Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish lexis" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 66
Tytuł:
Leksyka ekonomiczna w polszczyźnie: dynamika rozwoju i zakres wpływu języków niesłowiańskich
Economic lexis in the Polish language: development dynamics and extent of the influence of non-Slavic languages
Autorzy:
Szczepankowska, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763646.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
język polski
ewolucja leksyki ekonomicznej
wpływy obcojęzyczne
Polish language
evolution of economic lexis
foreign-language influences
Opis:
Przedmiotem obserwacji jest polska leksyka ekonomiczna, używana w dyskursie o gospodarce: rolnictwie, przemyśle, handlu i operacjach finansowych. Jej obecny kształt ze znaczącym udziałem zapożyczeń z języka angielskiego jest wynikiem rozwoju kapitalistycznej formacji społeczno-ekonomicznej. Nowe symbole nawarstwiły się na obfity, wzbogacany przez wieki substrat leksykalny, złożony z jednostek rodzimych oraz germanizmów i latynizmów, także tych o greckiej proweniencji. Celem analizy jest wskazanie tych tendencji rozwojowych w warstwie leksykalnej, których rezultatem jest obecny kształt polskiego dyskursu ekonomicznego, ze szczególnym uwzględnieniem dynamiki, zakresu i charakteru wpływów innojęzycznych. Porównanie statystyczne zasobu leksykalnego trzech tekstów publicystycznych o porównywalnym rozmiarze, reprezentatywnych dla kolejnych okresów rozwoju dyskursu ekonomicznego w polszczyźnie, pozwala stwierdzić, że najszersza asymilacja niesłowiańskich elementów w polskiej leksyce ekonomicznej miała miejsce w XIX wieku.
 The subject of the observation on is the Polish economic lexis used in the discourse on economy: agriculture, industry, trade, and financial operations. Its present composition, with a considerable share of borrowings from English, is an effect of the development of the capitalist socioeconomic formation. New symbols have layered on top of the abundant lexical substratum composed of native units as well as Germanisms and Latinisms, including those of Greek provenance, which has been gradually enriched over the centuries. The aim of the analysis is to identify the development trends in the lexical layer that have evolved into the current Polish economic discourse, with a particular focus on the dynamics, extent, and nature of foreign-language influences. The statistical comparison of the lexical resource of three journalistic texts of similar volumes, representative of successive periods of the development of the economic discourse in the Polish language, permits the ascertainment that the broadest assimilation of non-Slavic components into the Polish economic lexis took place in the 19th century.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2023, 806, 7; 7-16
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wybranych dźwiękonaśladowczych czasownikach związanych z czynnością jedzenia oraz ich nacechowaniu ekspresywnym we współczesnej polszczyźnie
On selected echoic verbs related to the act of eating and their expressive markedness in contemporary Polish
Autorzy:
Mitrenga, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765542.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
język polski
leksyka kulinarna
czasowniki dźwiękonaśladowcze
wyrazy ekspresywne
Polish languague
culinary lexis
echoic verbs
expressive words
Opis:
W artykule podjęto tematykę czasowników dźwiękonaśladowczych związanych z czynnością jedzenia w kontekście ich nacechowania ekspresywnego we współczesnej polszczyźnie. Autorka zwróciła uwagę na czasowniki, które według Macieja Mączyńskiego wskazują na „świński” model jedzenia (m.in. ciamkać, glamać, mlaskać, siorbać), zweryfikowała, które z nich we współczesnych słownikach ogólnych języka polskiego notowane są w znaczeniach związanych z jedzeniem oraz poddała analizie mikrostrukturę haseł, wskazując na sygnały świadczące o nacechowaniu ekspresywnym czasowników. Wnioski na temat współczesnego nacechowania ekspresywnego analizowanych czasowników odniosła do ustaleń psychologów dotyczących mizofonii oraz oparła na obserwacji nowych zjawisk i trendów w internecie, do których zaliczyła ASMR, mukbangi oraz food challenges. Analiza kontekstów wykazała, że współcześnie nastawienie do odgłosów wydawanych podczas jedzenia jest zróżnicowane i uwarunkowane czynnikami biologicznymi, kulturowymi, psychologicznymi i społecznymi.
This article discusses the topic of echoic verbs related to the act of eating in the context of their expressive nature in contemporary Polish. The author pays attention to verbs that, according to Maciej Mączyński, indicate the “piggish” model of eating (including ciamkać, glamać, mlaskać, siorbać), verifies which of them are noticed in modern general dictionaries of the Polish language with meanings related to food, and analyses the microstructure of the entries, pointing to indications of the expressive nature of the verbs. She refers the conclusions on the contemporary expressive nature of the analysed verbs to the fi ndings of psychologists regarding misophonia. Moreover, she bases them on observing new phenomena and trends on the Internet, including ASMR, mukbangs, and food challenges. The analysis of contexts has shown that the today’s atitude to the sounds made while eating is differentiated and determined by biological, cultural, psychological, and social factors.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2023, 809, 10; 48-65
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przymiotnik słodki w dawnych i współczesnych połączeniach wyrazowych języka polskiego
The usage of the adjective słodki (sweet) in word combinations of historical and contemporary Polish
Autorzy:
Wąsińska, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28765539.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
konkordancje
kolokacje
leksyka polska
korpusy językowe
collocations
Polish lexis
languague corpora
co-occurrence of words
Opis:
Celem artykułu jest opis oraz analiza frekwencyjna połączeń przymiotnika słodki w znaczeniach ‘miły, przyjemny’, ‘sprawiający miłe wrażenie’, ‘mdły, duszący’ obecnych zarówno w polszczyźnie dawnej, jak i współczesnej. Badania zostały przeprowadzone na podstawie Korpusu Dawnych Polskich Tekstów Dramatycznych (1772–1939), zasobów Narodowego Korpusu Języka Polskiego oraz korpusu monitorującego MoncoPL. Analiza zorientowana jest zarówno ilościowo, jak i jakościowo, to znaczy pokazuje zależność pomiędzy używaniem konkretnych połączeń wyrazowych a ich znaczeniem.
This article aims to confirm that modifications in meanings of words are associated with their collocations. This is based on an analysis performed on the collocations of the adjective ‘słodki’ [sweet]. The language material for the research was collected using historical and contemporary Polish language corpora: Korpus Dawnych Polskich Tekstów Dramatycznych (1772–1939) [The Corpus of Polish Drama Texts], PELCRA search engine for Narodowy Korpus Języka Polskiego [The National Corpus of Polish], and the Monco PL searching tool for websites. Analysing authentic examples of word combinations reveals the relationship between the adjective’s specific meaning and its collocates. The analysis also demonstrates that the collocation of ‘słodki’ has been changing over the eras of language use.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2023, 809, 10; 32-47
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Confessional Diversity of 16th-century Polish Religious Lexis: Recapitulation and Research Postulates
Autorzy:
Woźniak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/35185671.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of the Polish language – 16th century
religious lexis
Reformation vs language
Opis:
The author summarises the research conducted so far on the confessional differentiation of Polish religious lexis in the 16th century, which was initiated in the 1960s by Konrad Górski, a literary historian. In his publication Zagadnienia słownictwa reformacji polskiej (The Issue of the Polish Reformation Vocabulary), the scholar argued that Protestants used different words than Catholics to designate important religious concepts, and that lexis was an important factor to identify the denomination. This thesis had a significant impact on the assumptions and research objectives formulated by subsequent scholars who addressed the relationship between denomination and vocabulary. In the section of the article containing research postulates, attention is drawn to thenecessity of verifying Górski’s position, which was already initiated to a limited extent, mainly in the works by Tomasz Lisowski, who pointed out other than confessional determinants of lexical choices in the 16th-century translations of the Bible. It is considerednecessary in the postulated research to broaden the resource base, to take into account the pragmatic diversity of the source texts (sender-receiver relations, intentions), to introduce numerical data objectifying the conclusions, as well as a comparative reference to the status in other languages.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 193-205
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z etymologii polskiej (2): rozgardiasz
From Polish etymology (2): rozgardiasz (hurly-burly)
Autorzy:
Fałowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/39785849.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language
lexis
etymology
rozgardiasz
Opis:
The article is devoted to the word rozgardiasz (hurly-burly) well-known in general Polish. Its chronology, semantic development, geography, and etymology are presented in a detailed and systematic way. It has been recognised as a Polish-Latin hybrid and a manifestation of the word-forming invention of Jan Mączyński, the author of the Latin-Polish Dictionary from 1564. The word’s forming structure and etymology are not entirely clear. In all probability, three constituent elements can be identified: *roz- +-gard- + -‘as(z), where the initial segment roz- should be interpreted as a prefix with the meaning ‘to break with something, to depart from something, to negate something’, the central segment -gard- can be referred, most likely, to garda [guard], gardość, gardać, gardzić [to despise], hardy [impertinent], hardość [impertinence] etc., with a lexical meaning ‘splendour, superfluity, debauchery, choosiness in eating and drinking’. Most problematic is the interpretation of the final component -‘as(z) which seems to be a nonnative element, probably Latin. This is indicated by the graphic combination -dia-, alien to the Polish language and characteristic of Latin, assimilated on Polish soil as -dyja-, i.e. rozgardyja(s), cf. dialectal rozgardyjo, ozgardyja, ṷozgardyjo, etc. In Latin, -as is the acc. ending of pl. of feminine nouns like discordia, lūxuria, pl. dēliciae, epulae, īnsidiae, cf. Latin discordias prōdūcere (discordia ‘discord, feud’), dēlicias facere (dēliciae pl. ‘sensual pleasures, amusements, amusements, superfluities, delights,enjoyments’), alicuie pulas dare, oculis epulas dare (epulae pl. ‘dishes, dishes; feast, feast’), īnsidias struere (īnsidiae’ intrigues, scheming, deceit’). In the phrase rozgardias(z) stroić, the noun occurs in the accusative. If we assume that this is a copy of the Latin acc. pl. of feminine nouns, then the literal meaning of the conjunction r. stroić should be interpreted as a repeated, recurring activity, i.e. ‘to arrange sensual delights, debauched amusements, games, frolics, luxuries, pleasures; to hold feasts, debauchedand sumptuous feasts, with an abundance of exquisite and fanciful food, an excess of the finest liquors and the presence of other carnal pleasures’. This corresponds semantically with the synonymous verbs używać, bonować cited by J. Mączyński. It would also have to be assumed that over time, the acc. pl. of a feminine noun abstracted from the substantive-verbal construction as a masculine noun and began to live its own life. This conception of the genesis of the lexeme in question, although very attractive and internally coherent, is, however, unable to transcend the limits of an academic hypothesis.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 43-54
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z polskich drobiazgów słownikowych Tadeusza Szymańskiego: japa
About some Polish items from the dictionary by Tadeusz Szymanski: japa
Autorzy:
Fałowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731721.pdf
Data publikacji:
2023-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
język polski
gwary
leksyka
etymologia
japa
Polish language
dialects
lexis
etymology
Opis:
The article deals with the Polish dialectal word japa, which was the subject of interest of T. Szymanski. It presents a point in the discussion concerning the etymology of the mentioned dialectal word. The author has come to the following conclusions: 1) it is necessary to consider separately etymologically the Proto‑Slavic *ěpa ‘a growth on a tree, a swollen place on the body’ and the Polish and Belorussian dialectal word japa which means ‘mouth; a large hole’, 2) it is unlikely to be a word derived from a child language, 3) the Serbian and Croatian items should be considered as etymologically identical to the Polish and East Slavic ones, 4) japa ‘mouth, map, etc.’ is close to ziapa with the same meaning, 5) the form with onset ja- (japa) is a result of changing word structure, 6) regional spreading of the Polish dialectal words japa and ziapa could indicate on their Ruthenian roots, 7) it is difficult to establish conclusively whether German word forms japen, jappen which mean ‘to open one’s mouth; to catch, grasp with one’s mouth’ have played any part in this process.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 73-78
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne epidemie w świetle nazw mór, morowe powietrze i pochodnych – doba staro- i średniopolska
Autorzy:
Raszewska-Żurek, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670863.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
history of the Polish language
Old Polish
Middle Polish
lexis
historical semantics
axiolinguistics
mór
morowe powietrze
epidemic
historia języka polskiego
staropolszczyzna
średniopolszczyzna
leksyka
semantyka historyczna
aksjolingwistyka
leksem mór
epidemia
Opis:
Artykuł poświęcony jest przedstawianiu i pojmowaniu epidemii w dobie staro- i średniopolskiej w świetle jej nazw: mór, morowe powietrze. Podzielony został na trzy części: nazywanie, pojmowanie, wartościowanie. W pierwszej części analizie poddano występowanie leksemów mór, morowy i pochodnych w tekstach staro- i średniopolskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich łączliwości. Druga część jest próbą rekonstrukcji pojmowania epidemii przez użytkowników ówczesnego języka. Analiza pokazała, że epidemia nazywana leksemami mór, morowe powietrze i podobnymi jest ujmowana przede wszystkim w dwóch kategoriach: kategorii kary Bożej za grzechy i kategorii katastrofy, zwłaszcza katastrofy naturalnej. Jej postrzeganie jest silnie zależne od chrześcijańskiego światopoglądu i umocowane w tradycji biblijnej. W trzeciej części, poświęconej wartościowaniu epidemii, wskazano środki językowe, jakimi wyrażano negatywną ocenę epidemii w tekstach, w tym wykorzystywanie jej w porównaniach i metaforach nacechowanych aksjologicznie.
The article is devoted to the understanding of epidemics in the Old Polish and Middle Polish periods in the light of the terms mór and morowe powietrze ‘plague’. It is divided into three parts: naming, understanding, and evaluation. The first part analyzes the occurrence of the lexemes mór and morowy, as well as their derivatives in Old Polish and Middle Polish texts, with particular emphasis on their connectivity. The second part attempts to reconstruct the understanding of epidemics by the speakers of the language at the time. The analysis has shown that an epidemic called with the lexemes mór, morowe powietrze is primarily seen in two ways: as God’s punishment for sins and as a catastrophe, especially a natural disaster. Its perception is strongly influenced by the Christian worldview and anchored in the biblical tradition. The third part, devoted to the evaluation of epidemics, indicates the linguistic means by which negative evaluation was expressed in texts, including its use in comparisons and metaphors characterized axiologically.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 243-264
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język wobec czynników społecznych. Nowa leksyka języka polskiego 2. połowy XX – początków XXI wieku jako zwierciadło życia społecznego
Language and Social Factors: The New Lexis of the Polish Language from the Second Half of the 20th Century to the Beginning of the 21st Century as a Mirror of Social Life
Autorzy:
Wysoczański, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342653.pdf
Data publikacji:
2022-07-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nowa leksyka
neologizmy
słownictwo
frazeologia
język polski
czynniki społeczne
uwarunkowania społeczne
new lexis
neologisms
vocabulary
phraseology
Polish language
social factors
social conditions
Opis:
Obierając za punkt wyjścia odniesienie języka do płaszczyzny życia społecznego, rozpatruje się wpływ czynników społecznych w nowej leksyce języka polskiego 2. poł. XX – pocz. XXI wieku. Przeprowadzone dociekania społecznie uwarunkowanej leksyki (nowych słów i związków wyrazowych) pozwalają zarówno dostrzec podstawy społecznego zapotrzebowania nominacyjnego oraz prawidłowości społecznej funkcji nazw, jak i naświetlić wybrane dziedziny społecznego. Analiza ukazuje zwłaszcza rozwarstwienie społeczne, postawy oraz aktywność społeczną ludzi, odzwierciedla realia i okoliczności życia obywatelsko-społecznego, wieloaspektowość współbycia ludzi w społeczności.
Taking the reference of language to social life as a starting point, the influence of social factors within the new lexis of the Polish language from the second half of the 20th to the beginning of the 21st century is examined. The study of socially conditioned lexis (new words and word compounds) allows us both to perceive the basis of social nominative demand and the regularities of the social function of names, as well as to throw light on selected social fields. The analysis shows, in particular, the social stratification, attitudes and social activity of people, reflects the realities and circumstances of civic-social life, and illustrates, in a multifaceted way, the coexistence of people within the community.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 6; 221-232
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krótko o kilku współczesnych tendencjach, obserwowanych w polskiej ortografii, leksyce i składni, obecnych w komunikacji medialnej
A summary of some contemporary tendencies observed in Polish spelling, lexis, and syntax present in media communication
Autorzy:
Satoła-Staśkowiak, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192181.pdf
Data publikacji:
2022-12-21
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
współczesna
medialna komunikacja językowa
język polski
ortografia
neologizmy
okazjonalizmy
współczesne tendencje językowe
leksyka
składnia
contemporary media communication
Polish language
spelling
lexis
syntax
neologism
occasionalism
contemporary language tendencies
Opis:
W artykule zwrócono uwagę na kilka tendencji obserwowanych ostatnio w polskiej, współczesnej komunikacji medialnej. Przedmiot rozważań dotyczy zjawisk składniowych, leksykalnych i ortograficznych, które dotychczas najczęściej nie miały odzwierciedlenia w polskiej normie językowej. Część z nich z pewnością ma charakter przejściowy, część najprawdopodobniej pozostanie we współczesnym języku polskim na dłuższej. Prezentowany w artykule materiał został wyekscerpowany z dostępnych w ostatnich miesiącach w sieci wpisów internetowych, blogów, twittów, artykułów, i filmów opublikowanych na You Tube.
The paper shows several contemporary trends in Polish contemporary media communication. Syntactic, lexical, and spelling phenomena (mostly not reflected in the Polish language standard) are discussed. Some of them are certainly temporary, some will most likely remain in contemporary Polish longer. The linguistic data was gathered over a period of months from online sources such as Twitter, YouTube, blogs, articles.
Źródło:
Językoznawstwo; 2022, 17, 2; 37-48
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O zrodzić (się) i czasownikach rodzenia w perspektywie historycznej
On zrodzić (się) and verbs of giving birth and being born from the historical perspective
Autorzy:
Piela, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2156625.pdf
Data publikacji:
2022-09
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
history of the Polish language
semantics
lexis
phraseology
dictionary
Opis:
The aim of this paper is to present the semantic history of the verb zrodzić (się) in the Polish language against other names describing the act of giving birth or being born, most of which have a common root, e.g. rodzić (się), porodzić (się), narodzić (się), urodzić (się). It turns out that despite the fact that nowadays the discussed word is not a synonymous equivalent of either rodzić (się) or urodzić (się), it can still be found in the living speech in this meaning (e.g. zradzać potomstwo (to give birth to off spring)). Lexicographic sources document the characterised verb in one content only, cf. zrodzić ‘to originate something; to cause, create, induce’, zrodzić się ‘to be originated, to result, to arise from something; to come into being’ (e.g. konflikt, pomysł zrodził się (a conflict, idea was born); idea, inicjatywa zrodziła się (an idea, initiative was born)). The archaic content of the title verb fossilised in texts of prayers and in phraseology.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 796, 7; 79-89
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tematyczny podział zapożyczeń leksykalnych występujących w artykułach prasowych poświęconych zmianom klimatu
Autorzy:
Wojtyńska-Nowotka, Milena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2151991.pdf
Data publikacji:
2022-05
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
climate change
global warming
contemporary Polish language
foreign lexis
thematic circles
linguistic statistics
Opis:
This paper presents an analysis of the borrowed lexis used in press articles concerned with climate change. The aim of the research was to describe the thematic structure of foreign words, which refl ects the way in which global warming is perceived by the contemporary human being. The results of the conducted analysis have demonstrated that the greatest share belonged to the vocabulary related to the functioning of the human being in the society. The sphere related to the world of animate and inanimate nature was ranked second.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 794, 5; 93-107
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z XIX-wiecznej gwarowej praktyki leksykograficznej (na podstawie Słowniczka wyrazów ludowych we wsi Jaksicach Zygmunta Wasilewskiego)
The nineteenth-century sub-dialectal lexicographic practice (based on The Glossary of Folk Words in the village of Jaksice by Zygmunt Wasilewski).
Autorzy:
Cygan, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850450.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
subdialectal dictionaries
Polish subdialectal lexicography
dialectal lexis
Kielce Region
słowniczki gwarowe
polska leksykografia gwarowa
leksyka dialektalna
region kielecki
Opis:
Przedmiotem opisu w artykule jest praktyka leksykograficzna Zygmunta Wasilewskiego, prawnika, polityka, publicysty, krytyka literackiego, odnosząca się do jego XIX-wiecznego regionalnego słowniczka ze wsi Jaksice, pow. pińczowski (obszar Małopolski środkowo-północnej). Charakteryzując ten zbiorek wyrazów (212 wyrazy hasłowe), biorę pod uwagę makro- i mikrostrukturę strukturę słowniczka. Zawarty w nim materiał leksykalny stanowi przede wszystkim źródło do poznania gwary regionu kieleckiego oraz do badań gwar polskich w ogóle, ale daje także wgląd w pracę warsztatową tego niewykwalifikowanego leksykografa, w młodości pasjonata kultury ludowej.
The article revolves around the lexicographic practice of Zygmunt Wasilewski, a lawyer, politician, journalist, literary critic in reference to his 19th-century regional glossary from the village of Jaksice, Pińczów county (central-northern Małopolska). In characterizing this set of words (212 entry words), I have taken into account the macro- and microstructure of the glossary. The lexical material contained in The Glossary is primarily a source of knowledge of the sub-dialects of Kielce Region in research into Polish sub-dialects in general. It also gives insight into the technique of this unqualified lexicographer, a folk culture enthusiast in his youth.
Źródło:
Gwary Dziś; 2022, 15; 59-70
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Диалектная лексика рассказов Василия Шукшина в переводах на польский язык
Dialect Lexis in the Short Stories of Vasily Shukshin and Their Translation into Polish
Autorzy:
Tołkaczewski, Filip
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16538407.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
dialect lexis
short stories
translation
translation equivalent
the Polish language
Opis:
The article characterises the artistic language of Vasily Shukshin, laying special emphasis on the role of dialectisms in his short stories, as well as in literature in general. However, the main focus of the article is to point out and analyse the types of equivalents that were used in the Polish renditions by the following translators: I. Bajkowska, Z. Gadzinianka, J. Landesberg, K. Latoniowa, T. G. Lipszyc, E. Niepokólczycka, J. Olszowska, I. Piotrowska, B. Reszko, D. Rymsza‑Zalewska, I. Szpak, A. Wolnicka. Translators utilise various translation equivalents but they do not fully recreate the qualities of the original units. Translators predominantly tend to convey the denotative meaning. As a result translations lose the local flavour of a Siberian village.
Źródło:
Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 4; 869-886
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między lękiem a fascynacją. Pojęcie powietrza w dziejach polszczyzny
Autorzy:
Janowska, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2152043.pdf
Data publikacji:
2021-03
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
notion
semantic change
history of Polish
historical lexis
Opis:
This paper, which proposes a historical overview, is dedicated to the notion of (air) and its lexical equivalent in the Polish language. This notion has undergone numerous changes over time; it has formed through direct human experience on the one hand and through the Christian and Slavic traditions as well as scientifi c knowledge overlapping on the other hand. This notion has always been important to the human being, it has been commonly referred to in metaphors and similes. In the historical analysis, two basic senses of powietrze (air) were taken into consideration: ‘place’ and ‘substance’. In both cases, there has always been a clearly ambivalent attitude to the human being, who sees threats on the one hand and feels that air guarantees life on the other hand.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2021, 782, 3; 17-28
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie ekwiwalenty greckiego leksemu γάμος w Nowym Testamencie Biblii Leopolity (1561) – swadziebny, gody, wesele – a problem stratyfikacji chronologicznej leksyki tego przekładu
Polish equivalents for the Greek lexeme γάμος in the New Testament of the Leopolita’s Bible (1561) – swadziebny, gody, wesele – and the problem of its lexis chronological stratification
Autorzy:
Lisowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171630.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
chronolexicology
chronological text lexis layers
the Leopolita’s Bible (1561)
Renaisance Polish renderings of the New Testament
lexical equivalence
empirical system data
empirical text data
chronoleksykologia
chronologiczne warstwy leksyki tekstu
Biblia Leopolity
polskie renesansowe przekłady nowotestamentowe
ekwiwalencja leksykalna
empiryczne dane systemowe
empiryczne dane tekstowe
Opis:
There are same chronological diversified lexis layers In the Bible edited by Jan Leopolita and published in Cracow in 1561. The analysis of Polish equivalents for the Greek lexeme γάμος (or its Latin equivalents in the Vulgate – nuptiae, nuptialis) ‘a marriage, wedding, weddingceremony; plur: a wedding-feast’, i. e. swadziebny, gody, wesele, referring to empirical system and text data, acquired from lexica of the historic Polish and from texts of other Renaissance Polish renderings of the New Testament, proved chronological diversity of the equivalents. The lexeme swadziebny belongs to an older lexis layer, probably representing the lexicon of the former translation, perhaps medieval. The lexeme wesele represents a new lexis layer which may have been introduced into the text by Jan Leopolita, as the effect of his editorial efforts. Chronological status of the lexeme wesele in the analyzed Biblical rendering lexicon is ambiguous. It should be considered as an evidence of an traditional lexis layer. It may have been introduced into the text as a substitute of the lexeme swadziebny.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2021, 16; 105-116
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 66

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies