Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Russian," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 2259
Tytuł:
Application of modern portfolio theory to the Russian state bond market
Autorzy:
Pervozvanskij, A.
Barinov, V.
Kozlova, O.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/206658.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Systemowych PAN
Tematy:
optymalizacja
teoria decyzji
forecasting
forecasting errors
forecasting theory
investment
portfolio optimization
Russian state bond market
statistical indices
time series
Opis:
The behaviour of the Russian state bond market is analyzed. Attention is mainly paid to short-term fluctuations and efficiency of short-term investments. Analysis of return time series has shown that there exists a significant autocorrelation, and that distribution of random fluctuations is non-Gaussian. It predetermines a choice of forecasting schemes. The most efficient ones appear to be non-linear. The efficiency was checked not only by the traditional statistical indices by direct numerical experiments where various types of predictors were used as basic elements of decision rules. The decision algorithms have included the solution to the modified optimal portfolio problem where the forecasts were used as expected returns and the covariance matrix was estimated via forecasting errors.
Źródło:
Control and Cybernetics; 1999, 28, 4; 799-810
0324-8569
Pojawia się w:
Control and Cybernetics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fol’klornyj mir v alfavitnom porjadke
THE WORLD OF FOLKLORE IN ALPHABETICAL ORDER
Autorzy:
Chrolenko, Aleksandr T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611246.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the dictionary of the language of folklore
folklore genres
perennial plants
folkloristic worldview
spiritual culture of Russian people
Nikita Tolstoy
Svetlana Tolstoy
Jerzy Bartmiński
Serafima Nikitina
Khrolenko
słownik języka folkloru
gatunki folkloru
byliny
folklorystyczny obraz świata
kultura duchowa Rosjan
Nikita Tołstoj
Swietłana Tołstojowa
Chrolenko
Opis:
W ostatnich dziesięcioleciach mijającego stulecia świat ogarnął niespotykany dotąd boom słownikowy. W Rosji i w innych krajach ukazały się liczne pozycje, w tym tak osobliwe, jak słownik żargonu więziennego czy wulgaryzmów, brakowało jednak słownika języka folkloru. Autor artykułu Świat folkloru w porządku alfabetycznym z satysfakcją odnotowuje fakt podjęcia prac nad trzema słownikami języka folkloru rosyjskiego i jednego – folkloru polskiego. Dwa z nich, a mianowicie słownik opracowany w Moskwie pod kierunkiem Nikity i Swietłany Tołstojów oraz w Lublinie pod kierunkiem Jerzego Bartmińskiego, mają charakter etnolingwistyczny. Dwa inne – przygotowywany w Moskwie pod kierunkiem Serafimy Nikitiny oraz w Kursku pod kierunkiem A.T. Chrolenki – mają charakter lingwofolklorystyczny. Słownik opracowywany w Kursku jest słownikiem typowo lingwistycznym, uwzględnia wyłącznie dane występujące w tekstach folkloru. W haśle słownikowym ujęte są wszystkie związki opisywanego leksemu. Hasło składa się z następujących części: (1) identyfikacyjnej, (2) paradygmatycznej, (3) syntagmatycznej, (4) paradygmatyczno-syntagmatycznej, (5) słowotwórczej, (6) funkcjonalnej, (7) informacyjnej. Dla ilustracji autor przytacza kilka haseł słownikowych: reka, zelenyj, promolvit’, vpolsvista. Zakłada się, że ta sama metoda opisu zostanie zastosowana do języka bylin, pieśni lirycznych i pozostałych gatunków folkloru. Z czasem nastąpi połączenie słowników języka poszczególnych gatunków folkloru w jedną całość. W pierwszej kolejności zostanie opracowany słownik języka bylin rosyjskich. Analizie poddane zostaną wyłącznie wyrazy autosemantyczne, pominięte zaimki, które nie posiadają określonej specyfiki folklorystycznej i nie mają większej wartości dla poznania folklorystycznego obrazu świata. Kurski słownik lingwofolklorystyczny będzie źródłem wiedzy nie tylko o języku, ale także o kulturze duchowej Rosjan.
The recent decades have witnessed extraordinary proliferation of lexicographic work. Numerous publications have appeared both in Russia and elsewhere, sonic of them rather peculiar, such as dictionaries of prison slang or obscene expressions. Although so far there has been no dictionary of the language of folklore, three projects on the language of Russian folklore and one on Polish folklore are currently under way. Of these, two are ethnolinguistic and two linguistic-folkloristic in nature. The former category includes dictionaries compiled in Moscow under the supervision of Nikita and Svetlana Tolstoy and the one compiled in Lublin under the supervision of Jerzy Bartmiński. To the latter category belong those complied in Moscow under the supervision of Serafima Nikitina and in Kursk under the supervision of A. T. Khrolenko. The latter of these is a typically linguistic enterprise, it only records data from texts of folklore. A dictionary entry, which contains all collocations of a particular lexeme, consists of the following parts: (1) identificational, (2) paradigmatic, (3) syntagmatic, (4) paradigmatic-syntagmatic, (5) word-formational, (6) functional, (7) informational. A few entries serve as exemplification: ręka, zelenyy, promolvit’, vpolsvista. An assumption is made that the same descriptive method will be utilized for the language of perennial plants, the first category to be characterized, and for that of lyric songs and other genres of folklore. With time, the dictionaries of the language of different folklore genres will be combined into one whole. Only autosemantic words will be taken into account. Pronouns will be excluded for their lack of folkloristic specification and little value for arriving at a folkloristic worldview. The linguistic-folkloristic dictionary from Kursk will provide information not only about language but also about the spiritual culture of the Russians.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 121-138
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konotacje semantyczne i kulturowe polskiej nazwy barwy zielonej i jej odpowiedników w języku ukraińskim, szwedzkim i wietnamskim
SEMANTIC AND CULTURAL CONNOTATIONS OF THE POLISH ZIELONY ‘GREEN’ AND ITS EQUIVALENTS IN UKRAINIAN, SWEDISH AND VIETNAMESE
Autorzy:
Waszakowa, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611273.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
semantic and cultural connotations
the colour green in four languages
Polish
Russian
Swedish
Vietnamese
profiles of the prototypical meaning
cultural patterns
konotacje semantyczne i kulturowe
barwa zielona w czterech językach
język polski
język ukraiński
język szwedzki
język wietnamski
profile znaczenia prototypowego
wzorce kulturowe
Opis:
Artykuł przynosi omówienie konotacji semantycznych i kulturowych właściwych nazwie barwy zielonej w czterech językach: polskim, ukraińskim, szwedzkim i wietnamskim. W opisie materiału językowego, zebranego w ramach zespołowego tematu badawczego z zakresu porównawczej semantyki leksykalnej, autorka koncentruje się na przedstawieniu zjawisk wspólnych przynajmniej dla dwóch z zestawianych języków. Omawiane w pracy nazwy barw odznaczają się dużą łączliwością, która odzwierciedla poszczególne profile ich znaczenia prototypowego, odnoszącego się do roślinności. Uwidocznione w analizie stosunkowo duże zbieżności w kierunkach rozwoju konotacji znaczeniowych i kulturowych podstawowych nazw barw: polskiej zielony, ukraińskiej zełenyj, szwedzkiej grön i wietnamskiej zanh są interpretowane jako argumenty uzasadniające hipotezę o istnieniu pewnych wzorców kulturowych, podstawowych dla ludzkiej percepcji i konceptualizacji.
The article discusses semantic and cultural connotations of the terms for the colour green in four languages: Polish, Ukrainian, Swedish and Vietnamese. In her analysis of the material, collected by a team of researches working on contrastive lexical semantics, the author focuses on phenomena common to at least two out of the four languages. The terms under investigation exhibit considerable valence reflecting various profiles of their prototypical meaning relating to plant life. The developments of semantic and cultural connotations of the Polish zielony, Ukrainian zelenyi, Swedish grön and Vietname.se xanh are rather diverse, which is taken as corroboration of the hypothesis according to which there exist certain cultural patterns basic for human perception and conceptualization.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 221-232
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska dola – rosyjska sud’ba
THE POLISH DOLA AND THE RUSSIAN SUD’BA
Autorzy:
Bartmiński, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611310.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish los [fate]
Russian sud’ba
Anna Wierzbicka
conceptual sphere
linguistic concepts
‘common man's’ perception
national character
polski los
rosyjska sud’ba
konceptosfera
koncepty językowe
optyka „prostego człowieka”
charakter narodowy
Opis:
Ostry kontrast między semantyką polskiego losu i rosyjskiej sud’by, jaki zarysowała Anna Wierzbicka w szkicu Język i naród. Polski „los” i rosyjska „sud’ba” (w: Semantics, Culture and Cognition) wymaga zdaniem autora reinterpretacji pod dwoma względami: po pierwsze, w płaszczyźnie językowej, uwzględnienia innych ważnych pojęć, które funkcjonują także w polszczyźnie w ramach szerszej konceptosfery dla oznaczania egzystencjalnej sytuacji człowieka, przede wszystkim koncepcji doli, po drugie, w sferze socjokulturowych i historycznych korelatów konceptów językowych, brania pod uwagę raczej czynników społecznych niż mitycznego charakteru narodowego. Polska koncepcja losu, bliska łac. fortunie, ma konotacje szlachecko-romantyczne, wiąże się z grą, z losowaniem, szczęśliwym przypadkiem, z niewiadomą i odwagą ryzykowania. Dola, która od XIX wieku przyjmuje w połączeniach polska dola, chłopska dola konotacje negatywne – przedłuża semantykę łac. fatum, oznacza sytuację egzystencjalną daną z góry, z łaski Boga, trudną do zmiany. O ile polski los jest istotnie kontrastowy wobec ros. sud’by, o tyle polska dola, współcześnie wiązana w optyką „prostego człowieka”, nie partycypującego w profitach transformacji ustrojowej, jest z ros. pojęciem sud’by w dużym stopniu zgodna. Rozróżnienie losu i doli opiera się na ogólnokulturowym przeciwieństwie przypadku i konieczności, daru i przeznaczenia – przeciwieństwie obecnym w różnych kulturach.
The sharp contrast between the semantics of the Polish los and Russian sud’ba, drawn by Anna Wierzbicka in Język i naród. Polski „los” i rosyjska „sud’ba”, as well as in Semantics, Culture and Cognition, must be reinterpreted in two respects. First, on the linguistic plane, other important concepts, such as dola, must be taken into account, which function in a wider conceptual universe to refer to people’s existential situation. Second, in the sphere of sociocultural and historical correlates of linguistic concepts, social factors rather than a mythical national spirit should be placed in focus. The Polish idea of los, close to Latin fortuna, has noble-romantic connotations: it is associated with playing, drawing lots, good luck, the unknown and the courage of taking risks. Dola, which since the 19th c. has had negative connotations in expressions polska dola ‘the Polish fate’, or chłopska dola ‘the peasant fate’, is a continuation of the semantics of the Latin fatum and as such refers to a God-given situation, difficult to change. If the Polish los does indeed contrast with the Russian sud’ba, the Polish dola, now associated with „the simple people” who do not benefit from the political and economic transformation, is largely convergent with the Russian concept. The distinction between los and dola rests on a general cultural opposition of coincidence and inevitability, a gift and destiny, an opposition present in both cultures.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 25-37
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantiko-simvoličeskaja paradigma cveta k kontekste slovoobrazovanija
SEMANTIC-SYMBOLIC PATTERN OF COLOUR IN THE WORD-FORMATIONAL CONTEXT
Autorzy:
Vendina, Tat’jana I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611649.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
semantic-symbolic pattern of colours
word formation
Russian dialectal vocabulary
the colour white
the colour black
the colour red
metaphorization
semantyczno-symboliczny paradygmat kolorów
słowotwórstwo
rosyjskie słownictwo gwarowe
kolor biały
kolor czarny
kolor czerwony
metaforyzacja
Opis:
Autorka rozprawy Semantyczno-symboliczny paradygmat kolorów w aspekcie słowotwórczym koncentruje się na roli koloru w systemie etnokulturowym i usiłuje zbadać, które z konceptualnych kategorii barw znajdują odbicie w języku i taka jest ich symbolika. Przedmiotem badań jest rosyjskie słownictwo gwarowe, które różni się w dziedzinie nazw kolorów od rosyjskiego języka literackiego leksykalnie – por. gw. burnistyj ‘ryževatyj, bez černoty i ognenoj krasoty’, želtogorjačij ‘oranževyj’ – i semantycznie, por. ros. literackie bagrjanyj ‘vchodjaščij v blok krasnych cvetov’ i gw. bagrjanyj ‘pestryj, polosatyj’. Autorka skupiła uwagę na barwach: belyj, černyj, krasnyj, želtyj, zelenyj, sinij, goluboj i przeprowadziła analizę na trzech poziomach (rejestrach semantycznych): ontologicznym, metaforycznym, komunikatywnym. Kolor biały wykorzystywany jest na wszystkich rejestrach semantycznych i tworzy najbogatszy paradygmat semantyczno-symboliczny. Do tworzenia zoonimów wykorzystywane są wszystkie kolory, jednak w ich użyciach można zaobserwować pewne tendencje. Np. biała barwa służy najczęściej do określania zwierząt domowych, np. belucha ‘krowa maści białej’. Czarny kolor występuje przede wszystkim w nazwach dzikiego ptactwa, černedjucha ‘rodzaj kaczki’. Czerwony kolor przeważa z kolei w nazwach ryb, por. krasnucha ‘łosoś’, ‘płotka’. Podobne różnice obserwowane są również na poziomie metaforyzacji, np. z białym kolorem kojarzone są najczęściej semy ‘dobry’. ‘swobodny’, ‘czysty’, z zielonym – ‘młody’, z czerwonym – ‘piękny’, ‘szczęśliwy’, ‘dobry’.
The article focuses on the role of colour in ethnocultural system. An attempt is made to find out which of the conceptual categories of colour are reflected in language and what is their symbolic value. In focus is Russian dialectal vocabulary, different from that used in the literary variety of the language in two respects: (1) lexically (cf. dialectal burnistyi ‘ryzhevatyi, bez chernoty i ogenoy krasoty’, zheltogorachiy ‘oranzhevyi’; and (2) semantically, cf. literary bagryanyi ‘vhodashchyi v blok krasnykh cvetov’ and dialectal bagryanyi ‘pestriy, polosatyi’. The article concentrates on belyi ‘white’, chernyi ‘black’, krasnyi ‘red’, zheltyi ‘yellow’, siniy ‘navy blue’, goluboy ‘blue’, and provides analysis at three levels (semantic registers): ontological, metaphorical and communicative. White is utilized at all semantic registers and provides the richest semantic-symbolic pattern. Although all the colours are used to form zoonyms, certain tendencies can be observed. For instance, white is used mainly to refer to domesticated animals, e.g. belukha ‘a cow of white colour’. Black is mainly present in the names of wild birds, e.g. chernedyukha ‘a kind of duck’. Red, in turn, is most frequent in the names of fish, cf. krasnukha ‘salmon, ‘roach’. Similar differences can also be observed at the metaphorical level, e.g. white is mainly associated with ‘good’, ‘free’, ‘pure’, green with ‘young’, red with ‘beautiful’, ‘happy’, or ‘good’.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 189-203
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sovremennyj russkij istoričeskij mif i sposoby еgо vosproizvedenija
THE CONTEMPORARY RUSSIAN HISTORICAL MYTH AND ITS MANIFESTATIONS
Autorzy:
Levkievskaja, Elena E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611330.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Russian historical myth
Soviet myth
pro-Western myth
monarchic myth
‘naïve’ image of the world
national identity
zapadnichestvo [westernism]
rosyjski mit historyczny
mit sowiecki
mit prozachodni
mit monarchistyczny
„naiwny” obraz świata
tożsamość narodowa
zapadniczestwo
Opis:
Współczesny rosyjski mit historyczny i sposoby jego uobecniania – pod takim tytułem autorka rozprawy omawia modele ideologiczne, jakie funkcjonują w obiegu masowym we współczesnej Rosji współtworząc „naiwny” obraz świata, w którym odbija się społeczna samoświadomość. Obiegowe mity historyczne nie tylko porządkują i objaśniają świat i pomagają przeżyć w sytuacjach krytycznych, ale przede wszystkim budują narodową tożsamość, służą potwierdzaniu własnej wartości i odróżnianiu się od innych, obcych. Przyjmują często charakter agresywny, służą terrorowi, jak w okresie stalinowskim mity o zaostrzaniu się walki klasowej, obraz wroga-kułaka czy mit światowej rewolucji. Mity kreowane odgórnie i służące interesom władzy mają szansę zaistnieć w wymiarze społecznym tylko za zgodą samego społeczeństwa. Zaistniał np. obraz Gagarina jako narodowego bohatera, ale już próba wykreowania Walentyny Tierieszkowej, pierwszej kosmonautki, na podobną bohaterkę skończyła się fiaskiem, desakralizacją i wręcz ośmieszeniem. Mity historyczne operują pojęciem „złotego wieku”. Współcześnie w obiegu społecznym funkcjonują w Rosji trzy mity historyczne o różnym zasięgu: sowiecki, prozachodni i monarchistyczny. Dwa pierwsze stanowią parę powiązaną zasadą „lustrzanego odbicia”, opartą na pojęciu postępu i systemie binarnych opozycji. Wedle mitu sowieckiego, złoty wiek przypadał na czasy Związku Radzieckiego, potężnego supermocarstwa zdolnego obronić się przed wrogiem z zewnątrz i zabezpieczyć porządek od wewnątrz, zapewnić bezpieczeństwo socjalne prostym ludziom, tworzącego postępowy system przeciwstawiający się zgniłemu systemowi zachodniemu. Mit ten ma wciąż wielu zwolenników. Wyznawcy koncepcji prozachodniej (określonej tradycyjnie jako zapadniczestwo) rosyjski „złoty wiek” lokują w przyszłości, realną Rosję uważają za głuchą prowincję cywilizacji zachodniej lub amerykańskiej, postęp historyczny Rosji ma polegać na zbliżaniu się do zachodniego wzorca.
The article discusses commonly entertained ideological models in contemporary Russia, which constitute the “naive” worldview reflecting Russian social self-awareness. Generally known historical myths not only explain the world, organize our understanding of it and help survive in critical situations, but above all build national identity, confirm one’s self-esteem and differentiate “us” from ”them”. They frequently assume an aggressive character and reinforce planned terror, cf. the myths of class struggle or world revolution, or the image of a hostile kułak (a rich peasant) in the Stalinist period. Myths imposed from above and designed to serve the interests of the authorities can only spread on a socially significant scale through social consent. For example, the image of Gagarin as a national hero was a success but the attempt to create a similar image of a first woman astronaut Valentina Tereshkova ended in total failure or even ridicule. Historical myths are based on the idea of a “golden age”. In Russia, there currently exist three generally approved myths: Soviet, pro-Western and monarchic. The first two constitute a pair linked by a principle of a mirror image, based on the idea of progress and a system of binary oppositions. According to the Soviet myth, the “golden ago” were the times of the Soviet Union, a superpower able to defend itself, insure law and order within its boundaries, provide social stability for its citizens and create a dynamically developing system opposed to the “rotten” West. The myth is still quite popular. Supporters of the pro-Western idea (commonly called zapadnichestvo) expect the “golden age” to come in the future, Russia being a mere province of the Western or American civilization. The historical progress would consist in approaching the Western ideal. The third ideological model makes references to the so called “Russian idea” (russkaya idea), whose beginnings date back to the 16th c. teaching of the monk Filofey on Moscow as the “Third Rome”, to the idea of the uniqueness of the Russian culture and history (Dostoyevsky), to the programme of gaining “self-awareness” (initiated by Lamansky in 1892), and directly to the ideas of "Young Russians” (mladorossy) of the 1920’s, for whom the "golden age” were the times before the revolution. The central event of the 20th c. Russian history is in this model the assassination of the tsar, who represented the unity of political and religious power. A recent manifestation of the myth is the book Rossiya pered vtorym prishestviyem, published in 1998. It presents various arguments, from biblical to contemporary, in offering a revived variety of the idea of Moscow as the Third Rome, with all significant elements of the myth: ethnocentricity, sacralization of the national history, dualism of good and evil (where Orthodox Russia is good and non-Orthodox West is evil), or religious justification of the monarchic idea. Important elements of the myth are the concept of guilt and penance, understood collectively rather than individually. Although the monarchic myth aspires to being Orthodox, it is very far from the real spirit of the Orthodox Church and its principles. It presents the faith in the tsar and monarchy instead of the faith in Christ, the idea of collective action in place of individual action and responsibility, it identifies the Orthodox Church with the monarchy and excludes from it those who do not share monarchic views. Currently, the monarchic model is functioning mainly as an oral tradition, but more and more frequently it finds its way to various writings, by which it is apparently gains esteem. The tsar, presented as a martyr and redeemer of the sins committed by the Russian nation, is portrayed as a cult superhero.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 97-120
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Homo ethnicus v zerkale jazyka: k metodike opisanija
HOMO ETHNICUS IN THE MIRROR OF LANGUAGE: TOWARDS A METHODOLOGY OF DESCRIPTION
Autorzy:
Berezovič, Elena L.
Gulik, Dimitrij P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611436.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
wyobrażenia o obcych
konotacja etnonimów
„portret onomazjologiczny”
wewnętrzna forma etnonimów
derywaty semantyczne
onomastyka
modele nazewnicze
język rosyjski
język angielski
images of alien ethnic groups
connotations of ethnonyms
“onomasiological portrait”
the internal structure of ethnonyms
semantic derivatives
onomasiology
naming models
the Russian language
the English language
Opis:
The article is an attempt to reconstruct images of alien ethnic groups on the basis of cultural connotations of ethnonyms. The analysis leads to a reconstruction of an „onomasiological portrait”. It consists of naming models, in which the linguistic knowledge about a given real-world object is reflected in the „internal form” of lexical items (especially in the internal form of nickname-ethnonyms and their semantic derivatives). In order lo reconstruct a relatively complete picture of a given phenomenon, it is important to take into account the lexis of different language varieties: dialects, jargons, the literary standard, as well as onomastic data. It is also important to consider the contrastive aspect of the phenomenon, to compare the portraits of the same ethnic group in different languages, which is why the present. work offers an analysis of Russian and English data. The types of information identifiable through an inquiry into naming models are characterized. Special attention is paid to the factor of linguistic technique, which may significantly alter the content of the object being reconstructed.
utorzy rozpatrują możliwości rekonstrukcji wyobrażeń o obcych etnosach na podstawie analizy kulturowej konotacji etnonimów. Analiza taka prowadzi do rekonstrukcji „portretu onomazjologicznego”. Składa się on z modeli nazewniczych, w których „wiedza językowa” o obiekcie rzeczywistości odbija się w „wewnętrznej formie” jednostek leksykalnych (mowa głównie o wewnętrznej formie etnonimów-przezwisk i tworzonych od nich derywatów semantycznych). Sprawą zasadniczej wagi jest uwzględnienie leksyki z różnych odmian języka: gwar, żargonów, języka literackiego, a także faktów z dziedziny onomastyki. Wszystko to pozwala na uzyskanie stosunkowo pełnego obrazu badanego zjawiska. Ważny jest również aspekt kontrastywny, zakładający m.in. porównanie portretów tego samego etnosu w różnych językach; w związku z tym autorzy dokonują porównawczej analizy dwóch języków: rosyjskiego i angielskiego. W artykule scharakteryzowano typy informacji, jakie można wyodrębnić w wyniku badań modeli nazewniczych. Szczególną uwagę zwracają autorzy na analizę czynnika techniki językowej, który może wnieść istotne korekty treściowe do rekonstruowanego obiektu.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2002, 14; 47-67
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Profilowanie stereotypu Rosjanina w polskim kręgu językowo-kulturowym
THE PROFILING OF THE STEREOTYPE OF A RUSSIAN IN THE REALM OF POLISH CULTURE AND LANGUAGE
Autorzy:
Lappo, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611780.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the stereotype of a Russian in Poland
the Lublin school conception of the profiling of notions
public discourse
ordinary thinking
the “brother—enemy” profile
the “Slav—Asian” profile
the “Russian master” profile
the “Moscovite-friend” profile
the “European Russian” profile
stereotyp Rosjanina w Polsce
„lubelska” koncepcja profilowania pojęć
dyskurs publiczny
myślenie potoczne
profil „brata-wroga”
Słowianina – Azjaty
profil Rosjanina „władcy”
profil „przyjaciela Moskala”
profil Rosjanina – Europejczyka
Opis:
Stereotyp Rosjanina w Polsce wbrew obiegowemu przekonaniu nie jest wyłącznie negatywny. Przeprowadzona przez autorkę artykułu analiza danych językowych – wykorzystująca „lubelską” koncepcję profilowania pojęć – pozwala zrekonstruować różne profile obrazu Rosjanina, obecne w polskim dyskursie publicznym i w myśleniu potocznym. Profile te są kreowane na podstawie bazowych cech utrwalonych w polskiej tradycji odpowiednio do przyjętych perspektyw i punktów widzenia. Najczęstszy profil Rosjanina jest budowany na wyobrażeniu człowieka z „rosyjską duszą”, któremu przypisuje się brak umiaru, nadużywanie alkoholu, szczyptę szaleństwa, otwartość, serdeczność, gościnność, zamiłowanie do zabawy, wytrwałość i upór, a także syndrom „azjatyckości”: mentalność niewolniczą, dzikość, cywilizacyjne zacofanie i obłudę. To profil „brata-wroga”, Słowianina-Azjaty, spotykany w Polsce najszerzej. Najbardziej negatywny wariant jest tworzony z perspektywy polskiego obywatela i patrioty, który doświadczył represji narodowych, politycznych i ideologicznych. To profil Rosjanina „władcy”, reprezentującego wrogie imperium i uczestniczącego w despotycznych i totalitarnych sposobach sprawowania władzy. W kręgach inteligencji polskiej powstał profil „przyjaciela Moskala” (wedle formuły stworzonej przez Mickiewicza). W profilu tym oddziela się rosyjskie dobro (np. kulturę) od rosyjskiego zła (czyli ustroju politycznego) i dostrzega w Rosjaninie – należącym głównie do środowiska rosyjskiej inteligencji – człowieka bliskiego i bogatego wewnętrznie. Najmniej wyraziście uformowany jest nowo powstający profil Rosjanina – Europejczyka, kreowany przez młode, wykształcone pokolenie Polaków, dla których ważny jest wspólny kanon podstawowych wartości (język angielski, komputeryzacja, macdonaldyzacja, globalizacja itp.).
Contrary to popular belief, the stereotype of a Russian in Poland is not exclusively negative. The analysis presented in this article — also partially used in the article by Bartmiński, Lappo and Majer-Baranowska in the present volume — follows the Lublin conception of profiling and allows one to reconstruct various profiles of the image of a Russian present in Polish public discourse and ordinary thinking. The profiles arise out of base features established in the Polish tradition relative to the assumed perspectives and points of view. The most frequent profile of a Russian is built on the basis of an image of someone with the „Russian soul”, characterized by the lack of restraint, excessive drinking, a pinch of unpredictable recklessness, openness, cordiality, hospitality, love of partying, perserverence, stubbornness, as well as the syndrome of „Asianness”: the mentality of a slave, wildness, civilizational backwardness and hypocrisy. It. is the model of a „brother- enemy”, a Slav-Asian, the most frequent one. The most negative variant is built from the perspective of a Polish citizen and patriot subjected to national, ideological and political repression. This is the profile of a Russian „master”, representing a hostile Empire and participating in despotic and totalitarian mechanisms of wielding power. Among the Polish intelligentsia, there exists the profile of a „Moscovite-friend” (following Mickiewicz). In this view the Russian good (e.g. culture) is kept distinct from the Russian evil (i.e. the political system), a Russian — especially a member of the Russian intelligentsia — being seen as someone close and spiritually rich. The weakest one is a newly arising profile of a Russian-European, found among young educated Poles, who share the common canon of basic values (the knowledge of English, computer skills, the love of McDonald’s, globalization, etc.)
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2002, 14; 153-174
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stereotip Poljaka v russkoj literature XIX–XX vv.
THE STEREOTYPE OF A POLE IN THE RUSSIAN LITERATURĘ OF THE 19TH AND 20TH CENTURIES
Autorzy:
Levkievskaja, Elena E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611285.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the stereotype of a Pole in Russian literature
the image of a Polish “master”
Pan-Slavism
the change of perspective
dignity
humanism
resistance against oppression
stereotyp Polaka w literaturze rosyjskiej
obraz polskiego „pana”
panslawizm
zmiana perspektywy
godność
człowieczeństwo
opór wobec przemocy
Opis:
Stosunek Rosji do Polski można – zdaniem autorki – określić słowami Katullusa: „nienawidzę i kocham”. Nienawiść miała źródło w politycznej walce dwóch państw, której pamięć po stronie rosyjskiej sięga XVI- i XVII-wiecznych wojen, kiedy to utrwalił się obraz polskiego „pana”, butnego, chełpliwego i fałszywego, Polaka-wroga. W XVIII i XIX wieku rosyjska poezja patriotyczna opiewała zwycięstwa Rosjan nad Polakami, zwłaszcza w roku 1795 i 1831. Wytykana Polakom duma, buntowniczość, niestałość, obcość wśród swoich (tj. Słowian) miały podstawę polityczną, bo kłóciły się z ideami państwowego rosyjskiego panslawizmu, a także teologiczną (w duchu prawosławnym), bo pozostawały w sprzeczności z ideałem pokornego chrześcijanina. W XX wieku następuje zmiana perspektywy i przewartościowanie tradycyjnych charakterystyk. „Polska duma” zaczyna być postrzegana jako wyraz poczucia godności, nieodłącznego od człowieczeństwa (tak w wierszach Maryny Cwietajewej), a polska buntowniczość i niepokorność – jako zdolność do sprzeciwu i nieugiętego oporu wobec przemocy (wiersze Dawida Samojłowa). Nie zmieniły się przypisywane Polakom cechy, zmieniła się ich ewaluacja.
It is claimed that the relationship of Russia towards Poland may be described with Catullus’s words: „I hate and love”. The hatred derives from the political struggle between the two countries, the memories of which on the Russian side go back to the wars of the 16th and 17th centuries, when the image of a Pole-enemy, a Polish arrogant, boastful and double-faced „master” took shape. In the 18th and 19th centuries, Russian patriotic poetry extolled the praises of Russian victories over Polish forces, especially those from 1795 and 1831. The reproach to the Polish pride, rebelliousness, instability, and alienation from their kin (i.e. Slavs) was based on political and theological premises, the former because these characteristics stood in opposition to the ideas of the Russian panslavism, the latter because they did not mat.ch the ideal of a humble Christian. In the 20th century there comes a change of perspective and re-evaluation of traditional characteristics: „Polish pride” begins to be seen as a manifestation of dignity, inextricably linked with human nature(in the poems of Marina Tsvetayeva), whereas Polish rebelliousness and reluctance to submission as the ability to adamantly resist force (in the poems of David Samoylov). What changed were not the characteristics themselves but their valuation.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2002, 14; 93-104
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stereotyp Rosjanina i jego profilowanie we współczesnej polszczyźnie
THE STEREOTYPE OF A RUSSIAN AND ITS PROFILES IN CONTEMPORARY POLISH
Autorzy:
Bartmiński, Jerzy
Lappo, Irina
Majer-Baranowska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611602.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
stereotyp Rosjanina
profilowanie
definicja kognitywna
dyskurs publiczny
podmiot
badania ankietowe
the stereotype of a Russian
profiling
cognitive definition
public discourse
survey methodology
Opis:
The article aims to reconstruct the Polish stereotype of a Russian by means of the cognitive definition, whose principal components are predications of the type „Russians drink”, „Russians are brutal”, „Russians are aggressive”, „Russians are musical”, etc. It also aims to capture the mechanisms guiding the functioning of the stereotype in public discourse. A set of about seventy fixed sentences-judgements of this type can be grouped into a few categories (syndromes): „the Russian soul”, „a brother Slav”, an aggressor and enemy, „a master and slave” (i.e. someone despotic and enslaved at the same time), „an Asian”, someone with a specific and rich cultural background, a marketplace trader. At the level of contemporary public discourse the categories give rise to profiles, i.e. functional stereotypical variants whose creator is always a sociologically and culturally defined subject, e.g. a Pole — simple person, a Polish patriot, a member of the Polish intelligentsia with European horizons, a young pragmatist. The base set of features attributed to Russians by Poles is established on the basis of three types of linguistic data: systemic (ethnonyms and their derivatives, phraseological units and collocations), experimental (questionnaires conducted according to various methods among Lublin students in the period 1990-2000) and textual.
Autorzy rekonstruują polski stereotyp językowy Rosjanina, stosując metodę definicji kognitywnej, której podstawową jednostką są predykacje typu: „Rosjanie piją”, „są brutalni”, „agresywni”, „muzykalni” itp., a w kolejności zmierzają do uchwycenia mechanizmów rządzących funkcjonowaniem stereotypu w dyskursie publicznym. Zespół takich utartych zdań-sądów liczących około 70 jednostek układa się w kilka wiązek (syndromów) – „rosyjskiej duszy”, „brata Słowianina”, agresora i wroga, „władcy-niewolnika”, tj. człowieka zarazem despotycznego i zniewolonego, „Azjaty”, nosiciela specyficznej i bogatej kultury, handlarza bazarowego. Na poziomie współczesnego dyskursu publicznego z takich wiązek cech budowane są profile, tj. funkcjonalne warianty stereotypu, których kreatorem jest zawsze określony socjologicznie i kulturowo podmiot, np. Polak – prosty człowiek, polski patriota, inteligent o horyzontach europejskich, młody pragmatyk. Bazowy zespół cech przypisywanych przez Polaków Rosjanom autorzy ustalają na podstawie trojakiego typu danych językowych: systemowych (etnonim i tworzone od niego derywaty, frazeologizmy i kolokacje), eksperymentalnych (tj. wynikach badań ankietowych prowadzonych różnymi metodami w latach 1990–2000 w środowisku studenckim Lublina) oraz tekstowych.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2002, 14; 105-151
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stereotypy językowe w dowcipach rosyjskich
LINGUISTIC STEREOTYPES IN RUSSIAN JOKES
Autorzy:
Kozhinowa, Alla
Potapowa, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611724.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
jokes in the Russian language
national stereotypes
scripts
national character
dowcipy w języku rosyjskim
stereotypy narodowościowe
skrypty
charakter narodowy
Opis:
Obiektem badań w artykule są dowcipy w języku rosyjskim – gatunek tekstu, który odgrywa szczególną rolę w życiu współczesnego człowieka, biorąc udział, między innymi, w formowaniu stereotypów narodowościowych. Dla zrozumienia mechanizmu działania dowcipu na umysł odbiorcy niezbędna jest analiza jego składników tekstowych. Dowcip odbierany jest jako typ tekstu zbudowany na podstawie różnych mechanizmów przeciwstawienia skryptów, które tworzą swego rodzaju równanie. W równaniu tym występują wielkości stałe (cechy charakteru lub sposoby zachowania w pewnej sytuacji, leżącego u podstaw charakteru narodowego) oraz wielkości zmienne (nazwy przedstawicieli narodowości). O powstaniu stereotypu możemy mówić w tym wypadku, kiedy pewna cecha stale jest przypisywana przedstawicielom pewnej narodowości.
The article deals with Russian jokes. Jokes play a special role in people’s lives nowadays by, among others, contributing to the formulation of national stereotypes. In order to understand the mechanism of the influence of a joke on the mind of the receiver, it is necessary to analyze its textual components. A joke is construed as a type of text built on the basis of various mechanisms of the juxtaposition of scripts which constitute a type of equation. The equation contains constants, i.e. traits of human nature or patterns of behaviour in a given situation which lie at the root of a specific national character, and variables, i.e. the names of the representatives of given nationalities. A stereotype arises when a particular trait is regularly attributed to representatives of the same nationality.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2002, 14; 69-91
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język sztuki Iwana Witoszyńskiego Kozak i ochotnyk – opis wybranych właściwości fonetycznych
Язык пьесы Ивана Витошинского Козак и охотник – характеристика фонетических особенностей
Autorzy:
Nowacka, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954180.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
„Ruska Trójca”
język literacki
język ludowy
Rusini-Ukraińcy
teatr
gwary
dialektyzm
narzecze południowo-zachodnie
“Russian Trinity”
literary language
people’s language
Russian-Ukrainians
theater
local dialects
dialecticism
southwestern dialect
Opis:
Целью настоящей статьи является характеристика языка западноукраинской пьесы из 1849 года Козак и охотник (Козак і охотник) Ивана Витошинского. На основании некоторых фонетических особенностей автор старался представить черты диалекта, на котором говорили герои произведения, а также сравнить их с другими украинскими диалектами и польским языком. Приведения в пьесе культурально-политическая действительность помогает понять роль народного языка в формовании литературного языка Галиции.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 7; 171-181
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przysłówki z formantem по-...ому (ему) w języku rosyjskim drugiej połowy XVII wieku
Наречия с формантом по-...ому (ему) в русском языке второй половины XVII века
Autorzy:
Sienkiewicz, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954176.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
formant
język rosyjski
przysłówek
tekst
prefiks
leksema
formants
Russian language
adverb
text
prefix
lexeme
Opis:
В русском языке второй половины XVII столетия при помощи форманта по-...ому (ему) были образованы наречия: по-басемному, по-боярскому, по-возможному, по-небольшому, по-немецкому, по-новому, по-новоисправному, по-прежнему, по-русскому, по-старому, по-тамошнему, по-фряжскому; по-твоему, по-своему, по-нашему. Чаще всего употреблялось наречие по-прежнему в грамотках, письмах, что было связано с содержанием текста. Зафиксировано также несколько случаев употребления т.н. вводных слов: по-моему, по-нашему, по-видимому.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 7; 153-161
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aleksandrov quarry. Late Pleistocene-Holocene. Cover complex: soils, loesses, buried balka
Autorzy:
Sycheva, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1204970.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
pogrzebane rynny (bałki)
cykl klimatyczny i erozyjny
paleogleba
less
Buried balka
climatic and erosional cycle
loess
palaeolandscape
Russian Plain
Opis:
Erosion network formed during the Mikulino-Valdai (Eem-Würm) Interglacial, which is now buried under recent deposits, is the best object of Quaternary geology. One can see its exposures in the Aleksandrov quarry on the Central Russian Upland. The Mikulino-Valdai erosion network certainly needs to be protected as a natural monument. Buried Mikulino balkas (wide flat-bottomed gullies) are unique natural objects, which represent a complete erosion cycle from the surface dissection to its stabilisation, palaeosol formation, and surface levelling as a result of denudation of watersheds and infilling or burying of depressions. On the basis of profiles studied along and across Mikulino balkas, it is possible to trace gradual and catastrophic changes of palaeolandscapes and reconstruct the development stages of topographical forms and soils, associated with climate change within the interglacial-glacial cycle. Over the balka bottom, one can observe the Valdai soil - lithogenic series having no analogues with such a precise and complete stratigraphy within the whole Russian Plain. Besides Mikulino Interglacial palaeosol, there are four buried soils of Valdai interstadial period: Kukuevka, Streletskaya, Aleksandrovka, and Bryansk palaeosols (33,140 š230 BP, Ki-8211). Such a complete set of Late Pleistocene palaeosols is very rare on the East European Plain. In the studied profile we have also found fragments of bones of furred rhinoceros and a prehistoric horse (39,710 š580, Ki-9362).
Źródło:
Polish Geological Institute Special Papers; 2004, 13; 175-181
1507-9791
Pojawia się w:
Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idea Bogoczłowieczeństwa w twórczości Mikołaja Bierdiajewa
Идея Богочеловечества в творчестве Николая Бердяева
Autorzy:
Przesmycki, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953922.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Rosja
teologia
filozofia
myśl rosyjska
bogoczłowieczeństwo
Russia
theology
philosophy
Russian thought
Godmanhood
Opis:
Статья пытается представить идею богочеловечности согласно русского ученого Николая Бердяева (1874-1948). Эта идея берет свое начало от решений Халцедонского Собора (451), который устанавливил догмат веры о двоякой натуре Иисуса Христа: божественной и человеческой. Идея богочеловечности, так как и многие другие идеи из богатеюшей сокровищницы русских идей (напр.:  идея всеединства или же идея софиологическая), является неточно сформулированной с богословской точки зрения. Несмотря на это, она постоянно присущая в духовной атмосфере православия. Бердяев является «свободным» философом также и тогда когда пытается приблизить тайну Богочеловечночти. Эта идея у Бердяева представляется как синтез мотиваций взятых из западной мистики (напр.: Eckhart i Boehme) а также из традиционных православных произведений описываемых, например Соловьевым, Достоевским и Булгаковым. Являясь религиозным философом – автор вполне свободно чувствовал себя в области богословия, потому что не чувствовал себя зависимым от какой-либо «официальной» богословской системы. Бердяев утверждал, что Богочеловечность – это религия, в которую он обратился. То есть – это христианство которое проповедует Христа и «воплощает» в жизнь его науку. Ибо в Христе-Богочеловеке есть укрыта тайна соединения божественного и человеческого элемента. Так как, во Христе более всего видны человеческий» характер Бога и «Божественный» характер человеческой натуры. К сожалению христиане, до сих пор, не сделали соответствующих выводов из глубокого содержания идеи богочеловечности. Это относится как к духовности так и моральности некоторых христиан (в индивидуальном понятии), а также соответствующих межчеловеческих  отношений в христианских обществах (в общественном понятии). Бердяевская идея богочеловечности постоянно напоминает, что ключ для «рассекречивания» тайны человека всегда надо искать в тайне Христа.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 7; 33-50
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 2259

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies