Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Slavic etymology" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-31 z 31
    Tytuł:
    Proto‑Slavic topographic and hydrographic lexis
    Prasłowiańska leksyka topograficzna i hydrograficzna
    Autorzy:
    Boryś, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084460.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Proto‑Slavic language
    Proto‑Slavic lexis
    Slavic etymology
    Opis:
    This article is a contribution to the historical lexicology of the Proto‑Slavic language. It analyzes the etymologies of 110 Proto‑Slavic lexemes in the field of topography and hydrography and classifies them into chronological layers. It draws a distinction between lexemes inherited from the Proto‑Indo‑European language and the Balto‑Slavic community and the numerous lexemes that were innovated during different periods of the Proto‑Slavic history. Some of these lexemes, created on the basis of Indo‑European roots and lexemes, must have arisen in the early period of the Proto‑Slavic language, though many more lexemes have a Slavic motivation. They developed in a later period of the Proto‑Slavic history or possibly at the time when the Proto‑Slavic language began to split into dialects. Lexemes without certain etymology have been addressed in the article separately.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 13-54
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chronological layers of Proto-Slavic lexis on the example of anatomical vocabulary
    Warstwy chronologiczne leksyki prasłowiańskiej na przykładzie słownictwa anatomicznego
    Autorzy:
    Boryś, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084529.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Proto-Slavic language
    Proto-Slavic lexis
    Slavic etymology
    Opis:
    This article is a contribution to the study of the history of the lexis of the Proto- -Slavic language. The etymological analysis of anatomical lexis presented in this article allows us to establish several chronological layers of the lexis: lexemes inherited from the Indo-European proto-language, lexemes from the Baltic and Slavic language communities, lexemes created from Indo-European bases, and lexemes created from Proto-Slavic bases, which are late innovations of the Proto- -Slavic language. Each stage of the history of the Proto-Slavic lexis is documented with appropriate material. In this way this study advances research on the development of Proto-Slavic historical lexicology.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 3-28
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Einige Bemerkungen zu Ľubor Králiks slawischer Etymologie von ung. vizsga, vizsgál
    Autorzy:
    ZOLTÁN, András
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700100.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology, Slavic, Hungarian, loanwords
    Opis:
    The new Slavic etymology of Hungarian vizsga, vizsgál by Ľubor Králik (see pp. 205–210 in this issue) is very convincing. The critical remarks concern some details of word formation. It seems to be more natural that the Hungarian verb vizsgál ʻto examine, to test’ was loaned directly from Slavic *vyžigati ‘to burn; to test by fire’ and the noun vizsga ‘examination’ was derived later on the basis of this verb.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 4
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ungarisch vizsga, vizsgál: Versuch einer slawischen Etymologie
    Autorzy:
    KRÁLIK, Ľubor
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700156.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology, Slavic, Hungarian, loanwords
    Opis:
    The article explains Hungarian vizsgál ‘to analyze, to examine’ (> Hungarian vizsga ‘inquiring; researching; analysis, study; discussion; experiment; examination’, derived in the period of Hungarian language renewal) as a derivative of an unattested *vizsga ‘testing, trial (of the quality of precious metals through fire)’ < Slavic *vyžega/*vyžьga/*vyžiga ‘burning; treatment with fire, etc.’ (~ Slavic *vy-žegti, iterative *vy-žigati ‘to burn [transitive]’ < Common Slavic *žegti ‘id.’). For the supposed Slavic etymon, cf. Russian výžega, výžiga ‘pure silver which remains after the burning of silver threads’; for the respective extra-linguistic context of ‘trial, examination’, cf. English test, German Feuerprobe.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 4
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Some Greek etymologies
    Autorzy:
    Woodhouse, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699992.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Greek language, etymology, Slavic languages, Proto-Indo-European language
    Opis:
    Five short articles are presented offering, in some, new etymological suggestions (§§ 1. μάχομαι ‘fight’, μισθός ‘reward’, 2. βούλομαι ‘want, wish’ : Slavic *gòlъ ‘bare, naked’, 4. εἵλη ‘warmth, heat of the sun’), in others, comments on existing etymologies (§§ 1. μισθός ‘reward’, 3. οὖτα ‘wound’, 5. ὄνυξ ‘nail’ and delabialization by *l in North and East Germanic). Two of the items present alternatives to reconstructions with PIE *a (§§ 1, 3).
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gk. λέπω, Lith. lùpti, Ru. lupít’ ‘to peel’
    Autorzy:
    VILLANUEVA SVENSSON, Miguel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700002.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology, Greek, Lithuanian, Slavic, Proto-Indo-European
    Opis:
    The Balto-Slavic root *leup- ‘to peel’ (Lith. lùpti, lùpa, Sl. *lupti) can be derived from the root *lep- ‘id.’ (Gk. λέπω) by assuming an original paradigm pres. *lep-e/o- : aor.-inf. *p-. The aorist-infinitive stem developed as follows: *p- > *ulp- → *lup- (after pres. *lep-) → new full grade *leup-.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ze studiów etymologicznych nad ludowym słownictwem chorwackim
    Etymological studies on Croatian folk vocabulary
    Autorzy:
    Boryś, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375720.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Croatian language
    Chakavian dialect
    Kajkavian dialect
    Shtokavian dialect
    Croatian etymology
    South Slavic etymology
    język chorwacki
    dialekt czakawski
    dialekt kajkawski
    dialekt sztokawski
    języki południowosłowiańskie
    etymologia chorwacka
    etymologia południowosłowiańska
    Opis:
    W artykule rozpatrzono etymologie 8 gwarowych leksemów (wraz z wariantami i derywatami) z trzech dialektów języka chorwackiego: drlo i drlog ‘nieporządek, bałagan, porozrzucane stare przedmioty’, krtog ‘legowisko zwierzęcia; nieporządek, śmietnisko’, madvina (medvina) ‘legowisko dzikiego zwierzęcia’, mlađ / mlaj ‘osad mulisty, muł’, sporak / sporǝk ‘wzniesienie, pagórek, zbocze’, tušek ‘puste ziarno; niedorozwinięty kaczan kukurydzy’, zavet i zavetje ‘miejsce osłonięte od wiatru, zacisze’, žužnja ‘rzemienne sznurowadło; sznurek, tasiemka; wstążka; pasek’.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 3-23
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ein mögliches keltisches Lehnwort im Slavischen
    A possible Celtic loanword in Slavic
    Autorzy:
    Vykypěl, Bohumil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699958.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology
    Celtic
    Slavic
    Opis:
    The author discusses the possibility to explain Slavic *voldyka as a Celtic loanword.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 3; 137-139
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Slavic *edī̆n- ‘one’ and Winter’s law
    Autorzy:
    Woodhouse, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699928.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology
    Slavic
    language contact
    second syllable
    Opis:
    Three approaches to the etymology of Slavic * - are developed under two complementary assumptions about the age of the forms reconstructed with short second syllable. These three approaches are tested to determine which best yields the spread of attested accentual and other forms listed in representative sources. Derivations containing the PIE neuter deictic *hed as first component are found to be the most fruitful if it is assumed that anlaut laryngeals remained in Slavic until the completion of both Winter’s law and the subsequent loss by dissimilation of one or more laryngeal reflexes, including the laryngeal component of PIE *d, in this compound word, all these reflexes having merged by this time in some kind of glottal constriction. Comments are also offered on the etymologies of Slavic * (ъ)và and Lith. võs.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2012, 17, 3; 151-178
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Čolpan ‘The Planet Venus’ in Turkic
    Autorzy:
    ŞİRİN USER, Hatice
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699998.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology, Turkic, astronomical terms, Proto-Bulgarian, Slavic
    Opis:
    The planet Venus, which is the brightest celestial body in the sky after the Moon, takes its astronomical name from the Roman goddess of love, beauty and fertility. It is known in Turkic as Yaruk Yulduzı ‘light star’, Akşam Yıldızı ‘Evening Star’, Sabah Yıldızı ‘Morning Star’, Tan Yıldızı ‘Dawn Star’, Seher Yıldızı id., Kervan Yıldızı ‘Caravan Star’, Kervankıran ‘Caravan-perishing’, Zühre (< Arabic ةرهز), Čolpan and Čoban Yıldızı ‘Shepherd’s Star’. This paper will discuss whether the word Čolpan is etymologically connected with the Proto-Bulgarian title čoban and the Slavic title župan.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The terms for ‘woodpecker’ in the dialects of the Slavic languages
    Називите за ‘клукајдрвец’ во словенските дијалекти: според материјалите на ОЛА
    Autorzy:
    Јанкулоски, Давор
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084824.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    woodpecker
    Slavic languages
    dialects
    geographical distribution
    etymology
    Opis:
    In this article, the author analyzes the terms for ‘woodpecker’ in the dialects of the Slavic languages, using the materials of the General Slavic Linguistic Atlas (OLA). The analysis contains two parts: the fi rst refers to the geographical distribution of the terms for ‘woodpecker’ in the Slavic-speaking area according to the stations covered by the OLA – about 850 settlements in the Slavic-speaking territory; the second part includes etymological and semantic analysis of the individual terms. From the analysis, it can be concluded that there is a great lexical diversity of these terms in the dialects of the Slavic languages, although the term dětьlъ is dominant in the Slavic-speaking area. Lexical diversity largely depended on the surrounding. Other factors, such as the contacts with other linguistic populations, infl uenced too. Recognizing the origin of the individual terms, we can establish that the forms are most often processed by onomatopoeia. But apart from the audacious perception, the motives for naming the woodpecker arose from the visual perception – the color of the feather, as well as the abilities characteristic of this kind of bird.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2019, 68; 39-47
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    David L. Gold’s English, Jewish and other etymologies
    Autorzy:
    Stachowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/699942.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    etymology
    word history
    Jewish
    Germanic
    Romance
    Slavic
    methodology
    Opis:
    Thirty-one etymological studies published in a new volume by David L. Gold are discussed in this article. A general characteristics of David L. Gold’s etymological work and methodology is given at the end of the study.
    Źródło:
    Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 4; 167-195
    1427-8219
    Pojawia się w:
    Studia Etymologica Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Этимологические этюды по восточнославянской лексике: 1) "хороший"; 2) о следах иранского влияния в мифологическом ономастиконе: "хорс", "моговей-птица" и "вострогот"
    Etymological Studies on East Slavic Vocabulary: 1) Horošiĭ; 2) about the Traces of the Iranian Influence on the Mythological Onomasticon: Xors, Mogoveĭ-bird and Vostrogot
    Autorzy:
    Ююкин, Максим
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031342.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    horošiĭ
    Russian folklore
    etymology
    East Slavic languages
    Iranic languages
    Źródło:
    Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 2; 335-351
    0037-6744
    Pojawia się w:
    Slavia Orientalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania nad etymologią gromu
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1680427.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Balto-Slavic languages
    etymology
    Greek-Slavic isoglosses
    Indo-European languages
    semantics
    word-formation
    Opis:
    The Polish appellative grom m. ‘thunderclap’ (< Proto-Slavic *gromъ m. ‘thunder, thunderclap, roar of a thunder’) should be associated with Greek βρόμος m. ‘any loud noise; crackling of fi re; roar of a thunder; roaring of a storm; rage, fury’. Both these nouns derive from the Proto-Indo-European archetype *gu̯rómos m. ‘loud noise; thunder, thunderclap, roar of a thunder’ (originally nomen actionis with the meaning ‘roaring; thundering’, derived from the root *gu̯rem- ‘to roar, to thunder’, cf. Gk. βρέμω ‘to roar; to clash, ring (of arms); to shout, rage (of men)’, pol. grzmieć ‘to thunder’). The comparison of PSl. *gromъ with Gk. χρόμος m. ‘neighing or whinnying (of horse)’ is semantically doubtful.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2020, 779, 10; 9-19
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Note on the Balto-Slavic and Indo-European Background of the Proto-Slavic Adjective *svętъ ‘Holy’
    Autorzy:
    Majer, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682403.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    saint
    etymology
    Proto-Slavic
    Proto-Indo-European
    Caland System
    Opis:
    The standard etymological explanation of the Proto-Slavic adjective *svętъ ‘holy, saint’ – a word of extreme literary, cultural and religious importance in the Slavic world – concentrates on the formal match with Lithuanian šventas ‘id.’ and Avestan spəṇta‑ ‘life-giving, holy’ (PIE *ḱwen‑to‑, from the root *ḱwen‑). This article highlights the verbal formation seen in Latvian svinêtsvin svinẽjo ‘celebrate, venerate’, generally recognized as another reflex of the root *ḱwen‑ in Balto-Slavic, but without due attention to the formal implications. It is argued that both in Av. and in BSl. the adjective spəṇta‑/*svętъ behaves as an item participating in the so-called ‘Caland System’ (a set of arbitrary morphological alternations reconstructible for Proto-Indo-European).  
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2017, 7; 139-149
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Altertümliche Termini der rumänischen Viehzucht slavischer Herkunft
    Autorzy:
    Leschber, Corinna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678977.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Proto-Slavic language
    Romanian language
    animal husbandry
    contact linguistics
    etymology
    Opis:
    Archaic Animal Husbandry Terminology of Slavic Origin in the Romanian LanguageThis article analyses a number of Romanian dialectal words and expressions associated with: (1) coat colours of farm animals, like ‘black’, ‘pied’, ‘spotted white’, ‘piebald’ and ‘light brown’; and (2) different types of sheep earmarks. The study indicates that many archaic terms used to denote these meanings are Slavic in origin. In some cases, the very phonetics of the Romanian words in question proves beyond doubt that they are early borrowings from the Proto-Slavic language.Archaiczna rumuńska terminologia hodowlana pochodzenia słowiańskiegoArtykuł poddaje analizie szereg dialektalnych rumuńskich słów i wyrażeń oznaczających (1) maści zwierząt hodowlanych, np. ‘czarna’, ‘pstra’, ‘biała nakrapiana’, ‘łaciata’, ‘jasnobrązowa’ oraz (2) rodzajów piętn na uszach owiec. Archaiczne terminy używane na określenie tych znaczeń w rumuńskich dialektach mają nierzadko pochodzenie słowiańskie. W niektórych przypadkach już sama fonetyka rozpatrywanego słowa bezspornie dowodzi, że jest ono wczesną pożyczką z języka prasłowiańskiego.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O сложности взаимовлияния близ-кородственных языков (на примере выражения сбить с панталыку)
    On the Problem of Language Contact Between Closely Related Languages: On the exemple of Russian expression sbit’ s pantalyku
    Autorzy:
    Николаева, Елена
    Николаев, Сергей
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031526.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    loanword
    phraseological unit
    East Slavic languages
    Polish language
    linguistic affinity
    etymology
    Źródło:
    Slavia Orientalis; 2019, LXVIII, 4; 741-750
    0037-6744
    Pojawia się w:
    Slavia Orientalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    О роли внутренней формы слова в древних славянских переводах Библии
    Autorzy:
    Кожинова [Kozhinova], Алла [Alla]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678813.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    inner form of the word
    etymology
    translation
    Slavic languages
    the Bible
    Opis:
    On the Role of the Inner Form of the Word in Historical Translations of the Bible into Slavic LanguagesThis article investigates the role of the inner form of the word in the process of translation, which is seen as a mediated form of verbal creation. Although the process of both oral and written translation has been traditionally viewed as entirely synchronic (i.e. unaffected by the deep layers of the semantic structure of the lexical unit), there are numerous examples indicating that etymologies of words may be reflected in the target text. The case in point is best illustrated with instances from historical translations of biblical texts into Slavic languages examined in this study. O roli formy wewnętrznej słowa w historycznych przekładach Biblii na języki słowiańskie Niniejszy artykuł analizuje rolę wewnętrznej formy słowa w procesie przekładu, uznawanym za zapośredniczoną formę twórczości słownej. Pomimo że proces ten, zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej, uważa się za całkowicie synchroniczny (co oznacza, że głębokie warstwy struktury semantycznej jednostki leksykalnej nie mają na niego wpływu), istnieje wiele przykładów świadczących o tym, że etymologia słów często znajduje mniejsze lub większe odbicie w tekście docelowym. Doskonałą ilustracją tego zjawiska są przykłady pochodzące z historycznych przekładów tekstów biblijnych na języki słowiańskie, zaprezentowane w przedstawionej analizie.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesne badania etymologiczne – nowe możliwości i perspektywy
    Contemporary etymological research – new possibilities and perspectives
    Autorzy:
    Waniakowa, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375718.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    etymology
    etymological dictionaries
    Internet
    Slavic languages
    etymologia
    słownik etymologiczny
    języki słowiańskie
    Opis:
    The article offers an insight into the Slavonic contemporary etymological research and its new possibilities. Modern etymology has witnessed a sea change that can be referred to as a digital breakthrough. Thanks to the Internet and electronic media the etymologists today have easier access to historical linguistic, dialectal and onomastic sources as well as to etymological dictionaries. They also better access to many monographs and studies. Moreover, today the etymologist has no problems making use of analogous materials published in foreign languages, the obtaining of which in the past had posed a major problem. This will clearly accelerate progress in etymological research, thereby opening up new vistas for etymology. We can research effectively the origins of dialectal and colloquial words as well as words no longer in use, a task which had earlier been very difficult.1`19-142
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 129-142
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Український пантелик та його рецепція у слов’янських мовах (до походження фразеологізму збити з пантелику)
    Ukrainian "Pantelyk" and Its Reception in Slavic Languages (The Origin of the Idiom "Zbyty z Pantelyku")
    Autorzy:
    Даниленко, Людмила
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031459.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    East Slavic languages
    Polish language
    linguistic affinity
    primary source
    phraseology
    etymology
    Źródło:
    Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 2; 319-334
    0037-6744
    Pojawia się w:
    Slavia Orientalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oleksandr Melnyczuk jako etymolog i komparatysta
    Autorzy:
    Chernysh, Tetiana O.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678896.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Oleksandr Mel′nychuk
    historical-comparative studies
    etymology
    word family
    Slavic languages
    Opis:
    Oleksandr Mel′nychuk as an Etymologist and ComparatistOleksandr Mel′nychuk (1921–1997) made a great contribution to the theory and methodology of historical-comparative studies of genetically related languages. His work mainly concerned three areas: the word family approach to the study of Slavic, Indo-European and non-Indo-European languages, the theory of monoglottogenesis, and the historical typology of Slavic languages. After a brief overview of his life and work, this study focuses on the first area, outlining the principal features of the word family approach he developed, both theoretically and with regard to research on the origin of particular Slavic lexical items. Ołeksandr Melnyczuk jako etymolog i komparatystaOłeksandr Melnyczuk (1921–1997) wniósł znaczący wkład w rozwój teorii i metodologii badań historyczno-porównawczych pokrewnych języków. W swej pracy skupiał się głównie na trzech obszarach: podejściu gniazdowym do badania leksyki słowiańskiej, indoeuropejskiej i pozaindoeuropejskiej, teorii monoglottogenezy oraz typologii historycznej języków słowiańskich. Wychodząc od krótkiego zarysu biografii badacza i jego dorobku naukowego, niniejszy artykuł skupia się na pierwszym z wymienionych kierunków jego zainteresowań: przedstawia główne elementy podejścia gniazdowego w ujęciu Melnyczuka zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i w odniesieniu do badań nad etymologią poszczególnych słowiańskich jednostek leksykalnych.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    К изучению названий внебрачного ребенка в старославянском и чешском языках
    On Designations for an Illegitimate Child in Old Church Slavonic and in Czech
    O nazwach nieślubnego dziecka w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim
    Autorzy:
    Janyšková, Ilona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38695735.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Slavic studies
    linguistics
    etymology
    semantics
    Old Church Slavonic language
    Czech language
    illegitimate child
    Opis:
    This article is devoted to designations for an illegitimate child in Old Church Slavonic and in Czech. The study presents Czech expressions (especially dialectal), many of which have not as yet been mentioned in works dealing with this topic, and explains their semantic motivation and etymology.
    Niniejszy artykuł jest poświęcony nazwom używanym na określenie dziecka z nieprawego łoża w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim. Przedstawia nazwy czeskie (zwłaszcza formy dialektalne), z których wiele jak dotąd nie pojawiło się w pracach poświęconych tej tematyce, oraz wyjaśnia ich motywację semantyczną i etymologię.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hasła z gwiazdkami w "Słowniku prasłowiańskim" (1974–2001) pod redakcją Franciszka Sławskiego
    Autorzy:
    Lewaszkiewicz, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38631082.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Proto-Slavic language
    etymology
    Slavic etymological dictionaries
    Franciszek Sławski
    Oleg N. Trubachev
    język prasłowiański
    etymologia
    słowiańskie słowniki etymologiczne
    Oleg N. Trubaczow
    Opis:
    Volumes 5–8 of the Proto-Slavic Dictionary (Słownik prasłowiański, 1974–2001), edited by Franciszek Sławski, include 116 asterisked entries; 109 of them concern the Etymological Dictionary of Slavic Languages (Ėtimologicheskiĭ slovarʹ slavianskikh iazykov, 1974–2018), edited by O. N. Trubachev, and the remaining 7 – other authors and Slavic dictionary sources. The entries in question almost exclusively contain strongly critical assessment of reconstruction and etymologisation of particular items of Slavic lexis proposed in those publications. Although the asterisked entries (authored mainly by Sławski) are certainly of high scholarly standard, some of the proposals they criticise should be considered viable. Possibly, those hypotheses can be positively verified in the future, when we have a more extensive knowledge on historical and modern Slavic dialectal lexis and appellative vocabulary preserved in onomastic material.
    W tomach 5–8 Słownika prasłowiańskiego (1974–2001) pod redakcją Franciszka Sławskiego znajduje się 116 artykułów hasłowych z gwiazdkami – 109 dotyczy Etymologicznego słownika języków słowiańskich (1974–2018) pod redakcją O. N. Trubaczowa, 7 zaś innych autorów i kompendiów slawistycznych. Hasła z gwiazdkami zawierają prawie wyłącznie jednoznacznie krytyczne oceny rekonstrukcji prasłowiańskich i innych przejawów etymologizowania leksyki słowiańskiej. Hasła z gwiazdkami (zredagowane głównie przez F. Sławskiego) zasługują na wysoką ocenę. Część skrytykowanych etymologii należy jednak potraktować jako wartościowe hipotezy. Być może w przyszłości zostaną one pozytywnie zweryfikowane, gdy lepiej poznamy dawną oraz istniejącą współcześnie słowiańską leksykę gwarową i słownictwo pospolite zawarte w słowiańskich materiałach onomastycznych.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Дифтонгические сочетания модели *telt: вновь о восточнославянских отражениях
    Diphthongal combinations of the *telt model: more reflections on the East Slavic languages
    Autorzy:
    Антропов, Николай
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2008028.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    East Slavic pleophony
    regressive/progressive assimilation
    etymology
    dialectography
    восточнославянское полногласие
    регрессивная/прогрессивная ассимиляция
    этимология
    диалектография
    Opis:
    Наименее последовательными среди интерконсонантных праславянских дифтонгических сочетаний плавных с о и е были восточнославянские реализации *telt. Наряду с ожидаемым в соответствии с аналогичным «развертыванием» полногласия в *tert > teret, т. е. развитием полногласных сочетаний telet c l (= ľ), реально существующих, но на общем фоне единичных, возникают регулярные континуанты *telt > tolot (со своеобразной промежуточной стадией *telt > telot, обусловленной качеством начального согласного), в которых плавный в результате регрессивной ассимиляции к последующему твёрдому согласному изменился в ł. Однако в отдельных случаях направление влияния в сочетании *telt было, судя по всему, прогрессивным: мягкий начальный консонант способствовал сохранению е с последующим влиянием на качество l, в результате чего возникающий после l глайд также был переднерядным, нелабиальным и прояснялся в гласный полного образования такого же качества. В статье на достаточно репрезентативном материале доказывается, что развитие полногласия в восточнославянских языках по модели *telt > telet / telot является столь же закономерным, как и постулируемый до сих пор в литературе, особенно учебной, переход *telt > tolot.
    Among all inter-consonant Proto-Slavic diphthongal combinations of liquid consonants with o and e, the East Slavic *telt was the least consistent. In accordance with a similar “deployment” of pleophony in *tert> teret, there was an expectation of the development of full-voiced combinations telet with l (= ľ), which indeed exist as isolated cases in the general background. Regular continuants *telt> tolot appear (with a rather particular intermediate stage *telt> telot, caused by the quality of the initial consonant) where a liquid consonant has changed into ł as a result of regressive assimilation to the subsequent hard consonant. However, it appears that in some cases, the influence in the *telt combination was progressive: a soft initial consonant contributed to the preservation of e with a subsequent influence on the quality of l, resulting in a glide that appeared after l being front, unrounded and clearing up into a vowel of complete formation of the same quality. Based on representative material, the article proves that, according to the *telt > telet / telot model, the development of pleophony in East Slavic languages is as natural as the *telt > tolot transition that has been postulated so far in literature, especially academic literature.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 12; 95-107
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rachatłukum w słowiańskich ustach1
    Rachatłukum in the Slavic mouth
    Autorzy:
    Stachowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1375742.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Slavic languages
    Turkish language
    etymology
    language contact
    loanwords
    języki słowiańskie
    języki tureckie
    etymologia
    kontakty językowe
    zapożyczenie
    Opis:
    Two types of names for ‘Turkish delight’ are known in the Slavic languages: rahat-lokum ~ ratluk, and lokum. Even though most etymological dictionaries derive them from the same Arabo-Turkish etymon, their different structures are not discussed and the phonetic differences not explained. The aim of this paper is to establish the relative chronology of changes made to the original phrase, as well as to point out some problems which still remain more or less obscure.
    Źródło:
    Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 103-113
    0080-3588
    Pojawia się w:
    Rocznik Slawistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obsceniczne, obraźliwe czy „śmieszne”? O odbiorze społecznym kilku typów nazw miejscowych pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego
    Obscene, Offensive or “Funny”? On the Social Perception of Several Types of Local Place Names in the Polish-Eastern Slavic Borderland
    Autorzy:
    Koper, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2035339.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-27
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish-East Slavic borderland
    obscene names
    offensive names
    funny names
    language policy
    folk and scientific etymology
    Opis:
    This article examines local place names which may, due to their form or their use in a wider context of a speech act, be considered to be obscene, offensive or funny. The first group includes names that evoke troublesome associations, even though they are not, etymologically speaking, connected with the taboo sphere (e.g. Gacie, Hujsko, Podupce). The second group consists of place names whose obscene or humorous character is recognisable only by those with relevant linguistic knowledge and awareness (e.g. Przedrzymiechy, Pukarzów, Tarzymiechy). The third and final group contains names whose potentially ridiculous and humorous character is present only when accompanied by a broader text and context of an utterance (e.g. Nielisz, Niemce, Cyców).
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 259-270
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Зауваження до етимології лексеми grzech – гріх – грех на матеріалі польської, української та російської мов
    Observations on the Etymology of Lexemes grzech-гріх-грех Based on the Polish, Ukrainian and Russian Languages
    Uwagi do etymologii leksemów grzech-гріх-грех na materiale języków polskiego, ukraińskiego i rosyjskiego
    Autorzy:
    Piaseczny, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886699.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    grzech
    etymologia
    praindoeuropejski
    bałtosłowiański
    chrześcijaństwo
    okres przedchrześcijański
    sin
    etymology
    Proto-Indo-European
    Balto-Slavic
    Christianity
    The pre-Christian era
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony etymologii leksemu grzech (ps. *grěxъ, ukr. гріх, ros. грех). Przeprowadzona analiza, oparta na szerokim materiale słownikowym (słowników etymologicznych, gwarowych, poprawnościowych) trzech języków słowiańskich (polskiego, ukraińskiego i rosyjskiego), wykazała, iż najpopularniejsze dotychczasowe propozycje wiążące pochodzenie tego leksemu z ps. *grěti należy w zupełności odrzucić, a także pozwoliła powiązać etymologię owego leksemu ze zrekonstruowanym bałtosłowiańskim leksemem *groi̭s-os, którego pierwotne znaczenie można rekonstruować jako „krzywizna, odchylenie od czegoś”, co w późniejszym okresie dało znaczenie przenośne „pomyłka”. Pogłębiona analiza etymologii leksemu grzech pozwoliła powiązać wskazany powyżej korzeń z praindoeuropejskim rdzeniem *gers-/*ǵers- o znaczeniu m.in. „obracać; giąć, wyginać, zginać”. Przyjąwszy powyższą etymologię leksemu grzech, należy włączyć go do zasobu prasłowiańskich słów, odziedziczonych przez chrześcijańską leksykę konfesyjną w krajach słowiańskich. A zatem zaproponowany przez E. Klicha, S. Rosponda i S. Dubisza zasób słów należy powiększyć do pięciu i odtąd winien on być przedstawiany w sposób następujący: bóg, święty, niebo, piekło, grzech.
    The article is devoted to the etymology of the lexeme grzech (ps.*grěxъ ukr. гріх, rus. грех). The analysis based on an extensive dictionary material (etymological, dialect, and monolingual dictionaries of three Slavic languages: Polish, Ukrainian, and Russian) has shown that this lexeme’s hypothetical connection with *grěti  should be entirely rejected. The research has also revealed a connection of this lexeme’s etymology with the reconstructed Balto-Slavic lexeme *groi̭s-os. The original meaning of that latter lexeme can be reconstructed as “curve, bending.” In time, the meaning altered to “mistake”. An in-depth analysis of the etymology of the lexeme grzech allowed the author to connect the above-mentioned root with the Proto-Indo-European core gers-/*ǵers-, which means “to turn, to twist, to bend”. In accord with this etymology, the lexeme grzech should be included in the group of Proto-Slavic words that were inherited by the Christian religious lexis in the Slavic countries. Thus, the group of words proposed by E. Klich, S. Rospond and S. Dubisz should now contain five words: bóg, święty, niebo, piekło, grzech.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 6; 19-31
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Этимологическая память слова
    Autorzy:
    Толстая, Светлана Михайловна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951139.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    etymology
    memory
    Old Slavic material and spiritual culture
    reconstruction of worldview
    axiology
    etymologia
    pamięć
    prasłowiańska kultura materialna i duchowa
    rekonstrukcja obrazu świata
    aksjologia
    Opis:
    The article is a synthetic survey of etymological research of the last half century, which has revealed important areas of Old Slavic spiritual and material culture, connected with people’s lifestyles, economy, farming, hunting, fishing, gathering, craftsmanship, social relationships, and religious values.The semantic map of Old-Slavic culture has been supplemented with new information thanks to the etymological methodology that goes beyond the word as an isolated unit and takes into account its contextual space.Special attention is paid here to publications that aid the reconstruction of the worldview of ancient Slavs in three areas connected with the social organization of life, the names of kinship and generally human relationships. These are: (i) the system of legal concepts and terms; (ii) the opposition of US vs. THEM in the context of the etymology and semantics of Old Slavic kinship terms; (iii) Old-Slavic axiology (derivatives with the prefix bez- ‘non-, un-’ and such key concepts as dola ‘fate’ and mera ‘measure’).
    Artykuł jest syntetycznym przeglądem badań etymologicznych ostatniego półwiecza, dzięki którym zostały zrekonstruowane ważne obszary prasłowiańskiej kultury duchowej i materialnej związane z trybem życia, gospodarką, uprawą roli, hodowlą zwierząt i ptaków, polowaniem i rybołówstwem, zbieractwem, rzemiosłami oraz społecznymi relacjami i wartościami religijnymi. Semantyczna mapa kultury prasłowiańskiej została wypełniona dzięki zastosowanej przez etymologów metodologii przezwyciężającej podejście do słowa jako izolowanej jednostki i uwzględniającej przestrzeń „kontekstową”.W artykule szczególną uwagę poświęcono pracom uzupełniającym rekonstrukcję obrazu świata starożytnych Słowian w trzech obszarach związanych ze społeczną organizacją życia, nazewnictwem stopni pokrewieństwa oraz relacji międzyludzkich. Są to: 1) system pojęć i terminów starożytnego prawa Słowian, 2) kluczowa opozycja swój : obcy, badana w kontekście etymologii i semantyki prasłowiańskiej leksyki opisującej więzi krwi, 3) obszar prasłowiańskiej aksjologii (analiza derywatów z prefiksem bez- oraz takich kluczowych pojęć, jak ‘dola’ i ‘mera’ [miara]).
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Внутренняя форма слова и ее реализация в древних славянских текстах
    Autorzy:
    Кожинова, Алла
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/611789.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    word’s internal form
    etymology
    Church Slavonic language
    Old Slavic language
    text linguistics
    wewnętrzna forma słowa
    etymologia
    język cerkiewno-słowiański
    język starosłowiański
    lingwistyka tekstu
    Opis:
    The article presents an analysis of how the word’s internal form participates in the construction of text, specifically of whether its historical memory joins elements of text.In focus is the transparent motivation of the word, which participates in the emergence of the figura etymologica construction, as well as de-etymologized motivation that serves to establish links within the textual space. The study was conducted on the basis of Old Slavic and Church Slavonic texts.
    W artykule dokonano analizy udziału wewnętrznej formy słowa w tworzeniu tekstu, a mianowicie zbadano kwestię, czy pamięć historyczna słowa wywiera wpływ na powstanie tekstu, łącząc jego poszczególne fragmenty. Rozpatrywana jest przezroczysta motywacja słowa, która bierze udział w tworzeniu konstrukcji zwanej figura etymologica, oraz motywacja deetymologizowana tworząca związki różnego rodzaju wewnątrz przestrzeni tekstowej. Badania przeprowadzono na bazie tekstów starosłowiańskich i cerkiewnosłowiańskich.
     W artykule dokonano analizy udziału wewnętrznej formy słowa w tworzeniu tekstu, a mianowicie zbadano kwestię, czy pamięć historyczna słowa wywiera wpływ na powstanie tekstu, łącząc jego poszczególne fragmenty. Rozpatrywana jest przezroczysta motywacja słowa, która bierze udział w tworzeniu konstrukcji zwanej figura etymologica, oraz motywacja deetymologizowana tworząca związki różnego rodzaju wewnątrz przestrzeni tekstowej. Badania przeprowadzono na bazie tekstów starosłowiańskich i cerkiewnosłowiańskich.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2019, 31
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Baba, żaba i krowa, czyli rozważania o tym, jak dawne są ludowe wierzenia o żabie wysysającej mleko krowie
    An old woman, a frog and a cow, or reflections on the centuries’ long beliefs about milk-sucking amphibians or reptiles
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2103000.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Albanian
    Anatolian
    animals
    cow-suckers
    etymology
    frogs
    Honorata Skoczylas- Stawska
    Indo-European culture
    Latin
    lizards
    Polish folk beliefs
    Slavic languages
    snakes
    toads
    vocabulary
    Opis:
    The aim of this paper is to demonstrate the archaic status of the Polish folk beliefs about certain amphibians (frogs, toads) and reptiles (snakes, lizards, salamanders) believed to have sucked milk from cows. Some Polish peasants were even convinced that milk cows loved suckers (esp. snakes, frogs) more than their calves. There are many folk tales where a witch or a mythical creature assumes the form of a armful animal to suck cow’s milk. The author demonstrates that the oldest part of these beliefs can be traced to the Proto-Indo-European cultural heritage. In fact, some Indo-European languages have preserved a clear indication of animal cow-suckers in their vocabulary, e.g. Ukr. молокосúс m. ‘lizard, salamander’ (literally ‘milk-sucker’); Lith. žaltỹs, žalktỹs m. ‘a not-venomous snake, esp. the grass snake, the slow worm’, Latv. zalktis, zaltis m. ‘snake’, Latg. zalkts m. ‘the grass snake’ (< PIE. *ĝolh2ktii̯os adj. ‘delighting in milk’ < PIE. *ĝl̥h2kt- n. ‘milk’); OInd. gōdhā́- f. ‘a big lizard’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dheh1- f. ‘a cow-sucker’, cf. PIE. *gu̯h3eu̯s f. ‘cow’ and *dheh1- ‘to suck’); Lat. būfō m. ‘a toad’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dhh1-ōn- m. ‘a cowsucker’); Alb. thithëlopë, also blloçkëlopë f. ‘common toad’ (literally ‘sucking/ chewing cows’); Hitt. akuu̯akuu̯aš c. ‘a toad’ (literally ‘sucking cows’, cf. Hitt. aku- ‘to drink’). It is assumed that the Indo-European beliefs were associated with breeding of cattle and were an attempt at a rational (or not) explanation of the alleged cause of poor lactation or cows’ milk loss. It is likely that the ailing animal was perceived as possessed by a demonic character, although the association of an animal with a witch or a devil was made relatively late and probably under the influence of beliefs from Western Europe.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2020, 77/1; 135-153
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Праславянская “грушавая” лексіка ў беларускай і польскай мовах
    Autorzy:
    Буйко, Цімур
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/966691.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
    Tematy:
    праславянская мова
    беларуская мова
    польская мова
    этымалогія
    этналінгвістыка
    дэндранімія
    język prasłowiański
    język białoruski
    język polski
    etymologia
    etnolingwistyka
    dendronimia
    proto-slavic language
    belarusian language
    polish language
    etymology
    ethnolinguistics
    dendronymy
    Opis:
    Гэты артыкул прысвечаны эвалюцыі агульных для беларускай і польскай моў “грушавых” намінацый у структурным і семантычным аспектах, пачынаючы з праславянскага перыяду, а таксама вобразу грушы ў мовах і народных культурах абодвух народаў. Па-першае, раскрываецца праблема адноснай храналогіі праславянскіх назваў грушы. Раскрыццё ажыццяўляецца на падставе параўнання лексем з розным анлаўтам і тыпамі імяннога скланення. Па-другое, праводзіцца параўнальны аналіз змен у семантыцы кантынуантаў праславянскай “грушавай” лексікі, якая ўвайшла ў беларускі і польскі лексічны фонд. Па-трэцяе, праз выяўленне падобных і адрозных матываў у лексіка-фразеалагічным матэрыяле беларускай і польскай моў раскрываецца праблема актуалізацыі моўнага вобраза грушы ў этнакультурнай свядомасці беларусаў і палякаў.
    This article is devoted to the evolution of the “pear” nominations common to the Belarusian and Polish languages in the structural and semantic aspects, starting from the Proto-Slavic period, as well as the image of the pear in the languages and folk cultures of both peoples. Firstly, the problem of the relative chronology of the Proto-Slavic names of the pear is revealed. Disclosure is reached on the basis of comparing lexemes with different anlauts and types of nominal declension. Secondly, a comparative analysis of changes in the semantics of the continuums of the Proto-Slavic “pear” vocabulary, which is included in the Belarusian and Polish lexical fund, is carried out. Thirdly, through the identification of similar and differ-rent motives in the lexical and phraseological material of the Belarusian and Polish languages, the problem of updating the linguistic image of the pear in the ethnocultural consciousness of Belarusians and Poles is revealed.
    Ten artykuł jest poświęcony ewolucji wspólnych dla języków białoruskiego i polskiego nominacji “gruszowych” w aspektach strukturalnym i semantycznym, począwszy od okresu prasłowiańskiego, i obrazowi gruszy w językach i kulturach ludowych obydwóch narodów. Po pierwsze, ujawnia się problem chronologii względnej nazw prasłowiańskich gruszy. Ujawnienie się odbywa na podstawie porównania leksemów z różnym anlautem i typami odmiany imion. Po drugie, jest prowadzona analiza porównawcza zmian w semantyce kontynuantów prasłowiańskiej leksyki “gruszowej” wchodzącej do białoruskiego i polskiego zasobu leksykalnego. Po trzecie, za pomocą ujawnienia wspólnych i odmiennych motywów w materiale leksykalno-frazeologicznym języków białoruskiego i polskiego uwidocznia się problem aktualizacji językowego obrazu gruszy w świadomości etnokulturowej Białorusinów i Polaków.
    Źródło:
    Acta Albaruthenica; 2020, 20; 255-270
    1898-8091
    Pojawia się w:
    Acta Albaruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-31 z 31

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies