Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Rzeczpospolita w XVIII w." wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-12 z 12
Tytuł:
Debata parlamentarna nad wyłonieniem składu Komisji Wojskowej w grudniu 1788 r.
Autorzy:
Szczygielski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689808.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Komisja Wojskowa
Sejm Wielki
Rzeczpospolita w XVIII w.
Opis:
Thanks to electing its members (on 22nd December 1788) the Military Commission took over the real power over the army. Overthrown during the parliamentary session of 3rd November 1788, the Military Department of the Permanent Council finally stopped functioning. During the December debate the deputies, who slightly outnumbered the senators, tried to increase their majority in the Seym. In the confederated Seym the votes of deputies and the votes of senators carried the same weight and consequently the result of parliamentary voting depended on the overall counting of all the votes. That is why the problem of deputies’ representation in the Seym was a matter of great significance. In order not to decrease the number of deputies it was decided that the current deputies would not become the members of the Commission (there was a fear that the deputies involved in the work of the Commission might neglect their duties as members of Parliament). At the same time the gentry aimed at increasing their majority in the Seym by excluding from the parliamentary debates those senators who would be elected for the Commission. However, this initiative failed due to the strong opposition of the senators. Instead, the senators suggested that the deputies’ majority in the Seym should be increased directly by increasing the number of deputy seats. The deputies accepted this proposal. For the time being it was not put into practice yet. However, the December debate lay foundations for the compromise between the gentry and the senators concerning preserving the senators’ legislative rights within the framework of the “two-chamber” Seym.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2011, 10, 1
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pióra w służbie buławy. O kancelariach i archiwaliach hetmańskich w XVIII w.
Autorzy:
Ciesielski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/916739.pdf
Data publikacji:
2019-07-17
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII w.
hetmani
kancelaria wojskowa
kancelaria hetmańska
archiwalia hetmańskie
archiwa prywatne
Opis:
W artykule przedstawiona została na tle kompetencji urzędy hetmańskiego dokumentacja wytwarzana przez kancelarie wojskowe działające przy hetmanach Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII w. Na początku tego stulecia w do największego rozrostu władzy buławy w całej historii istnienia urzędu. Nastąpiło to w sposób nieformalny, a na dodatek towarzyszyły liczne nadużycia ze strony osób dowodzących armiami koronną i litewską, co sprawiło, że w zatwierdzonych na sejmie 1717 r. konstytucjach, a przede wszystkim traktacie warszawskim pojawiły się zapisy ograniczające władzę hetmanów. Jednak tylko w niewielkim stopniu i dalej hetmani posiadali rozległe kompetencje, które zapewniały im pełnię władzy administracyjnej i sądowniczej nad wojskiem. Utrzymali ją do połowy lat 60. XVIII w. a dowodzi tego dokumentacja wojskowa wytworzona przez kancelarię działające przy hetmanach. W artykule omówiono tę dokumentacją, co do której nie można mieć wątpliwości, że miała charakter publiczny. Do pierwszej grupy zaliczoną dokumenty i akta związane z władzą administracyjną hetmanów: wydawane przez nich lub zatwierdzane regulaminy, przede wszystkim organizacyjne, rozkazy hetmańskie, przesyłane z oddziałów raporty o stanach osobowych, wyposażenia, czy ruchach kadrowych itp. Kolejna grupa, to dokumentacja finansowa związana z utrzymaniem obu armii (w tym także oddziałów noszących nazwę hetmańskich) i urzędu hetmańskiego. Do trzeciej zaliczono akta i korespondencję powstałą z związku z prowadzoną przez hetmanów działalnością dyplomatyczną. Do czwartej - wszelką dokumentację związaną z władzą dyscyplinarną i sądowniczą hetmanów, a do piątej - korespondencję służbową prowadzoną przez hetmanów z podkomendnymi, jak też z królem, ministrami i ważniejszymi urzędnikami państwowymi. Bogate w materiał źródłowy zachowane spuścizny archiwalne po hetmanach: Adamie Mikołaju Sieniawskim, Janie Klemensie Branickim, Michale Kazimierzu Radziwille oraz trzech przedstawicielach rodu Rzewuskich sprawujących w XVIII w. ten urząd, pozwalają stwierdzić, że dokumentacja wojskowa powstawała jako publiczna i w takim charakterze podlegała procesom archiwotwórczym w kancelariach hetmańskich. Zapewne za życia hetmanów dokumentacja wojskowa przechowywana była oddzielnie od pozostałych dokumentów i akt o charakterze publicznym, a tym bardziej prawno-majątkowych i rachunkowo-gospodarczych. Po śmierci hetmana zazwyczaj jednak ich spadkobiercy przestawali otaczać dokumentację wojskową specjalną troską, a traktując ją jako prywatną część masy spadkowej, dołączali do reszty pozostałej po zmarłym spuścizny aktowej, poddając ją wstępnym procesom archiwizacji. W konsekwencji tzw. archiwa hetmańskie zaczęły być traktowane jako prywatne, choć powstały jako publiczne. Dowodzi tego zmiana procesu archiwotwórczego zachodzącego w przypadku dokumentacji wojskowej po połowie lat 60. XVIII., gdy hetmani utracili realną władzę nad armiami Rzeczypospolitej na rzecz Komisji Wojskowej Koronnej i Komisji Wojskowej Litewskiej. Cała dokumentacja wojskowa zaczęła być wytwarzana i gromadzona w kancelariach najpierw komisji wojskowej, następnie Departamentu Wojskowego Rady Nieustającej i w końcu Komisji Wojskowej przy Straży Praw - instytucji, co do których nie ma wątpliwości, że były publiczne.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2018, 70, 2; 213-247
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ceremoniał urzędniczy w życiu szlachty czasów saskich
Чиновничьи церемониал в жизни дворян саксонского периода
Autorzy:
Słaby, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969608.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
ceremoniał
kultura sarmacka
godność Rzeczypospolitej
Rzeczpospolita w XVIII w.
ceremonial
Sarmatian culture
dignity of Commnwealth
Polish-Lithuanian Commonwealth in XVIII century
церемониал
сарматская культура
саны Речи Посполитой Польской
Речь Посполитая Польская в 18 веке
Opis:
Цель статьи - привлечь внимание к элементам этикета, связанным с заниманием земельных должностей в Речи Посполитой Польской, а также к приготовлениям, предшествующим т.н. въезду. Были приняты во внимание избранные речи, произнесенные во время официального открытия каденции и въезда в город, а также на погребальных церемониях дворян, занимающих такие посты.
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2020, XVII, 3; 207-223
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wkład szlachty lubelskiej w dzieło reformy państwa w pierwszych latach działalności Sejmu Wielkiego
The Contribution of the Nobility from Lublin to the Work of the State’s Reform in the Early Days of the Activity of the Great Sejm
Autorzy:
Bednaruk, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38937710.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Sejm Wielki
szlachta lubelska
Rzeczpospolita szlachecka (XVIII w.)
Great Sejm
the nobility from Lublin
the nobleman’s Commonwealth (18th c.)
Opis:
The period of the reign of the last Polish king Stanisław August Poniatowski was when the thought of the necessity of radical changes grew in the minds of the nobility. The previous sejm (parliament) underwent degeneration in the course of the former hundred years and that gave rise to numerous pathologies, resulting in considerable weakening of the once powerful state. In the middle of the 1780’s the approaching conflict between Russia and Turkey and the cooling in the relations between our neighbours seemed to favour realization of the aims planned for long. Despite the lack of unequivocal consent on the part of the nobility to introduce a bold project of political changes, the patriotic camp – in agreement with the king – prepared and enforced the Constitution on Third of May, 1792, which was the first principal act in the European continent, and the second in the world. The Third of May Constitution, the preparation and resolution of which was largely aided by representatives of the Lublin voivodship, abolished liberum veto, did away with free election, replacing it with throne inheritance, and introduced a number of modern political solutions, at the same time not infringing – according to the demand of the Lublin nobility – any of the prerogatives of that class.
Źródło:
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL; 2009, 5, 1; 105-119
1896-6365
Pojawia się w:
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
U źródeł zjawiska odwoływania się do potencji ościennych w polskich sporach wewnętrznych – casus roku 1730
At the Origins of the Appealing to Neighbouring Powers in Internal Polish Disputes – the Case of the Year 1730
Autorzy:
Kosińska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/654063.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Rzeczpospolita Polska XVIII w.
Rosja XVIII w.
dyplomacja polska w XVIII w.
prymas Teodor Potocki
Anna Iwanowna
August II
misja Antoniego Potockiego do Moskwy
sejm 1730
Polish-Lithuanian Commonwealth in the 18th century
Russia of the 18th century
Polish diplomacy in the 18th century
Primate Teodor Potocki
Anna Ivanovna
Antoni Potocki’s mission to Moscow
1730 Sejm
Opis:
Tekst, poświęcony misji Antoniego Potockiego do carycy Anny Iwanowny w imieniu prymasa Teodora Potockiego z VII–VIII 1730 r., ukazuje proces utrwalania praktyki odwoływania się w polskich sporach wewnętrznych do pośrednictwa Rosji, a tym samym stopniowej utraty suwerenności przez Rzeczpospolitą. 
In 1730, on behalf of Primate Teodor Potocki, his nephew Antoni, Pantler of Lithuania, went to Moscow. Under the guise of congratulating his cousin Anna Ivanovna on her accession to the throne, the primate gave her a memorial in which he denounced the alleged plans for the partition, absolutism and succession of King Augustus II, hostile to the Commonwealth. In fact, the mission’s goal was to obtain Russia’s support in the fight against the king for the distribution of the offices of hetman, and especially the office of Grand Hetman of the Crown, which the king intended for Stanisław Poniatowski. Antoni Potocki also presented the empress his own secret “Points”. Under the guise of efforts to fulfil Russian obligations in the case of Livonia and Courland, he held talks in Moscow about the takeover by the Potockis of the estates Hory Horki in Lithuania bought by A. Menshikov some time ago. In public matters, he received empty promises, only in favour of his private demands. He also received help from Russia in the process of destroying the Grodno Sejm of 1730. Under the guise of supporting his “relatives”, the empress achieved her overarching goal, which was to maintain the anarchic status quo in the Commonwealth. The curse of Potocki’s mission shows the mechanisms contributing to the consolidation in public life of the Saxon times of the practice of appealing by the Polish elite to Russia’s mediation in internal disputes, and thus to the gradual loss of sovereignty. The annexes present the texts of both secret memorials forwarded to empress by A. Potocki.
В 1730 г. в Москву направился от имени примаса Теодора Потоцкого его племянник Антоний, литовский стольник. Под предлогом поздравить свою кузину Анну Ивановну по случаю вступления на российский престол, примас передал ей письмо, в котором разоблачал, вражеские Речи Посполитой, мнимые планы короля Августа II касательно раздела страны, абсолютистской власти и престолонаследия. В действительности, целью посольства было получение поддержки России в борьбе против короля за распределение гетманских чинов, особенно Великой коронной булавы, которую король предназначил, минуя Пилявитов, для Станислава Понятовского. А. Потоцкий представил императрице также собственные тайные «Пункты». Под предлогом хлопотания за выполнение российских обязательств по Ливонии и Курляндии, Потоцкий вел в Москве переговоры о завладении Потоцкими, купленным когда-то А. Меншиковым имением Горы-Горки в Литве. Ответом на публичные дела были пустые обещания, зато российская сторона положительно отнеслась к его личным требованиям. Потоцкий получил также помощь России в процессе уничтожения Гродненского сейма 1730 г. Под предлогом поддержки «родственников» императрица осуществила свою высшую цель, которой, уже давно, была поддержка в Речи Посполитой анархического статус-кво. История миссии Потоцкого показывает механизмы, способствовавшие укреплению в общественной жизни саксонских времен практики обращения польских элит к посредничеству России во внутренних спорах, тем самым постепенной потери суверенитета. В приложениях публикуются тексты обоих тайных посланий, переданных императрице А. Потоцким.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 54, 1; 5-26
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działalność polsko-rosyjskiej komisji granicznej w latach 1780–1781
The Activity of the Polish-Russian Border Commission between 1780 and 1781
Autorzy:
Zielińska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763526.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Commonwealth
Russia
delimitation commission
Polish-Russian demarcation
Polish-Russian relations in the eighteenth century
Ukraine
New Serbia
Rzeczpospolita
Rosja
komisja delimitacyjna
rozgraniczenie polsko-rosyjskie
stosunki polsko-rosyjskie w XVIII w.
Ukraina
Nowa Serbia
Opis:
Nasilająca się ze strony Rosji presja osadnicza na południową granicę Rzeczypospolitej, a wraz z nią próby zajęcia kompleksów leśnych należących do Ksawerego i Michała Lubomirskich celem wykorzystania ich jako źródło surowca do rozbudowy Chersonia, wywołały konflikt trwający od połowy 1778 r. Jego kulminacją było zajęcie lasu Nerubaj w marcu 1780 r. Dopiero wówczas Katarzyna II, która zgodziła się na powołanie komisji delimitacyjnej już w 1779 r., nominowała rosyjskich komisarzy i mogło dojść do rozpoczęcia prac wspólnej polsko-rosyjskiej komisji, zakończonych podpisaniem aktu rozgraniczenia w styczniu 1781 r.
The increasing pressure of Russian settlement on the southern border of the Commonwealth, together with its attempts to seize the forest complexes belonging to Ksawery and Michał Lubomirskis to use them as a source of raw material for the expansion of Kherson, in mid-1778 triggered a conflict. It culminated in the seizure of the Nerubaj forest in March 1780. Only then did Empress Catherina II nominate Russian commissioners, even though she agreed to establish a delimitation commission already in 1779. This made it possible for the joint Polish-Russian commission to begin its work which ended with the signing of the demarcation act in January 1781.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 3; 555-593
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół genezy administracji lokalnej w Wielkim Księstwie Litewskim: uwagi i propozycje
Autorzy:
Gordziejew, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690133.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
administracja terenowa
komisje porządkowe cywilno-wojskowe
Wielkie Księstwo Litewskie
Rzeczpospolita
XVIII w.
local administration
Civil-Military Commissions
Grand Duchy of Lithuania
Polish-Lithuanian Commonwealth
eighteenth century
Opis:
Prezentowany artykuł przybliża genezę administracji lokalnej w Wielkim Księstwie Litewskim i jest przedstawieniem propozycji badawczych. Zgromadzony materiał sygnalizuje złożony charakter uwarunkowań procesu jej kształtowania. Aukcja wojska oraz związane z nią poważne wyzwania budżetowe skutkowały poszukiwaniem skutecznych sposobów realizacji bieżącej polityki państwa. Swoją strukturą organizacyjną komisje porządkowe przypominały model łączący rozwiązania rodzimych urządzeń ustrojowych z cechami nowożytnej organizacji administracji. The article presents both the problem of genesis of the local administration in the Grand Duchy of Lithuania in 1789 and postulates for further research. The archival sources make it possible to reveal the complexity of the process of its establishment. The increased number of troops caused serious strains on the state budget and this led to a search for effective ways of implementing the current state policy. The structures of civil-military commissions of order resembled the model combining a native system of governmental authorities with some features of modern administration.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O literaturze mirakularnej, epilepsji i innych zagadnieniach poruszonych przez Elżbietę Nowosielską w książce pt. „Melancholia, szaleństwo i inne »choroby głowy« w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku”
On miraculous literature, epilepsy and other issues raised by Elżbieta Nowosielska in her book entitled “Melancholy, madness and other ‘headaches’ in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th and 18th centuries”
Autorzy:
Delimata-Proch, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32443775.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Elżbieta Nowosielska
miracle literature
melancholy
madness
medical history
healthiness
First Republic of Poland
17th and 18th centuries
literatura mirakularna
melancholia
szaleństwo
historia medycyny
zdrowotność
I Rzeczpospolita
XVII i XVIII w.
Opis:
For decades, the history of medicine, healing, medical culture, health, etc. has been fascinating researchers: historians, anthropologists, archaeologists, and doctors alike. Researchers in this field use source materials that have been known in science for a long time, often creating a questionnaire of issues and questions that no one has posed so far. Elżbieta Nowosielska’s publication, entitled „Melancholy, madness and other ‘headaches’ in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th and 18th centuries” (2021) belongs to this group of works. It is clear to anyone who has dealt with books of miracles and graces that, on the basis of the miraculous literature, if properly explored, E. Nowosielska would have come close to one of the goals outlined in the book’s introduction – a possibly complete picture of the approach to madness or melancholy. The author underestimated the effort made by Jowita Jagla, a researcher into the books of miracles and graces, and the votive offerings, who discusses issues related to epilepsy in her work, and disregarded several other texts. This does not speak very well of the search she carried out.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2024, 2(41); 281-294
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hacer Topaktaş o poselstwie Franciszka Piotra Potockiego do Stambułu (1788–1793)
Hacer Topaktaş on Franciszek Piotr Potockis mission to Istanbul (1788–1793)
Autorzy:
Czarnecka, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32402920.pdf
Data publikacji:
2024-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Hacer Topaktaş
Franciszek Piotr Potocki
diplomatic relations
Polish-Ottoman relations
Polish-Turkish relations
First Republic
Ottoman Empire
18th century
stosunki dyplomatyczne
stosunki polsko-osmańskie
relacje polsko-tureckie
I Rzeczpospolita
Imperium Osmańskie
XVIII w.
Opis:
Reading Ottoman-Polish diplomatic relations leads to a clear conclusion that in the late 18th century, the Polish-Lithuanian Commonwealth had an opportunity to enter into an international alliance as a partner alongside the Ottoman Empire. Topaktaş has not attempted to create hypothetical scenarios regarding the survival or otherwise of the First Republic, but has reconstructed the idea of an Ottoman-Polish alliance in a scholarly manner, drawing on a rich body of historical sources. The publication contains innovative insights from the fields of history, political science and international relations. It takes into account the latest state of research and the results of searches personally conducted by the author. Topaktaş has almost managed to avoid factual mistakes and errors. The scale of the research apparatus used and the high specialisation of the technique of the historian of Polish-Turkish relations makes this monograph a work complementary to the diplomatic relations between the Republic of Poland and the Ottoman Empire. The reader is presented with a convincing argument alternating with a narrative that gives the impression of a reportage on the journey and stay of Franciszek Piotr Potocki - all wrapped up in academic terminology. The author has accomplished the research goals declared in the introduction. I personally believe that Topaktaşs book is a groundbreaking and inspiring treatise on the late 18th century. It is worth recommending to enthusiasts of Ottoman studies, but also to students of history interested in the subject.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2024, 2(41); 235-249
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O SYMULOWANEJ NAUCE, CZYLI O NIEKOMPETENTNEJ, NIEUDOLNEJ I NIEUDANEJ REKONCEPTUALIZACJI SPOŁECZNEJ, KULTUROWEJ, GOSPODARCZEJ I POLITYCZNEJ HISTORII I RZECZYPOSPOLITEJ, NIERZETELNYM POSTęPOWANIU HABILITACYJNYM I GROŹNYM POMRUKU METODOLOGICZNYM à LA OTWOCK
Autorzy:
Matuszewski, Jacek
Uruszczak, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/664346.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
history of Poland (16th-18th c.)
the political and constitutional system of the First Republic of Poland
methodology of history
history of culture
academic criticism in historiography
the humanities research paradigm
historia Polski XVI-XVIII w.
I Rzeczpospolita – ustrój
metodologia historii
historia kultury
krytyka naukowa w historiografii
paradygmat badań humanistycznych
habilitacja
postępowanie habilitacyjne
pseudonauka
pseudopsychoanaliza w historiografii
Opis:
SummaryThis article is a review of Jan Sowa’s book Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą (The Phantom Body of the  King: Peripheral Struggles with a Modern Form, TAiWPN, Kraków: UNIVERSITAS, 2011, pp. 572). Some academic circles treat this book as the discovery of “a new paradigm for research in the disciplines of history.” The reviewers, historians of the Polish State and its law, challenge the book’s scholarship and qualify it as an example of pseudo-scholarship and sham academia. In his description of economic, social, and political relations in the First Polish Republic in 1572-1795 J. Sowa commits a series of flagrant methodological errors. In particular, very often he ignores the facts or interprets them on the basis of presuppositions. The “reconceptualisation” he embarks on is conducted on the basis of a knowledge of history at the level presented in grammar-school textbooks, with no hint of the necessary analysis of the sources. His use of the historical material is selective and notoriously ignorant of the realities. The aspect of his book which qualifies especially for the label of pseudo-scholarship is his psychoanalysis of Polish history based on the Lacanian methodology, which has been pulled to pieces by critics like A. Sokal and J. Bricot for the use it makes of mathematics. Sowa’s fundamental hypothesis that there was no Polish State after 1572 – that the Commonwealth of Poland and Lithuania was “a phantom body of the king” – is an absurdity due to its author’s failure to understand Ernst Kantorowicz’s theory of the king’s two bodies, physical and political, and hence its misapplication to the realities of Polish history. The Jagiellonian kingdom which preceded the First Republic was never the body politic of its monarch, but a collective body politic with a recognised, enfranchised legal status as the Corpus Regni or Corona Regni Poloniae. The Polish-Lithuanian Republic most definitely continued to exist as a state after the extinction of the House of Jagiellon in 1572, right up to 1795; and neither the right of all who were enfranchised to take part in the election of its monarch nor the practice of liberum veto deprived that state of its statehood as a legal entity. Sowa’s claim that the First Polish Republic was not a state is not founded on any theory of the state, which makes it even more unwarranted as scholarship. The book is also wrong on objective facts, such as the alleged permanence of the borders along the Elbe and Danube. The aprioristic assumption of the superiority of absolute monarchy over the First Republic’s mixed monarchy is at odds with the opinions expressed in the recent historiography. The scholarship of Sowa’s book is further undermined by his numerous borrowings from the work of others without the requisite acknowledgement.
StreszczenieW artykule zawarto ocenę książki Jana Sowy pt. „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” (TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków 2011, ss. 572). Książka ta traktowana jest przez niektóre środowiska naukowe jako odkrycie „nowego paradygmatu badań w naukach historycznych”. Autorzy artykułu, będący historykami państwa i prawa polskiego, kwestionują wartość naukową tej pracy, kwalifikując ją jako przykład pseudonauki i naukowego pozoranctwa. Opisując stosunki gospodarcze, społeczne i polityczne w I Rzeczypospolitej (1572 – 1795) J. Sowa dopuszcza się rażących uchybień metodologicznych. W szczególności niezwykle często ignoruje fakty albo interpretuje je według z góry przyjętych założeń. Podjęta przez niego „rekonceptualizacja” odnosi się do wiedzy historycznej na poziomie podręczników licealnych, bez jakiejkolwiek wiarygodnej analizy źródłowej. Materiał historyczny wykorzystywany został wybiórczo z notoryczną ignorancją rzeczywistości. Za pseudonaukę należy uznać zwłaszcza rozważania poświęcone psychoanalizie polskiej przeszłości oparte na metodologii Jacque’a Lacana, w obliczu poddania jej w literaturze gruntownej krytyce w zakresie zastosowań matematyki (A. Sokal, J. Bricot). Fundamentalna teza J. Sowy o nieistnieniu państwa polskiego po 1572 r. (Rzeczpospolita Obojga Narodów jako „fantomowe ciało króla”) jawi się jako nonsens, wynikający z niezrozumienia teorii Ernsta Kantorowicza o dwóch ciałach króla: fizycznym i politycznym i fałszywej jej aplikacji do polskich realiów historycznych. Poprzedzająca I Rzeczpospolitą monarchia Jagiellonów nigdy nie była ciałem politycznym króla („jednoosobową korporacją”), lecz ciałem politycznym zbiorowym o uznanej osobowości prawnej (Corpus Regni, Corona Regni Poloniae). Nie ma wątpliwości, że Rzeczpospolita jako państwo istniała także po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów, aż do 1795 r., a wolna elekcja czy liberum veto nie pozbawiały tego państwa realnego bytu prawnego. Teza o nieistnieniu I Rzeczypospolitej jako państwa nie opiera się na żadnej teorii państwa, a więc tym bardziej nie ma wartości naukowej. W pracy występują błędy rzeczowe, jak teza o trwałości granicy na Łabie i Dunaju. Aprioryczna założenie o wyższości monarchii absolutnej nad ustrojem monarchii mieszanej, jaką była I Rzeczpospolita, rozmija się tezami najnowszej historiografii. Wartość pracy jako samodzielnego dzieła naukowego podważają liczne zapożyczenia z prac innych autorów bez poszanowania autorstwa.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2017, 17, 1
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-12 z 12

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies