Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "RATIONALITY" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 282
Tytuł:
Sądy moralne jako konstytutywny element badania naukowego
Moral Judgements as a Constitutive Element of Scientific Research
Autorzy:
Lekka-Kowalik, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016191.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ideał nauki wolnej od wartości
nauka jako działanie
struktura badania naukowego
sądy wartościujące
nauki czyste i stosowane
sądy moralne
racjonalność praktyczna i instrumentalna
ideal of value-free science
science as activity
structure of scientific research
value judgements
basic and applied sciences
moral judgements
practical and instrumental rationality
Opis:
The paper aims at answering the question of whether scientists qua scientists pass moral judgements. My answer is: “yes”. I claim that moral judgements are necessary for advancing science and that they may even belong to the content of science. This fact threatens neither rationality nor objectivity of science. On the contrary − pretending that science is morally neutral distorts it. I develop two arguments for my theses. First, against the background of the ideal of value-free science I show that value-judgements are constitutive for science. This ideal is not tenable when we consider science as human activity. By analyzing cases of research I then show that in applied sciences both methodological and moral judgements are necessary for any successful inquiry. The structure of scientific research allows me to extend this claim to science in general. Secondly, by considering science as governed by practical − not instrumental − rationality I show that moral judgements, which evaluate actions constitutive of any research as “permissible”, have their source in this rationality. Without them rationality, freedom, and autonomy of science are endangered.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 2; 91-115
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O cenności racjonalności w wierze religijnej
On how Precious Rationality is in Religious Cognition
Autorzy:
Pepliński, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015839.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
racjonalność
przekonania religijne
epistemology
rationality
religious belief
Opis:
The issue of rationality of religious beliefs belongs to the main problems of 20th century philosophy of religion. When posing this problem the term `rationality' is often used in a way that is not precise, and sometimes it seems to be ambiguous. In order to avoid this error I define rationality of acceptance regulatively as a property consisting in being in accordance with defined epistemic rules of the ethics of beliefs. The main rule that is taken into consideration here is the following requirement: `Each theorem p accepted by person S should be justifiable by her in a degree proportional to the degree of assertion with which he accepts p'. Acceptances having the property of so defined rationality belong to a broader class of reasonable acts, where rationality is understood as a property consisting in being a reliable use of human cognitive abilities. I claim that although the religious faith of a `common' Christian is not rational in this sense, as mysteries of faith are not justifiable by natural reason, it has a reasonable character and is precious from the epistemic point of view. I defend the proposition that the fact of not being rational in this particular sense does not involve irrationality that consists in breaking the rule that orders a change in the way of accepting a certain theorem p so as to adjust the degree of assertion to the justification one has, the borderline case being one of rejecting the theorem for which one does not have any epistemically valid justification. The proposition that one of these rules is obligatory for the believer with respect to his acceptance of the propositions of faith cannot be justified without stating that Christianity is false. This latter proposition cannot be proved philosophically.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 219-244
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O racjonalności i jej granicach
On Rationality and its Limits
Autorzy:
Kleszcz, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015842.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
metafilozofia
racjonalność
kryteria racjonalności
argumentacja filozoficzna
granice racjonalności
metaphilosophy
rationality
criteria of rationality
philosophical argumentation
limits of rationality
Opis:
In this paper I deal with the problem of rationality in the area of philosophy. The standard model of rationality proposes three conditions: 1) proper articulation, 2) respecting the requirements of logic, 3) sufficient justification. The main thesis of this paper is that the standard criteria of rationality should be reformulated in specialised areas, e.g. in philosophy or in general worldview. Simultaneously the author discusses the problem of limits of rationality as he accepts that its cognitive programme is limited. For this reasons some area of culture, e.g. literature (especially poetry) is beyond the limits of rationality.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 171-190
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przeciwko irracjonalności filozofii. Henryka Rickerta polemika z filozofią życia
Against the Irrationality of Philosophy: Heinrich Rickerts Polemics with Philosophy of Life
Autorzy:
Przyłębski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015838.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
H. Rickert
racjonalność
irracjonalność
filozofia życia
rationality
irrationality
philosophy of life
Opis:
The article is concerned with views of H. Rickert, one of the main representatives of German neo-Kantism. The author analyzes Rickert's attitude towards the conception of philosophy, and especially the relation between Rickert's understanding of tasks of philosophy and the views of nature that representatives of the so-called philosophy of life (Lebensphilosophie) have. According to Rickert philosophy should be a cognitive action meeting the requirements of rationality. Its subject is to be the whole of reality; it also should lead to creation of a philosophy of life and it should have the character of a system. The systemic character of philosophy meant for Rickert the necessity to use rational reasoning for the theses one puts forward, the necessity of an order and of respecting logic. From this point of view Rickert criticized the approach to philosophy that was characteristic of representatives of philosophy of life – W. Dilthey, F. Nietzsche, H. Bergson, W. James. Instead of a rational reasoning philosophy of life prefers – in Rickert's opinion – such elements of the philosophical method as description, intuition or referring to subjective experiences.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 245-264
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozumność i filozofia
Reasonability and Philosophy
Autorzy:
Migasiński, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015840.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
racjonalność
postmodernizm
hermeneutyka
antropologia filozoficzna
rationality
postmodernism
hermeneutics
philosophical anthropology
Opis:
The article is concerned with the question of rationalism and irrationalism as definitions appraising philosophical attitudes. The author takes into consideration the charge of irrationalism against the main representatives of the so-called postmodernism: J. F. Lyotard, J.Derrida, G. Deleuze. He formulates the proposition that reason is one thing and the so-called operating intellect is another. Each philosophy has to use reason in the course of studying various aspects of reality, in the course of analyses concerning the nature of man and his products. However, there are aspects of the world that cannot be `seen through' by means of operating intellect. Hence the author conseders the phrase `irrational philosophy' as contradictio in adiecto. No philosophical system may be constructed completely on clear definitions; there always has to remain something that is the subject of intuition, something that cannot be distinctly defined. Descartes' rationalism may be an example illustrating this proposition. His philosophical system is ultimately based on the intuitively given cogito and the intuitively presented idea of infinity (God). Radical criticism of phenomenology offered by postmodernists has led to a vision of reality utterly depraved of foundations (anarchical). The author disagrees with such a way of philosophising. Instead, he thinks that P. Ricoeur's hermeneutics is the best tool for describing basic human existential experiences.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 1; 209-217
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fałszerstwo z Piltdown a racjonalność nauki K. Poppera i socjologiczny redukcjonizm Szkoły Edynburskiej
Piltdown Mistification in View of the K. Popper Science Rationality and Sociological Reductionism of Edinburgh School
Autorzy:
Abdank-Kozubski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1817837.pdf
Data publikacji:
2004-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Fałszerstwo z Piltdown
racjonalność nauki
redukcjonizm socjologiczny
Szkoła Edynburska
Karl R. Popper
Piltdown Mistification
Science Rationality
Sociological Reductionism
Edinburgh School
Opis:
Historically evidenced faulty scientific theories undoubtedly influenced the formation of particular concepts of science. The paleoanthropological case known as a discovery of Piltdown Human illustrates this statement. In this context, the persistent tendency for rescuing questioned hypotheses or theories is a characteristic feature of science. Despite natural expectations, it is just the feature that guarantees the correct development of science. The statement corresponds to the K. R. Popper concept of the rationality of science, as well as to some particular postulates of the Edinburgh School.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2004, 2, 1; 373-380
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartościujący wymiar kategorii racjonalności nauki
The Valuing Dimension of the Category of the Rationality of Science
Autorzy:
Walczak, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015625.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
racjonalność nauki
wypowiedzi wartościujące
ocena
opis
filozofia nauki
epistemologia
aksjologia
rationality of science
valuing statements
evaluation
description
philosophy of science
epistemology
axiology
Opis:
The paper is an attempt to reflect on the valuing dimension of the category of the rationality of science, ontological and epistemological problems. Such problems should be solved should rationality be deemed a valuing category. Taking into consideration the discussions on the valuing character of the categories in ethics (good, evil) and the significance of moral judgements as the point of departure, I am posing a question about the importance of expressions with regard to the rationality of science, expressions treated as valuing expressions. Since the beginning of the reflections on science until now it has contained valuing and normative elements. This was irrespective of whether it took the form of logic, epistemology, methodology or philosophy of science. Moreover, the above disciplines were treated as, of their nature, formulating the ideal of knowledge and providing rules of a valuing cognition. In the twentieth century the central concept on which the discussions focused was the category of rationality. The question was how to define a valuable scientific knowledge and how to pursue science. We find some problems when we want to interpret the category of rationality as a valuing category. These problems seem to be good examples of questions that should be answered, while interpreting other epistemic categories as valuing. Including the category of the rationality of science in the valuing categories is tantamount to the conferral of a valuing sense on the statements about the rationality of science, the predicator „rational” and its antonyms. The standpoints in question, the interpretations of valuing statements are as follows: anti-naturalism, naturalism, cognitivism, and acognitivism. They answer such questions as: 1) what kind of feature is rationality? 2) what are its relationships with other features, in particular with the features examined by the natural, or broadly, empirical sciences? 3) does the feature of being rational or the relationship of being a good reason on behalf of something really exist? 4) what kind of predicator of the predicator „rational” and its antonyms? 5) what are their relations to other predicators, in particular those predicators which the natural, or broadly, empirical sciences make use of? 6) what kind of propositions are the statements about the rationality of science? 7) what do the statements about the rationality of science denote, or do they denote anything really existing? 8) what are the relationships of the statements of the rationality of science to other statements, in particular the statements formulated by natural sciences, e.g. cognitive psychology? The review of various manners by which to use the category of rationality in the philosophy of science speaks on behalf of the rejection of extreme interpretations: both extremely cognitivist and acognitivist. In the statements about rationality there are now two components: descriptive (object-related) and valuing. The valuing component may be understood in at least three inseparable and often coexisting manners: approving/disapproving, perfectionist and normative.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 347-364
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edukacja wobec wartości życia politycznego. Problemy wybrane
Education Towards Political Life Values: Selected Problems
Autorzy:
Kolarzowski, Jerzy J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468882.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Politics
Rationality
Justice
Democracy
Individual freedom
Tolerance
Secularity
Opis:
Tzvetan Todorov in conclusion of his book “A New World Disorder. An European’s Reflections” indicates six values, which should determine the future of our continent. These are: rationality and justice, democracy and individual freedom, tolerance and secularity. These values function in the social – political life as mutually dependent things. There exists a need for an enormous effort to think and act in a rational way in the unjust environment. At present the freedom of an individual cannot be realized without guarantee from democracy. Tolerance has the guarantee of its realization when secularity, along with religious attitudes, becomes a rightful outlook on life, binding mainly in public life. The relationships between these notions are neither simple nor parallel. This also concerns relationships between unequal ideas being subject to evolution.
Źródło:
Prakseologia; 2005, 145; 95-109
0079-4872
Pojawia się w:
Prakseologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kompetencje kulturowe studentów ekonomii
The Cultural Background of Students of Economics
Autorzy:
Pogonowska, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468744.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
the Social Role of Higher Education
global rationality of Economy
Social Constructivism
Opis:
The article attempts at presenting a social constructivism approach to higher education of economics. The author claims that the knowledge related to the current discussion about the ultimate purpose of economy, the notion of rationality and about the common weal should be a part of cultural background of students of economy.
Źródło:
Prakseologia; 2005, 145; 151-158
0079-4872
Pojawia się w:
Prakseologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Max Weber und die Innerweltliche Askese
Max Weber i asceza wewnątrz świata
Autorzy:
Kuttner, Heinz-Georg
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38718730.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kapitalizm zachodni
ekonomia
racjonalność
etyka protestantyzmu
socjologia religii
polityka
asceza
western capitalism
economics
rationality
Protestant ethics
sociology of religion
politics
asceticism
Opis:
Osoba i dzieła Maxa Webera wzbudzają do dzisiaj duże zainteresowanie wielu analiz etyczno-filozoficzno-ekonomicznych. Kilka danych historycznych, nieznanych zapewne polskiemu czytelnikowi, rzuca nowe światło na centralne zagadnienia myśli Webera, jak np. związek pomiędzy procesami racjonalizacyjnymi zachodniego kapitalizmu a prawnymi, społecznymi i kulturalnymi sposobami istnienia człowieka: Dlaczego właśnie w Europie doszło do powstania gospodarki kapitalistycznej? Czy ta forma gospodarowania była konieczna? W protestantyzmie, przede wszystkim Johna Calvina, Weber upatruje najgłębszej przyczyny nowożytnego sposobu myślenia ekonomicznego. Jedną z tez Webera jest dostrzeganie w religii „momentu racjonalności”, dopomagajacej człowiekowi w tworzeniu własnego i całościowego poglądu na świat. Jednak wskutek „dynamiki w przepływie kapitału, zwiększającej się biurokracji, różnicującej się administracji, intelektualizacji” życia ludzkiego wzrasta „przepaść” pomiędzy światem zsekularyzowanym a treściami religii. Jako rozwiązanie tej problematyki Weber zaproponował naukę wolną od wartości, by według niego ustanowić realny pomost porozumienia dla tak przeciwstawnego świata. Przeciwieństwo istnieje − według tego myśliciela − także pomiędzy etyką obiektywną a etyką odpowiedzialności, którą można nazwać etyką polityczną, uzależnioną ostatecznie od jej użyteczności. Tę etykę R. Spaemann nazwał także „utylitarystyczną”. Stanowisko to zarówno w wymiarze systematycznym, jak też historycznym okazuje się m.in. dla ekonomii, prawa i polityki niewystarczalne, co potwierdza choćby druga wojna światowa oraz jej negatywne skutki w powojennym okresie rozwoju ludzkiej cywilizacji.
Źródło:
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL; 2005, 1, 1; 53-74
1896-6365
Pojawia się w:
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ontologiczne założenia korespondencyjnej koncepcji prawdy
Ontological Assumptions of the Correspondence Conception of Truth
Autorzy:
Wojtysiak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013902.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
prawda
korespondencja
ontologia
deflacjonizm
racjonalność
Arystoteles
Tarski
truth
correspondence
ontology
deflationism
rationality
Aristotle
Opis:
Philosophers are mainly focused on the epistemological concept of truth. However, if we want to maintain this concept in the classical version (correspondence one) we have to assume at least some minimal ontology (metaphysics), and hence some ontological (metaphysical) concept of truth. Items I. and II. are an attempt at explicating this ontology in the context of Aristotle’s and Tarski’s conceptions, and item IV. is (in discussion with P. Horwich and D. Lewis) taking an attitude towards contemporary challenges that deflationism brings to them. It seems that today one may defend the correspondence conception of truth and its ontological assumptions, that boil down to stating a certain form of the world’s “rationality”.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 2; 309-327
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Alvina Plantingi ewolucyjny argument przeciwko naturalizmowi
Alvin Plantinga’s Evolution Argument against Naturalism
Autorzy:
Głąb, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013441.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Alvin Plantinga
naturalizm
ewolucjonizm
racjonalność
teizm
naturalism
evolutionism
rationality
theism
Opis:
In the article the proposition is put forward that naturalism connected with evolutionism is an attitude involved in many problems, and the rationality of the naturalist attitude is not credible. The proposition is proven on the basis of the evolution argument against the form of naturalism that assumes that evolution theories are true, which was formulated by Alvin Plantinga. In the article it is shown that the naturalist explanation of human cognitive mechanisms is self-refuting. The naturalist claims that man’s cognitive system originated by way of evolutionary processes, and the aim of these processes is man’s survival, and not the truth of his beliefs; hence – on the basis of such reasoning – one may doubt if all beliefs are true, including the naturalist one. Hence in the article it is shown that the naturalist’s all beliefs, and among them the belief that ‘God does not exist’, cannot be credible. An indirect aim of the evolution argument against naturalism is also intellectual defense of credibility of the theist image of the world. The starting point of the article is presentation of the argument that half a century earlier was formulated by Clive Staples Lewis. Next the details of Plantinga’s argumentation and controversies connected with it are shown. In the final part of the article the relation between naturalism and theism is discussed. In conclusion it is stated that the naturalist attitude does not attain what is required, so that a naturalist could state that it is the way he thinks; and this is why he is not able to threaten Christian theism.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 19-40
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klemensa Szaniawskiego teoria decyzji w zarysie
The Klemens Szaniawski’s Decision Theory: An Overview
Autorzy:
Gasparski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/468926.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
decision
decision theory
information
rationality
praxiology
Opis:
Klemens Szaniawski, a Polish philosopher, was deeply involved, among other areas of inquiry, in decision theory and its relationships with human action theory known as praxiology. Elements of his decision-theoretical analysis are presented in the paper.
Źródło:
Prakseologia; 2006, 146; 13-24
0079-4872
Pojawia się w:
Prakseologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nastrój a racjonalność myślenia w zależności od dominującego mechanizmu regulacji zachowania
The role of mechanisms of regulation of behavior in the relationship between mood and rationality of thinking
Autorzy:
Wróbel, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2139549.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
mood
mechanisms of regulation of behaviour
rationality
Opis:
The article addresses the issue of the relationship between cognitive and affective processes, in particular mood and thinking. The aim of the study was to examine the relationship between mood and rational reasoning as well as the role of the systems of direct and indirect regulation of behaviour in this process. Two study groups (N = 51 and N = 53), a control group (N = 51) and a group of so-called “listening persons” (N = 104) took part in the study. The following measures were used: Mood Scale, Tasks Set, Questionnaire for Listening Person (the author’s techniques) and A. Kolańczyk’s AR Scale. The results show that those in whom negative mood was induced, solved tasks better and were more aware of their sensual experiences than those in whom positive mood was induced (which increased the awareness of reflections). However, the hypothesis that greater rationality of reasoning results from the interactive influence of both mood and systems of regulation of behaviour activity was not supported.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica; 2007, 11; 127-146
2353-4842
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idea filozofii a eko-filozofia
The Idea of Philosophy vs. Eco-Philosophy
Autorzy:
Papuziński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371142.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
filozofia środowiskowa
filozofia współczesna
ekofilozofia
Skolimowski
idea filozofii
racjonalność
racjonalność kulturowa
environmental philosophy
contemporary philosophy
ecophilosophy
idea of philosophy
rationality
cultural rationality
Opis:
This article on environmental philosophy was inspired by a discussion on the latter's compatibility with the standards in place in academic philosophy. It seeks to consider how environmental philosophy relates to the idea of philosophy as such, electing to do so by reference to one of the best-known systems of environmental philosophy: the concept Henryk Skolimowski dubbed ecophilosophy (eko-filozofia). It is the author's contention that the latter is a contemporary philosophy in which the core idea of philosophy is being renewed. This main thesis is developed in the article's three parts, of which the first deals with the ongoing relationship between the idea and subject of philosophy. Here it is noted that the critical attitude is the one constant element underpinning the idea of philosophy. This attitude entails reservations as to - or simply a lack of full confidence in - the certainties and truths deemed to make up each and every one of history's concrete forms of rationality. The lack of confidence manifests itself in a refusal to engage in a priori acceptance of any cultural tradition as exhausting the layers of human rationality (in terms of values, cognitive stereotypes or standards determining actions). The second part of the article addresses with the crisis in contemporary philosophy taken to reflect the marginalization of philosophical thought in today's Euro-Atlantic culture. A theory as to why this is now being noted is presented and developed, the assertion - in brief - being that such a state of affairs has arisen because the main currents in contemporary philosophy have separated from the idea of philosophy, the currents in question tending to seek philosophy's conversion into yet another scientific discipline. The third part of the article then focuses on ecophilosophy as a system aiming to re-supply philosophy with the idea of philosophy it has otherwise contrived to lose. Two issues raised here are thus the characterisation of the remaining currents to contemporary philosophy - as a voice of protest against the main direction philosophy adopted in the 19th and 20th centuries, as well as the characterisation of ecophilosophy as heir to that other style of philosophical reflection wherein the aforementioned criticism remains a powerful feature, at least in relation to today's most troublesome civilisational and social problems. The methodological background to the article comprises a popular typology of contemporary philosophy identifying the scientistic, the anti-scientistic and the ideological as the three fundamental groups of theories present; as well as a detailing of the sources of philosophical issues that points to those spheres of public life in which universally-accepted solutions are ceasing to be self-evident.
Artykuł jest poświęcony filozofii środowiskowej. Został zainspirowany przez dyskusje na temat jej zgodności ze standardami obowiązującymi w filozofii akademickiej. Podjęto w nim próbę odpowiedzi na pytanie o relację miedzy filozofią środowiskową i ideą filozofii. Uwagi na ten temat zostały sformułowane na kanwie jednego z najbardziej znanych systemów filozofii środowiskowej - koncepcji opracowanej przez Henryka Skolimowskiego. Twórca nadał jej nazwę "eko-filozofia". W artykule postawiono następującą tezę: ekofilozofia jest odnowieniem idei filozofii w filozofii współczesnej. Wywód mający na celu uzasadnienie głównej tezy artykułu podzielono na trzy części. Część pierwsza dotyczy zależności zachodzących między ideą filozofii a przedmiotem filozofii. Stwierdzono, że trwałym i nieprzemijającym elementem idei filozofii jest postawa krytyczna; że ta postawa polega na nieufności wobec tych wszystkich pewników i prawd, które składają się na każdą konkretno-historyczną postać racjonalności; że owa nieufność przejawia się w postaci nie przyjmowania z góry żadnej tradycji kulturowej jako tradycji wyczerpującej - w formie wartości, stereotypów poznawczych i standardów działania - pokłady ludzkiej racjonalności. Część druga dotyczy kryzysu filozofii współczesnej. Za kryzys filozofii współczesnej uznano marginalizację myśli filozoficznej we współczesnej kulturze euroatlantyckiej. W tej części postawiono i rozwinięto tezę na temat przyczyny tego zjawiska. Stwierdzono, że za taki stan rzeczy odpowiada separacja głównych nurtów filozofii współczesnej od idei filozofii, obecna w tych nurtach tendencja do przeobrażenia filozofii w jeszcze jedną więcej dyscyplinę naukową. Część trzecia dotyczy eko-filozofii jako systemu przywracającemu filozofii współczesnej zatraconą przez nią ideę filozofii. W związku z tym podniesiono w niej dwie kwestie. Pierwsza dotyczy charakterystyki pozostałych nurtów filozofii współczesnej jako głosu sprzeciwu wobec głównego kierunku rozwoju filozofii w XIX i XX w. Kolejna - charakterystyki eko-filozofii jako kontynuatorki tego drugiego stylu refleksji filozoficznej i jako systemu podejmującego tę krytykę z punktu widzenia najbardziej newralgicznych problemów cywilizacyjnych i społecznych dzisiejszej doby. Na metodologiczne zaplecze artykułu składają się dwa elementy. Jednym z nich jest popularna typologia filozofii współczesnej. Zgodnie z nią w filozofii współczesnej należy wyróżnić trzy zasadnicze grupy teorii filozoficznych: scjentystyczną, antyscjentystyczną i światopoglądową. Drugim elementem metodologicznej podstawy artykułu jest twierdzenie na temat źródeł problemów filozoficznych. Mówi ono o tym, że zagadnienia filozoficzne rodzą się w tych sferach życia społecznego, gdzie zaczynają tracić swoją oczywistość powszechnie przyjęte rozwiązania.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2009, 4, 1; 51-59
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 282

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies