Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "STER" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
10 lat użytkowania komputerowego systemu STER
10 years of using of the STER computer system
Autorzy:
Suchecka, M.
Biernacki, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/180814.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
system STER
STER system
Opis:
W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące aktualnej wersji komputerowego systemu STER wspomagającego zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwie. Oprogramowanie to wspomaga prowadzenie wszelkich działań w tym zakresie, m.in. identyfikacji zagrożeń, oceny ryzyka zawodowego, sporządzania dokumentacji powypadkowej, doboru środków ochrony indywidualnej i innych, z wykorzystaniem wewnętrznych źródeł wiedzy o bhp zawartych w systemie. Dostarcza ono użytkownikom wsparcia merytorycznego w zakresie prowadzonych czynności, poprzez implementację stosownych metod postępowania oraz udostępnianie na bieżąco podczas działania programu niezbędnych informacji. Dla użytkowników oprogramowania opracowano elektroniczny kurs w zakresie jego podstaw merytorycznych oprogramowania, jego obsługi i wykorzystania, dostępny na płytach CD i w Internecie.
This article presents basic information relating to the current version of the STER system, which supports OSH management in enterprises. This software supports most activities in OSH management, e.g., identifying occupational threats, assessing occupational risk, preparing post-accident documentation, selecting personal protective equipment and others, and using internal sources of knowledge contained in the system. It delivers content-related support in a range of activities by implementing appropriate methods and, at the same time, making accessible indispensable information during the program's operation. A course for users of STER is available on CDs and on the Internet; it covers the basics, operation and use.
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2007, 12; 8-11
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
STER 6.5 SP - wersja specjalna Program do zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwie
STER 6.5 SP special version. A program for occupational safety and health management in an enterprise
Autorzy:
Piętka, M.
Biernacki, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/180507.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
program STER
health and safety management
STER system
Opis:
W artykule przedstawiono propozycję rozbudowanej wersji systemu STER 6.5, pod nazwą STER 6.5 SP wspomagającego zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, przeznaczonego do wykorzystywania w jednostkach organizacyjnych zatrudniających zarówno pracowników cywilnych jak i funkcjonariuszy. Wersja specjalna systemu STER 6.5 została rozbudowana m.in. o listę specyficznych zagrożeń związanych z pełnieniem służby przez funkcjonariuszy, o metodykę oceny ryzyka zawodowego związanego z występowaniem tych zagrożeń oraz o nowy moduł ANALIZA, umożliwiający zestawianie i analizowanie w obrębie rozbudowanej hierarchicznie organizacji danych zagregowanych nt. zagrożeń zawodowych, przedsięwziętych środków prewencji oraz wypadków przy pracy z uwzględnieniem wybranych pomiędzy nimi zależności.
The article presents a proposal of an extended version of the STER 6.5 system supporting occupational safety and health management for bodies that employ both civilians and police officers. STER 6.5 has been extended by, among other things, a list of specific hazards related to police officers' work and the methodology of occupational risk assessment relating those hazards. It also contains a new ANALYSIS module, which makes it possible to compare and analyze, within the hierarchically extended organization of aggregated data on occupational hazards, preventive measures, accidents at work and selected interrelations between them.
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2007, 2; 20-24
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Resistojet thruster with a power system based on supercapacitors
Autorzy:
Mezyk, L.
Kobiera, A.
Boruc, L.
Biczel, P.
Wolanski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/115727.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja na Rzecz Młodych Naukowców
Tematy:
resistojet
thruster
satellite
ster strumieniowy
satelita
Opis:
This paper presents research into a resistojet model that can be powered by supercapacitors for satellite propulsion applications. The performance of the system, calculated including a preliminary study of mass and power budget, shows that this solution has potential for a certain range of space missions. The main problem when designing a pulsed resistojet is the compromise between the thermal capacity of the resistojet and the heat transfer efficiency of the device. When the heater is used in pulsed mode, it should have low mass and thermal capacity in order to reduce the energy required to heat the devices. On the other hand, the main technical restriction in resistojet thrusters is heat transfer due to the laminar regime of the flow in the heater. The heat transfer area should be as large as possible, but the mass of the device limits any such increase in area. In this research several design options were considered in an attempt to find the optimal solution. After research on the oscillating element and porous heater, capillary tubes directly heated by the current were determined to be the most effective solution. A power supply based on supercapacitors was constructed. It consists of 30 supercapacitors of 300 F each, connected to deliver 70 V of voltage, 10F of total capacitance and maximum peak power of 5 kW. Research for three different gases – ammonia, propane and butane – was conducted and the results are presented in this paper.
Źródło:
Challenges of Modern Technology; 2014, 5, 3; 13-21
2082-2863
2353-4419
Pojawia się w:
Challenges of Modern Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparison of thermal impedance and wavelets analysis for non-destructive testing
Autorzy:
Kopeć, M.
Kałuża, M.
Więcek, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/114695.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
nondestructive testing
thermography
T3Ster analysis
wavelet analysis
Opis:
This paper presents a comparison of two methods used for non-destructive testing: thermal impedance (Zth) and wavelet transform (WT). The transient heating process of a textolite plate with defects was measured using a thermographic camera. Based on the measurement results, a qualitative and quantitative assessment of material structure was performed. The measured parameters describing the geometry of the tested material were temperature, time constant, angular frequency and phase. The presented results of thermographic measurements and their analysis indicate the possibility of detection of subsurface defects using both presented methods. The convergence and the correlation between results obtained using thermal impedance and wavelet methods are presented.
Źródło:
Measurement Automation Monitoring; 2015, 61, 6; 223-227
2450-2855
Pojawia się w:
Measurement Automation Monitoring
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komputerowe wspomaganie oceny ryzyka zawodowego za pomocą programu STER
Computer assistance of employment risk assessment with the STER program
Autorzy:
Prauzner, T.
Olszewska, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/952230.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
STER
program komputerowy
ocena ryzyka zawodowego
computer program
risk assessment
Opis:
W artykule przedstawiony został przykład wykorzystania technologii informacyjnej i programu STER do oceny ryzyka zawodowego wybranego stanowiska pracy. Uzyskane wyniki porównano z innymi metodami oceny ryzyka zawodowego. Na podstawie analizy porównawczej wykazano zasadność wykorzystania oprogramowania komputerowego w praktyce, wskazano jego wady i zalety.
The article presents an example of using information technology and the STER program to assess the occupational risk of a selected job. The obtained results were compared with other methods of occupational risk assessment. On the basis of a comparative analysis, usefulness of computer software were proved in practice, its advantages and disadvantages were pointed out, too.
Źródło:
Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa; 2018, T. 6; 409-420
2300-5343
Pojawia się w:
Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diagnozowanie przekładni okrętowych sterów strumieniowych
The Condition Monitoring of Tunnel Thruster Gearbox
Autorzy:
Burnos, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/359477.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Akademia Morska w Szczecinie. Wydawnictwo AMSz
Tematy:
okrętowy ster strumieniowy
analiza sygnału
drgania
EXPLO-SHIP 2006
thruster
signal analysis
vibrations
Opis:
W artykule podjęto próbę wykazania związków pomiędzy sygnałami rejestrowanymi na elementach steru strumieniowego i wymuszeniami pochodzącymi od jego pracy. Pre-zentowane wyniki są częścią prac zorientowanych na stworzenie modelu diagnostycznego steru strumieniowego, ujmującego związki pomiędzy stanem najważniejszych elementów agregatu a miarami sygnałów generowanych przez urządzenie.
The relation between signals measured on tunnel thruster elements and forces coming from the operation of thruster gearbox elements is shown in the paper. The presented results are part of the work aimed at the development of a condition monitoring model of a marine tunnel thruster.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie; 2006, 10 (82); 129-138
1733-8670
2392-0378
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gurney flap and T-strip influence on stabilizer aerodynamic effectiveness and hinge moment characteristics
Wpływ klapki Gurneya oraz typu t-strip na efektywność aerodynamiczną statecznika i charakterystyki momentu zawiasowego
Autorzy:
Sieradzki, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/213096.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa
Tematy:
CFD simulation
Gurney Flap
T-strip
steer
stabilizer
symulacja CFD
klapka Gurneya
ster
statecznik
Opis:
Classic Gurney flap and double Gurney flap (called T-strip) are well researched devices in fixed wing applications. However, their influence on aircraft movable steer aerodynamic characteristics is not widely documented. This paper presents aerodynamic analysis of these two airfoil trailing edge modifications, applied to a typical symmetrical aircraft stabilizer with movable steer. Both solutions were modelled as two dimensional cases and CFD calculations were performed for a selected range of angles of attack and steer deflections. As a result, a set of aerodynamic characteristics was received. They allowed to assess the influence of selected modifications on entire stabilizer aerodynamic effectiveness, as well as on hinge moment characteristics. The flow conditions change in the presence of the analyzed devices were also investigated. This way, performed analysis provided valuable information about advantages and disadvantages of using such devices on small aircrafts control surfaces. The results showed the possibility of significant improvement of the aerodynamic characteristics of the whole stabilizer by using Gurney flap or T-strip, especially at high steer deflection angles and moderately high lift coefficient values.
Klasyczna klapka Gurneya oraz podwójna klapka Gurneya (T-strip) są dobrze przebadanymi urządzeniami w zastosowaniu do stałych płatów. Ich wpływ na charakterystyki aerodynamiczne ruchomych powierzchni sterowych nie jest jednak szeroko udokumentowany. W publikacji przedstawiono analizę aerodynamiczną dwóch wspomnianych modyfikacji krawędzi spływu profilu, w zastosowaniu do typowego dla statków powietrznych symetrycznego statecznika z ruchomym sterem. Obydwa rozwiązania zamodelowano jako przypadki dwuwymiarowe, a następnie przeanalizowano przy pomocy metod CFD dla szeregu kątów natarcia oraz wychyleń steru. W rezultacie otrzymano zestaw charakterystyk aerodynamicznych. Pozwoliły one na ocenę wpływu wybranych modyfikacji na efektywność aerodynamiczną kompletnego statecznika, jak również na charakterystyki momentu zawiasowego. Zbadano również zmiany jakie zachodzą w przepływie w obecności analizowanych urządzeń. Tym sposobem, przeprowadzona analiza dostarczyła cennych informacji dotyczących zalet i wad użycia tego typu rozwiązań na powierzchniach sterowych niewielkich statków powietrznych. Rezultaty wykazały możliwość znacznej poprawy charakterystyk aerodynamicznych całego statecznika w wyniku zastosowania klapki Gurneya lub typu T-strip, zwłaszcza przy dużych wychyleniach steru i umiarkowanie dużych wartościach współczynnika siły nośnej.
Źródło:
Prace Instytutu Lotnictwa; 2016, 4 (245); 199-208
0509-6669
2300-5408
Pojawia się w:
Prace Instytutu Lotnictwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ obciążenia chwilowego na proces diagnozowania agregatów typu ster strumieniowy
The impact of temporary load on thruster condition monitoring process
Autorzy:
Burnos, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/328547.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Polskie Towarzystwo Diagnostyki Technicznej PAN
Tematy:
agregat typu ster strumieniowy
sygnał prądowy
przyspieszenie drgań
thruster
electric current signal
vibration acceleration
Opis:
W artykule omówiono wpływ zmiennych warunków obciążenia na proces diagnozowania okrętowych sterów strumieniowych. Wykazano konieczność uwzględnienia w procesie diagnozowania chwilowego obciążenia agregatu. Przytoczono przykład wykorzystania opracowanej metody w odniesieniu do wybranego sygnału diagnostycznego.
The impact of temporary load on thruster condition monitoring process is presented in the paper. The necessity to consider the temporary load in condition monitoring process is shown. An example of diagnostic signal analyze with described method is presented.
Źródło:
Diagnostyka; 2007, 1(41); 45-48
1641-6414
2449-5220
Pojawia się w:
Diagnostyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobór parametrów silnika indukcyjnego dużej mocy
Estimation of parameters of high power induction motor
Autorzy:
Arendt, R.
Kopczyński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/276631.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów
Tematy:
model matematyczny
silnik indukcyjny
algorytm genetyczny
ster strumieniowy
mathematical model
induction motor
genetic algorithm
bow thruster
Opis:
W artykule przedstawiono trzy typy statycznych modeli matematycznych silników klatkowych oraz metodę estymacji parametrów przy wykorzystaniu algorytmów genetycznych. Korzystając z kryteriów: suma kwadratów, suma wartości bezwzględnych oraz całkowego, oceniono przydatność badanych modeli. Opracowane modele matematyczne zostały wykorzystane przy doborze algorytmów sterownia sterów strumieniowych. Pokazano metodykę doboru parametrów i modele silnika umożliwiające badanie ich wpływu na system energetyczny statku.
In the paper three types of mathematical models of static squirrel cage motors and the method of estimating parameters using genetic algorithms are presented. Criteria: the sum of the squares, the sum of absolute values and integral of optimization problem are used. In selection control of algorithm a bow thruster identified mathematical models are applied. The parameters and methodology for the selection of motor models were considered for the study of their impact on the energy system of the ship are showed.
Źródło:
Pomiary Automatyka Robotyka; 2012, 16, 2; 362-369
1427-9126
Pojawia się w:
Pomiary Automatyka Robotyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środki ochrony indywidualnej w programach i narzędziach informatycznych
Programs and IT tools for personal protective equipment
Autorzy:
Piętka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/180985.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Tematy:
bezpieczeństwo pracy
program STER
portal internetowy
środki ochrony indywidualnej pracowników
work safety
internet portal
personal protective equipment
Opis:
W artykule przedstawiono najnowsze wersje narzędzi informatycznych opracowanych w Instytucie, w których można znaleść aktualne informacje o środkach ochrony indywidualnej, posiadających wydane przez CIOP-PIB certyfikaty oceny typu WE. Informacje zawarte w tych narzędziach są pomocne pracodawcom w prawidłowym prowadzeniu doboru środków ochrony indywidualnej adekwatnych do zagrożeń występujących na stanowisku pracy.
This article presents the most recent versions of programs and IT tools generated at CIOP-PIB, which provide current information on personal protective equipment with EC type-examination certificates granted by the Institute. The information input into these tools can be useful to employers in a proper selection of personal protective equipment appropriate to threats present at workplaces.
Źródło:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2011, 1; 22-23
0137-7043
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktivitätsmodelle der deutschen Frauenbewegung um die Wende vom 19. zum 20. Jahrhundert in gesellschaftlicher und publizistischer Tätigkeit von Paulina Kuczalska-Reinschmit
Models of german women’s movement’s activity in the social and journalistic work of Paulina Kuczalska-Reinschmit at the turn of 19th and 20th centuries
Autorzy:
Zawiszewska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1596911.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
polnische Frauenbewegung
Paulina Kuczalska-Reinschmit (1859–1921)
die feministische Zeitschrift „Ster“ (Lemberg 1895–1897, Warschau 1907–1914)
Polish women’s movement
Paulina Kuczalska-Reinschmit
feminist magazine “Helm” (Lviv 1895–1897, Warsaw 1907–1914)
polski ruch kobiecy
feministyczne czasopismo „Ster” (Lwów 1895–1897, Warszawa 1907–1914)
Opis:
Paulina Kuczalska-Reinschmit (1859–1921) – die auf dem russischen Teilungsgebiet wirkende, führende Gestalt der polnischen Emanzipationsbewegung um die Wende vom 19. zum 20. Jahrhundert – gestaltete ihr Kampfprogramm für die berufliche, politische und die Bildung betreffende Gleichberechtigung der polnischen Frauen, indem sie sich auf nationale Quellen bezog: auf die Ideologie der polnischen Renaissance und des adeligen Sarmatismus der Zeit vor den Teilungen Polens. Doch die Realisierungsformen dieses Programms erarbeitete sie dank ausländischen Inspirationen, hauptsächlich aus Deutschland und Frankreich. Die Beeinflussung durch die Aktivitätsmodelle der deutschen Frauenbewegung wurde insbesondere in der Anfangsphase der Formulierung ihres Emanzipationsprogramms sichtbar, die die zweite Hälfte der 1880er Jahre und die erste Hälfte der 1890er Jahre umfasste, als sie über die deutschen Frauen zunächst in dem ersten polnischen feministischen Wochenblatt „Świt“ [Morgendämmerung] schrieb, dann im Wochenblatt der sog. Warschauer Positivisten „Przegląd Tygodniowy“ [Wochenschau], und schließlich in ihrer eigenen feministischen Zeitschrift „Ster“ [Steuer]. Bei der Bestimmung von Programmen und Aktivitätsformen der Zeitschrift „Ster“ sowie des Vereins für die Gleichberechtigung Polnischer Frauen stützte sich Kuczalska-Reinschmit auf die deutschen Muster, die hauptsächlich von der Organisation Allgemeiner Deutscher Frauenverein und von der durch Louise Otto-Peters und Auguste Schmidt redigierten Zeitschrift „Neue Bahnen“ erarbeitet wurden.
Paulina Kuczalska-Reinschmit (1859–1921) – the leader of the Polish emancipation movement at the turn of the 19th and 20th centuries and active on the territory under Russian rule – established her programme of struggle for educational, professional and political emancipation of Polish women, drawing inspiration from the national sources: the ideology of the Polish Renaissance and Polish Sarmatism of the pre-partition era but the forms of implementation of this programme were based on foreign, mainly French and German influences. The German influence is noticeable particularly in the crystallization of her emancipation programme, that is in the second half of the 1880s and first half of the 1890s when she wrote about German women in the first Polish feminist daily “Świt” [Dawn], then in the daily of the so called Warsaw positivists titled “Przegląd Tygodniowy” [Weekly Review] and finally in her own feminist periodical “Ster” [Helm]. While working on the programmes and forms of activity of “Ster” and of the Polish Women’s Union for Equal Rights, she took advantage of the models created mainly by the German organization Allgemeiner Deutscher Frauenverein as well as Louise Otto-Peters and Auguste Schmidt’s magazine “Neue Bahnen”.
Paulina Kuczalska-Reinschmit (1859–1921) – liderka polskiego ruchu emancypacyjnego na przełomie XIX i XX w., działająca na terenie zaboru rosyjskiego – ukształtowała swój program walki o równouprawnienie edukacyjne, zawodowe i polityczne Polek, wywodząc go ze źródeł narodowych: ideologii polskiego renesansu i szlacheckiego sarmatyzmu doby przedrozbiorowej, ale formy realizacji tego programu opracowała, korzystając z inspiracji zagranicznych, głównie niemieckich i francuskich. Inspiracje modelami aktywności niemieckiego ruchu kobiecego widać szczególnie wyraźnie w fazie krystalizacji programu emancypacyjnego Kuczalskiej-Reinschmit, przypadającej na drugą połowę lat 80. XIX i pierwszą połowę lat 90. XIX w., gdy pisała o Niemkach na łamach pierwszego polskiego tygodnika feministycznego „Świt”, następnie – tygodnika tzw. pozytywistów warszawskich, „Przeglądu Tygodniowego”, a wreszcie – własnego periodyku feministycznego „Ster”. W tworzeniu programów i form działania „Steru” i Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich Kuczalska-Reinschmit korzystała z wzorców wypracowanych głównie przez niemiecką organizację Allgemeiner Deutscher Frauenverein oraz czasopismo „Neue Bahnen” Ludwiki Otto i Augusty Schmidt.
Źródło:
Colloquia Germanica Stetinensia; 2016, 25; 101-120
2450-8543
2353-317X
Pojawia się w:
Colloquia Germanica Stetinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The semantic development of Germanic *steur-: poles, rudders, anchors, withies and retractable keels
Rozwój semantyczny germańskiego *steur-: pale, stery, kotwice, pręty łoziny i chowane kile
Autorzy:
Heide, Eldar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670868.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Iron Age sailing
rowing ship
rudder
steering
etymology
Wörter und Sachen
żeglarstwo w epoce żelaza
statek wiosłowy
ster
sterowanie statkiem
etymologia
Opis:
Autor omawia relację między starogermańskimi słowami oznaczającymi ster, czyli staronordyjskim stýri / stjórn, starowysokoniemieckim stiura, staroangielskim steor itd., oraz staronordyjskim staurr ‘(zaostrzony) słup’. Słowa te najprawdopodobniej łączy wymiana samogłosek (ablaut), trudno jest jednak ustalić kognitywny związek między nimi. Zazwyczaj twierdzi się, że słowa stýri i in. pierwotnie oznaczały podobną do wiosła belkę, kłodę lub słup, których używano do sterowania statkiem. Trudno to jednak robić przy pomocy tego typu przedmiotów, a wiosło sterowe nie wygląda jak żaden z nich. W artykule stawia się zatem tezę, iż stýri (i inne wymienione wyżej słowa) pierwotnie znaczyły mniej więcej to samo, co staurr, czyli słup wprowadzany w stawiające opór podłoże i kotwiczący dany obiekt. Z najwcześniejszych przedstawień północnoeuropejskich staków ze stýris (czyli staków wiosłowych) wynika, iż funkcją stýri nie było nadawanie statkowi kierunku, lecz zabezpieczenie go przed bocznym dryftem. Na stjóri (co w staronordyjskim znaczyło ‘prymitywny rodzaj kotwicy’) kluczowym elementem jest znajdujący się w dolnej części zaostrzony element wbijany w dno. Podobnie w języku farerskim, stjóri to lina lub zapięcie, przy pomocy którego wyciągane są z morza na brzeg ludzie i towary. Podobne znaczenie mają norweskie słowa stjor/stjore. Kluczowym argumentem przemawiającym za stawianą tu hipotezą jest to, iż stýri / stjórn / stiura itd. mają oryginalne znaczenie bliskie staronordyjskiego staurr, jak wskazują na to związki etymologiczne między nimi. Istniejący obecnie kompleks semantyczny to steer (ang.), steuern (niem.) itd. prawdopodobnie ewoluował wspólnie ze stýri (i innymi słowami), towarzysząc rozwojowi północnoeuropejskiego statku żaglowego w okresie dynastii Merowingów.
This article discusses the relationship between the Old Germanic words for ‘a rudder’: Old Norse stýri / stjórn, Old High German stiura, Old English steor, etc., and Old Norse staurr, ‘a (pointed) stake’. These words in all probability stand in an ablaut relation to each other but it is difficult to tell what the cognitive link might be. The standard answer is that a stýri etc. originally was a beam/log/pole, understood as something similar to an oar, used to steer a ship. But it is difficult to steer a ship with a beam, log or pole, and a steering oar does not look much like these things. My suggestion is that a stýri etc. originally was more or less the same as a staurr, namely a pole which goes down into a substance that provides resistance and which thus anchors something. On the earliest depictions of ships with stýris etc. in Northern Europe, which are rowing ships, it seems that the function of the stýri was not to give the ship direction but to prevent it from drifting sideways on the water. On a stjóri ‘primitive anchor’ (Old Norse), the decisive element is a pointed transverse at the bottom end which digs into the ground. Similarly, a stjóri in Faroese is a rope or fastening whereby people and goods are pulled ashore through the surf. Norwegian stjor(e) also have meanings that are fundamentally similar to this. The essential argument for the proposed understanding is that it allows stýri/stjórn/stiura etc. to have an original meaning close to that of Old Norse staurr, which the etymological relatedness demands. Our semantic complex surrounding to steer, steuern, etc., probably co-evolved with the directional stýri etc. that accompanied the evolution of the Northern European sailing ship during the Merovingian age.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 167-179
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies