Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Prusy XIX wiek" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    Return of Wojciech Kętrzyński to Polishness
    Powrót Wojciecha Kętrzyńskiego do polskości
    Autorzy:
    Jasiński, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366198.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    19th century Prussia
    Wojciech (Adalbert) Kętrzyński
    national identity
    biography
    Prusy XIX wiek
    tożsamość narodowa
    biografistyka
    Opis:
    Ojciec Wojciecha Kętrzyńskiego (1838–1918), Polak pochodzenia kaszubskiego, pełniący w Lecu (Giżycku) obowiązki żandarma, nigdy nie wyparł się swojej polskości. Natomiast matka Wojciecha była rodowitą Niemką i naturalną koleją rzeczy ona miała większy wpływ na wychowanie dziecka. Jednak Wojciech mówił dwoma językami: niemieckim i gwarą mazurską. Literatura naukowa przez długie dziesięciolecia powtarzała, że pod wpływem domu oraz w czasie lat szkolnych spędzonych w Lecu, później w Poczdamie i Rastemborku (Kętrzynie) uległ on całkowitej germanizacji. Dopiero mając 18 lat (1856), dowiedziawszy się z listu siostry, że ojciec był Polakiem, on też podjął decyzję (Entschluss), o przynależności do narodu polskiego. Tymczasem według moich badań proces dochodzenia do świadomości narodowej trwał dość długo. Po pierwsze nigdy nie zapomniał on o polskim rodowodzie ojca, nawet w Poczdamie. Natomiast w Rastemborku zaczytywał się w polskiej literaturze historycznej i to pod jej wpływem postanowił otwarcie przyznać się w 1856 roku do polskości. Zresztą tomik jego młodzieńczej poezji Aus dem Liederbuch eines Germanisierten („Ze śpiewnika pewnego zniemczonego”) potwierdza, że był niemczony. Powolny proces dochodzenia do polskości potwierdzają jego bliscy znajomi, np. lwowski historyk Władysław Semkowicz.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 302, 4; 677-702
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niedostrzeżona publikacja Wojciecha Kętrzyńskiego z 1862 roku o Królewcu
    The unnoticed Wojciech Kętrzyński’s 1862 publication about Königsberg
    Autorzy:
    Jasiński, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365582.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Wojciech Kętrzyński
    Królewiec
    Prusy Wschodnie
    XIX wiek
    Königsberg
    East Prussia
    19th century
    Opis:
    The article recalls Wojciech Kętrzyński’s forgotten text from 1862 about the history of Königsberg published in Warsaw in “Tygodnik Ilustrowany”.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2017, 298, 4; 661-666
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wojsko w mieście. Żołnierze Hohenzollernów w Prusach Południowych (1793–1806)
    Military in the city. Hohenzoller’s soldiers in South Prussia (1793–1806)
    Autorzy:
    Włodarczyk, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/688123.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Prusy Południowe
    XIX wiek
    miasto
    wojsko
    garnizon
    życie codzienne
    South Prussia
    19th century
    coity
    military
    garrison
    everyday life
    Opis:
    As a result of the Second Partition of the Polish-Lithuanian Commonwealth (1793), a significant part of Polish lands was in the possession of Prussia. Immediately a new province was created – South Prussia (Südpreussen). One of the elements of the new reality was the presence of a large number of soldiers in the socio-economic space of the province. Many cities and towns have become garrison headquarters. A clash of two completely different collectives occurred. On the one hand, soldiers who were often accompanied by families, and on the other hand, the „locals” were forced into the framework of foreign administrative structures overnight. A complicated network between civilians and military was developing. The ethnic face of many, especially small, urban centers has changed. The advantage was that the army provided the opportunity to increase revenues, for instance through the services provided to it: food sales, transport, rental of accommodation, stables and storage areas. At the same time, the soldiers, poorly paid, sought to earn a living, recruiting for all possible activities. Mutual relations were not deprived of difficult moments, living together under one roof (soldiers’ quarters) caused quarrels. However, it was not them who decided about the whole of mutual relations – as evidenced by the proofs of cooperation in the intangible sphere. The march of most garrisons to the war with France (1806) ended the short period of existence of South Prussia. However, on the areas abandoned by Prussia, many tied to the former administration, including the military.
    W wyniku II rozbioru (1793) znaczna część ziem Rzeczpospolitej Obojga Narodów znalazła się we władaniu Prus. Niezwłocznie też utworzono z nich nową prowincję – Prusy Południowe (Südpreussen). Jednym z elementów nowej rzeczywistości była obecność licznych wojskowych w przestrzeni społeczno-gospodarczej prowincji. Wiele miast i miasteczek stało się siedzibami garnizonów. Nastąpiło zetknięcie dwóch zupełnie różnych zbiorowości. Z jednej strony żołnierze, którym bardzo często towarzyszyły rodziny, z drugiej zaś „miejscowi” wtłoczeni z dnia na dzień w ramy obcych struktur administracyjnych. Kształtowała się skomplikowana sieć powiązań między cywilami a wojskowymi. Zmianie uległo oblicze etniczne wielu, zwłaszcza niewielkich ośrodków miejskich. Walorem było to, że wojsko dawało możliwość zwiększenia dochodów, choćby przez świadczone na jego rzecz usługi: sprzedaż żywności, transport, wynajem kwater, stajni, powierzchni magazynowych. Jednocześnie żołnierze, kiepsko opłacani, szukali możliwości zarobkowania, najmując się do wszelkich możliwych zajęć. Wzajemne współżycie nie było pozbawione momentów trudnych, wspólne bytowanie pod jednym dachem (żołnierskie kwatery) rodziło sytuacje zapalne. Jednak to nie one decydowały o całokształcie wzajemnych relacji – o czym świadczą świadectwa współpracy w sferze niematerialnej. Wymarsz większości garnizonów na wojnę z Francją (1806) zakończył krótki okres istnienia Prus Południowych. Jednak na opuszczonych przez Prusy terenach pozostało wielu związanych z poprzednią administracją, również wojskowych.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2019, 103; 73-88
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Translokacja eskadronu majora von Granera (4. pułk huzarów ks. Eugena von Württemberg) z Bolesławca do Radomska (1804)
    Translocation of the Major von Graner’s escadron (4 hussars regiment of Eugen von Württemberg) from Bolesławiec to Radomsko (1804)
    Autorzy:
    Włodarczyk, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/688567.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Prusy Południowe
    XIX wiek
    kawaleria
    wojsko
    Polska
    Radomsko
    Bolesławiec nad Prosną
    South Prussia
    19th century
    cavalry
    army
    Polska
    Opis:
    At the beginning of 1793 Prussian troops entered Greater Poland, the second partition of Poland became a fact. Out of occupied lands a new province South Prussia (Südpreussen) was created immediately. One element of new reality was visible military presence in the socioeconomic area of the province. Many cities and towns, something unheard of in the pre-partition period, have become the headquarters of the garrisons. Many times the troops changed their places of the deployment. The squadron of the 4th Hussar Regiment was stationed at the Kalisz department. One of them, commanded by Major Graner, received an order of translocation from Bolesławiec over the Prosna river to Radomsko (September 1804). The relocation of the escadron was based on a document approved by the superiors with the route description (Marsch Route).
    W początkach 1793 r. wojska pruskie wkroczyły do Wielkopolski, II rozbiór Rzeczypospolitej stał się faktem. Z zajętych ziem utworzono niezwłocznie nową prowincję – Prusy Południowe (Südpreussen). Jednym z elementów nowej rzeczywistości była widoczna obecność wojska w przestrzeni społeczno-gospodarczej prowincji. Wiele miast i miasteczek, rzecz niespotykana w okresie przedrozbiorowym, stało się siedzibami garnizonów. Wielokrotnie też oddziały zmieniały miejsca swego postoju. Na terenie departamentu kamery kaliskiej stacjonowały szwadrony 4. pułku huzarów. Jeden z nich, dowodzony przez majora Granera, otrzymał rozkaz translokacji z Bolesławca nad Prosną do Radomska (wrzesień 1804). Przemieszczenie oddziału następowało na podstawie zatwierdzonego przez zwierzchników dokumentu z opisem trasy (Marsch Route).
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2017, 99; 171-180
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja pruskich spisów ludności w latach 1840-1910: metodyka, zakres, znaczenie i problemy
    Evolution of Prussian censuses in the years 1840–1910: methodology, scope, importance and problems
    Autorzy:
    Chojecki, Dariusz K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106615.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-31
    Wydawca:
    Główny Urząd Statystyczny
    Tematy:
    spisy ludności
    Prusy
    Niemcy
    XIX wiek
    ludność polskojęzyczna
    ludność kaszubskojęzyczna
    censuses
    Prussia
    Germany
    19th century
    Polish-speaking population
    Kashubianspeaking population
    Opis:
    W badaniach historycznych nad ludnością w XIX w. w Prusach, w tym na ziemiach licznie zamieszkanych przez ludność posługującą się językiem polskim i kaszubskim, istotne znaczenie mają spisy ludności przeprowadzane przez Królewskopruskie Biuro Statystyczne w Berlinie, które mimo to nie doczekały się szerszego omówienia. Uwagę skupiano na rzetelności spisów organizowanych przed 1840 r., a następnie na sprawach związanych ze statystyką języka ojczystego. Celem artykułu jest pokazanie zmian w sposobie przeprowadzania spisów, opracowywania danych, implementacji cech i prezentacji wyników w latach 1840–1910, ze zwróceniem szczególnej uwagi na spis z 1871 r. i jego odbiór społeczny, głównie na ziemiach polskich pod panowaniem niemieckim. Badanie w dużej mierze opiera się na monumentalnej Preussische Statistik (Statystyka Prus), w której zawarto dokumentację spisową oraz uwagi nadsyłane przez władze prowincjonalne. Ponadto wykorzystano źródła normatywne i dawne opracowania. W artykule dowiedziono, że zasadniczo spisy ludności podlegały ewolucji do 1871 r., a następnie już tylko zmianom w zakresie badanych treści, które omówiono i poddano ocenie. Rewolucją w zarządzaniu danymi było zastosowanie w 1871 r. kart A, które ułatwiły wykonywanie złożonych grupowań statystycznych dla wybranych cech demograficznych. Wdrożeniu nowych rozwiązań towarzyszyło wprowadzenie zasady samospisywania się. Natrafiało ono na przeszkody, szczególnie we wschodnich prowincjach Prus, co przede wszystkim należy łączyć z poziomem wykształcenia i brakiem znajomości języka niemieckiego, głównie ludności polskojęzycznej. Prezentowane wyniki badania powinny być przydatne dla demografów historycznych oraz historyków społecznych i gospodarczych.
    The censuses carried out by the Royal Prussian Statistical Office in Berlin are of particular importance for the historical research of the 19th century population in Prussia, including the lands largely inhabited by people who spoke Polish or Kashubian. Nevertheless, these censuses were not discussed in greater detail. Attention was mainly focused on the reliability of the censuses organised until 1840, and subsequently on matters related to the statistics of the mother tongue. The aim of the article is to show the evolution of the method of census taking, data processing, features implementation and the presentation of the results in the years 1840–1910, with particular emphasis placed on the census of 1871 and its reception among the society, mainly on the Polish lands under German rule. The research is largely based on the monumental Preussische Statistik (Statistics of Prussia), which contains the census documentation and comments provided by provincial authorities. Moreover, normative sources and older studies were used in the study. The article proves that censuses in general evolved until 1871, and then only the studied content featured changes which were discussed and assessed. A revolution in data management was brought by the use of A cards in 1871, which made it easier to perform complex statistical groupings for selected demographic characteristics. The implementation of new solutions was accompanied by the introduction of the principle of self-enumeration. It encountered obstacles, however, especially in the eastern provinces of Prussia, which is primarily associated with the level of education and the knowledge of the German language among the population, mainly its Polish-speaking members. The results presented in the article should prove useful to historical demographers, and social and economic historians.
    Źródło:
    Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician; 2022, 67, 5; 43-90
    0043-518X
    Pojawia się w:
    Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “All that glitters is not gold” - Polish journalists in West Prussia: A critical glance
    „Nie wszystko złoto…”. Polscy redaktorzy Prus Zachodnich inaczej
    Autorzy:
    Gzella, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075431.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish Press in West Prussia in the19th and early 20th century
    journalists and editors’ biographies
    Prusy Zachodnie
    redaktorzy
    dziennikarze
    XIX–XX wiek
    Opis:
    The biographies of the journalists of Polish press published in West Prussia in the 19th and early 20th century usually highlight their patriotic commitment and admirable perseverance in launching and running various newspapers and journals. However, we can also find in their lives episodes that did them little credit, or even were downright disgraceful.
    W życiorysach redaktorów polskiej prasy wydawanej w XIX i początkach XX wieku w Prusach Zachodnich zauważamy prowadzone przez nich działania narodowościowe, wkład w tworzenie, wydawanie i redagowanie poszczególnych gazet i czasopism. Jednak w ich życiu doszukać się można zachowań niezbyt chwalebnych, a niekiedy nawet godnych potępienia.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2018, 21, 3; 5-19
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O istocie gromadkarstwa mazurskiego
    About the essense of the masurian Gromadkar movement
    Autorzy:
    Kozłowski, Janusz B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366372.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    ruch gromadkarski
    pietyzm
    Mazurzy
    teologia luterańska
    XIX wiek
    Prusy Wschodnie
    Krzysztof Kukat
    Gromadkar movement
    Pietism
    members of the Fellowship Movement
    Masurians
    Lutheran theology
    19th century
    East Prussia
    Christopher
    Kukat
    Opis:
    After the Reformation Masurians as subjects of the rulers of the first evangelical state in the world became Lutherans. Over time, the inhabitants of the southern areas of Easy Prussia and the so- called Lithuania Minor felt the lack of the deepened spirituality, which they did not find in the evangelical church. Through the settled in Gąbin (Gumbinnen) exiled from the area of Salzburg pietist Evangelists in Masuria, “The six books on True Christianity” by John Arndt appeared. The book, after the Bible and the Small Catechism of Luther became the most popular among people of Masuria. The first piety movements appeared in Masuria in the county of Nidzica and Szczytno at the turn of the 18th and 19th centuries. However their true upturn took place from the 1840s. It manifested itself in running home services, prayer meetings- so-called “beads” and increased activity of travelling preachers. In the seventies and eighties of the nineteenth century, The Gromadkar movement comprised between 30 and 80% of the Masurian population. The centre of the Masurian clusters was located near Szczytno, Pisz and Mrągowo. Registered in 1885 by the Prussian Lithuanian Christopher Kukat , the East Prussian Evangelical Prayers Association which with the help of its bilingual (German Lithuanian) paper Pakajaus Paslas/ Friedens- Bote gave the organizational framework to the East Prussian clusters. At the turn of 19th and 20th centuries, the Gromadkar movement reached its apogee, also spreading among the Mazurian workers’ communities in the Ruhr. Since the First World War, there has been a gradual stifling of the movement, which in the Nazi era entered agonal phase. The key to understanding the world of clusters is the “Six Books on True Christianity” by John Arndt, in which he creates a kind of bridge between Luther’s teachings and the writings of the Rhine mystics of Master Eckhart, John Tauler and Henry Suzo, giving Mazurians directions for spiritual growth. It was supposed to rely on “Six Books” to deny yourself, to reject your own ego, to seek contact with God, indicating as the goal the union with God. The uniqueness of the Gromadkar movement consisted in going beyond the Lutheran principle of “justification by faith” and entering the ground of Christian mysticism unknown to the Evangelical doctrine, which happened through the work of Arndt. An additional aspect that opens up in this context is the Slavic and Lithuanian spirituality and the sensitivity of the crowd, without which undoubtedly it would not be possible to practice mysticism on the basis of the Evangelical religion.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2019, 304, 2; 218-242
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies