Temat: Proto-Indo-European - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: The Proto-Indo-European root for ‘apple’ and the problem of comparative reconstruction
Autorzy:: Piwowarczyk, Dariusz R.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/699976.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: etymology, Proto-Indo-European, Wanderwort, loanwords
Opis:: This article investigates the problem of the lexeme for ‘apple’ in the reconstructed Indo-European for which there are two roots possible, namely *meh2-lo and *h2ebol-, both meaning ‘apple’ or a fruit similar to it. The former has been usually taken as a borrowing while the latter as a true PIE root for ‘apple’. However, there are problems with this assumption – the presence of the vowel */a/ and the consonant */b/, both of marginal status, and the attestation of this lexeme mostly in the North-West Indo-European languages. It is shown that the lexeme in question might actually be an ancient Wanderwort.
Źródło:: Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
1427-8219
Pojawia się w:: Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Sur l’étymologie du latin virgō « vierge »
Autorzy:: GARNIER, Romain
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/700052.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: etymology, Latin, Hittite, Proto-Indo-European
Opis:: The following paper is intended to explain the etymology of Lat. uirgō ‘virgin’, which serves both as adjective and sub- stantive. There is a synchronic opposition in Latin between uirgō and mulier ‘woman’, the last of which clearly alludes to sexuality, in such a locution as mulierem reddere ‘to make someone a woman’. According to the Hittite formula natta=arkant- ‘not-covered, unmounted’, which is used for sheep and cows, this puzzling Latin word could be ac- counted for by a PIE privative compound *h1 í-h1 h-ō n ‘not-covered, unmounted’. This inherited vocable would eventually belong to the PIE root *h1 er h- ‘to mount, cover’ which is likely to have been used by cattle-breeders.
Źródło:: Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 2
1427-8219
Pojawia się w:: Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Gk. λέπω, Lith. lùpti, Ru. lupít’ ‘to peel’
Autorzy:: VILLANUEVA SVENSSON, Miguel
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/700002.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: etymology, Greek, Lithuanian, Slavic, Proto-Indo-European
Opis:: The Balto-Slavic root *leup- ‘to peel’ (Lith. lùpti, lùpa, Sl. *lupti) can be derived from the root *lep- ‘id.’ (Gk. λέπω) by assuming an original paradigm pres. *lep-e/o- : aor.-inf. *p-. The aorist-infinitive stem developed as follows: *p- > *ulp- → *lup- (after pres. *lep-) → new full grade *leup-.
Źródło:: Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
1427-8219
Pojawia się w:: Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: A Note on the Balto-Slavic and Indo-European Background of the Proto-Slavic Adjective *svętъ ‘Holy’
Autorzy:: Majer, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/682403.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: saint
etymology
Proto-Slavic
Proto-Indo-European
Caland System
Opis:: The standard etymological explanation of the Proto-Slavic adjective *svętъ ‘holy, saint’ – a word of extreme literary, cultural and religious importance in the Slavic world – concentrates on the formal match with Lithuanian šventas ‘id.’ and Avestan spəṇta‑ ‘life-giving, holy’ (PIE *ḱwen‑to‑, from the root *ḱwen‑). This article highlights the verbal formation seen in Latvian svinêtsvin svinẽjo ‘celebrate, venerate’, generally recognized as another reflex of the root *ḱwen‑ in Balto-Slavic, but without due attention to the formal implications. It is argued that both in Av. and in BSl. the adjective spəṇta‑/*svętъ behaves as an item participating in the so-called ‘Caland System’ (a set of arbitrary morphological alternations reconstructible for Proto-Indo-European).
Źródło:: Studia Ceranea; 2017, 7; 139-149
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:: Studia Ceranea
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Hittite etymologies and notes
Autorzy:: Woodhouse, Robert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/634536.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Hittite, etymology, Proto-Indo-European, historical phonology, semantics
Opis:: Discussed are the etymologies of twelve Hittite words and word groups (alpa- ‘cloud’, aku- ‘seashell’, ariye/a-zi ‘determine by or consult an oracle’, heu- / he(y)aw- ‘rain’, hāli- ‘pen, corral’, kalmara- ‘ray’ etc., māhla- ‘grapevine branch’, sūu, sūwaw- ‘full’, tarra-tta(ri) ‘be able’ and tarhu-zi ‘id.; conquer’, idālu- ‘evil’, tara-i / tari- ‘become weary, henkan ‘death, doom’) and some points of Hittite historical phonology, such as the fate of medial *-h2n- (sub §7) and final *-i (§13), all of which appear to receive somewhat inadequate treatment in Kloekhorst’s 2008 Hittite etymological dictionary. Several old etymologies are defended and some new ones suggested.
Źródło:: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 129, 3
2083-4624
Pojawia się w:: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Some Greek etymologies
Autorzy:: Woodhouse, Robert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/699992.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Greek language, etymology, Slavic languages, Proto-Indo-European language
Opis:: Five short articles are presented offering, in some, new etymological suggestions (§§ 1. μάχομαι ‘fight’, μισθός ‘reward’, 2. βούλομαι ‘want, wish’ : Slavic *gòlъ ‘bare, naked’, 4. εἵλη ‘warmth, heat of the sun’), in others, comments on existing etymologies (§§ 1. μισθός ‘reward’, 3. οὖτα ‘wound’, 5. ὄνυξ ‘nail’ and delabialization by *l in North and East Germanic). Two of the items present alternatives to reconstructions with PIE *a (§§ 1, 3).
Źródło:: Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
1427-8219
Pojawia się w:: Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Зауваження до етимології лексеми grzech – гріх – грех на матеріалі польської, української та російської мов
Observations on the Etymology of Lexemes grzech-гріх-грех Based on the Polish, Ukrainian and Russian Languages
Uwagi do etymologii leksemów grzech-гріх-грех na materiale języków polskiego, ukraińskiego i rosyjskiego
Autorzy:: Piaseczny, Przemysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1886699.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: grzech
etymologia
praindoeuropejski
bałtosłowiański
chrześcijaństwo
okres przedchrześcijański
sin
etymology
Proto-Indo-European
Balto-Slavic
Christianity
The pre-Christian era
Opis:: Artykuł jest poświęcony etymologii leksemu grzech (ps. *grěxъ, ukr. гріх, ros. грех). Przeprowadzona analiza, oparta na szerokim materiale słownikowym (słowników etymologicznych, gwarowych, poprawnościowych) trzech języków słowiańskich (polskiego, ukraińskiego i rosyjskiego), wykazała, iż najpopularniejsze dotychczasowe propozycje wiążące pochodzenie tego leksemu z ps. *grěti należy w zupełności odrzucić, a także pozwoliła powiązać etymologię owego leksemu ze zrekonstruowanym bałtosłowiańskim leksemem *groi̭s-os, którego pierwotne znaczenie można rekonstruować jako „krzywizna, odchylenie od czegoś”, co w późniejszym okresie dało znaczenie przenośne „pomyłka”. Pogłębiona analiza etymologii leksemu grzech pozwoliła powiązać wskazany powyżej korzeń z praindoeuropejskim rdzeniem *gers-/*ǵers- o znaczeniu m.in. „obracać; giąć, wyginać, zginać”. Przyjąwszy powyższą etymologię leksemu grzech, należy włączyć go do zasobu prasłowiańskich słów, odziedziczonych przez chrześcijańską leksykę konfesyjną w krajach słowiańskich. A zatem zaproponowany przez E. Klicha, S. Rosponda i S. Dubisza zasób słów należy powiększyć do pięciu i odtąd winien on być przedstawiany w sposób następujący: bóg, święty, niebo, piekło, grzech.
The article is devoted to the etymology of the lexeme grzech (ps.*grěxъ ukr. гріх, rus. грех). The analysis based on an extensive dictionary material (etymological, dialect, and monolingual dictionaries of three Slavic languages: Polish, Ukrainian, and Russian) has shown that this lexeme’s hypothetical connection with *grěti should be entirely rejected. The research has also revealed a connection of this lexeme’s etymology with the reconstructed Balto-Slavic lexeme *groi̭s-os. The original meaning of that latter lexeme can be reconstructed as “curve, bending.” In time, the meaning altered to “mistake”. An in-depth analysis of the etymology of the lexeme grzech allowed the author to connect the above-mentioned root with the Proto-Indo-European core gers-/*ǵers-, which means “to turn, to twist, to bend”. In accord with this etymology, the lexeme grzech should be included in the group of Proto-Slavic words that were inherited by the Christian religious lexis in the Slavic countries. Thus, the group of words proposed by E. Klich, S. Rospond and S. Dubisz should now contain five words: bóg, święty, niebo, piekło, grzech.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 6; 19-31
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Dwie germańskie nazwy śledzia
Autorzy:: Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2036130.pdf
Data publikacji:: 2020-12-30
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: etymology
Finno-Ugric borrowings
fish terminology
Germanic vocabulary
language contact
marine animals
Northern Europe
Proto-Indo-European
Uralic languages
Opis:: The paper discusses the origin of two Germanic terms for ‘Atlantic herring, Clupea harengus L.’. The Proto-Germanic noun *siled- m. ‘herring’, attested in most North Germanic languages (e.g. ON. sild, Far. síld, OSv. sild, Sv. sill, Norw. sil), cannot be treated as inherited. It seems to represent a Saami (or Laponian) borrowing, cf. Saa. (Northern) sâlled, (Lule) sallēt ‘herring’ < Proto-Saami *silä-tɜ ‘herring’ (orig. ‘fat fish’) < Ur. *śilä ‘fat, grease, esp. fish grease’). The competing Germanic appellative *hēringaz (< *hairingaz) m. ‘Clupea harengus L.’ is well-attested in the West Germanic languages (cf. E. herring, Du. haring, G. Hering), as well as in Romance (cf. It. arenga, Fr. harenge, Prov. arenc, Sp. arenque). It cannot be excluded that the Old Frisian word hēreng represents the original source of the European borrowing. The word in question is a Proto-Germanic innovation derived from the adjective *hairaz ‘gray’ by means of the common suffix *-ingaz, cf. the two old appellatives *bukkingaz m. ‘hot-smoked herring’ (< PG. *bukkaz m. ‘he-goat’) and *hwītingaz m. ‘whiting, the marine fish Merlangius merlangus L.’ (< PG. *hwītaz adj. ‘white’).
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2020, 15; 9-18
2449-6820
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Аб магчымым уплыве грэцкай мовы на развіццё дзеепрыметнікаў залежнага стану цяперашняга часу ў славянскіх мовах
On the Possibility of Greek Influence on the Development of Slavic Present Passive Participles
O możliwym wpływie języka greckiego na rozwój imiesłowu biernego czasu teraźniejszego w językach słowiańskich
Autorzy:: Багдзевіч, Анатоль
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1932703.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
Tematy:: participle
category of voice
Slavic languages
passive voice
Indo-European languages
Proto-Slavic language
Russian language
Belarusian language
Imiesłów przymiotnikowy
Imiesłów przymiotnikowy bierny
języki słowiańskie
kategoria strony
języki indoeuropejskie
język prasłowiański
język rosyjski
język białoruski
дзеепрыметнік
залежны стан
славянскія мовы
індаеўрапейскія мовы
праславянская мова
руская мова
беларуская мова
катэгорыя стану
Opis:: The passive participles of the present tense have been actively used only in Russian out of all Slavic languages since the 19th century and are a grammatical category that is not accepted by all native speakers of the standard Belarusian language as a normative one. During the development of Slavic languages, it has been experiencing two opposite tendencies: decline and revival. The article examines extralinguistic and intralinguistic factors that could have influenced the development of this verb form in a number of Slavic languages. According to the author, the bilingual Slavic-Greek consciousness of the creators of Slavic writing could have influenced the strengthening of these forms in the Russian language. The article analyzes possible connections of the Slavic participles of the present tense with the medial and passive participles of the Greek language in the light of their common origin from the Indo-European participle, as well as the process of development of participles during the restructuring of the voice category and in connection with the development of the aspect category.
Imiesłowy bierne czasu teraźniejszego, które ze wszystkich języków słowiańskich były aktywnie używane tylko w języku rosyjskim od XIX wieku i są kategorią gramatyczną, która nie jest akceptowana przez wszystkich rodzimych użytkowników białoruskiego języka literackiego jako normatywna, doświadczają dwóch przeciwstawnych tendencji w rozwoju języków słowiańskich: schyłku i odrodzenia. W artykule omówiono czynniki pozajęzykowe i intralingwistyczne, które mogły wpłynąć na rozwój tej formy imiesłowa w wielu językach sło-wiańskich. Zdaniem autora dwujęzyczna świadomość słowiańsko-grecka twórców pisma słowiańskiego mogła wpłynąć na utrwalenie form w języku rosyjskim. Możliwe związki imiesłowów słowiańskich czasu teraźniejszego z imiesłowami przyśrodkowymi i biernymi języka greckiego w świetle ich wspólnego pochodzenia z imiesłowu indoeuropejskiego, procesu rozwoju imiesłowów podczas przekształcenia kategorii strony i w związku z rozwojem kategorii aspektu są analizowane w niniejszej publikacji.
Дзеепрыметнікі залежнага стану цяперашняга часу, якія з усіх славянскіх моў актыўны ўжытак знайшлі толькі ў рускай мове з ХІХ стагоддзя і з’яўляюцца граматычнай катэгорыяй, якая прымаецца не ўсімі носьбітамі беларускай літаратурнай мовы як нарматыўная, на працягу развіцця славянскіх моў зведваюць дзве супрацьлеглыя тэндэнцыі: заняпад і актывіза-цыю. У артыкуле разглядаюцца экстралінгвістычныя і інтралінгвістычныя фактары, што маглі паўплываць на развіццё дадзенай дзеяслоўнай формы ў шэрагу славянскіх моў. На думку аўтара, актывізацыя форм у рускай мове магла адбывацца пад уплывам білінгвальнай славяна-грэцкай свядомасці стваральнікаў славянскай пісьмовасці. Аналізуюцца магчымыя сувязі славянскіх дзеепрыметнікаў залежнага стану цяперашняга часу з медыяльнымі і пасіўнымі дзеепрыметнікамі грэцкай мовы ў святле іх агульнага паходжання з індаеўрапейскага дзеепрыметніка, разглядаецца працэс развіцця дзеепрыметнікаў у ходзе перабудовы катэгорыі стану славянскіх дзеепрыметнікаў і ў сувязі з развіццём катэгорыі трывання.
Źródło:: Acta Albaruthenica; 2021, 21; 165-175
1898-8091
Pojawia się w:: Acta Albaruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Proto-Indo-European" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język