Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polski Atlas Etnograficzny" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Wśród zapisków na marginesie: dziedzictwo „niepokornej” dyscypliny
    Among Notes on the Margin: the Legacy of an “Unruly” Discipline
    Autorzy:
    Kozik, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1047569.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-21
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    etnologia
    dziedzictwo kulturowe
    badania terenowe
    metodologia
    Polski Atlas Etnograficzny
    ethnology
    heritage
    field research
    methodology
    Polski Atlas Etnograficzny [Polish Ethnographic Atlas]
    Opis:
    The aim of this article is to re-examine the methodology of ethnographic research vis a vis the influence of methodology on the shaping of ethnology and cultural anthropology as a scientific discipline. Field research, which presupposes the scholar’s active participation and involvement in the life of the group under investigation, as well as the accompanying challenges to such an approach, are here treated as elements that shape the heritage of ethnology, reinforcing its power and securing its place among other disciplines. The author has undertaken the anthropological analysis of excerpts from field notebooks and subjective records by scholars involved in the creation of the Polski Atlas Etnograficzny [Polish Ethnographic Atlas].
    Źródło:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2020, 20
    1506-5790
    2353-9860
    Pojawia się w:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zasady metody etnogeograficznej w polskiej etnologii i jej perspektywy
    Principles and perspectives of the ethnogeographical method in Polish ethnology
    Autorzy:
    Miśta, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20679009.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    metoda etnogeograficzna
    ewolucjonizm krytyczny
    Polski atlas etnograficzny
    historia polskiej etnologii
    ethnogeographical method
    ethnocartography
    Polski atlas etnograficzny [Polish Ethnographic Atlas]
    history of Polish ethnology
    Opis:
    The article is an attempt at collecting and discussing the procedures of the ethnogeographical method which have been used in Polish ethnology from the beginning of the twentieth century until today. The most important discussions of this method in the Polish scientific literature have been compiled, and on their basis a list synthesising its principles and heuristics has been created. The subsequent part of the article discusses how the ethnogeographic method as practised in Poland so far presents itself from the perspective of contemporary cartographic and statistical methods, especially from the viewpoint of research within the framework of cultural evolution and digital humanities.
    Źródło:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2022, 22, 2; SEIA.2022.22.02.03, 1-28
    1506-5790
    2353-9860
    Pojawia się w:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mapowanie motywów mitologicznych. Zmora jako istota szkodząca ludziom i zwierzętom gospodarskim
    Autorzy:
    Pieńczak, Agnieszka
    Povetkina, Polina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2016533.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-07
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    Polish Ethnographic Atlas
    folk demonology
    zmora
    cultural and religious studies
    Polski Atlas Etnograficzny
    demonologia ludowa
    nauki o kulturze i religii
    Opis:
    Celem artykułu jest ukazanie zróżnicowania kulturowego sposobów szkodzenia ludziom i/lub zwierzętom przez istotę mitologiczną, zwaną w Polsce najczęściej zmorą czy morą, w możliwie szerokim aspekcie czasowym i przestrzennym. W tym celu przydatne stały się materiały ludoznawcze i etnograficzne pochodzące z XIX wieku (głównie drugiej połowy) oraz pierwszych trzech dekad XX stulecia. Analizę zawartości literatury ograniczono do podstawowych czaso- pism i prac zwartych, które zaprezentowano w formie obszernych aneksów i trzech map etnogeograficznych. Zestawiono je z niepublikowanymi wynikami badań Polskiego Atlasu Etnograficznego dotyczącymi demonologii ludowej, w tym omawianej postaci mitologicznej szkodzącej ludziom i/lub zwierzętom. Opracowanie na mapach dawniejszych materiałów ludoznawczych i etnograficznych wraz z późniejszymi danymi atlasowymi pozwoliło nie tylko na wytyczenie zasięgu występowania w Polsce przekonań o tym, że zmora najczęściej dręczy ludzi, rzadziej zwierzęta domowe, ale też ukazanie przemian ich granic w czasie i przestrzeni. Mapowanie pozwala również na porównanie obecnych i dawnych obszarów, na których stwierdzono obecność odrębnych motywów mitologicznych.
    The article is aimed at showing, in the broadest possible temporal and spatial aspect, cultural diversification in the ways of harming people and/or animals by a mythological creature, which in Poland is most often called zmora. What will be useful for this purpose are ethnographic materials from the second half of the 19th and the first three decades of the 20th century (basic journals and books). For comparison, they will be juxtaposed with the unpublished results of the studies on folk demonology, including the discussed mythological creature which harms people and/or animals, conducted for the Polish Ethnographic Atlas (PEA). The demonological beliefs which are in our research focus and which are drawn from the vast material of the PEA will be presented in such a form for the first time. Mapping the old ethnographic materials along with the later atlas data makes it possible not only to indicate the range in which the belief that a zmora torments people rather than domestic animals occurred in Poland, but also to show the transformations of its borders in time and space. Mapping also makes it possible to compare modern and ancient areas of mythological motives.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2021, 60; 267-294
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cyfrowe archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego ‒ możliwości wyszukiwawcze i dalsze perspektywy badawcze
    Autorzy:
    Pieńczak, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/597171.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    etnologia
    Polski Atlas Etnograficzny
    ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego
    digitalizacja
    platforma cyfrowa
    archiwum cyfrowe
    Cyfrowe Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego
    Opis:
    W ostatnich latach w Europie Środkowo-Wschodniej realizuje się coraz więcej projektów digitalizacyjnych mających na celu popularyzację różnych zagadnień dotyczących tzw. kultury tradycyjnej. Od 2014 do 2018 roku na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji  w Cieszynie realizowano projekt Polski Atlas Etnograficzny ‒ opracowanie naukowe, elektroniczny katalog danych, publikacja zasobów w sieci Internet, etap I. Polski Atlas Etnograficzny to jedyne archiwum etnograficzne w Polsce obejmujące swoim zasięgiem cały kraj. Cieszyńskie archiwum stanowi unikalne źródło wiedzy na temat historii wsi, zbierane przez etnografów, etnologów i folklorystów w drugiej połowie XX wieku, jest jednak niewystarczająco znane. Prezentowany artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na efekty omawianego projektu badawczego, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki i możliwości unikalnej platformy cyfrowej funkcjonującej jako Cyfrowe Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego. Obecnie na platformie dostępne są trzy kolekcje danych etnograficznych: fotografie PAE (1954–1971), wszystkie opublikowane mapy (1958–2013) oraz kwestionariusze dotyczące wykorzystania dziko rosnących roślin do celów konsumpcyjnych i leczniczych (1947‒1953) ‒ około 13 200 obiektów. Wszystkie te kolekcje są warte udostępnienia, gdyż mają szczególną wartość historyczną dla osób zainteresowanych kulturą wiejską i są najbardziej typowe dla działalności atlasowej. Wiele materiałów źródłowych zebranych w cieszyńskim archiwum wciąż jednak czeka na opracowanie naukowe. Kolejne etapy projektu digitalizacji PAE zakładają udostępnienie w wersji cyfrowej kolekcji atlasowych kwestionariuszy dotyczących obrzędowości narodzinowej, weselnej i pogrzebowej (około 1000 notatników) ‒ najczęściej analizowanych przez badaczy.
    Źródło:
    Lud; 2019, 103
    0076-1435
    Pojawia się w:
    Lud
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    “Young people don’t even know the dish…” Disappearing day-to-day dishes in the memories of settlers in Lower Silesia Analysis of selected materials of the Polish Ethnographic Atlas
    „Młodzi ludzie w ogóle nie znają potrawy…” – zanikające dania codzienne we wspomnieniach osadników na Dolnym Śląsku. Analiza wybranych materiałów Polskiego Atlasu Etnograficznego
    Autorzy:
    Drożdż, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27287558.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Dolny Śląsk
    potrawy dawne
    polewka
    zupa
    tradycje kulinarne
    obszary postmigracyjne
    Polski Atlas Etnograficzny
    Lower Silesia
    old dishes
    pottage
    soup
    culinary traditions
    post-migration areas
    Polish Ethnographic Atlas
    Opis:
    The purpose of this article is to provide an overview of the state of knowledge of age-old foods brought to Lower Silesia after the end of World War II by settlers and resettlers from the eastern corners of the country and the Eastern Borderlands. The studied region is a post-migration area, within which – in the post-war period – there were processes of reevaluation, adopting or abandoning elements of the new and found cultural heritage. These processes also involved culinary heritage. The issue of culinary traditions surfaced quite often during conversations with elderly people, who in their recollections reached back to the pre-war period in their hometowns and to the first post-war years after resettlement. The present discussion will focus primarily on liquid dishes – soups/pottages, less often on thick and baked dishes. What distinguished them is the fact that they were still prepared a few years after resettlement, but nevertheless, gradually lost their popularity and eventually were abandoned. Interesting details on the subject are provided by source materials collected during field research, as part of the Polish Ethnographic Atlas project. The source basis will be the information obtained in the questionnaire “People’s material culture.”
    Celem artykułu jest przybliżenie stanu wiedzy na temat potraw dawnych, przywiezionych po zakończeniu II wojny światowej na Dolny Śląsk przez osadników i przesiedleńców ze wschodnich rubieży kraju oraz Kresów Wschodnich. Badany region jest obszarem postmigracyjnym, w obrębie którego w okresie powojennym dochodziło do procesów przewartościowania, przejmowania lub zarzucania elementów dziedzictwa kulturowego przywiezionego, jak i zastanego. Procesy te dotyczyły również dziedzictwa kulinarnego. Problematyka tradycji kulinarnych dość często pojawiała się w trakcie rozmów z osobami starszymi, które w swych wspomnieniach sięgały do okresu przedwojennego w rodzinnych stronach oraz do pierwszych lat powojennych po przesiedleniu. Niniejsze rozważania będą dotyczyć przede wszystkim dań płynnych – polewek/zup, rzadziej potraw gęstych i pieczonych. Tym, co je wyróżniało jest fakt, iż jeszcze w kilka lat po przesiedleniu były przygotowywane, niemniej stopniowo traciły swą popularność, by w końcu ulec zarzuceniu. Interesujące wiadomości na ten temat przynoszą materiały źródłowe, zebrane w czasie badań terenowych, w ramach projektu Polskiego Atlasu Etnograficznego. Podstawą źródłową będą wiadomości zgromadzone w oparciu o kwestionariusz „Ludowa kultura materialna”.
    Źródło:
    Zeszyty Wiejskie; 2023, 29; 115-137
    1506-6541
    Pojawia się w:
    Zeszyty Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wigilijne tradycje kulinarne osadników na Dolnym Śląsku w świetle materiałów źródłowych Polskiego Atlasu Etnograficznego
    Christmas Eve culinary traditions of settlers in Lower Silesia in the source materials of the Polish Ethnographic Atlas
    Autorzy:
    Drożdż, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20678996.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    potrawy świąteczne
    potrawy obrzędowe
    wigilia Bożego Narodzenia
    tradycje kulinarne
    obszary postmigracyjne
    Polski Atlas Etnograficzny
    Christmas dishes
    ritual dishes
    Christmas Eve
    culinary traditions
    post-migration areas
    Polish Ethnographic Atlas
    Opis:
    W tekście została omówiona zawartość materiałów źródłowych Polskiego Atlasu Etnograficznego odnoszących się do zwyczajów kulinarnych towarzyszących świętowaniu. Uwzględnione zostały wiadomości pochodzące od osadników i przesiedleńców, przybyłych na Dolny Śląsk (obecne granice województwa dolnośląskiego) po II wojnie światowej. Przeanalizowane zostały przede wszystkim zapisy badaczy i reprezentacje pamięci rozmówców dotyczące potraw wigilijnych spożywanych w nowym miejscu zamieszkania. Wiadomości te wskazywały zarówno na proces transmisji niektórych tradycji kulinarnych przywiezionych przez osadników, jak również na zmiany zachodzące pod wpływem kontaktów międzykulturowych. Nowoprzybyli przywieźli ze sobą znajomość potraw o postnym składzie. Do najpopularniejszych produktów należały kasze, wybrane warzywa (wcześniej poddane procesowi konserwacji) oraz zebrane jesienią grzyby leśne. Pomimo, iż osadnicy pochodzili z różnych stron, to przygotowywane przez nich dania posiadały niemal ten sam skład, jedynie sposoby ich przygotowania i serwowania wykazywały pewne różnice. Status tych potraw nie był jednorodny; niektóre z nich cieszyły się powszechnością jeszcze w czasie badań, w przypadku innych zauważono stopniowe odchodzenie od tradycji ich spożywania. Impulsem do tych przekształceń był kontakt z osobami posiadającymi nieraz bardzo odmienne tradycje kulinarne.
    The text discusses the content of the source materials of the Polish Ethnographic Atlas relating to the culinary customs accompanying the celebration. Information from settlers and displaced people who came to Lower Silesia (current borders of the Lower Silesian Voivodeship) after World War II was taken into account. First of all, the researchers’ records and representations of the memory of the interviewees concerning Christmas Eve dishes eaten in their new place of residence were analyzed. These messages indicated both the process of transmission of some culinary traditions brought by the settlers and the changes taking place under the influence of intercultural contacts. The newcomers brought with them the knowledge of dishes appropriate for times of fasting. The most popular products were groats, selected vegetables (previously preserved) and forest mushrooms foraged in autumn. Despite the fact that the settlers came from different places, the dishes they prepared had almost the same composition; only the methods of their preparation and serving showed some differences. The status of these dishes was not uniform; some of them were still common during the research, while in the case of others, a gradual departure from the tradition of eating them was noticed. The impulse for these transformations was contact with people who often had very different culinary traditions.
    Źródło:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2022, 22, 1; SEIA.2022.22.01.04, 1-17
    1506-5790
    2353-9860
    Pojawia się w:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metoda etnogeograficzna w ukazywaniu zróżnicowania kulturowego w mikroskali. Przykład pożywienia wigilijnego na Śląsku Cieszyńskim
    The ethnogeographic method in presenting cultural diversification in a microscale. The case of Christmas Eve food in Cieszyn Silesia
    Autorzy:
    Księżnik, Kamilla
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27278645.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    metoda etnogeograficzna
    Polski Atlas Etnograficzny
    obrzędowość doroczna
    wigilia Bożego Narodzenia
    Śląsk Cieszyński
    nauki o kulturze i religii
    ethnogeographic method
    Polish Ethnographic Atlas
    annual rituals
    Christmas Eve
    Cieszyn Silesia
    culture and religion studies
    Opis:
    Celem artykułu jest pierwsza próba przybliżenia możliwości wykorzystania metody etnogeograficznej do ukazywania zróżnicowania kulturowego w mikroskali (przykład Śląska Cieszyńskiego). W tekście przybliżono m.in. specyfikę metody etnogeograficznej, stan dotychczasowych badań Polskiego Atlasu Etnograficznego nad pożywieniem ludowym (w tym wigilijnym), ogólny kontekst świętowania wigilii Bożego Narodzenia na Śląsku Cieszyńskim. Szerzej skupiono się jednak na próbie przedstawienia zróżnicowania kulturowego kilkunastu wsi Śląska Cieszyńskiego na początku XXI w. na dziewięciu mapach etnogeograficznych, po raz pierwszy opracowanych w mikroskali (regionalnej). Autorka stawia jednocześnie następujące pytania: 1) Czy potrawy wigilijne podawane w badanych wsiach na początku XXI w. zachowują specyfikę kulturową Śląska Cieszyńskiego?; 2) Czy omawiane wsie są jednorodne pod względem kulturowym, czy może wyróżniają się na tle pozostałych?; 3) Czy za pomocą metody etnogeograficznej można ukazać zróżnicowanie kulturowe na mniej rozległych obszarach?
    The article is the first attempt to familiarize with the possibilities of using the ethnogeographic method to present cultural diversification in a microscale (in the case of Cieszyn Silesia). Among other things in the text, the following are brought closer: the specificity of the ethnogeographic method, the current state of the Polish Ethnographic Atlas studies on traditional (also Christmas Eve) food, the specificity of the analysed source materials, and the general context of celebrating the Christmas Eve in Cieszyn Silesia. However, the research focus is on an attempt to show the cultural diversity of several villages in Cieszyn Silesia in the early 21st century on nine ethnographic maps, for the first time elaborated in a (regional) microscale. At the same time, the following questions are raised: 1) Do the Christmas Eve dishes served in the examined villages in the early 21st century preserve the cultural specificity of Cieszyn Silesia?; 2) Are the examined villages relatively culturally homogeneous or do they distinguish against the background of the others?; 3) Can the ethnogeographic method enable the presentation of cultural diversification in smaller territories?
    Źródło:
    Zeszyty Wiejskie; 2022, 28, 2; 125-161
    1506-6541
    Pojawia się w:
    Zeszyty Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Atlas of Cultural Heritage of the Polish Village (a Project)
    Autorzy:
    Kłodnicki, Zygmunt
    Pieńczak, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/667137.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Polski Atlas Etnograficzny
    atlasy etnograficzne
    metoda etnogeograficzna
    metodyka prac etnologicznych
    projekty badawcze
    Atlas dziedzictwa kulturowego wsi polskiej
    nauki o kulturze i religii
    The Polish Ethnographic Atlas
    ethnographic atlases
    ethno-geographic method
    methodology of ethnological works
    research projects
    The Atlas of Cultural Heritage of the Polish Village
    cultural and religions studies
    Opis:
    The ethnographic atlases hitherto published in Europe have been created to meet the needs of particular countries and nations rather than with any prospect of comparative studies in mind. Thereby, it is difficult to find maps which are comparable when it comes to systematics and chronology. Therefore, we believe it necessary to interpret anew source materials deposited in Cieszyn workshop of the Polish Ethnographic Archives – to deepen the systematics of mapped phenomena along with their chronology and earmark for future development and studies topicsthat appear in other European atlases. The resultant maps are to compose an innovative edition, tentatively entitled The Atlas of Cultural Heritage of the Polish Village. The present article familiarizes readers with the concept of the planned endeavour, including aims, preliminary assumptions of the project, and the methodology of research.
    Źródło:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2019, 19; 25-45
    1506-5790
    2353-9860
    Pojawia się w:
    Studia Etnologiczne i Antropologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies