Temat: Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Władza ludowa contra brat Kloc. Z frontu walki z nielegalnym handlem dewocjonaliami w powiecie kozielskim w 1965 r.
Communist authorities contra Brother Kloc. The battlefront against the illegal trade of devotional items in the Koźle district in 1965
Autorzy:: Szymański, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1044040.pdf
Data publikacji:: 2019-12-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: People’s Republic of Poland
trade in the period of People’s Republic of Poland
freedom of conscience and religion
religious freedom
church-state relations
monks
clergy
Church in the period of People’s Republic of Poland
law on religion
Catholic Church
Polska Rzeczpospolita Ludowa
PRL
handel w PRL
wolność sumienia i religii
relacje państwo-kościół
zakonnicy
duchowni
osoba duchowna
Kościół w PRL
Kościół Katolicki
Opis:: W artykule przedstawiony został casus jednego z zakonników Kościoła Katolickiego. Zdaniem autora przypadek ten dobrze ilustruje realia, w jakich przyszło żyć duchowieństwu w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wojciech Kloc, ze Zgromadzenia Braci Albertynów, prowadził handel dewocjonaliami w celu zarobienia pieniędzy na remont dachu domu zakonnego. Z tego powodu został zatrzymany przez milicję przed jednym z kościołów w Kędzierzynie (powiat kozielski), gdzie odebrano mu dewocjonalia, którymi handlował oraz pieniądze, które przy nim znaleziono. Czyn, którego się dopuścił zakonnik, został zakwalifikowany jako przestępstwo w świetle ustawy z 1958 r. o zezwoleniach na wykonywanie przemysłu, rzemiosła, handlu i niektórych usług przez jednostki gospodarki nieuspołecznionej. Sąd Powiatowy w Koźlu skazał brata Wojciecha Kloca na karę grzywny, nakazał pokrycie kosztów sądowych, a także orzekł przepadek dewocjonaliów na rzecz Skarbu Państwa. Artykuł oparty został na materiałach archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
The article presents the case of one of the monks of the Catholic Church. In the author’s opinion, this case is a good illustration of the realities of the clergy in the period of People’s Republic of Poland. Wojciech Kloc from the Albertine Brothers traded devotional objects in order to earn funds for the renovation of the roof of the monastery. For this reason, he was detained by the militia in the vicinity of one of the churches in Kędzierzyn (the Koźle district). The militia took away both the devotional items he was trading and the money found on him. The monk’s deed was recognised as a crime under the Act of 1958 on the permissions for non-public economic units to be engaged in industry, craft, trade and some services. The District Court in Koźle sentenced Brother Wojciech Kloc to a fine, ordered him to pay the court costs and ordered forfeiture of the devotional items to the State Treasury. The present article is based on the archival documents from the Archives of the Institute of National Remembrance.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2019, 22; 191-200
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Vehicles for disabled people on tests at The Motor Transport Institute in Warsaw (1945-1990)
Pojazdy dla osób niepełnosprawnych w badaniach Instytutu Transportu Samochodowego w Warszawie (1945-1990)
Autorzy:: Zakrzewski, Bartosz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/24084923.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Instytut Transportu Samochodowego
Tematy:: disabled people
invalids
homologation test
Motor Transport Institute
ITS
tricycle
moped
wheelchair
Polish People’s Republic
PRL
Deutsche Demokratische Republik
DDR
Czechoslovakia
Polski Fiat 126P
semi-automatic clutch
osoba niepełnosprawna
inwalidzi
badania homologacyjne
Instytut Transportu Samochodowego
trójkołowiec
motorower
wózek inwalidzki
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Niemiecka Republika Demokratyczna
NRD
Czechosłowacja
sprzęgło półautomatyczne
Opis:: This extensive analytical article presents vehicles for disabled people, that were driving on the Polish roads in the years 1945-1990. Over the years, they have undergone detailed type-approval tests at the Motor Transport Institute in Warsaw, thanks to which the original technical characteristics and functional description of this type of vehicles have been analysed and presented for the first time. The material was illustrated with numerous photographs, drawings and tables, and appropriate conclusions were presented at the end.
W tym obszernym analitycznym artykule zaprezentowano pojazdy dla osób niepełnosprawnych, które poruszały się po polskich drogach w latach 1945-1990. Na przestrzeni lat przeszły one szczegółowe badania homologacyjne w Instytucie Transportu Samochodowego w Warszawie dzięki czemu zachowała się oryginalna po raz pierwszy zanalizowana i zaprezentowana charakterystyka techniczna i opis funkcjonalny tego typu pojazdów. Materiał zobrazowano licznymi fotografiami, rysunkami i tabelami a na końcu zaprezentowano stosowne wnioski.
Źródło:: Transport Samochodowy; 2023, 1; 51--68
1731-2795
Pojawia się w:: Transport Samochodowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Trauma czy raj utracony? Reminiscencje okresu PRL w powieści Ono Doroty Terakowskiej
Trauma or Paradise Lost? Reminiscing Polish People’s Republic in Dorota Terakowska’s Ono
Autorzy:: Pielorz, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1203235.pdf
Data publikacji:: 2020-06-29
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: Dorota Terakowska
Ono
Guma do żucia
trauma
Polish People’s Republic (Polska Rzeczpospolita Ludowa – PRL)
rape
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
gwałt
Opis:: Artykuł stanowi próbę opisania sposobów funkcjonowania przeszłości w pamięci bohaterów powieści Ono Doroty Terakowskiej, zwłaszcza postrzegania przez nich czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Wydarzenia z tego okresu pozostały głęboko zakorzenione w ich świadomości, jednak Teresa, Jan oraz Irena diametralnie różnią się sposobem zarówno postrzegania ówczesnej rzeczywistości, jak i przekazywania swych wspomnień innym. Po scharakteryzowaniu właściwych tym postaciom typów pamięci PRL oraz omówieniu ich przy użyciu kategorii traumy uwaga zostaje przeniesiona na Ewę – główną bohaterkę książki, która musi mierzyć się ze swoją własną traumą, jaką stanowi gwałt. Interpretacja tego wątku pozwala m.in. pokazać, że fikcyjne wydarzenia pisarka wykorzystała, by wypowiedzieć ważne prawdy dotyczące przemocy o charakterze seksualnym, a szczególnie jej społecznego postrzegania. Rozważania dotyczące (traumatycznej) przeszłości zostają uzupełnione o wątek autobiograficzny, co umożliwia paralelna lektura Ono oraz quasi‑politycznego, autobiograficznego utworu Terakowskiej, zatytułowanego Guma do żucia.
This article is an attempt to describe the ways in which the past – the especially Polish People’s Republic (Polska Rzeczpospolita Ludowa – PRL) – performs in the memory of the protagonists of Dorota Terakowska’s novel Ono. Teresa, Jan and Irena vary in both perceiving those realities and passing these memories on to their descendants. After discussing different types of the memory of PRL and describing them using the concept of trauma the author focuses on Ewa – the main protagonist of the book in question. She has to deal with her own trauma, which is a consequence of rape. Shedding light on this motif enables one to see that Terakowska used fictional situations to voice some serious observations concerning the real problem of sexual assault and its social perception. Those remarks are supplemented with autobiographicalelement provided by parallel reading of Ono and Guma do żucia (Terakowska’s autobiographical quasi‑political text).
Źródło:: Rana. Literatura, Doświadczenie, Tożsamość; 2020, 1; 125-148
2719-5767
Pojawia się w:: Rana. Literatura, Doświadczenie, Tożsamość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Sprawa operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Zakonnik”. Inwigilacja ks. Henryka Surmy przez Służbę Bezpieczeństwa w latach 1974-1977
The case of operational investigation (code name: “Monk”). Invigilation of Rev. Henryk Surma by Security Service in the years 1974-1977
Autorzy:: Szymański, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1043515.pdf
Data publikacji:: 2018-12-18
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Security Office
People’s Republic of Poland
surveillance
freedom of conscience and religion
Church-State relations
monks
clergy
Church in the period of People’s Poland
religious freedom
Law on Religion
Urząd Bezpieczeństwa
PRL
Polska Rzeczpospolita Ludowa
inwigilacja
wolność sumienia i religii
relacje państwo-kościół
zakonnicy
duchowni
osoba duchowna
Kościół w PRL
prawo wyznaniowe
Opis:: Celem opracowania jest ukazanie na przykładzie jednego z zakonników sposobu postępowania Służby Bezpieczeństwa wobec duchownych, którzy znaleźli się w spektrum zainteresowania tej instytucji, z uwagi na podejrzenie prowadzenia „antypaństwowej” działalności. Tego rodzaju sprawy operacyjnego sprawdzenia zakładane były przez Służbę Bezpieczeństwa PRL bardzo często i miały na celu sprawdzenie doniesień o prowadzeniu przez duchownych działalności uznawanej przez władze komunistyczne za wrogą ustrojowi PRL. Ks. Henryk Surma, nie godząc się na komunistyczne ograniczenia praw człowieka, ani na dążenia władz PRL zmierzające do marginalizacji Kościoła, próbował na własną rękę pozyskać środki na remont kościoła parafialnego, wykorzystując przy tym swoje prywatne kontakty z obywatelami RFN. Podejrzany o działania antypaństwowe, poddany został przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa wszechstronnej kontroli i naciskom. Ostatecznie inwigilację zakończono po kilku latach, nie udowodniwszy duchownemu działania na szkodę PRL. Akta sprawy pokazują, że ks. Surma był dobrym duszpasterzem, który za swe zaangażowanie zapłacił zainteresowaniem ze strony Służby Bezpieczeństwa. Artykuł oparty został na materiałach archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
The aim of the study is to depict, using the case of one of the monks as an example, the operational activity of Security Service towards the clergy, who were the focus of attention of this institution due to suspicions of conducting “anti-state” activity. Such cases of operational investigation were frequently launched by Security Service in the Polish People’s Republic, and they aimed at verifying allegations of activity considered to be hostile to the communist regime. Rev. Henryk Surma, who did not consent to the communist restrictions of human rights and the authorities’ efforts to relegate the Church to the periphery of society, made attempts to gain the resources for the renovation of his parish church using his private connections with citizens of the Federal Republic of Germany. Suspected of conducting anti-state activity, he was subjected to numerous forms of control and pressure. Ultimately, the investigation was closed after several years, and the charges of conducting activity against the Polish People’s Republic were not proved. The records of the case show that Rev. Surma was a good priest whose commitment attracted the attention of Security Service. The present article is based on the archival documents from the Archive of the Institute of National Remembrance.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2018, 21; 221-238
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Służby specjalne w systemie trójpodziału władzy
Autorzy:: Skrzyński, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/121321.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
Tematy:: służby specjalne
tajne służby
władza wykonawcza
władza ustawodawcza
władza sądownicza
Stany Zjednoczone
USA
Wielka Brytania
Anglia
Francja
Niemcy
Republika Federalna Niemiec
RFN
Niemiecka Republika Demokratyczna
NRD
Izrael
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
ZSRR
Polska Rzeczpospolita Ludowa
PRL
III Rzeczpospolita Polska
Polska
Secret services
executive brunch
legislative brunch
judiciary brunch
United States
Great Britain
England
France
Germany
Federal Republic of Germany
Democratic Republic of Germany
Israel
Union of Soviet Socialistic Republics
USSR
Polish’s People Republic
Republic of Poland
Polska
Opis:: Artykuł ukazuje wpływ Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii na tworzenie służb specjalnych w Republice Federalnej Niemiec, a także omawia relacje tych instytucji z władzą wykonawczą, ustawodawczą oraz sądowniczą. Pokazuje również ingerencję Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w tworzeniu służb bezpieczeństwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Poruszana jest przy tym kwestia ewolucji, jakie przeszły te instytucje w omawianych państwach od momentu utworzenia po II wojnie światowej, przez zmiany wymuszone poprzez transformacje geopolityczne w Europie Środkowo-Wschodniej latach 1989-1991, aż do czasów współczesnych.
This article shows influence of United States and Great Britain in forming secret services in Federal Republic of Germany and discuss relationships of those institutions with executive brunch, legislative brunch and judiciary brunch. Article also elaborates on interfering of Union of Soviet Socialistic Republics in creating security Services in Democratic Republic of Germany and in Polish’s People Republic. There is also mentioning about evolution those services in the countries that have been describe have came during the time since world war II through the geopolitical transformation in the Middle-East Europe between 1989 and 1991 till the present days.
Źródło:: Wiedza Obronna; 2014, 2-3; 125-153
0209-0031
2658-0829
Pojawia się w:: Wiedza Obronna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: PZPR w Pruszczu Gdańskim na zakrętach historii PRL (1956, 1970, 1980–1981)
Polish United Workers’ Party in Pruszcz Gdański at the Turning Points of the History of the Polish People’s Republic (1956, 1970, 1980, 1981)
Autorzy:: Brzeziński, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/478391.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: komunizm w Polsce
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
Polska Zjednoczona
Partia Robotnicza (PZPR)
Pomorze, Pruszcz Gdański
Październik ’56
masakra robotników w grudniu 1970 r.
Sierpień ’80
„Solidarność”
communism in Poland
Polish People’s Republic (PPR)
Polish United Worker’s Party (PUWP)
Pomerania region
Pruszcz Gdański
October ’56
the massacre of the workers in December 1970
August ’80
“Solidarity”
Opis:: Artykuł opisuje sytuację panującą wewnątrz powiatowej i miejskiej struktury PZPR w Pruszczu Gdańskim w trzech przełomowych momentach historii PRL: Październiku ’56, Grudniu ’70 i Sierpniu ’80. Stanowi też próbę znalezienia cech wspólnych dla reakcji lokalnych władz partyjnych na kolejne wybuchy społecznego niezadowolenia i w mikroskali ukazuje przebieg tzw. polskich miesięcy w niewielkim mieście powiatowym, funkcjonującym w cieniu trójmiejskiej aglomeracji. Z racji bliskości Trójmiasta mieszkańcy Pruszcza Gdańskiego byli często świadkami rozgrywającej się tu wielkiej historii. Wielu z nich pracowało w trójmiejskich zakładach lub uczyło się w tamtejszych szkołach i uczelniach. Tym samym toczące się w Trójmieście dramatyczne wydarzenia historyczne bezpośrednio rzutowały na ich życie. Artykuł oparty jest na fragmentach wydanej w końcu 2016 r. książki Pruszcz Gdański w latach 1945–1990. Partia, bezpieka, „Solidarność”, której autorami są Piotr Brzeziński, Arkadiusz Kazański i Marcin Węgliński.
The article describes the situation within the county and urban structures of the Party in Pruszcz Gdański at the three turning points of the history of the Polish People’s Republic: October ’56, December ’70, and August ’80. It is also an attempt at finding common traits within the local Party authorities’ responses to the subsequent outbreaks of social dissent and on a small scale, the course of the so-called Polish Months in a small provincial town living in the shadow of the Tri-City Agglomeration. Due to the proximity of the Tri-City, the residents of Pruszcz Gdański often witnessed the grand history that happened there. Many of them worked in factories or attended schools or universities that were located in Gdańsk, Gdynia, or Sopot. Thus, the dramatic historical events that took place in the Tri-City directly affected their lives. The article is based on fragments of Pruszcz Gdański w latach 1945–1990. Partia, bezpieka, „Solidarność” by Piotr Brzeziński, Arkadiusz Kazański, Marcin Węgliński, which was published in late 2016.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2018, 32; 319-345
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Przystosowanie i opór żeńskich zgromadzeń zakonnych wobec władz komunistycznych w Polsce. Zarys problemu
Nuns’ participation and their role in creating an anti-communism attitude of resistance in People’s Republic of Poland
Autorzy:: Mirek, Agata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1887813.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: communist regime
totalitarianism
atheisation
anti-communist resistance
the church
congregations
nuns
reżim komunistyczny
totalitaryzm
ateizacja
opór antykomunistyczny
kościół
zakony
zakonnice
Polska Rzeczpospolita Ludowa
PRL
prawo wyznaniowe
relacje państwo - kościół
stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
Wolność sumienia i religii
wolność sumienia i wyznania
Opis:: W okresie reżimu komunistycznego w Polsce we wszystkich praktycznie obszarach życia istniały dwie postawy społeczne: przystosowanie i opór. Zewnętrznym przejawom przystosowania, towarzyszyło zachowanie suwerenności wewnętrznej i zdolności do stawiania oporu, przynajmniej wobec niektórych cech systemu czy kierunku działania władz. Antykomunistyczny opór dotyczył wszystkich warstw i grup społecznych. Podejmowany był nie tylko przez zbrojne podziemie ale także przez znaczną część polskiego społeczeństwa. Był ukierunkowany przede wszystkim na kwestie wolności wyznawania religii, naruszania wartości tradycji narodowej, czy wobec ograniczania wolności przekonań i wypowiedzi. Walka z zakonami należała do głównych celów większości reżimów, które kiedykolwiek walczyły z Kościołem. Katolicy byli traktowani jako obywatele drugiej kategorii, zakonnice natomiast jak obywatele trzeciej kategorii, nieustannie spychane na margines życia społecznego, pozbawiane nie tylko możliwości awansu społecznego, ale przede wszystkim podstawowych praw i swobód obywatelskich gwarantowanych przez Konstytucję. Systematycznie pozbawiano siostry prowadzenia działalności apostolskiej i swobodnego podejmowania pracy zawodowej, odmawiano możliwości zdobycia wykształcenia, korzystania z świadczeń socjalnych takich jak ochrona zdrowia, ubezpieczenia społeczne czy świadczenia emerytalne, instrumentalnie wykorzystywano przepisy podatkowe. Planowa ateizacja dotknęła wszystkie obszary działalności wspólnot zakonnych. Przyjmowała ona charakter rozwiązań instytucjonalno-prawnych. Walka z działalnością zakonów dokonywana była „w majestacie prawa”. W okresie od 1949 do 1967 zlikwidowano ponad 80 szkół zakonnych, 263 domy dziecka, 680 przedszkoli, 73 świetlice, 46 żłobków. Z 276 szpitali, w których siostry pracowały do roku 1967 zostały tylko w 93. Szpitale zakonne upaństwowiono. W celu skutecznej obrony zakonów, z inicjatywy Prymasa Wyszyńskiego zapoczątkowano instytucjonalne formy współpracy zgromadzeń zakonnych. Narzędziem represyjnej polityki państwa, prowadzonej w stosunku do zgromadzeń zakonnych była Ustawa o przejęciu „dóbr martwej ręki” z 20 marca 1950 r. mająca na celu ograniczenie bazy materialnej zakonów, wprowadziła stan prawny, w którym zgromadzenia zakonne traciły własne ziemie i gospodarstwa, będące podstawą utrzymania wielu wspólnot zakonnych, a zwłaszcza nowicjatów i domów formacyjnych. Afirmacja, przystosowanie, opór, opozycyjność – wszystkie te postawy występowały jednocześnie i we wzajemnym powiązaniu. Zakonnice, tak jak całe społeczeństwo, zmuszone do milczenia i respektowania narzuconych reguł, przystosowały się do nich, jednocześnie broniły pewnego zakresu autonomii i próbowały ją poszerzać. Dzieje PRL można przedstawić jako proces zmagania się między aparatem władzy a społeczeństwem, w którym to zmaganiu zmieniają się obie strony.
From 1944 when Poland was under the communism rule two kind of attitudes existed in polish society – adaptation and resistance. Affirmation, adjustment, resistance and opposition – those attitudes were appearing at the same time and were related to each other. Anti-communist resistance in People’s Republic of Poland applied to every class and group of society. The resistance was especially directed into a restrict feature limiting a freedom to profess religion, damaging a value of national tradition or limiting a freedom to speech and beliefs. In August 1949 “ A decree of protection of freedom of conscience and denomination” was issued. Technically this document, was meant to create a lawful guarantee of freedom of denominations in Poland. In reality some of the regulations were used by the different authorities to both make Church’s life more difficult and to repress clergy and secular people. The Catholics in Poland were treated as a second category citizens ( limited with their capability to get promotion, even if they kept a loyal attitudes) but nuns were treated even worst as a third category citizens, being continuously pushing to the dregs of social live, without not only any chance to get promotion but also without the fundamental rights and freedom guarantee to every Poles by the Constitution. In further perspective the communist government planned to gradually limited congregations work, created closed enclaves and aimed to completely liquidate nuns work. The right person for the Church happened to be a cardinal Stefan Wyszyński a Primate of Poland. Thanks to an inflexible attitudes of cardinal Wyszyński and his Non possumus the authorities were unable to fulfill the program of “loyality” in Catholic Church in Poland. The Primate tried to show nuns a new perspective of work and was looking for methods to defend and kept monastic life in Poland. The Episcopal was protecting monastic live. It was aware that battle with religious orders was a part of a main repertoire among most of the regime which at any time undertake a battle with Church. The history of People’s Republic of Poland might be describe as a process of struggle between the authorities and society where both sides were changing under influence of this struggle.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2012, 15; 217-233
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Przedszkola i ochronki zakonne w świetle polskiego prawa oświatowego w latach 1945-1961
Kindergartens and nurseries in the light of education law in Poland between 1945 and 1961
Autorzy:: Wiśniewska, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1043880.pdf
Data publikacji:: 2015-12-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: przedszkola
ochronki
wychowanie przedszkolne
polska rzeczpospolita ludowa
żeńskie zgromadzenia zakonne
prawo oświatowe
reżim komunistyczny
ograniczenia wolności religijne w PRL
zgromadzenia zakonne w PRL
Ministerstwo Oświaty
kindergartens
nurseries
pre-school education
female religious congregations
education law
anti-religious activities
communist regime
repression against religious orders
Polish People's Rebuplic
the Ministry of Education
Opis:: Władze komunistyczne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dążyły do laicyzacji systemu oświaty i wychowania, począwszy od najniższego poziomu edukacyjnego, jakim były przedszkola. W ramach antykościelnej i antyzakonnej polityki wyznaniowej państwa, placówki wychowania przedszkolnego prowadzone przez żeńskie zgromadzenia zakonne poddane zostały procesowi stopniowej likwidacji w pierwszych dwóch powojennych dekadach. Ograniczanie niezależnych od panującej ideologii podmiotów, biorących dotąd udział w tworzeniu sieci placówek wychowania przedszkolnego, skutkowało w warunkach niedemokratycznego, totalitarnego systemu politycznego, narzuceniem monopolu państwa na organizowanie, prowadzenie i nadzór nad placówkami wychowania przedszkolnego, co sprzyjać miało skuteczniejszej indoktrynacji wychowanków. Jednym z instrumentów realizacji wytyczonego celu stało się prawo oświatowe. Choć do 1961 r. oficjalnie obowiązywały przedwojenne ustawy oświatowe z 1932 r., w praktyce już w latach czterdziestych rozpoczęło się eliminowanie zgromadzeń zakonnych z obszaru wychowania dziecka w wieku przedszkolnym. Zjawiska tego nie powstrzymały protesty przełożonych zakonnych i hierarchii Kościoła, powołujące się na ratyfikowaną przez rząd PRL międzynarodową konwencję w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty, w myśl której, oprócz państwowych przedszkoli działać mogły również „inne”, niepaństwowe placówki oświatowo-wychowawcze. Pomimo braku przeszkód prawnych, zgromadzenia zakonne nie mogły reaktywować działalności w zakresie prowadzenia placówek wychowania przedszkolnego.
Polish communist authorities of the People's Republic sought to secularization of education system, starting from the lowest level of education, namely kindergartens. As part of the anti-Church state religious policy, kindergartens run by female religious congregations were gradually eliminated in the first two postwar decades. Restricting independent of the ruling ideology entities that had been contributing up to that moment to preschool education institutions, resulted, in an undemocratic, totalitarian political system, in the monopoly of the state on organizing, conducting and supervising the institutions of preschool education, which would encourage more effective indoctrination of pupils. The education law became one of the instruments to implement the objective. Although until 1961 a pre-war educational Act of 1932 officially was still in force, in practice since the forties the state began to move religious congregations away from responsibility of raising a child of a preschool age. This phenomenon was not stopped by protests of superiors from religious congregation and hierarchy of the Church who claimed that the Polish government ratified international convention against discrimination in education, according to which, apart from state-run kindergartens there could also be “other” non-state educational institutions. Despite the absence of legal obstacles, religious congregations could not revive the business of conducting pre-school education.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2015, 18; 311-333
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Prawo o stowarzyszeniach jako instrument nadzorowania działalności zgromadzeń zakonnych w latach 1949-1989
Law on Associations as an instrument to supervise the activities of religious congregations in the years 1949-1989
Autorzy:: Ordon, Marta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1043938.pdf
Data publikacji:: 2016-12-15
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: People's Republic of Poland
Catholic Church
religious orders
the Law on Associations
freedom of conscience and religion
freedom of association
associations in Poland
anti-religious activities
communist regime
repression against religious orders
Church-State relations
religious organization
religious freedom
Law on Religion
PRL
Marxist-Leninist ideology
ideologia marksistowsko-leninowska
kościoły i związki wyznaniowe
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Kościół Katolicki
zakony
Prawo o Stowarzyszeniach
reżim komunistyczny
ograniczenia wolności religijnej w PRL
Polska Ludowa
zgromadzenia zakonne w PRL
relacje państwo-kościół
komunizm
Kościół w PRL
Opis:: W Polsce po II wojnie światowej, prowadzona wówczas przez władze komunistyczne polityka wyznaniowa miała swe źródło w założeniach systemu marksistowsko-leninowskiego, ateistycznego w swej istocie, a w konsekwencji tego, wrogiego kościołom i związkom wyznaniowym. Ponieważ w Polsce przeważającą większość społeczeństwa stanowili wierni Kościoła katolickiego, toteż właśnie przeciwko instytucjom tego Kościoła skierowany został niemal cały impet antyreligijnej kampanii ówczesnych władz. Jedną z metod walki było instrumentalne stosowanie przepisów prawa stanowionego. Artykuł ukazuje takie właśnie wykorzystywanie przepisów rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Wszystkie zgromadzenia zakonne zostały podporządkowane przepisom tego prawa po wejściu w życie dekretu z 5 sierpnia 1949 r. Środkiem represji wobec zgromadzeń zakonnych Kościoła katolickiego stały się wówczas przepisy dotyczące nie tylko legalizacji zrzeszeń, czy likwidacji już działających, ale nawet te określające sprawowanie nadzoru nad działalnością tych zalegalizowanych zrzeszeń. W niniejszym opracowaniu pokazane zostały przykłady instrumentalnego wykorzystywania przepisów Prawa o stowarzyszeniach do kontrolowania i utrudniania działalności zgromadzeniom zakonnym.
In Poland, after World War II, religious policy, led then by the communist government, was rooted in the Marxist-Leninist system that was atheistic in nature and, as a consequence, hostile to churches and religious associations. In Poland, the vast majority of the population were Catholic, so almost full brunt of anti-religious campaign of the then authorities was directed against the institutions of the Catholic Church. One of the methods of fighting was instrumental application of the provisions of statutory law. The article describes such an application of the Regulation of the President of the Republic of Poland of 27 October 1932 - Law on Associations. All congregations had to comply with the provisions of this law after the entry into force of the Decree of 5 August 1949. Thus, the rules relating not only to legalization or liquidation of the associations already operating, but even those defining supervision over the activities of these legalized associations have become the means of repression against religious congregations of the Catholic Church. In this paper, the author presented examples of the instrumental application of the provisions of the Law on Associations to monitor and obstruct the activities religious orders.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2016, 19; 237-261
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Prawne aspekty struktury ustrojowej i działań operacyjnych prowadzonych wobec Kościoła Katolickiego przez Urząd do Spraw Wyznań w latach 1950–1975. Recenzja monografii Michała Krawczyka Struktura organizacyjna i działalność Urzędu do Spraw Wyznań w latach 1950–1975 – wybór archiwaliów z wprowadzeniem, Siedlce: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego 2022, ss. 248
Legal aspects of the structure and operating activities of the Office for Denominational Affairs related to the Catholic Church in the Years 1950–1975. Review of Michał Krawczyk’s monograph Struktura organizacyjna i działalność Urzędu do Spraw Wyznań w latach 1950–1975 – wybór archiwaliów z wprowadzeniem, Siedlce: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, pp. 248
Autorzy:: Nowakowski, Bartosz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23050766.pdf
Data publikacji:: 2023-12-20
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: komunizm
Urząd do Spraw Wyznań
Kościół Katolicki
polityka wyznaniowa
Polska Rzeczpospolita Ludowa
administracja wyznaniowa
PRL
communism
Catholic Church
Office for Denominational Affairs
religious politics
Polish People’s Republic
denominational administration
Opis:: Niniejszy artykuł stanowi krytyczne omówienie monografii Michała Krawczyka pt. Struktura organizacyjna i działalność Urzędu do Spraw Wyznań w latach 1950–1975 – wybór archiwaliów z wprowadzeniem (Siedlce: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego 2022) z uwzględnieniem innych badań dotyczących tytułowej problematyki. Recenzowana monografia prezentuje wybrane archiwalia z bogatych zasobów Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Odnoszą się one do struktury organizacyjnej urzędu i jej kolejnych przeobrażeń, nadzoru urzędu nad terenową administracją wyznaniową, formalnego zakresu uprawnień poszczególnych komórek organizacyjnych urzędu oraz treści aktów prawnych wydawanych przez ten organ. Pozwalają też na poznanie rzeczywistych celów realizowanych przez tę jednostkę i metod stosowanych dla ich osiągnięcia. Prezentacja powyższych materiałów źródłowych stanowi istotny wkład we współczesne badania dotyczące Urzędu do Spraw Wyznań, które – pomimo wydania na ten temat kilku ważnych opracowań – znajdują się wciąż na początkowym etapie.
The aim of this paper is to critically discuss Michał Krawczyk’s monograph titled Struktura organizacyjna i działalność Urzędu do Spraw Wyznań w latach 1950–1975 – wybór archiwaliów z wprowadzeniem (Organizational structure and activities of the Office for Denominational Affairs in the years 1950–1975), published in 2022, taking into account other relevant research. Krawczyk’s monograph presents selected sources from the rich archival material stored in the Archives of Modern Records in Warsaw. The material pertains to the organizational structure of the Office and its subsequent transformations, its supervision of domestic denominational administration, the formal scope of powers of its individual units and the content of legal acts issued by this body. The sources also provide insight into the Office’s actual goals and the methods used to achieve them. The presentation of these source materials makes a significant contribution to the research on the Office for Denominational Affairs, which – despite the publication of some important works – is still at an early stage.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2023, 26; 461-475
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Polityka stosowania kary konfiskaty mienia w PRL
Forfeiture of property. The policy of its imposition in Polish Peoples Republic
Autorzy:: Rzeplińska, Irena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/698520.pdf
Data publikacji:: 1992
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Prawnych PAN
Tematy:: kara konfiskaty mienia
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
statystyki sądowe
forfeiture of property
the Polish People's Republic 1944-1989
court statistics
Opis:: Fofeiture of property is the most severe of all penalties affecting property that have ever been imposed in hisiory. It consists in the convicted offender’s property being taken over – wholly or in part – by the treasury. The paper deals with the history of this particular penalty in the criminal policy of Polish People’s Republic in the years 1944–1990. The penalty of forfeiture of property was not provided for in the 1932 penal code (which remained in force till December 31, 1969). It appeared in the legislation shortly before World War II, in the act of June 23, 1939 on special criminal responsibility for desertion to the enemy or abroad. Before the passing of the 1932 penal code, the codes of the partitioning powers had been in force in the Polish territories (as until the regaining of independence in 1918, Poland was partitioned by Russia, Austria and Germany). Also those codes did not provide for forfeiture of property. It was only the legislator of People’s Poland who introduced forfeiture of property as an additionar penalty and provided for its broad adjudication. The history of forfeiture of property in postwar Poland is analyzed divided into four stages which differ from one another due to significant changes in the legislation. The changes reflected re-orientation of criminal policy in connection with a succession of political crises. The first such stage in the history of forfeiture of property were the years 1944–1958. The data discussed in the paper that concern this period are statistics of civilians convicted by military courts from the spring of l944 till April 30, 1955 (till which date in special cases provided for in statutes, civilians fell under the jurisdiction of military courts), and statistics of convictions by common courts till 1949. The second stage began with the passing of the act of June 18, 1959 on protection of social property. Stage three was initiated by the entering into force, on January 1, 1970, of the new penal code of April 19, 1969. The fourth and last stage began with the passing of the act of May 10, 1985 on special criminal responsability and ended with the act of February 23, 1990 which derogated the penalty of forfeiture of property. The introduction of forfeiture of property as an additional penalty is characteristic of the earliest legislative acts of the new authorities of People’s Poland, imposed from without. Its broad application and obligatory character demonstrate the importance attached by those authorities to forfeiture as an element of political game against society. The first legal acts of the Polish Committee for National Liberaltion provided for that penalty: the decree of August 31, 1944 on statutory penalties for the Nazi was criminals, the decree of September 23, 1944 – Penal Code of the Polish Army, and the decree of October 30, 1944 on protection of State. One year later, the decree of November 11,1945 was passed on offences of particular danger in the period of reconstruction of State (which quashed the former wartime decree on protection of State). It was in turn replaced with a new one under the same title, passed on June 13, 1946. The Council of Ministers justified the new decree with the need for aggravation of penalties for all activities that disturbed internal peace, order, and safety, and impaired Poland’s international position. The decree piovided for particularly severe penalties for perpetration of, incitement to, and approval of fratricide; for membership of illegal organizations and terrorist groups; for distribution of illegal literature; for illegal possession of firearms; for helping the members of terrorist groups; and in some cases of failure to inform on an offence. (The decree was generally known as the small penal code – s.p.c.). As provided for in the decree, the additional penalty of forfeiture of property was obfigatory in two cases: sentence to death or to life imprisonment, and conviction for attempt with violence or membership of an armed union. It was optional in the case of sentence to a prison term (Art. 49 para 1 and 2 of the decree). The provisions of s.p.c. extended the application of forfeiture: the court could at ail times adjudicate forfeiture of the property not only of the convicted person himself but also of his spouse or familly members (this did not concern, though, the property such persons attained themselves, inherited, or acquired gift not donated by the convicted persons). Thus forfeiture could affect a very large group of actually innocent persons. Here the decree introduced group responsability for crime. In 1953, four decrees were passed; according to the people’s legislator, they aimed at protecting social property and the interests of buyers in commercial trade. Two of them, the decree of March 4, 1953 on protection of buyers in commercial trade and another one passed on that same date on increased protection of social property, provided for the possibility of forfeiture of the offender’s property wholly or in part. In that case, forfeiture was optional. Statistical data concerning the adjudication of forfeiture were gathered since 1949. Beginning from August 15, 1944, though, forfeiture of property was also adjudicated in cases of civilians convicted by military courts which had civilians in their jurisdiction by force of the decree of October 30, 1944 on protection of State. Military courts were competent to decide in cases of persons accused of offences specified in Art. Art. 85–88 and 101 – 103 of penal code of the Polish Army, in the decree on protection of State, and – the latter quashed – in s.p.c. The jurisdiction of military courts in cases of civilians was abolished in the act of April 5, 1955 on transfer to common courts of the former competence of military courts in cases of civilians, functionaries of public security agencies, the Civic Militaria and Prison Staff. Military courts retained their competence in cases of the specified categories of civilians accused of espionage (Art. 7 s.p.c.). The passing of that act was the first manifestation of a gradual abolition of the legal and judiciary terror. Convictions of civilians tried by military courts were two or three times more frequent than convictions of military service men. Starting from as early as the latter half of 1944, civilians were convicted for membership of illegal or delegalized organizations (mainly the former Home Army) and for illegal possession of firearms (70 per cent of all convictions). Aftcr 1952, the number of persons convicted for the latter went down; instead, more persons were convicted for banditry and failure to inform on an offence. Forfeiture of property was adjudicated in about 40 to 50 per cent of cases of civilians; it accompanied sentences to long prison terms or to death, as well as another additional penalty: deprivation of public rights. It was imposed first of all on those who opposed the newly introduced political system, but also on chance perpetrators of what was called anti-State propagande. Common courts adjudicated forfeiture of property mainly for offences specified in two decrees: the one of August 31, 1944 on statutory penalties for Nazi war criminals, and the decree of June 28,1946 on criminal responsability for repudiation of Polish nationality during the 1939-1945 war. Over 90 per cent of all forfeiture were adjudicated in such cases. During the 1959–1969 decade, the additional penalty of forfeiture of property was imposed basing on special statutes. Two statutes were passed as a novelty which provided for forfeiture while aiming at special protection of the social property. They were: the act of January 21, 1958 on increased protection of social property, and the act of June 18, 1959 on criminal responsability for offences against social property. Nearly all forfeitures in that period were adjudicated for offences specified in the act of June 18, 1959, and the actual offence concerned was appropriation of social property in practically all cases. Convictions for the offences specified in the discussed statut constituted one-fifth of all convictions; most cases, however, concerned petty or not too serious offences where forfeiture was optional only. This is why that penalty was imposed rather seldom; there were realatively few acts for which it was obligatory. Forfeiture was also most seldom adjudicated by force of ther statutes. It amounted to 1,5–2,2 per cent of all additional penalties imposed. The new penal code passed on April 19, 1969 introduced forfeiture of property to its catalogue of additional penalties. Forfeiture of the whole or part of property was obligatory on the case of conviction for the following crimes: 1) against the basic political or economic interests of Polish People’s Republic: betrayal of the fatherland, conspiracy against Polish People’s Republic, espionage, terrorism, sabotage, abuse of confidence in foreign relations, misinformation, participation in organized crime against the economy or foreign currency regulations; and 2) appropriation of social property of considerable value. Besides, the court could adjudicate forfeiture of property wholly or in part in the case of conviction of another crime committed for material profit. The code’s regulation of application of forfeiture was clearly copied from the earlier legislation: the s.p.c. and the acts that increased the protection of social property. During the fifteen years 1970–1984, forfeiture of property was among the least frequently imposed penalties and constituted from 1,2 to 3,3 per cent of all additional penalties. It accompagnied nearly exlusively the convictions for two types of offences: appropriation of social property of considerable value, and that same offence committed by a person who availed himself of the activity of a unit of socialized economy, and acted in conspiracy with others to the detriment of that unit, its customers or contractors. Convictions for these offences constituted about 1 per cent of all convictions for offences against property. The fourth and last period discussed are the years 1985–1990 when forfeiture was again adjudicated very often, as in the 1940’s – 1950’s, to be abolished completely in the end. The entire five-year period was characterized by changes in penal law, one completely opposing another: from extension of penalization and increase of repressiveness introduced by the acts of 1985 to liberalization in 1990. Two acts were passed bearing the same date – may 10, 1985: on changing some provisions of penal law and the law on transgressions, and on special criminal responsability (the so-called provisional act in force till June 30, 1988). They introduced significant changes in the range of application of forfeiture of property, making its adjudication possible, and for some time even obligatory, for common offences. In the discussed period, that penalty was imposed mainly for offences against property. Nearly a half of them were burglaries, and the victims were usually – in two-thirds of cases – natural persons. In the period of particular intensity of convictions – 1986–1987 – forfeiture accompanied 11–12 per cent of ail convictions, the proportion going down to a mere 0,1 per cent in 1989. The imposition of that penalty was extremely broad: consequently, forfeiture was adjudicated in cases of quite petty offences where it was inappropriate and out of all proportion to the seriousness of the act and the guilt of the offender. This made the execution of forfeiture actually ineffective as it usually proved objectless in the case of petty common offenders. Forfeiture of property evolved in a way from was practically non-existence to emergence in special statutes and then in the penal code, to its special use in the criminal policy of the eighties when grounds well known from the past were given for its broader imposition: the need for severe penal repression towards offenders against property, to a complete abolition of that penalty in 1990. Forfeiture was extensively applied in the years 1949–1958 (when common courts adjudicated 1044, and military courts – 1538 forfeitures a year on the average). The next two periods were similar as to the number of forfeitures (503 and 513 respectively). The use of forfeiture was the broadest under the provisional statute (10,345 cases a year on the average). Forfeiture is no doubt one of the most severe penalties affecting property, or penalties in general, which is why it should have been adjudicated in exceptional cases only. Its use under the provisional statute in cases of ,,ordinary” offenders violated the principle of just punishment. On the other hand, forfeiture can hardly be called a just penalty anyway as it always affects not only the offender himself but also his family. The political changes in Poland made it possible to liberalize penal law and to remove the most unjust solutions it contained, the penalty of forfeiture of property included.
Źródło:: Archiwum Kryminologii; 1992, XVIII; 147-167
0066-6890
2719-4280
Pojawia się w:: Archiwum Kryminologii
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Pamięć o socjalizmie i zabytki socjalizmu. Ochrona zabytków PRL w Tychach
Memory about socialism and socialist monuments. Conservation of PRL’s monuments in Tychy
Autorzy:: Sugawara, Sho
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/462258.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
socjalizm
Tychy
zabytki
pamięć
People’s Republic of Poland (PRL)
socialism
monuments
memory
Opis:: Celem artykułu jest zarysowanie zagadnienia pamięci o socjalizmie na przykładzie kwestii ochrony zabytków Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w Tychach. Rozpoczyna się on od analizy „pragnienia muzeologicznego”, pojęcia ukutego przez Masahiro Ogino. Następnie zarysowuje się fazy przekształcenia przestrzeni publicznej w krajach postsocjalistycznych po roku 1989. Kolejne części tekstu skupiają się na Tychach, które były typowym „miastem socjalistycznym” i ich zmiennym wizerunku po przejściu do kapitalizmu. W ostatnim rozdziale autor ukazuje sposób ochrony dziedzictwa PRL na przykładach dwóch tyskich pomników.
The aim of this article is to outline issue memory of socialism by a prism of the protection of the monuments from the age of People’s Republic Of Poland in the Tychy city. It starts with the analysis of the „museological desire”, a term coined by the Masahiro Ogino. Then it presents phases of the reshaping public space in post-socialist countries after 1989. Next parts of the article are focused on Tychy, which were typical „socialist city”, and its changing image after transition to capitalism. Last chapter is devoted to the protection of the PRL’s heritage – using examples of two monuments in Tychy.
Źródło:: Studia Krytyczne/ Critical Studies; 2019, 8; 158-168
2450-9078
Pojawia się w:: Studia Krytyczne/ Critical Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Nadzór państwa nad punktami katechetycznymi na przykładzie działań administracji w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego
State supervision over religious instruction centres - an example of state administration in Zielona Gora and its activities toward the church organization in Gorzow Wielkopolski
Autorzy:: Mazurkiewicz, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1912692.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: freedom of religion
law on religion
religious freedom
Catholic Church - communist authorities conflicts (Poland)
church-state relations (People' Republic of Poland)
clergy
freedom of conscience and religion
Peoples Republic of Poland
relations between the state and churches
religion education in Polish school
kościoły i inne związki wyznaniowe
nauka religii
prawo wyznaniowe
relacje państwo - kościół
wolność sumienia i wyznania
PRL
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Opis:: Bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej władze komunistyczne przystąpiły do ograniczania wpływu Kościoła na środowisko szkolne. Pomimo zobowiązania do nieutrudniania nauczania religii w szkołach, podjętego w „Porozumieniu” z 1950 r., przystąpiły do zmniejszania godzin lekcji religii i usuwania katechetów. W związku z tym, już w roku szkolnym 1952/1953, Kościół przystąpił do organizowania punktów katechetycznych. Chwilowa zmiana nastąpiła na fali „odwilży” w roku 1956, kiedy to szkoły stały się na nowo miejscem nauczania religii. Stan ten trwał jednak tylko do roku 1961, bowiem wtedy wraz z ustawą z dnia 15 lipca ostatecznie usunięto katechezę ze szkoły, a wszelką działalność oświatowo – wychowawczą poddano nadzorowi Ministerstwa Oświaty. Na jej podstawie wydane zostało zarządzenie w sprawie prowadzenia punktów katechetycznych i instrukcja w sprawie ich rejestracji. Stały się one podstawą do uzurpowania sobie przez władze komunistyczne prawa do wizytowania i kontrolowania zajęć prowadzonych w punktach katechetycznych. W parafiach Kościoła gorzowskiego znajdujących się na terenie województwa zielonogórskiego władze wyznaniowe i oświatowe próbowały zmusić księży do podporządkowania się wydanym przepisom, jednak zdecydowana postawa Kurii gorzowskiej powodowała, że jedynie nieliczni księża rejestrowali punkty katechetyczny i pobierali wynagrodzenie za nauczanie religii. Również niewielu księży godziło się na wizytowanie lekcji religii odbywających się w pomieszczeniach kościelnych i składanie sprawozdań z nauczania. Widząc nieskuteczność zarówno działań administracyjnych, jak i bezprawnych nacisków polegających na zastraszaniu, szantażowaniu i karaniu księży nauczających w punktach katechetycznych, w połowie lat 70-tych władze państwowe praktycznie zrezygnowały z nadzoru nad punktami katechetycznymi, a w październiku 1981 r. uchyliły krzywdzące Kościół przepisy uznając przy tym, że katecheza parafialna jest wewnętrzną sprawą kościołów i związków wyznaniowych.
Immediately after World War 2, the communist authorities began to curb the Church's influence on the educational environment. Despite the commitment not to obstruct religious education in schools, undertaken in the Church-State Agreement of 1950, the authorities decided to reduce the number of religion classes and expel the instructors. In response, already in the school year 1952/1953, the Church initiated the establishment of religious instruction centres. A temporary change occurred during the political 'thaw' in 1956, when religion was re-established as a school subject. This condition, however, lasted no longer than until 1961; according to the newly enacted law of 15 July 1961, religious instruction was ultimately removed from educational establishments, and the supervision over the entire educational activity was to be exercised by the Ministry of Education. The provisions of the new law provided for the management of religious instruction centres and instructed on their official registration. Consequently, the communist authorities were vested with special powers to visit and monitor the activities of such centres. In the parishes of the Gorzow Church located in the Zielona Gora region, the authorities responsible for handling denominational and educational affairs tried to make priests comply with the regulations, but the unyielding stance of the Gorzow Curia resulted in merely few priests registering their religious instruction classes and accepted remuneration for the teaching. Also, few priests consented to the authorities visiting religion classes held in the church premises and reporting on the instruction. Confronted with the ineffectiveness of both administrative action and unlawful pressure involving intimidation, blackmailing and punishing the priests conducting religion classes in the centres, in the mid-1970s, the authorities practically abandoned the control of such establishments, and in October 1981 repealed the unfair regulations recognizing that any religious instruction in parishes is an internal matter of churches and religious associations.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 111-139
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Modification of the legal basis of the activity of religious orders in Poland introduced by the communist authorities in 1949
Zmiana podstawy prawnej działalności zakonów w Polsce dokonana przez władze komunistyczne w 1949 r.
Autorzy:: Ordon, Marta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1043645.pdf
Data publikacji:: 2014-12-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: zakony
prawo o stowarzyszeniach
reżim komunistyczny
ograniczenia wolności
religijnej w prl
zgromadzenia zakonne w prl
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Kościół Katolicki
freedom of thought
conscience and religion
anti-religious activities
repression against religious orders
Poeple's Republic of Poland
Catholic Church
religious orders
the Law of Association's
Communist regime
freedom of association
Opis:: This study casts light on the circumstances and effects of changes to the legal acts defining the legal framework of the activities of religious orders in post-war Poland. Until 1949, religious orders had not been covered by the regulations on the creation and legalization of secular associations. Pursuant to the decree of 5 August 1949, however, they were obligated to comply with the provisions of the Law on Associations. Failure to apply for the registration resulted in the dissolution of the order and the forfeiture of its assets by the state. Still, despite the submission of the applications as provided by law, the authorities refused to registered orders and did not maintain an official register of such entities, either. In point of fact, the communist regime only intended to develop such a legal context in which the law might be used as a tool of repression against religious orders. The actual aim of the 1949 amendment was not the intent to clarify the legal status of religious orders, which remained uncertain in the aftermath of the Resolution of the Provisional Government of National Unity of 12 September 1945 invalidating the 1925 Concordat. The authorities only intended to establish a strict state control over religious organizations and, by extension, gradually reduce their activity until their complete disappearance from public life. The content relies primarily on the analysis of the legislation and archival material gathered in the state and ecclesiastical archives in Poland.
Artykuł pokazuje okoliczności i skutki zmiany aktów prawnych, określających prawne ramy działalności zakonów w Polsce po II wojnie światowej. Do roku 1949 zakony nie podlegały przepisom dotyczącym tworzenia i legalizacji zrzeszeń świeckich. Na podstawie dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. zostały zobowiązane do podporządkowania się przepisom Prawa o stowarzyszeniach. Brak wniosku o rejestrację skutkować miał rozwiązaniem zgromadzenia zakonnego i przejęciem jego majątku na rzecz państwa. Pomimo złożenia przewidzianych prawem wniosków, władze nie dokonały rejestracji zakonów, nie prowadziły również formalnego rejestru tych podmiotów. W rzeczywistości bowiem władzom zależało jedynie na ukształtowaniu takiego stanu prawnego, który można byłoby wykorzystać jako narzędzie represji wobec zakonów. Jak pokazują materiały archiwalne, prawdziwym celem nowelizacji z 1949 r. nie było dążenie do uregulowania stanu prawnego zakonów, który w tamtym okresie pozostawał niepewny ze względu na uchwałę Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z dnia 12 września 1945 r. deklarującą nieobowiązywanie Konkordatu z 1925 r. Władzom zależało jedynie na objęciu zakonów skrupulatnym nadzorem państwowym, a w konsekwencji stopniowe ograniczanie ich działalności, aż do zupełnego usunięcia z życia społecznego. Tekst oparty został przede wszystkim na analizie aktów prawnych oraz na materiałach archiwalnych zgromadzonych w polskich archiwach państwowych i kościelnych.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2014, 17; 193-208
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Maoizm nad Wisłą? Działalność Komunistycznej Partii Polski Kazimierza Mijala
Maoism on the Vistula? Activity of Kazimierz Mijal’s Communist Party of Poland
Autorzy:: Gasztold, Przemysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/478382.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: maoizm
komunizm
Kazimierz Mijal
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR)
dogmatyzm
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
Albania
Maoism
Communism
Polish United Worker’s Pasty (PUWP)
dogmatism
Polish People’s Republic (PPR)
Opis:: Komuniści, którzy krytykowali politykę kierownictwa PZPR z pozycji pryncypialnych, w grudniu 1965 r. założyli nielegalną organizację pod nazwą Komunistyczna Partia Polski. Niekwestionowanym liderem tej grupy został Kazimierz Mijal, który w 1966 r. uciekł do Albanii i stamtąd nadzorował działalność KPP. Organizacja ta nielegalnie drukowała i kolportowała tysiące ulotek oraz broszur, w których potępiano „rewizjonistyczną” politykę Gomułki oraz Gierka, za wzór stawiając albańskie oraz chińskie rozwiązania doktrynalne. Infiltracja środowiska polskich maoistów przez aparat bezpieczeństwa PRL w latach siedemdziesiątych doprowadziła do marginalizacji tej struktury. Artykuł na podstawie dokumentów zgromadzonych m.in. w Archiwum IPN i Archiwum Akt Nowych przybliża kulisy powstania KKP, jej naj ważniejszych liderów, program polityczny i tajną współpracę z albańskimi dyplomatami, podsumowuje także działalność Kazimierza Mijala na tle rozdźwięku w obozie komunistycznym w latach sześćdziesiątych, wśród wielu przyczyn porażek polskich „maoistów” wskazuje na dogmatyczny program polityczny, który nie zyskał szerszej akceptacji w społeczeństwie.
The communists who criticized the policy of the PUWP’s leadership from the principled positions in December 1965 established an illegal organisation called the Communist Party of Poland (CCP). The unquestionable leader of this group was Kazimierz Mijal who in 1966 fled to Albania and supervised the activity of the CPP from there. This organisation illegally printed and distributed thousands of leaflets and brochures in which the “revisionist” policies of Gomułka and Gierek were condemned, holding the Albanian and Chinese doctrinal solutions as a model. The infiltration of the Polish Maoist circles by the security apparatus of the PPR in the seventies led to the marginalisation of this structure. The article, based on documents collected, among others, in the Archives of the Institute of National Remembrance and the Central Archives of Modern Records, presents the inside story of the founding of the CPP, its major leaders, political programme and secret cooperation with Albanian diplomats, and summarises the activity of Kazimierz Mijal in the background of the discord in the communist camp in the 60s, indicating among many reasons for the failures of Polish “Maoists” a dogmatic political programme which did not gained wider acceptance in society.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2018, 32; 290-318
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język