Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

„To było miasteczko żydowskie”. Pamięć o Żydach w świetle wywiadów z mieszkańcami gminy Zakrzówek
“There has a Jewish village”. Jewish memory on the basis of interviews with inhabitants of Zakrzówek

Autorzy:

Małczyński, Jacek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/636823.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

Holocaust
Jewish history
memory
Polish-Jewish relations

Opis:

The article deals with the Jewish Memory in Zakrzówek in the Lublin Voivodeship. Just prior to the Second World War, over 800 Jews lived there. The article is based on interviews with present inhabitants of the village and consists of five parts. The author makes an attempt to reconstruct the memories of interviewees about: landscape of the village before the war, Jews, Polish–Jewish relations, the Holocaust, hiding Jews and Jewish pits. This is a pretext for discussing distinctions between individual, cultural and collective memory, the notion used by Maurice Halbwachs.

Źródło:

Przegląd Kulturoznawczy; 2012, 1(11); 71-93
1895-975X
2084-3860

Pojawia się w:

Przegląd Kulturoznawczy

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Regulamin rezerwatu. O książce "Jewish Poland Revisited" Eriki Lehrer

Autorzy:

Matyjaszek, Konrad

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/643737.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Cracow
Polish-Jewish relations
heritage
tourism
Jewish property

Opis:

The rules of the reservation. On the book Jewish Poland Revisited by Erica Lehrer The paper offers a review of Erica Lehrer’s Jewish Poland Revisited, a publication presenting outcomes of an anthropological research on Jewish-Polish memory projects in Cracow's former Jewish district of Kazimierz. In a discussion of the book's theses, the author critically analyses Lehrer's postulate of 'ethnography of possibility' and the resultant strategy of approval for contemporary Kazimierz as a 'space of encounter' alongside with its rules of participation, imposed by the Polish proprietors of the district on its visitors.The article focuses on two such rules that condition a visitor’s possibility of participation in shrinking public spaces of Kazimierz. First of these laws is discussed as an imperative of abandoning the immediacy of district's physical space and its histories signified by the surviving built environment. Instead, Lehrer introduces a conceptual division of "social" and "physical" spaces, which leads to silencing of otherwise immediately present evidence of the violent past. The second rule is analyzed as a requirement of accepting the contemporary Polish owners’ role of 'brokers" and "purveyors" of Jewish heritage, consequential with an approval of a doubtful legal and moral title to the appropriated spaces.Through focusing on these rules of participation that determine and perpetuate the conditionality of Jewish presence in the space of Kazimierz, the author argues for a necessity of questioning and re-defining the traditional divisions of disciplines that establish conceptual separations of "social" and "built" spaces, as well as for a necessity of a critical outlook on contemporary Central European understandings of "heritage". Such an inquiry is discussed as conditional for overcoming the largely avoided yet still present "heritages" in the history of Polish-Jewish relations: the traditions of violence and exclusion, either social and spatial. Regulamin rezerwatu. O książce Jewish Poland Revisited Eriki LehrerArtykuł stanowi recenzję książki Jewish Poland Revisited Eriki Lehrer, prezentującej wyniki antropologicznych badań na temat żydowsko-polskich projektów pamięci realizowanych w byłej dzielnicy żydowskiej na krakowskim Kazimierzu. Omawiając tezy pracy, autor poddaje krytycznej analizie proponowany przez Lehrer projekt etnografii możliwości i wynikającą z niego strategię akceptacji współczesnego Kazimierza jako przestrzeni spotkania, za którą idzie akceptacja zasad uczestnictwa narzuconych gościom przez polskich zarządców Kazimierza.W artykule rozpatrywane są dwie takie zasady, warunkujące możliwość uczestnictwa gościa w kurczącej się przestrzeni publicznej Kazimierza. Pierwszą z nich autor opisuje jako nakaz porzucenia bezpośrednio dostępnej, fizycznej przestrzeni dzielnicy i niesionych przez nią historii, których znakiem jest ocalała zabudowa. W to miejsce Lehrer wprowadza podział na przestrzeń społeczną i fizyczną, skutkiem czego stłumione zostają ślady brutalnej przeszłości, w przeciwnym razie bezpośrednio obecne. Drugą zasadę autor odtwarza jako wymóg akceptacji roli współczesnych polskich właścicieli jako brokerów i pośredników żydowskiego dziedzictwa, co w konsekwencji pociąga za sobą akceptację ich wątpliwych prawnie i moralnie roszczeń do zawłaszczonej przestrzeni.Skupienie uwagi na regulaminie uczestnictwa, który ustanawia i utrzymuje warunkowy charakter żydowskiej obecności w przestrzeni Kazimierza, prowadzi autora do wniosku o konieczności rewaluacji i redefinicji tradycyjnego rozdziału dyscyplin, który tworzy konceptualny podział na społeczne przestrzenie i architektoniczne obiekty, oraz do krytycznego namysłu nad obowiązującym obecnie w Europie Środkowo-Wschodniej rozumieniem pojęcia „dziedzictwo”. Tego rodzaju poszukiwanie uznaje autor za warunek przezwyciężenia ignorowanego zwykle, choć mimo wszystko obecnego w polsko-żydowskich stosunkach „dziedzictwa”: tradycji przemocy i wykluczenia, tak społecznego, jak i przestrzennego. 

Źródło:

Studia Litteraria et Historica; 2015, 3–4
2299-7571

Pojawia się w:

Studia Litteraria et Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

The Relations between Jews and Christians as ReflectThe Relations between Jews and Christians as Reflected in the Yiddish Songs by Mordechaj Gebirtiged in the Yiddish Songs by Mordechaj Gebirtig

Autorzy:

Grozinger, Elvira

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/638478.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Tematy:

MORDECHAJ
POLISH-JEWISH RELATIONS
SECOND WORLD WAR
YIDDISH SONGS

Opis:

I just want to make an introductory note: I - like Marcin Kula in his book on the 'Stubborn question. Jewish? Polish? Humane?' - am very well aware of the fact that the definitions 'Jew' and 'Christian' are not satisfactory. But as Gebirtig was a Pole and at the same time a traditionally raised and educated religious Jew, I decided to use this terminology in this article, which deals with Polish-Jewish relations before the Second World War and includes the relations with the Germans after the invasion of Poland in September 1939. As far as I can see, the topic of the relations between Jews and Christians has now shifted into the centre of academic interest in Poland, judging by the significant number of books and articles published on the subject. These relations, having, as I mentioned, also included the Germans, thus created a triangle full of tensions which are also a topic of research and discussion within the Polish literature of the last twenty years.

Źródło:

Scripta Judaica Cracoviensia; 2010, 8; 93-102
2084-3925

Pojawia się w:

Scripta Judaica Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

Impact of the elections to the Russian State Duma in 1912 on the Polish-Jewish relations in the Kingdom of Poland

Autorzy:

Zieliński, Konrad

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/647557.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej

Tematy:

Polish-Jewish relations
State Duma
elections
anti-Semitism
boycott

Opis:

The period between the 1905 Revolution and the outbreak of World War I was the time of deepening controversies between the interests of the Great Powers, the formation of the political and military alliances, and the preparations for a military conflict. In the Kingdom of Poland, the territory of which – as many expected – was to become one of the main battlegrounds in the upcoming war, the growing tension in the international relations was clearly felt. This tension influenced the internal situation, in which such events as the elections to the State Duma (the Russian Parliament), the issue of self-government or the emergence of the new Chełm gubernya (Province) electrified the population. The presence of a fairly large number of Jews, and the Jewish issue raised by some political forces were the other factors shaping up the social and political relations in the Kingdom; the factors, which - a few years before the war - gained the unprecedented momentum. Although the worsening of the Polish-Jewish relations could have been observed earlier, the elections to the State Duma in 1912, in which – due to the Jewish votes – the candidate of the National Democracy (the so-called endeks), Roman Dmowski lost his battle for a seat in the Parliament, became a turning point in the history of the Polish Jews.
Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim

Źródło:

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia; 2013, 20, 1
1428-9512
2300-7567

Pojawia się w:

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

Historiografia polska przełomu XX/XXI stulecia wobec Zagłady Żydów oraz stosunków polsko-żydowskich. Zarys problematyki
The outline of Polish historiography at the turn of the 20th and 21st centuries concerning the Extermination of Jews and Polish-Jewish relations

Autorzy:

Rączy, Elżbieta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/951403.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

Poles
Jews
historiography
Extermination of Jews
Polish-Jewish relations

Opis:

This article is devoted to Polish historiography of the turn of the 20th and 21st centuries concerning the Extermination of Jews and Polish-Jewish relations. It presents the works of both Polish historians and representatives of other scientific disciplines published in Poland and abroad and the Polish translations of foreign scientists’ works. Nevertheless, the article is mainly focused on the output of Polish historians because their contribution thereto is the greatest. Since the end of the 20th century, many works devoted to the Extermination of Jews to a greater or lesser extent have been published. These include both works giving the general outlook of the preparatory measures and mechanism of extermination of the Jewish population during the II World War and regional studies concerning the extermination of Jewish population in individual regions or localities in Poland under German occupation. The biographies of persons who affected the lives of thousands of people (not only the perpetrators of crimes but also the employees of Jewish administration) have been published, too. The latter has given rise to a discussion among historians as to the attitude of Jewish leaders towards their fellow-citizens and the invader’s authorities. These publications also depict issues related to various activities undertaken by the Jewish authorities (both civil administration and ghetto police), which have been discussed by Polish historians. One of the continuous concerns of Polish historians is the issue that has been studied since the end of the German occupation (penal liability of the perpetrators of crimes, the functioning of ghettos, extermination camps, labour camps and concentration camps, and the lot of Jews who were kept and murdered there). Only recently the issues pertaining to the Jewish resistance movement and the economic factors determining the Extermination of Jews in Poland under German occupation have become the subject matter of discussions and verifications. Since the end of the 20th century, Polish historiography has been much more focused on Polish-Jewish relations during the German occupation. However, studies and articles concerning this issue certainly do not exhaust the subject. Polish historiography is still searching for answers to questions concerning diversified attitudes of the Polish society towards Jewish population during the Holocaust and factors that determined these attitudes. The review of various research concerning the Extermination of Jews and Polish-Jewish relations at the turn of the 20th and 21st centuries accomplished by Polish historians, which is presented in this article, shows that many new documents, memoirs and reports became then the subject matter of scientific examination and analysis, and matters that had long been ignored or consistently not mentioned for different reasons started to be discussed.

Źródło:

Białostockie Teki Historyczne; 2017, 15
1425-1930

Pojawia się w:

Białostockie Teki Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

Przestrzeń pożydowska

Autorzy:

Matyjaszek, Konrad

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/643669.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Warsaw
Polish-Jewish relations
Jewish property
place and space
public art

Opis:

The Post-Jewish SpaceThe paper offers a critical analysis of a prevalently used contemporary Polish design strategy of alteration and modification, practiced on the former Jewish districts in Poland. A majority of these districts’ urban substance consists of property once belonging to Polish Jews, and appropriated by non-Jewish Poles during the Holocaust and after 1945. Such property and its urban space are described in Polish language as a ‘post-Jewish’ ones (mienie pożydowskie).The article analyses two parallel cultural processes of contemporary adaptation of this urban space. First of these processes is focused on the concept of Jewish Space, a social idea proposed in 1999 by Diana Pinto. The Jewish Space, envisaged as a cultural and material space of an encounter between European Jews and non-Jews, in its Polish interpretation becomes free from any requirement of a Jewish presence. A social practice resulting from such interpretation differs radically from Pinto’s original idea.The second reviewed process concerns the physical construction of thus defined ‘space of encounter’. Its practice is analysed on an example of Oxygenator, an urban intervention by Joanna Rajkowska, installed in Warsaw in 2007. This work, one of first Polish attempts to create a physical space of encounter, despite of its altruistic principles could not fully go beyond the boundaries of the Polish discourse on the exclusivist ‘dialogue’. Consequently, a cultural vocabulary it allowed remains limited to meanings more likely to result with exclusion than with a possibility of participation. Przestrzeń pożydowskaArtykuł zawiera krytyczną analizę współczesnych strategii zmian oraz modyfikacji w pożydowskich dzielnicach w Polsce. Większość substancji miejskiej w tych rejonach składa się z nieruchomości wcześniej należących do polskich Żydów, a później przywłaszczonych przez Polaków nieżydowskiego pochodzenia podczas Holokaustu oraz po roku 1945. Tego typu nieruchomości nazywa się obecnie „mieniem pożydowskim”.Autor analizuje dwa równolegle działające procesy adaptacji tej przestrzeni miejskiej. Pierwszy z nich zasadza się na koncepcji „przestrzeni żydowskiej”, przedstawionej w 1999 roku przez Dianę Pinto. „Przestrzeń żydowska”, pierwotnie zdefiniowana jako kulturalne i materialne miejsce spotkań europejskich Żydów oraz ludności pochodzenia nieżydowskiego, w polskim kontekście nie wymaga realnej obecności Żydów. Co za tym idzie, praktyki społeczne wynikające z tej interpretacji idei „przestrzeni żydowskiej” daleko odbiegają od pierwotnego zamysłu Pinto.Drugi proces opisany w artykule dotyczy fizycznej realizacji tak zdefiniowanego „miejsca spotkań”. Analizowany jest on na przykładzie Dotleniacza – instalacji miejskiej z 2007 roku autorstwa Joanny Rajkowskiej. Praca Rajkowskiej była jedną z pierwszych prób stworzenia fizycznego miejsca spotkań w Polsce. Pomimo altruistycznych założeń, które legły u podstaw projektu, nie mógł on w pełni wyrwać się z okowów dyskursu na temat „dialogu” ekskluzywistycznego. Tak więc kulturowa interpretacja Dotleniacza została zawężona do znaczeń, których owocem będzie raczej wykluczenie, a nie możliwość uczestnictwa.

Źródło:

Studia Litteraria et Historica; 2013, 2
2299-7571

Pojawia się w:

Studia Litteraria et Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

„Kto jest fałszerzem pieprzu?”. Monika Sznajderman: Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. Wołowiec, Wydawnictwo Czarne, 2016, ss. 280
“Who has forged the pepper?” Monika Sznajderman: Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. Wołowiec, Wydawnictwo Czarne, 2016, ss. 280.

Autorzy:

Czwordon-Lis, Paulina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/699600.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

esej autobiograficzny
relacje polsko-żydowskie
autobiographical essay
Polish-Jewish relations

Opis:

This review of Monika Sznajderman’s autobiographical essay endeavours to show the techniques and the ethical value of reconstructing Polish and Jewish fates entangled in the history of the author’s family and her own dualistic identity. The review retells a story of Jewish and Polish relations during the war, and demonstrates how Sznajderman manages to avoid stereotypes in her work. Finally, it is emphasised that it is not the historical processes that interest Sznajderman the most, but rather the interpersonal relations.
Recenzja autobiograficznego eseju Moniki Sznajderman koncentruje się na technikach i etycznym wymiarze rekonstrukcji żydowskiego oraz polskiego losu w historii rodziny i własnej dwojakiej tożsamości pisarki. Autorka recenzji przedstawia opowieść o Żydach i Polakach w czasie wojny, pokazuje także, w jaki sposób Sznajderman unika, konstruując swoją wypowiedź, stereotypów. W recenzji podkreśla się również, że nie tło historyczne, ale międzyludzkie więzi najmocniej interesują eseistkę.

Źródło:

Narracje o Zagładzie; 2018, 4; 472-480
2450-4424

Pojawia się w:

Narracje o Zagładzie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

Kim, czym, kiedy, gdzie i dlaczego są polscy Żydzi? Wyobrażanie, konstruowanie i zawłaszczanie Żydów polskich

Autorzy:

Ury, Scott

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/643825.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Polish Jewry
Polish Jewish history
Polish history
modern Jewish history
Jewish historiography
Polish-Jewish relations
antisemitism

Opis:

Who, what, when, where, and why is Polish Jewry? Envisioning, constructing, and possessing Polish JewryThis article examines the different ways that various communities of scholars imagine, research and teach about “Polish Jewry.” Focusing on scholarship written in Israel, Poland and the United States over the past generation or two, the article argues that each particular community of scholars constructs a particular version of Polish Jewry and that each of these versions is deeply influenced by contemporary social, political and communal needs and demands. As a result, scholars very often end up constructing radically different versions of Polish Jewish history and society. These scholarly differences reflect many of the challenges and difficulties related to researching and writing about the history and culture of Polish Jews since 1989. Kim, czym, kiedy, gdzie i dlaczego są polscy Żydzi? Wyobrażanie, konstruowanie i zawłaszczanie Żydów polskichArtykuł stanowi omówienie odmiennych sposobów, jakimi różne społeczności badaczy wyobrażają grupę polskich Żydów, badają ją i nauczają o niej. Na podstawie analizy działalności naukowej badaczy z Izraela, Polski i Stanów Zjednoczonych ostatnich dwóch pokoleń autor pokazuje, że każda społeczność badaczy konstruuje własny, specyficzny obraz grupy zwanej „polskimi Żydami” i że obrazy te pozostają pod przemożnym wpływem współczesnych potrzeb i wymogów o naturze społecznej, politycznej i wspólnotowej. Na skutek tych różnic uczeni tworzą często radykalnie odmienne obrazy historii i społeczeństwa polskich Żydów. Różnice stanowią odzwierciedlenie przeszkód i utrudnień, jakie po 1989 roku wiążą się z badaniem i opisywaniem historii i kultury polskich Żydów.

Źródło:

Studia Litteraria et Historica; 2017, 6
2299-7571

Pojawia się w:

Studia Litteraria et Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

Hebrew and Polish: Mutual Influences and Their Contribution in Creating a Polish Criminals’ Jargon

Autorzy:

Adamczyk, Angelika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594765.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

sociolect
criminal jargon
Hebrew
Polish
interlingual contacts
Polish-Jewish relations
spoken language

Opis:

In this paper, I wish to present the complexity of Jewish-Polish relations from the 19th century until the interwar period, with emphasis on sociolinguistic issues. I will illustrate the circumstances of the contact between the Polish and Hebrew languages. Poles and Jews, who lived side by side, developed successful relationships, but mainly in the criminal underworld. That was reflected in a sociolect – a dialect of criminals that constituted a mixture of Polish, Yiddish, Russian, and several other languages, including quite a few Hebrew words, which with time adopted new meanings. Moreover, I will provide some examples of Hebrew words used in Polish criminal jargon, as well as those which have been coined in every-day Polish. Then I will refer to some Hebrew words that are not connected with a world of crime and are still in use in spoken Polish.

Źródło:

Polish Political Science Yearbook; 2018, 2 (47); 424-435
0208-7375

Pojawia się w:

Polish Political Science Yearbook

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Adam Schaff – droga do komunizmu (1913–1939)

Autorzy:

Mateusz, Kuryła,

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/897599.pdf

Data publikacji:

2018-12-05

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

Adam Schaff
Polish-Jewish relations
Communist Party of Poland
Jaff Schatz

Opis:

The article describes the youth and adolescence of Adam Schaff in the years 1913–1939. Taking into account the context of Polish-Jewish relations during the former Austrian Partition, the author presents Schaff’s growing up in the interwar Lviv and his gradual involvement in the communist movement, which led him to become a member of the youth wing of the Communist Party of Poland and the party itself, and his several-month imprisonment in 1937. In addition to the factual reconstruction of the Polish philosopher’s life, the article aims to answer the question: what were the main motives that made Adam Schaff a communist? This question can be considered in at least two ways – as an individual choice of Schaff himself, but also as a case study of the entire generation of Polish-Jewish communists described, for example, by Jaff Schatz.

Źródło:

Przegląd Humanistyczny; 2018, 62(3 (462)); 167-189
0033-2194

Pojawia się w:

Przegląd Humanistyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Debaty o pamięci w kontekście relacji polsko‑żydowskich ostatniego stulecia. Rezonans medialny wzajemnych stosunków na tle obchodów 50. rocznicy wydarzeń marca 1968 na łamach tygodników „Polityka” i „Sieci”
Debates on remembrance, in the context of last‑century Polish‑Jewish relations. Media resonance of mutual associations against the background of the 50th anniversary of March 1968 events in the weekly magazines „Polityka” and „Sieci”

Autorzy:

Zemła, Bernardyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/666714.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

antysemityzm
polityka historyczna
relacje polsko‑żydowskie
antisemitism
political history
Polish‑Jewish relations

Opis:

The main objective of this article is drawing a general outline of Polish‑Jewish relations in years between 1918-2018 while analysing contemporary image of these relations that has been shaped through bipolar political narration in two ways: heroically nostalgic and critical. I will try to prove that story of common past, having great impact on the image of our nation, has now become yet another front line of ideological division of Polish society. As relentless dispute about antisemitism in times of independent Poland continues, it intensifies with current events that evoke it, such as amendment of act about Institute of National Remembrance (IPN) and commemorations of important events: liberation of Auschwitz concentration camp, riots in ghetto in Warsaw, Polish March of 1968. I will also present points of disagreement in historiography of Polish and Jewish experiences as well as analysis of media reaction about infamous events of March ‘68 that arose during spring of 2018 by occasion of their 50th anniversary, using examples from weekly magazines of opinion “Polityka” and “Sieci”.
Celem podjętym w artykule jest przedstawienie w bardzo ogólnym zarysie stosunków polsko‑żydowskich w latach 1918-2018 oraz ich współczesnego obrazu kształtowanego w ramach dwubiegunowo prowadzonej narracji politycznej, określanej jako heroiczno‑nostalgiczna oraz krytyczna. Postaram się wykazać, że opowieści o wspólnych losach, wywierające wpływ na kształtowanie wizerunku naszego narodu, stały się obecnie kolejną linią ideologicznego podziału społeczeństwa polskiego. Trwa nieustający spór o różnym natężeniu na temat występowania antysemityzmu w dziejach niepodległej Polski, a intensywności nabiera przy okazji przywołujących ten problem bieżących wydarzeń, takich jak np. nowelizacja ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, obchody rocznic wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, powstania w getcie warszawskim, wydarzeń polskiego Marca 1968 roku. W artykule przedstawię punkty sporne w historiografii wspólnych, polsko‑żydowskich, doświadczeń oraz analizę rezonansu medialnego niechlubnych wypadków marcowych, jaki - na łamach tygodników opinii „Polityka” i „Sieci” - powstał wiosną 2018 roku przy okazji obchodów 50. rocznicy tych wydarzeń.

Źródło:

Studia Politicae Universitatis Silesiensis; 2019, 25; 159-195
1895-3492
2353-9747

Pojawia się w:

Studia Politicae Universitatis Silesiensis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografia Żydów a Żydzi jako „sprawa polska [For whom and about what? The Polin Museum, Jewish historiography and Jews as a “Polish cause”]

Autorzy:

Kijek, Kamil

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/643789.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Polin
Museum of the History of Polish Jews
Jewish studies
Polish-Jewish relations
metahistory
Jewish historiography
antisemitism

Opis:

For whom and about what? The Polin Museum, Jewish historiography and Jews as a “Polish cause”The article presents main threads of the ongoing debate around the permanent exhibition of the Polin Museum of the History of Polish Jews in Warsaw. Analyzing differences between two fields of research, Jewish studies and studies on Polish-Jewish relations, the article makes the case that many of the critical voices in this debate stem from a lack of understanding of the differences between these two fields of research; these in their turn arise from the current state of affairs in Poland, and the pressure of nationalism and ethnocentrism, exerted also on Polish historical debates. If the telling of the 1,000 years of the history of Jewish life in Poland were to concentrate on the attitudes of the majority population towards Jews, as the critics seem to suggest, should be the case, the Museum’s narrative would run the risk of falling into a teleological fallacy, whereby all previous events and processes are interpreted as mechanically leading to the Holocaust, and of omitting all of these elements of Jewish history which are not relevant from the perspective of the Holocaust and of antisemitism studies. Making anti-Jewish hatred or the attitudes of the general majority towards Jews into the central axis of Jewish history could deprive Jews of their own historical subjectivity. At the same time, the article points out where and how the narrative of the Polin Museum indeed insufficiently includes the subject of antisemitism as an important factor of Jewish experience and of Jewish history in Poland. Renewing the dialogue between representatives of Jewish studies and Polish-Jewish relations studies is crucial from the standpoint of the current situation in Poland, in which the Polin Museum can be used by various actors in their attempts to build highly biased, politicized and uncritical versions of the history of Poland generally and of Polish attitudes towards the Jews specifically. This kind of understanding between the fields of Jewish studies and Polish-Jewish relations studies and their representatives’ common struggle against such attempts require an understanding of the autonomy of and differences between these two fields of research. Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografia Żydów a Żydzi jako „sprawa polska”Artykuł ten przedstawia najważniejsze wątki krytycznej debaty wokół treści wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Analizując różnice między dwoma polami badawczymi – studiami żydowskimi i studiami nad relacjami polsko-żydowskimi – autor broni tezy, że wiele krytycznych głosów w debacie wynika z niezrozumienia różnic między przedmiotem badań tych dwóch pól, po części wynikającego z obecnej sytuacji – panującego nacjonalizmu i etnocentryzmu, wywierających wpływ również na polskie debaty historyczne. Domaganie się od wystawy opowiadającej tysiącletnią historię Żydów na ziemiach polskich, aby koncentrowała się głównie na stosunku społeczeństwa większościowego do Żydów, grozi popełnieniem błędu teleologii, to jest interpretowaniem wcześniejszych wydarzeń i procesów jako nieuchronnie prowadzących do Zagłady, a także pomijaniem wszystkich tych elementów dziejów żydowskich, które z perspektywy Holokaustu i badań nad antysemityzmem nie mają znaczenia. Tego rodzaju postulaty i stojące za nimi metahistoryczne założenia grożą pozbawieniem Żydów roli podmiotów w ich własnej historii. Z drugiej strony autor tekstu wskazuje na elementy narracji wystawy stałej Muzeum Polin, w których rzeczywiście w niedostateczny sposób uwzględniona została problematyka antysemityzmu jako ważnego elementu żydowskiego doświadczenia i kluczowego czynnika dziejów Żydów w Polsce. Przywrócenie rzeczywistego dialogu i komunikacji pomiędzy przedstawicielami studiów żydowskich i badaczami relacji polsko-żydowskich, przy zachowaniu autonomii tych dwóch pól i zrozumieniu różnic pomiędzy nimi, jest też istotne z punktu widzenia niewątpliwych zagrożeń w postaci prób wykorzystania Muzeum Polin w budowie upolitycznionych, bezkrytycznych wizji historii Polski i stosunku Polaków do Żydów.

Źródło:

Studia Litteraria et Historica; 2017, 6
2299-7571

Pojawia się w:

Studia Litteraria et Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Stosunki polsko-żydowskie na przykładzie powieści Dybuk Marka Świerczka (perspektywa antropologiczna
Polish-Jewish relations on the basis of Marek Świerczek’s novel Dybuk (anthropological perspective)

Autorzy:

Dul-Kuźniar, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/451131.pdf

Data publikacji:

2015

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

history
Polish-Jewish relations
taboo
valorization
historia
stosunki polsko-żydowskie
tabu
waloryzacja

Opis:

The paper ‘I used to believe in this country. And now I only feel sick. Polish-Jewish relations on the basis of Marek Świerczek’s novel Dybuk’ aims at discussing the novel Dybuk and contrasting it – in the anthropological perspective – with both its historical and sociological contexts. Świerczek’s novel is set in Poland immediately after the Second World War and it focuses on the problems which afflicted both Poles and Jews. Furthermore, we focus the reader’s attention on the ambiguity with which history was judged after the war – according to Świerczek, it is impossible to judge the postwar reality and interpret the facts connected with this period as ‘the only right ones’. Świerczek creates characters and events on the basis of oppositions: good vs. evil, black vs. white, but he allows a number of characters and their fates to speak out. Nevertheless, the final judgment is left to the reader.

Źródło:

Tematy i Konteksty; 2015, 10, 5; 105-125
2299-8365

Pojawia się w:

Tematy i Konteksty

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

„Braterstwo krwi”. Historia Stanisława Aronsona
„Brotherhood of Blood”. A History of Stanisław Aronson

Autorzy:

Ratajczak, Wiesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1536076.pdf

Data publikacji:

2013-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

war literature
identity
Polish-Jewish (and Jewish-Polish) relations
biography
military ethos

Opis:

Based on conversations with the hero, Patrycja Bukalska’s Rysiek z Kedywu. Niezwykłe losy Stanisława Aronsona [Rysiek from Kedyw. Incredible Tribulations of Stanisław Aronson], is an important contribution to the study of Polish-Jewish relations. This is because Aronson’s life is a unique combination of various elements of Polish and Jewish biographies in the 20th century. His life story includes: a happy childhood in a wealthy assimilated Jewish family, the nightmare of Soviet and German occupation, deaths of closest relations, participation in Armia Krajowa resistance movement and Warsaw Uprising, military service in general Anders’s corps, and then in Israeli army. Jew, Pole, Israeli: each of these identies demanded a different ordering and expression of memory, different omissions and declarations. With such an unusual and mixed experience, Aronson had a vantage point to look at the images that Poles, Jews, Holocaust survivors and citizens of newly created Israel, had of one another. Bukalska’s book can be read as a voice against generalizations, as a narrative about a concrete human life immersed in history, a narrative about individual choices, courage, and friendship.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2013, 22; 83-93
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Okólnik Departamentu Konsularnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 1938 r. w sprawie emigracji żydowskiej, wydany przez Wiktora Tomira Drymmera – źródło do dziejów polityki emigracyjnej II RP
Consular Department’s Circular of Ministry of Foreign Affairs issued by Wiktor Tomir Drymmer in 1938 – Source of Exile Policy in Second Republic of Poland

Autorzy:

Gontarek, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2116919.pdf

Data publikacji:

2015-12-31

Wydawca:

Akademia Zamojska

Tematy:

source
archives
emigration policy
Polish-Jewish relations
źródło
archiwalia
polityka emigracyjna
stosunki polsko-żydowskie

Opis:

Proponowany dokument – okólnik konsularny Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wydany przez Wiktora Tomira Drymmerę w 1938 roku, jest ważnym zapisem polskiego rządu w polityce emigracyjnej. Po pierwsze określa podstawowe kierunki polityki emigracyjnej, po drugie przedstawia ustalenia dotyczące kwestii żydowskiej w perspektywie globalnej dla całej Europy.
Proposed document – consular departement’s circular of the Ministry of Foreign Affairs, issued by the Wiktor Tomir Drymmera in 1938 is an important record of polish goverment in exile policy. Firstly, it defines the basic directions of emigration policy, on the other hand submit the findings to the Jewish question in a global perspective for the whole of Europe.

Źródło:

Studia Żydowskie. Almanach; 2015, 5, 5; 201-216
2083-5574

Pojawia się w:

Studia Żydowskie. Almanach

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

„Nie masz już, nie masz w Polsce żydowskich miasteczek”. Nostalgiczny mit stosunków polsko-żydowskich w historiografii regionalnej – rekonesans
“Gone Now Are, Gone Are in Poland the Jewish Villages. Nostalgic Myth of Polish-Jewish Relations in The Regional Historiography – Reconnaissance

Autorzy:

Krupa, Bartłomiej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1179269.pdf

Data publikacji:

2017-12-02

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Polish-Jewish relations
regional research
Polish historiography
Holocaust
stosunki polsko-żydowskie
badania regionalne
historiografia polska
Holokaust

Opis:

Autor przedstawia wyłonienie się w Polsce w latach 80. XX wieku tematyki polsko-żydowskiej w dyskursie publicznym i literaturze oraz opisuje jej dominujące, nostalgiczne cechy. Następnie pokazuje, jak nostalgia przeniknęła do opisu stosunków polsko-żydowskich w historiografii regionalnej, omawia główne cechy tego typu narracji oraz niebezpieczeństwa z nich płynące. Przykładem tego typu opowieści i ich ograniczeń – przede wszystkim skrywania polskiego antysemityzmu – jest książka Żydzi płoccy Jana Przedpełskiego. Na koniec autor wskazuje na stopniowe przezwyciężanie nostalgicznego mitu stosunków polsko-żydowskich w historiografii regionalnej XXI wieku.
The author presents the beginning of the Polish-Jewish issues in public discourse and literature in Poland in the 1920s and describes its dominant nostalgic features. Moreover, he shows how nostalgia permeated to the description of Polish-Jewish relations in the regional historiography in Poland. Next, he discusses the main features of this type of narrative including its danger. An example of such stories and their limitations, mainly hiding Polish anti-Semitism, is Jan Przedpełski’s book The Jews of Płock. Finally, the author points to the gradual overcoming of the nostalgic myth of Polish-Jewish relations in the regional historiography of the XXI century.

Źródło:

Porównania; 2012, 11; 301-317
1733-165X

Pojawia się w:

Porównania

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

O akcji zbrojnej Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie z 5 lutego 1946 roku [rec. Mariusz Bechta: Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r. Poznań 2014]
On the military action of the "Freedom and Independence" Association in Parczew, 5 February 1946 [rev. Mariusz Bechta: Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r. Poznań 2014]

Autorzy:

Charczuk, Wiesław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1901389.pdf

Data publikacji:

2019-12-29

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

Pogrom
odwet
stosunki polsko-żydowskie po 1945 r.
Stowarzyszenie
Vengeance
Polish-Jewish Relations after 1945

Opis:

Artykuł recenzyjny dotyczy książki Mariusza Bechty Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r., Poznań 2014, ss. 512.
The review article reffers to the book of Mariusz Bechta Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r., published in Poznań in 2014.

Źródło:

Wieki Stare i Nowe; 2015, 8, 13; 173-182
1899-1556
2353-9739

Pojawia się w:

Wieki Stare i Nowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Manipulacje Jana Tomasza Grossa na temat relacji polsko-żydowskich

Autorzy:

Składowski, Henryk

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2007382.pdf

Data publikacji:

2016-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

Jan Tomasz Gross
„Die Welt”
Deutschlandfunk
Polish-Jewish relations
Holocaust
Polish-German relations
the Jews
the Germans
the Polish
Muslim refugees

Opis:

Jan Tomasz Gross in the article published on the German „Die Welt” daily’s website and also in the interview he gave in February 2016 for the German broadcast station Deutschlandfunk (DLF), stated that during WW2 the Polish killed between 25.000 – 30.000 Germans and many times more Jews, since only 40.000 survived on the Polish territory. Gross is not a historian, but a sociologist, he writes his own historic essays instead of dissertations based on documents. Hence, he airs erroneous information. The scientific studies show, that during WW2 the Polish killed between 60 to 80 thousand German soldiers, police officers and officials who had exerted terror and repression. On the other hand, about 100 thousand Jews survived Holocaust on the territory of Poland only thanks to the aid of the people. In the historic evaluation of Polish-Jewish relations, Jan Tomasz Gross by airing erroneous information went beyond a border of confabulation. Such actions performed by Gross can only be compared to the ahistorical and false terms “Polish death camps”, which have been used in the German press and other mass media, and Gross “conformed” to the German model of evaluation of the Polish nation. But the WW2 executioner, that is Germany, are not entitled to use such a term towards their victim, that is Poland. Therefore, the Germans, having murdered about 6 million Polish citizens, are the last ones who should instruct us on the issue of accepting Muslim refugees, as they have no moral right to it.

Źródło:

Krakowskie Studia Małopolskie; 2016, 21; 107-121
1643-6911

Pojawia się w:

Krakowskie Studia Małopolskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

The Polish Army Ghetto: The Internship of Jewish Soldiers in Jabłonna in 1920

Autorzy:

Henschel, Christhardt

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1953999.pdf

Data publikacji:

2022-01-12

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Polish-Soviet War (1919–21)
Battle of Warsaw (1920)
Polish-Jewish relations
Polish Armed Forces (1918–39)
anti-Semitism
anti-Jewish violence

Opis:

At the height of the Polish-Soviet War in August 1920, the Polish army interned thousands of its Jewish soldiers at Jabłonna near Warsaw. Although the internees were released after several weeks, the events gave rise to numerous domestic and foreign policy debates and shaped Polish-Jewish relations in the years to come. ‘Jabłonna’ stands pars pro toto for the problems of the Polish state and Polish society in dealing with a heterogeneous population at the beginning of the interwar period. In recent decades, the events surrounding the internment have been taken up and contextualised sporadically by historians and publicists, but usually without them having made recourse to the available archival sources.

Źródło:

Acta Poloniae Historica; 2022, 124; 71-104
0001-6829

Pojawia się w:

Acta Poloniae Historica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Postępowania karne prowadzone w latach 1947–1955 w sprawach przestępstw okupacyjnych popełnionych przez policjanta granatowego Jana Błażeja. Przyczynek do badań nad stosunkami polsko-żydowskimi

Autorzy:

Gieroń, Roman

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/669717.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tematy:

Polish-Jewish relations
the “August Decree”
the occupation crimes
dekret sierpniowy
przestępstwa okupacyjne
stosunki polsko-żydowskie

Opis:

This article concentrates on detailed reconstruction of the course of criminal proceedings conducted in the years 1947–1955 in the crimes committed by Police officer – Jan Błażej. The paper’s aim is to analysis of the post-war investigation and trial materials. The crime discussed in the article took place in many villages which during occupation were located in the Cracow district. Getting the full picture of mutual conditions and mechanisms of judiciary work, in which the defendant, prosecution and judges were present, requires taking diverse, available and preserved archival materials. After the war the perpetrators were indicated on the basis of the Decree of 31 August 1944. In the preserved files one can find interesting materials related to the Holocaust.
Niniejszy artykuł koncentruje się na szczegółowej źródłowej rekonstrukcji przebiegu postępowań karnych prowadzonych w latach 1947–1955 w sprawie zbrodni popełnionych przez funkcjonariusza policji Jana Błażeja. Celem niniejszej pracy jest analiza powojennego materiału dochodzeniowo-śledczego. Przestępczość omawiana w artykule miała miejsce w wielu wioskach, które podczas okupacji znajdowały się na terenie dystryktu krakowskiego. Uzyskanie pełnego obrazu wzajemnych uwarunkowań i mechanizmów działania sądownictwa, w którym funkcjonowali oskarżeni, oskarżający i sędziowie wymaga sięgnięcia po różnorodny, dostępny i zachowany materiał archiwalny. Po wojnie sprawców osądzono na podstawie dekretu z dnia 31 sierpnia 1944 r. W zachowanej dokumentacji można znaleźć interesujące materiały związane z Holokaustem.

Źródło:

Analecta Cracoviensia; 2017, 49
2391-6842
0209-0864

Pojawia się w:

Analecta Cracoviensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

The Polish-Jewish Lethal Polka Dance

Autorzy:

Nitza Davidovitch, Nitza
Lewin, Eyal

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/628742.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Fundacja Pro Scientia Publica

Tematy:

Jewish-Polish relations, Israeli-Polish relations, Holocaust victims, bystanders, perpetrators.

Opis:

Aim. This paper analyses the inherent paradoxes of Jewish-Polish relations. It portrays the main beliefs that construct the contradicting narratives of the Holocaust, trying to weigh which of them is closer to the historic truth. It seeks for an answer to the question whether the Polish people were brothers-in-fate, victimized like the Jews by the Nazis, or if they were rather a hostile ethnic group. Concept. First, the notion of Poland as a haven for Jews throughout history is conveyed. This historical review shows that the Polish people as a nation have always been most tolerant towards the Jews and that anti-Semitism has existed only on the margins of society. Next, the opposite account is brought, relying on literature that shows that one thousand years of Jewish residence in Poland were also a thousand years of constant friction, with continuous hatred towards the Jews. Consequently, different accounts of World War II are presented – one shows how the Polish people were the victims, and the others deal with Poles as by-standers and as perpetrators. Results and conclusion. Inconsistency remains the strongest consistency of the relations between Jews and Poles. With the unresolved puzzle of whether the Polish people were victims, bystanders or perpetrators, this paper concludes with some comments on Israeli domestic political and educational attitudes towards Poland, that eventually influence collective concepts. Cognitive value. The fact that the issue of the Israeli-Polish relationship has not been deeply inquired, seems to attest to the reluctance of both sides to deal with what seems to form an open wound. At the same time, the revival of Jewish culture in Poland shows that, today more than ever, the Polish people are reaching out to Israelis, and are willing to deal with history at an unprecedented level. As Israelis who wish to promote universal values, a significant encounter with the Polish people may constitute a door to acceptance and understanding of others. Such acceptance can only stem from mutual discourse and physical proximity between the two peoples.  

Źródło:

Journal of Education Culture and Society; 2019, 10, 2; 15-31
2081-1640

Pojawia się w:

Journal of Education Culture and Society

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Spór o polsko-żydowski teatr Marka Arensteina na łamach prasy polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym
The dispute over the Polish-Jewish theatre of Mark Arenstein in the Polish press in the interwar period

Autorzy:

Dąbrowska, Agata
Parens, Jakub

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/41152444.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane

Tematy:

Mark Arenstein
Jewish theater
Yiddish theater
Polish press in the interwar period
Polish-Jewish cultural relations

Opis:

The subject of this article is the reception of Mark Arenstein’s stage activity in the Polish-language press published in the interwar period. The content analysis of announcements, reviews, interviews and press polemics aimed to verify how Polish journalists perceived Arenstein’s conception of Polish-Jewish theatre, implemented by the director, among others, by staging in the Polish language plays belonging to the canon of Yiddish literature. The study showed that the supporters of the director’s initiatives emphasized that they contributed to the deepening of contacts between Polish and Jewish artists and increased the knowledge of the Polish audience about Jewish tradition. Some journalists, however, questioned Arenstein’s idea of using theatre as an instrument of Polish-Jewish cultural dialogue. They pointed out that, despite the director’s efforts, Polish viewers were generally unable to correctly understand his plays because they were deprived of any knowledge of Jewish theatre. Fierce opposition to Arenstein’s theatrical activity was formulated by journalists associated with national democracy, who treated his theatre productions in Polish as a threat to national culture and unfair competition for Polish directors and playwrights.

Źródło:

Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2023, 14; 225-244
2084-1302

Pojawia się w:

Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Kustosz niełatwej pamięci. Na marginesie publikacji zapisków Zygmunta Klukowskiego

Autorzy:

Wierzbicki, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/601979.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Zygmunt Klukowski
Zamojszczyzna
stosunki polsko-żydowskie
Holokaust
partyzanci antykomunistyczni
Zamość region
Polish-Jewish relations
Holocaust
anti-communist partisans

Opis:

Artykuł jest poświęcony analizie treści i formy kolejnego wydania dzienników i pamiętników Zygmunta Klukowskiego. Zaprezentowano w nim zarówno sylwetkę ich Autora, jak i uwagi na temat wiarygodności informacji zamieszczonych w zapiskach Klukowskiego, w kwestii np. osiągnięć i porażek II Rzeczypospolitej, stosunków polsko-żydowskich w czasie II wojny światowej, Holokaustu oraz bandytyzmu w szeregach polskiego podziemia niepodległościowego po zakończeniu wojny.
The article is an analysis of the content and form of the edition of Zygmunt Klukowski’s diaries and memoirs. It presents both their author’s personage and comments on the credibility of the information contained in his notes, regarding, for example, the achievements and failures of the Second Polish Republic, Polish-Jewish relations during the Second World War, the Holocaust and banditry within the Polish independence underground after the war.

Źródło:

Kwartalnik Historyczny; 2019, 126, 3
0023-5903

Pojawia się w:

Kwartalnik Historyczny

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Problem tożsamości i poczucia lojalności Żydów pochodzących z zaboru pruskiego na przykładzie Alfreda Cohna (1901–1961)
The Problem of Identity and the Sense of Loyalty of Jews Coming from the Prussian Partition on the Example of Alfred Cohn (1901–1961)

Autorzy:

Alabrudzińska, Elżbieta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1156901.pdf

Data publikacji:

2019-09-30

Wydawca:

Towarzystwo Naukowe w Toruniu

Tematy:

West Prussia
Greater Poland
German Jews
emancipation
acculturation
assimilation
national identity
loyalty to the state
Polish-Jewish relations

Opis:

So far a very simplified picture of the transformation of the identity of Jews of West Prussia and Poznan land have functioned in the literature on the subject. The impulse to conduct the research on this issue became the publishing of the memories of Alfred Cohn, a typical German Jew, whose life and dramatic decisions show the complexity of the problem of identity and the sense of loyalty of the Jewish population of the territory of the Prussian partition. Alfred Cohn was close to recognizing himself as a German of the Jewish denomination. In 1920, without a shade of doubt, he decided to maintain loyalty to the German state and leave his family town Bydgoszcz, while in 1945 he decided the opposite. In order to clarify these contradictions, an analysis of the emancipation, acculturation and assimilation processes of the Jewish community of the territories of the Prussian partition of the 19th century and the first two decades of the 20th century was conducted. Subsequently, the results of this analysis were compared with studies on the identity of German Jews living in the Second and Third Reich. At least until the 1880s, the Jews of Greater Poland, and West Prussia considered themselves representatives of a separate nation, despite the already advanced process of assimilating German culture, customs and language, and showing loyalty to the German state. The assimilation reached its greatest intensity at the turn of the 19th and 20th centuries, leading to a strong integration of Jews with German society and the German state. This aggravated Polish-Jewish antagonism, especially in Greater Poland. After some of the lands of the former Prussian partition came under Polish rule, most Jews remained loyal to the German state, treating it as their homeland, and emigrated in the years 1918–1921 along with the majority of the German population. However, despite such decisions, despite the use of German as their mother tongue, and despite demonstrating German patriotism and the intense desire to blend in with German society, it is necessary to show great caution in the case of attempts to recognize the Jews of the Prussian partition only as a religious minority, although more than once they have defined themselves this way. In the Reich, Jews did not manage to merge with the German environment, either. They created their own Jewish-German cultural system. Their identity can be described as very specific, heterogeneous and shaped by contradictions and dilemmas. In the territories of the Prussian partition, the process of shaping the identity of German Jews was even more complicated as this community had to function also within the Polish society.

Źródło:

Zapiski Historyczne; 2019, 84, 3; 101-122
0044-1791
2449-8637

Pojawia się w:

Zapiski Historyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Violence as the Cause of Jewish Flight from Poland, 1945–1946
Przemoc jako powód wyjazdów Żydów z Polski w latach 1945–1946

Autorzy:

Semczyszyn, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/52157883.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

emigracja
wykluczenie
marginalizacja etniczna
relacje polsko‑żydowskie
przemoc
antysemityzm
emigration
exclusion
ethnic marginalization
Polish-Jewish relations
violence
antisemitism

Opis:

This article discusses the violence against the Jews as a factor affecting the postwar emigration of Jewish survivors from Poland. The author assumes that violence was related to the exclusion of Jews from the Polish national community. However, this exclusion was of a complex nature and took place primarily not on the political or institutional level, but on the level of social ties. In some part of Polish society Jews were perceived as “others”, “redundant people” or even enemies. Postwar emancipation proclaimed by the communists resulted in the policy of inclusion and made Jews equal, although in practice, even during the so-called Jewish autonomy (1945–1949), there were no equal rights in all areas (e.g. restitution of property). In times of social, economic and political crisis, the emigration of Jews was a favorable phenomenon for the authorities. Thus, the communist government did not encourage emigration, but rather turned a blind eye to it.
Artykuł omawia przemoc jako czynnik wpływający na powojenną emigrację ocalałych Żydów z Polski. Autorka zakłada, że przemoc wiązała się z wykluczeniem Żydów z polskiej wspólnoty narodowej. Wykluczenie to miało jednak złożony charakter i odbywało się w pierwszej kolejności nie na poziomie politycznym czy instytucjonalnym, ale na poziomie więzi społecznych. Przez część społeczeństwa polskiego Żydzi byli postrzegani jako „inni”, „ludzie zbędni”, a nawet wrogowie. Proklamowana przez komunistów powojenna emancypacja zaowocowała polityką inkluzji i prawnym zrównaniem Żydów, choć w praktyce nawet w okresie tzw. autonomii żydowskiej (1945–1949) równouprawnienie nie dotyczyło wszystkich obszarów (np. restytucji mienia). W czasach kryzysu społecznego, gospodarczego i politycznego emigracja Żydów była zjawiskiem korzystnym dla władz. Dlatego też, choć rząd komunistyczny nie zachęcał do wyjazdów, to jednocześnie przymykał na nie oko.

Źródło:

Sprawy Narodowościowe. Seria nowa; 2022, 54
1230-1698
2392-2427

Pojawia się w:

Sprawy Narodowościowe. Seria nowa

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

Pamięć i… troska (S.J. Żurek, Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2021)
Memory and… Care (S.J. Żurek, The Polish-Jewish de-remembering: Essays – Studies – Interpretations, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2021)

Autorzy:

Wójcik-Dudek, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/13152648.pdf

Data publikacji:

2022-11-24

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

memory studies
relacje polsko-żydowskie
Zagłada
literatura polska w Izraelu
emigracja
Polish-Jewish relations
Shoah
Polish literature in Israel
emigration

Opis:

Pamięć i… troska to artykuł recenzyjny poświęcony książce Sławomira Jacka Żurka Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje, która ukazała się w roku 2021 nakładem Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Publikacja lubelskiego badacza stanowi wielopłaszczyznowe rozpoznanie najnowszych ustaleń w zakresie memory studies oraz próbę zastosowania narzędzi interpretacyjnych do lektury konkretnych tekstów literackich podejmujących problematykę relacji polsko-żydowskich. W kręgu zainteresowań Żurka pozostają więc m.in.: poetycki dialog między Franciszką Arnsztajnową a Józefem Czechowiczem, twórczość Arnolda Słuckiego, wizja Polski w tekstach żydowskich poetów działających na emigracji czy współczesne narracje literackie o Zagładzie wchodzące często w popkulturowy dialog z tradycyjnymi toposami judajskimi. Autor przekonuje, że od ponad 30 lat praca nad pamięcią w ramach analiz historycznych, kulturoznawczych i literaturoznawczych pomaga nie tylko przywrócić właściwe proporcje wkładowi polskich Żydów w rozwój polskiej kultury, ale przede wszystkim zweryfikować stereotypy dotyczące relacji między Żydami a nie-Żydami. Publikacja została wysoko oceniona przez literaturoznawców skupionych wokół badań nad relacjami polsko-żydowskimi oraz pamięcią o Holokauście, a niniejszy artykuł recenzyjny jest krytycznym omówieniem tez stawianych przez Żurka.
A review article entitled “Memory and… Care” is an in-depth discussion of the book by Sławomir Jacek Żurek Odpamiętywanie polsko-żydowskie. Szkice – Studia – Interpretacje [The Polish-Jewish de-remembering: Essays – Studies – Interpretations] published in 2021 by The Learned Society of the John Paul II Catholic University of Lublin. The said publicaton by the Lublin-based scholar contains a multi-layered reception of the most recent findings in the field of memory studies, which at the same time purports to utilise them in the process of reading particular literary texts dealing with Polish-Jewish relations. Żurek directs his interpretative endeavour among others at: the poetic dialogue between Franciszka Arnsztajnowa and Józef Czechowicz, the ouevre of Arnold Słucki, the particular vision of Poland sustained in texts by Jewish émigré poets, and at the contemporary literary narratives regarding the Shoah, which oftentimes enter into popocultural dialogue with traditional Jewish topoi. The author’s main claim seems to be that more than 30 years of working through memory within the framework of historical, cultural and literary analyses, has not only hepled to restore correct proportions of the Polish Jews’ contribution to the Polish culture, but most of all to verify the stereotypes pertaining to the Jews’ relationships with non-Jews. The publication has been commended by scholars focused on studies of Polish-Jewish relations and the memory of the Holocaust, while the present review article is a critical discussion of theses put forward by Żurek.

Źródło:

Postscriptum Polonistyczne; 2022, 30, 2; 1-15
1898-1593
2353-9844

Pojawia się w:

Postscriptum Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Koniec kresowego świata – miasteczko Wołożyn i jego dzieje do 1941 r.
The end of the Eastern Borderlands – the history of the town of Wołożyn to 1941

Autorzy:

Głowiński, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/546783.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Tematy:

Kresy północno-wschodnie
Nowogródczyzna
Wołożyn
relacje polsko-białoruskie
relacje polsko-żydowskie
okupacja sowiecka
North-Eastern Confines
Polish-Belarussian relations
Polish-Jewish relations
Soviet occupation

Opis:

Województwo nowogródzkie, istniejące w latach 1921–1939, nie tylko było jednym z najbiedniejszych w II Rzeczypospolitej, ale dotykały go też liczne konflikty społeczno-narodowe i ekonomiczne, z trudnym i niekiedy gwałtownie wybuchającym sporem polsko-białoruskim i polsko-żydowskim na czele. Rolniczy charakter tego w większości bardzo mocno zacofanego regionu Polski podkreślały nie liczne i słabo tu rozwinięte miasta i miasteczka, z prowincjonalnym i nieprzekraczającym 10 tys. mieszkańców Nowogródkiem oraz największym ośrodkiem – Lidą, która miała ich 36 tysięcy. Wytyczone po I wojnie światowej nowe granice państwowe przecinały Województwo Nowogródzkie, w sposób sztuczny oddzielając je od zrośniętej z nim wcześniej Mińszczyzny. Skutkiem tego rozgraniczenia było rozdziel enie rodzin, tradycyjnych rynków i ukształtowanych historycznie krain, co potęgowało tylko zacofanie i biedę tej części Polski. Na obszarze województwa, jak chyba nigdzie indziej w okresie międzywojennym, czas zastygł w miejscu, konserwując kształtującą się wiele wieków rzeczywistość polskich Kresów Północno- -Wschodnich. Agresja sowiecka na Polskę z 17 września 1939 r. i następująca po niej okupacja tych ziem zniszczyła ten w równej mierze archaiczny, co senny, ubogi, ale i barwny w różnorodności etnicznej i kulturowej kresowy świat. Artykuł pokazuje ten koniec, zapisany we wspomnieniach polskich mieszkańców miasteczka Wołożyn, osady leżącej na styku ziemi wileńskiej, nowogródzkiej i mińskiej. Dla przybliżenia tego mało znanego w Polsce kresowego ośrodka przedstawiona też została pokrótce jego historia.
The Nowogródek Voivodeship, existing in the years 1921-1939, was not only one of the poorest in the Second Polish Republic, but also had experienced multiple social, national, and economic conflicts, primarily those difficult and violently breaking out at times: Polish-Belarussian and Polish-Jewish. The agricultural character of this mostly extremely backward region of Poland could have only been highlighted by its few underdeveloped cities and towns, such as Nowogródek, with less than ten thousand inhabitants, and the biggest center – Lida, inhabited by thirty-six thousand people. The new state borders, established after World War I, split the Nowogródek Voivodeship in an unnatural way, separating it especially from Mińszczyzna (Mińsk region), thus dividing families, traditional markets, and historically formed lands, only deepening the backwardness and poverty in the region. It had been a place, like probably nowhere else in the interwar period, where time seemed to have stood still, conserving the forming over many centuries reality of Polish North-Eastern Confines. The Soviet aggression against Poland, which started on the 17th September 1939, and the ensuing occupation, destroyed this borderland world: equally archaic, drowsy, and poor, but also colorful in its ethnicity and culture. This article presents that end, as preserved in the memories of the Polish inhabitants of the town of Wołożyn, a place located at the meeting point of Wileńszczyzna (Wilno region), Nowogródczyzna (Nowogródek regon), and Mińszczyzna. In order to provide a closer look into this little known Borderland town, the author also presented, as breifly as possible, its history.

Źródło:

UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2019, 11, 2; 31-54
2543-8379

Pojawia się w:

UR Journal of Humanities and Social Sciences

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Pożegnanie z obcością. Znaki pamięci żydowskiej w najnowszym dramacie polskim
Farewell to the strangeness. Signs of Jewish memory in the new Polish drama

Autorzy:

Maciupa, Olga

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2116894.pdf

Data publikacji:

2015-12-31

Wydawca:

Akademia Zamojska

Tematy:

collective memory
Jews
stereotypes
Polish-Jewish relations
World War II
pamięć zbiorowa
Żydzi
stereotypy
stosunki polsko-żydowskie
II wojna światowa

Opis:

Jednym z tradycyjnych skojarzeń Żyda jest jego obcość. Obraz Żyda jako obcego wpływa na historyczną pamięć zbiorową w Polsce. Żydzi przez długi czas pozostawali poza dyskursem publicznym i narracjami historycznymi. Artykuł jest próbą rekonstrukcji negatywnych stereotypów na temat Żydów na gruncie współczesnego dramatu polskiego. Sztuki, które będą analizowane, zostały napisane podczas warsztatów przez Tadeusza Słobodzianka i „Laboritorium Dramatu” w 2007 roku w Nasutowie (woj. lubelskie). W wyniku tych spotkań powstały następujące sztuki: „Nasza klasa” T. Słobodzianka, „Walizka” Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, „Żyd” Artura Pałygi, „Nic, co ludzkie” Artura Pałygi, Piotr Ratajczaka, Pawła Passiniego oraz „Compliance.(adherence)” Piotra Rovitskiego. Głównym problemem tych spektakli jest pamięć o stosunkach polsko-żydowskich w czasie II wojny światowej w kontekście nowoczesności. Te teksty teatralne zapowiadały, że w społeczeństwie polskim odbywa się dialog. Dialog ten dotyczył traumatycznych doświadczeń historycznych. Głównym przesłaniem spektakli jest emocjonalne poczucie winy. Wizerunek Żyda uległ przemianie, Żyd nie jest już obcym, został przyjęty do wspólnej przestrzeni kulturowej i pamięci.
One of the traditional connotations of the Jew is his foreignness. The image of the Jew as an alien effects on the historical collective memory in Poland. For the long time Jews had remained out of public discourse and historical narratives. The article attempts the reconstruction of negative stereotypes about Jews on the basis of modern Polish drama. The plays, which will be analyzed, were written during the workshop by Tadeusz Słobodzianek and „Laboritorium Dramatu” in 2007 in Nasutov (Lublin region). As a result of these meetings the following plays were written: „Our Class” by T. Słobodzianek, „Suitcase” by Małgorzata Sikorska-Miszczuk, „A Jew” by Artur Pałyga, „Nothing, that is human” by Artur Pałyga, Piotr Ratajczak, Paweł Passini and „Compliance.(adherence)” by Piotr Rovitski. The main problem of these plays is the memory of Polish-Jewish relations during the Second World War in the context of modernity. These theatre texts had announced, that in the Polish society a dialogue took place. This dialogue concerned traumatic historical experience. The main message of the plays is an emotional feeling of guilt. The image of the Jew has undergone transformation, Jew is not like an alien any more, he was accepted into a common cultural space and memory.

Źródło:

Studia Żydowskie. Almanach; 2015, 5, 5; 29-41
2083-5574

Pojawia się w:

Studia Żydowskie. Almanach

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Wokół dezercji Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie i konfliktu w Palestynie. Sprawa zajść w kibucach Chulda i Ramat ha-Kowesz w 1943 r.
About the Desertion of Jews from the Polish Army in the East and the Conflict in Palestine. The Case of the Incidents in Hulda and Ramat HaKovesh Kibbutzim in 1943

Autorzy:

Pietrzak, Jacek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2233758.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

II wojna światowa
Palestyna
stosunki polsko-żydowskie
stosunki brytyjsko-żydowskie
dezercje
Armia Polska na Wschodzie
Second World War
Palestine
Polish-Jewish relations
British-Jewish relations
desertions
Polish Army in the East

Opis:

Artykuł dotyczy wydarzeń, które miały miejsce w mandatowej Palestynie jesienią 1943 r. Podczas brytyjskich akcji wymierzonych w żydowskie organizacje zbrojne w dwóch kibucach doszło do gwałtownych starć z osadnikami i aresztowań, co wywołało z kolei burzliwe protesty społeczności żydowskiej. Analiza autora ogniskuje się wokół związków tych wydarzeń z relacjami polsko-żydowskimi, zwłaszcza w kontekście sprawy dezercji Żydów z Armii Polskiej na Wschodzie dowodzonej przez gen. Władysława Andersa.
The article deals with events that occurred in Mandatory Palestine in the autumn of 1943. During British operations against Jewish armed organisations in two kibbutzim, there were violent clashes with settlers and arrests, which in turn provoked strong protests from the Jewish people. The author’s analysis focuses on the connections between these events and Polish-Jewish relations, particularly in the context of the case of the desertion of Jews from the Polish Army in the East commanded by General Władysław Anders.

Źródło:

Dzieje Najnowsze; 2022, 54, 3; 69-84
0419-8824

Pojawia się w:

Dzieje Najnowsze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

Żydzi w opinii studentów szkół wyższych Lublina i Zamościa
Jews in the opinion of students from Lublin and Zamość

Autorzy:

Płokita, Mateusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2144047.pdf

Data publikacji:

2012-12-31

Wydawca:

Akademia Zamojska

Tematy:

Jews
Polish-Jewish relations
stereotypes
statistics
data
society
opinions
questionnaire
Żydzi
stosunki polsko-żydowskie
stereotypy
statystyka
dane
społeczeństwo
opinie
ankieta

Opis:

Ogólnym celem niniejszego artykułu jest lepsze zrozumienie stosunków polsko-żydowskich, z naciskiem na postawy Polaków wobec narodu żydowskiego. Badania są tworzone na podstawie odpowiedzi uzyskanych od określonej grupy respondentów składającej się ze studentów. Łączna liczba zaangażowanych ankietowanych w niniejszej analizie ilościowej wynosi 250 osób. Metodą badawczą zastosowaną do zebrania informacji jest kwestionariusz, który zawiera łącznie 24 pytania. Badanie dostarcza danych na temat społecznego poznania stosunków polsko-żydowskich i przyczynia się do lepszego zrozumienia kształtowania się sądów i opinii respondentów na temat Żydów. W niniejszym opracowaniu omówiono szereg problemów badawczych, m.in. kwestie historyczne, polityczne, ekonomiczne i społeczne dotyczące społecznego postrzegania narodu żydowskiego. Pierwszy główny problem badawczy związany jest z określeniem źródła opinii o Żydach. Drugi dotyczy cech, po których rozpoznaje się Żyda. Ostatnie pytanie badawcze dotyczy tego, czy respondenci dostrzegają specyficzne relacje między Żydami a Polakami, a w przypadku odpowiedzi pozytywnej – respondenci mają je określić. W celu przedstawienia wyników badań w sposób obrazowy czytelnik ma do dyspozycji graficzne reprezentacje omawianego zagadnienia. Zarówno wykresy słupkowe, jak i kołowe mają na celu zilustrowanie, jak duże są poszczególne części ogólnej liczby odpowiedzi, które są również proporcjonalne do ilości pozostałych odpowiedzi uzyskanych w badaniu.
The overall aim of this article is to provide a better understanding of the Polish-Jewish relations, placing emphasis on the Polish attitudes towards the Jewish people. The studies are created on the basis of answers received by the specific group of respondents comprised of students. The total number of the engaged respondents in this quantitative analysis is 250. The research method used to gather information is a questionnaire which contains a total of 24 questions. The study provides data on the social cognition of Polish-Jewish relations and contributes to a better understanding of the development of respondents’ judgments and opinions about the Jews. This paper discuss a variety of research problems, interalia, historical, political, economic, and social issues with regard to the public perception of the Jewish people. The first main research problem is related to the identification of the source of opinion about the Jews. The second one concerns the characteristics on which one recognizes a Jew. The last research question is whether the respondents notice specific relations between the Jews and the Poles, and if the answer is positive, the respondents are to determine them. In order to present the research results in a graphic way, the reader is provided with graphic representations of the subject matter. Both bar charts and pie charts aim to depict how big the different parts of a total number of responses are, which are also proportional to the quantity of the rest of responses obtained through the survey.

Źródło:

Studia Żydowskie. Almanach; 2012, 2, 2; 235-278
2083-5574

Pojawia się w:

Studia Żydowskie. Almanach

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

Framing Polish-Jewish Relations Through Shakespeare in Post-war and Contemporary Polish Theatre

Autorzy:

Kowalski, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/39774053.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Polish-Jewish relations
Holocaust
antisemitism
Jerzy Grotowski
Krzysztof Warlikowski
'Hamlet' in Poland
'Hamlet Study'
'The Merchant of Venice' in Poland

Opis:

The paper aims to analyse how the staging of Shakespeare’s texts in post-war and contemporary Poland reflected the indifferent and hostile attitudes of Poles towards Jews, particularly during the Holocaust, and the distortions and gaps in the collective memory regarding the events. In the first part, the author focuses on Hamlet Study (dir. Jerzy Grotowski) performed in 1964 by Laboratory Theatre of 13 Rows in Opole, which is symptomatic of silencing the matter during the communist period. The second part draws from the statement of Jan Ciechowicz, a Polish theatre historian, who claimed that “the Holocaust killed Shylock for Polish stage.” While verifying it, the author analyses selected aspects of three productions directed by Krzysztof Warlikowski (The Tempest (2003), The Merchant of Venice (1994) and The African Tales by Shakespeare (2011)) and juxtaposes them against the background of the changes in collective memory. He argues that the most cogent productions concerning Polish attitudes towards Jews are those that position the audience as witnesses of the acts of re-enacted violence and thus provoke an affective response.

Źródło:

Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance; 2023, 28, 43; 193-207
2083-8530
2300-7605

Pojawia się w:

Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Żydzi w Opatowie w XVI-XVIII wieku
Jews in Opatów in XVI-XVIII Centuries

Autorzy:

Lis, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1934203.pdf

Data publikacji:

2010

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

Żydzi
Opatów
kahał
stosunki polsko-żydowskie
Rzeczypospolita szlachecka
starozakonni
Jews
kahal
polish-jewish relations
The Republic of noble
the old religion

Opis:

First source mention about presence in Opatów four Jewish families comes from 1538 year. Right of settling in this private city the Jewish population got in privilege the Konstantyn Ostrogski from 1545 year. Opatów in second half XVI century was Jews the largest concentration in whole province sandomierskie. Jewish commune suffered particularly during "Swedish deluge” (1655-1660) as well as northern war (1700-1721). To frequent disputes among Polish population and Jewish it came during debating in Opatów of regional council of province sandomierskie. The financial dependence of Jewish commune from owners of city brought to limitation their rights. This is the stately thing of attention also, that Jews in Opatów belonged to common with Catholic craftsmen of guild. In XVIII century two synagogues functioned in Opatów, one stone build from XVI century, second wooden from beginnings XVIII century. It seems, that painting of life of this population in Opatów can be the perfect example of relations Catholic-Jewish in different cities of Rzeczypospolita XVI-XVIII century.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 2; 95-111
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Zbrodnia w wieloetnicznym Lwowie. Żydzi w kryminałach Marka Krajewskiego
Crime in multiethnic Lvow. Jews in Marek Krajewski’s crime stories

Autorzy:

Domagalska, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/690181.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

Marek Krajewski
crime story
Lvow
Polish-Jewish relations
myth of ritual murder
powieść kryminalna
Lwów
relacje polsko-żydowskie
mit mordu rytualnego

Opis:

Recently there has been a boom in Polish popular novels. One of the most widely read genres are crime stories whose plot is set in the interwar Poland, in which the authors must take into consideration the demographics of that time. One of the most popular authors and pioneer of this type of crime stories is Marek Krajewski. In this article, I analyze his cycle of novels about detective inspector Popielski (Głowa Minotaura, Erynie, Liczby Charona) the plots of which are set in pre-war Lvow. I study how Krajewski presents the diversity of the Jewish minority and the types of clichés or stereotypes he uses. I especially focus on the myth of ritual murder and try to consider if this representation is legitimized, taking into consideration that the highly readable popular novel is an important tool to shape or modify ethnic myths and imageries.

Źródło:

Prace Polonistyczne; 2017, LXXII; 71-85
0079-4791

Pojawia się w:

Prace Polonistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Relacje polsko-żydowskie w powiecie wieluńskim w II Rzeczypospolitej
Polish-Jewish Relations in the Wieluń District in the Second Polish Republic

Autorzy:

Widera, Michał

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26850484.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Akademia Zamojska

Tematy:

Wieluń district
Polish-German border
Wieluń
Polish-Jewish relations
Jews
Second Polish Republic
powiat wieluński
granica polsko-niemiecka
relacje polsko-żydowskie
Żydzi
II Rzeczpospolita

Opis:

Zagadnienie relacji polsko-żydowskich w powiecie wieluńskim w II Rzeczypospolitej nie było podejmowane przez wielu badaczy. Trudno jest dokonać ich jednoznacznej oceny ze względu na złożoność problemu. Były one kształtowane przez ówczesną sytuację społeczno-ekonomiczną. Sprowadzały się one do: handlu, wydarzeń społecznych i religijnych oraz polityki. Niezależnie od przykładów zarówno przyjaznego współistnienia, jak i incydentalnych zdarzeń o charakterze przestępczym, w omawianym okresie splecione dzieje ludności polskiej i żydowskiej wpłynęły na dynamiczny rozwój społeczny tych terenów w warunkach niepodległego kraju. Obecność Żydów na tych terenach, którzy byli skupieni w siedmiu gminach wyznaniowych, została zakończona w wyniku skutków II wojny światowej.
The issue of Polish-Jewish relations in the Wieluń district in the Second Polish Republic has not been explored by many researchers. Due to the complexity of the problem, it is difficult to define these relations unequivocally. They were shaped by the socio-economic situation of the day, and were related to trade, social and religious events, and politics. Regardless of the examples of both friendly coexistence and incidental criminal events, in the discussed period, the interwined history of the Polish and Jewish populations influenced the dynamic social development of these territories in the Polish independent state. The Jews, who were organized into seven religious communities, disappeared from the region as a result of the Second World War.

Źródło:

Studia Żydowskie. Almanach; 2022, 12; 53-76
2083-5574

Pojawia się w:

Studia Żydowskie. Almanach

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Społeczność żydowska Międzyrzeca Podlaskiego w okresie międzywojennym
The Jewish Population of Międzyrzec Podlaski in the interwar period

Autorzy:

Borysiuk, Mateusz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2144059.pdf

Data publikacji:

2012-12-31

Wydawca:

Akademia Zamojska

Tematy:

Podlasie
Second Polish Republic
interwar period
political life
economy
Jews
Polish-Jewish relations
II Rzeczpospolita
okres międzywojenny
życie polityczne
gospodarka
Żydzi
stosunki polsko-żydowskie

Opis:

Artykuł jest próbą przedstawienia obrazu społeczności żydowskiej mieszkającej w Międzyrzecu Podlaskim w okresie II Rzeczypospolitej. Głównym celem autora artykułu jest przedstawienie życia społeczności żydowskiej w Międzyrzecu Podlaskim, w tym działalności placówek służby zdrowia oraz udziału Żydów w życiu politycznym miasta. Ważna część artykułu dotyczy udziału Żydów w życiu gospodarczym Międzyrzeca. Artykuł przyczynia się do poszerzenia wiedzy na temat współżycia polsko-żydowskiego w latach poprzedzających II wojnę światową na Podlasiu.
The article is an attempt to present the image of Jewish community living in Międzyrzec Podlaski during the Second Republic. The main aim of the author of this article is to present the life of the Jewish community in Międzyrzec Podlaski including activities of healthcare facilities and the participation of the Jews in the political life of the city. Important part of the article refers to participation of the Jews in econo-mic life of Międzyrzec. The article helps to broaden the knowledge of Polish-Jewish coexistence in the years preceding World War II in the Podlasie Region.

Źródło:

Studia Żydowskie. Almanach; 2012, 2, 2; 87-104
2083-5574

Pojawia się w:

Studia Żydowskie. Almanach

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

W cieniu zagłady i „czarnej ziemi”: Henryk Strasman, ambasador A.J. Biddle a podziemna organizacja palestyńska Irgun Cwai Leumi

Autorzy:

Weinbaum, Laurence

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2216246.pdf

Data publikacji:

2015-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

Polish-Jewish relations
Zionism
Palestine
Henryk Strasman
Alicja Strasman
Vladimir Jabotinsky
Abraham Stern
A.J. Biddle
Irgun Zvai Leumi
New Zionist Organization

Opis:

In his new bestseller, Black Earth, Thimoty Snyder spotlights the covert relationship at the end 1930s between the Polish Government and the Irgun Zvai Leumi, the Jewish underground formation in Palestine affiliated with Vladimir Jabotinsky’s New Zionist Organization. One of the most important figures in that affair was the Irgun representative in Poland, Henryk Strasman, a Warsaw assistant public prosecutor who was later murdered by the NKVD in Kharkov in April 1940, together with other Polish officers in Soviet captivity. Ably aided by his wife, Alicja Strasman (née Friedberg), and in close cooperation with the shadowy Abraham Stern, he sought to acquire arms and ammunition and to secure the training of the Irgun cadres by the Polish army. Strasman was also involved in the establishment of a militant Polish- -language bi-weekly (Jerozolima Wyzwolone) and another paper (Di Tat) in Yiddish to popularize the cause of the insurgency in Palestine among the Jewish public in Poland. In December 1938, Strasman briefed the American ambassador to Poland, A.J. Biddle, on his undertakings. Biddle’s report to Secretary of State Cordell Hull about that meeting adds to our knowledge of clandestine Zionist activity in Poland and illuminates Strasman’s tragic and little-known story.

Źródło:

Themis Polska Nova; 2015, 2(9); 106-114
2084-4522

Pojawia się w:

Themis Polska Nova

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Życia opłacone dwukrotnie? O publikacji Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie Anny Bikont
Lives Paid for Twice? On Anna Bikont’s Book The Price. In Search of Jewish Children after the War

Autorzy:

Bartnicka, Alicja

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2233755.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie

Tematy:

Holocaust
II wojna światowa
dzieci żydowskie
Lejb Majzels
relacje polsko-żydowskie
ostateczne rozwiązanie
World War II
Jewish children
Leib Majzels
Polish-Jewish relations
Final Solution

Opis:

Losy osób ocalonych z Holocaustu cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem badaczy, którzy na łamach swoich publikacji postanawiają oddać głos bezpośrednim świadkom tragicznych wydarzeń II wojny światowej. Cel ten przyświecał także Annie Bikont, która w pracy Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie przedstawiła historie dzieci wyratowanych z Zagłady. Niniejszy artykuł stanowi próbę omówienia i oceny dokonanej przez autorkę analizy oraz wyciągniętych przez nią na tej podstawie wniosków.
The fate of Holocaust survivors enjoys the unwavering interest of researchers who, in their publications, decide to give voice to the eyewitnesses of the tragic events of the Second World War. Anna Bikont also pursued this aim and, in her book Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie (The Price. In Search of Jewish Children after the War), she presented the stories of children rescued from the Holocaust. This article attempts to discuss and evaluate the author’s analysis and the conclusions she draws from it.

Źródło:

Dzieje Najnowsze; 2022, 54, 3; 209-218
0419-8824

Pojawia się w:

Dzieje Najnowsze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

„Lebensraum” i przestrzeń „abjectu”. O „Białym kamieniu” Anny Boleckiej
Lebensraum and the Space of Abject Art: On „Biały kamień” by Anna Bolecka

Autorzy:

Dajnowski, Maciej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1449155.pdf

Data publikacji:

2021-07-15

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

tożsamość
postpamięć
przestrzeń literacka
przestrzeń jako metafora
relacje polsko-żydowskie
identity
post-memory
literary space
space as a metaphor
Polish-Jewish relations

Opis:

Artykuł poświęcony jest analizie kategorii przestrzeni literackiej potraktowanej tu jako metafora odniesiona raczej do wymiarów doświadczenia tożsamościowego, pamięci i postpamięci niż jako termin spacjologiczny sensu stricto. Przedmiotem rozważań jest powieść Anny Boleckiej Biały kamień, a ściślej – ukryte w niej tropy zatartej i wypartej pamięci o żydowskiej (współ)genealogii dzisiejszej polskości. Analizy poetyki powieściowej prowadzą do ujawnienia wagi postaci kobiecych, które prócz ściśle fabularnych funkcji pełnią też role wielkiej metafory utraconej (żydowskiej) matki dzisiejszej, w dominującym stopniu katolickiej, Polski. Szczególną wagę mają tu obrazy o charakterze abiektalnym, zgodnie z intuicją Julii Kristevej, ujawniające ambiwalentny charakter relacji dziecko-matka i tym samym wskazujące na dialektyczny charakter nie-pamięci (katolickich) Polaków o ich żydowskich korzeniach.
The article analyzes the category of literary space which is understood here rather as a metaphor of experiencing identity, memory and post-memory than as a spatial term sensu stricto. The author reflects on the novel by Anna Bolecka, Biały kamień [White stone], and more specifically on the hidden tropes of the blurred and denied past memories  of Jewish genealogical component of today’s Polishness. The reading of the novel’s poetics demonstrates the importance of female characters that, apart from their function in the plot construction, figuratively signify the lost Jewish mother of today’s, mostly Catholic, Poland. In addition, following the thinking of Julia Kristeva, of special significance are the images of abject art.

Źródło:

Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2021, 18; 49-65
2082-9701
2720-0078

Pojawia się w:

Białostockie Studia Literaturoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Polscy uchodźcy wojenni w Palestynie w okresie wojny domowej arabsko-żydowskiej (listopad 1947 – maj 1948)
Polish War Refugees in Palestine During the Arab-Jewish Civil War (November 1947 – May 1948)

Autorzy:

Patek, Artur

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038473.pdf

Data publikacji:

2020

Wydawca:

Akademia Ignatianum w Krakowie

Tematy:

stosunki polsko-żydowskie
stosunki polsko-arabskie
polscy uchodźcy w Palestynie
wojna domowa w Palestynie 1947-1948
Polish refugees in Palestine
Polish-Jewish relations
Polish-Arab relations
civil war in Palestine 1947-1948

Opis:

W latach 1940–1948 Palestyna była ważnym ośrodkiem polskiego uchodźstwa wojennego. W 1945 roku przebywało tam około siedmiu tysięcy Polaków. Gdy pod koniec 1947 roku wybuchła wojna domowa, położenie uchodźców skomplikowało się. Pojawiły się podejrzenia, że Polacy angażują się w konflikt arabsko-żydowski. Na wytworzenie się tej sytuacji wpłynęło kilka czynników: (1) rozmieszczenie ludności polskiej zarówno w ośrodkach żydowskich (Tel Awiw, zachodnia Jerozolima), jak i arabskich (wschodnia Jerozolima, Jafa); (2) właściwa każdej wojnie atmosfera podejrzliwości; (3) działalność agentów władz warszawskich, którzy twierdzili, że emigracja polska jest „faszystowska”; (4) obecność wśród wygnańców osób karanych i z marginesu społecznego. Ponieważ problemem uchodźców był brak pieniędzy, możliwe, że ten i ów Polak licząc na zdobycie dodatkowego grosza na własną rękę, mieszał się w konflikt. Sytuację komplikowało to, że władze RP na obczyźnie straciły w lipcu 1945 roku uznanie mocarstw i uchodźcy (którzy w większości popierali rząd w Londynie) znaleźli się na łasce najpierw Wielkiej Brytanii, a następnie UNRRA i IRO. Dla Polaków było dramatem, że o ich losach nie decydowali już rodacy. Artykuł powstał na podstawie materiałów archiwalnych ze zbiorów Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Biblioteki Polskiej POSK w Londynie oraz Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Wykorzystano również prasę wydawaną w Palestynie i ośrodkach polskiej emigracji.
In the years 1940–1948 Palestine was an important center for Polish refugees of war. In 1945, about seven thousand Poles stayed there. When civil war broke out at the end of 1947 the position of refugees became more complicated. There were suspicions that the Poles were involved in the Arab-Jewish conflict. The emergence of this situation was influenced by several factors: (1) the distribution of the Polish population in both Jewish (Tel Aviv, West Jerusalem) and Arabic (Eastern Jerusalem, Jaffa) centers; (2) the atmosphere of suspicion typical for any war; (3) Agents of the Warsaw authorities who claimed that Polish emigration was “fascist;” (4) the presence of people with criminal records and coming from the margins of society among the refugees. The exiled were plagued by a lack of money. It is possible that individual Poles did engage in the conflict in the hope of earning a little money. The situation was complicated by the fact that the Polish authorities in exile lost the recognition of political powers in July 1945 and the refugees (most of whom supported the government in London) found themselves at the mercy of Great Britain, and then the UNRRA and IRO. For the Poles it was tragic that their fate was not already decided by their compatriots. This article is based on archive materials from the collections of the The Polish Institute and Sikorski Museum in London, the Polish Library POSK in London and the Archive of the Institute of National Remembrance in Warsaw. Also the press issued in Palestine and centers of Polish emigration was used.

Źródło:

Perspektywy Kultury; 2020, 31, 4; 125-148
2081-1446
2719-8014

Pojawia się w:

Perspektywy Kultury

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

Tekst w kulturze, kultura w tekście. Tradycja łacińska i literatura staropolska w Spowiedzi Calka Perechodnika
Text in Culture, Culture in Text. The Latin Tradition and Old-Polish Literature in Calek Perechodnik’s Spowiedź [Confession]

Autorzy:

Skwara, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1533308.pdf

Data publikacji:

2013-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Holocaust
journal
Polish-Jewish-German relations during the Holocaust
manipulations
Latin and Old-Polish tradition
apothegm and proverb

Opis:

The article analyses and interprets the apothegms and quotations from ancient and old-Polish literature in one of the most important testimonies of the Holocaust in world literature. In Polish criticism, there are few discussions of Perechodnik’s journal, and the existing articles are controversial because of their biased interpretations, which, in the present author’s opinion, are often manipulatory. It seems that the Polish intepretators of Spowiedź try, contrary to the author’s clear intention, to inscribe the text in the current controversies between Poles and Jews, while disregarding the third nation (Germans), and to turn Perechodnik into a postmodern author, because it allows for suspension of ethical rules. The greatness and tragedy of the author, however, stand for their own without such manipulations.

Źródło:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2013, 22; 33-53
1233-8680
2450-4947

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Meandry dialogu. Polacy i Żydzi w dyskursie prasowym międzywojennego Białegostoku
Windings of Dialogue.Poles and Jews in the press discourse in Bialystok (1919 – 1939)

Autorzy:

Sztop-Rutkowska, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1374024.pdf

Data publikacji:

2007

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Dyskurs
naród
stosunki etniczne
konflikt etniczny
kooperacja
strategie dyskursywne antysemityzm stosunki polsko-żydowskie
discourse
nation
ethnic relations
ethnic conflict
cooperation
discursive strategie
anti-Semitism
Polish-Jewish relations

Opis:

This article presents how the discourse analysis can be used in the ethnic studies. The theoretical base of this study is developed with two varieties of Critical Discourse Analysis: the Vienna School (R. Wodak) and cognitive-oriented approach (T. van Dijk). The study is concerned with the press discourse of Polish-Jewish relations in the interwar Bialystok.
Niniejszy artykuł przedstawia próbę zastosowania pojęcia dyskursu w badaniu zjawiska etniczności. Głównymi inspiracjami teoretycznymi były prace związane z dwoma nurtami krytycznej analizy dyskursu: szkołą wiedeńską (R. Wodak) oraz kognitywną analizą dyskursu (T. van Dijk). Zbadano jeden z historycznych przejawów publicznego dyskursu etnicznego dotyczącego stosunków polsko-żydowskich prezentowanych w międzywojennej lokalnej prasie w Białymstoku.

Źródło:

Przegląd Socjologii Jakościowej; 2007, 3, 2; 63-81
1733-8069

Pojawia się w:

Przegląd Socjologii Jakościowej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Przez ruiny i zgliszcza. Społeczne i kulturowe zmiany powojennej rzeczywistości widziane oczyma Mordechaja Canina.

Autorzy:

Kawa, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/462581.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie

Tematy:

zagłada Żydów
powojenna Polska
relacje polsko-żydowskie
narracje o byłych obozach
Żydzi w Polsce po wojnie
Jewish extermination
Polish-Jewish relations
narrations about the former camps
Jews in Poland after war

Opis:

Artykuł ukazuje powojenną Polskę, widziana oczyma Mordechaja Canina – Żyda urodzonego w Sokołowie Podlaskim, który przyjeżdża po wojnie do kraju, by zobaczyć, jak wygląda „pożydowskie” życie w Polsce. Ogląda powojenną rzeczywistość z perspektywy żydowskiej. Stara się sprawdzić, co zostało po zgładzonych w Holokauście współbraciach. W artykule nie relacjonuje całej opowieści Canina. Ograniczam się do kilku wątków. Pierwszym z nich będzie cisza, związana ze zmianą struktury demograficznej odwiedzanych miasteczek. W drugim wątku odnoszę się do macew jako powojennych przedmiotów „codziennego użytku” i żydowskich kirkutów, w wielu przypadkach rozgrabionych i zniszczonych w czasie II wojny lub po jej zakończeniu. Trzeci wątek jest próbą opisania relacji polsko-żydowskich w odniesieniu do żydowskiego dobytku, który został w domach opuszczonych przez Żydów. Ostatni wątek poświęcony został wizycie Canina w byłych obozach koncentracyjnych i w obozach zagłady. Wszystkie te tematy pokazują, jak zmieniła się rzeczywistość społeczno-kulturowa i religijna w powojennej Polsce, na której ziemiach dokonała się tak straszna tragedia, jaką była Zagłada. W podsumowaniu odnoszę się więc do relacji polsko-żydowskich, na które tragedia Holokaustu także odcisnęła swoje piętno.
Abstract This article attempts to present one of the post-war Poland's face seen by Mordechaj Canin – Jew, born in Sokolow Podlaski, who came to Poland after war to see how the Jewish life looks like in the country. Canin sees the post-war reality from the Jewish perspective. He tries to check what remained after Polish Jews killed during the Holocaust. I do not relate whole Canin's story in my article but I focus on few threads. First one is the silence connected with the change of demographical structure in visited towns. In the second thread I write about Jewish tombstones which can be defined as 'objects of everyday use' in Poland after war. I also mention about Jewish cemeteries. Many of them were devastated during the WWII and after. The third thread attempts to describe the Polish-Jewish relations with reference to Jewish belongings left in their houses. Last thread was focused on Canin's visits to former concentration and death camps. All of those subjects show how the social-cultural and religion reality in post-war Poland, where the tragedy of the Holocaust took place has changed. In summary I refer once again to Polish-Jewish relations marked by the Holocaust.

Źródło:

Language. Culture. Politics. International Journal; 2019, 1; 93-103
2450-3576
2719-3217

Pojawia się w:

Language. Culture. Politics. International Journal

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

Notatki z wygnania. Skibet. Hatikvah (1970/2010) i Return To Poland (1981) Mariana Marzyńskiego
Notes From Exile. Skibet. Hatikvah (1970/2010) And Return To Poland (1981) Mariana Marzyńskiego

Autorzy:

Preizner, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/449346.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

Tematy:

Marian Marzyński
emigracja
Marzec’68 w Polsce
film dokumentalny
relacje polsko-żydowskie,
polscy Żydzi
Marian Marzynski
emigration
March of 68 in Poland
documentary
Polish-Jewish relations
Polish Jews

Opis:

Marian Marzyński jest znanym i cenionym twórcą filmów dokumentalnych, w których, bazując w dużej mierze na własnej biografii, opowiada o trudnych polsko-żydowskich relacjach oraz dwudziestowiecznej historii. Charakterystyczny styl reżysera – stała obecność w świecie przedstawionym, autorski komentarz, liczne nawiązania do własnego życiorysu, prowadzona z ręki kamera, wykorzystywanie materiałów z gromadzonego przez dziesięciolecia archiwum – pozwalają mu snuć narrację z perspektywy świadka i uczestnika wielkiej Historii. Istotnym wątkiem w twórczości reżysera jest emigracja. Zmuszony do niej w wyniku wydarzeń określanych wyrażeniem „Marzec ‘68”, jako pierwszy przekuł to doświadczenie na wypowiedzi artystyczne. Jego debiut zagraniczny – zrealizowane dla duńskiej telewizji „Skibet/Hatikvah” (1970/2010) – to pierwszy zapis filmowy sytuacji, w jakiej znaleźli się Polacy żydowskiego pochodzenia, którzy opuścili Polskę w wyniku antysemickiej nagonki. Obraz ludzi pozostających w zawieszeniu, niepewnych przyszłego losu i własnej tożsamości, jest przejmujący, mimo – a może właśnie dzięki niemu – surowości i skromności obrazu. Poświęcony mu tekst Joanny Preizner osadza filmy Marzyńskiego w historycznym, politycznym i obyczajowym kontekście, czyniąc ze wspomnień marcowych emigrantów osobną opowieść, niezbędną do zrozumienia wydarzeń i wypowiedzi pokazanych na ekranie.
Marian Marzyński is a well-known and valued director of documentary films in which, basing mostly on his own biography, he talks about difficult Polish-Jewish relations and 20th-century Eastern European history. The director’s characteristic style – constant presence in the diegesis, author’s commentary, numerous references to his own biography, camera from the hand, using materials from the archive collected for decades - allow him to narrate the narrative from the perspective of a witness and participant in the great History. An important thread in the director’s work is emigration. Forced to leave his homeland as a result of the events called “March ‘68,” he was the first to translate this experience into artistic expression. His debut abroad – made for the Danish television “Skibet / Hatikvah” (1970/2010) – is the first recording of a situation in which Poles of Jewish origin found themselves after leaving Poland as a result of anti-Semitic campaign. The image of lost people, unsure of their future fate and their own identity, is absolutelty impressive, despite – or maybe thanks to – the severity and modesty of the image. The text by Joanna Preizner on that picture sets Marzyński’s films in a historical, political and moral context, making the memories of March ‘68 emigrants a separate story, necessary to understand the events and statements shown on the screen.

Źródło:

Polonia Journal; 2019, 10; 67-125
2083-3121

Pojawia się w:

Polonia Journal

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

The Anti-Semitic Riots on the Territories of the Kingdom of Poland at the Beginning of Independence

Autorzy:

Zieliński, Konrad

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2117289.pdf

Data publikacji:

2013-12-31

Wydawca:

Akademia Zamojska

Tematy:

Kielce pogrom
Polish-Ukrainian conflict
Eastern Galicia
Lviv events
anti-Semitism
Polish-Jewish relations
the Kingdom of Poland
pogrom kielecki
konflikt polsko-ukraiński
Galicja Wschodnia
wydarzenia lwowskie
antysemityzm
stosunki polsko-żydowskie
Królestwo Polskie

Opis:

The last year of the Great War brought the enhancement of the activities of the political parties, both the Polish and the Jewish ones, as well as deterioration of Polish-Jewish rela-tions. The attitudes reluctant to cooperate with the Poles took hold among the Jews or rather a belief that there were no actual chances for the agreeable fixing of its principles. Another reason for the mutual grievances became forcing the national and cultural autonomy by some of the Jewish parties and the attempts to search for the adherents of such demands in the West. The events in Lvov (Lviv, Lemberg) and the growing Polish-Ukrainian conflict in the Eastern Galicia became yet another inflammatory point in the Polish-Jewish relations. The rumours, which reached the Kingdom of Poland saying that the Jews sympathised with the Ukrainians in Galicia and ‘shoot the Polish soldiers at the back’ added to the traditional accusations addressed at Jews (cooperation with the Germans and Austrians, sympathising with the communists), one more element, the consequences of which are hard to ignore. At the same time, the anti-Semitic propaganda has collected all the oppositional declarations of the Jews and their critical remarks about the Polish rules and then, distorting them consciously, presented the Jewish population as an element hostile to the Polish state, which in general was not true. In autumn 1918, the Jewish population greeted the liberation of the Polish lands with fear. Those were not groundless fears: one could notice, as early as in spring that year that the hostility towards the Jews undertook the increasingly severe forms. The serious anti Semitic riots took place in the Kingdom of Poland in November 1918, and some of them, like the one in Kielce and probably in a few other towns of the Kielce Province, were in fact pogroms. The next year brought a new wave of anti-Jewish pogroms and violence.
Ostatni rok Wielkiej Wojny przyniósł nasilenie działalności partii politycznych, zarówno polskich, jak i żydowskich, a także pogorszenie stosunków polsko-żydowskich. Wśród Żydów utrwalała się postawa niechętna współpracy z Polakami, a raczej przekonanie, że nie ma realnych szans na ugodowe ustalenie jej zasad. Inną przyczyną wzajemnych pretensji stało się forsowanie przez część stronnictw żydowskich autonomii narodowej i kulturalnej oraz próby poszukiwania zwolenników takich postulatów na Zachodzie. Kolejnym punktem zapalnym w stosunkach polsko-żydowskich stały się wydarzenia lwowskie (Lwów) i narastający konflikt polsko-ukraiński w Galicji Wschodniej. Pogłoski, które docierały do Królestwa Polskiego, mówiące o tym, że Żydzi sympatyzują z Ukraińcami w Galicji i „strzelają w plecy polskim żołnierzom”, dodały do tradycyjnych oskarżeń kierowanych pod adresem Żydów (współpraca z Niemcami i Austriakami, sympatyzowanie z komunistami) jeszcze jeden element, którego konsekwencje trudno zignorować. Równocześnie propaganda antysemicka zebrała wszystkie opozycyjne deklaracje Żydów i ich krytyczne uwagi pod adresem polskich zasad, a następnie, świadomie je przeinaczając, przedstawiła ludność żydowską jako element wrogi państwu polskiemu, co na ogół nie było prawdą. Jesienią 1918 roku ludność żydowska z obawą powitała wyzwolenie ziem polskich. Nie były to obawy bezpodstawne: już wiosną tego roku można było zauważyć, że wrogość wobec Żydów przybierała coraz ostrzejsze formy. Poważne rozruchy antysemickie miały miejsce w Królestwie Polskim w listopadzie 1918 roku, a niektóre z nich, jak ten w Kielcach i zapewne w kilku innych miastach województwa kieleckiego, były w istocie pogromami. Kolejny rok przyniósł nową falę pogromów i przemocy antyżydowskiej.

Źródło:

Studia Żydowskie. Almanach; 2013, 3, 3; 87-94
2083-5574

Pojawia się w:

Studia Żydowskie. Almanach

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

Das Verhältnis der Kommunistischen Partei Polens zum Judentum nach 1945
Stosunek partii komunistycznej w Polsce do Żydów po 1945 roku

Autorzy:

Piotrowski, Mirosław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1954340.pdf

Data publikacji:

2003

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

stosunki polsko-żydowskie
antysemityzm
antypolonizm
władze bezpieczeństwa w PRL
Żydzi
komunizm
historia PRL
Polish-Jewish Relations
anti-semitism
anti-polonism
security authorities in the Polish People's Republic
Jews
communism
history of the Polish People's Repubic

Opis:

Narzucona siłą Polsce w 1944 r. tzw. „władza ludowa”, skupiała w swych szeregach zarówno ludność pochodzenia polskiego jak i w znacznej mierze pochodzenia żydowskiego. Stan taki był pochodną celowej polityki J. Stalina, który podczas tworzenie pierwszych zrębów administracyjnych przyszłej PRL na bazie Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich (ZPP) oraz Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) zalecał, aby na listach kandydatów zdecydowanie preferowano towarzyszy pochodzenia żydowskiego, dążąc do tego aby wszędzie stanowili większość. Stwierdzano wprost, że ich narodowe pochodzenie gwarantuje większą pewność dyspozycyjności niż komunistów polskich. Koncepcji tej bezskutecznie próbowali się m.in. przeciwstawiać polscy generałowie walczący po stronie Armii Czerwonej, jak Karol Świerczewski i Zygmunt Berling. Współdziałający z Sowietami zarówno Polacy jak i Żydzi, przez społeczeństwo polskie postrzegani byli jako zdrajcy. Wedle zgodnej opinii historyków, pomimo fluktuacji różnych osób na ważnych rządowych stanowiskach, faktycznie w Polsce wlatach 1944-1956 decydowała i rządziła trójka: Bolesław Bierut, Jakub Berman i Hilary Minc. Dwóch ostatnich było pochodzenia żydowskiego i określali się jako Żydzi. Do dziś trwa w Polsce spór na temat procentowego udziału Żydów w strukturach komunistycznej władzy, lecz nie dokonano jeszcze szczegółowych rachunków. Jednakże a priori przyjmowane jest twierdzenie, iż ogólnie biorąc była to „żydo-komuna”. Szczególnie znienawidzonym stał się Resort Bezpieczeństwa Publicznego, później MBP, w którym wszystkie ważniejsze stanowiska obsadzono ludźmi pochodzenia żydowskiego. Wprawdzie na jego czele stał Polak Stanisław Radkiewicz, ale wiceministrami byli Żydzi m.in. Mieczysław Mietkowski i Roman Romkowski, później Antoni Alster (w Komitecie ds. Bezpieczeństwa Publicznego). Najważniejszymi departamentami w tym ministerstwie również zawiadywali ludzie pochodzenia żydowskiego. Departamentem V ds. walki z Kościołem i środowiskiem inteligencji kierowała lwowska żydówka Julia Brystyger. Dyrektorem Departamentu VII ds. cenzury był Józef Czaplicki; Departamentem X, dbającym o „czystość” szeregów partii komunistycznej kierował Anatol Fejgin; wicedyrektorem był zbiegły na Zachód w 1953 r. Józef Światło (Izaak Fleishfarb). Głównym Urzędem Cenzury kierował Marcel Reich (Ranicki), dyrektorem Departamentu Więziennictwa MBP był Jerzy-Dagobert Łańcut; szefem Departamentu Śledczego był osławiony sadysta płk Józef Goldberg-Różański. Wszystko to sprzyjało umacnianiu przeświadczenia, że winę za powojenne zniewolenie narodu polskiego ponoszą Żydzi. Podobnego zdania był także prymas Polski kard. August Hlond. Rosnąca bariera uprzedzeń pomiędzy Polakami a Żydami czyniła z tych ostatnich dogodny instrument polityki prowadzonej przez Stalina. Potrzebował on bowiem zwolenników bezwzględnie zaufanych, po których mógł się spodziewać całkowitej lojalności, a więc ludzi możliwie osamotnionych, bez zaplecza rodzinnego, sąsiedzkiego – którzy partię komunistyczną uczynią swym jedynym kręgiem odniesienia. Logicznie rzecz biorąc Żydzi przebywający po wojnie w Polsce powinni mieć wsparcie i zagwarantowaną opiekę przynajmniej ze strony komunistów i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Tak jednak nie było, gdyż stali się oni nie podmiotem, a przedmiotem politycznej rozgrywki. Dla współrodaków ze wspomnianych komunistycznych formacji nadrzędnym celem było zwycięstwo idei rewolucji oraz posłuszne wypełnianie dyrektyw Stalina. Na tak zbudowanym ołtarzu całkowicie poświęcono interes jednostki – także „zwykłego” Żyda. Podkreślić należy, iż na nastrojach społeczeństwa polskiego względem tzw. „kwestii żydowskiej” władze komunistyczne „grały” świadomie – nie bacząc na tragiczny finał. Większość historyków w Polsce nie ma wątpliwości, iż antyżydowskie rozruchy i próby ich wzniecenia w Krakowie, Rzeszowie, Lublinie, a przede wszystkim najbardziej znane i tragiczne w skutkach – w Kielcach, były prowokacją. Oznacza to, że ludność polska była celowo prowokowana przez aparat komunistyczny, w którym czynni byli przecież Żydzi, do wystąpień przeciw „zwykłym” Żydom, a nawet do pogromów. W jednym z podziemnych pism Zrzeszenia WiN „Honor i Ojczyzna” znalazło się znamienne zdanie: „Żydzi stali się więc niebezpiecznym narzędziem w ręku tych, którzy są bardziej komunistami niż ... Żydami”. Nie dziwi więc, że pozostający w Polsce Żydzi czuli się zagubieni. Ich los znalazł się pomiędzy przysłowiowym „młotem i kowadłem”. Mieli jednak do wyboru kilka wariantów: albo wyjechać z Polski, albo zmienić nazwisko i „wtopić się” w społeczeństwo polskie, albo też przystąpić do obozu rządzącego, zasilając szeregi „żydo-komuny”. Niezdecydowani skazani byli, w zaistniałych warunkach, na alienację. Żydzi, którym udało się przeżyć niemiecką okupację, obozy koncentracyjne, pałali chęcią rewanżu i zemsty na Niemcach, którzy byli sprawcami zagłady ich całych rodzin. Okazję taką stworzyli koledzy z UB, masowo werbując ich do tej formacji. Kompleksowo zjawisko to opisał amerykański Żyd – John Sack w książce pt. Oko za oko. Przemilczana historia Żydów, którzy w 1945 r. mścili się na Niemcach. W łonie komunistycznej partii trwała ostra walka, w której przełomem stała się śmierć Stalina w 1953 r. oraz odwilż polityczna po październiku 1956r. Od dawna bowiem ścierały się ze sobą, walcząc owpływy i władzę, dwie frakcje komunistów: Żydzi, przybyli wraz z Armią Czerwoną do Polski, i grupa polskich komunistów walczących w czasie II wojny światowej w podziemiu – tzw. „partyzanci” – z ministrem spraw wewnętrznych Mieczysławem Moczarem na czele. Dojście W. Gomułki do władzy w 1956 r. wpłynęło na wzmocnienie tej drugiej grupy. Odpowiedzialność za zbrodnie stalinowskie wygodnie było zrzucić właśnie na funkcjonariuszy żydowskich i pod pretekstem „wypaczeń idei socjalizmu” rozpocząć czystki w aparacie bezpieczeństwa ipartii. Część zwalnianych funkcjonariuszy-Żydów wyjeżdżała na Zachód Europy, do USA i Izraela. Według statystyk międzynarodowych w 1948 r. mniejszość żydowska liczyła w Polsce 88 tys. osób. Znaczna część emigrowała do Izraela już w latach 1949-1951. W zorganizowanych transportach emigrowało tam ok. 28. tys. Żydów. W latach 1956-1957 z Polski odpłynęła kolejna fala Żydów którą oblicza się na ok. 40 tys. osób. Dodać jednak trzeba, że połowę z nich stanowili dopiero co repatriowani Żydzi z terytorium Związku Radzieckiego. Emigracji tej towarzyszyły komentarze, że Żydzi uciekają z Polski, bojąc się odpowiedzialności za swoje zbrodnie popełnione w okresie stalinowskim („błędów i wypaczeń”), a także ze względu na obawę przed polskim antysemityzmem, rozbudzonym przez popełnione zbrodnie. Wśród wyjeżdżających było faktycznie wielu komunistów. W marcu 1957 r. zawarta została polsko-radziecka umowa, na mocy której do 31 marca 1959 r. repatriowano do Polski 224 tys. osób. W grupie tej przyjechało ok. 40 tys. osób pochodzenia żydowskiego, ale większość z nich w Polsce nie pozostała. W latach 1967-1968 liczbę Żydów w Polsce szacowano na 25-30 tys. W partii komunistycznej (PZPR) wyodrębniły się dwie nieformalne grupy: tzw. „puławska” i „natolińska”, nazwane tak od miejsc w których się zbierali. W skład pierwszej z nich bardziej liberalnej – tzn. domagającej się zmian, wchodzili w większości komuniści pochodzenia żydowskiego w skład drugiej tzw. „partyjny beton” – wwiększości zachowawczy „partyzanci”. W polskiej literaturze przedmiotu popularnie ugrupowania te nazywa się też: „Chamy i Żydy” (W. Jedlicki). Na początku lat 60. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MSW) dokonano, jak pisał historyk J. Eisler, „aryzacji” lub „dejudeizacji” resortu. Bez zgody Biura Politycznego PZPR zakładano podsłuchy telefoniczne i inwigilowano wpływowe osoby pochodzenia żydowskiego. Kontroli władz koministycznych poddano „Fołks-Sztyme” jedyne w Polsce pismo wydawane w języku jidisz. „Czystka rasowa” objęła także korpus oficerski. Przebywający w Polsce wiceminister obrony narodowej ZSRR marszałek Sergiej Biriuzow, miał oświadczyć gen. M. Spychalskiemu: „armia dowodzona przez Żydów i kontrrewolucjonistów nie może być użyta w walce przeciwko imperializmowi”. Wypowiedź ta związana była z ideologiczną ofensywą podjętą przez ZSRR w krajach arabskich. Ponownie więc kwestia żydowska, za pośrednictwem Związku Radzieckiego, stała się instrumentem wewnętrznej gry politycznej w Polsce. W połowie lat 60. wśród 40-45 tys. oficerów wojska polskiego, ok. 250-300 stanowili Żydzi. Z armii zwalniano nawet osoby „oskarżane” o przyjaźń z żydowskimi oficerami. W partii komunistycznej grupa M. Moczara („partyzantów”) zwalczała „liberalne” zaplecze I sekretarza PZPR W. Gomułki. Do akcji tej dołączyła się grupa tzw. postępowych katolików środowiska PAX, z Bolesławem Piaseckim na czele. Starano się umacniać przekonanie, że pierwsze dziesięciolecie krwawego komunizmu w Polsce było zasługą Żydów-komunistów, akomuniści-„partyzanci” winy za to nie ponoszą. Nową historię Polski utrwalać miały wświadomości społeczeństwa nowo produkowane filmy. W 1968 r. sięgnięto ponownie do instrumentu prowokacji. Jego preludium stanowiła wojna izraelsko-arabska 1967 r., w której ZSRR opowiedział się po stronie Arabów. W Polsce partia komunistyczna, stosując się do dyrektyw Moskwy, rozpoczęła tropienie zwolenników zwycięstwa Izraela. Pierwszymi podejrzanymi były oczywiście osoby pochodzenia żydowskiego. Poważne ataki na nich okazały się być związane z wewnętrzną polityczną prowokacją w łonie PZPR. Na początku marca 1968 r., minister spraw wewnętrznych PRL M. Moczar, wykorzystując nieobecność I sekretarza PZPR W. Gomułki wPolsce, postanowił przejąć pełnię władzy i jednocześnie pozbyć się z aparatu władzy osób pochodzenia żydowskiego. W tym celu posłużył się prowokacją podburzając młodzież studencką do wystąpień. Na czele protestujących stanęli młodzi ludzie – w większości pochodzenia żydowskiego, których rodzice piastowali niegdyś poczesne stanowiska rządowe i partyjne. Byli to m.in.: Adam Michnik – syn Ozjasza Szechtera, przewodniczącego KPZU; Aleksander Smolar – syn Grzegorza, redaktora naczelnego żydowskiego pisma „Fołks-Sztyme”; Henryk Szlajfer – ojciec jego był cenzorem w Głównym Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk; Irena Grudzińska – córka wiceministra rolnictwa, Marian Alster – syn b. wiceministra spraw wewnętrznych; Karol Modzelewski – syn b. ministra spraw zagranicznych itd. Młodzież tę nazywano „bananową” – czyli wolną od kłopotów i trosk materialnych. Gomułka po powrocie do kraju zdołał opanować sytuację, zwolnił Moczara z pełnionej funkcji, ale postanowił skorzystać z drugiej części prowokacyjnego scenariusza i na fali tej „załatwić” problem żydowski. Wsparł ataki na Żydów w partii (choć jego żona Zofia była Żydówką), w rządzie, administracji, w kulturze i w nauce, skutecznie ich stamtąd eliminując. Dokonano wówczas „rasowej czystki” w szeregach tych instytucji i organizacji. Jednym zcelów akcji miało być zbliżenie władzy do społeczeństwa. Nie został on jednak osiągnięty. Antysemityzm rozpętany przez PZPR spotkał się z dezaprobatą wielu środowisk i wybitnych osób. Przede wszystkim zdystansował się od tego Kościół katolicki. Po uśmierzeniu zamieszek władza komunistyczna zaczęła stosować różnorodne środki nacisku na osoby pochodzenia żydowskiego, chcąc wpłynąć na ich decyzję wyjazdu z Polski. Liczono natomiast na efekt propagandowy, stawiając tezę o „obcości Żydów” w Polsce. Mówiono więc: gdyby czuli związek z Polską, to by z niej nie wyjeżdżali. Motywem emigracji osób pochodzenia żydowskiego w tamtym okresie było poczucie zagrożenia, obawa przed wzrostem antysemityzmu, ale także nadzieja na poprawienie swoich warunków bytowych na emigracji. Przypominało to więc niekiedy emigrację zarobkową. Polskę opuszczało wtedy wielu ludzi kultury, pisarzy, poetów, naukowców. Wielu jednak wyjeżdżało nie chcąc ponosić odpowiedzialności za czyny, które dokonali będąc w aparacie władzy. W kraju pozostawili świetne emerytury, legitymacje partyjne itp. Jak podkreśla historyk J. Eisler „ci ludzie często są tymi, którzy o Polsce i Polakach mówią w sposób, na jaki nie zasługujemy”. Według przybliżonych szacunków po marcu 1968r. – w ciągu dwóch lat – wyjechało z Polski 15-20 tys. osób, z czego ok. 25% osiedliło się w Izraelu. Pokłosiem prowokacji marcowych było więc opuszczenie Polski, przez większość przebywających tam po II wojnie światowej Żydów. Komunistyczna nagonka na ludzi pochodzenia żydowskiego w znacznej mierze przyczyniła się nie tylko do ich emigracji z Polski, ale także wpływała na kształt świadomości polskiego społeczeństwa. Komunistyczna władza chciała oficjalnie i bez ogródek rozliczyć się z przeszłością, wskazując także na sprawców stalinowskiego terroru w Polsce. W grudniu 1970 r. usunięty został ze stanowiska I sekretarza partii W. Gomułka. W 1980 r. wybuchła w Polsce „Solidarność”, a w 1989 r. rozpoczęto przekazywanie władzy wybranym ludziom opozycji. Wielu dysydentów miało pochodzenie żydowskie, lecz po latach komunistycznej polityki, wolało tego faktu nie upubliczniać. Trzeba wyraźnie stwierdzić, iż wskutek wojennego holocaustu i polityki komunistów po 1945r. problem Żydów w Polsce jako nacji przestał istnieć. Pozostała jednak „kwestia żydowska”, wypływająca przy różnych okazjach i nagłaśniany szeroko rzekomy antysemityzm Polaków. Publicznie mówi się do dziś o „antysemityźmie bez Żydów”. Przedstawione tu wydarzenia stały się asumptem do formułowania przez wielu historyków, politologów oraz publicystów tezy, iż przemiany następujące w Polsce po 1989 r. to zmodyfikowana kontynuacja walk frakcyjnych „Chamów” i „Żydów” – czyli dawnych aktywistów PZPR pochodzenia żydowskiego z tzw. partyjnym „betonem”.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 2; 191-207
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Portrety pisarzy jidysz w polsko-żydowskiej prasie w latach 1918-1939
Portraits of Yiddish Writers in the Polish-Jewish Press in the Years 1918-1939

Autorzy:

Szabłowska-Zaremba, Monika

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1879727.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL

Tematy:

polsko-żydowska prasa w latach 1918-1939
literatura jidysz
czasopiśmiennictwo żydowskie XX wieku
relacje polsko-żydowskie XX wieku
Polish-Jewish press in the years 1918-1939
Yiddish literature
Jewish periodical press of the 20th century
Polish-Jewish relations in the 20th century

Opis:

Celem artykułu jest pokazanie sposobów prezentacji w międzywojennej prasie żydowskiej pisanej w języku polskim zagadnień dotyczących pisarzy jidysz. Periodyki te kierowane były do czytelników polskojęzycznych, a zatem tych, którzy nie mogli bezpośrednio poznać literatury jidysz. Twórców podzielono na cztery grupy: klasycy (Mendele Mojcher Sforim, Icchok Lejbusz Perec, Szolem-Alejchem), średnie pokolenie (Szalom Asz, Józef Opatoszu, Zusman Segałowicz i Jehoszua Perle) oraz najmłodsze (Abraham Zak, Efroim Kaganowski, Rachel Korn, Icyk Manger oraz Kalman Lis). Ostatnią specyficzną grupę tworzą ci autorzy, których utwory nie są drukowanie, niemniej na łamach gazet publikuje się opisy ich tomików, np. Chaim Siemiatycki. Do najczęstszych form wypowiedzi prezentujących sylwetkę pisarza należą: szkice biograficzne, wywiady z nim przeprowadzone, tłumaczenia jego wypowiedzi lub artykułów ukazujących się na łamach prasy jidyszowej, relacje ze spotkań, wyjazdów, ważnych wydarzeń dotyczących jego osoby lub twórczości, szkice dotyczące całej jego twórczości lub jej wybranego aspektu, recenzje jego utworów oraz tłumaczenia jego dzieł. Wnioski oparte zostały na takich periodykach, jak: „Nasz Przegląd”, „Nowy Dziennik”, „Chwila”, „Opinia”, „Nasza Opinia”, „Nasz Głos”, „Dziennik Nowy”, „Kurier Nowy”.
The aim of the article is to show the ways issues concerned with Yiddish writers are presented in the interwar Jewish press published in Polish. The periodical were targeted to Polish language readers, i.e. ones who were not able to read Yiddish literature. The writers were divided into four groups: classics (Mendele Mocher Sforim, Isaac Leib Peretz, Sholem-Aleichem), the middle generation (Sholem Asch, Joseph Opatoshu, Zusman Segałowicz and Jehoszua Perle) and the youngest one (Abraham Zak, Efroim Kaganowski, Rachel Korn, Itzik Manger and Kalman Lis). The last specific group is made up by the authors whose works and not printed, but nevertheless newspapers publish reviews of their volumes, e.g. Chaim Siemiatycki. The most frequent forms of statements presenting the figure of an author include: biographical sketches, interviews, translations of his statements or of articles published in Yiddish press, accounts of his meetings, journeys, important events concerning his person or his work, sketches concerning his whole work or its chosen aspects, reviews and translations of his works. Conclusions are based on such periodicals as: “Nasz Przegląd”, “Nowy Dziennik”, “Chwila”, “Opinia”, “Nasza Opinia”, “Nasz Głos”, “Dziennik Nowy”, “Kurier Nowy”.

Źródło:

Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 1; 75-89
0035-7707

Pojawia się w:

Roczniki Humanistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Izraelczycy spoglądają na Polaków przez obiektyw kamery filmowej
Israelis Look at Poles via the Lens of the Cine‑ Camera

Autorzy:

Bauer, Ela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/699508.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tematy:

ocaleni z Holokaustu w filmach izraelskich
Holokaust w kinie izraelskim
relacje polsko-żydowskie podczas II wojny światowej
Holocaust survivors in Israeli films
Holocaust in Israeli cinema
Polish-Jewish relations during Second World War

Opis:

Próba zrozumienia różnych sposobów ukazywania Holokaustu w kinie izraelskim była już podejmowana w licznych opracowaniach naukowych. Chociaż badania te wyróżniają się szerokim zakresem tematów, procesów i perspektyw, nie zawierają one odniesień do różnych ujęć relacji polsko‑żydowskich obecnych w kinie izraelskim. Niniejszy artykuł rozpoczyna dyskusję nad sposobami ukazywania relacji polsko‑żydowskich na podstawie takich filmów dokumentalnych i fabularnych, jak: Aba’le Bo La‑lonapark Nitzy Gonen z 1995 roku, Wiosna 1941 Uriego Barbasha z 2007 roku, Pizza b’Auschwitz (Pizza w Auschwitz) Mosha Zimmermana z 2008 roku, Ema Shel Valentina (Matka Walentyny) Arika Lubzkiego i Mattiego Hararriego z 2009 roku czy Hakatayim (Past Life) Aviego Neshera z 2016 roku. Proponowana dyskusja o postrzeganiu relacji polsko‑żydowskich zaprezentowana w powyższych filmach może wzbogacić naszą wiedzę o nich po II wojnie światowej i w jej trakcie.
There is already wide range of studies that aim at understanding the different ways in which the Holocaust is presenting in Israeli cinema. Although these studies present wide spectrum of themes, processes and points of view regarding this issue, this rich corpus of research does not include references to the various ways in which Polish-Jewish relations are portrayed in Israeli films. This article is interesting to open scholarly discussion on the ways in which Jewish-Polish relations are presenting in in several documentary and fictional Israeli films: Aba'le Bo La-lonapark (Daddy Come to the Amusement Park), directed by Nitza Gonen in 1995; Spring 1941, directed by Uri Barbash in 2007; Pizza b'Auschwitz (Pizza in Auschwitz) by Mosh Zimmermanh in 2008; Ema shel Valentina (Valentina's Mother), directed by Arik Lubzki and Matti Hararri in 2009; and Hakatayim (Past Life) directed by Avi Nesher in 2016. A discussing  on the perception  of Polish Jewish relations at this collection of films can add an additional angle to the topic of Polish-Jewish relations during and after the Second War World. 

Źródło:

Narracje o Zagładzie; 2018, 4; 113-137
2450-4424

Pojawia się w:

Narracje o Zagładzie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Kilka uwag na temat aktualnej recepcji literatury polskiej we Francji
Notes on the current reception of Polish literature in France

Autorzy:

Monluçon, Anne-Marie
Szeflińska-Baran, Magdalena

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/942673.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

reception study
Polish literature
literature for the youth
Jan Karski
Yannick Haenel
translations
contemporary literature
memory process
Jewish-Polish relations

Opis:

Various factors influence the contemporary reception of Polish literature in France. Economic criteria have succeeded ideological constraints, but new developments in the memory process in Poland and France also play a major role, all the more so as they are not synchronised, especially when it comes to the history of WW2 and Jewish -Polish relations. An analysis reveals the combination of at least four factors: the role of literary translations (re-editions and new translations), the results of his- toriographical research, the evolution of collective memory in both countries, as well as the interaction with foreign – mostly Anglo-Saxon – publications on the sub- ject. Through a cursory presentation of the reception of Polish literature for youth and adults in the early 2000s, we intend to show that WW2 and Jewish-Polish rela- tions, among other themes, occupy a central position. The two “re-enactments” of the figure of Jan Karski published in 2009 in French novels by Yannick Haenel and Bruno Tessarech and the ensuing polemic, as well as the re-edition of the testimony by the great Polish freedom fighter Jan Karski are a telling illustration of what is at stake in the contemporary reception of Polish literature in France and, more generally, of all the issues regarding that country.

Źródło:

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2014, 03
2299-7458
2449-8386

Pojawia się w:

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Stosunki polsko-żydowskie we Lwowie w latach 1918 – 1919 (wybrane zagadnienia)
Polish-Jewish relations in Lviv 1918 – 1919 (selected issues)
Польско-еврейские отношения во Львове 1918 – 1919 гг. (некоторые вопросы)

Autorzy:

Imiłowska-Duma, Aleksandra

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2179049.pdf

Data publikacji:

2017-12-31

Wydawca:

Wydawnictwo Adam Marszałek

Tematy:

interwar period
Eastern Galicia
Jewish-Polish relations
pogrom
autonomy
межвоенный период
восточная Галиция
польско-еврейские отношения
погром
автономия

Opis:

Polish-Jewish relations in Lviv 1918 – 1919 (selected issues). During World War I Lviv became a field of struggle between Poles and Ukrainians for the possession of the city. During the conflict Jews declared to be neutral. Nevertheless, when the Polish army took over the city, anti-Jewish riots started. Jews were, mainly falsely, believed to support Ukrainians. The pogrom lasted for two days (Nov 22 – 23 1918) and had a strong negative effect on the Polish-Jewish relations. Another important issue was the question of equality for Jews. Most of the Jewish political parties in Lviv understood and supported the demand. Poles, for various reasons, could not agree to grant Jews with a national-cultural autonomy. For the public opinion in Poland, the Jewish struggle for equality was only another example of their hostility towards the Polish state.
Во время первой мировой войны Львов стал полем борьбы между поляками и украинцами за обладание городом. Во время конфликта евреи объявили нейтралитет. Тем не менее, после занятия Львова поляками, в городе начались антисемитские беспорядки. Евреев (в основном ложно) обвиняли в сотрудничестве с украинцами. Погром длился 2 дня (22 – 23 октября) и очень сильно повлиял на полско-еврейские отношения. Другим важным вопросом являлся вопрос равноправия евреев и персональной автономии. Еврейские политические партии понимали и поддерживали стремления евреев к автономии. Поляки, по нескольким причинам, не могли согласится на еврейские требования. Борьбу евреев за права общественное мнение принимало как подтверждение их враждебного настроения к Польще.

Źródło:

Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe; 2017, 3; 117-134
2543-9227

Pojawia się w:

Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Образотворення єврейського погрому в оповіданнях Марії Конопніцької „Mendel Gdański” (1890) і Леоніда Пахаревського „Батько” (1906): порівняльний аспект
Representation of the Jewish pohrom in the short stories of a Polish writer Maria Konopnicka “Mendel Gdański” (1890) and an Ukrainian writer Leonid Pakharevsky “A Father” (1906): comparative aspect

Autorzy:

Semeryn, Khrystyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2157681.pdf

Data publikacji:

2022-07-28

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

Jewish studies
Jewish identity
Polish-Ukrainian relations
short fiction
comparative analysis
Jewish pohrom

Opis:

The paper analyzes the images of the Jewish pohrom in the short stories written by a Polish writer Maria Konopnicka “Mendel Gdański” (1890) and by the Ukrainian writer Leonid Pakharevsky “The Father” (1906). The research is made within a framework of comparative analysis. Both authors depict pohroms with an image of an old Jewish man caring for his children or grandchildren. In the wake of anti-Jewish riots the protagonists are undergoing deep personal changes. Mendel loses his love for his city, while Leisor loses his passionary illusions and became involved in an armed struggle for freedom. Konopnicka focuses on the natural belonging of the Jewish population to Polish society and more broadly to the Eastern European multicultural space. Pakharevsky outlines the generation gap. While the older Jews accepts death without resistance, guided by faith in the promised biblical land, the younger Jews denies these illusions and defends their life resolutely. In addition, Konopnicka and Pakharevsky are looking for preconditions for the pohrom. According to them, the only reasons are social prejudices, stereotypes, as well as a criminal factor, to wit the role of criminals and lumpen in anti-Semitic actions. Both short stories use the technique of instilling a sense of danger, although Pakharevsky’s story begins with a scene of fire and a direct attack. Eventually, the pohroms indeed lead to a real escalation of hostility and a painful rift between the Jewish and non-Jewish worlds. In closing, these stories are not only about the genesis and the course of anti-Semitic pohroms, but also universal categories. Importantly, the process of self-determination of the Jewish people nowadays and the renewal of Jewish identity are intelligently represented here.

Źródło:

Studia Polsko-Ukraińskie; 2022, 9; 162-175
2353-5644
2451-2958

Pojawia się w:

Studia Polsko-Ukraińskie

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce