef Ostka, Stefan Baraniecki, Stanisław Parczyński, Kazimierz Piątka, Amelia Poznańska and many others. The Russian writer was applied to with many various requests (e.g. Osip Vysoky of Czech in the matter of rendering; Andża Mita Petrovic of Belgrade in the concern of Bosnia-Herzegovina annexation by Austria; Marian Zdziechowski of Cracow in the issue of tolstoizm as a religious-ethical doctrine; Jan Niecisław Ignacy Baudouin and Jan Styka in the question of death penalty). Tolstoy’s confidant in European and Slavonic matters was a Slovakian doctor and philosopher, Dusan Makovicky, living in Yasna Polyana, the author of a masterpiece — The Yasna Polyana Record (1904—1910). Count Leo Tolstoy would consequently answer the rankling the Slavonic society questions in harmony with his rationalistic doctrine, called tolstoizm. According to the writer’s sound belief God is love and through Jesus Christ shares with His love with people. A full union with God — it is the union in the truth, love and peace. A man who chooses love is soaked through with endless kind-heartedness. The main feature of Tolstoy was a grave concern for the world’s doom. A Christian should be totally deprived of hate and the feeling of revenge; love, forgiveness, compassion, fight against evil through spreading kindliness and noble feelings should be the trails of the religion based on the life and teachings of Christ, in agreement with the principle: who lives with God, chooses love. The love of fellow being was seen and felt by the writer as a significant value which ought to be learnt and contributed to incessantly. The writer as an architect and director of purified of Christianity alien layers and a moral philosopher constantly supported kindliness and condemned evil, spreading out the space of hope and love through his obedience to peace and evangelical source of Christianity, which was perspicaciously expressed in the letter to Stefania Laudyn-Chrzanowska, in a form of a voluminous article — A Reply to a Polish Woman (One of Many).
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 277-286
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kompozyta – kondensaty w systemie leksykalnym polszczyzny (na tle słowiańskim). Uwagi o przymiotnikach złożonych typu dwuoki, twardogłowy, złotousty
Composites – Condensates in the Polish Lexical System (Against the Backdrop of the Slavonic Language). Some Remarks on the Complex Adjectives of the Type Dwuoki (Two-Eyed), Twardogłowy (Hard-Liner), Złotousty (Silver-Tongued)
Autorzy:
Malec, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1944745.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kompozyta przymiotnikowe polskie i słowiańskie
kondensacja morfologiczna i semantyczna kompozytów
Polish and Slavonic adjectival compounds
morphological and semantic condensation of compounds
Opis:
The reflections here concern Polish adjectival compounds of the type dwuoki (two-eyed) and twardogłowy (hard-liner) against the backdrop of the Slavonic language. They are characterised with a view to their structure, semantics, and function in the genetic approach: foreign and home structures that generate new forms.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 6; 29-37
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Роль морфонологического фактора в обогащении лексического запаса языка
The role of morphonological factor in vocabulary enrichment
Autorzy:
Pociechina, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480891.pdf
Data publikacji:
2009-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Slavonic languages
morphophonology
linguistic
Opis:
This paper discusses a problem of functioning of grammatical variants of inflection forms and substantive word-formations on the surface of lexical semantics in the Slavonic languages. Author comes to conclusion that the role of morphonological factor in vocabulary enrichment consists in the liquidation of the segmental alternations on the morpheme borders in the process of diachronic development of grammatical variation of substantive forms. Depending on the presence or absence of alternations, the grammatical meaning of concrete variants of inflectional forms or substantive wordformations can be lexicalizated and build the different meanings and/or stylistic connotations in the lexical subsystem of language.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2009, 1, XIV; 475-486
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język inskrypcji nagrobnych kilkunastu cerkiewnych cmentarzy powiatu tomaszowskiego
Lingustic analysis of sepulchral inscriptions in selected Ortho- dox cemeteries in the disctrict of Tomaszów Lubelski
Autorzy:
Klimek, Jolanta
Koper, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850619.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
cemetery
necropolis
Church Slavonic language
Ukrainian language
Russian language
sepulchral inscription
district of Tomaszów Lubelski
cmentarz
nekropolia
cerkiewszczyzna
język ukraiński
rosyjski
inskrypcja nagrobna
powiat tomaszowski
Opis:
W artykule przedstawiono analizę językową inskrypcji nagrobnych z kilkunastu cerkiewnych cmentarzy, które współcześnie pod względem administracyjnym należą do powiatu Tomaszów Lubelski. W zdecydowanej większości badane napisy pochodzą z drugiej połowy XIX i początku XX wieku. Analizę stricte lingwistyczną greckokatolickich i prawosławnych inskrypcji nagrobnych poprzedza rys historyczny tego obszaru. Szczegółowa charakterystyka materiału inskrypcyjnego pozwoliła na wyodrębnienie podstawowych elementów tablic nagrobnych – imienia, nazwiska i roku śmierci osoby zmarłej. Dodatkowo pojawiają się formuły inicjalne i finalne, które doprecyzowują wymienione elementy obligatoryjne. W zakresie ortografii zauważono dwie tendencje. Z jednej strony jest to uleganie wpływom cerkiewnym, z drugiej zaś wprowadzanie cech ruskich. Podobną wariantywność zaobserwowano również na poziomie leksykalnym. Przejawia się ona stosowaniem form ukraińskich (obszar dawnego zaboru austriackiego – Galicja Wschodnia) bądź rosyjskich (tereny należące do byłego zaboru rosyjskiego – Królestwo Polskie).
This paper presents a linguistic analysis of sepulchral inscriptions in a number of Orthodox cemeteries in the district of Tomaszów Lubelski. The inscriptions under analysis date back to mid-19th and early 20th century – in the region there are no Orthodox graves from an earlier period. The linguistic analysis of the inscriptions is preceded by a brief survey of the history of the region. A detailed analysis of the inscriptions helped establish their main components: name, surname and the date of death. Additionally, the inscriptions include initial and concluding forms that make the obligatory element precise. Two tendencies occur in the inscriptions’ orthography. On the one hand, Church Slavonic influences are evident; on the other, Ruthenian elements are inserted. A similar variation is observable on the lexical level: Ukrainian (the territory of the former Austrian Partition) or Russian (the territory of the former Russian Partition – Congress Kingdom of Poland) forms are employed.
Źródło:
Facta Simonidis; 2010, 3, 1; 243-263
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z problematyki przekładu starej literatury kręgu Slavia Orthodoxa na język polski (cz. 2)
To the problems of translation of The Old Church Slavonic into Polish (part 2)
Autorzy:
Kawecka, Agata
Petrov, Ivan
Skowronek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22608477.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
translation
the Old Church Slavonic literature
The Tale of Igor’s Campaign
The Nestor’s Chronicle
St Methodius’ Life
Opis:
The text constitutes the second part of the publication cycle addressing the problems of translation of the Old Church Slavonic literature into Polish together with the bibliographic data. The first part was devoted to translations from the second part of the 20th century and the beginning of the 21st century. The following article and the bibliography (annex) comprise the period from the beginning of the 19th century until the end of the first half of the 20th century (1806–1948). Old Church Slavonic literary texts, discovered and popularized at the turn of the 18th and 19th centuries and acknowledged as particularly precious literary cornerstones of the oldest Slavic literary output, were translated into many modern languages including Polish. Polish translations from the 19th and the first half of the 20th century mainly focus on three basic texts: The Tale of Igor’s Campaign, The Nestor’s Chronicle as well as on one of the oldest masterpieces of the original Old Church Slavonic literary output – St Methodius’ Life. The article briefly presents the history of translations of the above-mentioned and also other works. Bibliographic materials in the annex comprise texts translated and published as a whole (or their large excerpts published with the title referring to a given work).
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2010, 3; 175-188
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Поминовение как концепт (на материале старообрядческого Войновского синодика)
The concept of mentioning the dead” (in the Old Believers’ Sinodik from Wojnowo)
Autorzy:
Orzechowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482125.pdf
Data publikacji:
2010-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Old Believers in Poland
Old Believers monastery in Wojnowo primers
Church Slavonic
Opis:
In the article updating the concept of memory was analysed through its material expression in the text. The analytical material consisted of a special kind of religious literature, sinodik, which is an expression of remembrance about the dead and was used to mention them in prayers. With the application of frame analysis and statistic methods of research an artificial text was delineated, which is the main form of updating the concept of memory in the Sinodik from Wojnowo. In turn, it allowed to differentiate a new subconcept from the latter one, i.e. mentioning the dead in prayers.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2010, 1, XV; 233-240
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Сербско-русские мотивы в общеславянском контексте (Н. Иваштанин Влюблённое солнце)
Serbo-Russian motif in Slavonic context. (N. Ivanshtanin The Sun in Love”)
Autorzy:
Dmitrovskiy, Aleksei
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482404.pdf
Data publikacji:
2010-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
lyrical image of Russia
Serbo-Russian motif
Slavonic
Opis:
The article deals with a lyrical image of Russia and its structure in the Serbian historical consideration, expressive emotions and in the common origins of Slavonic self-consciousness namely: “cosmos - soul - word”.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2010, 1, XV; 67-76
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cezaria Anna Baudouin de Courtenay- -Vasmer-Ehrenkreutz-Jędrzejewiczowa (1885-1967)
Cezaria Anna Baudouin de Courtenay-Vasmer-Ehrenkreutz-Jędrzejewiczowa (1885-1967)
Autorzy:
Zamojska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1194800.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Cezaria Anna Baudouin de Courtenay
Jan Baudouin de Courtenay
Stefan Ehrenkreutz
Janusz Jędrzejewicz
Max Vasmer
ethnography
ethnology
slavonic studies.
Maksymilian Vasmer
etnografia
etnologia
slawistyka.
Opis:
Cezaria Baudouin de Courtenay-Jędrzejewiczowa (1885-1967) należała do wąskiego grona kobiet naukowców czynnych w okresie międzywojennym. Na jej sukces złożyły się nie tylko wrodzone zdolności, wytrwałość i talent organizacyjny, ale i wiele korzystnych zbiegów okoliczności. Córka wybitnego językoznawcy, Jana Baudouina de Courtenay, z domu wyniosła niemały kapitał intelektualny, ale i wsparcie rodziny dla swych naukowych ambicji. Dzięki temu wsparciu - i wyjątkowym okolicznościom politycznej odwilży w Rosji po 1905 roku - zdołała ukończyć studia wyższe na Uniwersytecie Petersburskim. Jej zainteresowania pozostawały wówczas pod silnym wpływem osobowości ojca i ogniskowały się wokół kwestii językoznawczych - chociaż szybko poza zjawiskami językowymi zaczęła dostrzegać kulturowe, kierując swą uwagę na problematykę antropologiczną. Pracę zawodową rozpoczęła jako nauczycielka łaciny w gimnazjach żeńskich w Warszawie, jednak przeprowadzka do Wilna otworzyła przed nią możliwości pracy jako wykładowca akademicki - co udało się osiągnąć dzięki habilitacji na Uniwersytecie Warszawskim w 1922 roku. W latach następnych, najpierw jako zastępca profesora, a od 1929 roku profesor nadzwyczajny etnologii i etnografii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, zorganizowała wileński ośrodek etnograficzny, nawiązała liczne więzi z lokalnymi stowarzyszeniami wspierającymi przemysł ludowy, stworzyła Muzeum Etnograficzne i rozpoczęła systematyczne badania terenowe miejscowego folkloru. W 1934 roku przeniosła się do Warszawy, gdzie uzyskała nominację na profesora zwyczajnego etnografii Polski Uniwersytetu Warszawskiego. Również Warszawa zawdzięcza jej zorganizowanie i ożywienie działalności tutejszej Katedry Etnografii, wyodrębnienie ze zbiorów państwowych Muzeum Etnograficznego, wykształcenie grona oddanych i utalentowanych uczniów. Po wybuchu drugiej wojny światowej Cezaria Baudouin de Courtenay przez Rumunię wyjechała na Bliski Wschód, gdzie prowadziła badania naukowe i uczestniczyła czynnie w tworzeniu polskich instytucji naukowych: Towarzystwa Studiów Iranistycznych w Teheranie, Biura Studiów Bliskiego i Środkowego Wschodu, Polskiego Humanistycznego Instytutu Naukowego w Jerozolimie. Po wojnie osiadła w Anglii, gdzie działała m.in. w Polskim Towarzystwie Naukowym na Obczyźnie i Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie, którego rektorem była od 1958 roku.  Wiele komentarzy wzbudzało jej życie prywatne: trzykrotna mężatka w czasach, gdy rozwody były z trudem akceptowane społecznie, za każdym razem wybierała mężczyzn nieprzeciętnych: jej pierwszym mężem był Maksymilian Vasmer, kolega ze studiów w Petersburgu, a w przyszłości profesor w Berlinie i gwiazda światowej slawistyki, drugim - Stefan Ehrenkreutz, działacz PPS, a następnie profesor dawnego prawa litewskiego na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie i ostatni tegoż Uniwersytetu rektor, trzecim - Janusz Jędrzejewicz, działacz PPS i POW, współpracownik Józefa Piłsudskiego, minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i premier RP Nieżyczliwi twierdzili, że pozycja zwłaszcza ostatniego małżonka nie pozostawała bez wpływu na naukową karierę Cezarii Baudouin de Courtenay. W takich sytuacjach zwykle odwołujemy się do wyroku upływającego czasu: w wypadku naszej bohaterki wypada on chyba korzystnie dla niej: jej prace są nadal wznawiane, a idee i koncepcje - wciąż żywe i cenione. Strona internetowa Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW wita nas jej zdjęciem jako „matki założycielki”.
Cezaria Baudouin de Courtenay-Jędrzejewiczowa (1885-1967) belonged to the narrow circle of women researchers active in the interwar period. Her success was was attained not only through her inborn skills, perseverance and talent for organization, but also through many favorable coincidences. Daughter of the prominent linguist Jan Baudouin de Courtenay, she left her home with a substantial intellectual Capital, but also with her family’s support for her scientific ambitions. Thanks to this support - and the unique circumstances of the improved political situation in Russia after 1905 - she managed to complete her studies at the University of Saint Petersburg. Her interest remained highly influenced by the personality of her father and focused around the issue of linguistics - although beyond the phenomena of language she quickly started to recognize the cultural ones, directing her attention to the anthropology issues. She started her professional activity as a teacher of Latin in female secondary schools in Warsaw, however her moving to Vilnius opened possibilities for her working as an academic lecturer - what could be achieved by habilitation at the University of Warsaw in 1922. In the following years, first as Deputy Professor, and from 1929 as Assistant Professor of  Ethnology and Ethnography at the University of Stefan Batory in Vilnius, she organized an ethnographic center in Vilnius, established numerous relationships with local associations supporting the folk industry, created a Museum of Ethnography and began systematic field studies of the local folklor. In 1934 she moved to Warsaw, where she received a nomination for Professor of Polish ethnography at the University of Warsaw. Warsaw also owes her the organization and the revitalization of the ethnography department, the extracting from the collections of the State Museum of Ethnography, the education of a group of dedicated and talented students. After the outbreak of the second world war, Cezaria Baudouin de Courtenay flew through Romania to the Middle East, where she conducted research and participated actively in the creation of Polish scientific institutions: the Iranistic Studies Society in Tehran, the Office of Middle and the Middle East Studies, the Polish Humanist Institute of Science in Jerusalem. After the war, she settled in England, where she acted, among others, in the Polish Scientific Organization Abroad and the Polish Abroad University, where as from 1958 she was the Rector. Her private life raised many comments: married three times at a time when divorce was barely acceptable socially, every time she chose distinguished men: her first husband was Maximilian Vasmer, a classmate from her studies in St Petersburg, and in the futurę, Professor in Berlin and the star of world Slavonics, the second - Stefan Ehrenkreutz, activist of the Polish Socialist Party, and afterward Professor of the Old Lithuanian Law at the University of Stefan Batory in Vilnius and the last Rector of this University, the third - Janusz Jędrzejewicz, activist of the Polish Socialist Party and The Polish Army Organization, a co-worker of Józef Piłsudski, the Minister of Religions and Public Education and Prime Minister. The unfriendly ones claimed that the position of the last spouse did not remain without influence on the scientific career of Cezaria Baudouin de Courtenay. In such situations, we normally appeal to the judgment of passing time: in the case of our heroine it is probably favorable for her: her work are still reissued, and her ideas and concepts are still alive and appreciated. The website of the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of The Warsaw University welcomes us with her photograph as the “mother founder".
Źródło:
Nauka i Szkolnictwo Wyższe; 2011, 2, 38; 15-25
1231-0298
Pojawia się w:
Nauka i Szkolnictwo Wyższe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 182

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies