Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Reid Thomas" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-4 z 4
Tytuł:
Integralność poznania ludzkiego w ujęciu Błażeja Pascala. Z dziejów filozofii zdrowego rozsądku
The integral character of human knowledge according to Blaise Pascal. on the history of the philosophy of common sense
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431241.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Pascal Blaise
Descartes Rene
Reid Thomas
Kartezjusz
Opis:
Artykuł omawia koncepcję poznania w ujęciu Błażeja Pascala na tle dyskusji epistemologicznych XVII i XVIII wieku. Wskazuje na integralność ludzkiej wiedzy postulowanej przez Pascala. Winna ona zespalać z jednej strony rozum, pojęty w sensie operacji dyskursywnej, z intuicją i instynktem, a z drugiej – poznanie naturalne z wiarą. Pascal wychodzi poza zestaw prawd dostępnych w poznaniu ugruntowanym na dyskursie ('raison'). Szczególną rolę wyznaczał intuicji określanej w kategoriach 'sentir' czy nawet 'instinct', operując takimi kategoriami jak 'esprit de finesse', utożsamiany z 'sens droit' czy 'esprit de justesse', istotnymi w odniesieniu do poznania 'principes'. Równocześnie tak pojęte wyposażenie ludzkiego umysłu ('lumière naturelle') odpowiada aspektywnie wiedzy ugruntowanej na 'cœur, przeciwstawianej interpretowanemu racjonalistycznie 'raison', gdy na gruncie religii 'lumière naturelle 'jest komplementarne wobec 'inspiration' czy 'révélation'. Podejście to, opozycyjne wobec przejawów naturalistycznie pojętego racjonalizmu, wydaje się wpisywać w długi ciąg filozofii zdrowego rozsądku liczącej się z realiami ludzkiej natury. Sięga ona myśli Arystotelesa, mimo nowożytnej kontestacji jego nauki. Punktem odniesienia rozważań Pascala nade wszystko jest jednak epistemologia Kartezjusza podkreślającego znaczenie apriorycznych elementów poznania, traktowanych jako naturalne wyposażenie ludzkiego umysłu, do których odwołuje się intuicja czy instynkt. Konsekwencją integralności poznania jest akceptacja maksymalistycznie pojętej filozofii, nawet jeśli w nowożytności zmienił się paradygmat – z metafizycznego na epistemologiczny. Traktowanie ówczesnych ograniczeń w zakresie wykładu metafizyki jako przejawu minimalizmu, a nawet swoistego agnostycyzmu, nie wydaje się jednak uprawnione dlatego, że ze względu na zmianę nowożytnego paradygmatu to epistemologia była głównym terenem, na którym rozgrywały się podstawowe spory filozoficzne. Owocowały one określonymi rozstrzygnięciami światopoglądowymi, istotnymi w perspektywie ówczesnej dominacji kultury religijnej. Być może nawet, że to właśnie religijne milieu wymuszało podjęcie wątków metafizycznych, które stanowiłyby fundament światopoglądu religijnego. W tym kontekście wymóg ten aktualizowało ówczesne szkolnictwo, preferując u schyłku wieku oświecenia szkocką filozofię zdrowego rozsądku, broniącą integralności ludzkiej wiedzy wobec przejawów filozoficznego minimalizmu, a nawet swoistego sceptycyzmu, groźnego dla ładu kulturowego.
This paper discusses the conception of knowledge according to Blaise Pascal against the backdrop of epistemological discussions in the seventeenth and eighteenth centuries. It indicates the integral character of human knowledge as postulated by Pascal. This knowledge should combine reason, conceived in the sense of discourse, with intuition and instinct; on the other hand, it should combine natural knowledge and faith. Pascal goes beyond an array of truths accessible in the knowledge based on discourse (raison). He attributed a special role to intuition defined in terms of sentir or even instinct, using such categories as esprit de finesse, identified with sens droit or esprit de justesse, the categories essential in the knowledge of principes. At the same time this kind of endowment of the human mind (lumière naturelle) corresponds in some respects to the knowledge grounded on cœur, the knowledge set in opposition to raison, rationalistically understood, whereas in religion lumière naturelle is complementary to inspiration or révélation. This approach, opposite to the naturalistic manifestations of rationalism, seems to belong to a long history of common sense philosophy that takes into account the realities of human nature. It goes back to Aristotle, despite the modern contestation of his doctrine. The point of reference for Pascal is, above all, Descartes’s epistemology. The French philosopher stressed the importance of the a priori elements of knowledge, the elements treated as a natural endowment of the human mind, to which intuition or instinct refer. As a result of the integral character of knowledge one approves of a philosophy that is conceived in a maximalist manner, even though this paradigm changed in modernity from metaphysical to epistemological. Now treating the then limitations with regard to metaphysics as a manifestation of minimalism, or even a peculiar agnosticism, does not seem to be justified. This is because of the fact that the modern paradigm had changed; it was epistemology that became the main territory on which basic philosophical debates were conducted. They brought about some definite solutions in worldview, solutions essential in view of the then domination of culture by religion. Perhaps it was the religious milieu that enforced metaphysical questions which would make up the foundation of religious worldview. In this context, the era’s education implemented this requirement. At the end of the Enlightenment it preferred the Scottish school of common sense philosophy, the school that defended the integral character of human knowledge up against any manifestations of philosophical minimalism, or even peculiar skepticism, in itself dangerous for the cultural order.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 4; 5-73
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lumière naturelle jako common sense w ujęciu Błażeja Pascala
Lumière Naturrelle as the Common Sense according to Blaise Pascal
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/423387.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Pascal
Thomas Reid
common sense
zdrowy rozsądek
Opis:
This paper depicts one of the essential elements in the tradition of European philosophy, namely a belief in the commonsensical endowment of the human mind. This position founds the non-evidential beliefs with regard to fundamental questions in theoretical knowledge and in human action. In particular, it combines the approach typical of the Scottish common sense philosophy with the philosophy of Blaise Pascal. In each case it shows the integral character of human knowledge, transcending the set of truths accessible in the knowledge based on discourse (raison). It pinpoints the role Pascal attributed to intuition defined in the categories of sentir or even instinct, working on such categories as esprit de finesse, identified with sens droit or esprit de justesse, categories essential in relation to the knowledge of principes. At the same time thus understood endowment of the human mind (lumière naturelle) corresponds, in certain aspects, to the knowledge based on coeur, the knowledge set in opposition to the rationalistic interpretation of raison, where on the grounds of religion lumière naturelle is complementary to inspiration or révélation.
Źródło:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych; 2015, 27/t.t.; 41-56
0860-4487
Pojawia się w:
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Thomasa Reida interpretacja „teorii idei”. Pytanie o bezpośredni przedmiot poznania
Thomas Reid’s Interpretation of the “Theory of Ideas.” The Question of the Direct Object of Perception
Autorzy:
Kucharski, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22770693.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Thomas Reid
Kartezjusz
reprezentacjonizm
idea
spostrzeżenie zmysłowe
René Descartes
representationalism
sensation
Opis:
Thomas Reid, twórca szkockiej szkoły zdrowego rozsądku, głosił tezę, że wszystkie wcześniejsze systemy filozoficzne obciążone są tym samym „grzechem pierworodnym” – przyjęciem (w różnych formach) reprezentacjonistycznej teorii spostrzeżenia zmysłowego. Nazywał ją „teorią idei”, której konsekwencją miało być oddzielenie podmiotu i przedmiotu poznania nieusuwalną „zasłoną idei”. Konstruowanie własnej filozofii poprzedził analizą historii tego zagadnienia od starożytności do czasów sobie współczesnych, usiłując wykazać zasadność swego stanowiska. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o trafność poglądów Reida, wyrażonych w przyjmowanej teorii spostrzeżenia. Chodzi więc przede wszystkim o pogląd charakterystyczny dla tradycji arystotelesowsko-tomistycznej, tradycyjnie interpretowany jako prezentacjonizm, oraz poglądy Kartezjusza dotyczące statusu „idei” w procesie poznawania tzw. świata zewnętrznego. Przeprowadzone analizy wskazują jednocześnie na uproszczenia w Reidowskiej interpretacji poglądów jego poprzedników na naturę spostrzeżenia oraz na cechy krytykowanych teorii, które w pewnym stopniu usprawiedliwiają tę krytykę.
Thomas Reid, founder of the Scottish school of common sense, held the thesis that all previous philosophical systems were tainted by the same “original sin” – the adoption (in various forms) of a representationalist theory of sense perception. He called it the “theory of ideas,” the consequence of which was to separate the subject and object of perception by an irremovable “veil of ideas.” Before formulating his own account Reid considered this issue from a historical perspective, attempting to demonstrate the validity of his position. The purpose of this article is to answer the question of the relevance of Reid’s views to the theory that perception is direct or immediate. It is primarily concerned with the view characteristic of the Aristotelian-Thomistic tradition, traditionally interpreted as presentationalism, and Descartes’ views on the status of “ideas” in the process of knowing the so-called external world. At the same time, the analysis carried out points to simplifications in the Reidian interpretation of his predecessors’ views on the nature of perception and to features of the theories criticized that justify it to some extent.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2022, 58, 2; 53-74
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O trzech elementach filozofii Thomasa Reida
On Three Elements of Thomas Reid’s Philosophy
Autorzy:
Gutowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012941.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Thomas Reid
dualizm
percepcja
zdrowy rozsądek
fundacjonalizm
agnostycyzm
teizm
dualism
perception
common sense
foundationalism
agnosticism
theism
Opis:
The aim of the article is to present and analyze three doctrines of Thomas Reid that underlay his many sided philosophy. The first one is dualism of active minds and passive bodies that Reid simply assumes as obvious. In contrast to other interpreters I think that dualism is not marginal thesis that can be omitted in Reid’s theory of perception. On the contrary, it shapes characteristic features of that theory, such as presentationalism, and direct realism. It is also responsible for the fact, that some historians of philosophy treat Reid as a proponent of occasionalism. The second doctrine is pluralistic foundationalism. It is quite different than foundationalism of Descartes since it assumes many different principles that cannot be proved. As such they have to be accepted as obviously true and obligatory in our thinking. Hume would agree with Reid that we cannot prove such principles but his conclusion would be different: that for this reason they are not true. The third doctrine I called agnosticism within theism. Reid accepts certain metaphysical theses (mind-body dualism, theory of substance as a basis for e.g. personal identity, etc.) as obvious principles, but he rejects any metaphysical speculation about their nature and relation between them. He does it on the basis of his theism that stresses limits of human cognition in relation to trustworthy God. Reid encourages scientific research that applies Newtonian empirical method (also in philosophy of mind). However, on the basis of such research we can reach only physical causes of various phenomena and present them in the form of laws of nature. From metaphysical perspective the only answer we can give is that the ultimate cause is God. Mediate metaphysical causes (between God and phenomena that are to be explained) cannot be known to us.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 1; 71-93
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-4 z 4

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies