Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish-Lithuanian Tatars" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Obyczajowość Tatarów polsko‑litewskich na Wileńszczyźnie
    Autorzy:
    Smajkiewicz-Murman, Dżemila
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676747.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Vilnius region
    Polish-Lithuanian Tatars
    symbolic culture
    material culture
    Opis:
    The culture of Polish-Lithuanian Tatars in the Vilnius regionThe article analyses the culture of the Tatars who came to the Vilnius region centuries ago. In 1945, most of the Tatars from the region decided to go to Poland during the process of repatriation, because they were entitled to do so as Polish citizens.First, the article provides a description of the Tatars’ Muslim religion: the Quran, the doctrine and the dogmas of Islam, mosques, imams and their religious functions, festivals, and prayers. The subsequent part analyses Tatar’s symbolic culture: science, writing, language diversity, legends and superstitions, professions; material culture: clothes, cuisine, the interiors of mosques and grave adornments; as well as their rituals and ceremonies: giving names to children, weddings, funerals, rites of brotherhood, sacrifice.All names and the terminology are given in their official and colloquial versions, as well as in the version “that is used / was used in everyday conversations”. This shows the influence of the linguistic environment, which began already in the area of the Grand Duchy of Lithuania. Бытовой уклад польско-литовских татар на ВиленщинеВ статье представлены черты бытового уклада общества татар, столетия назад осевших в Виленском крае. Большая часть татарского населения этих мест, имея польское гражданство, воспользовалась правом «репатриации» в Польшу. Автор знакомит нас с основами мусульманской религии татарского населения и, в этой связи, в доступной форме напоминает основы Корана, говорит о доктрине и догматах ислама, о мечети, имаме и функциях имамов (выполняемых ими религиозных услугах), о праздниках и молитвах. В последующих подразделах описывается духовная культура – наука, письменность, языковая разнородность, легенды, суеверия, профессиональная деятельность; материальная культура – одежда, кухня, убранство мечетей, могил, а также обряды – наречение ребёнка именем, бракосочетание, похороны, побратимство, жертвоприношение. Очень важным является закрепление ономастических определений и терминов в рассматриваемой тематике, представляемых в официальной и разговорной версиях, а также в версии «так, как произносят / произносили». Это отображает влияния языковой среды, закрепившиеся в прошлом, ещё на землях Великого княжества Литовского.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inskrypcje na tatarskim cmentarzu w Osmołowie
    Inscriptions of the Tatar Cemetery in Osmołowo
    Autorzy:
    Drozd, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/578224.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
    Tematy:
    Polish-Lithuanian Tatars
    Islamic epigraphy
    inscriptions
    cemetery
    Opis:
    Osmołowo (Bel. Asmolava) is a village located near the town of Kletsk (Pol.=Bel. Kleck) in the eastern territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth (today south-west Belarus). Since the middle of the 16th century it had been the centre of the Tatar settlement in the Kletsk Duchy which was the property of the Radziwiłł noble family. The only Tatar cemetery that has been preserved in Osmołowo until today had been founded at the beginning of the 19th century. The oldest grave with an inscription dates back to 1805. We have discovered 27 inscriptions from the 1st half of the 19th century The epigraphical tradition in Osmołowo at that time represented similar trends as in other cemeteries of the Polish-Lithuanian Tatar gentry. The inscriptions had been composed of Arabic or Turkish confessional formulas (mainly shahada) and of the information about the deceased (name, date of death, military ranks, family affiliation) in Polish, written in Latin and/or Arabic script. In the next decades of the 19th century, the inscriptions developed in the same way as in other cemeteries of the small-town communities of the Tatars during this period which meant that the Arabic script was used both for the confessional section and informative section (in Polish or Belorussian), and introduction of more varied Arabic or Turkich eschatological formulas as ayat 3:182, and Turkish invocations Allāh raḥmet eylesin (Tur. “Let the God have mercy”), ey ğennet müyesser eyle (Tur. “O, paradise, be accessible”) which eventually transformed into Allāh raḥmet eyle ğennet firdeuse (Tur.-Per. “O, God, have mercy, heaven, paradise”).
    Źródło:
    Przegląd Orientalistyczny; 2016, 1-2; 73-88
    0033-2283
    Pojawia się w:
    Przegląd Orientalistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Arabski – językiem Koranu, Muhammada i mieszkańców raju
    Arabic – the language of the Quran, Muhammad, and paradise dwellers
    Autorzy:
    Łapisz, Czesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480442.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    alfabet arabski
    islam
    język arabski
    muzułmanie
    Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego
    Islam
    Muslims
    the Arabic language
    the Arabic alphabet
    Lithuanian-Polish Tatars
    Opis:
    W artykule omówiono muzułmański dogmat o sakralności języka (i alfabetu) arabskiego jako języka świętej Księgi islamu – Koranu. Przedstawiono również konsekwencje tego dogmatu dla zachowania jedności świata islamu, zwłaszcza w okresie terytorialnej ekspansji tej religii, a także dla rozwoju nauki i sztuki, przede wszystkim gramatyki i leksykologii. Z dogmatu opartego na kilkunastu sformułowaniach, zawartych bezpośrednio w arabskim oryginale Księgi, wynika również zakaz dokonywania i wykorzystywania przekładów Koranu w celach religijnych. Przekład Księgi może funkcjonować jedynie jako tzw. Tefsir, czyli objaśnienie, wytłumaczenie (w języku innym niż arabski) sensów Koranu oryginalnego, czyli arabskiego. Wysuwane w artykule tezy zostały zilustrowane przykładami z piśmiennictwa Tatarów – muzułmanów Wielkiego Księstwa Litewskiego.
    The article focuses on the Muslim dogma of the sacred nature of the Arabic language (and alphabet) as the language of the Quran – the Holy Book of Islam. The discussion is concerned with the consequences that the dogma had for the preservation of the unity of the Islamic world, particularly during the territorial expansion of the religion, and the development of scholarship and art, most importantly grammar and lexicology. The dogma, based on a number of verses from the Arabic original of the Book, forbids the use of translations of the Quran for religious purposes; a translation of the Book can only serve as the so-called Tefsir – an exposition given in a language other than Arabic of senses found in the Quran’s Arabic original. Arguments presented in the article are illustrated by examples from the literary tradition of Tatars – the Muslims of the Grand Duchy of Lithuania.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2017, 2; 191-207
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwa tatarskie testamenty wojskowych z pierwszej połowy XVIII wieku
    Autorzy:
    Winnyczenko, Oksana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690139.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Tatarzy w Rzeczypospolitej
    testamenty
    podział spadku wojskowych
    muzułmanie
    Tatars in the Polish-Lithuanian Commonwealth
    last wills
    distribution of servicemen’s heritage
    Muslims
    Opis:
    Testamenty wojskowych Tatarów z pierwszej połowy wieku XVIII w. są bardzo cennymi źródłami do badania wspólnoty tatarskiej w Rzeczypospolitej. Były to teksty pragmatyczne, przeznaczone głównie dla uporządkowania spraw spadkowych i rodzinnych. Oprócz tego Michał Olejowski i Mucharem Ułan Łostajski, których testamenty opublikowano, zadbali o swoje dusze, zapisawszy na ten cel pewne sumy. Teksty tych aktów nie zawierają – w przeciwieństwie do rozporządzeń szlachty katolickiej – wielu formuł dewocyjnych. Ale i tu widać inwokacje i arengi treścią przypominające klauzule dokumentów chrześcijańskich. Źródła te są cenne także ze względu na informacje o środowisku testatorów: ich towarzyszy, patronów oraz krewnych. The last wills of Tatar servicemen of the first half of the eighteenth century are valuable primary sources for research into the Tatar community in the Polish-Lithuanian Commonwealth. The texts were pragmatic, paying attention mainly to the ordering of hereditary and family issues. Furthermore, Michał Olejowski and Mucharem Ulan Lostajski, whose last wills are published, took care of the salvation of their souls and disposed a certain amount of money for that purpose. The texts of these testaments do not contain a large number of devotional formulas like the last wills of the Catholic nobility. However, they also have an invocation and an arenga which make them resemble Christian documents. These primary sources are also valuable due to the information they contain about the testators, their companions, patrons and relatives.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O prawdziwy wizerunek Tatara w Polsce
    True Perception of Tatars in Poland
    Autorzy:
    Miśkiewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480230.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    Tatarzy w Polsce
    Podlasie
    Tatarzy litewscy
    Tatarzy polscy
    Muzułmański Związek Religijny w RP
    Tatars in Poland
    Lithuanian Tatars
    Polish Tatars
    Muslim Religious Union in Poland
    Opis:
    Tatar w naszym kraju postrzegany jest jako obcy. Opinię taką podtrzymują podręczniki szkolne, a w świadomości ogółu występuje groźny i zdradliwy Tuchajbejowicz z sienkiewiczowskiej Trylogii. Tego wizerunku Tatara w Polsce nie zmienił fakt osadnictwa tatarskiego w Rzeczypospolitej, mającego początek w drugiej połowie XIV wieku, w Wielkim Księstwie Litewskim. Tatarzy osadzeni na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej stawiali się na każde zawołanie Wielkiego Księcia Litewskiego, a później króla polskiego, aby bronić swojej przybranej Ojczyzny, jaką okazała się dla nich Polska. Do zmiany wizerunku Tatara polskiego dążyła w latach międzywojennych liczna grupa inteligencji tatarskiej. W niepodległej Rzeczypospolitej wielu Tatarów służyło w wojsku polskim, a wcześniej uczestniczyło w wojnie polskobolszewickiej. Czołowymi postaciami byli wówczas przedstawiciele rodów Achmatowiczów, Kryczyńskich, Romanowiczów i Sulkiewiczów.
    Tatars in our country are perceived as strangers. This perception finds support in school textbooks, and popular imagination pictures them as threatening and treacherous Tuhay-Beys described by Sienkiewicz in this Trilogy. This image has not changed, even despite their continuous settlements in Poland, beginning in the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the 14th century. Tatars from the eastern flanks of Poland would respond to every call from the Grand Duke of Lithuania, and later, from Polish kings, to defend their adopted homeland. In the interwar years many Tatars, i.e. numerous intelligentsia, including many laywers, strived to change the perception of Polish Tatar. Many Tatars served in the Polish army during Polish independence, and earlier had fought along Poles in the Polish-Soviet War. Central figures in those years were representatives of the Tatar families of Achmatowicze, Kryczyńscy, Romanowicze and Sulkiewicze.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2017, 2; 601-608
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O twórczości literackiej Tatarów w dobie staropolskiej
    On the Literary Works of the Tatars in the Old Polish Period
    Autorzy:
    Drozd, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577934.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
    Tematy:
    Polish-Lithuanian Tatars
    Islam and Christianity
    Old Polish literature
    Ottoman literature
    Islamic manuscripts
    translation of the Qur’an
    Old Testament apocrypha
    Opis:
    The Polish-Lithuanian Tatars began to form their own literature in the Polish and Old Byelorussian languages from the end of the 16th century. All Tatar texts were handwritten exclusively in Arabic script, irrespective of their own language. Tatar writings were characterized by the anonymity of the author but we know the author of the most important literary achievement of this community – the complete translation of the Qur’an dated 1686: the imam of Minsk, Urjasz b. Ism‚‘īl Szlamowicz. Most of the Tatar texts were translated from the Islamic popular religious literature spread in the land of the Golden Horde and Ottoman Empire. The appearance of this sort of Tatar oeuvre resulted from the fact that the Tatars had lost their native tongue sometime within the 16th and 17th c. This made the translation of the popular Islamic literature necessary to preserve the Tatars’ own religion. The Tatar manuscripts also contain an important component adopted from the Old Polish Christian literature including the Polish translation of the Bible by Szymon Budny (1572) created for the Arians – the most radical protestant movement in the Polish-Lithuanian Commonwealth. The Tatars integrated a significant amount of motifs and ideas of their Christian social environment into their religious Islamic traditions. Therefore we can assume that another factor that contributed to the rise of the Tatar literature was the religious and cultural revival which encompassed the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th c. during the Renaissance and Reformation era. Apparently it played an important role in the cultural integration of this Turkic-Islamic community with local Christian society and culture.
    Źródło:
    Przegląd Orientalistyczny; 2017, 1-2; 19-44
    0033-2283
    Pojawia się w:
    Przegląd Orientalistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish and Lithuanian Tatars. One history and two stories
    Autorzy:
    Warmińska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480660.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    Polish Tatars
    Lithuanian Tatars
    ethnic identity
    ethnohistory
    documentary
    Polscy Tatarzy
    litewscy Tatarzy
    tożsamość etniczna
    etnohistoria
    film dokumentalny
    Opis:
    The aim of this article is to discuss the problem of relations between history, memory and ethnic identity. The closer look at similarities and differences pertaining to the character of the ethnicity of Polish and Lithuanian Tatars is taken with a special focus on the vision of ethno-history shared by each group. The empirical part of this text includes the description and interpretation of four documentaries. The analysis of visual materials show how Polish and Lithuanian Tatars use their cultural resources, e.g. the history and the past (partly common, partly different) to communicate their ethnic identity.
    Celem tego artykułu jest analiza relacji między historią, pamięcią i tożsamością etniczną. Szczególną uwagę skupiono na ukazaniu podobieństw i różnic między polskimi i litewskimi Tatarami w kontekście występującej w każdej z grup wizji etnohistorii. W części empirycznej zwarto opis i interpretację czterech filmów dokumentalnych. Analiza materiałów wizualnych pokazuje jak w obu społecznościach używa się kulturowych zasobów, to jest historii i przeszłości (podobnej, ale też odmiennej) w procesach komunikacji etnicznej tożsamości.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2017, 2; 111-122
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Хамаил литовско-польско-белорусских татар из частной коллекции: филолого-текстологический анализ
    Text criticism and philological analysis of the chamaił of the Lithuanian-Polish-Belarussian Tatars from a private collection
    Chamaił Tatarów litewsko-polsko-białoruskich z prywatnych zbiorów. Analiza tekstologiczno-filologiczna
    Autorzy:
    Мишкинене, Галина
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480794.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    Tatar manuscripts
    chamaił
    Tatar prayer book
    Lithuanian-Polish-Belarussian Tatars
    rękopisy tatarskie
    chamiał
    tatarski modlitewnik
    Tatarzy polsko-litewsko-białoruscy
    Opis:
    The subject of this article is a manuscript belonging to the Lithuanian-Polish-Belarussian Tatars, the chamaił (a Tatar prayer book), currently in the custody of a Lithuanian state institution. Its watermarks indicate that it was created in 1896. Modern scholars have very limited access to manuscripts kept in private hands. For this reason they have been the least researched so far. This may be the case of the writings of the Lithuanian-Polish-Belarussian Tatars. For this reason the subject of this article may be regarded as part of a private collection, too. The author of the article performs a textual and philological analysis of the said manuscript, describes its content and graphical and orthographical characteristics.
    Przedmiotem analizy jest rękopis Tatarów polsko-litewsko-białoruskich, który można określić mianem chamaiłu (tatarski modlitewnik). Zabytek, którego powstanie na podstawie znaków wodnych datowane jest na 1896 rok, przechowywany jest w jednej z instytucji państwowych Republiki Litwy. Współcześnie najtrudniej dostępnymi dla badaczy, a co za tym idzie najmniej zbadanymi i opracowanymi, pozostają zabytki znajdujące się w kolekcjach prywatnych, w których mogą znajdować się rękopisy Tatarów polsko-litewsko-białoruskich. Analizowany w artykule kodeks również można potraktować jako część kolekcji prywatnej, gdyż dostęp do niego jest ograniczony. Celem artykułu jest analiza filologiczno-tekstologiczna wspomnianego rękopisu, omówienie jego treści oraz właściwości graficzno-ortograficznych.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2017, 2; 123-138
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Spisek umarłych krewnych”. Nieznane materiały do obrazu życia religijnego i rodzinnego Tatarów na Litwie w XIX wieku
    Autorzy:
    Drozd, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690105.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Tatarzy polsko-litewscy
    islam
    meczety
    cmentarze
    Litwa
    Wilno
    Polish-Lithuanian Tatars
    Islam
    mosques
    cemeteries
    Lithuania
    Vilnius
    Opis:
    Artykuł omawia zespół notatek rodzinnych powstałych w kręgu tatarskiej rodziny Baranowskich na Litwie, dotyczących wydarzeń rodzinno-religijnych z lat 1857–1867 oraz praktyki odczytywania w intencji zmarłych krewnych 36. sury Koranu Ja.Sin. Dokumenty te stanowią uzupełnienie obrazu religijności Tatarów w zakresie, którego nie rejestruje rękopiśmiennictwo, pozwalają ustalić niektóre fakty dotyczące budowy i funkcjonowania meczetu na Łukiszkach w Wilnie, a przede wszystkim przynoszą nieznane informacje o trzech pokoleniach rodziny Baranowskich i członkach kilku innych rodzin, ważnych dla historii Tatarów na Litwie.
    The article discusses a collection of family notes written in the Tatar circle of the Baranowski family in Lithuania regarding family and religious events from 1857 to 1867, and the practice of reading Surah 36 Yasin of the Quran on behalf of the dead relatives. These documents supplement the picture of Tatar religiosity to the extent that manuscripts do not record, they allow to establish some facts about the construction and operation of the Lukiškės mosque in Vilnius, and above all, bring unknown information about three generations of the Baranowski family and members of several other families important to the history of Tatars in Lithuania.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2019, 5
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies