Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Proto-Slavic" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 22
Tytuł:
The semantics and etymology of Proto-Slavic lexemes of sacredness and their continuation in Polish folk rituals
Autorzy:
Jarmakowski, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44771995.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Religioznawcze
Tematy:
Proto-Slavs
etymology
Slavic mythology
Scythian mythology
folklore
Opis:
The article deals with some aspects of the problem of the participation of Iranian peoples in the process of formation of the Proto-Slavic cultural and linguistic community, which has been discussed for many years. By taking as a basis the methodology of semiotic study of language and culture in its diachronic aspects, an attempt was made to reconstruct the cultur[1]al contexts in which Proto-Slavic tradition incorporated, in the form of the words *bogъ and *svętъ – elements of Scythian mythology. By juxtaposing historical, linguistic, and ethnographic materials, a corpus of several motifs (“mythologemes”) was reconstructed, which could have accompanied the processes of the so-called “Iranian inversion”, which are very well known for Slavic philology, but less for anthropological and mythological reconstructions.
Źródło:
Przegląd Religioznawczy; 2023, 2/288; 41-54
1230-4379
Pojawia się w:
Przegląd Religioznawczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Česká i-kmenová feminina na -n a jejich vývoj ve starší češtině (od r. 1300 do r. 1900)
Czech i-Stem Feminine Nouns Ending in -n and Their Development in Older Czech (from 1300 to 1900)
Czeskie rzeczowniki żeńskie z tematem -i zakończone na -n i ich rozwój w starszych okresach rozwoju języka czeskiego (1300–1900)
Autorzy:
Vajdlová, Miloslava
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38697967.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
i-stem feminine nouns ending in -n
Proto-Slavic suffixes *-snь
*-znь
*-nь
suffix -(e)ň
word formation
deverbal nouns
denominatives
Old Czech period
Middle Czech period
Czech in the period 1775–1900
development of language
Opis:
In this paper we follow both the functional and formal development of word-formative formants *-snь, *-znь, *-nь during the Old and Middle Czech periods and during the period of the National Revival and afterwards, and the word-formative and formal development of Czech i-stem feminines with the component -n- during the same period. These nouns are formed by derivation using the suffixes mentioned above or by conversion using the grammatical formant *-ь, and, after the disappearance of the softness correlation, they identically end in the form of direct singular cases on the -n nasal. In order to eliminate alternations of the morphological base, they change their ending in these forms from -(e)n to -(e)ň during their development. As a result, in the later developmental stages of the language, they converge formally to the Old Czech ja-stem feminines originally ending in -ně or -ně/-eň, which also changed their forms nom./acc. sg. in favour of the ending -eň during the development. At the same time, the no longer productive suffixes -n, -ně (in Proto-Slavic *-nьja) and partly also -sn, -zn (Modern Czech -seň, -zeň) merge into a new, self-applying suffix -(e)ň.
Niniejszy artykuł pokazuje zarówno funkcjonalny i formalny rozwój formantów słowotwórczych *-snь, *-znь, *-nь w okresie staro- i średnioczeskim oraz w okresie odrodzenia narodowego i poodrodzeniowym, jak również słowotwórczy i formalny rozwój czeskich rzeczowników żeńskich z tematem -i z komponentem -n- w tym czasie. Analizowane rzeczowniki są tworzone przez derywację za pomocą wymienionych sufiksów lub przez konwersję za pomocą formantu gramatycznego *-ь, a po zaniku miękkości w przypadkach niewymagających przyimka kończą się w liczbie pojedynczej spółgłoską nosową -n. W toku dalszego rozwoju, w celu wyeliminowania zmienności podstawy morfologicznej zmieniają swoje zakończenie w tych formach z -(e)n na -(e)ň. W rezultacie na późniejszych etapach rozwoju języka zbiegają się one formalnie ze staroczeskim tematem -ja rzeczowników żeńskich zakończonych pierwotnie na -ně lub -ně/-eň, które również zmieniły formy w mianowniku/bierniku liczby pojedynczej na końcówkę -eň. Jednocześnie nieproduktywne już sufiksy -n, -ně (prasłowiańskie *-nьja) i częściowo także -sn, -zn (współczesne czeskie -seň, -zeň) łączą się w nowy sufiks -(e)ň.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gramatyczna kategoria czasu w języku polskim i ukraińskim w ujęciu diachronicznym
Grammatical category of time in Polish and Ukrainian from a diachronic perspective
Autorzy:
Łesiuk, Mykoła
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2147590.pdf
Data publikacji:
2022-01
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
kategoria czasu
formy czasowe
podstawa czasownika
końcówki osobowe
liczba pojedyncza
liczba mnoga
czas teraźniejszy
czas przeszły
czas przyszły
język prasłowiański
category of time
tense forms
verb root
personal endings
singular
plural
Proto-Slavic language
Opis:
Artykuł przedstawia historię kształtowania się kategorii czasu w języku polskim i ukraińskim, to jest form czasu teraźniejszego, przyszłego i przeszłego na podstawie rekonstrukcji odpowiednich, analogicznych form języka prasłowiańskiego. Autor szczegółowo analizuje proces kształtowania się form czasowych w obu językach, ujawniając ich cechy wspólne i specyficzne. Materiał oparty jest na pracach wybitnych językoznawców europejskich (A. Meillet, N. van Wijk, Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, S. Dubisz, P. Żytec’kyj, W. Rusaniws’kyj, P. Kuzniecow i in.). Autor podaje pełny obraz systemu form czasowych i gramatycznej kategorii czasu w sposób komplementarny w dwóch pokrewnych językach.
The paper presents the history of shaping the category of time in Polish and Ukrainian, that is forms of the present, future and past tenses, based on a reconstruction of appropriate, analogous forms of the Proto-Slavic language. The author analyses the process of shaping tense forms in both languages in detail, revealing their common and specific features. The material is based on works by renowned European linguists (A. Meillet, N. van Wijk, Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, S. Dubisz, P. Zhyteckyi, W. Rusanivskyi, P. Kuzniecow, and others), a complete picture of the system of tense forms and the grammatical category of time in a complementary manner in two related languages.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 790, 1; 50-70
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proto‑Slavic topographic and hydrographic lexis
Prasłowiańska leksyka topograficzna i hydrograficzna
Autorzy:
Boryś, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084460.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Proto‑Slavic language
Proto‑Slavic lexis
Slavic etymology
Opis:
This article is a contribution to the historical lexicology of the Proto‑Slavic language. It analyzes the etymologies of 110 Proto‑Slavic lexemes in the field of topography and hydrography and classifies them into chronological layers. It draws a distinction between lexemes inherited from the Proto‑Indo‑European language and the Balto‑Slavic community and the numerous lexemes that were innovated during different periods of the Proto‑Slavic history. Some of these lexemes, created on the basis of Indo‑European roots and lexemes, must have arisen in the early period of the Proto‑Slavic language, though many more lexemes have a Slavic motivation. They developed in a later period of the Proto‑Slavic history or possibly at the time when the Proto‑Slavic language began to split into dialects. Lexemes without certain etymology have been addressed in the article separately.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 13-54
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Аб магчымым уплыве грэцкай мовы на развіццё дзеепрыметнікаў залежнага стану цяперашняга часу ў славянскіх мовах
On the Possibility of Greek Influence on the Development of Slavic Present Passive Participles
O możliwym wpływie języka greckiego na rozwój imiesłowu biernego czasu teraźniejszego w językach słowiańskich
Autorzy:
Багдзевіч, Анатоль
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1932703.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
participle
category of voice
Slavic languages
passive voice
Indo-European languages
Proto-Slavic language
Russian language
Belarusian language
Imiesłów przymiotnikowy
Imiesłów przymiotnikowy bierny
języki słowiańskie
kategoria strony
języki indoeuropejskie
język prasłowiański
język rosyjski
język białoruski
дзеепрыметнік
залежны стан
славянскія мовы
індаеўрапейскія мовы
праславянская мова
руская мова
беларуская мова
катэгорыя стану
Opis:
The passive participles of the present tense have been actively used only in Russian out of all Slavic languages since the 19th century and are a grammatical category that is not accepted by all native speakers of the standard Belarusian language as a normative one. During the development of Slavic languages, it has been experiencing two opposite tendencies: decline and revival. The article examines extralinguistic and intralinguistic factors that could have influenced the development of this verb form in a number of Slavic languages. According to the author, the bilingual Slavic-Greek consciousness of the creators of Slavic writing could have influenced the strengthening of these forms in the Russian language. The article analyzes possible connections of the Slavic participles of the present tense with the medial and passive participles of the Greek language in the light of their common origin from the Indo-European participle, as well as the process of development of participles during the restructuring of the voice category and in connection with the development of the aspect category.
Imiesłowy bierne czasu teraźniejszego, które ze wszystkich języków słowiańskich były aktywnie używane tylko w języku rosyjskim od XIX wieku i są kategorią gramatyczną, która nie jest akceptowana przez wszystkich rodzimych użytkowników białoruskiego języka literackiego jako normatywna, doświadczają dwóch przeciwstawnych tendencji w rozwoju języków słowiańskich: schyłku i odrodzenia. W artykule omówiono czynniki pozajęzykowe i intralingwistyczne, które mogły wpłynąć na rozwój tej formy imiesłowa w wielu językach sło-wiańskich. Zdaniem autora dwujęzyczna świadomość słowiańsko-grecka twórców pisma słowiańskiego mogła wpłynąć na utrwalenie form w języku rosyjskim. Możliwe związki imiesłowów słowiańskich czasu teraźniejszego z imiesłowami przyśrodkowymi i biernymi języka greckiego w świetle ich wspólnego pochodzenia z imiesłowu indoeuropejskiego, procesu rozwoju imiesłowów podczas przekształcenia kategorii strony i w związku z rozwojem kategorii aspektu są analizowane w niniejszej publikacji.
Дзеепрыметнікі залежнага стану цяперашняга часу, якія з усіх славянскіх моў актыўны ўжытак знайшлі толькі ў рускай мове з ХІХ стагоддзя і з’яўляюцца граматычнай катэгорыяй, якая прымаецца не ўсімі носьбітамі беларускай літаратурнай мовы як нарматыўная, на працягу развіцця славянскіх моў зведваюць дзве супрацьлеглыя тэндэнцыі: заняпад і актывіза-цыю. У артыкуле разглядаюцца экстралінгвістычныя і інтралінгвістычныя фактары, што маглі паўплываць на развіццё дадзенай дзеяслоўнай формы ў шэрагу славянскіх моў. На думку аўтара, актывізацыя форм у рускай мове магла адбывацца пад уплывам білінгвальнай славяна-грэцкай свядомасці стваральнікаў славянскай пісьмовасці. Аналізуюцца магчымыя сувязі славянскіх дзеепрыметнікаў залежнага стану цяперашняга часу з медыяльнымі і пасіўнымі дзеепрыметнікамі грэцкай мовы ў святле іх агульнага паходжання з індаеўрапейскага дзеепрыметніка, разглядаецца працэс развіцця дзеепрыметнікаў у ходзе перабудовы катэгорыі стану славянскіх дзеепрыметнікаў і ў сувязі з развіццём катэгорыі трывання.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2021, 21; 165-175
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
The Etymological Nest *ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics
Gniazdo etymologiczne *ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka
Autorzy:
Пятаева, Наталия Вячеславовна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695739.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
historical lexicology of the Slavic languages
reconstruction of the etymological nest
word formation and semantics of Proto-Slavic vocabulary
Opis:
The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) *ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root *ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root *ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations *bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; *berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; *bьrati *berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk (*) and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN *ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN *ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem *bermę, and partly with *berdja; (2) a new meaning ‘take’ (*bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN *ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (*bьrati), inherent in EN *ber-, determined the synonymy of this root group with the EN *em- (*jęti, *jьmati ‘take’).
W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego *ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń *ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem *ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji *bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; *berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; *bьrati *berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką (*) i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego *ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego *ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem *bermę i częściowo *berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (*bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda *ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (*bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem *ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem *em- (*jęti, *jьmati ‘brać’).
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chronological layers of Proto-Slavic lexis on the example of anatomical vocabulary
Warstwy chronologiczne leksyki prasłowiańskiej na przykładzie słownictwa anatomicznego
Autorzy:
Boryś, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084529.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Proto-Slavic language
Proto-Slavic lexis
Slavic etymology
Opis:
This article is a contribution to the study of the history of the lexis of the Proto- -Slavic language. The etymological analysis of anatomical lexis presented in this article allows us to establish several chronological layers of the lexis: lexemes inherited from the Indo-European proto-language, lexemes from the Baltic and Slavic language communities, lexemes created from Indo-European bases, and lexemes created from Proto-Slavic bases, which are late innovations of the Proto- -Slavic language. Each stage of the history of the Proto-Slavic lexis is documented with appropriate material. In this way this study advances research on the development of Proto-Slavic historical lexicology.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 3-28
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hasła z gwiazdkami w "Słowniku prasłowiańskim" (1974–2001) pod redakcją Franciszka Sławskiego
Autorzy:
Lewaszkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38631082.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Proto-Slavic language
etymology
Slavic etymological dictionaries
Franciszek Sławski
Oleg N. Trubachev
język prasłowiański
etymologia
słowiańskie słowniki etymologiczne
Oleg N. Trubaczow
Opis:
Volumes 5–8 of the Proto-Slavic Dictionary (Słownik prasłowiański, 1974–2001), edited by Franciszek Sławski, include 116 asterisked entries; 109 of them concern the Etymological Dictionary of Slavic Languages (Ėtimologicheskiĭ slovarʹ slavianskikh iazykov, 1974–2018), edited by O. N. Trubachev, and the remaining 7 – other authors and Slavic dictionary sources. The entries in question almost exclusively contain strongly critical assessment of reconstruction and etymologisation of particular items of Slavic lexis proposed in those publications. Although the asterisked entries (authored mainly by Sławski) are certainly of high scholarly standard, some of the proposals they criticise should be considered viable. Possibly, those hypotheses can be positively verified in the future, when we have a more extensive knowledge on historical and modern Slavic dialectal lexis and appellative vocabulary preserved in onomastic material.
W tomach 5–8 Słownika prasłowiańskiego (1974–2001) pod redakcją Franciszka Sławskiego znajduje się 116 artykułów hasłowych z gwiazdkami – 109 dotyczy Etymologicznego słownika języków słowiańskich (1974–2018) pod redakcją O. N. Trubaczowa, 7 zaś innych autorów i kompendiów slawistycznych. Hasła z gwiazdkami zawierają prawie wyłącznie jednoznacznie krytyczne oceny rekonstrukcji prasłowiańskich i innych przejawów etymologizowania leksyki słowiańskiej. Hasła z gwiazdkami (zredagowane głównie przez F. Sławskiego) zasługują na wysoką ocenę. Część skrytykowanych etymologii należy jednak potraktować jako wartościowe hipotezy. Być może w przyszłości zostaną one pozytywnie zweryfikowane, gdy lepiej poznamy dawną oraz istniejącą współcześnie słowiańską leksykę gwarową i słownictwo pospolite zawarte w słowiańskich materiałach onomastycznych.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Homer and contemporary folklore – different time, one tradition
Homer i współczesny folklor – różny czas, jedna tradycja
Autorzy:
Sierociuk, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2007949.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
oral creative activity
proto-Slavic poetic language
Slavic folk song
Homer
folklore formulas
twórczość oralna
prasłowiański język poetycki
słowiańska pieśń ludowa
formuły folklorowe
Opis:
In the article, I present an issue of importance to the interpretation of folk culture, namely if texts representing contemporary folklore to some extent continue the traditional poetic structure. The major question is if contemporary folklore may go back to the time when oral culture prevailed. Original folk texts from various Slavic nations were subjected to an analysis. The textual persistence of identical elements of the poetics of folk works in all Slavic languages is an argument in favour of a thesis that these structures go back to the proto-Slavic community. The occurrence of folklore units, absent from dialects and the literary language, is evidence of their proto-Slavic origin. The formulaic discourse of the epics of Slavic folklore and the like structure of Homer’s texts allow to advance an argument that both textual structures have the same origin and come from one tradition while the time of documenting thereof is different.
Artykuł podejmuje istotną dla interpretacji kultury ludowej kwestię: czy teksty współczesnego folkloru są w jakimś stopniu kontynuacją tradycyjnej struktury poetyckiej. Zasadnicze pytanie brzmi: czy współczesny folklor może swymi korzeniami sięgać czasów dominacji kultury oralnej? Analizie poddane zostały oryginalne teksty folkloru różnych narodów słowiańskich. Tekstowa żywotność w całej Słowiańszczyźnie identycznych elementów poetyki utworów folklorowych przekonuje, że są to struktury obecne już w czasach wspólnoty prasłowiańskiej; Obecność jednostek folklorowych – nieobecnych w codziennych gwarach i w języku literackim – przekonuje o ich prasłowiańskim rodowodzie.Formuliczność epiki folkloru słowiańskiego i takoważ struktura tekstów Homerowych pozwalają stawiać tezę o wspólnym pochodzeniu obu tych struktur tekstowych, o jednej tradycji przy różnym czasie ich dokumentowania.
Źródło:
Gwary Dziś; 2020, 13; 153-163
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the semantic derivation: A Polish-Macedonian approach
O derywacji semantycznej w ujęciu polsko-macedońskim
Autorzy:
Solecka, Kazimiera Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084598.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Proto-Slavic root
Semantic derivation
Macedonian
Polish
contrastive studies
Opis:
This publication begins a series of works devoted to the analysis of the semantic derivation of selected Proto-Slavic roots in Macedonian and Polish. The aim of this work is to capture the parallels and differences in the evolution of the two confronted – though rather distant – languages. We obtain Macedonian and Polish visualizations of the world.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 231-236
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proto-Slavic palatal consonants and Proto-Turkic vowel harmony
Autorzy:
Stachowski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084583.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Proto-Slavic
Proto-Turkic
vowel harmony
palatal consonants
languages in contact
Opis:
The origin of Proto-Slavic palatal(ized) consonants has interested many linguists. Some of them have tried to connect palatality and velarity of Slavic consonants with the influence of Turkic consonant palatalization or velarization dependent on vowel harmony. This paper is a first study allowing for Turkological point of view and striving to show that there still are many doubts about the Proto- -Turkic influence on Proto-Slavic.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 121-132
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ps. *ži- /živ- (~ *zvěr-) (basic lines of semantic derivation in Polish)
Psł. *ži- /živ- (~ *zvěr-). Główne linie derywacji semantycznej na gruncie polskim
Autorzy:
Topolińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084593.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Semantic derivation
Polish
Proto-Slavic
*ži-
*živ-
old Slavic isogloss
Opis:
The author presents basic lines of semantic derivation from Proto-Slavic root *ži-/*živ- in Polish. Working on her theme she discovers an interesting old Slavic isogloss: while in West-Slavic languages the names for concepts ‘life/live’ and ‘animal’ have different etymology, in South- and East-Slavic, with the exception of the Ukrainian language – they have common origin.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 181-185
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój płn.-słow.*brudъ i psł. *bridъ w języku polskim i w dialekcie wschodniosłowackim oraz ich stosunek do języków wschodniosłowiańskich
The Development of North‑Slavic *brudъ and Proto‑Slavic *bridъ in the Polish Language and the Eastern Slovak Dialect and Their Relations with Eastern Slavic Languages
Autorzy:
Pogwizd, Szymon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031097.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Semantic development
Eastern Slovak dialect
Proto‑Slavic
*brudъ
*bridъ
Proto‑Slavic language
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 4; 887-896
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Праславянская “грушавая” лексіка ў беларускай і польскай мовах
Autorzy:
Буйко, Цімур
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/966691.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:
праславянская мова
беларуская мова
польская мова
этымалогія
этналінгвістыка
дэндранімія
język prasłowiański
język białoruski
język polski
etymologia
etnolingwistyka
dendronimia
proto-slavic language
belarusian language
polish language
etymology
ethnolinguistics
dendronymy
Opis:
Гэты артыкул прысвечаны эвалюцыі агульных для беларускай і польскай моў “грушавых” намінацый у структурным і семантычным аспектах, пачынаючы з праславянскага перыяду, а таксама вобразу грушы ў мовах і народных культурах абодвух народаў. Па-першае, раскрываецца праблема адноснай храналогіі праславянскіх назваў грушы. Раскрыццё ажыццяўляецца на падставе параўнання лексем з розным анлаўтам і тыпамі імяннога скланення. Па-другое, праводзіцца параўнальны аналіз змен у семантыцы кантынуантаў праславянскай “грушавай” лексікі, якая ўвайшла ў беларускі і польскі лексічны фонд. Па-трэцяе, праз выяўленне падобных і адрозных матываў у лексіка-фразеалагічным матэрыяле беларускай і польскай моў раскрываецца праблема актуалізацыі моўнага вобраза грушы ў этнакультурнай свядомасці беларусаў і палякаў.
This article is devoted to the evolution of the “pear” nominations common to the Belarusian and Polish languages in the structural and semantic aspects, starting from the Proto-Slavic period, as well as the image of the pear in the languages and folk cultures of both peoples. Firstly, the problem of the relative chronology of the Proto-Slavic names of the pear is revealed. Disclosure is reached on the basis of comparing lexemes with different anlauts and types of nominal declension. Secondly, a comparative analysis of changes in the semantics of the continuums of the Proto-Slavic “pear” vocabulary, which is included in the Belarusian and Polish lexical fund, is carried out. Thirdly, through the identification of similar and differ-rent motives in the lexical and phraseological material of the Belarusian and Polish languages, the problem of updating the linguistic image of the pear in the ethnocultural consciousness of Belarusians and Poles is revealed.
Ten artykuł jest poświęcony ewolucji wspólnych dla języków białoruskiego i polskiego nominacji “gruszowych” w aspektach strukturalnym i semantycznym, począwszy od okresu prasłowiańskiego, i obrazowi gruszy w językach i kulturach ludowych obydwóch narodów. Po pierwsze, ujawnia się problem chronologii względnej nazw prasłowiańskich gruszy. Ujawnienie się odbywa na podstawie porównania leksemów z różnym anlautem i typami odmiany imion. Po drugie, jest prowadzona analiza porównawcza zmian w semantyce kontynuantów prasłowiańskiej leksyki “gruszowej” wchodzącej do białoruskiego i polskiego zasobu leksykalnego. Po trzecie, za pomocą ujawnienia wspólnych i odmiennych motywów w materiale leksykalno-frazeologicznym języków białoruskiego i polskiego uwidocznia się problem aktualizacji językowego obrazu gruszy w świadomości etnokulturowej Białorusinów i Polaków.
Źródło:
Acta Albaruthenica; 2020, 20; 255-270
1898-8091
Pojawia się w:
Acta Albaruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Altertümliche Termini der rumänischen Viehzucht slavischer Herkunft
Autorzy:
Leschber, Corinna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678977.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Proto-Slavic language
Romanian language
animal husbandry
contact linguistics
etymology
Opis:
Archaic Animal Husbandry Terminology of Slavic Origin in the Romanian LanguageThis article analyses a number of Romanian dialectal words and expressions associated with: (1) coat colours of farm animals, like ‘black’, ‘pied’, ‘spotted white’, ‘piebald’ and ‘light brown’; and (2) different types of sheep earmarks. The study indicates that many archaic terms used to denote these meanings are Slavic in origin. In some cases, the very phonetics of the Romanian words in question proves beyond doubt that they are early borrowings from the Proto-Slavic language.Archaiczna rumuńska terminologia hodowlana pochodzenia słowiańskiegoArtykuł poddaje analizie szereg dialektalnych rumuńskich słów i wyrażeń oznaczających (1) maści zwierząt hodowlanych, np. ‘czarna’, ‘pstra’, ‘biała nakrapiana’, ‘łaciata’, ‘jasnobrązowa’ oraz (2) rodzajów piętn na uszach owiec. Archaiczne terminy używane na określenie tych znaczeń w rumuńskich dialektach mają nierzadko pochodzenie słowiańskie. W niektórych przypadkach już sama fonetyka rozpatrywanego słowa bezspornie dowodzi, że jest ono wczesną pożyczką z języka prasłowiańskiego.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 22

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies