Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "SZLACHTA" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Ставлення царського уряду до дрібної польської... шляхти Поділля в 30-х роках ХIХ столiття
The Attitude of Tsarist Authorities towards Minor Polish Nobility of Podole in 1830s
Stosunek władz carskich do drobnej polskiej szlachty Podola w latach 30. XIX wieku
Autorzy:
КОЗІЙ, Олександр
ГОРБАЧИК, Оксана
Lorens, Beata
Motylewicz, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233181.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Подільська губернія
польська шляхта
повстання 1830–1831 рр.
депортація
оподаткована категорія
Podolsk province
Polish nobility
uprising of 1830-1831
deportation
taxable category
Województwo Рodolskie
szlachta polska
powstanie 1830–1831
deportacja
kategoria podatkowa
Opis:
У статті розглядається ставлення царського уряду до дрібної польської шляхти Поділля в 30-х роках ХIХ ст. Досліджуються зміни у соціальних відно- синах тогочасного суспільства, які стали наслідком відповідного суспільно-політичного та економічного поступу Російської імперії на початку ХІХ ст. Харак теризується соціальна роль дрібної польської шляхти Поділля в нових умовах капіталістичного розвитку. Відзначається, що враховуючи досвід польського повстання 1830–1831 рр., самодержавство вбачало у цiй шляхтi потенційну опозиційну силу, тому російською адміністрацією були проведені репресивні заходи, результатом яких була депортація на Кавказ та перетворення цілої верстви польського населення в оподатковану категорiю. У висновках слушно відзначено, що існування стану дрібної польської шляхти, на думку російсько го самодержавства, загрожувало нівеляції опори феодальної монархії ‒ вищого дворянства серед інших верств населення.
The article examines the attitude of the tsarist government towards the minor Polish nobility of Podole in the 1830s. Changes in social relations of the society of that time are studied, which came as a consequence of the Russian Empire’s corresponding socio-political and economic progress at the beginning of the 19th century. The social role of the minor Polish nobility of Podole is characterized in the new conditions of capitalist development. It is noted, that given the experience of the Polish uprising of 1830-1831, the autocracy saw the Polish nobility as a potential opposing force, therefore the Russian administration carried out repressive measures, which resulted in deportation to the Caucasus and the transformation of the entire Polish social stratum into a taxable category. In the conclusion, it is rightly noted that the existence of the state of the minor Polish nobility, according to the Russian authorities, threatened destruction of support for the feudal monarchy ‒ the higher nobility among other strata of the population.
Artykuł analizuje stosunek władz carskich do drobnej polskiej szlachty podolskiej w latach trzydziestych XIX wieku. Badane są zmiany w stosunkach społecznych ówczesnego społeczeństwa, które stały się konsekwencją odpowiedniego postępu społeczno-politycznego i gospodarczego Imperium Rosyjskiego na początku XIX wieku. Scharakteryzowano społeczną rolę drobnej polskiej szlachty podolskiej w nowych warunkach kapitalistycznego rozwoju. Podkreślono, że biorąc pod uwagę doświadczenia polskiego powstania 1830–1831, autokracja postrzegała szlachtę jako potencjalną siłę opozycyjną, więc administracja rosyjska przeprowadziła represje, które doprowadziły do deportacji na Kaukaz i przekształcenia całej warstwy ludności polskiej w kategorię podlegającą opodatkowaniu. We wnioskach słusznie zauważono, że istnienie stanu drobnej polskiej szlachty, według autokracji rosyjskiej, zagrażało zniwelowaniem poparcia monarchii feudalnej ‒ najwyższej szlachty wśród innych warstw ludności.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 7-18
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Дворянская родословная книга 1785-1917 гг. как источник по истории российской бюрократии
Szlachecka księga genealogiczna z lat 1785–1917 jako źródło do historii rosyjskiej biurokracji
Autorzy:
Двоеносова, Галина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969757.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Российская империя
дворянская родословная книга
формулярные списки
дворянство
чиновничество
бюрократия.
Russian Empire
noble genealogy book
service status lists
nobility
officials
bureaucracy
Imperium Rosyjskie
szlachecka księga genealogiczna
listy stanu służby
szlachta
urzędnicy
biurokracja
Opis:
Celem tego artykułu jest analiza potencjału informacyjnego szlacheckich ksiąg genealogicznych jako źródła historii rosyjskiej biurokracji. Analiza została przeprowadzona na przykładzie szlacheckiej genealogicznej księgi prowincji kazańskiej. Wszystkie informacje biograficzne o przodkach rodzin szlacheckich i ich potomkach, zaczerpnięte z dokumentów przedstawionych jako dowód praw do szlachectwa, zostały zapisane w postaci drzewa genealogicznego. Dla osób ubiegających się o szlachectwo za państwową służbę cywilną takimi dowodami były patenty rangowe, listy formalne służby i świadectwa rezygnacji, których streszczenia były wpisywane do księgi genealogicznej. Są one dość pouczającymi źródłami na temat historii rosyjskiej biurokracji, z których wiele, zwłaszcza z końca XVIII - początku XIX wieku, zachowało się tylko w tych księgach. Studium źródłowe szlacheckich drzew genealogicznych pozwala nadać nowy akcent społecznemu portretowi rosyjskiej szlachcie biurokratycznej.
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2019, XVI, 3; 179-188
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kim był półpanek? Analiza apelatywno-proprialna
Autorzy:
Złotkowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607904.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
anthroponymy
appellative and proprial layer
petty gentry
Podlasie region
półpanek
antroponimia
drobna szlachta
płaszczyzna apalatywna i proprialna
Podlasie
Opis:
This paper presents the linguistic analysis of a Polish word półpanek. The author examined the meaning of the lexeme in different historical periods. They were used for an analysis of linguistic materials from the dictionaries and 19th- and 20th-century publications. The purpose of this study was to determine whether the appellative was present in anthroponymic system of former petty gentry in the Podlasie region. The aim of this investigation was also to examine whether or not there had existed a social class which might be called półpankowie.
W niniejszym artykule poddano analizie językowej leksem półpanek. Skoncentrowano się na zbadaniu jego pola semantycznego w ujęciu diachronicznym. Wykorzystano do tego celu materiał leksykograficzny i tekstowy wyekscerpowany z publikacji wydanych w XIX i pierwszej połowie XX wieku. Opracowanie jest również próbą odpowiedzi na pytanie, czy apelatyw ten był obecny w antroponimii drobnej szlachty podlaskiej. Przedmiotem rozważań był także problem istnienia w przeszłości odrębnej grupy ludności nazywanej półpankami.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2015, 33, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podlaski ród Poletyłów w świetle antroponimii (XVI–XVII wiek)
Autorzy:
Złotkowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607720.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
sobriquet, nickname, Poletyło family, anthroponyms
antroponimia historyczna, drobna szlachta, Podlasie, ród Poletyłów
Opis:
In the present article, there were linguistically analysed the surname, names, sobriquets, and nicknames of members of the boyar (then noble) House of Poletyło, which were used in the process of anthroponymic nomination from the beginning of the 16th to the end of the 17th century. On the basis of the conducted research, there was concluded that variations of the Poletyło/Poletyłowski family name were still observed in the second half of the 17th century. What is more, the onomastic analysis revealed the wealth of names which were used to anthroponymic identification of the members of the family. The names, which were discussed in the article, were used both in the East-Slavic and West-Slavic cultural settings. It should be noticed, however, that contrary to the significant number of listed names, the number of confirmed sobriquets and nicknames of the members of the family in question was low.
W niniejszym artykule analizie językowej poddane zostały nazwisko, imiona, przezwiska i przydomki członków bojarskiego (później szlacheckiego) rodu Poletyłów, używane w procesie nominacji antroponimicznej od początku XVI do końca XVII stulecia. Na podstawie przeprowadzonych badań udało się ustalić, że wahania formy nazwiska rodowego w postaci Poletyło/Poletyłowski miały miejsce jeszcze w II połowie XVII wieku. Analiza onomastyczna ujawniła również bogactwo imion służących do identyfikacji antroponimicznej przedstawicieli tej rodziny. Omówione w tekście imiona stosowane były zarówno we wschodnio-, jaki i zachodniosłowiańskim kręgu kulturowym. Należy jednak zauważyć, że w przeciwieństwie do znacznej ilości odnotowanych imion udało się wyekscerpować niewiele poświadczeń przezwisk i przydomków członków rodu Poletyłów.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kazimierz Jan Sapieha jako wzorzec osobowy magnata w świetle „Żyć Sapiehów” autorstwa Kazimierza Kognowickiego
Казимеж Ян Сапега как образец личности магната в свете «Жизни Сапегов» авторства Казимиежа Когновицкого
Autorzy:
Ziober, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969522.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Sapiehowie
Kazimierz Kognowicki
wzorzec osobowy
szlachta
Wielkie Księstwo Litewskie
mentalność
Sapiehas
mentality
nobility
rand Duchy of Lithuania
personal pattern
Сапеги
Казимеж Когновицкий
личный образец
шляхта
Великое Литовское Княжество
менталитет
Opis:
В конце 18-го века иезуит Казимеж Когновицкий, находившийся при дворе Сапеги, решил собрать историю их семьи и посвятил ей представителям шесть томов, которые он назвал «Жизнь Сапегов и письма монархов, князей и различных правителей к этим-же писанные». В одном из томов рассказывается о жизни великого гетмана литовского Яна Казимежа Сапеги. В дополнение к биографическим предположениям, этот источник в основном свидетельствует о личном образце шляхтича или магната, который функционировал в менталитете древнего общества. Биографии этого типа были создаваемы в основном для прославления магната и его семьи. Кроме того, они значительно повлияли на состояние знаний, восприятия, осведомленности и отношения читателей через передаваемый контент. Когновицкий представил героя своей работы как идеала шляхтича – происходящего из выдающейся семьи, должным образом образованного, заботящегося о долгах перед церковью и верой, о свободы шляхты, справедливого и разумного гетмана, с другой стороны, смелого и, если необходимо, проливающего кровь на поле битвы, и наконец хорошего депутата, спикера и сенатора. Возможно, особый акцент на особенностях, связанных с заботой о благе Речи Посполитой, был напрямую связан с ситуацией, в которой Польская Корона и Великое Княжество Литовское оказались во время создания «Жизни Сапегов ...». Однако Когновицкий преднамеренно пропускал информации, которые не соответствовали образцу идеального шляхтича, или описывал ее способом, несовместимым с реальностью. Бывает также, что Иезуит рискованно интерпретирует события, описанные в работе, или представляет их значение для общества в другом свете. Несмотря на это, следует отметить, что все тома «Жизни Сапегов ...» являются интересным источником для исследования менталитета древнего шляхетского общества и представляют собой богатый материал для анализа прозы эпохи Просвещения
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2019, XVI, 2; 99-113
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szlacheckie rody ze Śląska i ich księgozbiory przedstawione na podstawie wybranych niemieckojęzycznych książek z XIX i pierwszej połowy XX wieku przechowywanych w Bibliotece Uniwersyteckiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie
Autorzy:
Zezula, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2196214.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
Tematy:
szlachta śląska
proweniencje
księgozbiory rodowe
druki niemieckie XIX w.
druki niemieckie do 1945 r.
Biblioteka Uniwersytecka KUL
Silesian nobility
ownership marks on books
nobility family libraries
German prints until 1945
University Library of Catholic University of Lublin
German-languages prints in 19th century
Opis:
Prace selekcyjne prowadzone w magazynach Biblioteki Uniwersyteckiej KUL w Lublinie ujawniły wiele różnych znaków własnościowych na niemieckojęzycznych drukach wydanych w XIX i na początku XX w., przywiezionych ze Śląska do Lublina w latach 1946–1956. Ekslibrisy i pieczęcie potwierdziły ich pochodzenie z bibliotek rodowych niemieckiej szlachty osiadłej od wieków na ziemi śląskiej. Są nimi oznaczone przeważnie pojedyncze druki. Zaprezentowane zostały losy pałaców, ich właścicieli i zbiorów bibliotecznych, jeśli było to możliwe. Poszukiwania informacji o pierwotnych właścicielach książek i zasobach niewielkich księgozbiorów ujawniły brak udokumentowanych danych i naukowych opracowań. Mimo poważnych przeszkód, wynikających z ogromnego rozproszenia książek w bibliotekach i materiałów w archiwach, braku dawnych katalogów, inwentarzy i kartotek proweniencyjnych należy rozważyć powołanie interdyscyplinarnego zespołu o międzynarodowym składzie do kompleksowego opracowania historii śląskich druków jako niemieckiego dziedzictwa kulturowego tego regionu.
Selection work carried out at the University Library of the John Paul II Catholic University of Lublin revealed many different ownership marks on German-language prints published in the 19th and early 20th century, brought from Silesia to Lublin in 1946-1956. Bookplates and seals confirmed some of the prints come from the German nobility family libraries that had lived in Silesia for centuries. A search for information about the original book owners and sources of small book collections was conducted. However, it revealed a lack of documented data and scientific studies. It is necessary to consider appointing an interdisciplinary and international team that will undertake a comprehensive study of Silesian prints’ history as the region’s German cultural heritage.
Źródło:
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy; 2020, 2(60); 85-118
2084-5464
Pojawia się w:
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z badań nad genezą przemian wyznaniowych na Śląsku Cieszyńskim w początkowym okresie kontrreformacji na przykładzie podcieszyńskiej parafii Puńców
From the studies on the origin of religious transformations in Cieszyn Silesia at the beginning of the Counter-Reformation - the case of the parish in Puńców near Cieszyn
Autorzy:
Zbylut-Jadczyk, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1876878.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Śląsk Cieszyński
czasy nowożytne
szlachta
rekatolizacja
Puńców
Dzięgielów
Cieszyn Silesia
Modern Ages
nobility
re-catholisation
Opis:
Wielowyznaniowe oblicze Śląska Cieszyńskiego jest jednym z elementów tworzących jego charakter Pogranicza. Stawia to pytanie o genezę tego zjawiska. Próbę uchwycenia fenomenu kształtowania się wyznaniowości na tym terenie podjęto na przykładzie dwóch wybranych wiosek - Dzięgielowa i Puńcowa, wchodzących w skład parafii w Puńcowie i znajdujących się w omawianym okresie w rękach dwóch różnych właścicieli. Analiza tekstów sprawozdań wizytacyjnych sporządzonych na potrzeby administracji kościelnej w II połowie XVII i na początku XVIII wieku nie pozostawia wątpliwości, że w procesie kształtowania się mapy wyznaniowej tych miejscowości decydującą rolę odgrywało wyznanie i zaangażowanie religijne konkretnych właścicieli dóbr.
A multidenominational image of Cieszyn Silesia is one of the elements forming the character of the borderland. This raises the question of the genesis of this phenomenon. An attempt to capture it was made using an example of two selected villages - Dzięgielów and Puńców, which are part of the parish in Puńców and in the discussed period were in the hands of two different owners. The visitation report analysis, prepared for the needs of the church administration in the second half of the seventeenth and the beginning of the eighteenth century, leaves no doubt that in the process of shaping the denominational map of these places, the decisive role was played by the confession and religious commitment of specific owners of the goods.
Źródło:
Edukacja Międzykulturowa; 2020, 13, 2; 196-211
2299-4106
Pojawia się w:
Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drobna szlachta żmudzka okresu nowożytnego w świetle dokumentów z Archiwum Butkiewiczów przechowywanego w AGAD
Minor Samogitian nobility of the modern period in the light of documents from the Butkiewicz Archive preserved in AGAD
Autorzy:
Zawadzki, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11364326.pdf
Data publikacji:
2020-10-30
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Żmudź
drobna szlachta
archiwum rodzinne
Samogitia
minor nobility
family archive
Opis:
W artykule poddano analizie archiwum średniozamożnej żmudzkiej rodziny szlacheckiej. W jego skład wchodzą przede wszystkim akta dotyczące drobnej, miejscowej szlachty. Środowisko to jest zazwyczaj najsłabiej reprezentowane w dokumentach pisanych. Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie czy archiwum rodzinne jako całość może odpowiedzieć na podstawowe pytania dotyczących niezamożnej szlachty żmudzkiej. Jak była liczna, czy była pochodzenia miejscowego, czy może raczej (i w jakim stopniu) napływowego, jakim językiem posługiwała się na co dzień, jaki był jej status materialny, kulturalny, w tym poziom alfabetyzacji, czy istniały cechy wyróżniające ją spośród rzeszy szlachty litewskiej, czy w okresie nowożytnym następowały w jej obrębie zmiany (i jakie)?
The article analyses the archives of a medium-affluent Samogitian noble family. It comprises files concerning minor nobility. This group is usually the least represented in written documents. The author tries to answer a number of questions about the usefulness of the family archive for researching Samogitian poor nobility: how numerous they were, whether they were of local origin, or (and to what extent) incomers, what language they used on a daily basis, what was their material and cultural status (including the level of literacy), whether there were features that distinguished them from the rest of the Lithuanian nobility, and whether there were any changes within the Samogitian nobility in the modern period (and what)?
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2020, 27; 9-34
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przykłady losów przedstawicieli szlachty polskiej w Wielkim Księstwie Litewskim do czasu zawarcia Unii Lubelskiej
Examples of lives of Polish nobility in the Grand Duchy of Lithuania before 1569
Autorzy:
Zawadzki, Jarosław
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16647765.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Unia Lubelska
szlachta polska
Wielkie Księstwo Litewskie
Litwa
ithuania
Polish nobility in Lithuania
Grand Duchy of Lithuania
Opis:
The article presents the history of representatives of several Polish noble families settled in the Grand Duchy of Lithuania in the period preceding the conclusion of the Union of Lublin. Persons selected for the analysis were linked to the most powerful Lithuanian families - dukes Olelkowicz Słucki and Radziwiłł. They were people who could serve as specialists in specific fields in Lithuania. Their success was determined by their talent and competence, as well as the need for specialists during the period of great internal reforms initiated by Sigismund the Elder and Queen Bona and continued by Sigismund Augustus.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 67-102
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wincentego Skrzetuskiego litewskie rozdwojenie jaźni. Litwa wobec Korony w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku
Lithuanian split personality of Wincenty Skrzetuski. Lithuania versus the Crown in the Commonwealth of the 16th–18th century
Autorzy:
Zakrzewski, Andrzej
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16647388.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Wincenty Skrzetuski
Wielkie Księstwo Litewskie
Litwa
Korona Polska
Polska
Rzeczpospolita
szlachta polska
Lithuania
Crown
Union of Lublin
Commonwealth
Opis:
Piarist Wincenty Skrzetuski, author of the most popular, at the end of the 18th century, compendium of knowledge about the system of the Polish-Lithuanian Commonwealth, noted that the Grand Duchy of Lithuania was one of its three provinces, alongside Małopolska and Wielkopolska. At the same time, he treated Lithuania, due to its separate treasury, army, law and system of courts and ministers, as an equal part of the Commonwealth. The Grand Duchy has indeed evolved significantly from the 16th century onwards. Not only its elites, but gradually the nobility too were acquiring a sense of belonging to the Commonwealth. Similar processes can be observed with regard to the Crown nobility. Thus, a single political nation of the Commonwealth was being formed. During the reign of King Stanisław August Poniatowski, an accelerated modernization took place, accompanied by a cautious – unfinished – unification of both parts of the Polish-Lithuanian state. For the purposes of political tactics, the Lithuanians and the Crowners used the term “province” very flexibly; both as a state and its province (part of it). From the legal point of view, both of these concepts could be justified. Wincenty Skrzetuski thus reproduced in his compendium the reality of political practice.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 259-272
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Podmiotowość chłopstwa staropolskiego
Subjectivity of the Old Polish Peasantry
Autorzy:
Wyżga, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765356.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
podmiotowość
chłopstwo
szlachta
gospodarka
rynek lokalny
poddaństwo
pańszczyzna
sąd
subjectivity
peasantry
nobility
economy
local market
serfdom
serfdom duties
court
Opis:
Wciąż powszechna jest opinia o chłopstwie jako o ubezwłasnowolnionym i traktowanym przedmiotowo elemencie systemu folwarczno-pańszczyźnianego, a zarazem brutalnie wykorzystywanej ofierze tego systemu. Celem artykułu jest propozycja analizy położenia chłopstwa wychodząca z założenia o istnieniu podmiotowości tej najliczniejszej grupy społecznej. Podmiotowość ta mogła wynikać m.in. z zapotrzebowania rynku pracy na siłę roboczą, co wymagało od dworów pewnej elastyczności, ale też z chłopskiej aktywności na lokalnym rynku handlowym. Ta aktywność współgrała z przedsiębiorczością i zamożnością niektórych chłopów. W ten też sposób można rozumieć ich występowanie w sądach grodzkich, a także pewną sprawczość i decyzyjność w relacjach z innymi stanami społecznymi Rzeczypospolitej przedrozbiorowej.
There is still a widespread belief that the peasantry was an incapacitated and objectively treated element of the manorial-serf system and, simultaneously, a brutally exploited victim of this system. The article proposes an analysis of the peasantry’s position based on the assumption of the existence of the subjectivity of this most numerous social group. This subjectivity resulted, among other factors, from the labour market’s demand for labour, which required a certain flexibility on the part of the manors, but also from peasant activity in local markets. This activity interacted with the entrepreneurship and wealth of some peasants. This activity made peasant entrepreneurship possible, and even enabled some to become wealthy. In this way, it is also possible to understand their appearance in the municipal courts and their particular prominence and capacity to manage their own affairs in relation with other social estates in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 4; 771-792
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
XVI-, XVII- i XVIII-wieczne pamiętniki i diariusze polskiej szlachty jako świadectwo mentalności i stanu świadomości artystycznej.
Autorzy:
Wyrzykowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560090.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
XVI, XVII, XVIII wiek w Polsce
polska szlachta
peregrynacja
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2007, 2(4); 40-55
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hylzenowie, Platerowie i Tyzenhauzowie. Szlachta inflancka i jej rola w życiu politycznym osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Wróbel, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436515.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
szlachta
Inflanty
Hylzenowie
Platerowie
Tyzenhauzowie
polityka
sejm
sejmik
poseł
senator
Opis:
After the Treaty of Vilnius (1561), the process of gradual inclusion of Livonian nobility to the administrative and political structures of the Grand Duchy of Lithuania and later of the Polish-Lithuanian Commonwealth began. With the creation of the Inflanty Voivodeship in 1677, the Livonian nobility of German origin began to Polonise / Lithuaniseand return to Catholicism. The bond between the Livonian families and the Polish-Lithuanianstate began their great careers and political activities at the central level. The participation of “Teutonic” families in the public matters in the 18th century Polish-Lithuanian Commonwealth was measured through the senate offices and the legations. The greatest number of senatorsin the 18th century came from the Plater family, followed by Hylzen, Tyzenhauz, Zybergs and Grothuz families. Among the Livonian deputies, members of the Plater and Tyzenhauz family dominated, while the rest of the families gained much less seats.
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2018, 6; 175-185
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczynek prozopograficzny do dziejów tzw. wyprawy łuckiej w 1431 roku
Autorzy:
Wróbel, Dariusz Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631997.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
nobility
letter of feud
the Lutsk's expedition
edition of sources
szlachta, list wypowiedni, wyprawa łucka, edycja źródeł
Opis:
 Publikowany tekst dotyczy epizodu związanego z początkiem wojny polsko-litewskiej w 1431 r. Dotąd wykorzystywano go na ogół tylko za pośrednictwem krótkiego regestu. Dzięki niemu poznajemy 45 znanych imiennie uczestników wyprawy łuckiej, którzy 3 lipca 1431 r. wysłali listy wypowiednie wielkiemu księciu litewskiemu Świdrygielle z obozu wojskowego w Bystrzycy na ziemi lubelskiej. Zachował się tekst jednego z nich, którego autorem był kasztelan krakowski Mikołaj z Michałowa (publikowany w Aneksie).
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies