Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish lexicography" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 84
Tytuł:
Фразеологизмы в словарях польского преступного жаргона, изданных до 30-х годов XX века
Phraseologisms in the dictionaries of the Polish criminal jargon issued to the 1930s
Autorzy:
Nevzorova-Kmech, Elena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2206748.pdf
Data publikacji:
2017-04-13
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
phraseology
criminal argo
etymology
Polish lexicography
Opis:
This article provides an overview of the dictionaries of the Polish criminal jargon, which were published before 1930s. Particular attention is paid to the dictionaries and works of the 19th century, because it is at this time that most of the works of such authors as Estreicher, Kurka, Ludwikowski and Walczak appeared. A special place is given to the description of the work of G. Ulashin, who, on the basis of the work of K. Rusiecki, compiled a dictionary reflecting the criminal jargon of the 1840s. We also consider the phraseological units that were selected from the lexicographical works of the authors mentioned, as well as that of S.Udziela, J. Łoś, J. Jaworski and A. Landau. We attempted to compare four dictionaries from the point of view of the content of some phraseological units in them, and also to explain the reasons for the discrepancies. The analysis data are given in the table. There we give the assumptions about the origin of the units.
W niniejszym artykule dokonano przeglądu słowników polskiej gwary przestępczej, które zostały opublikowane do lat 30. XX wieku. XX wiek. Szczególną uwagę zwrócono na słowniki i dzieła XIX wieku, ponieważ w tym czasie powstaje większość dzieł leksykograficznych takich autorów jak Estreicher, Kurka, Ludwikowski i Walczak. Szczególne miejsce zajmuje praca H. Ułaszyna, który na podstawie twórczości K. Rusieckiego opracował słownik odzwierciedlający gwarę przestępczą z lat czterdziestych XIX wieku. Zwrócono uwagę na jednostki frazeologiczne wybrane z utworów leksykograficznych wspomnianych autorów, a także S.Udzieli, J. Los, J. Jaworskiego i A. Landau. Podjęta została próba porównania czterech słowników z punktu widzenia zawartości w nich niektórych jednostek frazeologicznych, a także wyjaśnienia przyczyn rozbieżności. Otrzymane wyniki wraz z hipotezą o pochodzeniu przytaczanych jednostek frazeologicznych przedstawiono w tabeli.
Źródło:
Językoznawstwo; 2017, 11; 73-86
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:
Językoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
GIN W BUTELCE LEJDEJSKIEJ. NIDERLANDZKIE POŻYCZKI JĘZYKOWE W POLSZCZYŹNIE I ICH POLA SEMANTYCZNE
Autorzy:
Kowalska-Szubert, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047691.pdf
Data publikacji:
2019-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Dutch borrowings, semantic fields, modern Polish, Polish lexicography
Opis:
The goal of this paper is to familiarize Polish readers with the Dutch borrowings functioning in modern Polish as well as the semantic fields which those borrowings belong to. Moreover, the authorasks the question of whether the criteria of classifying the origin of foreign lexemes applied by Polish lexicographers are clear, consistent and whether those criteria encompass all possible options.
Źródło:
Scripta Neophilologica Posnaniensia; 2019, 19; 95-102
1509-4146
Pojawia się w:
Scripta Neophilologica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gwarowe nazwy ubiorów w „Słowniku warszawskim”
Slang garment names in Słownik warszawski
Autorzy:
Borejszo, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045618.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language
dialects
slang vocabulary
garment names
Polish lexicography
Opis:
The article discusses slang lexis related to garment names, documented in Słownik języka polskiego [Dictionary of Polish Language] by Jan Karłowicz, Adam Kryński, and Władysław Niedźwiedzki (vols. I–VIII, Warszawa 1900–1927). Many of the words are unknown to literary Polish of the first decades of the 20th century, and some differ in their pronunciation, structure, or meaning from garment dictionary used in standard Polish. As the research suggests, the slang material documented in the dictionary is not only rich, but also varied in terms of form and meaning. Characteristically, many words are unstable. Słownik warszawski contains particularly many words for outer garments. Unfortunately, the editing layout of entries in the dictionary makes it impossible to localize the origin of each garment name, and consequently to link it to a particular slang. The explanations of words in the dictionary are usually very short, which often not enough to reconstruct the look and purpose of a garment.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2013, 20, 2; 59-72
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: Namuun Dashbold, Tulga Tumendalai, Bambar. Słownik polsko-mongolski (Бамбар1. Польш-Монгол Толь бичиг), Drukarnia Pijarów w Krakowie, Kraków 2012, 596 ss.
Autorzy:
Roszko, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678530.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish-Mongolian language, lexicography
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2013, 48
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Homonimika rosyjska jako przedmiot zainteresowania polskich leksykologów i leksykografów. Na marginesie najnowszych prac Jerzego Kaliszana
Autorzy:
Wojan, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023578.pdf
Data publikacji:
2018-11-26
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
homonymy
homography
interlingual homonymy
Russian language
Polish lexicography
Professor Jerzy Kaliszan
Opis:
The text is dedicated to Professor Jerzy Kaliszan, an outstanding Polish researcher of homonymy in the Russian language, the author of significant monographs and the first Polish dictionary of Russian homographs. The article is a review of Polish academic literature on Russian homonymy including both intra- and interlinguistic aspects (relations between Polish and Russian). In the first part, the author outlines the most important theoretical and lexicographical studies of Polish scholars. The second part is devoted to a description of Jerzy Kaliszan’s achievements in the field of lexical and word-formation homonymy, including lexemes’ homography.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2018, 43; 327-340
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ANDRZEJ BAŃKOWSKI O SŁOWNIKU LINDEGO
ANDRZEJ BAŃKOWSKI ON THE LINDE DICTIONARY
Autorzy:
LEWASZKIEWICZ, TADEUSZ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/777090.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Andrzej Bańkowski
Linde’s Dictionary
Polish lexicography
etymology
history of Polish linguistics
Opis:
Bańkowski’s review of the first edition of Linde’s Dictionary (1807–1814) and the emendations and supplements introduced by the editors of the second edition of the work (1854–1860) was less than glowing (e.g. “clearly unfinished, prematurely printed”). These opinions need to be firmly rejected. Bańkowski’s nearly 330 statements inserted in the entries of his etymological dictionary contain mostly or at least partially valid observations concerning Linde’s Dictionary. Linde’s lexicographic work did, in fact, represent an important reading source for Mickiewicz. However, Bańkowski’s opinion that it had a decisive influence on the poet’s linguistic development cannot be corroborated.
Źródło:
Slavia Occidentalis; 2019, 76/1; 83-92
0081-0002
Pojawia się w:
Slavia Occidentalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O układzie alfabetycznym w dawnych słownikach przekładowych
The alphabetical order in the old dictionaries used for translation
Autorzy:
Lenartowicz-Zagrodna, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/683714.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historia polskiej leksykografii
porządek alfabetyczny
warsztat leksykografa
leksykografia polska XVI–XIX wieku
history of the polish lexicography
alphabetical order
lexicographer’s methods
polish lexicography 16th–19th centuries
Opis:
Alphabetical order is one of the four ways to organize words in dictionaries. Throughout history it was changing - it was depending on the level of knowledge about the language and on the evolution of Polish lexicography. The major problem was the lack of Polish orthography, especially the notation of phons, which have no equivalents in Latin. The aim of the study is to investigate the evolution of the alphabetical system in the history of Polish lexicography and to indicate the problems faced by the authors from 16th to the 19th century.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 83-98
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielki słownik języka polskiego PAN jako słownik tematyczny
Wielki słownik języka polskiego PAN as a thematic dictionary
Autorzy:
Żmigrodzki, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146725.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Polish lexicography
thematic dictionaries
Wielki słownik języka polskiego PAN
leksykografia polska
słowniki tematyczne
Opis:
Artykuł przynosi prezentację cech Wielkiego słownika języka polskiego PAN, które umożliwiają korzystanie z niego jako słownika tematycznego polszczyzny (największego pod względem liczby sklasyfikowanych jednostek). W pierwszej części przypomniano podstawowe zasady klasyfikacji tematycznej zastosowanej do podziału słownictwa w WSJP PAN, w części drugiej ukazano techniczne sposoby korzystania z wyszukiwarki zaawansowanej słownika do selekcji słownictwa tematycznego, w części trzeciej przedstawiono dane statystyczne dotyczące poszczególnych pól tematycznych w słowniku (według stanu na sierpień 2021 r.) i wstępne wnioski wypływające z ich ogólnej analizy.
The article describes those features of the Wielki słownik języka polskiego PAN (“Polish Academy of Sciences Great Dictionary of Polish”) which make it possible to use it as a thematic dictionary of Polish (the largest one in terms of the number of the classified units). The first part reminded the basic principles of the thematic classification adopted for the division of the vocabulary, the second part described the technical methods of using the dictionary’s advanced search engine to select the thematic vocabularies, the third part presented the statistical data concerning particular thematic fields of the dictionary (valid as of August 2021), and provided the preliminary conclusions following from their general analysis.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2022, 21; 153-166
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ogólna koncepcja metainformacji w Wielkim słowniku języka polskiego PAN
A general conception of metainformation in Wielki słownik języka polskiego PAN (PAS Great Dictionary of Polish)
Autorzy:
Żmigrodzki, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459177.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
metaleksykografa
leksykografia polska
słowniki języka polskiego
słowniki elektroniczne
metalexicography
Polish lexicography
dictionaries of Polish
electronic dictionaries
Opis:
The term metainformation corresponds to the term outside matter introduced by Hartmann and James (1998) and refers to the all the information in a dictionary outside dictionary entries. The paper deals with the project of such metainformation in an electronic dictionary, namely in Wielki słownik języka polskiego PAN ( PAS Great Dictionary of Polish) which is currently compiled under his supervision at the Institute of the Polish Languageat the Polish Academy of Sciences. The author distinguishes three kinds of the metainformation and presents some examples of its implementation in WSJP PAN.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 355-365
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O układzie gniazdowym w dawnych słownikach
On nesting layout in old dictionaries
Autorzy:
Lenartowicz-Zagrodna, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591227.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
development of Polish lexicography
Polish lexicography in the 16th to 19th centuries
lexicographer workshop
nesting layout
rozwój polskiej leksykografii
leksykografia polska XVI–XIX wieku
warsztat leksykografa
porządek gniazdowy
Opis:
Artykuł poświęcony został układowi gniazdowemu, stanowiącemu jeden z czterech podstawowych sposobów porządkowania materiału (obok układów: alfabetycznego, rzeczowego i treściowego) w dawnych pracach słownikarskich. Podstawą materiałową uczyniono słowniki przekładowe Jana Mączyńskiego, Mikołaja Volckmara, Łukasza Brzezwickiego, Andrzeja Fabera, Jerzego Koźmińskiego, Celestyna Mrongowiusza oraz ogólny słownik polszczyzny Samuela Bogumiła Lindego. Celem analizy było zbadanie, czym różniły się typy gniazdowania stosowane przez autorów słowników tworzących między XVI a XIX wiekiem. Podjęta została próba odpowiedzi na pytania jak współczesne założenia teoretyczne przekładają się na ówczesną praktykę i co nazywa się układem gniazdowym. Podczas analiz odwoływano się do ustaleń badaczy dawnych leksykonów, niekiedy je weryfikując.
The article presents the nesting layout, which is one of the four basic ways of arranging material (in addition to alphabetical, content and subject orders) in ancient lexicographical works, on the basis of the translation dictionaries of Jan Mączyński, Mikołaj Volckmar, Łukasz Brzezwicki, Andrzej Faber, Jerzy Koźmiński, Celestyn Mrongowiusz and the general dictionary of the Polish Language of Samuel Bogumił Linde. The purpose of the analysis was to find out the differences in nesting used by authors of dictionaries created between the 16th and 19th centuries. The article is an attempt to answer the questions of how the contemporary theoretical assumptions translate into practice of the above mentioned lexicographical works and what the nesting layout was. In the analyses there were many references to what researchers investigating ancient lexicons had established; in some cases their findings were verified.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2018, 17; 229-241
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O nielinearności w leksykografii polsko-białoruskiej
Non-lineared lexis in the Polish-Belarusian lexicography
Autorzy:
Borowiec, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481689.pdf
Data publikacji:
2008-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Polish-Belarusian lexicography
non-lineared lexis
modern Belarusian language
Opis:
The subject of the article is the semantic analysis of non-lineared lexis in the modern Belarusian language. Among the analyzed words are personal and impersonal nouns, verbs, adjectives and participles selected from the modern Polish-Belarusian dictionaries.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2008, 1, XIII; 399-413
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
XIX-wieczny słowniczek gwarowy z Podlasia Zygmunta Wasilewskiego jako przyczynek do dziejów polskiej leksykografii gwarowej
Autorzy:
Cygan, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2152098.pdf
Data publikacji:
2021-09
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
dialect glossaries
Polish dialect lexicography
Podlasie region
dialect lexis
Opis:
The subject matter described in this paper is the lexicographic work of Zygmunt Wasilewski, a lawyer, politician, columnist, literary critic, which refers to his 19th-century glossary from the Podlasie region. When characterising this small collection of words (282 headwords), the macrostructure and microstructure of the glossary is taken into consideration. Its lexical material is fi rst of all a source of knowledge about the oldest state of Podlasie dialects and research on Polish dialects overall, but it also offers an insight in the methods of this unqualifi ed lexicographer, enthusiast of “folk things”, amateur ethnographer and dialectologist.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2021, 786, 7; 87-99
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekwiwalent zerowy w polsko-rosyjskiej leksykografii par przekładowych (na materiale 8. zeszytu „Podręcznego idiomatykonu polsko-rosyjskiego”)
Non-equivalent phrases on the Polish-Russian lexicography of “translation pairs” (based in the dictionary “Podręczny idiomatyko polsko-rosyjski. Zeszyt 8”)
Autorzy:
Gasek, Bogumił
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/555356.pdf
Data publikacji:
2019-03-25
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej
Tematy:
lexicographical criticism
non-equivalent phrases
Polish-Russian lexicography of “transla-tion pairs”
Opis:
Present article demonstrates analysis results of ways of presenting non-equivalent phrases in the „Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 8” by Wojciech Chlebda. The author discusses the po-ssibility of modification and further improvement of some dictionary entries and also the usage of Ø symbol in other dictionaries. The analysis conducted by the author of the present article shows that Ø symbol is used in present dictionary in three cases: literal translation of the original unit with the recom-mended use of such phrases as «какговорятвПольше», «какгласитпольскаяпоговорка», for in-stance, kto “wygląda jak pączek w maśle” Ø [ктовыглядиткакпончиквмасле]; replacing the equiva-lent with some sort of definition, for instance, becikowe pot. Ø [одноразовоепособиедляноворождённого]; transcribing the initial unit and explaining its meaning in post-text comment, for in-stance, “szmalcownik” Ø [шмальцовник]. Result of the analysis allows us to conclude that Ø symbol must be considered as ‘needed’ in translated lexicography. On the other hand, its practical usage in a present dictionary prompts some doubts. Thus, in some cases literal translation can be used as equivalent, for instance, “urlop ojcowski отцовскийотпуск”. Apart from this, it appears to the author of the article that for approximately 10 initial units there are Russian translation equivalents, for instance, “biuro ka-rier“ [na uczelni] ros. “Центрразвитиякарьеры“/ “Центркарьеры“ or “damski bokser“ “кухонныйбоксёр“/ “кухонныйбоец/ кухонныйвоин“.
Źródło:
Applied Linguistics Papers; 2019, 26/1; 1-14
2544-9354
Pojawia się w:
Applied Linguistics Papers
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskojęzyczne choronimy w „Zebraniu Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor” (1746) Józefa Uszaka Kulikowskiego
Autorzy:
Jakubczyk, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678967.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
choronymy
names for the regions of France
18th century
geographical dictionaries
Polish-French lexicography
Opis:
Polish choronymes in Collection of Kingdoms, Provinces, Capitals, Rivers and Mountains by Józef Uszak Kulikowski (1746)This paper presents the alphabetic Latin-Polish-French dictionary of geographical names entitled Zebranie Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor (Collection of Kingdoms, Provinces, Capitals, Rivers and Mountains), written by Józef Uszak Kulikowski (1746). On the one hand, the onomasticon of Kulikowski continues the type of former vocabularies defining proper names in descriptive forms, but on the other hand, in a certain way, it is in line with the latest trends in the 18th century Western lexicography, incorporating to dictionaries additions in the form of collections of geographical names.The analysis of proper names contained in the Collection has been carried out on the sample of 40 Polish choronymes relating to regions of France. It turned out that Kulikowski used many names already existing in Polish (mostly from the 16th and 17th century). In turn, the adaptation of these names which were absent in Polish and which the author of the Collection attempted to integrate into the system of his native language can be considered quite successful. In this context it is worth to mention such choronymes as Bretanija, Gujenija, Niwernija, Perigordyja, Bigor. Polskojęzyczne choronimy w Zebraniu Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor (1746) Józefa Uszaka KulikowskiegoW artykule omówiono alfabetyczny łacińsko-polsko-francuski słownik geograficznych nazw własnych pt. Zebranie Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor Józefa Uszaka Kulikowskiego (1746). Z jednej strony, onomastykon Kulikowskiego kontynuuje typ dawnych słowników określających nazwy własne w formie deskrypcji, ale z drugiej – w pewien sposób wpisuje się w najnowsze tendencje w XVIII-wiecznej zachodniej leksykografii, polegające na dołączaniu do słowników dodatków w postaci zbiorów geograficznych nazw własnych.Analiza zamieszczonych w Zebraniu nazw własnych została przeprowadzona na przykładzie 40 polskojęzycznych choronimów odnoszących się do regionów Francji i wykazała, że Józef Uszak Kulikowski wykorzystał wiele nazw już w polszczyźnie istniejących (głównie od XVI i XVII w.). Adaptację tych nazw, których wówczas w języku polskim jeszcze nie było, a z którymi zetknął się autor Zebrania Krolestw i które spróbował włączyć do systemu rodzimego języka, należy uznać za dość udaną. Warto w tym kontekście wymienić chociażby takie choronimy jak np. Bretanija, Gujenija, Niwernija, Perigordyja, Bigor.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przypomnienie słowników Bartłomieja z Bydgoszczy z lat 1532 i 1544
The reminder of the dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy from 1532 and 1544
Autorzy:
Jankowiak, Lucyna Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591803.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
16th century Polish language
16th century Latin-Polish lexicography
dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy
język polski XVI wieku
leksykografia łacińsko-polska XVI wieku
słowniki Bartłomieja z Bydgoszczy
Opis:
Celem artykułu jest przypomnienie XVI-wiecznych łacińsko-polskich słowników Bartłomieja z Bydgoszczy. Nasilenie zainteresowania leksykonami nastąpiło w latach 70. XX wieku, kiedy odnaleziono (uznany po drugiej wojnie światowej za zaginiony) rękopis z 1532 roku i niespodziewanie odkryto słownik z 1544 roku. W artykule kolejno opisano sylwetkę zakonnika, losy jego dzieł, jak również ich budowę i zawartość. Ponadto omówiono dotychczasowe wydania słowników Bartłomieja (B. Erzepkiego oraz nową, łączną, edycję w wersji polsko-łacińskiej). Kolejną kwestią zaprezentowaną w artykule są działania w XX i XXI wieku na rzecz upowszechnienia materiału leksykalnego słowników.
The purpose of the article is reminding the readers of the 16th century Latin-Polish dictionaries by Bartłomiej z Bydgoszczy. The interest in the lexicons increased in the 1970s, when the manuscript from 1532, believed to be lost after the World War II, was found, and unexpectedly the dictionary from 1544 was discovered. The article briefly portraits the monk, outlines the fortunes of his works, and presents their construction and content. Moreover, the editions of the dictionaries published to date are described (Bolesław Erzepki’s edition and the new, joint edition in the Polish-Latin version). The attempts are also discussed undertaken in the 20th and 21th centuries to propagate the lexical material of the dictionaries.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2017, 16; 107-133
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z XIX-wiecznej gwarowej praktyki leksykograficznej (na podstawie Słowniczka wyrazów ludowych we wsi Jaksicach Zygmunta Wasilewskiego)
The nineteenth-century sub-dialectal lexicographic practice (based on The Glossary of Folk Words in the village of Jaksice by Zygmunt Wasilewski).
Autorzy:
Cygan, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850450.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
subdialectal dictionaries
Polish subdialectal lexicography
dialectal lexis
Kielce Region
słowniczki gwarowe
polska leksykografia gwarowa
leksyka dialektalna
region kielecki
Opis:
Przedmiotem opisu w artykule jest praktyka leksykograficzna Zygmunta Wasilewskiego, prawnika, polityka, publicysty, krytyka literackiego, odnosząca się do jego XIX-wiecznego regionalnego słowniczka ze wsi Jaksice, pow. pińczowski (obszar Małopolski środkowo-północnej). Charakteryzując ten zbiorek wyrazów (212 wyrazy hasłowe), biorę pod uwagę makro- i mikrostrukturę strukturę słowniczka. Zawarty w nim materiał leksykalny stanowi przede wszystkim źródło do poznania gwary regionu kieleckiego oraz do badań gwar polskich w ogóle, ale daje także wgląd w pracę warsztatową tego niewykwalifikowanego leksykografa, w młodości pasjonata kultury ludowej.
The article revolves around the lexicographic practice of Zygmunt Wasilewski, a lawyer, politician, journalist, literary critic in reference to his 19th-century regional glossary from the village of Jaksice, Pińczów county (central-northern Małopolska). In characterizing this set of words (212 entry words), I have taken into account the macro- and microstructure of the glossary. The lexical material contained in The Glossary is primarily a source of knowledge of the sub-dialects of Kielce Region in research into Polish sub-dialects in general. It also gives insight into the technique of this unqualified lexicographer, a folk culture enthusiast in his youth.
Źródło:
Gwary Dziś; 2022, 15; 59-70
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziewiętnastowieczne słowniczki gwarowe księdza Władysława Siarkowskiego z perspektywy leksykograficznej
The nineteenth-century dialect dictionaries by Father Władysław Siarkowski – a lexicographical perspective
Autorzy:
Cygan, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2008040.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
Polish dialect lexicography
the Kielce Region
dialect dictionaries
lexical dialectisms
polska leksykografia gwarowa
region kielecki
słowniczki gwarowe
dialektyzmy leksykalne
Opis:
Przedmiotem opisu w artykule są dwa regionalne słowniczki z obszaru Małopolski środkowo-północnej autorstwa ks. Władysława Siarkowskiego. Rejestrują one dziewiętnastowieczną leksykę z regionu kieleckiego (okolice Kielc, Pińczowa).Charakteryzując zbiorki wyrazów, uwzględniam następujące kwestie: a) czas powstania słowniczków; b) objętość; c) zasięg terytorialny; d) makrostrukturę słowniczków, e) mikrostrukturę słowniczków. Zawarty w nich materiał leksykalny stanowi przede wszystkim źródło do poznania najstarszego stanu gwar małopolskich (ściślej: Małopolski środkowo-północnej), źródło do badań gwar polskich w ogóle, ale daje także wgląd w pracę warsztatową niewykwalifikowanych leksykografów, pasjonatów, hobbystów, miłośników „rzeczy ludowych”, których działania przyczyniły się do zachowania i ocalenia od zapomnienia mowy mieszkańców wsi w dobie niewoli narodowej.
The article describes two regional dictionaries from the north-central region of Małopolska (Lesser Poland) by Father Władysław Siarkowski. They contain records of the nineteenth century lexicon from the Kielce Region (environs of Kielce, Pińczów). The lexical materials were published in 1878 and 1891.When characterising sets of words, the following issues are taken into consideration: a) the time when the glossaries were compiled; b) the volume; c) the territorial scope; d) the macro-structure of the dictionaries; e) the micro-structure of the dictionaries. The lexical material included in the dictionaries is primarily a source of knowledge about the oldest status of the Małopolska dialects (more precisely, the north-central region of Małopolska) and a source of research into the Polish dialects in general. The author also provides insight into the technicalities of unqualified lexicographers, enthusiasts, hobbyists, lovers of folk artefacts, whose actions helped to preserve and save from oblivion the speech of rural residents in a time when Poland did not enjoy independence as a state
Źródło:
Gwary Dziś; 2020, 12; 229-245
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Desakralizacja leksyki religijnej na podstawie Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny pod redakcją Haliny Zgółkowej
Desacralization of Religious Lexis on the Basis of Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (“Practical Dictionary of Modern Polish”) Edited by Halina Zgółkowa
Autorzy:
Migdał, Jolanta
Piotrowska-Wojaczyk, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879567.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
desakralizacja
leksykografia
słownictwo religijne
współczesna polszczyzna
desacralization; lexicography; religious vocabulary; modern Polish
desacralization
lexicography
religious vocabulary
modern Polish
Opis:
W artykule podjęto problematykę desakralizacji leksyki religijnej. W leksykograficznych sposobach ujmowania słownictwa religijnego jak w zwierciadle odbijają się dzieje Kościoła katolickiego w Polsce, a także przemiany zachodzące w świadomości samych wiernych. Postępująca laicyzacja życia pociąga za sobą zeświecczenie języka Podstawą zawartych w tekście spostrzeżeń jest materiał językowy wyekscerpowany z pięćdziesięciotomowego Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny pod redakcją Haliny Zgółkowej, wydawanego w Poznaniu w latach 1994-2005. Nawet z pobieżnego oglądu badanego słownictwa widać, że bardzo bogaty zbiór leksyki religijnej zmienia wraz z przekształceniami roli religii w życiu współczesnego Polaka. Słowa będące pierwotnie nośnikami religijnych treści zaczynają funkcjonować w znaczeniach nowych, niezwiązanych z życiem religijnym, niekiedy zachowując jedynie swój sens metaforyczny. Następujący zanik składnika sakralności w rezultacie prowadzi do zaniku właściwego rozumienia danego wyrazu, a nawet staje się przyczyną jego niezrozumiałości.
The article addresses the question of desacralization of religious lexis. A lexicographic manner of discussing religious vocabulary, like in a mirror, reflects the history of the Catholic Church in Poland, and also the changes occurring in the awareness of believers. A progressing laicization of life entails the secularization of language. The observations included in the text are based on linguistic material excerpted from the fifty-volume Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (“Practical Dictionary of Modern Polish”) edited by Halina Zgółkowa, which was published in Poznań in the years 1994-2005. Even a superficial evaluation of the studied vocabulary shows that a very extensive collection of religious lexis becomes modified as the role of religion in the life of a modern Pole changes. The words which had originally been carriers of religious content began to function in new meanings, unrelated with religious life, sometimes preserving only their metaphorical significance. Observable disappearance of the element of sacredness finally prevents proper understanding of a given word, or even becomes the reason for its being ununderstandable.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 6; 71-79
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Refleksja leksykograficzna w przedmowach do dawnych słowników przekładowych
Autorzy:
Lenartowicz-Zagrodna, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38630718.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
history of Polish lexicography
lexicographic awareness
historical Polish-Latin dictionaries
historical Latin-Polish dictionaries
Gregorius Cnapius (Grzegorz Knapiusz)
Nicolaus Volckmar
historia leksykografii polskiej
świadomość leksykograficzna
dawne słowniki łacińsko-polskie
Grzegorz Knapiusz
dawne słowniki polsko-łacińskie
Opis:
This article aims to examine the scope of information included in prefaces to historical bilingual or trilingual dictionaries. An analysis of prefaces to eighteen Polish-Latin and Latin-Polish dictionaries made it possible to indicate the most frequently discussed issues: references to dictionaries by earlier authors; description of the addressee and the purpose of the dictionary, praise of the work; notes on the models on which it draws; comments on the concept and macrostructure of the dictionary; comments on the microstructure of the dictionary. As established, until the nineteenth century prefaces to such dictionaries were dominated by general comments, whereas detailed notes were not an obligatory element: they largely depended on the size of the dictionary – the more extensive the dictionary, the more details about its macro- and microstructure were discussed in the preface.
Celem analizy było ustalenie, jaki zakres wiadomości rejestrowały przedmowy do dawnych słowników przekładowych. Analiza przedmów do 18 słowników polsko-łacińskich i łacińsko-polskich pozwoliła wyodrębnić najczęściej pojawiające się zagadnienia: przywoływanie prac poprzedników; wskazanie adresata i celu wydania oraz pochwała słownika; uwagi dotyczące wykorzystanych pierwowzorów; uwagi na temat koncepcji i makrostruktury słownika; uwagi na temat mikrostruktury słownika. Ustalono, że do XIX wieku przeważały w słownikach uwagi ogólne, natomiast uwagi metasłownikowe nie były elementem obligatoryjnym i zależały w dużym stopniu od objętości słownika – im obszerniejszy był słownik, tym szczegółowiej omawiano w przedmowach jego makro- i mikrostrukturę.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Korpus Polszczyzny XVI wieku
Autorzy:
Opaliński, Krzysztof
Potoniec, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1630440.pdf
Data publikacji:
2020-10
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
lexicography
history of Polish
diachronic corpus of Polish
Opis:
The original purpose of creating the corpus of the 16th Polish language was to preserve the material basis of Słownik polszczyzny XVI wieku (Dictionary of the 16th-Century Polish Language) (SPXVI) comprising 272 texts transliterated in accordance with standardised principles, which is of great value. The project described here consists in creating an online base of the resources and using a part of it as a germ of a language corpus with texts designated with morphosyntactic markers. The works adopted XML encoding in the TEI (Text Encoding Initiative) formalism, version P5, adjusted to a 16th-century text. Typographical elements as well as grammatical categories and forms of words were designated in the texts. The germ of the corpus of the 16th-century Polish language comprises 135 thousand segments and it will be expanded by another 100 thousand in the future to provide material for an automated form designation tool. Ultimately, integration with the Diachronic Corpus of Polish is planned.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2020, 777, 8; 17-31
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zmierzch bezpowrotny?” O gwarze mazurskiej we współczesnych nieprofesjonalnych słownikach gwarowych
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084181.pdf
Data publikacji:
2020-03
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
dialect lexicography
Masurian dialects
Polish dialects
Opis:
This paper discusses the content of amateur dialect dictionaries related to the Masuria region, which have been published in recent years, as well as the presentation methods of the lexical material. It was also pointed to the fact that interest in dialects has increased and the trend for revitalising various dialectal systems has been noticeable lately. The analysis of Masuria dialect dictionaries allowed for the number of entries, applied graphy, method of defi ning the meanings of entries. The importance of the amateur material for enriching the resource of professionally compiled dictionaries was noticed, at the same time indicating numerous shortcomings in the word register preparation method, which arose from insufficient skills of the authors.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2020, 772, 3; 83-93
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wulgaryzmy jako problem dla leksykografa (nie tylko w związku z pracami nad Wielkim słownikiem języka polskiego PAN)
Vulgarisms as a problem for a lexicographer (not only in connection of works on the PAN Great Polish Dictionary)
Autorzy:
Żmigrodzki, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521248.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
lexicography
dictionaries
vulgarism,
The Great Polish Dictionary
Opis:
In the first part of the paper the author shows some controversies over the describing of vulgar lexemes in dictionaries; the second part is devoted to discussion of some rules of the description of vulgarisms in “PAN Great Polish Dictionary” (Wielki słownik języka polskiego PAN), which is now in preparation. The discussion is illustrated with an example of sample entry gówno ‘shit’.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2012, 4; 123-131
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, "Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej", KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss.
Autorzy:
Perlin, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678735.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
phraseology
Polish language
Ukrainian language
lexicography
review
Opis:
Review: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 pp.The article is a review of a novel lexicographic work, whose authors collate most frequent phraseologisms of the Polish and Ukrainian languages, based on the material of the spoken language of the young generation of both languages’ native speakers as well as on texts of electronic communication and popular culture. Rec.: Roman Tymoshuk, Wojciech Sosnowski, Maciej Jaskot, Yurii Ganoshenko, Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej, KJV Digital Sp. z o.o., Warszawa 2018, 312 ss.Artykuł stanowi recenzję nowatorskiej pracy leksykograficznej, której autorzy zestawiają ze sobą najczęściej występujące związki frazeologiczne języków polskiego i ukraińskiego, za materiał przyjmując język mówiony młodego pokolenia rodzimych użytkowników obu języków oraz teksty komunikacji elektronicznej i kultury popularnej. 
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rosyjskie skrótowce porewolucyjne w pierwszych radzieckich słownikach dwujęzycznych
Autorzy:
Mędelska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676364.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
the Polish Russian language
bilingual lexicography
abbreviations
Opis:
Russian post-revolutionary abbreviations in the first bilingual Russian dictionariesThe process of real expansion of abbreviations started at the end of 19th century and it developed tremendously in 20th century. The process of creating abbreviations in Russian became active after World War I and suddenly became widespread particularly in the post-revolutionary period. At that time abbreviations were created spontaneously and in a disorganized way, yet numerous creations were commonly used. The period of time during which they were used was usually short, compare: ОСОАВИАХИМ (= Общество содействия обороне, авиации и химическому строительству). In most cases they were names of political parties, combat, revolutionary, social and other organizations, for instance: волисполком, военкомат, ревком. This characteristic type of Russian lexis was very troublesome for Polish intellectuals who were trying to code the Polish Russian language, i.e. specific, language code with many Russian and Soviet idioms that was used by the Polish living in the Soviet Union during the post-revolutionary period. Attempts to standardize abbreviations were reflected in translation dictionaries (Polish-Russian and Russian-Polish) published in Moscow in the 30s of 20th century. Русские послереволюционные аббревиатуры в первых советских двуязычных словаряхПроцесс настоящей экспансии аббревиатур начался в конце XIX столетия и продолжался, продвигаясь большими темпами, в ХХ веке. В русском языке аббревиация сильно активизировалась после первой мировой войы, особенно бурно распространялась в ранний послереволюционный период. В то время аббревиатуры образовались спонтанно, стихийно, неупорядоченно, но – несмотря на это – многие подобные образования попадали в общенародный обиход. Как правило, их жизнь быстро обрывалась, ср. ОСОАВИАХИМ (= Общество содействия обороне, авиации и химическому строительству). В основном это были названия политических партий, боевых, революционных, общественных и др. организаций, напр.: волисполком, военкомат, ревком. Этот характерный слой русской лексики доставлял много хлопот польским интеллигентам, пытавшимся кодифицировать советский польский язык, этот особый, сильнорусифицированный и советизированный языковой код, используемый поляками, проживавшими в СССР в межвоенный период. Попытки нормализовать образования аббревиатурного типа нашли отражение в переводных словарях (польско-русском и русско-польском), выпущенных в Москве в 30-е годы ХХ в.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2010, 34
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 84

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies